BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/…………. …../…..
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
VƢƠNG THỊ HỒNG THANH
TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE - TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã Số: 8 34 04 03
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ VÂN HÀ
HÀ NỘI – NĂM 2020
Công trình đƣợc hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Vân Hà
Phản biện 1: …………………………………………………… …………………………………………………… Phản biện 2: …………………………………………………… ……………………………………………………
Luận văn đƣợc bảo vệ tại Hội đồngchấm luận văn thạc sĩ Học viện hành chính Quốc Gia Địa điểm: Phòng họp ….., Nhà ….. – Hội trƣờng bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc Gia Số: 77 – đƣờng Nguyễn Chí Thanh – Quận Đống Đa – TP Hà Nội Thời gian: Vào hồi….. giờ……tháng…….năm 2020
Có thể tìm hiểu luận văn tại Học viện Hành chính Quốc Gia hoặc trên trang web Khoa sau đại học, Học viện Hành chính Quốc Gia
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài Vấn đề giao thông hiện nay đang là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội. Ở nước ta trong những năm gần đây tình trạng tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông đang ngày càng trở nên nghiêm trọng và có diễn biến phức tạp. Theo thống kê hiện nay trung bình cả nước mỗi ngày xảy ra trên 30 vụ tại nạn giao thông (TNGT), làm chết khoảng 23 đến 25 người.
Trong nhiều nguyên nhân dẫn đến TNGT như: cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu, người và phương tiện tham gia lớn, độ an toàn của phương tiện quá thấp, … thì có một nguyên nhân quan trọng, đó là thiếu hiểu biết về luật giao thông. Điều này được chứng minh bởi các hành vi vi phạm như: chạy quá tốc độ quy định, sử dụng rượu, bia, chất kích thích vượt quá mức cho phép, vượt đèn đỏ, không đội mũ bảo hiểm, vì bất cẩn hay vì cuộc sống mà bất chấp tất cả... Đây cũng là lý do gây ùn tắc giao thông.
Vì vậy, Đảng và Nhà nước đã có nhiều văn bản chỉ đạo tất cả
các ngành, lĩnh vực để tuyên truyền, hướng dẫn cùng thực hiện.
Theo đó, việc bồi dưỡng kiến thức pháp luật về an toàn giao thông (ATGT) được đưa vào từ mầm non, các cấp học, các doanh nghiệp có nhiều công nhân, các cơ quan nhà nước… nhưng cũng chỉ là những buổi tuyên truyền có thời gian hạn chế, nội dung đơn giản. Trong tất cả các nơi được phổ biến pháp luật về an toàn giao thông thì các trường đào tạo lái xe sẽ được biết đến nhiều nhất.
Nhưng hiện nay việc học tập pháp luật giao thông đường bộ cho
người học lái xe chư
1
Ý thức được tầm quan trọng của vấn đề trật tự an toàn giao thông (TTATGT) và vai trò vô cùng quan trọng của công tác tuyên truyền phổ biến, bồi dưỡng giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe ở nước ta nói chung cũng như ở Bắc Ninh nói riêng đặc biệt là trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước đang ngày càng phát triển cùng với nó sự phát triển nhanh chóng của các đô thị, song song với sự phát triển đô thị ấy là sự gia tăng của người và phương tiện tham gia giao thông làm cho đời sống giao thông vô cùng phức tạp.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn. Tổ chức giáo dục pháp luật là nội dung được các nhà khoa
học đặc biệt quan tâm thể hiện qua các công trình nghiên cứu như:
- Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ theo pháp luật Việt Nam hiện nay, Luận án tiến sỹ của Đinh Phan Quỳnh, 2018
- Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của lực lượng cảnh sát giao thông thành phố Hà Nội, Luận án thạc sỹ của Nguyễn Thị Bích Phượng, 2017
- Thực hiện pháp luật trong lĩnh vực đảm bảo trật tự an toàn giao thông đường bộ ( qua thực tế tỉnh Thái Nguyên), Luận án thạc sỹ của Nguyễn Quang Huy, 2010
- Phổ biến giáo dục pháp luật về an toàn giao thông qua thực
tiễn tỉnh Quảng Bình), Luận án thạc sỹ của Đặng Quang Tuân, 2012
- Vấn đề an toàn và văn hóa giao thông trên kênh VOV Giao
thông, Luận án thạc sỹ của Nguyễn Thị Yên, 2015
Như vậy đã có nhiều đề tài nghiên cứu xung quanh vấn đề tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật về an toàn giao thông. Mỗi đề tài nghiên cứu đều có cách tiếp cận và mục tiêu khác nhau. Tuy nhiên,
2
chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu về “Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe từ thực tiến tỉnh Bắc Ninh”. Vì vậy, tác giả đã chọn nghiên cứu có hệ thống và tương đối hoàn thiện về đề tài “Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh” để từ đó làm rõ thực trạng và đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh cũng như cả nước.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích của luận văn - Nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm đổi mới việc tổ chức
giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe.
3.2. Nhiệm vụ của luận văn - Làm rõ cơ sở lý luận về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho người học lái xe.
- Nghiên cứu thực trạng tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho người học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh.
- Đề xuất các giải pháp đổi mới việc tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn. 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông
cho người học lái xe.
