Tính đa dạng của khu hệ thực vật ở vườn quốc gia Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ

28(4): 28-36 T¹p chÝ Sinh häc 12-2006<br /> <br /> <br /> <br /> tÝnh ®a d¹ng cña khu hÖ thùc vËt<br /> ë v−ên quèc gia xu©n s¬n, tØnh phó thä<br /> <br /> trÇn minh hîi, vò xu©n ph−¬ng<br /> <br /> ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br /> <br /> V−ên quèc gia (VQG) Xu©n S¬n ®−îc coi lµ sè 32/2006/N§/CP ngµy 30 th¸ng 3 n¨m 2006<br /> l¸ phæi xanh cña tØnh Phó Thä bëi lÏ c¶ tØnh giê cña ChÝnh phñ n−íc CHXHCN ViÖt Nam.<br /> ®©y chØ cßn khu vùc Xu©n S¬n cã rõng tèt vµ<br /> giµu cã nhÊt. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra b−íc ®Çu cña II. kÕt qu¶ nghiªn cøu<br /> ViÖn §iÒu tra quy ho¹ch rõng, Tr−êng ®¹i häc<br /> L©m nghiÖp, ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh 1. CÊu tróc cña thµnh phÇn loµi cña khu hÖ<br /> vËt vµ Tr−êng ®¹i häc S− ph¹m Hµ Néi th× VQG thùc vËt ë VQG Xu©n S¬n<br /> Xu©n S¬n cã tÝnh ®a d¹ng sinh häc cao, trong ®ã<br /> Theo nh÷ng sè liÖu ®iÒu tra ®Çu tiªn khi x©y<br /> cã nhiÒu loµi thùc vËt quý hiÕm ®ang bÞ ®e däa ë<br /> dùng Khu b¶o tån thiªn nhiªn (KBTTN) Xu©n<br /> møc quèc gia vµ toµn cÇu.<br /> S¬n cña ViÖn §iÒu tra quy ho¹ch rõng (1992),<br /> §Ó gãp phÇn ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ tÝnh ®a d¹ng KBTTN Xu©n S¬n cã 314 loµi thùc vËt cã m¹ch.<br /> sinh häc ë VQG Xu©n S¬n, lµm c¬ së x©y dùng Sè liÖu ®iÒu tra cña Trung t©m Tµi nguyªn M«i<br /> chiÕn l−îc qu¶n lý, b¶o tån, trong thêi gian 3 tr−êng thuéc ViÖn §iÒu tra quy ho¹ch rõng phèi<br /> n¨m (2003-2005), chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®iÒu hîp víi Ban qu¶n lý VQG Xu©n S¬n vµ Chi côc<br /> tra, ®¸nh gi¸ tÝnh ®a d¹ng thùc vËt t¹i VQG KiÓm l©m tØnh Phó Thä (th¸ng 10 n¨m 2002), ®·<br /> Xu©n S¬n. thèng kª ®−îc 726 loµi thùc vËt bËc cao cã m¹ch<br /> thuéc 475 chi vµ 134 hä. Nh− vËy, sè l−îng loµi<br /> I. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu t¨ng gÊp ®«i so víi tr−íc. Tõ n¨m 2003 ®Õn n¨m<br /> 2005, chóng t«i ®· tæ chøc ®iÒu tra theo c¸c mïa<br /> 1. Thêi gian, ®Þa ®iÓm kh¸c nhau vµ theo c¸c h−íng kh¸c nhau, ®· thu<br /> Trong 3 n¨m (2003 - 2005) ®· tiÕn hµnh ®iÒu ®−îc 1.250 sè hiÖu tiªu b¶n víi gÇn 4.000 mÉu<br /> tra thùc ®Þa nhiÒu ®ît theo « tiªu chuÈn vµ theo 4 vËt. Sau khi xö lý ng©m tÈm ®Ó b¶o qu¶n, chóng<br /> tuyÕn kh¶o s¸t t¹i VQG Xu©n S¬n, tØnh Phó Thä: t«i ®· gi¸m ®Þnh tªn khoa häc vµ lªn ®−îc danh<br /> tuyÕn 1: xãm Dï - nói Ten; tuyÕn 2: xãm Dï - lôc thùc vËt ë VQG Xu©n S¬n víi 1.217 loµi thùc<br /> xãm LÊp - xãm Cái; tuyÕn 3: xãm Dï - xãm vËt bËc cao cã m¹ch thuéc 680 chi, 180 hä.<br /> L¹ng - xãm Lïng M»ng thuéc x· Xu©n S¬n vµ Sù ph©n bè cña c¸c taxon nh− sau: trong 6<br /> tuyÕn 4: xãm Chß Rãt (x· §ång S¬n) - bÕn Th©n ngµnh thùc vËt bËc cao cã m¹ch th× ngµnh Méc<br /> - nói CÈn, ®Ó thu mÉu thùc vËt vÒ gi¸m ®Þnh tªn lan (Magnoliophyta) cã sè hä, chi vµ loµi phong<br /> khoa häc vµ ph©n tÝch trong phßng thÝ nghiÖm. phó nhÊt (gåm 151 hä - chiÕm 83,88%, 633 chi<br /> 2. Ph−¬ng ph¸p - 93,10% vµ 1.130 loµi - 92,85%); tiÕp ®Õn lµ<br /> ngµnh D−¬ng xØ (Polypodiophyta) víi 22 hä<br /> Thu thËp tµi liÖu, ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ ®· (12,22%), 38 chi (5,59%) vµ 74 loµi (6,08%);<br /> cã trong vµ ngoµi n−íc. §iÒu tra thu thËp mÉu ngµnh Th«ng (Pinophyta) cã 3 hä (1,64%), 4 chi<br /> vËt trªn hiÖn tr−êng b»ng « tiªu chuÈn vµ tuyÕn (0,57%) vµ 5 loµi (0,41%); ngµnh Th«ng ®Êt<br /> kh¶o s¸t. X¸c ®Þnh tªn khoa häc cña c¸c mÉu vËt (Lycopodiophyta) cã 2 hä (1,10%), 3 chi<br /> theo ph−¬ng ph¸p h×nh th¸i so s¸nh; tËp hîp, lªn (0,44%) vµ 6 loµi (0,50%); hai ngµnh Cá th¸p<br /> danh lôc loµi cña khu hÖ thùc vËt; ®¸nh gi¸ sù bót (Equisetophyta) vµ QuyÕt l¸ th«ng<br /> ®a d¹ng trong c¸c taxon. §¸nh gi¸ c¸c loµi quý (Psilotophyta) cïng cã sè hä, sè chi vµ sè loµi<br /> hiÕm dùa vµo c¸c tµi liÖu: S¸ch §á ViÖt Nam thÊp nhÊt (1 hä, 1 chi vµ 1 loµi). Ph¸t hiÖn 4 loµi<br /> (2004), Danh lôc §á IUCN (2001) vµ NghÞ ®Þnh míi bæ sung cho hÖ thùc vËt ViÖt Nam, ®ã lµ:<br /> 28<br /> Aristolochia fangchii C. Y. Wu (hä Méc h−¬ng- loµi (83,80% sè loµi) lín h¬n rÊt nhiÒu sè hä<br /> Aristolochiaceae); Quercus sichourensis (Hu) (24), sè chi (107) vµ sè loµi (183) trong líp Hµnh<br /> C. C. Huang & Y. T. Chang - såi t©y trï (hä DÎ- (Liliopsida). Nh− vËy, sè l−îng taxon cña líp<br /> Fagaceae); Pseudostachyum sp. nov. - h¸o m¸ Méc lan chiÕm −u thÕ tuyÖt ®èi trong tæng sè hä,<br /> (tiÕng Dao) (hä Cá-Poaceae), ph©n bè ë ®é cao chi vµ loµi cña ngµnh nµy; tû lÖ nµy ®−îc tÝnh<br /> 300-800 m t¹i xãm Dï vµ ch©n nói Ten; t−¬ng ®−¬ng 5/1 (947/183), nghÜa lµ cø cã 5 loµi<br /> Rhododendron euonymifolium LÐvl. - ®ç quyªn thuéc líp Méc lan míi cã 1 loµi thuéc líp Hµnh.