Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Các ngân hàng kinh doanh bằng chính việc quản lý rủi ro, thuần nhất và đơn giản, đó chính là nghề của ngân hàng

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế "Các ngân hàng kinh doanh bằng chính việc quản lý rủi ro, thuần nhất và đơn giản, đó chính là nghề của ngân hàng" được nghiên cứu với mục tiêu: Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về QLRRLS của các NHTMVN, cũng như tại các ngân hàng trên thế giới; Phân tích, đánh giá tình hình RRLS và QLRRLS của các NHTMVN trong giai đoạn nghiên cứu, từ đó rút ra những mặt đã làm được và những mặt chưa làm được trong công tác QLRRLS. Nguyên nhân của các tồn tại này là gì?; Xây dựng những giải pháp có tính khả thi để hoàn thiện công tác QLRRLS tại các NHTMVN, nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Các ngân hàng kinh doanh bằng chính việc quản lý rủi ro, thuần nhất và đơn giản, đó chính là nghề của ngân hàng

1 2 Ph m vi nghiên c u g m các NHTMVN, bao g m các NHTM Nhà nư c, NHTM L IM ð U C ph n (Không bao g m Chi nhánh ngân hàng nư c ngoài và các ngân hàng liên doanh t i Vi t nam). 1. Tính c p thi t c a ñ tài nghiên c u Các NHTMVN tiêu bi u ñư c ch n là: Ngân hàng Ngo i thương Vi t nam Trong ho t ñ ng c a các NHTMVN hi n nay t n t i r t nhi u lo i r i ro, các r i ro (Vietcombank), Ngân hàng ð u tư và Phát tri n Vi t nam (BIDV), ngân hàng hay ñư c nh c ñ n là là r i ro tín d ng (Credit Risk), r i ro thanh kho n (Liquidity TMCP Á Châu Vi t nam, Ngân hàng TMCP Sài gòn Thương tín (SacomBank), risk) và r i ro th trư ng (Market Risk), bao g m r i ro lãi su t (RRLS) và r i ro t ngân hàng TMCP Quân ñ i (Military Bank), Ngân hàng TMCP Xăng d u giá. Petrolimex (PG Bank). RRLS là nh ng t n th t hay l i nhu n gây ra b i nh ng s thay ñ i trong tương lai Giai ño n nghiên c u: giai ño n 2007-2009. c a lãi su t, khi có s không cân x ng v kỳ h n và các cơ s lãi su t khác nhau gi a 4. Phương pháp nghiên c u Tài s n và Ngu n v n. RRLS t i các NHTM mang tính ch t khách quan và ngày càng Phương pháp duy v t bi n ch ng, duy v t l ch s , phương pháp th ng kê mô t , tr nên quan tr ng khi s bi n ñ ng c a lãi su t tr nên ph c t p khó lư ng. th ng kê phân tích, suy lu n logic, phân tích so sánh và t ng h p. Các NHTM Vi t nam (NHTMVN) hi n nay có các h n ch trong công tác qu n lý RRLS (QLRRLS) như: Mô hình t ch c, qui trình, qui ch , vi c ñ u tư công ngh , Các phương pháp phân tích RRLS và QLRRLS: Phương pháp th ng kê, so sánh, thi u các chuyên gia trong lĩnh v c QLRRLS, phương pháp ño lư ng lãi su t tiên ti n, phân tích dùng mô hình kinh t lư ng, phân tích dùng mô hình mô ph ng v i các gi m t s lý do khách quan d n ñ n h n ch QLRRLS t i các NHTMVN như các công c ñ nh v lãi su t trong tương lai. phái sinh tai th trư ng VN chưa phát tri n, chính sách qu n lý ñi u hành lãi su t c a 5. T ng quan nghiên c u Ngân hàng Nhà nư c (NHNN), hành lang pháp lý..vv. (i) Các nghiên c u nư c ngoài: Chính vì các lý do trên vi c nghiên c u ñ i m i QLRRLS ñ t i ña hóa hi u Nghiên c u “Analyzing and Managing Banking Risk”, 2003 c a Hennie Van qu trong kinh doanh là m t ñòi h i c n thi t trong th c t và ñư c nhi u NHTMVN Greuing và Sonia Brajovic Bratanovic, phân tích qu n lý r i ro (QLRR) chung trong quan tâm. ngân hàng bao g m r t nhi u lo i r i ro (RR) trong ngân hàng: r i ro tín d ng, thanh 2. M c ñích nghiên c u kho n, RRLS, t giá h i ñoái... và các v n ñ khác có liên quan. (i).Nghiên c u nh ng v n ñ lý lu n cơ b n v QLRRLS c a các NHTMVN Tác ph m “Managing Interest Rate Risk” c a Bà Helen K Simon, CFP, trư ng ñ i cũng như trên th gi i. h c qu c t Florida, M , ñã khái quát các r i ro trong các t ch c tài chính trung gian (ii).Nghiên c u nh ng kinh nghi m th c ti n v QLRRLS c a các ngân hàng g m 5 lo i: RRLS, RR giá c , RR