BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
--------***--------
PHẠM THỊ LINH NHÂM
TÌM HIỂU VỀ HÔN ƯỚC VÀ
KHẢ NĂNG ÁP DỤNG HÔN ƯỚC Ở VIỆT NAM
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
HÀ NỘI - 2010
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƯ PHÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI
PHẠM THỊ LINH NHÂM
DS31B
TÌM HIỂU VỀ HÔN ƯỚC VÀ
KHẢ NĂNG ÁP DỤNG HÔN ƯỚC Ở VIỆT NAM
Chuyên ngành: Luật hôn nhân và gia đình
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Lan
HÀ NỘI - 2010
MỤC LỤC
Mục lục trang
LỜI MỞ ĐẦU 1
Chương 1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ HÔN ƯỚC – ĐẶC TRƯNG CỦA
CHẾ ĐỘ TÀI SẢN ƯỚC ĐỊNH
1.1. Hôn ước và các chế độ tài sản 3
1.1.1. Khái niệm hôn ước và các chế độ tài sản vợ chồng 3
1.1.2. Sơ lược lịch sử hình thành của hôn ước 4
1.1.3. Đặc điểm của hôn ước 8
1.2. Pháp luật Việt Nam với việc qui định về hôn ước 9
1.2.1. Hôn ước trong pháp luật thời kì Pháp thuộc 10
1.2.2. Hôn ước theo hệ thống pháp luật ở miền nam nước ta trước
ngày thống nhất đất nước (1954 - 1975)
12
1.2.3. Hôn ước trong pháp luật Hôn nhân và gia đình của nhà nước ta
từ Cách mạng Tháng tám (1945) đến nay
14
1.3. Hôn ước trong pháp luật một số nước trên thế giới 16
1.3.1 Hôn ước theo pháp luật của Cộng hòa Pháp 16
1.3.2 Hôn ước theo pháp luật của Hoa Kì 19
1.3.3 Hôn ước theo pháp luật của Nhật Bản 21
1.3.4 Hôn ước theo pháp luật của Thái Lan 22
Chương 2 KHẢ NĂNG ÁP DỤNG HÔN ƯỚC
TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM HIỆN ĐẠI
2.1 Hôn ước phổ biến và là xu hướng của thế giới 25
2.1.1 Hôn ước trong tư pháp quốc tế 25
2.1.2 Hôn ước được áp dụng tại nhiều quốc gia 27
2.2. Hôn ước phù hợp với xu hướng phát triển của xã hội Việt
Nam hiện đại
28
2.2.1. Sự thay đổi về yếu tố cá nhân và chức năng kinh tế trong gia đình 28
2.2.2 Tình trạng chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân để đầu tư
kinh doanh riêng.
31
2.2.3 Tình trạng li hôn gia tăng kèm theo vấn đề chia tài sản khi li hôn
33
2.2.4 Hiện tượng kết hôn với người nước ngoài trở nên phổ biến 34
2.2.5 Dư luận xã hội 35
2.2.6 Quan điểm của các nhà nghiên cứu luật 35
2.3 Xu hướng tương thích của pháp luật Việt Nam với hôn ước 36
2.3.1 Qui định về công nhận và cho thi hành bản án của tòa án
nước ngoài
36
2.3.2 Những qui định cho phép vợ chồng được thỏa thuận làm thay
đổi về căn cứ xác lập tài sản
39
2.4 Một số kiến nghị về việc áp dụng hôn ước tại Việt Nam 47
2.4.1 Hoàn thiện các qui định về các vấn đề về tài sản vợ chồng mà
vợ chồng được thỏa thuận và lộ trình áp dụng hôn ước
47
2.4.2 Hình thức và nội dung của các qui định kiến nghị áp dụng 50
LỜI KẾT 55
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Phụ lục 1
Phụ lục 2
1
LỜI MỞ ĐẦU
Khi chưa bước vào hôn nhân, hai người nam nữ là những người có tài sản
riêng, hoàn toàn tự do trong việc định đoạt tài sản của mình. Khi bước vào hôn
nhân, điều đó đã khác. Tất cả các vấn đề về tài sản của họ được điều chỉnh bởi
một qui chế pháp lí có tên là “chế độ tài sản vợ chồng”. Theo một logic đơn
thuần: khi chưa bước vào hôn nhân, từng cá nhân được tự do định đoạt tài sản của
mình thì trong hôn nhân hai cá nhân đó cũng được thỏa thuận định đoạt chế độ tài
sản vợ chồng. Có lẽ vì thế mà hầu hết các quốc gia trên thế giới cho phép những
người sắp kết hôn tự thỏa thuận về chế độ tài sản vợ chồng bằng một văn bản có
tên là “hôn ước”. Việt Nam thì không như vậy: chế độ tài sản vợ chồng chỉ do
pháp luật qui định.
Tuy nhiên cùng với sự phát triển của xã hội, chế độ tài sản vợ chồng của
Việt Nam đã có những sự thay đổi đáng kể, từ chỗ không chấp nhận bất cứ thỏa
thuận nào của vợ chồng về việc xác lập tài sản (như qui định trong Luật hôn nhân
và gia đình năm 1959) đến chỗ cho phép vợ chồng được thỏa thuận về việc chia
tài sản chung trong thời kì hôn nhân thậm chí thỏa thuận cả về hậu quả của việc
chia tài sản này (Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và Nghị định 70/2001/NĐ-
CP). Sự thay đổi đó phải chăng đã khiến cho các qui định pháp luật tiến gần hơn
tới chỗ chấp nhận hôn ước? Vì thế nghiên cứu về hôn ước là điều cần thiết để giải
đáp câu hỏi này. Mặt khác, trong quá trình hội nhập, các quan hệ hôn nhân có yếu
tố nước ngoài ngày một nhiều, điều đó khiến chúng ta không thể thờ ơ trước vấn
đề hôn ước bởi hôn ước được pháp luật ở hầu hết các quốc gia trên thế giới ghi
nhận. Vì vậy, người viết đã chọn đề tài “Tìm hiểu về hôn ước và khả năng áp
dụng hôn ước ở Việt Nam” để làm khóa luận tốt nghiệp.
Thông qua việc nghiên cứu đề tài, người viết mong muốn khái quát được
nội hàm, đặc điểm của hôn ước và nêu ra xu hướng áp dụng hôn ước của xã hội
Việt Nam hiện đại, người viết cũng mong muốn đề nghị một lộ trình phù hợp cho
việc áp dụng hôn ước trong xã hội Việt Nam.