4.2. Phạm vi nghiên cứu Công tác tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe của các trường dạy lái xe tỉnh Bắc Ninh trong thời gian 5 năm từ năm 2015-2019
3
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật
biện chứng và duy vật lịch sử.
5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu các tài liệu - Phương pháp phân tích, tổng hợp - Phương pháp so sánh - Phương pháp thống kê mô tả - Phương pháp điều tra, khảo sát 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận có liên quan đến hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe; làm rõ đặc thù của việc tổ chức giáo dục pháp luật về ATGT cho cho người học lái xe.
- Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo trong công tác nghiên cứu, giảng dạy về giáo dục pháp luật (GDPL) tại các cơ sở đào tạo lái xe, nghiên cứu pháp luật.
7. Kết cấu của luận văn Ngoài Phần mở đầu, Kết luận, Phụ lục và Tài liệu tham khảo,
nội dung của luận văn được cấu trúc trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức giáo dục pháp luật về an
toàn giao thông cho người học lái xe.
Chương 2: Thực trạng tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho người học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh.
Chương 3: Giải pháp đổi mới hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh.
4
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ
AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE
1.1. Một số vấn đề lý luận chung về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho ngƣời học lái xe
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1.1 Khái niệm pháp luật về an toàn giao thông Pháp luật về an toàn giao thông là hệ thống các quy phạm pháp luật bắt buộc các chủ thể khi tham gia giao thông phải tuyệt đối tuân theo nhằm hạn chế thấp nhất TNGT xảy ra, đảm bảo an toàn về người và tài sản khi tham gia giao thông ; hạn chế ùn tắc giao thông, đảm bảo giao thông được tiện lợi, có hiệu quả. 1.1.1.2 Khái niệm giáo dục pháp luật Giáo dục pháp luật là hoạt động có định hướng, có tổ chức, có dự định của chủ thể GDPL tác động lên đối tượng GDPL một cách có hệ thống và thường xuyên, nhằm mục đích hình thành ở họ tri thức pháp lý, tình cảm, hành vi phù hợp với các đòi hỏi của các quy định pháp luật hiện hành 1.1.1.3 Khái niệm tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe là hoạt động có tính định hướng, được tổ chức chặt chẽ, khoa học theo một hệ thống thống nhất, để cung cấp kiến thức, kỹ năng về an toàn giao thông, nhằm hình thành cho người học lái xe ý thức pháp luật, tuân thủ pháp luật và tuyên truyền, vận động mọi người cùng chấp hành pháp luật.
1.1.2. Đặc điểm của tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Một là, tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe trước hết là một bộ phận của công tác giáo dục pháp
5
luật và chính trị, tư tưởng, nhưng trong giai đoạn hiện nay nó có vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo trật tự an toàn giao thông, giữ gìn tính mạng cho con người.
Hai là, Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe có mối liên hệ chặt chẽ với công tác xây dựng, thực hiện pháp luật. Nếu không nhận thức đầy đủ vị trí quan trọng và không nhận thức tốt công tác giáo dục pháp luật thì dù công tác xây dựng pháp luật có làm tốt đến mấy cũng không đạt được hiệu quả thực thi pháp luật.
Ba là, quá trình giáo dục được tiến hành trong một trật tự nghiêm túc, đây là điều kiện tiên quyết trong giáo dục ở tất cả các trường, có tác động mạnh mẽ đến việc hình thành ý thức của người lái xe.
Bốn là, Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe đòi hỏi phải sử dụng các phương pháp, hình thức giáo dục pháp luật phù hợp.
1.1.3. Mục đích và vai trò của của tổ chức giáo dục pháp luật
về an toàn giao thông cho người học lái xe
1.1.3.1. Mục đích của của tổ chức giáo dục pháp luật về an
toàn giao thông cho người học lái xe
Thứ nhất, hình thành và từng bước mở rộng hệ thống tri thức
pháp luật cho người học lái xe.
Thứ hai, giáo dục ý thức nhân cách, rèn luyện thói quen, hành vi
tuân thủ pháp luật cho người học lái xe.
Thứ ba, giáo dục ý thức nhân cách, rèn luyện thói quen, hành vi
tuân thủ pháp luật cho người học lái xe.
1.1.3.2. Vai trò của của tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho người học lái xe
Một là, tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông trang bị cho người học lái xe hệ thống pháp luật về an toàn giao thông đồng thời bồi dưỡng tình cảm và thói quen tuân thủ pháp luật cho họ.
6
Ngoài ra còn giúp cho họ có thêm hiểu biết về pháp luật, hình thành thói quen sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, biết các xử sự hợp pháp, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn các hiện tượng vi phạm pháp luật.
Hai là, TCGDPL cho người lái xe góp phần quan trọng xây
dựng nếp sống môi trường văn hóa lành mạnh.
Ba là, TCGDPL góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho người
học lái xe.
Bốn là, TCGDPL cho người học lái xe nhằm góp phần trực tiếp ngăn ngừa, khắc phục sự suy thoái tư tưởng, đạo đức lối sống, vi phạm pháp luật, hoàn thiện thêm nhân cách con người.
1.2. Hoạt động của tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho ngƣời học lái xe
1.2.1. Chủ thể tổ chức thực hiện bồi dưỡng kiến thức pháp
luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Chủ thể tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho
người học lái xe gồm các nhóm sau:
Nhóm 1: Phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái thuộc Sở Giao thông vận tải Bắc Ninh sẽ chịu trách nhiệm chính về việc các trường đào tạo lái xe tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe.