thanh toán trư c (Prepayment Risk), RR tín d ng, trên th gi i, t ñó rút ra các bài h c th c ti n cho các NHTMVN. RR t giá. (iii).Phân tích ñánh giá tình hình RRLS và QLRRLS c a các NHTMVN trong Bà cũng nh n m nh t m quan tr ng c a RRLS và cũng nêu ra m t b ng ch ng v giai ño n 2007-2009, t ñó rút ra nh ng m t ñã làm ñư c và h n ch trong công tác s phá s n c a Orange County năm 1994 khi lãi su t thay ñ i. QLRRLS. Nguyên nhân c a t n t i này là gì? Qua kh o sát các công trình nghiên c u trên th gi i, d nh n th y là cho t i th i (iv).Xây d ng nh ng gi i pháp có tính ch t kh thi ñ hoàn thi n công tác ñi m này chưa có m t công trình nghiên c u nào bàn v v n ñ QLRRLS t i các QLRRLS t i các NHTMVN, nh m nâng cao hi u qu kinh doanh c a ngân hàng. NHTMVN. 3. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u ð i tư ng nghiên c u c a lu n án là các v n ñ v RRLS, QLRRLS t i các (ii) Các nghiên c u trong nư c: NHTMVN. Chưa có tác ph m nào nào nghiên c u sâu v v n ñ này t i Vi t nam, tuy nhiên có th nêu m t công trình sau:
3 4 Lu n văn th c sĩ: Nguy n Th Như Trang, “Qu n lý RRLS t i Ngân hàng TMCP CHƯƠNG 1: M T S V N ð LÝ THUY T V QU N LÝ Quân ñ i”, 2006, CFVG, trong ñó có nêu khái quát tình hình QLRRLS t i ngân hàng R I RO LÃI SU T T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I TMCP Quân ñ i và các ki n ngh ñ xu t t i th i ñi m hi n t i. 1.1. R I RO LÃI SU T T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I 6. Nh ng ñóng góp m i c a lu n án 1.1.1. Các ho t ñ ng cơ b n c a NHTM Lu n án ñ xu t chu n hóa chính sách QLRRLS t i các NHTMVN, trong ñó xác 1.1.1.1. Khái ni m v NHTM ñ nh rõ ch c năng nhi m v c a H i ñ ng Qu n tr ngân hàng, Ban Giám ñ c, Phòng 1.1.1.2. Các lo i hình d ch v ngân hàng: QLRR, Phòng ki m soát n i b , qui trình QLRRLS trong các NHTMVN bao g m 4 Bao g m các ch c năng cơ b n c a ngân hàng hi n nay. bư c: nh n d ng, ño lư ng, giám sát và ki m soát RRLS, nh m hoàn thi n qui trình QLRRLS t i các ngân hàng này. Phân tích kinh nghi m QLRRLS t i 2 ngân hàng nư c ngoài t i Vi t nam là HSBC và Calyon-chi nhánh TP HCM, lu n án ñã ch ra r ng ñ QLRRLS t t, ngoài vi c hi u th u ñáo các n i dung QLRRLS, các NHTMVN còn c n s h tr nhi u c a các ph n m m qu n lý RRLS và h th ng ngân hàng lõi trong vi c QLRRLS c a mình. Nh ng ñ xu t m i rút ra ñư c t k t qu nghiên c u, kh o sát c a lu n án Bi u ñ 1.1. Nh ng ch c năng cơ b n c a ngân hàng ña năng ngày nay (1) Lu n án ñã ñ xu t các ñi u ki n ñ áp d ng phương pháp qu n lý RRLS b ng 1.1.2. R i ro trong ho t ñ ng c a NHTM phương pháp giá tr có th t n th t (Value at Risk) t i các NHTM Vi t nam, bao 1.1.2.1. Các r i ro trong ho t ñ ng ngân hàng g m: (i) Cơ s lãi su t chu n t i Vi t nam ñư c áp d ng ñ ño lư ng RRLS, trong Các r i ro trong NHTM có th ñư c tóm t t t i Bi u ñ 1.2 và g m 4 lo i r i ro chính ñó ki n ngh giá tr lãi su t VNIBOR (Vietnam InterBank Offered Rate ) cho các kỳ bao g m: (1) R i ro tài chính, (2) R i ro ho t ñ ng, (3) R i ro kinh doanh, (4) R i ro h n nh hơn 1 năm và lãi su t trái phi u Chính ph (Government Bonds) cho các s ki n. kỳ h n l n hơn 1 năm, (ii) h th ng ngân hàng lõi (Core Banking) c n ñ m nh ñ Các r i ro trong ho t ñ ng ngân hàng có th tương thích v i các ph n m m QLRRLS ñang chào bán trên th gi i, (iii) kh năng t nghiên c u vi t riêng cho mình ph n m m QLRRLS t i m i NHTM Vi t nam, (iv) s c n thi t ph i ki m ch ng các giá tr VaR. R i ro tài chính R i ro ho t ñ ng R i ro kinh doanh R i ro s ki n (2) Lu n án ñ xu t vi c s d ng các s n ph m phái sinh hi n ñang có t i th trư ng tài C u trúc b ng cân ñ i N i gián Chính sách vĩ mô Chính tr tài s n chính Vi t Nam, bao g m h p ñ ng kỳ h n lãi su t (FRAs), h p ñ ng hoán ñ i lãi su t L a ñ o bên ngoài H t ng tài chính C u trúc thu nh p R i ro dây truy n (IRS), h p ñ ng quy n ch n lãi su t (Interest Rate Option) ñ che ch n RRLS t i các Ho t ñ ng tuy n d ng H t ng lu t pháp V n kh d ng và an toàn nơi làm Kh ng ho ng h NHTMVN. Trách nhi m lu t pháp vi c th ng ngân hàng 7. B c c lu n án Tín d ng Khách hàng, s n ph m và d ch v Các r i ro ngo i sinh Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, các b ng bi u, danh m c các tài li u tham kh o và Thanh kho n Tuân th lu t l khác Thi t h i cơ s v t ph l c, n i dung lu n án ñư c chia thành 3 Chương. Lãi su t ch t Danh ti ng Ngo i h i R i ro qu c gia R i ro công ngh Qu n lý quy trình th c hi n Bi u ñ 1.2. Các r i ro trong ho t ñ ng ngân hàng
5 6 1.1.2.2.Qu n lý r i ro trong ngân hàng - ð i v i Chính ph : Chính ph cũng là ngư i ñi vay v n ch y u nên các Ho t ñ ng QLRR trong ngân hàng ñư c th hi n trư c h t s h p tác chi phí v vay v n tăng lên s nh hư ng t i các chính sách kinh t và các chính gi a các thành viên trong ngân hàng. sách ti n t c a Chính ph . QLRR trư c h t ph i ñ nh d ng, ño lư ng và phân tích r i ro. Phương pháp 1.1.3.3. Các nhân t nh hư ng t i lãi su t phân tích truy n th ng d a trên các công c giám sát ñ nh lư ng bao g m các a. Các chính sách c a Chính ph : bao g m vay n i ñ a c a Chính ph , vay ch s liên quan ñ n kh năng thanh kh n, kh năng ñáp ng v n, ch t lư ng các nư c ngoài c a Chính ph , tr n nư c ngoài c a Chính Ph , s ki m soát tín d ng. danh m c cho vay, các tr ng thái m . C n ph i xem xét chi ti t các ho t ñ ng b. Các nh hư ng c a NHTW: Dùng các công c ng n h n, bao g m vi c c a ngân hàng bao g m các y u t ñ nh tính quan tr ng, các ch s tài chính thay ñ i m c d tr b t bu c, thay ñ i lãi su t chi t kh u, chính sách lãi su t tái trong ph m vi ti p c n c a QLRR và các khía c nh liên quan bao g m ch t chi t kh u. lư ng và cách th c qu n tr ngân hàng, s hoàn ch nh, tính nh t quán c a các c. Tình tr ng th c thi c a nên kinh t : Các ch s ph n ánh s th c thi chính sách và qui ñ nh, giám sát n i b , h th ng thông tin. c a n n kinh t bao g m: Các ch s thương m i (Trade Figure), m c ñ th t Các bư c QLRR bao g m xác ñ nh m c tiêu QLRR, xác ñ nh và ño lư ng nghi p (Employment Level), t ng s n ph m qu c n i (Gross National Product), RR ñ i v i t ng lo i m c tiêu, quy t ñ nh m c ñ ch p nh n r i ro và các công m c ñ ñ u tư (Investment Level), m c ñ s n su t (Productivity Level). c ñ phòng ng a khi r i ro vư t quá m c ch p nh n ñư c, l a ch n, th c hi n d. L m phát các giao d ch phòng ng a r i ro ñó. Xác ñ nh trách nhi m ñ i v i t ng ph n vi c Khi l m phát tăng lên thì lãi su t tăng lên, các nhà ñ u tư yêu c u m t lãi QLRR, m c ñ hi u qu c a qui trình QLRR. su t cao hơn ñ ñ n bù vào nh ng h u qu c a l m phát mong ñ i ñ i v i thu Vi c phân tích r i ro c n ñư c xem xét trong m i tương quan v i xu hư ng nh p c a h . và ho t ñ ng chung c a toàn ngành, các công c trong vi c phân tích r i ro bao e. S thay ñ i c a t giá trên th trư ng ngo i h i g m: (1) Các b ng câu h i, (2) B ng nh p s li u, (3) Báo cáo t ng h p, (4) - nh hư ng c a t giá giao ngay ñ n lãi su t: Khi m t ñ ng ti n có kh i lư ng Phân tích ch s và (5) Các bi u ñ . bán nhi u, t giá c a ñ ng ti n ñó gi m xu ng, ngân hàng trung ương (NHTW) có 1.1.3. Lãi su t và các nhân t nh hư ng t i lãi su t th can thi p b ng cách mua ñ ng ti n ñó b ng d tr ngo i h i c a mình. Vi c này 1.1.3.1. Khái ni m và các lo i lãi su t d n ñ n gi m d tr ngo i t và khi NHTW b xung mua l i ngo i t có th làm tăng + Lãi su t là giá c mà v n ñư c cho vay/ñi vay trong m t kho ng th i gian lãi su t. Trong hoàn c nh ñ i ngư c khi ñ ng n i t quá m nh, NHTW có th gi m xác ñ nh, nó ño lư ng chi phí c a vi c s d ng v n trong m t kho ng th i gian lãi su t ñ ng n i t v i m c ñích n ñ nh ñ ng n i t v i m c t giá h p lý. xác ñ nh, lãi su t thông thư ng ñư c ño lư ng b ng %/năm. -ð làm gi m tác d ng c a ñ ng ti n ñang m nh, Chính ph