Tiểu luận: Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới

Tiểu luận: Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU<br /> Thế kỷ XXI đã mở ra một thời kỳ phát triển mới cho toàn cầu, một thế giới đầy sôi động<br /> của quá trình toàn cầu hoá. Điều đó đã thúc đẩy các nước tích cực gia nhập vào các tổ chức<br /> quốc tế như: WTO (tổ chức thương thế giới), OECD (tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế),<br /> APEC (diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á Thái Bình Dương)… một loạt các hợp tác, đối tác<br /> được ký kết giữa các quốc gia tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế-xã hội, giao lưu buôn<br /> bán giữa các nước trong thời kỳ mở cửa. Đây là yếu tố hình thành vốn đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài (FDI), một nguồn vốn có vai trò quan trọng thúc đẩy quá trình CNH-HĐH của các<br /> nước đang phát triển, giải quyết một phần công ăn việc làm cho người lao động.<br /> Trong tình hình khủng hoảng kinh tế (2008-2009) như hiện nay, xu hướng phát triển FDI<br /> của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đang này càng hạn chế và phức tạp. Tuy nhiên<br /> với sự nỗ lực của chính phủ các nước nhằm thoát ra khỏi cuộc khủng hoàng này thì trong<br /> những năm tới đầu tư nước ngoài hứa hẹn sẽ được đẩy mạnh và phát triển. Bài tiểu luận của<br /> chúng em với đề tài: “Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới” sẽ tập trung và<br /> giải thích rõ hơn về vấn đề này.<br /> <br /> HaDim.Vn - Chia Sẻ Những Gì Tôi Có<br /> <br /> 1<br /> <br /> Tiểu luận: Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới<br /> <br /> CHƢƠNG I : TỔNG QUAN VỀ FDI<br /> I. Khái niệm về đầu tƣ nƣớc ngoài (Foreign Direct Investment)<br /> Theo quỹ tiền tệ quốc tế IMF, FDI được định nghĩa là “một khoản đầu tư với những quan<br /> hệ lâu dài, theo đó một tổ chứ trong một nền kinh thế (nhà đầu tư trực tiếp) thu được lợi ích<br /> lâu dài từ một doanh nghiệp đặt tại một nền kinh tế khác. Mục đích của nhà đầu tư trực tiếp<br /> là muốn có nhiều ảnh hưởng trong việc quản lý doanh nghiệp đặt tại nền kinh tế khác đó Hội<br /> nghị Liên Hợp Quốc về TM và Phát triển UNCTAD cũng đưa ra một doanh nghiệp về FDI.<br /> Theo đó, luồng vốn FDI bao gồm vốn được cung cấp (trực tiếp hoặc thông qua các công ty<br /> liên quan khác) bởi nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài cho các doanh nghiệp FDI, hoặc vốn mà<br /> nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài nhận được từ doanh nghiệp FDI. FDI gồm có ba bộ phận:<br /> vốn cở phần, thu nhập tái đầu tư và các khoản vay trong nội bộ công ty.<br /> Các nhà kinh tế quốc tế định nghĩa : đầu tư trực tiếp nước ngoài là người sở hữu tại nước<br /> này mua hoặc kiểm soát một thực thể kinh tế của nước khác. Đó là một khoản tiền mà nhà<br /> đầu tư trả cho một thực thể kinh tế của nước ngoài để có ảnh hưởng quyết định đổi với thực<br /> thể kinh tế ấy hoặc tăng thêm quyền kiểm soát trong thực thể kinh tế ấy.<br /> Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 1987 đưa ra khái niệm: “Đầu tư trực tiếp nước<br /> ngoài là việc tổ chức, cá nhân nước ngoài đưa vào Việt Nam vốn bằng tiền nước ngoái hoặc<br /> bất kì tài sản nào được chính phủ Việt Nam chấp thuận để hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp<br /> đồng hoặc thành lập xí nghiệp liên doanh hoặc doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài theo quy<br /> định của luật này”<br /> Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đưa ra khái niệm: “ một doanh nghiệp đầu<br /> tư trực tiếp là một DN có tư cách pháp nhân hoặc không có tư cách pháp nhân trong đó nhà<br /> đầu tư trực tiếp sở hữu ít nhất 10% cổ phiếu thường hoặc có quyền biểu quyết. Điểm mấu<br /> chốt của đầu tư trực tiếp là chủ định thực hiện quyền kiểm soát công ty”. Tuy nhiên không<br /> phải tất cả các QG nào đều sử dụng mức 10% làm mốc xác định FDI. Trong thực tế có những<br /> trường hợp tỷ lệ sở hữu tài sản trong doanh nghiệp của chủ đầu tư nhỏ hơn 10% nhưng họ<br /> vẫn được quyền điều hành quản lý doanh nghiệp, trong khi nhiều lúc lớn hơn nhưng vẫn chỉ<br /> là người đầu tư gián tiếp.