Nhóm 2: Đội ngũ lãnh đạo của trường sẽ chịu trách nhiệm về tổ chức quản lý hành chính, xây dựng chương trình học tập, triển khai các kế hoạch tổ chức giáo dục pháp luật.
Nhóm 3: Đội ngũ giáo viên bao gồm cả giáo viên dạy lý thuyết và thực hành lái xe có trình độ, năng lực và kỹ năng lái xe an toàn để truyền tải những kinh nghiệm lái xe đường trường.
- Yêu cầu đối với đội ngũ tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật. Đội ngũ tổ chức giáo dục pháp luật phải có kiến thức pháp luật nhất định cũng như kỹ năng thực tế bởi để người lái xe có thể hiểu và
7
hình dung được các tình huống có thể xảy ra khi tham gia giao thông cần có hình thức truyền đạt cụ thể.
1.2.2. Nội dung giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho
người học lái xe
Nội dung tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe là rất quan trọng. Xác định đúng nội dung thì làm mới có hiệu quả. Giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe là một hình thức giáo dục đặc thù vì thời gian học tập là không nhiều nhưng đòi hỏi phải lĩnh hội được rất nhiều kiến thức. Vì vậy cần xây dựng chương trình giáo dục phù hợp. Đây là yếu tố quan trọng để đạt được hiệu quả.
1.2.3. Hình thức tổ chức thực hiện bồi dưỡng kiến thức pháp
luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Hình thức tổ chức giáo dục pháp luật có thể hiểu là những hoạt động cụ thể do chủ thể giáo dục pháp luật sử dụng hoặc tổ chức ra nhằm chuyển tải nội dung giáo dục pháp luật đến đối tượng giáo dục pháp luật.
- Các hình thức tổ chức giáo dục pháp luật trực tiếp thường bao gồm: + Hình thức học tập trung: + Hình thức học trực tuyến: - Các hình thức tổ chức giáo dục pháp luật gián tiếp: + Hình thức tự học: + Hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật: 1.2.4. Phương pháp tổ chức thực hiện bồi dưỡng kiến thức
pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Phương pháp tổ chức GDPL là hệ thống những cách thức tác động của chủ thể giáo dục nhằm hình thành ở người nghe ý thức tuân thủ pháp luật, có năng lực xử lý hiệu quả các tình huống pháp luật nảy sinh trong cuộc sống.
8
Các phương pháp tổ chức GDPL gồm: phương pháp thuyết trình, phương pháp nêu vấn đề, phương pháp đóng vai, phương pháp thảo luận, phương pháp thông tin pháp luật, phương pháp thuyết phục, nhóm phương pháp tổ chức hoạt động, nhóm phương pháp kích thích và điều chỉnh hành vi…
1.2.4.1 Nhóm phương pháp truyền thống Nhóm này bao gồm các phương pháp: - Phương pháp giảng giải: - Phương pháp trực quan: - Phương pháp thuyết trình 1.2.4.2 Nhóm phương pháp giảng dạy hiện đại và đặc thù Nhóm này bao gồm các phương pháp : - Phương pháp thảo luận nhóm - Phương pháp luyện tập - Phương pháp dạy cho người khác - Phương pháp hướng dẫn tự học: - Phương pháp trải nghiệm: - Phương pháp dạy học tích hợp: - Phương pháp kiểm tra, đánh giá: Như vậy phương pháp TCGDPL rất đa dạng, mỗi phương pháp đều có chức năng, thế mạnh riêng, phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể, tuy nhiên giữa chúng luôn có mối liên hệ mật thiết với nhau, bổ sung, hỗ trợ cho nhau. Do đó, khi tiến hành giáo dục pháp luật, nhà giáo dục cần lựa chọn và phối hợp các phương pháp nhằm mang lại hiệu quả cao nhất. Đặc điểm nổi bật về phương pháp tổ chức giáo dục pháp luật cho người lái xe là kỹ năng và khả năng nhận thức để xử lý tình huống khi tham gia giao thông.
9
Tiểu kết chƣơng 1
Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người lái xe là một nhu cầu thiết thực, cấp bách nhằm đáp ứng tình trạng ùn tắc và giảm thiểu tai nạn giao thông trong giai đoạn hiện nay. Thông qua việc tìm hiểu sơ lược về vấn đề nghiên cứu, các khái niệm cơ bản như: Khái niệm về đào tạo lái xe, cơ sở đào tạo lái xe, hệ thống giấy phép lái xe ô tô, Khái niệm giáo dục pháp luật, tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe; mục đích, vai trò của giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe. Đồng thời làm rõ chủ thể tổ chức giáo dục pháp luật, nội dung tổ chức giáo dục pháp luật, hình thức tổ chức giáo dục pháp luật, phương pháp tổ chức giáo dục pháp luật cho người học lái xe.
Trong giai đoạn hiện nay công tác tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe cần có để đáp ứng nhu cầu của thời kỳ hội nhập quốc tế. Những nội dung trên chính là nền tảng, cơ sở khoa học để tác giả nghiên cứu thực trạng cũng như đề xuất các biện pháp tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe từ thực tiễn tỉnh Bắc Ninh.
