intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tiểu luận: Trái phiếu chính phủ Việt Nam

Chia sẻ: Nguyễn Thị Ngọc Huỳnh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

849
lượt xem
128
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tiểu luận: Trái phiếu chính phủ Việt Nam có kết cấu gồm 2 phần. Phần 1 giới thiệu Những vấn đề cơ bản về trái phiếu chính phủ. Phần 2 trình bày Thực trạng vào giải pháp liên qua đến trái phiếu chính phủ của Việt Nam.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: Trái phiếu chính phủ Việt Nam

  1. ------ Tiểu luận Trái phiếu chính phủ Việt Nam
  2. LỜI MỞ ĐẦU Hội nhập kinh tế quốc tế đòi hỏi các doanh nghiệp phải có vốn lớn để đầu tư, tạo chuyển biến về chất trong quản lý, kỹ thuật - công nghệ, đổi mới cơ cấu và chất lượng sản phẩm. Chính phủ đã và đang giúp các Doanh N ghiệp khắc phục sự eo hẹp về vốn. K hông chỉ ở những nước đang phát triển, mà cả các cường quốc kinh tế, Chính phủ đều quan tâm dành một phần đáng kể từ ngân sách Nhà nước và nguồn vốn huy động (như trái phiếu) để hỗ trợ các Doanh Nghiệp phát triển sản xuất, đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh, mở rộng thị trường. N ước ta hội nhập kinh tế quốc tế với điểm xuất phát thấp, thiếu vốn đầu tư, các Doanh Nghiệp nói chung đều gặp khó khăn, trước các đối thủ cạnh tranh, có bề dày kinh nghiệm và nhiều thuận lợi về tài chính - tín dụng. Thực trạng này phải có thời gian mới dần dần khắc phục được, bởi vì nguồn vốn của nước ta còn nhỏ, hệ thống ngân hàng đang trong quá trình đổi mới, công nghệ chưa tiên tiến, chi phí cao... Cho nên, yêu cầu khách quan phải có nguồn tài chính trợ giúp Doanh Nghiệp giảm bớt khó khăn, thiệt thòi trong cuộc cạnh tranh không cân sức với Doanh Nghiệp nước ngoài. Trên cơ sở đó Chính phủ đã phát hành trái phiếu chính phủ Đ ể hiểu thêm về công cụ công cụ tài chính quan trọng này em chọn đề tài của mình là “Trái phiếu chính phủ Việt Nam”. Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy Huệ, người đã giúp em hoàn thành đề án môn học này. Trong phạm vi môn học chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự góp ý của các thầy cô và các b ạn Hà Nội, ngày 24 tháng 12 năm 2007
  3. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh Phần I: Những vấn đề cơ bản về trái phiếu chính phủ 1. Trái phiếu 1.1. Khái niệm: - Trái phiếu là một loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của người phát hành (người vay tiền) phải trả cho người nắm giữ chứng khoán (người cho vay) một khoản tiền xác định, thường là trong những khoảng thời gian cụ thể, và phải ho àn trả khoản cho vay ban đầu khi nó đáo hạn. 1.2. Đặc điểm: a. Một trái phiếu thông thường có ba đặc trưng chính: + Mệnh giá. + Lãi suất định kỳ (coupon) + Thời hạn. b. Trái phiếu thể hiện quan hệ chủ nợ – con nợ giữa người phát hành và người đầu tư . - Phát hành trái phiếu là đi vay vốn. Mua trái phiếu là cho người phát hành vay vốn và như vậy, trái chủ là chủ nợ của người phát hành. Là chủ nợ, người nắm giữ trái phiếu (trái chủ) có quyền đòi các khoản thanh toán theo cam kết về khối lượng và thời hạn, song không có quyền tham gia vào những vấn đề của bên phát hành. c. Lãi suất của các trái phiếu rất khác nhau, được quy định bởi các yếu tố: - Cung cầu vốn trên thị trường tín dụng. Lượng cung cầu vốn đó lại tuỳ thuộc vào chu kỳ kinh tế, động thái chính sách của ngân hàng trung ương, mức độ thâm hụt ngân sách của chính phủ và phương thức tài trợ thâm hụt đó. - Mức rủi ro của mỗi nhà phát hành và của từng đợt phát hành. Cấu trúc rủi 2 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  4. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh ro của lãi suất sẽ quy định lãi suất của mỗi trái phiếu. Rủi ro càng lớn, lãi suất càng cao. - Thời gian đáo hạn của trái phiếu. Nếu các trái phiếu có mức rủi ro như nhau, nhìn chung thời gian đáo hạn càng dài thì lãi suất càng cao. 1.3. Phân loại trái phiếu. * Căn cứ vào việc có ghi danh hay không - Trái phiếu vô danh: là trái phiếu không mang tên trái chủ, cả trên chứng chỉ cũng như trên sổ sách của người phát hành. Những phiếu trả lãi đ ính theo tờ chứng chỉ, và khi đến hạn trả lãi, người giữ trái phiếu chỉ việc xé ra và mang tới ngân hàng nhận lãi. Khi trái phiếu đáo hạn, người nắm giữ nó mang chứng chỉ tới ngân hàng để nhận lại khoản cho vay. - Trái phiếu ghi danh: là loại trái phiếu có ghi tên và địa chỉ của trái chủ, trên chứng chỉ và trên sổ của người phát hành. Hình thức ghi danh có thể chỉ thực hiện cho phần vốn gốc, cũng có thể là ghi danh toàn bộ, cả gốc lẫn lãi. Dạng ghi danh to àn bộ mà đang ngày càng phổ biến là hình thức ghi sổ. Trái phiếu ghi sổ hoàn toàn không có dạng vật chất, quyền sở hữu được xác nhận bằng việc lưu giữ tên và địa chỉ của chủ sở hữu trên máy tính. *Căn cứ vào đối tượng phát hành trái phiếu đó: - Trái phiếu chính phủ: là những trái phiếu do chính phủ phát hành - Trái phiếu công trình: là loại trái phiếu được phát hành để huy động vốn cho những mục đích cụ thể - Trái phiếu công ty: là các trái phiếu do các công ty phát hành để vay vốn dài hạn. 2. Trái phiếu chỉnh phủ: 2.1.Các lo ại Trái phiếu chính phủ - Trái phiếu chính phủ : là những trái phiếu do chính phủ phát hành 3 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  5. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh nhằm mục đích bù đ ắp thâm hụt ngân sách, tài trợ cho các công trình công ích, ho ặc làm công cụ điều tiết tiền tệ. - Trái phiếu chính phủ là lo ại chứng khoán không có rủi ro thanh toán và cũng là loại trái phiếu có tính thanh khoản cao. Do đặc điểm đó, lãi suất của trái phiếu chính phủ được xem là lãi suất chuẩn để làm căn cứ ấn định lãi suất của các công cụ nợ khác có cùng kỳ hạn. - Trái phiếu công trình: là loại trái phiếu được phát hành để huy động vốn cho những mục đích cụ thể, thường là để xây dung những công trình cơ sở hạ tầng hay công trình phúc lợi công cộng. Trái phiếu này có thể do chính phủ trung ương hoặc chính quyền địa phương phát hành. 2.2. Lợi ích của đầu tư qua trái phiếu chính phủ: - Trái phiếu Chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương được miễn thuế thu nhập. Đối với những người có thu nhập cao, mua trái phiếu trên vẫn có lợi. - Trái phiếu trên thị trường thứ cấp có giá lên xuống đối nghịch với lãi suất thị trường. Nếu biết tính toán phân tích để thực hiện mua bán thì vẫn có lợi. - K hi mua bán trái phiếu, nhà đầu tư thường không phải trả hoa hồng cho người môi giới như với cổ phiếu. Thay vào đó, người môi giới trái phiếu được hưởng phần chênh lệch giá bán/mua. - G iá cả trái phiếu biến động rất ít, thu nhập từ trái phiếu khá ổn định, do đó, trái phiếu đ ược coi là một tài sản tài chính có m ức độ an toàn cao 4. Khi đầu tư trái phiếu cần chú ý g ì? * Trước khi mua trái phiếu cần tìm hiểu hai điều: chiều h ướng lên xuống của lãi suất và uy tín của nhà phát hành. - Rủi ro chủ yếu mà người nắm giữ trái phiếu phải chịu là về mặt lãi suất. Khi lãi suất bình quân trên thị trường tăng lên thì đương nhiên những 4 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  6. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh người cầm giữ các trái phiếu với lãi suất cố định là những người chịu thiệt thòi. - V ì trái phiếu là một khoản nợ, nên giá cả của nó phụ thuộc khá nhiều vào độ tin cậy tín dụng của nhà phát hành - Nên mua trái phiếu lúc lãi suất đang ở thời điểm cao nhất và đang trên đà giảm dần. Và nên mua trái phiếu dài hạn để có thể được hưởng lãi suất cao trong một thời gian dài. - N gược lại, lúc lãi suất đang ở mức thấp nhất và bắt đầu tăng, nên bán trái phiếu dài hạn đi để mua vào trái phiếu trung hạn. 5 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  7. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh 6 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  8. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh Phần II: Trái phiếu chính phủ của Việt Nam. 1.Thực trạng trái phiếu chính phủ Việt Nam: 1.1. Các quy đ ịnh của chính phủ Việt Nam về việc phát hành trái phiếu - Ở Việt Nam hiện nay, tương tự như trên thế giới, luật pháp qui định về phát hành trái phiếu lại khá nghiêm ngặt. Trái phiếu Chính phủ được phát hành trên thị trường sơ cấp và phát hành theo phương pháp đấu thầu. 1.1.1 Q uyết định của chính phủ về việc phát hành và sử dụng trái phiếu chính phủ giai đoạn 2003-2010: “Phát hành và sử dụng trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2003 - 2010 - Theo Quyết định số 171/2006/QĐ-TTg ban hành ngày 24/7/2006, Thủ tướng Chính phủ quyết định: tổng mức trái phiếu Chính phủ phát hành là 110.000 tỷ đồng. Mức phát hành và thời điểm phát hành hàng năm được xác đ ịnh trên cơ sở nhu cầu vốn và tiến độ thực hiện của các dự án... N guyên tắc phân bổ nguồn vốn: Bảo đảm bố trí vốn không vượt quá tổng mức đã được thông báo giao chỉ tiêu theo ngành, lĩnh vực, Tập trung vốn đầu tư cho các dự án theo thứ tự ưu tiên, đảm bảo bố trí đủ vốn để hoàn thành dứt điểm dự án, đáp ứng yêu cầu bức thiết của dự án. Riêng đối với đường giao thông ô tô đến trung tâm các xã chưa có đường ô tô, ngoài nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, các địa phương cần bố từ ngân sách địa phương và huy động thêm các nguồn vốn hợp pháp khác, kể cả việc huy động từ đóng góp của cộng đồng dân cư để đầu tư... Q uyết định này có hiệu lực kể từ ngày 24/7/2006.” 1.1.2 Quy trình đấu thầu trái phiếu: 7 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  9. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh Bước 1: Thông báo đấu thầu : Trước ngày tổ chức đấu thầu 04 ngày làm việc, Ban đấu thầu trái phiếu thực hiện việc thông báo đấu thầu trái phiếu tại Trung tâm (mẫu 02/ĐTTP) cho các thành viên qua mạng máy tính và Fax, đồng thời công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng và trên các phương tiện thông tin hiện có của Trung tâm. Nội dung thông báo theo quy định tại Điểm 8.2 Thông tư 21/TT-BTC ngày 24/3/2004 của Bộ Tài chính. Bước 2: Lập phiếu dự thầu: Thành viên tham gia đ ấu thầu cho chính mình sử dụng mẫu 03A/ĐTTP. Các tổ chức, cá nhân không phải là thành viên sử dụng mẫu 03B/ĐTTP. Mỗi thành viên/ tổ chức, cá nhân chỉ được bỏ một phiếu dự thầu cho một đợt đấu thầu. - Đối với một phiếu dự thầu thì phần đặt thầu cạnh tranh được ghi tối đa 05 mức lãi suất khác nhau; phần đặt thầu không cạnh tranh chỉ được ghi khối lượng. - K hối lượng đặt thầu: + K hối lượng đặt thầu tính theo mệnh giá trái phiếu; khối lượng tối thiểu đối với các thành viên tham gia đấu thầu là 100.000.000 đồng (trong trường hợp tham gia dự thầu với nhiều mức lãi suất thì khối lượng tối thiểu của mỗi mức lãi suất là 100.000.000đ); khối lượng đặt thầu tối đa là khối lượng trái phiếu thông báo đấu thầu (trong trường hợp tham gia dự thầu với nhiều mức lãi suất thì tổng khối lượng đặt thầu của các mức lãi suất không được vượt quá khối lượng trái phiếu đấu thầu) + Phần chữ và phần số của khối lượng đặt thầu phải khớp nhau - Lãi suất đăng ký đấu thầu ghi theo tỷ lệ % /năm, phần thập phân tối đa là 02 con số sau dấu phảy. 8 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  10. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh - Phiếu dự thầu phải được điền đầy đủ, rõ ràng, không tẩy xoá, không viết bằng mực đỏ hoặc bút chì và có chữ ký của giám đốc / tổng giám đốc hoặc người được giám đốc uỷ quyền đã đăng ký tại Đ ơn xin tham gia thành viên đấu thầu. - Đối với phiếu dự thầu của tổ chức, cá nhân không phải là thành viên: các nội dung về khối lượng, lãi suất đặt thầu (cả phần số và phần chữ) do tổ chức, cá nhân ghi và phải có chữ ký và đóng d ấu (nếu là tổ chức) ho ặc chữ ký (nếu là cá nhân). - Mỗi phiếu dự thầu được bỏ trong một phong bì niêm phong kín có đóng dấu của thành viên tại