<br /> l¸ vÖ m©u (hä §ç quyªn-Ericaceae). Trong 180 hä thùc vËt, cã 35 hä chØ cã 1<br /> Trong ngµnh Méc lan (Magnoliophyta), líp loµi, 71 hä cã tõ 2-4 loµi, 33 hä cã tõ 5-9 loµi,<br /> Méc lan (Magnoliopsida) cã 127 hä (chiÕm 28 hä cã tõ 10-19 loµi vµ 13 hä cã trªn 20 loµi<br /> 84,10% sè hä), 526 chi (83,09% sè chi) vµ 947 (b¶ng 1).<br /> B¶ng 1<br /> Nh÷ng hä thùc vËt ®a d¹ng nhÊt (cã trªn 20 loµi) ë VQG Xu©n S¬n<br /> STT Tªn hä Sè loµi STT Tªn hä Sè loµi<br /> 1 Euphorbiaceae 60 8 Myrsinaceae 24<br /> 2 Rubiaceae 49 9 Lauraceae 23<br /> 3 Fabaceae 38 10 Verbenaceae 23<br /> 4 Moraceae 35 11 Cyperaceae 21<br /> 5 Asteraceae 34 12 Zingiberaceae 20<br /> 6 Orchidaceae 32 13 Araceae 20<br /> 7 Poaceae 27<br /> <br /> Trong 13 hä nµy, hä ThÇu dÇu lµ ®a d¹ng (34 loµi), hä Phong lan (32 loµi)....<br /> nhÊt (60 loµi), tiÕp ®Õn lµ hä Cµ phª (49 loµi), Chóng t«i ®· thèng kª ®−îc 26 chi cã tõ 5<br /> hä §Ëu (38 loµi), hä D©u t»m (35 loµi), hä Cóc loµi trë lªn (b¶ng 2).<br /> B¶ng 2<br /> Nh÷ng chi thùc vËt ®a d¹ng nhÊt (cã trªn 5 loµi) ë VQG Xu©n S¬n<br /> STT Tªn chi Sè loµi STT Tªn chi Sè loµi<br /> 1 Ficus 24 14 Helicia 6<br /> 2 Ardisia 13 15 Solanum 6<br /> 3 Piper 9 16 Callicarpa 6<br /> 4 Polygonum 9 17 Clerodenron 6<br /> 5 Diospyros 7 18 Carex 6<br /> 6 Elaeocarpus 7 19 Cyperus 6<br /> 7 Hedyotis 7 20 Dioscorea 6<br /> 8 Psychotria 7 21 Tectaria 5<br /> 9 Dendrobium 7 22 Pteris 5<br /> 10 Begonia 6 23 Schefflera 5<br /> 11 Bauhinia 6 24 Garcinia 5<br /> 12 Desmodium 6 25 Rhododendron 5<br /> 13 Maesa 6 26 Syzygium 5<br /> <br /> B¶ng 2 cho thÊy cã 26 chi, chØ chiÕm 4% so Myrsinaceae) víi 13 loµi; chi Piper (hä<br /> víi tæng sè chi cña khu hÖ thùc vËt Xu©n S¬n Piperaceae) vµ chi Polygonum (hä Polygonaceae),<br /> nh−ng cã tíi 186 loµi, chiÕm 15,28% tæng sè loµi mçi chi cã 9 loµi; chi Diospyros (hä Ebenaceae),<br /> cña c¶ khu hÖ. Chi cã nhiÒu loµi nhÊt lµ Ficus (hä chi Elaeocarpus (hä Elaeocarpaceae), chi<br /> Moraceae) víi 24 loµi; tiÕp ®Õn lµ chi Ardisia (hä Hedyotis vµ chi Psychotria (hä Rubiaceae), chi<br /> 29<br /> Dendrobium (hä Orchidaceae), mçi chi cã 7 loµi; chi Schefflera (hä Araliaceae), chi Garcinia (hä<br /> tiÕp ®Õn lµ c¸c chi Begonia (hä Begoniaceae), chi Clusiaceae), chi Rhododendron (hä Acanthaceae),<br /> Bauhinia (hä Caesalpiniaceae), chi Desmodium chi Syzygium (hä Myrtaceae), mçi chi cã 5 loµi.<br /> (hä Fabaceae), chi Maesa (hä Myrsinaceae), chi<br /> 2. C¸c loµi thùc vËt quý hiÕm ë VQG Xu©n<br /> Helicia (hä Proteaceae), chi Solanum (hä<br /> S¬n<br /> Solanaceae), chi Callicarpa vµ chi Clerodenrun<br /> (hä Verbenaceae), chi Carex vµ chi Cyperus (hä Trong sè c¸c loµi thùc vËt ®· thèng kª ®−îc,<br /> Cyperaceae), chi Dioscorea (hä Dioscoreaceae), cã 40 loµi quý hiÕm (chiÕm 3,4% tæng sè loµi<br /> mçi chi cã 6 loµi; cuèi cïng lµ c¸c chi Tectaria cña khu hÖ thùc vËt). CÇn cã kÕ ho¹ch −u tiªn<br /> (hä Dryopteridaceae), chi Pteris (hä Pteridaceae), b¶o vÖ chóng (b¶ng 3).<br /> B¶ng 3<br /> C¸c loµi thùc vËt quý hiÕm ë VQG Xu©n S¬n<br /> Gi¸ trÞ b¶o tån<br /> STT Tªn khoa häc Tªn phæ th«ng S§ N§<br /> IUCN<br /> VN 32/CP<br /> 1 2 3 4 5 6<br /> 1 Drynaria bonii C. Chr. T¾c kÌ ®¸ (cèt to¸i bæ, co t¹ng tã) vu vu<br /> 2 Rauvolfia verticillata (Lour.) Ba g¹c vßng (ba g¹c hoa tr¾ng, ba<br /> Baill. g¹c b¾c bé, ba g¹c trung quèc, ba<br /> VU VU<br /> g¹c v©n nam, tÝch tiªn, l¹c toäc,<br /> sam t«, c¬n ®å)<br /> 3 Asarum caudigerum Hance Thæ tÕ t©n VU VU<br /> 4 Markhamia stipulata (Wall.) §inh (ruét mÌo, ®inh giãc, thiÕt<br /> Vu VU IIA<br /> Schum var. kerrii Sprange ®inh, thiÕt ®inh l¸ bÑ, lß do, thß do)<br /> 5 Pauldopia ghorta (Buch.