<br /> HaDim.Vn - Chia Sẻ Những Gì Tôi Có<br /> <br /> 2<br /> <br /> Tiểu luận: Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới<br /> <br /> Từ những khái niệm trên có thể hiểu một cách khái quát về đầu tư trực tiếp nước ngoài<br /> như sau: “đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI tại một quốc gia là việc nhà đầu tư ở một nươc<br /> khác đưa vốn bằng tiền hoặc bất kì tài sản nào vào quốc gia đó để có được quyền sở hữu và<br /> quản lý hoặc quyền kiểm soát một thực thể kinh tế tại quốc gia đó, với mục tiên tối đa hoá lợi<br /> ích của mình”.<br /> Tài sản trong khái niệm này, theo thông lệ quốc tế, có thể là tài sản hữu hình (máy móc,<br /> thiết bị, quy trình công nghệ, bất động sản, các loại hợp đồng và giấy phép có giá trị …), tài<br /> sản vô hình (quyền sở hữu tí tuệ, bí quyết và kinh nghiệm quản lý…) hoặc tài sản tài chính<br /> (cổ phần, cổ phiếu, trái phiếu, giấy ghi nợ…).<br /> Như vậy FDI bao giờ cũng là một dạng quan hệ kinh tế có nhân tố nước ngoài. Hai đặc<br /> điểm cơ bản của FDI là: có sự dịch chuyển tư bản trong phạm vi quốc tế và chủ đầu tư (pháp<br /> nhân, thể nhân) trực tiếp tham gia vào hoạt động sử dụng vốn và quản lí đối tượng đầu tư.<br /> II. Các hình thức FDI phổ biến và đặc trƣng cơ bản của chúng<br /> 1. Doanh nghiệp liên doanh<br /> Doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài gọi tắt là liên doanh là hình thức được sử dụng<br /> rộng rãi nhất của đầu tư trực tiếp nước ngoài trên thế giới từ trước đến nay. Nó công cụ để<br /> thâm nhập vào thị trường nước ngoài một cách hợp pháp và có hiệu quả thông qua hoạt động<br /> hợp tác<br /> Khái niệm liên doanh là một hình thức tổ chức kinh donah có tính chất quốc tế, hình<br /> thành từ những sự khác biệt giữa các bên về quốc tịch, quản lý, hệ thốgn tài chính, luật pháp<br /> và bản sác văn hoá; hoạt động trên cơ sở sự đóng góp của các bên về vốn, quản lí lao động và<br /> cùng chịu trách nhiệm về lợi nhuận cũng như rủi ro có thể xảy ra; hoạt động của liên doanh<br /> rất rộng, gồm cả hoạt động sản xuất kinh doanh, cung ứng dịch vụ, hoạt đọng nghiên cứu cơ<br /> bản và nghiên cứu triển khai.<br /> 2. Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài<br /> Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài cũng là một hình thức doanh nghiệp có vốn đầu tư<br /> nước ngoài nhưng ít phổ biến hơn hình thức liên doanh trong hoạt động đầu tư quốc tế.<br /> Khái niệm doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài là một thực thể kinh doanh có tư cách pháp<br /> nhân, được thành lập dựa trên các mục đích của chủ đầu tư và nước sở tại.<br /> HaDim.Vn - Chia Sẻ Những Gì Tôi Có<br /> <br /> 3<br /> <br /> Tiểu luận: Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới<br /> <br /> Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài hoạt động theo sự điều hành quản lý của chủ đầu tư<br /> nước ngoài nhưng vẫn phải tuỳ thuộc vào các điều kiện về môi trường kinh doanh của nước<br /> sở tại, đó là các đk về chính trị, kt luạt háp văn hoá mức độ cạnh tranh…<br /> Doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài có tư cách pháp nhân là 1 thự thể pháp lý độc lập<br /> hoạt động theo luật pháp nước sở tại. Thành lập dưới dạng công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc<br /> công ty cổ phần.<br /> 3. Hình thức hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh<br /> Hình thức này là hình thức đầu tư trong đó các bên quy trách nhiệm và phân hia kết quả<br /> kinh doanh cho mỗi bên để tiến hành đầu tư kinh doanh mà không thành lập pháp nhân mới.<br /> Hợp đồng hợp tác kinh doanh là văn bản được kí kết giứa đại diện có thẩm quyền của các<br /> bên tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh, quy định rõ việc thực hiện phân chia kết quả kinh<br /> doanh cho mỗi bên.