có th tác ñ ng + Các lo i lãi su t: gi m lãi su t c a ñ ng ti n ñó. Khi gi m lãi su t s làm gi m c u c a ñ ng ti n ñó. - Phân theo ngu n s d ng: Lãi su t huy ñ ng và lãi su t cho vay. Khi gi m c u s d n ñ n t giá gi m xu ng, Chính ph ñ t ñư c cái mà mình c n. - Phân theo giá tr th c: Lãi su t danh nghĩa và lãi su t th c -Th trư ng kỳ h n cũng có nh hư ng t i lãi su t khi có m t lư ng l n mua - Phân theo th i ñi m tr lãi: lãi su t Chi t kh u và lãi su t Coupon. bán trên th trư ng kỳ h n, có th d n ñ n m t lư ng v n l n ra/vào kh i th trư ng - Phân theo các c p ñ c a lãi su t: Lãi su t cơ b n, lãi su t liên ngân hàng. ti n g i, ñi u này có nh hư ng t i cung và c u ti n do ñó nh hư ng t i lãi su t. - Phân theo phương pháp qu n lý: Lãi su t c ñ nh và lãi su t th n i g. Xu hư ng c a lãi su t trên th trư ng n i ñ a và qu c t - Phân theo phương pháp tính lãi: lãi su t ñơn, lãi su t kép. Lãi su t c a m t th trư ng b nh hư ng b i s thay ñ i v lãi su t trên các th - Phân theo ñ dài kho n vay: lãi su t ng n, trung và dài h n trư ng ti n t khác. Liên quan ñ n s thay ñ i lãi su t các qu c gia khác s không th 1.1.3.2. Lãi su t và n n kinh t không quan tâm t i xu hư ng bi n ñ ng c a lãi su t c a các ñ ng ti n khác trên th Lãi su t cao có th nh hư ng b t l i ñ n n n kinh t như: gi i do ñ ng v n có xu hư ng ch y vào nơi nào có lãi su t cao hơn. Tuy nhiên chúng - ð i v i n n công nghi p: Lãi su t cao gây tăng chi phí, có th d n t i m t ta c n lưu ý vi c di chuy n c a các dòng v n ng n h n s ch xu t hi n khi không có vi c làm, gi m t c ñ phát tri n ho c gi m các ho t ñ ng trong n n kinh t . s ki m soát v lãi su t và s t do hóa ngày càng tăng c a th trư ng qu c t và s gia tăng ph thu c l n nhau các n n kinh t th gi i khi n lãi su t có xu hư ng ngang
7 8 b ng nhau ñ i v i th trư ng có m i tương ñ ng v i nhau, ñ c bi t là các n n kinh t -Tác ñ ng t i giá tr kinh t c a các tài s n và giá tr th trư ng c a v n ch có ñ l n gi ng nhau và các ch s kinh t g n gi ng nhau. s h u (MVE): Giá tr kinh t c a m t tài s n là giá tr hi n t i c a t t c các dòng h. S phát tri n chính tr và ni m tin vào th trư ng ti n trong tương lai c a ngân hàng, ñư c chi t kh u theo lãi su t hi n t i. Giá tr N u m t qu c gia có ch ñ chính tr n ñ nh, lãi su t có xu hư ng th p vì y u kinh t c a ngân hàng ñư c xác ñ nh b i giá tr hi n t i c a các dòng ti n mong ñ i c a t an toàn dòng ti n s ch y vào nh ng qu c gia này, do v y làm tăng cung ti n và ngân hàng, ñư c xác ñ nh b ng các dòng ti n d tính c a các TSC tr ñi dòng ti n d tính làm gi m m c lãi su t. Các nhà ñ u tư g i ti n các qu c gia ñó có r i ro r t ít. c a TSN c ng v i các dòng ti n c a các tr ng thái ngo i b ng. V i ñ nh nghĩa này khi có Thông thư ng các món ñ u tư thư ng an toàn hơn t i các nư c có ch ñ chính tr s bi n ñ ng c a lãi su t s nh hư ng t i giá tr kinh t c a ngân hàng. n ñ nh hơn là các nư c có ch ñ chính tr thay ñ i thư ng xuyên và khó ñoán 1.1.4.4. ð nh lư ng RRLS trư c. Ngư c l i, các nhà ñ u tư quy t ñ nh ñ u tư các qu c gia không n ñ nh s ð nh lư ng RRLS: Theo 3 phương pháp yêu c u m t ph phí r i ro tăng thêm (và do ñó là m t lãi su t cao hơn) ñ bù l i a. ðo lư ng RRLS b ng khe h nh y c m lãi su t nh ng r i ro h có th g p do tính không n ñ nh c a qu c gia ñó. ðo lư ng RRLS b ng khe h nh y c m lãi su t, là giá tr TSC (Tài s n) – 1.1.4. RRLS và ñ nh lư ng RRLS Giá tr TSN (Ngu n v n) nh y c m v i lãi su t (có th ñư c ñ nh giá l i) 1.1.4.1. Khái ni m và các lo i RRLS L i nhu n hay m t mát c a ngân hàng=Khe h nh y c m lãi su t*S thay -Khái ni m: RRLS là r i ro thua l do s thay ñ i c a lãi su t trong tương ñ i v lãi su t. lai trong các kho ng th i kỳ mà các Tài s n và Ngu n v n ñư c ñ nh giá khác -Khe h dương (Tài s n nh y c m> Ngu n v n nh y c m), r i ro phát nhau. RRLS cũng phát sinh t nh ng s thay ñ i v ñ d c và hình d ng c a sinh khi lãi su t th trư ng gi m. ñư ng cong lãi su t. -Khe h âm (Tài s n nh y c m