10
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH
2.1. Khái quát về các trƣờng đào tạo lái xe trên địa bàn tỉnh
Bắc Ninh
2.1.1. Sự hình thành và phát triển các trường đào tạo lái xe ở
Bắc Ninh
Bắc Ninh là một tỉnh có diện tích nhỏ nhất cả nước, từ khi thành lập chỉ có 1 cơ sở đào tạo lái xe với lưu lượng trên 150 học viên. Việc sát hạch lái xe phải nhờ đến tỉnh khác đem lại sự bất tiện trong đi lại đối với học viên vì học một nơi lại phải thi một nơi khác. Nhưng đến nay đã có 7 cở sở đào tạo lái xe ( có 01 cơ sở công lập, 06 cơ sở ngoài công lập) và 05 trung tâm sát hạch lái xe (01 trung tâm sát hạch lái xe loại 3 của công lập, 04 trung tâm sát hạch lái xe ngoài công lập)
2.2. Thực tiễn tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao
thông cho ngƣời học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh
2.2.1. Chủ thể tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao
thông cho người học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh
Thực hiện chỉ đạo của Đảng, đường lối, chính sách pháp luật của Nhà nước vì vậy công tác tổ chức thực hiện GDPL về an toàn giao thông cho người học lái xe được thực hiện thông qua bài giảng trong nhà trường. Việc học tập này được thể hiện thông qua môn học Pháp luật giao thông đường bộ, đạo đức người lái xe, phòng chống rượu bia khi tham gia giao thông. Nội dung bài học rất đầy đủ tuy nhiên việc học tập theo giáo trình, giáo án lại trở lên cứng nhắc khiến cho học viên khó tiếp thu. Mặt khác đây là chương trình đào tạo trình độ sơ cấp và là đào tạo đặc thù, học viên chỉ có hơn 10 ngày để học hai môn
11
học lý thuyết này sau đó là học thực hành ngoài sân bãi và trên đường nên các học viên chỉ tham gia học tập trong một thời gian ngắn do vậy để tổ chức được môt buổi giáo dục pháp luật là rất khó khăn. Nếu muốn tổ chức được thì bắt buộc phải lồng ghép cùng với chương trình đào tạo nhưng nội dung sẽ sơ sài vì không đủ thời gian học. Hiện nay tại các trường đào tạo lái xe là chưa có hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông riêng cho người học lái xe.
Chủ thể làm công tác TCGDPL trong trường đào tạo lái xe còn hạn chế về trình độ do quy định về giảng dạy các môn học về lý thuyết lái xe chỉ cần trình độ trung cấp chuyên ngành luật hoặc cơ khí cộng với số lượng giáo viên dạy ít. Đây là điểm hạn chế trong công tác TCGDPL.
2.2.2. Hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao
thông cho người học lái xe ở tỉnh Bắc Ninh
2.2.2.1. Tổ chức xây dựng chương trình học tập Nhìn chung, việc xây dựng nội dung chương trình giảng dạy các môn học này ở các trường đào tạo lái xe cơ bản đáp ứng yêu cầu chung về pháp luật giao thông đường bộ .Tuy nhiên điểm hạn chế ở đây là nội dung cứng nhắc, còn mang tính truyền thống dạy theo nguyên bản của giáo trình, thời gian cho thảo luận không có dẫn đến việc học nhàm chán.
2.2.2.2. Cơ sở vật chất phục vụ tổ chức giáo dục pháp 2.2.2.3. Nội dung giáo dục pháp luật giao thông đường bộ Từ thực trạng về công tác tổ chức xây dựng chương trình giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe ở trên cho thấy nội dung TCGDPL cho người học lái xe hiện nay bao gồm những vấn đề cơ bản sau:
*) Pháp luật giao thông đường bộ: *) Đạo đức, văn hóa giao thông và phòng, chống tác hại của
rượu, bia khi tham gia giao thông
12
2.2.3. Về hình thức tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao
thông cho người học lái xe
Hình thức giáo dục pháp luật được xây dựng trên cơ sở các kế hoạch giảng dạy của các trường đào tạo lái xe vì số lượng tiết học ít, thời gian đào tạo ngắn nên chủ yếu là lồng ghép trong chương trình học. Các hình thức tổ chức thực hiện GDPL đảm bảo sự kết hợp hài hòa giữa hình thức giáo dục pháp luật truyền thống và những hình thức giáo dục pháp luật mới đang được áp dụng có hiệu quả trong thực tiễn phù hợp với đối tượng là người lái xe. Các hình thức TCGDPL cho người lái xe ở các trường thường sử dụng:
- Các hình thức tổ chức giáo dục pháp luật trực tiếp: Bao gồm: + Hình thức học tập trung: + Hình thức học trực tuyến: - Các hình thức tổ chức giáo dục pháp luật gián tiếp: + Hình thức tự học: + Hình thức tuyên truyền, phổ biến pháp luật: 2.2.4. Phương pháp tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao
thông cho người học lái xe
Với mỗi môn học đều cần có những phương pháp giảng dạy phù hợp với đặc thù, nội dung và đối tượng tiếp nhận. Giáo dục pháp luật đòi hỏi phải có phương pháp cụ thể kết hợp khoa học pháp lý với khoa học sư phạm.