<br /> Đặc điểm là các bên kí kết hợp đồng hợp tác kinh doanh, trong qúa trình kinh doanh các<br /> bên hợp doanh có thể thành lập ban điều phối để theo dõi, giám sát việc thực hiện hợp đồng<br /> hợp tác kinh doanh. Phân chia kết quả kinh doanh: hình thức hợp doanh không phân phối lợi<br /> nhuận và chia sẻ rủi ro mà phân chia kết quả kinh doanh chung theo tỷ lệ góp vốn hoặc theo<br /> thoả thuận giữa các bên. Các bên hợp doanh thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước sở<br /> tại một cách riêng rẽ. Pháp lý hợp doanh là một thực thể kinh doanh hoạt động theo luật pháp<br /> nước sở tại chịu sự điều chỉnh của pháp luật nước sở tại. quyền lợ và nghĩa vụ của các bên<br /> hơp doanh đowjc ghi trong hợp đồng hợp tác kinh doanh.<br /> 4. Đầu tư theo hợp đồng BOT<br /> BOT (xây dựng - vận hành - chuyển giao) là một thuật ngữ để chỉ một số mô hình hay<br /> một cấu trúc sử dụng đầu tư tư nhan để thực hiện xây dựng cơ sở hạ tầng vẫn được dành<br /> riêng cho khu vực nhà nước. Trong một dự án xây dựng BOT, một doanh nhân tư nhân được<br /> đặc quyền xây dựng và vận hành một công trình mà thường do chính phủ thực hiện. Công<br /> trình này có thể là nhà máy điện, sân bay, cầu, cầu đường… Vào cuối giai đoạn vận hành<br /> doanh nghiệp tư nhân sẽ chuyển quyền sở hữu dự án về cho chính phủ. Ngoài hợp đồng BOT<br /> còn có BTO, BT. Hợp đồng BOT là văn bản kí kết giữa các nhà đầu tư nước ngoài với cơ<br /> quan có thẩm quyền của nước chủ nhà để đầu tư xây dựng công trình kết cấu hạ tầng (kể cả<br /> HaDim.Vn - Chia Sẻ Những Gì Tôi Có<br /> <br /> 4<br /> <br /> Tiểu luận: Tình hình và xu hướng phát triển FDI trên thế giới<br /> <br /> mở rộng, nâgn cấp, hiện đại hoá công trình) và kinh doanh trong một thời gian nhất định để<br /> thu hồi vốn và có lợi nhuận hợp lý, sau đó chuyển giao không bồi hoàn toàn bộ công trình<br /> cho nước chủ nhà. Hợp đồng xây dựng chuyển giao kinh doanh BTO và hợp đồng xây dựng<br /> chuyển giao BT, được hình thành tương tự như hợp đồng BOT nhưng có điểm khác là: đối<br /> với hợp đồng BTO sau khi xây dựng xong công trình nhà đầu tư nước ngoài chuyển giao lại<br /> cho nước chủ nhà và được chinh phủ nước chủ nhà dành cho quyền kinh doanh công trình đó<br /> hoặc công trình khác trong một thời gian đủ để hoàn lại toàn bộ vốn đầu tư và có lợi nhuận<br /> thoả đáng về công trình đã xây dựng và chuyển giao. Đối với hợp đồng BT, sau khi xây dựng<br /> xong công trình nhà đầu tư nước ngoài chuyển giao lại cho nước chủ nhà và được chính phủ<br /> nước chủ nhà thanh toán bằng tiền hoặc bằng tài sản nào đó tương xứng với vốn đầu tư đã bỏ<br /> ra và một tỉ lệ lợi nhuận hợp lí. Doanh nghiệp được thành lập thực hiện hợp đòng BOT,<br /> BTO, BT mặc dù hợp đồng dưới hình thức doanh nghiệp liên doanh hoặc doanh nghiệp<br /> 100% vốn nước ngoài nhưng đối tác cùng thực hiện hợp đòng là các cơ quan quản lí nhà<br /> nước ở nước sở tại. Lĩnh vực hợp đồng hẹp hơn các doanh nghiệp FDI khác, chủ yếu áp dụng<br /> cho các dự án phát triển cơ sở hạ tầng; được hưởng các ưu đãi đầu tư cao hơn sơ với các hình<br /> thức đầu tư khác và điểm đặc biệt là khi hết hạn hoạt đọng, phải chuyển giao không bồi hoàn<br /> công trình cơ sở hạn tầng đã được xây dựng và khai thác cho nước sở tại.<br /> 5. Đầu tư thông qua mô hình công ty mẹ và con (Holding company)<br /> Holding company là một trong những mô hình tổ chức quản lí được thừa nhận rộng rãi ở<br /> hầu hết các nước có nền kinh tế thị trường phát triển. Holding company là một công ty sở<br /> hữu vốn trong một công ty khác ở mức đủ để kiểm soát hoạt động quản lí và điều hành công<br /> ty đó thông qua việc gây ảnh hưởng hoặc lựa chọn thành viên hợp đồng quản trị.<br /> 6. Hình thức công ty cổ phần<br /> Công ty cổ phần (công ty cổ phần trách nhiệm hữu hạn)là doanh nghiệp trong đó vốn điều<br /> lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về<br /> nợ và các nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi vốn đã góp vào doanh<br /> nghiệp cổ đông có thể là tổ chức cá nhân với số lượng tối đa không hạn chế, nhưng phải đáp<br /> ứng yêu cầu về số cổ đông tối thiểu. Đặc trưng của công ty cổ phần là nó có quyền phát hành<br /> <br /> HaDim.Vn - Chia Sẻ Những Gì Tôi Có<br /> <br /> 5<br /> <br />