9 10 -Tính toán ñ nh y c m c a lãi su t ñ i v i giá tr th trư ng c a TSC và TSN 3. Phương pháp mô ph ng: cũng như ñ i v i giá tr v n ch s h u c a ngân hàng. Bi n s d a vào các s li u quá kh , xây d ng qui trình ng u nhiên mô t Tính toán DA, DL và Duration Gap c a ngân hàng và s thay ñ i c a v n ch ñ c tính c a lãi su t. Th c hi n th nhi u k ch b n lãi su t trong tương lai d a s h u (∆E) theo công th c: trên qui trình ng u nhiên. Phân tích k t qu ng v i ñ tin c y cho trư c. D -Báo cáo VaR có d ng Duration Gap= DA – ( ) x DL D+E Th i gian duy trì TT v n Duration gap ∆E= ( )* ∆i * Asset Value ð tin c y 1 ngày 10 ngày 20 ngày 1+y Khe h kỳ h n kinh t dương (Positive Duration Gap), có nghĩa là TSC nhìn 99% 96,578 305,436 431,951 chung là nh y c m giá hơn so v i TSN (Price sensitivity), do v y khi lãi su t tăng 95% 68,399 216,296 305,588 (gi m), các TSC s gi m v i t l nhi u hơn (ít hơn) v giá tr so v i TSN và do v y giá tr th trư ng c a v n ch s h u (MVE=Market Value of Equity) s gi m (tăng) 1.2. QU N LÝ R I RO LÃI SU T T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I m t cách tương ng. 1.2.1. Khái ni m: Khe h kỳ h n kinh t âm (Negative Duration Gap), có nghĩa là TSN nhìn chung là Là các bi n pháp, ho t ñ ng tác ñ ng t i RRLS, bao g m vi c ño lư ng, xác nh y c m giá hơn so v i TSC (Price sensitivity), do v y khi lãi su t tăng (gi m), các TSC s ñ nh, giám sát, ki m soát RRLS c a các t ch c ngân hàng, nh m h n ch ñ n gi m v i t l ít hơn (nhi u hơn) v giá tr so v i TSN và do v y giá tr th trư ng c a v n m c t i ña các nh hư ng x u tác ñ ng t i thu nh p c a ngân hàng khi lãi su t ch s h u (MVE=Market Value of Equity) s tăng (gi m) m t cách tương ng. thay ñ i. Nó cũng là vi c dùng các công c tài chính ñ h n ch hay gi m thi u Như v y, khi lãi su t thay ñ i s làm thay ñ i giá tr th trư ng c a v n ch s h u. m t mát tài chính do RRLS gây ra. c. ð nh lư ng RRLS b ng giá tr có th t n th t (Value at Risk-VaR) -Giá tr có th t n th t (VaR) ño lư ng m c ñ t n th t ti m năng c a m t 1.2.2. M c tiêu c a QLRRLS danh m c ñ u tư, ñư c mô ph ng là: “V i xác su t là 99% thì các danh m c (i).Gi m thi u nh ng m t mát cho ngân hàng: ð t ñư c m c thu nh p d ñ u tư c a ngân hàng s không b t n th t quá $73,337, tính trên giá tr hi n t i ki n m c mong ñ i cho dù lãi su t thay ñ i như th nào. trong vòng m t tháng n a do bi n ñ ng c a lãi su t.” (ii).Tăng l i nhu n cho ngân hàng b ng cách d ñoán ñúng chi u hư ng bi n -M c ñích c a VaR: (1)ðo lư ng m c ñ t n th t ti m năng c a m t danh ñ ng c a lãi su t và có các khe h nh y c m thích h p trong t ng kho ng th i gian. m c ñ u tư, (2)D a trên m c ñ bi n ñ ng c a lãi su t tương ñ i l n nhưng lo i 1.2.3. N i dung QLRRLS tr nh ng bi n ñ ng giá tr quá l n, (3)Tính toán theo giá tr th trư ng, (4)Là 1.2.3.1. Chính sách qu n lý RRLS ph n phân tích m r ng c a ñ nh y c m c a lãi su t. -Là m t h th ng các h n m c và văn b n hư ng d n các ho t ñ ng r i ro -Các thành ph n ñ tính ra giá tr có th t n th t: (1)Tr ng thái r i ro,(2) ñư c xây d ng cho toàn ngân hàng. Thông l qu n tr r i ro hi u qu ph i b t Các tham s ,(3) D li u th trư ng. ñ u t c p cao nh t, ñó là các ch c năng QLRR do H i ñ ng Qu n tr (HðQT) -Các phương pháp tính VaR và Ban ñi u hành (BðH) th c hi n. 1. D a vào d li u quá kh : Quan sát lãi su t th trư ng trong giai ño n quan -Chính sách QLRRLS bao g m sát, s p x p s bi n ñ i theo th t t l n ñ n nh . ð có ñ tin c y 99%, lo i b +M c tiêu c a QLRRLS ra 1% lãi su t có biên ñ l n nh t. Tính giá tr có th t n th t-VaR. +Quy ch t ch c và ho t ñ ng c a QLRRLS 2. Phương pháp th ng kê: Bi n s , ñ ng bi n s (Variance, Co-variance) +Chính sách QLRR th trư ng - RRLS Xác ñ nh hàm phân b c n thi t + Nhi m v c a HDQT, BGD và các Phòng ban liên quan Tính ñ l ch chu n (Standard deviation) c a lãi su t trong quá kh +Qui ñ nh các h n m c ho t ñ ng và qui ñ nh v vi c duy trì v n ch s h u. Tính toán h s tương quan c a lãi su t trong quá kh 1.2.3.2. Qui trình qu n lý RRLS Tính toán hàm s chung phân b lãi l c a danh m c ñ u tư. - Nh n d ng r i ro Xác ñ nh m c ñ t n th t v i ñ tin c y cho trư c. - ðo lư ng r i ro