- §inh canh (muång n−íc, ®inh<br /> En EN<br /> Ham. ex G. Don) Steenis dèp, ®inh vµng)<br /> 6 Canarium tramdenum Dai et Tr¸m ®en (bïi, cµ na)<br /> Vu Vu<br /> Yakovl.<br /> 7 Codonopsis javanica (Blume) §¶ng s©m (phßng ®¶ng s©m, s©m<br /> Hook. leo, s©m nam, m»n rµy c¸y (Tµy), Vu Vu IIA<br /> cang h« (H’M«ng)<br /> 8 Gynostemma pentaphyllum DÇn toßng (dÒn toßng, cæ yÕm, giao<br /> En EN<br /> (Thunb.) Makino cæ lam, nh©n s©m ph−¬ng nam)<br /> 9 Dipterocarpus retusus Blume Chß n©u (chß nÕn, chß d¹i, chß ®¸) Vu Vu<br /> 10 Vatica subglabra Merr. T¸u n−íc En En<br /> 11 Castanopsis tessellata Hickel Cµ æi l¸ ®a (cµ æi « vu«ng, såi gai,<br /> Vu Vu<br /> & A. Camus kha trô rç)<br /> 12 Lithocarpus cerebrinus (Hickel DÎ ph¶ng (dÎ dÊu côt, dÎ ãc, dÎ<br /> En En<br /> & A. Camus) A. Camus ®en, dÎ cau, såi cau)<br /> 13 Lithocarpus hemisphaericus DÎ b¸n cÇu<br /> Vu Vu<br /> (Drake) Barnett<br /> 14 Lithocarpus truncatus (King DÎ qu¶ v¸t (såi ®¸ côt, såi qu¶<br /> Vu Vu<br /> ex Hook. f.) Rehd. v¸t, giÎ ®¸ nhôt, dang, c¾t ngµn)<br /> 15 Quercus platycalyx Hickel & Såi ®Üa (dÎ cau, såi cau, m¹y cã)<br /> Vu Vu<br /> A. Camus<br /> 16 Annamocarya sinensis Chß ®·i (m¹y ch©u trung quèc,<br /> En En<br /> (Dode) J. Leroy cung)<br /> <br /> 30<br />  1 2 3 4 5 6<br /> 17 Cinnamomum balansae Gï h−¬ng (dù, rÌ xanh)<br /> Vu Vu IIA<br /> Lecomte<br /> 18 Phoebe macrocarpa C. Y. Wu Re tr¾ng qu¶ to (re tr¾ng poilane,<br /> Vu Vu<br /> sô poilane)<br /> 19 Strychnos ignatii Berg. M· tiÒn l«ng (®Ëu giã) Vu Vu<br /> 20 Manglietia fordiana Oliv. Vµng t©m (giæi tord) Vu Vu<br /> 21 Michelia balansae (DC.) Giæi l«ng (giæi ¨n h¹t, giæi ba v×,<br /> Vu Vu<br /> Dandy giæi bµ, giæi balansa)<br /> 22 Aglaia spectabilis (Miq.) Jain Géi nÕp (géi tÝa, géi nói, géi ®á,<br /> Vu Vu<br /> et Bennet. géi b¸ng sóng)<br /> 23 Chukrasia tabularis A. Juss. L¸t hoa (l¸t da ®ång, l¸t chun) Vu Vu<br /> 24 Tinospora sagittata (Oliv.) Cñ giã (®Þa dëm, s¬n tõ c«)<br /> Vu Vu<br /> Gagnep.<br /> 25 Ardisia silvestris Pitard L¸ kh«i (kh«i tÝa, ®éc lùc, ®¬n<br /> Vu Vu<br /> t−íng qu©n, c¬m nguéi rõng)<br /> 26 Melientha suavis Pierre Rau s¾ng (rau ngãt nói, ngãt rõng,<br /> Vu Vu<br /> rau s¾ng chïa h−¬ng, ph¾c van)<br /> 27 Murraya glabra (Guillaum.) V−¬ng tïng (cñ khØ, c¬m nguéi,<br /> Vu Vu<br /> Guillaum nh©m h«i, nguyÖt quÕ nh½n)<br /> 28 Kadsura heteroclita (Roxb.) X−n xe t¹p (x−n xe roxburgh, d©y<br /> Craib. r¨ng ngùa, na leo, n¾m c¬m, h¶i Vu Vu<br /> phong ®»ng<br /> 29 Alniphyllum eberhardtii L¸ d−¬ng ®á (bå ®Ò xanh)<br /> En En<br /> Guillaum.<br /> 30 Excentrodendron tonkinense NghiÕn (nghiÕn ®á, nghiÕn trøng,<br /> En En IIA<br /> (Gagnep.) Chang & Miau kiªng mËt, kiªng ®á)<br /> 31 Amorphophallus interruptus N−a gi¸n ®o¹n<br /> Lr Lr<br /> Engl. et Gehrm.<br /> 32 Calamus platyacanthus Song mËt (m©y gai dÑp, n¹m<br /> Vu Vu<br /> Warb. ex Becc. l−îng)<br /> 33 Disporopsis longifolia Craib. Hoµng tinh hoa tr¾ng (gi¶ v¹n thä<br /> tróc l¸ dµi, co h¸n han (Th¸i), Vu Vu IIA<br /> nÐng lµi (Tµy)<br /> 34 Ophiopogon tonkinensis Rodr. Xµ b× b¾c bé (m¹ch m«n b¾c, diªn<br /> Vu Vu<br /> giai th¶o nhiÒu hoa)<br /> 35 Carex bavicola Raymond Cãi tói ba v× Vu Vu<br /> 36 Anoectochilus calcareus Aver. Kim tuyÕn ®¸ v«i En En IA<br /> 37 Dendrobium chrysanthum Ngäc v¹n vµng (hoµng th¶o hoa<br /> Lindl. vµng, kh« méc hoa vµng, thóc hoa En En<br /> th¹ch héc)<br /> 38 Nervilia fordii (Hance) Ch©n tr©u tr¾ng (tr©n ch©u tr¾ng,<br /> En En IIA<br /> Schlechter lan mét l¸, lan cê)<br /> 39 Tacca integrifolia Ker-Gawl. Ng¶i rîm (h¹ tóc, cá r©u hïm) Vu Vu<br /> 40 Paris polyphylla Smith. Träng l©u nhiÒu l¸ En en<br /> <br /> Ghi chó: Cét 4: S¸ch §á ViÖt Nam (2004): EN. nguy cÊp; VU. sÏ nguy cÊp; LR. Ýt nguy cÊp. Cét 5: Danh lôc<br /> §á IUCN (2001): EN. nguy cÊp; VU. sÏ nguy cÊp; LR. Ýt nguy cÊp. Cét 6: NghÞ ®Þnh 32/2006/N§/CP: IA.<br /> nghiªm cÊm khai th¸c; IIA. h¹n chÕ khai th¸c.