một góc phong bì. Đối với phiếu dự thầu của khách hàng thì ngoài phong bì phải được đóng thêm dấu của khách hàng (nếu là tổ chức) hoặc có chữ ký của khách hàng (nếu là cá nhân). Các phiếu dự thầu không đúng và đầy đủ các nội dung theo mẫu 03A/ĐTTP và 03B/ĐTTP và các quy định trên đây là không hợp lệ Bước 3: Gửi và tiếp nhận phiếu dự thầu: Các thành viên/tổ chức, cá nhân tham gia đấu thầu bỏ phiếu dự thầu vào hòm phiếu tại Trung tâm và phải ký xác nhận vào danh sách tham gia đấu thầu. Thời gian bỏ phiếu trong vòng 60 phút trước giờ mở thầu. Trường hợp gửi qua bưu điện thì Trung tâm phải nhận được trước giờ mở thầu 15 phút (căn cứ vào thời điểm ký nhận giữa Trung tâm và bưu điện) Bước 4: Tổ chức xét thầu : 4.1 Mở thầu V ào thời điểm bắt đầu đấu thầu, Thư ký Ban đấu thầu kiểm tra dấu niêm phong và mở hòm phiếu dưới sự chứng kiến của đại diện các thành viên (nếu có). 4.2 Kiểm tra tính hợp lệ của phiếu dự thầu 9 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  11. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh - Hai thành viên của Ban đấu thầu kiểm tra tính hợp lệ của phiếu dự thầu và ký xác nhận đ ã kiểm tra. - Các phiếu dự thầu không hợp lệ bị loại bỏ, Ban đấu thầu có trách nhiệm thông báo cho thành viên liên quan ngay trong ngày (mẫu 04/ĐTTP). 4.3 Nhập số liệu vào hệ thống Ban đ ấu thầu nhập nội dung các phiếu dự thầu hợp lệ vào hệ thống. Thông tin về nội dung phiếu dự thầu được hiển thị trực tuyến lên bảng điện tử của Trung tâm. 4.4 Xét thầu H ệ thống đấu thầu xác định lãi suất trúng thầu và khối lượng trúng thầu theo quy định tại Điểm 8.4 Mục II Thông tư 21/TT-BTC ngày 24/3/2004 của Bộ Tài chính. Giá bán trái phiếu được xác định theo quy định tại Điểm 8.5 Mục II Thông tư 21/TT-BTC ngày 24/3/2004 của Bộ Tài chính. Bước 5: Thông báo kết quả đấu thầu : N gay sau khi kết thúc việc đấu thầu, Ban đấu thầu thực hiện việc thông báo kết quả đấu thầu như sau: - Lập Báo cáo kết quả đấu thầu trái phiếu (mẫu 05/ĐTTP) gửi cho tổ chức phát hành, Bộ Tài chính (UBCKNN, Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính), UBND tỉnh, thành phố (nếu là trái phiếu Chính quyền địa phương). - Lập và gửi Thông báo kết quả đấu thầu trái phiếu (mẫu 06/ĐTTP) cho các thành viên tham gia đấu thầu và Ngân hàng nơi Trung tâm mở tài khoản. - Công bố kết quả đấu thầu trên phương tiện thông tin đại chúng và trên phương tiện thông tin hiện có Trung tâm. 10 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  12. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh Bước 6: Thanh toán tiền mua và chuyển giao trái phiếu - Ngày phát hành trái phiếu được ấn định vào ngày làm việc thứ hai kể từ ngày đấu thầu. Trong phạm vi 02 ngày làm việc tiếp theo ngày đấu thầu, các thành viên trúng thầu phải chuyển toàn bộ tiền mua trái phiếu theo giá bán đã được xác định trong thông báo trúng thầu vào tài khoản của tổ chức phát hành. Thành viên có trách nhiệm thu tiền đối với phần trúng thầu trái phiếu của khách hàng đấu thầu qua mình để nộp cho tổ chức phát hành. - Ngân hàng nơi mở tài kho ản của tổ chức phát hành sau khi nhận được tiền sẽ báo Có cho tổ chức phát hành đồng thời thông báo cho Trung tâm để làm thủ tục ghi sổ trái phiếu cho tổ chức, cá nhân trúng thầu. - Trên cơ sở thông báo của ngân hàng nơi tổ chức phát hành mở tài khoản về việc thanh toán của tiền mua trái phiếu và bảng tổng hợp kết quả đấu thầu, Trung tâm (Phòng ĐK-LK-TTBT) hạch toán khối lượng trái phiếu trúng thầu như sau: + Đối với những tổ chức có tài kho ản lưu ký tại Trung tâm: Phòng ĐK-LK-TTBT hạch toán trực tiếp vào tài kho ản của tổ chức và thông báo cho tổ chức đó. + Đối với tổ chức, cá nhân mở tài khoản lưu ký tại một thành viên lưu ký: Phòng ĐK-LK -TTBT hạch toán vào tài khoản của thành viên lưu ký liên quan và thông báo cho thành viên đó. Căn cứ thông báo của Trung tâm, thành viên lưu ký này hạch toán số trái phiếu trúng thầu và thông báo cho khách hàng của mình. - Nếu tổ chức, cá nhân trúng thầu muốn rút chứng chỉ trái phiếu thì phải làm thủ tục rút chứng chỉ trái phiếu theo quy định. Bước 7: Xử lý các trường hợp vi phạm thanh toán 11 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  13. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh - Trường hợp các tổ chức, cá nhân trúng thầu làm thủ tục thanh toán chậm so với ngày quy đ ịnh, tổ chức phát hành thông báo cho Trung tâm tên tổ chức trúng thầu và thời gian chậm thanh toán. - Trên cơ sở thông báo của tổ chức phát hành, Trung tâm yêu cầu ngân hàng nơi thành viên liên quan mở tài khoản trích tài kho ản tiền gửi chuyển cho tổ chức phát hành. Số tiền được trích chuyển bao gồm tiền chậm trả của chính thành viên và của khách hàng của thành viên. Thành viên có trách nhiệm thu hồi tiền chậm trả của khách hàng - Tổ chức, cá nhân thanh toán chậm sẽ bị phạt chậm thanh toán. Số tiền phạt chậm thanh toán được trích từ tài khoản tiền gửi của thành viên. Thành viên phải chịu trách nhiệm nộp tiền phạt đối với cả phần chậm thanh toán của khách hàng và có quyền thu hồi số tiền phạt từ khách hàng. - Việc xác định số tiền phạt và nộp vào các cơ quan liên quan được thực hiện theo quy định tại Điểm 9.2 Thông tư 21/TT-BTC ngày 24/3/2004 của Bộ Tài chính. - Trường hợp quá 5 ngày so với thời gian thanh toán quy định, số dư trên tài khoản tiền gửi của các thành viên liên quan vẫn không đủ để thanh toán, ngân hàng nơi thành viên liên quan tổ chức, cá nhân vi phạm mở tài khoản có trách nhiệm thông báo cho Trung tâm. Trên cơ sở đó, Trung tâm huỷ bỏ phần kết quả trúng thầu chưa được thanh toán và yêu cầu ngân hàng trích tài khoản tiền gửi của thành viên liên quan nộp phạt 5% trên số tiền bị huỷ bỏ để nộp vào các cơ quan theo quy định tại Điểm 9.2 Thông tư 21/TT-BTC ngày 24/3/2004 của Bộ Tài chính - Trung tâm thực hiện thông báo về kết quả xử lý cho tổ chức phát hành, Bộ tài chính (UBCKNN, Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính), UBND tỉnh, thành phố (nếu là trái phiếu Chính quyền địa phương) và thành viên 12 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  14. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh 1.2. Thực trạng trái phiếu chính phủ của Việt Nam : 1.2.1 Trái phiếu chính phủ trên thị trươ ng trong nước - Ở thị trường vốn trong nước, Chính phủ Việt Nam đã phát hành thành công nhiều đợt trái phiếu theo phương thức đấu giá lãi suất. Trung tuần tháng 3/2007, 300 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ lần đầu tiên được phát hành đấu thầu theo lô lớn (lô 100, 200, 300... tỷ đồng) đã đ ược các nhà đầu tư nước ngoài mua hết với mức lãi suất thấp nhất trong vòng ba năm trở lại đây 6,8%/năm. Từ sau lần này, những đợt phát hành tiếp theo lãi suất trái phiếu sẽ cố định, nhưng mệnh giá sẽ thay đổi. Giá trái phiếu sẽ không là 100.000 đồng nữa, mà có thể xuống 99.000-98.000 đồng hay lên 101.000- 102.000 đồng. Sức hấp dẫn của trái phiếu càng cao, thì giá trúng thầu sẽ càng thấp hơn mệnh giá và ngược lại. - Theo số liệu của Kho Bạc Nhà Nước: + Tổng số tiền thu được từ phát hành TPCP đợt I (năm 2003) và đợt II (năm 2004) là 8228 tỷ đồng và 77,392 triệu USD. Nếu quy đổi ngoại tệ ra nội tệ thì tổng số phát hành trái phiếu tương đương 10.066 tỷ đồng/9.500 tỷ đồng, đạt hơn 105% kế hoạch huy động + TPCP do Kho bạc Nhà nước phát hành, năm 2006 và 6 tháng đầu năm 2007 thông qua gần 30 phiên đấu thầu TPCP tại HASTC, đã huy động được 12.695 tỷ đồng cho ngân sách nhà nước. Hơn nữa, lãi suất đấu thầu trái phiếu giảm dần (lần đầu tiên lãi suất TPCP đã giảm xuống mức thấp hơn lãi suất ngân hàng, cụ thể lãi suất cơ bản vào ngày 1/6/2007 là 8,25% theo Quyết định 1143/QĐ-NHNN ngày 29/5/2007, trong khi đó lãi suất trúng thầu TPCP kỳ hạn 5 năm vào ngày 11/6/2007 là 7,15%), dẫn đến lãi suất bảo lãnh phát hành cũng giảm. Điều này đã giúp làm giảm đáng kể gánh nặng cho ngân sách nhà nước trong việc huy động vốn cho đầu tư phát triển, góp phần b ình ổ n lãi suất cho vay của ngân hàng, từ đó góp phần bình ổn kinh tế vĩ mô. 13 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  15. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh + Tuy nhiên, phiên đấu thầu 200 tỷ đồng TPCP (kỳ hạn 15 năm, phát hành ngày 27/9/2007 dưới hình thức ghi sổ) do Ngân hàng Phát triển Việt N am phát hành diễn ra vào chiều 25/9/2007 tại HASTC với khối lượng trúng thầu bằng 0! Và mới đây nhất, phiên đấu thầu TPCP do Kho b ạc Nhà nước phát hành đợt 16/2007 loại kỳ hạn 5 năm diễn ra vào chiều 4/10/2007 kết quả cũng lại như phiên đấu thầu TPCP hôm 25/9, toàn bộ 500 tỷ đồng cũng không phát hành được. 1.2.2 Trái phiếu chính phủ Việt Nam trên thị trường quốc tế - Trái phiếu Chính phủ Việt Nam chào bán lần đầu tiên trên thị trường vốn quốc tế ngày 27/10/2005 - Đ ề án phát hành trái phiếu quốc tế đã được Bộ Tài chính “thai nghén” từ cách đây hơn 10 năm. Năm 1994, ngay sau khi Trung Quốc phát hành trái phiếu lần đầu tiên ra thị trường thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính bắt tay vào nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm để xây dựng đề án này. Tuy nhiên do những biến động của thị trường tài chính-tiền tệ thế giới, đề án đã nhiều lần bị trì hoãn vì chưa hội đủ các điều kiện thuận lợi. Năm 2005, Kinh tế trong nước phát triển, nợ nước ngoài ở mức an toàn, thị trường tài chính thế giới ổn định cộng với nhu cầu vốn cho đầu tư phát triển ngày m ột lớn tháng 10/2005 chính phủ Việt Nam đã phát hành trái phiếu chính phủ trên thị trường chứng khoán Singapore. - Lần đầu tiên Chính phủ VN phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường quốc tế đã thành công rực rỡ. Số lượng các nhà đầu tư quốc tế tham gia mua trái phiếu đạt mức kỷ lục trên thị trường vốn trong nhiều năm trở lại đây. Có tới trên 255 nhà đầu tư lớn mua trái phiếu của Chính phủ VN (so với 150 nhà đầu tư mua trái phiếu của Chính phủ Indonesia đầu tháng 10/2005). - Tổng số lượng nhu cầu các nhà đ ầu tư đặt mua lên tới 4,5 tỷ USD, gấp 6 lần lượng trái phiếu Chính phủ VN phát hành. N gày 03/11/2005 giờ 14 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  16. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh Mỹ, tức ngày 04/11/2005 (sau 12 tiếng giờ Việt Nam) số tiền trái phiếu Chính phủ 750 triệu USD sẽ chính thức chuyển về VN.Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính LêThị Băng Tâm, chúng ta phải chia ra bán cho các nhà đầu tư và phần lớn chỉ đáp ứng 20% nhu cầu đặt mua, thậm chí có nhà đầu tư đặt mua nhưng không có để bán. Ngay ngày đ ầu tiên tại Hồng Kông, số lượng các nhà đầu tư đặt mua khoảng 1 tỷ USD, gấp 2 lần số lượng trái phiếu Chính phủ VN định phát hành. Chính phủ quyết định tăng khối lượng phát hành thêm 250 triệu USD (tổng phát hành 750 triệu USD), số lượng các nhà đầu tư đặt mua đã tăng lên hơn gấp 3 lần từ mức 1 tỷ USD lên mức khoảng 3 tỷ USD. Ngày 29/10/2005 là ngày đ ịnh giá trái phiếu Chính phủ VN trên thị trường tài chính thế giới thì số lượng các nhà đầu tư đặt mua lên tới 4,5 tỷ USD. - Tất cả các nhà đầu tư quan trọng, có uy tín lớn trên thị trường tài chính thế giới từ Châu Á, Châu Âu và Châu Mỹ đều quan tâm tham gia đặt mua trái phiếu của Chính phủ VN với số lượng lớn. Đặc biệt lần này một số Ngân hàng trung ương và các tổ chức đầu tư của Chính phủ các nước trong khu vực Châu Á đặt mua tới 50 - 100 triệu USD. Trong đó có Ngân hàng dự trữ quốc gia Malaysia tính đến nay chưa từng mua trái phiếu Chính phủ của quốc gia nào thì nay đã đặt mua trái phiếu của Chính phủ VN. - Cũng theo bà Tâm, lãi suất trái phiếu Chính phủ VN phát hành rất hiệu quả, thấp hơn lãi suất trái phiếu của các nước trong khu vực có cùng hệ số tín nhiệm. Lãi suất trái phiếu loại 10 năm của VN thực trả là 7,125%/năm. Trong khi, mức lãi suất trái phiếu Chính phủ Philippines loại 10 năm giao dịch ở mức 8,1%/năm, còn trái phiếu Chính phủ Indonesia loại 10 năm giao dịch ở mức 7,8%/năm - Trong bài báo của tác giả Beth Thomas trên tờ Bloomberg số ra ngày 23/3/2007, công ty Pacific Investment Management Co. and HSBC 15 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  17. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh Holdings Plc cho rằng nếu V iệt Nam nới lỏng các hạn chế về phát hành trái phiếu bằng ngoại tệ thì có thể khai thác tốt hơn nhu cầu của các nhà đầu tư quốc tế cũng như cắt giảm chi phí vay nợ. - Còn tại hội nghị do Tổng Công ty Đầu tư vốn Nhà nước và Euromoney phối hợp tổ chức tại Hà N ội, ông Brian Baker, CEO của Pimco Asia Ltm đã phát biểu: "Các bạn đang có một thị trường nước ngoài rất hấp dẫn, thật đáng tiếc là vẫn còn quá nhiều thủ tục phải thông qua để phát hành được trái phiếu." - Theo ông Joshua Matthews, thuộc HSBC: Chính phủ Việt Nam có thể huy động hàng tỷ USD trên thị trường quốc tế nếu họ thực sự muốn, hiện đang có một số lượng ngoại tệ quá lớn tìm kiếm một số lượng trái phiếu quá ít ỏi. 1.2.3 Nguyên nhân có sự thành công của trái phiếu chính phủ của Việt Nam trên thị trường vốn: - H ãng đánh giá đầu tư và kinh tế Moody"s vừa nâng mức xếp hạng từ "ổn định" lên "tích cực" đối với trái phiếu Chính phủ bằng ngoại tệ của V iệt Nam. - Ô ng Tom Byrne, Phó chủ tịch Moody"s, cho biết sự điều chỉnh này là do "thành công liên tục của chính sách phát triển hướng ra bên ngoài của V iệt Nam và sự ổn định chung của tình hình tài chính chính phủ". - Trong năm nay, VND đã tăng giá 0,3% so với USD, hiện đang ở mức khoảng 16.000 VND/USD, VN Index đã tăng 48%, những con số hấp dẫn với nhà đầu tư quốc tế. Gần đây còn có thông tin trên kênh tài chính Blooberg của Mỹ cho thấy định mức tín nhiệm của Việt Nam được nâng lên. Tập đoàn Standard & Poor (S&P) nâng tín nhiệm của mình từ BB - lên BB (cao hơn nữa là BB+). 16 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  18. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh 1.2.4 Những tác động tích cực khi phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường quốc tế : - Cầu nối giữa thị trường vốn trong nước với thị trường tài chính quốc tế, việc phát hành trái phiếu quốc tế mở ra một kênh huy động vốn có khả năng đáp ứng các dự án có quy mô lớn, thời gian dài và nguồn lực hầu như không hạn chế. Trong bối cảnh các nước đang phát triển có giới hạn về nguồn vốn tiết kiệm, thì nguồn vốn huy động từ hoạt động phát hành trái phiếu ra thị trường tài chính quốc tế có một ý nghĩa to lớn. - Đối với những nước có thị trường tài chính phát triển, ngân sách nhà nước thặng dư, trái phiếu quốc tế còn đóng vai trò là công cụ để thực hiện chính sách quản lý nợ quốc gia. Thông qua việc phát hành mới trái phiếu ra thị trường quốc tế, chính phủ có thể chủ động điều tiết danh mục tài sản nợ chính phủ để thực hiện các chính sách tài chính tiền tệ. 1.2.5Những thách thức đối với kế hoạch phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường tài chính quốc tế: + Tuân thủ các nguyên tắc và thủ tục pháp lý quốc tế. + Phải xây dựng kế hoạch sử dụng có hiệu quả ngay tiền thu được từ phát hành trái phiếu, tránh gây lãng phí trong đầu tư. + Có kế hoạch cụ thể trong thanh toán nợ gốc và lãi trái phiếu khi đáo hạn: Chính phủ cần phải có kế hoạch cân đối nguồn thu và chuẩn bị nguồn ngoại tệ đủ để thanh toán lãi và vốn gốc khi đáo hạn. Nếu việc thanh toán không được đảm bảo sẽ ảnh hưởng đến uy tín của VN trên trường quốc tế, và đến các đợt phát hành tiếp sau. 2. Giải pháp đẩy mạnh hiệu quả phát hành trái phiếu chính phủ của Việt Nam trên thị trường vốn 2.1. Cải cách quy trình đấu thầu trái phiếu chính phủ 17 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  19. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh - Q uy trình đấu thầu: Sở giao dịch, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam làm đại lý cho Bộ tài chính trong việc đấu thầu trái phiếu kho bạc loại kỳ hạn dưới một năm. Khách hàng thương mại và các công ty bảo hiểm, ai trong số các khách hàng bỏ thầu với lãi suất thấp nhất, số lượng trái phiếu mua cao nhất sẽ trúng thầu. Tuy nhiên, quá trình đấu thầu có những điểm không hợp lý. Bộ Tài Chính là cơ quan phát hành đáng lẽ phải công bố lãi suất trái phiếu trước, sau đó các ngân hàng và công ty bảo hiểm sẽ bỏ thầu lãi suất. Nhưng đấu thầu đã làm ngược lại: khách hàng tuyên bố lãi suất và mức mua của họ, sau đó bộ tài chính mới công bố lãi suất phát hành. Lãi suất của khách hàng nào sát cận với lãi suất của Bộ Tài Chính sẽ trúng thầu. - V ới phương thức đấu thầu như trên, Nhà nước khó huy động được vốn với lãi suất thi trường phù hợp. Không ít thời điểm lãi suất tiển gửi và lãi suất cho vay của Ngân hàng đã đ ược hạ thấp, nhưng lãi suất trái phiếu kho bạc vẫn cao. Chưa kể trong trường hợp ngân sách Nhà nước cần tiền gấp để đầu tư cho một công trình dự án nào đó, phải phát hành trái phiếu, nhưng khách hàng câu kết với nhau, bỏ thầu lãi suất cao, thì các phiên đấu giá sẽ thất bại. Và trên thực tế có những lần Nhà nước tổ chức đấu thầu mà không có một trái phiếu nào được phát hành. - Tóm lại chúng ta phải cải cách lại hình thức đấu thầu: Bộ Tài Chính là cơ quan phát hành phải công bố lãi suất trái phiếu trước, sau đó các Ngân hàng và công ty Bảo hiểm sẽ bỏ thầu lãi suất và số lượng. 2.2. Tăng tính thanh khoản và tập trung phát hành TPCP theo lô lớn - Đ ể TPCP thực sự hấp dẫn các nhà đ ầu tư đòi hỏi phải tăng tính thanh khoản cho TPCP. Muốn làm được điều đó, trước hết cần phải thực hiện tốt việc kế hoạch hoá công tác phát hành và công khai hoá thông tin; đa dạng hoá kỳ hạn phát hành TPCP (từ 90 ngày đến 15 năm) và hình thành các kỳ 18 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
  20. Đề An Môn Học Khoa Kinh tế và quản trị kinh doanh hạn chuẩn; thực hiện tái cơ cấu lại các loại TPCP đã phát hành; nâng cấp hệ thống giao dịch, lưu ký, thanh toán bù trừ theo hướng tự động hoá và rút ngắn thời gian thanh toán; hình thành và phát triển các tổ chức định mức tín nhiệm. - Tiến hành đổi mới phương thức phát hành bằng cách hạn chế bán lẻ TPCP, giảm bớt tần suất phát hành và chủ yếu tập trung vào phát hành trái phiếu theo lô lớn. Chẳng hạn như thay vì phát hành liên tục TPCP theo lô nhỏ vài trăm tỷ đồng thì nên để dồn lại và phát hành lô 1.000 – 2.000 tỷ đồng, có cùng ngày thanh toán, cùng một lãi suất. Việc phát hành TPCP lô lớn sẽ giảm số lượng các loại TPCP lưu hành trên thị trường, giúp các nhà đầu tư cũng như các tổ chức trung gian dễ theo dõi, nắm bắt diễn biến về giá của các loại TPCP - Theo ông Nhâm Hà Hải (Giám đốc Phân tích, Công ty Tài chính FPT): Chỉ vài năm nữa thôi, thị trường trái phiếu ở Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục tăng trưởng và diễn ra sôi động như thị trường cổ phiếu. Tuy nhiên, mức độ tăng trưởng của thị trường này đến đâu phụ thuộc nhiều vào chính sách của nhà nước để tạo lập một thị trường đủ minh bạch, đủ thanh khoản. H ơn nữa, sự tham gia ngày một nhiều của các ngân hàng, các quỹ và nhà đầu tư sẽ làm cho giao dịch trái phiếu sôi động hơn. Nhưng quan trọng hơn cả là Nhà nước nên sớm tạo lập và phát triển thị trường thứ cấp để giao dịch trái phiếu đạt hiệu quả cao hơn và kích thích thị trường phát triển. 2.3 Cải thiện hệ số tín nhiệm quốc gia: - H ệ số tín nhiệm là đánh giá khả năng về tài chính cũng như khả năng hoàn trả tiền gốc và lãi của chính phủ phát hành. H ệ số tín nhiệm không chỉ cần thiết đối với việc phát hành trái phiếu chính phủ ra thị trường tài chính quốc tế mà còn ảnh hưởng đến việc thực hiện các khoản vay thương mại. V ới các nước phát triển hệ số tín nhiệm cao có tác dụng tạo điều kiện thuận lợi cho các khoản vay thương mại. Còn đối với các nước đang phát triển, 19 Phạm Thu Trang Quản trị 2 khoá 13
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2