11 12 - Giám sát r i ro Ví d : VaR c a HSBC t i m t th i ñi m là 7tr USD, có nghĩa là v i xác su t 1.2.3.3. Qu n lý b ng h n m c 99%, giá tr VaR trong 10 ngày t i trong Trading Book c a ngân hàng là 7tr$, giá tr a. Qu n lý b ng h n m c khe h nh y c m lãi su t: Sau khi xác ñ nh ñư c t i ña t n th t là 7tr$. Tuy nhiên v i xác su t 1%, HSBC có th m t hơn 7tr$. các khe h nh y c m lãi su t cho các kỳ ñáo h n, ngân hàng thi t l p các h n Ph n m m c a ngân hàng tính ra giá tr VaR hàng ngày. VaR ñư c tính m c cho các khe h này tuy thu c vào m c tiêu QLRR c a ngân hàng. b ng: PVBP* S thay ñ i c a th trư ng (Market Volatility) b. H n m c ñ nh y c m Tính toán ra m i quan h gi a VaR và v n c n thi t cho ngân hàng. -Qui tương ñương t t c các TSC và TSN v các TSC và TSN có cùng 1.3.2. T i Chi nhánh ngân hàng Calyon, HCM: Các phương pháp ño lư ng m t kỳ h n ñã ñinh trư c RRLS bao g m c 3 phương pháp nêu t i ph n lý thuy t: Khe h nh y c m lãi -Xác ñ nh PVBP c a TSC và TSN, tính t ng ñ i s các giá tr PVBP sau su t (Cash Flow Gap-mismatch), Phương pháp ñ nh y c m lãi su t ñó ñ t h n m c cho giá tri PVBP t ng này. (sensitivities) và giá tr có th t n th t (VaR) - Tính toán khe h kỳ h n (Duration Gap) c a toàn b ngân hàng theo Cơ s lãi su t dùng ñ ñ nh lư ng lãi su t trong ngân hàng ñ i v i ñ ng công th c: Vi t nam (VND) là các lãi su t ñư c công b r ng rãi bao g m lãi su t D VNIBOR ñ i v i kỳ h n ñ n 1 năm và lãi su t Trái phi u chính ph Duration Gap= DA - (D + E ) x DL (Government Bonds) ñ i v i các kỳ h n l n hơn 1 năm. ð i v i ñ ng USD là lãi Sau ñó tính s thay ñ i giá tr th trư ng c a v n ch s h u (MVE) là ∆E su t trên th trư ng Vi t nam trên hãng tin REUTER. ð i v i ñ ng EUR là lãi theo công th c: su t các kỳ h n c a ñ ng này t i th trư ng Vi t nam. Duration gap ∆E= ( 1+y )* ∆i * Asset Value a. H n m c v chênh l ch kỳ h n trong dòng ti n (Cash Flow Gap- Các ngân hàng ñ t cho mình m t h n m c cho Duration Gap và ∆E mismatch) trong vòng 1 tu n l , t c là h n m c mà b ph n Ngu n v n có th c.H n m c giá tr t n th t (VaR): Tương t như trên, sau khi xác ñ nh ñư c duy trì trên m i kỳ h n ñ i v i t ng lo i ñ ng ti n và trong th i gian 1 tu n này giá tr có th t n th t, ngân hàng thi t l p các h n m c cho giá tr này. H n m c ngân hàng s ñưa ra các bi n pháp x lý kh ng ho ng. Ngân hàng có h n m c ñư c xác ñ nh b i HðQT và kh u v r i ro c a Ngân hàng. khe h nh y c m lãi su t cho các kỳ h n t O/N ñ n 5 năm. 1.2.3.4. S d ng các s n ph m phái sinh ñ che ch n RRLS b. H n m c trên ñ nh y c m lãi su t trên m t ñi m lãi su t (basic - H p ñ ng lãi su t kỳ h n (FRAs) point=bp), th hi n r ng khi lãi su t thay ñ i 0.01% thì ngân hàng s lãi hay l - H p ñ ng hoán ñ i lãi su t (IRS) bao nhiêu trên các tr ng thái hi n có. H n m c ñ nh y c m (sensitivity) ñư c - Quy n l a ch n lãi su t (Interest Rate Option) tính toán b ng ph n m m d a trên các thông s như dòng ti n (Cash Flow - H p ñ ng tương lai (Futures) Gap) và lãi su t qua ñêm c a t ng ñ ng ti n. H n m c ñ nh y c m ch có giá 1.2.3.5.D ñoán, phân tích bi n ñ ng c a lãi su t tr trong 1 ngày làm vi c ti p theo th hi n chênh l ch lãi/ l khi lãi su t thay 1.2.4. Các nhân t nh hư ng ñ n QLRRLS t i các NHTM ñ i 1 ñi m cơ b n ñ i v i toàn b BTKTS c a ngân hàng. Ngân hàng ñ t các - Trình ñ công ngh , năng l c cán b chuyên môn h n m c ñ nh y c m lãi su t này - Môi trư ng pháp lý và s phát tri n