<br /> 31<br /> 3. C¸c loµi thùc vËt cã Ých ë VQG Xu©n S¬n<br /> B¶ng 4<br /> C¸c loµi c©y cã Ých ë VQG Xu©n S¬n<br /> STT C«ng dông Ký hiÖu Sè loµi<br /> 1 C©y lµm thuèc T 665<br /> 2 C©y lÊy gç G 202<br /> 3 C©y ¨n ®−îc (qu¶, rau,...) Q, R 132<br /> 4 C©y cho hoa, lµm c¶nh vµ cho bãng m¸t Ca 90<br /> 5 C©y cho tinh dÇu TD 41<br /> 6 C©y dïng ®an l¸t §a 12<br /> 7 C©y lµm thøc ¨n cho ®éng vËt nu«i Tags 12<br /> 8 C©y cho dÇu bÐo D 9<br /> 9 C©y cã chÊt ®éc § 8<br /> <br /> a. Nhãm c©y lµm thuèc L¸ kh«i; Melientha suavis Pierre - Rau s¾ng;<br /> Muraya glabra (Guill.) Guill. - V−¬ng tïng;<br /> Nhãm c©y lµm thuèc ë VQG Xu©n S¬n rÊt<br /> phong phó víi 665 loµi (chiÕm 54,6% sè loµi ë Kadsura heteroclita (Roxb.) Craib. - X−n xe t¹p;<br /> VQG) thuéc 139 hä, 6 ngµnh thùc vËt bËc cao cã Limnophyla rugosa (Roth.) Merr. - Håi n−íc;<br /> m¹ch, trong ®ã ngµnh Méc lan cã sè loµi vµ hä lín Disporopsis longifolia Craib. - Hoµng tinh hoa<br /> nhÊt (123 hä, 635 loµi); ngµnh D−¬ng xØ: 11 hä, 24 tr¾ng; Peliosanthes teta Andr. - S©m cau; Asarum<br /> loµi; ngµnh Th«ng ®Êt: 2 hä, 3 loµi; ngµnh QuyÕt l¸ caudigerum Hance - Thæ tÕ t©n. CÊp EN cã:<br /> th«ng: 1 hä, 1 loµi; ngµnh Cá th¸p bót: 1 hä, 1 loµi; Anoectochilus setaceus Blume - Kim tuyÕn t¬;<br /> ngµnh Th«ng: 1 hä, 1 loµi. C¸c hä cã nhiÒu loµi c©y Drynaria fortunei (Kuntze ex Mett.) J. Smith. -<br /> lµm thuèc lµ: hä ThÇu dÇu (Euphorbiaceae): 45 Cèt to¸i bæ; Gynostemma pentaphyllum (Thunb.)<br /> loµi; hä Cóc (Asteraceae): 30 loµi; hä §Ëu Makino - DÇn toßng; Dendrobium chrysanthum<br /> (Fabaceae): 29 loµi; hä Cµ phª (Rubiaceae): 27 loµi; Lindl. - Ngäc v¹n vµng; Paris polyphylla Sm.<br /> hä D©u t»m (Moraceae): 18 loµi; hä Cá roi ngùa subsp. polyphylla - Träng l©u nhiÒu l¸.<br /> (Verbenaceae): 17 loµi; hä TiÕt dª (Menis- Trong sè 665 loµi c©y thuèc, cã 25 c©y cã<br /> permaceae): 15 loµi; hä §¬n nem (Myrsinaceae) tiÒm n¨ng lín, cã thÓ ph¸t triÓn, g©y trång vµ<br /> vµ hä Gõng (Zingiberaceae): 14 loµi; hä Ngò gia khai th¸c t¹i khu vùc nµy: Schefflera<br /> b× (Araliaceae), hä Cam (Rutaceae) vµ hä Phong heptaphylla (L.) Frodin - §¸ng ch©n chim, ap<br /> lan (Orchidaceae): 13 loµi; hä B¹c hµ (Lamiaceae) chu«i’ ®Îng (Dao), kêl giã, th− rßm (M−êng);<br /> vµ hä Hßa th¶o (Poaceae): 12 loµi; hä Hoa mâm Polyscias fruticosa (L.) R. Vig. - §inh l¨ng;<br /> chã (Scrophulariaceae) vµ hä Nho (Vitaceae): 11 Xanthium strumarium L. - KÐ ®Çu ngùa;<br /> loµi; hä R¸y (Araceae) vµ hä D−¬ng xØ<br /> Phyllanthus urinaria L. - Ch㠮Πr¨ng c−a;<br /> (Polypodiaceae): 10 loµi.<br /> Desmodium styracifolium (Osbeck) Merr. - Kim<br /> Trong sè 665 loµi, cã 22 loµi cã tªn trong tiÒn th¶o; Milletia dielsiana Harms - Kª huyÕt<br /> Danh lôc §á c©y thuèc ViÖt Nam (2006) vµ ®»ng; Senna tora (L.) Roxb. - Th¶o quyÕt minh,<br /> Danh lôc §á IUCN, chiÕm 3,3% tæng sè loµi h×a diªm tËp (Dao); Fibraurea tinctoria Lour. -<br /> c©y lµm thuèc ë VQG Xu©n S¬n. CÊp VU cã: Hoµng ®»ng, vi»ng t»ng (Dao); Stephania<br /> Drynaria bonii C. Chr. - T¾c kÌ ®¸; Rauvolfia dielsiana Y. C. Wu - Cñ dßm; Ardisia silvestris<br /> verticillata (Lour.) Baill. - Ba g¹c vßng; Pitard - L¸ kh«i, b¸ng th©m (M−êng); Passiflora<br /> Acanthopanax trifoliatus (L.) Voss - Ngò gia b× foetida L. - L¹c tiªn; Morinda officinalis How -<br /> gai; Codonopsis javanica (Blume) Hook. - §¼ng Ba kÝch, chµy ki»ng dßi (Dao); ruét gµ, kêl kh«i,<br /> s©m; Smilax glabra Wall. ex Roxb. - Thæ phôc roi ca (M−êng); Glycosmis pentaphylla (Retz.)<br /> linh; Tacca integrifolia Ker.-Gawl. - Ng¶i rîm; Corea - C¬m r−îu; Adenosma caeruleum R. Br.<br /> Strychnos ignatii Berg - M· tiÒn l«ng; Stephania - Nh©n trÇn; Ampelopsis cantoniensis (Hook. &<br /> dielsiana Y. C. Wu - Cñ dßm; Tinospora sagittata Arn.) Planch. - ChÌ d©y, chß lÌ (M−êng), huÇy<br /> (Oliv.) Gagnep. - Cñ giã; Ardisia silvestris Pitard -<br /> 32<br /> sÝ ton (Dao); Acorus gramineus Soland. - Th¹ch dÒn c¬m (Amaranthus lividus L.), cµng cua<br /> x−¬ng bå; Homalomena occulta (Lour.) Schott. (Peperomia pellucida (L.) H. B. K.), hu l¸ hÑp<br /> - Thiªn niªn kiÖn, hia hÈu ton (Dao); (Trema angustifolia (Planch.) Blume), hu ®ay<br /> Disporopsis longifolia Craib. - Hoµng tinh hoa (Trema orientalis (L.) Blume), ®á ngän<br /> tr¾ng, gi»ng trang, blÌo n×m sam (Dao); (Cratoxylum pruniflorum (Kurz) Kurz), vÇu ngät<br /> Dioscorea persimilis Prain & Burk. - Cñ mµi, (Indosasa crassiflora McClure), vÇu ®¾ng<br /> h×a dßi (Dao); Heterosmilax gaudichaudiana (Indosasa sinica C. D. Chu & C. S. Chao) vµ<br /> (Kunth) Maxim - Khóc kh¾c, the c¬m (M−êng), giang (Ampelocalamus patellaris (Gamble)<br /> Smilax glabra Wall. ex Roxb. - Thæ phôc linh, Stapleton).