2.2.4.1. Các phương pháp truyền thống - Phương pháp giảng giải: - Phương pháp trực quan: - Phương pháp thuyết trình 2.2.4.2. Phương pháp hiện đại và đặc thù - Phương pháp thảo luận nhóm: - Phương pháp luyện tập: - Phương pháp dạy cho người khác:
13
- Phương pháp hướng dẫn tự học: - Phương pháp trải nghiệm: - Phương pháp dạy học tích hợp: - Phương pháp kiểm tra, đánh giá: 2.3. Đánh giá chung về tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho ngƣời học lái xe
Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe ở Bắc Ninh nói riêng và trong cả nước hiện nay có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc chấp hành pháp luật về an toàn giao thông đặc biệt trong thời đại kinh tế mở. Mục tiêu của công tác tổ chức thực hiện GDPL về an toàn giao thông cho người học lái xe hiện nay là nhằm trang bị cho người lái xe những kiến thức cơ bản về pháp luật nhà nước, nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông. Thông qua hoạt động tổ chức GDPL để hình thành trong họ nếp sống văn hóa tuân thủ pháp luật.
Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải phối hợp cùng các Bộ, ngành tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về an toàn giao thông đến tất cả các đối tượng nhằm nâng cao ý thức tự giác khi tham gia giao thông. Bên cạnh đó cũng đề ra các giải pháp tránh ùn tắc và giảm thiểu tai nạn giao thông như tăng cường xử phạt vi phạm hành chính, nâng mức độ xử phạt vi phạm và thời gian tước giấy phép lái xe.. Chính vì vậy mà mặc dù số lượng người tham gia học lái xe tăng lên nhưng tình hình vi phạm luật giao thông đường bộ không tăng.
2.3.1. Mặt tích cực Nhận thức được tầm quan trọng của việc đảm bảo an toàn giao thông cho mọi người đặc biệt là người lái xe vì vậy trong công tác giảng dạy cũng như chủ thể làm công tác tổ chức giáo dục pháp luật hiện nay thì việc giảng dạy và làm chủ thể thực hiện công tác TCGDPL cho người học lái xe đang được quan tâm hơn.
14
Cùng với sự quan tâm về đào tạo cán bộ của nhà trường thì chất lượng giảng dạy đã được nâng lên. Các bài giảng được xây dựng cụ thể, kết hợp với tuyên truyền để người lái xe nhận thức từ đó nâng cao ý thức pháp luật khi tham gia giao thông.
Về phương pháp giảng dạy các trường đã kết hợp hài hòa giữa hình thức phương pháp dạy truyền thống và phương pháp hiện đại trong giảng dạy các kiến thức về pháp luật an toàn giao thông, giáo viên đã cung cấp được một khối lượng kiến thức cơ bản về giáo dục pháp luật an toàn giao thông đến với người học lái xe. Các phương pháp hiện đại được đưa thêm vào giúp học viên hăng hái học tập, tiếp thu kiến thức pháp luật, nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của việc học tập pháp luật.
Cơ sở vật chất phục vụ công tác giảng dạy được các trường đào tạo lái xe thường xuyên quan tâm đầu tư nhằm đảm bảo cho công tác giảng dạy.
2.3.2. Hạn chế Mặc dù trong hoạt động giáo dục pháp luật về an toàn giao
thông có những kết quả tốt, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế như:
- Hạn chế về tổ chức và đội ngũ nhân sự làm công tác TCGDPL
về an toàn giao thông cho người học lái xe.
- Hạn chế về nội dung, hình thức, phương pháp, cơ sở vật chất
TCGDPL cho người lái xe ở Bắc Ninh.
Hoạt động thanh tra, kiểm tra, dự giờ đánh giá nội dung phương pháp giảng dạy đối với hoạt động tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường không có, chủ yếu dựa vào các báo cáo để đánh giá kết quả tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật. Chính vì vậy các chủ thể giáo dục pháp luật chưa có sự chuyên tâm vào nhiệm vụ được giao, giáo viên thiếu tính chủ động sáng tạo trong đổi mới phương pháp giảng dạy.
15
Bên cạnh đó nguồn kinh phí sử dụng để đầu tư cho phương pháp giảng dạy mới còn hạn chế, cơ sở vật chất phương tiện phục vụ giảng dạy cũng còn lạc hậu, chưa được trang bị đầy đủ và hiện đại để đáp ứng các phương pháp giảng dạy mới vì đặc thù của hoạt động đào tạo nghề lái xe là trình độ giáo viên giảng dạy không cần cao do đó sẽ hạn chế về công tác giảng dạy cũng như làm công tác phổ biến giáo dục pháp luật.
Tiểu kết chƣơng 2 Trong chương 2, luận văn đã khái quát tình hình phát triển và thực trạng công tác TCGDPL về an toàn giao thông cho người học lái xe ở Bắc Ninh.