c a th trư ng tài chính c. H n m c v giá tr có th t n th t (VaR): bi n pháp dùng ñ ño lư ng r i ro l - H th ng thông tin, vi c d báo v tình hình th trư ng, lãi su t trên t ng h ng m c và t t c các h ng m c trong b ng cân ñ i tài s n c a ngân hàng. 1.3. KINH NGHI M QU N LÝ RRLS T I M T S CHI NHÁNH NGÂN Các h n m c này s dùng ñ so sánh v l khi ñ i chi u v i giá th trư ng (Mark-to- HÀNG NƯ C NGOÀI T I VI T NAM Market). Giá tr VaR ñư c tính toán trên h th ng ph n m m và VaR có 5 tác d ng 1.3.1. T i Chi nhánh ngân hàng HSBC, HCM là qu n lý r i ro, qu n lý ñ nh lư ng, qu n lý tài chính, báo cáo tài chính và tính toán Qu n lý RRLS b ng giá tr có th t n th t (VaR) lư ng v n c n thi t. VaR c c kỳ quan tr ng vì nó s giúp ti t ki m v n (Economic Capital), ki m tra m c ñ nh y c m c a th trư ng (Stress Testing), ki m tra và d ñoán ñư c m c ñ c n rút lui (backtesting), d ñoán m c ñ thâm h t (expected
13 14 shortfall). H n m c nh y c m lãi su t (VaR) ñư c tính cho t ng lo i ngo i t , ví d : (ii) 2008: NHNN ñã th t ch t chính sách ti n t và ñã có m t lo t các quy t ñ nh h n m c ñ i v i VND và các lo i ngo i t khác. có nh hư ng t i các NHTMVN, lãi su t thay ñ i ñ t bi n, lãi su t huy ñ ng và Khi h n m c VaR quá gi i h n cho phép, ph n m m QTRR s t o ra các cho vay tăng cao. c nh báo cho nhân viên giao d ch cũng như cán b qu n lý bi t. Lúc này ngân (iii). 2009: Chính ph và NHNN ñã th c hi n n i l ng chính sách ti n t b ng hàng c n thi t ph i ñóng các tr ng thái v n c a mình ñ giá tr VaR n m trong vi c th c thi gói kích c u kinh t , các NHTM rơi vào tình tr ng thi u v n vào h n m c cho phép. Khi ñóng các tr ng thái v n này, các khe h nh y c m lãi Q4/2009. su t c a các kỳ h n t ñ ng gi m xu ng. Lãi su t cho vay và lãi su t huy ñ ng: Bi u ñ 2.5 th hi n ñư ng cong l i su t, H th ng ph n m m c a ngân hàng có tên: GCE=Global Central Exposure. m i quan h gi a lãi su t huy ñ ng ti t ki m v i các th i h n trong năm 2009 H th ng cho phép các giao d ch viên bi t ñư c t i b t kỳ th i ñi m nào h n Lãi su t VND: Bi u ñ ñư ng cong l i su t VND (2009) m c c a b t k khách hàng nào còn là bao nhiêu. H th ng qu n tr r i ro ñ t t i h i s Paris và luôn luôn online, c p nh t s li u liên t c. H th ng này ñư c VND Yield Curve (2009) thuê b i H i s và ñư c dùng cho toàn b h th ng các chi nhánh c a Ngân hàng trên toàn th gi i. Chi phí thuê khá cao c kho ng vài tri u EUR/1tháng. 12.00% 1.3.3. Nh n xét v vi c qu n lý RRLS t i hai chi nhánh ngân hàng trên 10.00% 8.00% Lãi su t Phương pháp giá tr có th t n th t VaR và ñ nh y c m lãi su t ñã ñư c áp d ng 6.00% Lãi su t hi u qu t i hai ngân hàng trên và th hi n tính ưu vi t t i th trư ng Vi t nam. 4.00% Các ưu vi t trong phương pháp QLRRLS c a 2 chi nhánh ngân hàng nư c 2.00% ngoài này là: (1) Áp d ng phương pháp QTRR tiên ti n, (2) Có các ph n m m 0.00% r t hi n ñ i v i chi phí r t cao, ñã ñư c ch y th t i H i s nên ñ tin c y khá l n, (3) Có qui trình QTRRLS bài b n và ñư c chu n hóa, (4) Qu n lý RRLS b ng VaR là phương pháp hi n ñ i nh t hi n nay, (5) ðã ñư c ch ng minh Kỳ h n tính hi u qu t i th trư ng Vi t nam. Lãi su t ti t ki m c a NHTM Vi t Nam trong tháng 12 năm 2009 ñư c th hi n b ng 2.1 CHƯƠNG 2:TH C TR NG QU N LÝ R I RO LÃI SU T T I NGÂN HÀNG THƯƠNG M I VI T NAM GIAI ðO N 2007-2009 2.1 T NG QUAN V H TH NG NGÂN HÀNG T I VI T NAM 2.1.1. C u trúc c a h th ng NHTMVN 2.1.2. Môi trư ng kinh doanh c a h th ng ngân hàng Vi t nam 2.2. TH C TR NG RRLS T I CÁC NHTMVN 2.2.1. Chính sách và bi n ñ ng c a lãi su t t năm 2007 ñ n nay a.Lãi su t VND (i). 2007: Th trư ng ñã tr i qua th ng dư thanh kho n do tăng v cung ti n t c a NHNN khi NHNN mua USD 10 t t dòng v n ñ u tư tr c ti p FDI. Vi c huy ñ ng v n tr nên d dàng nhưng năng l c s d ng v n th p. Do v y lãi su t huy ñ ng và cho vay tăng lên liên t c trong c năm.