<br /> mét hoi ®ßi (Dao); Stemona tuberosa Lour. - - C©y cã qu¶ ¨n ®−îc (62 loài): v¶ (Ficus<br /> B¸ch bé, mïi sÊy dßi (Dao); Tacca chantrieri auriculata Lour.), ®a chai (Ficus callosa Willd.),<br /> Andr. - R©u hïm; Amomum villosum Lour. - Sa sung b«ng (Ficus fistulosa Reinw. ex Blume),<br /> nh©n tr¾ng; Kaempferia galanga L. - §Þa liÒn. ng¸i (Ficus hispida L.f.), ng¸i vµng (Ficus fulva<br /> b. Nhãm c©y cho gç Reinw. ex Blume), sung t¶ (Ficus laevis Blume),<br /> sung t¸o (Ficus oligodon Miq.), sung (Ficus<br /> §©y lµ nhãm c©y quan träng nhÊt. T¹i khu hÖ<br /> racemosa L.), mÝt ¨n qu¶ (Artocarpus<br /> thùc vËt Xu©n S¬n, trong sè 1.217 loµi, cã tíi 202<br /> heterophyllus Lamk.), chay l¸ bå ®Ò (Artocarpus<br /> loµi lµ c©y cho gç. Chóng ta cã thÓ gÆp nh÷ng<br /> styracifolius Pierre), quýt gai (Atalantia buxifolia<br /> loµi gç quý nh− t¸u muèi (Vatica diospyroides<br /> (Poir.) Oliv.), chanh (Citrus aurantifolia<br /> Symingt.), t¸u n−íc (Vatica subglabra Merr.),<br /> (Christm. & Panzer) Swingle), b−ëi (Citrus<br /> chß chØ (Parashorea chinensis H. Wang), chß<br /> grandis (L.) Osb.), quýt (Citrus reticulata<br /> n©u (Dipterocarpus retusus Blume), vµng t©m<br /> Blanco), c¬m r−îu (Glycosmis penthaphylla<br /> (Manglietia fordiana (Hemsl.) Oliv.), l¸t hoa<br /> (Retz.) Correa), nh·n rõng (Dimocarpus fumatus<br /> (Chukrasia tabularis A. Juss.), tr−êng mËt<br /> (Blume) Leenh. subsp. indochinensis Leenh.),<br /> (Pometia pinnata Forst. & Forst. f.), nghiÕn<br /> nh·n dª (Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh),<br /> (Excentrodendron tonkinense (Gagnep.) Chang);<br /> v¶i rõng (Nephelium cuspidatum Blume var.<br /> ®Æc biÖt trai (Garcinia fagraeoides A. Chev.) cßn<br /> bassacense (Pierre) Leenh.), v¶i guèc<br /> kh¸ nhiÒu ë khu vùc phÝa b¾c VQG ®i tõ phÝa<br /> Thu Cóc vµo (x· §ång S¬n), c©y cã ®−êng kÝnh (Xerospermum noronhianum (Blume) Blume),<br /> lín tíi 80-100 cm vµ còng ®ang bÞ khai th¸c rÊt tr¸m ®en (Canarium tramdenum Dai & Yakovl.),<br /> tr¸m tr¾ng (Canarium album (Lour.) Raeusch.),<br /> trÇm träng. ë phÝa §ång S¬n, cßn gÆp kh¸ nhiÒu<br /> tr¸m chim (Canarium tonkinense Engl.), cä b¾c<br /> kim giao (Nageia fleuryi (Hickel) Laubenfels),<br /> bé (Livistona tonkinensis Magalon), cä<br /> sam b«ng (Amentotaxus agrotaenia (Hance)<br /> (Livistona cochinchinensis (Lour.) Mart.), cä<br /> Pilg.). ë VQG Xu©n S¬n, cã gÆp chß vÈy trung hoa (Livistona chinensis (Jacq.) R. Br.),<br /> (Dysoxylum hainanensis Merr.), lµ loµi rÊt Ýt gÆp m©y ®¸ (Calamus rudentum Lour.), m©m x«i<br /> ë ViÖt Nam. (Rubus alcaefolius Poir.), ngÊy tr©u (Rubus<br /> c. Nhãm c©y ¨n ®−îc leucanthus Hance), ngÊy l¸ hång (Rubus<br /> rosaefolius Smith.), ®µo b¸nh xe (Rhaphiolepis<br /> Cã 132 loµi ¨n ®−îc (rau ¨n, cho qu¶ ¨n<br /> indica (L.) Lindl.), cµ æi Ên ®é (Castanopsis<br /> ®−îc và c¸c bé phËn ¨n ®−îc):<br /> indica (Roxb.) A. DC.), cµ æi l¸ ®a (Castanopsis<br /> - C©y lµm rau (61 loài): trong c¸c c©y lµm tesselata Hick. & A. Camus), cµ æi b¾c bé<br /> rau t¹i VQG Xu©n S¬n, ®¸ng quan t©m nhÊt lµ (Castanopsis tonkinensis Seem.), cµ æi gai<br /> rau s¾ng (Melientha suavis Pierre). Mét sè c©y (Castanopsis triluboides (Wall.) DC.), såi ®¸<br /> lµm rau kh¸c: d©y h−¬ng (Erythropalum (Lithocarpus corneus (Lour.) Rehd), giÎ b¸n cÇu<br /> scandens Blume), rau dín (Callipteris esculenta (Lithocarpus hemisphaericus (Drake) Barnett),<br /> (Retz.) J. Smith), rau bî (Marsilea quadrifolia giÎ qu¶ v¸t (Lithocarpus truncatus (Hook. f.)<br /> L.), c©y quang (Alangium barbatum R. Br. Rehd), sÊu (Dracontomelon duperreanum<br /> Baill.), rau dÖu (Alternanthera sessilis (L.) A. Pierre), d©u da xoan (Allospondias lakonensis<br /> DC.), rau dÒn gai (Amaranthus spinosus L.), rau (Pierre) Stapf), ®¬n nói (Antidesma hainanense<br /> 33<br /> Merr.), d©u da ®Êt (Baccaurea ramiflora Lour.), bis (1,1-dimethylethyl) (6,64%); γ-tecpinen<br /> chßi mßi (Antidesma ghaesembilla Gaertn.), chßi (6,33%); α-cadinol (4,64%); α-tecpinen (4,39%);<br /> mßi pax ((Antidesma paxii Mect.), me rõng tau-cadinol (3,6%); δ-cadinen (3,11%).