Qua việc tìm hiểu thực trạng, phân tích đánh giá những mặt mạnh, mặt yếu của công tác TCGDPL, cùng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý của TCGDPL ở các trường đào tạo lái xe, với mong muốn công tác TCGDPL của trường sẽ được phát triển theo hướng tích cực, đáp ứng được yêu cầu của Nhà nước và xã hội về giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay. Đóng góp một phần giáo dục, đào tạo toàn diện cho học viên để họ thực sự trở thành những công dân ưu tú đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
16
CHƢƠNG 3 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐỔI MỚI TỔ CHỨC GIÁO DỤC PHÁP LUẬT VỀ AN TOÀN GIAO THÔNG CHO NGƢỜI HỌC LÁI XE TỪ THỰC TIỄN TỈNH BẮC NINH
3.1. Quan điểm đảm bảo tổ chức giáo dục pháp luật về an
toàn giao thông cho ngƣời học lái xe tỉnh Bắc Ninh
3.1.1. Vận dụng chủ trương chính sách pháp luật của Nhà nước về tăng cường giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Phổ biến, giáo dục pháp luật an toàn giao thông là yêu cầu cấp bách hiện nay. Giao thông đường bộ là một lĩnh vực mang tính xã hội cao, đối tượng tham gia giao thông đa dạng về thành phần, lứa tuổi, trình độ văn hoá. Tại Chỉ thị số 22-CT/TW của Ban Bí thư Đảng đã chỉ rõ: “Tập trung đẩy mạnh công tác giáo dục, phổ biến, tuyên truyền sâu rộng pháp luật về TTATGT đến mọi tầng lớp nhân dân, đến từng khu dân cư, từng gia đình, mỗi người dân; tạo dư luận phê phán gay gắt những người có hành vi vi phạm, nêu gương người tốt, việc tốt trong chấp hành pháp luật về TTATGT. Đồng thời tăng cường vận động tạo phong trào của “toàn dân tham gia giữ gìn TTATGT. Đưa chương trình giảng dạy về TTATGT thành chương trình chính thức của các cấp học từ mầm non đến đại học”.
Để đưa pháp luật về ATGT vào cuộc sống thì Nhà nước đã cho xã hội hóa công tác đào tạo, sát hach, cấp GPLX, cho mở thêm các cơ sở đào tạo lái xe tư nhân để người học có thể lựa chọn nơi học lái xe, không phải chờ xếp lớp lâu như trước kia góp phần vào việc đưa pháp luật về an toàn giao thông với mọi người được nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Hiện nay, với sự phát triển của cách mạng công nghệ 4.0, khí hậu bất thường, dịch bệnh phức tạp nên yêu cầu đặt ra là làm thế nào
17
để không bị gián đoạn quá trình giáo dục khi có dịch bệnh hay những tác động bất thường khác xảy ra. Việc thay đổi, đa dạng hóa phương thức tổ chức giáo dục là một hướng đi thích hợp, học tập trực tuyến, e-learning là những ví dụ để giải quyết vấn đề này. Điều đó có nghĩa, nội dung, hình thức và phương pháp học tập cần được nghiên cứu, đa dạng hóa để phù hợp với tình hình mới. Trong bối cảnh chung của đất nước, quan điểm và sự đổi mới hoạt động này là vấn đề cần đặt ra không chỉ đối với các trường dạy lái xe ở tỉnh Bắc Ninh mà nên được vận dụng ở nhiều địa phương khác trong cả nước.
3.2. Giải pháp đổi mới tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn
giao thông cho ngƣời học lái xe ở Bắc Ninh
3.2.1. Nâng cao nhận thức của các chủ thể đối với việc tổ chức
giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe
Đổi mới nhận thức của các chủ thể làm công tác tổ chức giáo
dục pháp luật
Đổi mới nội dung tổ chức giáo dục pháp luật đó là: - Các trường cần xây dựng kế hoạch phổ biến giáo dục pháp luật rõ ràng cả nội dung, hình thức, kinh phí vì thời gian đào tạo lái xe là ngắn mà yêu cầu về nhận thức lại cao.
- Tập trung xây dựng và nhân rộng các mô hình điển hình, thường xuyên kiểm tra, sơ kết tổng kết việc thực hiện; Đề xuất sửa đổi bổ sung, ban hành mới các văn bản phù hợp với thực tiễn.
- Tăng cường công tác quản lý nhà nước về phổ biến giáo dục pháp luật; kiện toàn tổ chức, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
- Định kỳ hàng năm tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ, cung cấp đủ tài liệu, khai thác triệt để công nghệ thông tin, kỹ thuật số để nâng cao năng lực, kỹ năng cho đội ngũ làm công tác phổ biến giáo dục pháp luật. Sau đó cần có các văn bản pháp luật, chương trình, kế hoạch quy định cụ thể, và hoạt động PBGDPL cho người học.
18
3.2.2. Xây dựng nội dung, chương trình giáo dục pháp luật về
an toàn giao thông cho người học lái xe cho phù hợp
Hiện nay, việc xây dựng nội dung chương trình GDPL cho người lái xe vẫn nằm gọn trong chương trình giáo án được soạn sẵn. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng, hiệu quả của công tác TCGDPL. Trong thời gian tới để chất lượng công tác TCGDPL đạt được kết quả cao hơn cần xây dựng được nội dung GDPL riêng phù hợp với đặc thù của các trường đó, khắc phục những nhược điểm hạn chế trong thời gian qua.
Một là, xây dựng nội dung, chương trình dạy và học môn pháp luật giao thông đường bộ, đạo đức, văn hóa giao thông, phòng chống tác hại của rượu bia phù hợp.
Hai là, nội dung, chương trình giáo dục pháp luật phải phù hợp với yêu cầu phát triển hiện nay chẳng hạn như khi có dịch bệnh xảy ra mà người học không thể đến trường thì sẽ có phương án học từ xa cho học viên.