<br /> (Phyllanthus emblica L.), tr©m vèi (Cleistocalyx<br /> - Hoa trøng gµ (Magnolia coco (Lour.)<br /> operculatus Merr. et Perry), æi (Psidium guajava<br /> DC.): hµm l−îng tinh dÇu tõ cµnh mang l¸ ®¹t<br /> L.), sim (Rhodomyrtus tomentosa (Ait.) Hassk.),<br /> 0,21% theo nguyªn liÖu kh« kh«ng khÝ. Thµnh<br /> tr©m l¸ chôm ba (Syzygium formosum (Wall.)<br /> phÇn hãa häc cña tinh dÇu gåm 42 hîp chÊt,<br /> Masam.), tr©m tr¾ng (Syzygium jambos (L.) trong ®ã thµnh phÇn chÝnh lµ: sabinen (23,42%);<br /> Alston), roi (Syzygium samarangense (Blume)<br /> α-pinen (14,51%); β-pinen (11,68%);<br /> Merr. & Perry), nãng nªpan (Saurauia bicyclogecmacren (8,11%).<br /> napaulensis DC.), nãng (Saurauia tristyla DC.),<br /> thÞ (Diospyros decandra Lour.), c−êm thÞ - Rau om bß (Limnophila repens (Benth.)<br /> (Diospyros malabarica (Desr.) Kosterm.), tai Benth.): hµm l−îng tinh dÇu tõ phÇn trªn mÆt ®Êt<br /> chua (Garcinia cova Roxb.), däc (Garcinia cña c©y ®¹t 0,63% theo nguyªn liÖu kh« kh«ng<br /> multiflora Champ.), bøa nhuém (Garcinia khÝ. Tinh dÇu cã 34 hîp chÊt, gåm α-tecpinolen<br /> tinctoria (DC.) W. Wight), sæ bµ (Dillenia indica (68,59%), α-humulen (8,17%), limonen (5,63%).<br /> L.), chÑo thui nam bé (Helicia cochinchinensis - Hoa dÎ (Desmos chinensis Lour.): hµm<br /> Lour.), t¸o (Zizyphus mauritiana Lamk.), hång l−îng tinh dÇu tõ hoa ®¹t 0,2% theo träng l−îng<br /> qu©n (Flacourtia rukam Zoll. & More), giæi ¨n kh« kh«ng khÝ. Thµnh phÇn hãa häc chñ yÕu cña<br /> qu¶ (Michelia tonkinensis A. Chev.) vµ chuèi tinh dÇu gåm: β-caryophyllen (28,9%);<br /> r.õng (Musa acuminata Coll.). bixyclogermacren (11,5%); α-humulen (7,2%);<br /> d. Nhãm c©y cho hoa, lµm c¶nh vµ cho bãng m¸t D-germacren (7,2%); β-elemen (6,4%).<br /> T¹i VQG Xu©n S¬n, ®· thèng kª ®−îc 90 - Hµm Õch (Saururus chinensis (Lour.) Hort.<br /> loµi c©y cho hoa, lµm c¶nh vµ cho bãng m¸t. Hä ex Loud.): thµnh phÇn chÝnh cña tinh dÇu gåm:<br /> cã nhiÒu loµi lµm c¶nh nhÊt lµ hä Phong lan - safrol (25,24%); cis-calamenen (15%); β-caryo-<br /> Orchidaceae (28 loµi), tiÕp ®Õn lµ hä Cau dõa - phyllen (10,9%); myristicin (7,9%); α-copaen<br /> Arecaceae (12 loµi), hä §ç quyªn - Ericaceae (6 (4,8%); α-humulen (4,4%); α-culeben (4,2%).<br /> loµi), hä Bãng n−íc - Balsaminaceae (2 loµi), hä<br /> Thu h¶i ®−êng - Begoniaceae (2 loµi). - Hoa tiªn (Asarum maximum Hemsl.): thµnh<br /> phÇn chÝnh cña tinh dÇu gåm: 1.3-benzodioxol,<br /> Mét sè loµi quyÕt thùc vËt (th¹ch tïng sãng, 4-methixy-6-(2-propenyl) (71,8%); bixyclo<br /> th«ng ®Êt bÌo, th¹ch tïng nghiªn...) còng nh− (3.1.1) hept-2-ene.2.6-dimethyl-6-(4-methyl)<br /> nhiÒu loµi c©y gç (kim giao, sÊu, l¸t hoa, chß chØ, (4,47%); 4-(axial)-n-propyl-trans-3-oxabixyclo<br /> chß n©u, géi nÕp, tr−¬ng v©n, vµng anh, s−a...) cã (4.4.0) decan (3,6%); α-asaron (3,6%).<br /> thÓ dïng lµm c©y c¶nh vµ trång lÊy bãng m¸t.<br /> f. Nhãm c©y dïng ®Ó ®an l¸t<br /> e. Nhãm c©y chøa tinh dÇu<br /> ë VQG Xu©n S¬n, ®· thèng kª ®−îc 9 loµi<br /> ë VQG Xu©n S¬n, chóng t«i ®· thèng kª ®−îc dïng ®Ó ®an l¸t: m©y gai (Calamus canthospathus<br /> 41 loµi cho tinh dÇu: mµng tang (Litsea cubeba<br /> Griff.), m©y n−íc (Calamus palustris Griff.), m©y<br /> (Lour.) Pers.); bêi lêi l¸ trßn (Litsea rotundifolia ®¸ (Calamus rudentum Lour.), m©y thuÇn<br /> (Wall. ex Ness) Hemsl.), hoa dÎ (Desmos<br /> (Calamus rhabdocladus Buret), song mËt (Calamus<br /> chinensis Lour.), v«ng vang (Abelmoschus<br /> platycanthus Warb. ex Becc.), giang<br /> moschatus Medic.), ngç (Limnophila chinensis<br /> (Ampelocalamus patellaris (Gamble) Stapl.), tre gai<br /> (Osbeck.) Merr.), cä khÑt (Dalbergia assamica (Bambusa blumeana Schult. & Schult. f.), m¹nh<br /> Benth.), trong sè ®ã ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu thµnh<br /> t«ng (Dendrocalamus brandisii (Munro) Kurz),<br /> phÇn ho¸ häc cña mét sè loµi sau:<br /> bßng bong hîp (Lygodium conforme C. Chr.)....