3.2.3. Đổi mới phương pháp trong dạy và học giáo dục pháp
luật về an toàn giao thông cho người học lái xe.
Các phương pháp truyền thống trong giáo dục pháp luật hiện nay cần được thay thế bằng các phương pháp sư phạm tích cực, chủ động, tăng cường áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại. Áp dụng phương pháp giảng dạy mới: lấy người học làm trung tâm, phát huy tính chủ động sáng tạo, tích cực của người học.
Kết hợp một cách linh hoạt phương pháp thuyết trình với phương pháp phân tích, gợi mở, nêu vấn đề, thảo luận nhóm nhằm kích thích và gây hứng thú cho người học trong quá trình học tập.
Phương pháp đưa tình huống pháp luật và giải quyết các tình huống theo quy định của pháp luật cần đưa Tăng cường các phương pháp chủ động như: phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp tự trải nghiệm, phương pháp dạy cho người khác
19
Bên cạnh đó cần tăng cường hướng dẫn tự học cho người học
thông qua các hình thức như:
Một là, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu các giáo trình, bài giảng điện tử đưa lên hệ thống trang web của mình để học sinh tự đăng nhập vào tự học.
Hai là, tận dụng các trang mạng xã hội để đưa thông tin lên đó
như Facebook, YouTube..
Ba là, sử dụng các phần mềm học trực tuyến như: Zoom Cloud
Meeting
Hiện nay các trường đào tạo lái xe vẫn đang dạy các môn lý thuyết về an toàn giao thông theo giáo trình của Bộ giao thông vận tải ban hành, chưa có chương trình riêng dành cho hoạt động tổ chức giao dục pháp luật cho người học lái xe vì vậy cũng chưa có đội ngũ làm công tác giáo dục pháp luật. Vì vậy rất cần sự quan tâm về thời gian cũng như kinh phí để các trường có kế hoạch bố trí xây dựng chương trình và kinh phí bồi dưỡng cho đội ngũ làm công tác giáo dục pháp luật một cách hợp lý.
3.2.4. Tăng cường cơ sở vật chất phục vụ công tác giáo dục
pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe.
Hiện nay các trường đào tạo lái xe vẫn đang dạy các môn lý thuyết về an toàn giao thông theo giáo trình của Bộ giao thông vận tải ban hành, chưa có chương trình riêng dành cho hoạt động tổ chức giao dục pháp luật cho người học lái xe vì vậy cũng chưa có đội ngũ làm công tác giáo dục pháp luật. Vì vậy rất cần sự quan tâm về thời gian cũng như kinh phí để các trường có kế hoạch bố trí xây dựng chương trình và kinh phí bồi dưỡng cho đội ngũ làm công tác giáo dục pháp luật một cách hợp lý.
Công tác tổ chức giáo dục pháp luật cho người học lái xe hiện nay sẽ phải là công tác thường xuyên liên tục, kết quả không thể lượng hóa và đánh giá một cách chính xác và tức thời được, mà cần
20
có thời gian với lợi ích lâu dài, thiết thực. Chính vì vậy để hoạt động này đạt hiệu quả cao thì phải đảm bảo kinh phí cần thiết cho hoạt động TCGDPL.
3.2.5. Đổi mới kiểm tra đánh giá giáo dục pháp luật về an
toàn giao thông cho người học lái xe.
Tại các cơ sở đào tạo lái xe trên cả nước hiện nay thực hiện việc đánh giá theo hai nội dung là phần lý thuyết và phần thực hành lái xe.
Đối với phần lý thuyết thì các môn học sẽ được kiểm tra đánh giá trên giấy khi kết thúc môn học bằng các bài trắc nghiệm và tự luận trên giấy. Sau đó nhà trường sẽ căn cứ vào kết quả thi và học tập để công nhận kết quả tốt nghiệp. Riêng môn pháp luật giao thông đường bộ có phần mềm luyện thi cho thí sinh làm thử đánh giá năng lực trước khi vào thi sát hạch lái xe. Còn phần thi thực hành lái xe thí sinh sau khi thi tốt nghiệp mới được tham gia luyện tập trên xe có thiết bị chấm điểm tự động để đánh giá khả năng của mình khi bước vào thi sát hạch chính thức.
Với cách học như vậy sẽ không phù hợp với đề xuất người học có thể tự học. Vì vậy để người học có thể tự học thì khâu kiểm tra đánh giá cũng phải được thay đổi đó là:
- Khi việc đào tạo đối với các môn học lý thuyết là tự học thì khâu kiểm tra đánh giá sẽ phải điều chỉnh bằng các bài kiểm tra được nhà trường soạn sẵn theo nội dung bài học để người học có thể ôn tập và kiểm tra trực tuyến trong quá trình học tập. Căn cứ vào kết quả đó nhà trường sẽ đánh giá để xét hoàn thành môn học cho học viên và học viên không phải đến trường.
- Đối với nội dung học thực hành lái xe khi kết thúc bài học cần cho người học thực hiện bài kiểm tra trên thiết bị chấm điểm tự động để thí sinh biết được khả năng học tập của mình để từ đó sẽ tự tin hơn khi tham gia sát hạch chính thức.