<br /> - Giæi l¸ l¸ng (Michelia foveolata Merr. ex<br /> g. Nhãm c©y dïng lµm thøc ¨n cho ®éng vËt<br /> Dandy): tinh dÇu gåm 30 hîp chÊt, trong ®ã c¸c<br /> nu«i<br /> thµnh phÇn chÝnh lµ sabinen (21,56%); tecpinen-<br /> 4-ol (12,46%); 2,5-xyclohexadien-1,4 dion, 2,6-<br /> 34<br />  Cã 12 loµi: cá gµ (Cynodon dactylon (L.) ®èi trong tæng sè hä, chi vµ loµi cña ngµnh; tû lÖ<br /> Pers.), c−êm g¹o (Coix lacryma-jobi L.), cá nµy ®−îc tÝnh t−¬ng ®−¬ng 5/1 (947/183), nghÜa<br /> mÇn trÇu (Eleusine indica (L.) Gaerth.), cá èng lµ cø cã 5 loµi thuéc líp Méc lan cã 1 loµi líp<br /> tai (Panicum auritum Presl. ex Nees), cá c«ng Hµnh.<br /> viªn (Paspalum conjugatum Berg.).... 2. Trong sè 180 hä thùc vËt, cã 35 hä chØ cã<br /> h. Nhãm c©y cho dÇu bÐo 1 loµi; 71 hä cã tõ 2-4 loµi; 33 hä cã tõ 5-9 loµi;<br /> 28 hä cã tõ 10-19 loµi vµ 13 hä cã trªn 20 loµi.<br /> Cã 9 loµi: ®¹i h¸i (Hodgsonia macrocarpa Hä ThÇu dÇu ®a d¹ng nhÊt (60 loµi), tiÕp ®Õn lµ<br /> (Blume) Cogn.), v«ng vang (Abelmoschus hä Cµ phª (49 loµi), hä §Ëu (38 loµi), hä D©u<br /> moschatus Medik.), bå hßn (Sapindus saponaria t»m (35 loµi)....<br /> L.), v¶i guèc (Xerospermum noronhianum<br /> (Blume) Blume), së (Camellia oleifera C. Abel), 3. Cã 26 chi cã tõ 5 loµi trë lªn, chiÕm 4%<br /> trµ mai (Camellia sasanqua Thunb.).... tæng sè chi cña khu hÖ thùc vËt nh−ng cã tíi 186<br /> loµi (chiÕm 15,28% tæng sè loµi cña c¶ khu hÖ).<br /> i. Nhãm c©y cã chÊt ®éc C¸c chi cã nhiÒu loµi nhÊt lµ Ficus cã 24 loµi;<br /> Cã 8 loµi: d©y mËt (Derris elliptica (Roxb.) Ardisia cã 13 loµi; Piper vµ Polygonum, mçi chi<br /> Benth.), l¸ ngãn (Gelsemium elegans (Gardn. & cã 9 loµi; Diospyros, Elaeocarpus, Hedyotis<br /> Champ.), bß khÐt nh½n (Kydia glabrescens Psychotria vµ Dendrobium, mçi chi cã 7 loµi;<br /> Mast.), xoan (Melia azedarach L.).... tiÕp ®Õn lµ Begonia, Bauhinia, Desmodium,<br /> Maesa, Helicia, Solanum, Callicarpa,<br /> iii. kÕt luËn Clerodenrun, Carex, Cyperus vµ Dioscorea,<br /> mçi chi cã 6 loµi; cuèi cïng lµ Tectaria, Pteris,<br /> 1. VQG Xu©n S¬n cã hÖ thùc vËt kh¸ phong Schefflera, Garcinia, Rhododendron vµ<br /> phó vµ ®a d¹ng, gåm 180 hä, 680 chi, 1.217 loµi Syzygium, mçi chi cã 5 loµi.<br /> vµ cã mÆt c¶ 6 ngµnh thùc vËt bËc cao cã m¹ch. 4. Cã 40 loµi thùc vËt quý hiÕm (chiÕm<br /> Sù ph©n bè cña c¸c taxon trong c¸c ngµnh rÊt 3,4% tæng sè loµi cña khu hÖ thùc vËt). CÇn cã<br /> kh¸c nhau; ngµnh Méc lan (Magnoliophyta) cã kÕ ho¹ch −u tiªn b¶o vÖ.<br /> sè hä, chi vµ loµi phong phó nhÊt, víi 151 hä -<br /> chiÕm 83,88%; 633 chi - 93,08% vµ 1.130 loµi - 5. Nguån tµi nguyªn c©y cã Ých gåm: c©y<br /> 92,85%; tiÕp ®Õn lµ ngµnh D−¬ng xØ lµm thuèc (665 loµi); c©y cho gç (202 loµi); c©y<br /> (Polypodiophyta) víi 22 hä - chiÕm 12,22%; 38 rau vµ c©y cã qu¶ ¨n ®−îc (132 loµi); c©y cho<br /> chi - 5,58% vµ 74 loµi - 6,08%; ngµnh Th«ng hoa, lµm c¶nh vµ cho bãng m¸t (90 loµi); c©y cã<br /> (Pinophyta) cã 3 hä, 4 chi vµ 5 loµi; ngµnh tinh dÇu (41 loµi, trong ®ã 6 loµi ®· ®−îc nghiªn<br /> Th«ng ®Êt (Lycopodiophyta) cã 2 hä, 3 chi vµ 6 cøu thµnh phÇn hãa häc cña tinh dÇu); c©y dïng<br /> loµi; c¸c ngµnh Cá th¸p bót (Equisetophyta) vµ ®Ó ®an l¸t (9 loµi); c©y lµm thøc ¨n cho ®éng vËt<br /> QuyÕt l¸ th«ng (Psilotophyta) cã sè hä, sè chi vµ nu«i (12 loµi); c©y cho dÇu bÐo (9 loµi); c©y cã<br /> sè loµi thÊp nhÊt (1 hä, 1 chi vµ 1 loµi). Ph¸t chÊt ®éc (8 loµi).<br /> hiÖn 4 loµi míi bæ sung cho hÖ thùc vËt ViÖt<br /> Nam, lµ: Aristolochia fangchii C. Y. Wu Tµi liÖu tham kh¶o<br /> (Aristolochiaceae); såi t©y trï - Quercus<br /> sichourensis (Hu) C. C. Huang & Y. T. Chang 1. AubrÐville A. et al., 1960-1996: Flore du<br /> (Fagaceae); h¸o m¸ (tiÕng Dao) - Pseudostachyum Cambodge, du Laos et du Vietnam, Fasc. 1-<br /> sp. (Poaceae), ph©n bè ë ®é cao 300-800 m t¹i 29. Paris.<br /> xãm Dï vµ ch©n nói Ten; ®ç quyªn l¸ vÖ m©u - 2. NguyÔn TiÕn B©n, 1997: CÈm nang tra cøu<br /> Rhododendron euonymifolium LÐvl. (Ericaceae). vµ nhËn biÕt c¸c hä thùc vËt H¹t kÝn ë ViÖt<br /> Trong ngµnh Méc lan (Magnoliophyta), líp Méc Nam. Nxb. N«ng nghiÖp, Hµ Néi.<br /> lan (Magnoliopsida) cã 127 hä - chiÕm 84,10%,<br /> 3. NguyÔn TiÕn B©n (Chñ biªn), 2003-2005:<br /> 526 chi - 83,09% vµ 947 loµi - 83,80% lín h¬n<br /> Danh lôc c¸c loµi thùc vËt ViÖt Nam, II, III.