21
- Đối với những người phải sát hạch lại do GPLX bị quá hạn sử dụng và lâu ngày không nhớ được hết nội dung và quy trình thi thì đến đăng ký học tập của nhà trường sẽ được hướng dẫn nội dung tự học môn pháp luật giao thông đường bộ và tự kiểm tra trên hệ thống trang web của nhà trường để người học biết được khả năng của mình đồng thời tự ôn luyện để tự tin trước khi vào thi sát hạch.
Tiểu kết chƣơng 3 Trong chương này tác giả đã trình bày một số vấn đề đặt ra và các giải pháp giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe ở Bắc Ninh. Mỗi biện pháp đều được phân tích và nêu rõ mục tiêu, nội dung, cách thức thực hiện và điều kiện thực hiện.
Các giải pháp được thiết kế nhằm tác động vào tất cả các khâu của quá trình quản lý và các chủ thể tham gia quá trình này sẽ tạo nên tác động tổng hợp và đồng bộ đến công tác tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe ở Bắc Ninh.
Các giải pháp nêu trên tuy chưa phải là một hệ thống đầy đủ các biện pháp, nhưng là các biện pháp chủ yếu có tính cấp thiết đối với thực tiễn ở các trường lái xe hiện nay, nếu Hiệu trưởng vận dụng linh hoạt các biện pháp tác giả nêu ra, chắc chắn hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật sẽ mang lại hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, ý thức pháp luật khi tham gia giao thông cho người lái xe hiện nay và sau này.
22
KẾT LUẬN
Tổ chức giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho người học lái xe nay có vị trí vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động giáo dục, nâng cao nhận thức, bổ sung nguyên lý giáo dục pháp luật, góp phần xây dựng lý luận, định hướng hoạt động thực tiễn. Góp phần vào việc giảm thiểu ách tắc và tai nạn giao thông và xây dựng một xã hội phát triển toàn diện.
Nâng cao ý thức pháp luật nói chung và pháp luật về an toàn giao thông cho tất cả mọi người có ý nghĩa tiên quyết. Để làm được điều này đòi hỏi phải tăng cường hoạt động tổ chức giáo dục pháp luật cho mọi tầng lớp nhân dân.
Với kết quả nghiên cứu trên tác giả mong muốn sẽ đóng góp một phần vào khoa học lý luận của những hoạt động thực tiễn tổ chức giáo dục pháp luật người học lái xe tỉnh Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung.
Tuy vậy, công tác tổ chức giáo dục pháp luật tại các trường đào tạo lái xe ở nước ta nói chung và ở địa phương Bắc Ninh nói riêng còn hạn chế. Nguyên nhân dân đến kết quả như vậy thì cũng có rất nhiều nhưng có thể liệt kê một vài nguyên nhân như: các trường đào tạo lái xe không có đội ngũ chuyên môn làm công tác này, trình độ giáo viên giảng dạy hạn chế, người học lái xe ở nhiều trình độ khác nhau nên rất khó phân loại đối tượng để giảng dạy, kinh phí để làm hoạt động này còn hạn chế vì một số đơn vị gặp khó khăn trong công tác tuyển sinh …. Ở địa phương Bắc Ninh, ngoài những nguyên nhân nói trên thì còn có một số nguyên nhân đặc thù khác nữa đó là: Bắc Ninh là một tỉnh đồng bằng nhưng có diện tích nhỏ nằm giáp ranh với Hà Nội và các tỉnh lân cận như Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Giang nên đường xá thuận lợi. Vì vậy đã có 7 cơ sở đào tạo lái xe nhưng lưu lượng không đồng đều cộng với có 5 cơ sở đào tạo là của
23
tư nhân, 02 cơ sở đào tạo của nhà nước. Cơ sở đào tạo lái xe của tư nhân có điều kiện về cơ sở vật chất nên lưu lượng đào tạo lái xe nhiều còn ở cơ sở đào tạo lái xe của nhà nước thì hạn hẹp về kinh phí hoạt động nên lưu lượng ít, kinh phí chỉ đủ trang trải cho hoạt động của đơn vị vì vậy rất khó để xây dựng đội ngũ làm công tác giáo dục pháp luật riêng. Do vậy khi thực hiện sẽ không đồng đều. Tuy nhiên với các tỉnh có điều kiện tương tự như tỉnh Bắc Ninh mà triển khai được công việc này thì đây là một việc làm rất hiệu quả trong việc giáo dục pháp luật về an toàn giao thông cho mọi người, góp một phần vào việc nâng cao ý thức của người tham gia giao thông. Còn những tỉnh có nhiều vùng điều kiện kinh tế xã hội kém phát triển, trình độ học vấn hạn chế, đi lại khó khăn, ít người tham gia học tập thì sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Đối với những tỉnh này việc người dân tham gia học tập còn khó chứ không nghĩ đến việc bồi dưỡng kiến thức pháp luật về an toàn giao thông cho họ. Mong rằng Đảng và Nhà nước sẽ quan tâm hơn và có hình thức học tập phù hợp hơn đối với các tỉnh có điều kiện đặc thù thì sẽ cải thiện đáng kể, góp phần nâng cao ý thức, giao trạch nhiệm của người dân khi tham gia giao thông, qua đó đưa lại cho Bắc Ninh nói riêng và cả nước nói chung có một đời sống giao thông ổn định lành mạnh tạo tiền đề cho sự phát triển mọi mặt một cách bền vững.
24