<br /> rÊt nhiÒu sè hä (24), sè chi (107) vµ sè loµi<br /> Nxb. N«ng nghiÖp, Hµ Néi.<br /> (183) trong líp Hµnh (Liliopsida). Nh− vËy, sè<br /> l−îng taxon cña líp Méc lan chiÕm −u thÕ tuyÖt<br /> 35<br /> 4. Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng, 2004: S¸ch Nxb. MontrÐal.<br /> §á ViÖt Nam, tu chØnh phÇn Thùc vËt. Nxb. 9. IUCN, 2001: Red List of Threatened Plants.<br /> Khoa häc & Kü thuËt, Hµ Néi. Webside: redlist.org.<br /> 5. Bé Y tÕ, 2006: Danh lôc §á c©y thuèc ViÖt<br /> Nam. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi. 10. Lecomte H. et al., 1907-1952: Flore gÐnÐrale<br /> de L’Indochine (1-7) et supplÐments. Masson<br /> 6. Vâ V¨n Chi, 1997: Tõ ®iÓn c©y thuèc ViÖt et Cie Editeur. Paris.<br /> Nam. Nxb. Y häc, tp. Hå ChÝ Minh.<br /> 11. §ç TÊt Lîi, 1997: Tõ ®iÓn c©y thuèc ViÖt<br /> 7. §¹i häc Quèc gia Hµ Néi, 2001: Danh lôc Nam. Nxb. Y häc, tp. Hå ChÝ Minh.<br /> c¸c loµi thùc vËt ViÖt Nam, I. Nxb. N«ng<br /> nghiÖp, Hµ Néi.<br /> 8. Ph¹m Hoµng Hé, 1992: C©y cá ViÖt Nam.<br /> <br /> <br /> Plant diversity of the xuanson national park<br /> (phutho province)<br /> <br /> Tran Minh Hoi, vu xuan phuong<br /> <br /> <br /> Summary<br /> <br /> The flora of the Xuanson national park (Phutho province) is very rich and diverse, including 180 families,<br /> 680 genera and 1,217 species of 6 vascular plant phyla. The taxon distributions of these taxa are different. The<br /> Magnoliophyta phylum has 151 families (83.88%), 633 genera (93.08%) and 1,130 species (92.85%); the<br /> Polypodiophyta has 22 families (12.22%), 38 genera (5.58%) and 74 species (6.08%); the Pinophyta has 3<br /> families, 4 genera and 5 species; the Lycopodiophyta has 2 families, 3 genera and 6 species; the smallest taxa<br /> are Equisetophyta and Psilotophyta with 1 family, 1 genus and 1 species each. Four species are new recorded<br /> for the flora of Vietnam: Aristolochia fangchii C. Y. Wu (Aristolochiaceae); Quercus sichourensis (Hu) C. C.<br /> Huang & Y. T. Chang (Fagaceae); Pseudostachyum sp. (Poaceae), distributed at altitude of 300-800 m in the<br /> Dzu village and the Ten mountainfoot; Rhododendron euonymifolium LÐvl. (Ericaceae). In Magnoliophyta,<br /> the Magnoliopsida class has 127 families (84.10%); 526 genera (83.09%) and 947 species (83.80%), that is<br /> much higher in numbers of families, genera and species than in the Liliopsida class. Among 180 families,<br /> there are 35 families with 1 species, 71 families with 2-4 species, 33 families with 5-9 species, 28 families<br /> with 10-19 species and 13 families with more than 20 species. The Euphorbiaceae is the most diverse family<br /> (60 species), followed by Rubiaceae (49 species), Fabaceae, Moraceae.... There are 26 genera with more than<br /> 5 species, made up 4% compared to the total genera of the flora but with 186 species (15.28% the total species<br /> of the flora); these genera are Ficus (24 species), Ardisia (13 species), Piper and Polygonum, each with 9<br /> species; Diospyros, Elaeocarpus, Hedyotis, Psychotria and Dendrobium, each with 7 species; Begonia,<br /> Bauhinia, Desmodium, Maesa, Helicia, Solanum, Callicarpa, Clerodenrun, Carex, Cyperus and Dioscorea,<br /> each with 6 species and lastly Tectaria, Pteris, Schefflera, Garcinia, Rhododendron and Syzygium, each with 5<br /> species. There are 40 endangered species (representing 3,4% of the total species of the flora of the Xuanson<br /> national park) listed in the Red Data Book of Vietnam (2004), the IUCN Red List of Threatened Plants (2001)<br /> and the Governmental Decree 32/2006/N§/CP dated March. 30. 2006, that need to be given priority for<br /> conservation and protection. Useful plant resources comprise medicinal plants (665 species); timber plants<br /> (202 species); vegetables and edible fruits (132 species); ornamental plants (90 species); aromatic plants (26<br /> species); bamboo, rattan, fern, jute (9 species); forages (12 species); oleiferous plants (9 species) and<br /> poisonous plants (8 species).<br /> <br /> Ngµy nhËn bµi: 2-10-2006<br /> <br /> <br /> <br /> 36<br />