16 15 B ng 2.5: R i ro lãi su t/ Báo cáo khe h nh y c m lãi su t c a T p ñoàn ACB t i ngày 31/12/2008 Lãi su t VNIBOR 1 và 3 tháng t 2007 ñ n nay Không ch u Trong vòng 1 T 1-3 T 3-6 T 6-12 Ngày 31 tháng 12 năm 2008 Quá h n T 1-5 năm Trên 5 năm T ng c ng lãi su t tháng tháng tháng tháng Tài s n Ti n m t, vàng b c, ñá quí - 9.308.613 - - - - - - 9.308.613 DailyQVNIVND3MD=, QVNIVND1MD= 12/14/2004- 12/7/2009 (UTC) Ti n g i t i NHNN - - 2.121.155 - - - - - 2.121.155 Price Ti n vàng g i t i và cho vay các TCTD khác(*) - - 9.559.981 4.713.390 3.305.000 3.770.000 4.839.540 - 26.187.911 Line, QVNIVND3MD=, Last Quote(Last) 19 12/7/2009, 10.48 Ch ng khoán kinh doanh (*) - 328.769 41.262 - - - - - 370.031 18 Line, QVNIVND1MD=, Last Quote(Last) Các công c tài chính phái sinh và csc tài s n tài chính khác - 38.247 - - - - - - 38.247 12/7/2009, 10.25 Cho vay khách hàng (*) 476.201 74.854 35 860.137 1.718.611 6.358.557 9.756.278 15.588.027 34.382.700 17 Ch ng khoán ñ u tư (*) - 715.837 - - 500.000 - 23.438.739 - 24.654.576 16 Góp v n, ñ u tư dài h n - 1.313.309 - - - - - - 1.313.309 Tài s n c ñ nh - 789.034 - - - - - - 789.034 15 Tài s n khác (*) - 6.411.026 - - - - - - 6.411.026 14 T NG TÀI S N 476.201 18.979.689 11.722.433 5.573.527 5.523.611 10.128.557 38.034.557 15.588.027 106.026.602 13 N ph i tr N chính ph và NHNN - - - - - - - - - 12 Ti n g i và vay t các TCTD khác - - 9.196.889 288.502 - 416.500 - - 9.901.891 11 V n tài tr , y thác ñ u tư, cho vay TCTD ch u r i ro - - - - - 11.511 179.722 107.632 298.865 Ti n g i c a khách hàng - - 16.448.527 6.182.404 3.303.576 37.089.471 1.192.199 772 64.216.949 10 Ch ng ch ti n g i và trái phi u - - 2.257.628 5.157.812 1.592.871 1.363.056 6.366.458 - 16.755.825 9 N khác - 6.366.132 - - - - - - 6.366.132 T NG N PH I TR - 6.366.132 27.903.044 11.646.718 4.896.447 38.880.538 7.738.379 108.404 97.539.662 8 M c chênh nh y c m v i lãi su t – n i b ng 476.201 12.613.557 (16.180.646) (6.073.191) 627.164 (28.751.981) 30.296.178 15.479.623 8.486.940 7 Các cam k t ngo i b ng có tác ñ ng t i m c ñ nh y c m v i 6 - 1.726.887 - - - - - - 1.726.887 lãi su t c a các tài s n và công n (ròng) .12 T NG M C CHÊNH NH Y C M V I LÃI SU T 476.201 14.340.444 (16.180.611) (6.073.191) 627.164 (28.751.981) 30.296.178 15.479.623 10.213.827 J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D Q1 2005 Q2 2005 Q3 2005 Q4 2005 Q1 2006 Q2 2006 Q3 2006 Q4 2006 Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 Q4 2007 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2008 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 2009 Ngu n: REUTERS ðư ng màu ñ : VNIBOR 3M ðư ng màu ñen: VNIBOR 1M b. Lãi su t USD: - Lãi su t cơ b n c a C c d tr liên bang M Daily QUSFFTARGET= 1/19/2007 - 12/7/2009 (G T M) Line, Q SFF G T=, Bid(Last) U TAR E Price 12/4/2009, 0.25 4.5 4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 .12 Feb M Apr M ar ay Jun Jul Aug Sep O N D Jan Feb M Apr M ct ov ec ar ay Jun Jul Aug Sep O N D ct ov ec Jan Feb M Apr M Jun Jul Aug Sep O N D ar ay ct ov ec Q1 2007 Q2 2007 Q3 2007 Q4 2007 Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2008 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 2009 Ngu n: REUTERS 2.2.2. Th c tr ng khe h nh y c m lãi su t c a m t s NHTM 2.2.2.1.Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB)
17 18 2.2.2.2.Ngân hàng Sacombank B ng 2.6: R i ro lãi su t c a T p ñoàn SacomBank t i năm tài chính k t thúc ngày 31 tháng 12 năm 2007 Ngày 31 tháng 12 năm 2007 Quá Không ch u lãi Lãi su t Trong vòng 1 T 1-3 T 3-6 T 6-12 T 1-5 Trên 5 T ng c ng 2.2.3. T l dùng Ngu n v n ng n h n ñ tài tr TSC dài h n t i m t s h n su t th n i tháng tháng tháng tháng năm năm Tài s n NHTMVN Ti n m t, vàng b c, ñá quí - 3.335.063 - - - - - - - 3.335.063 Ti n g i t i NHNN - 3.878.785 - - - - - - - 3.878.785 B ng 2.7: T l ngu n v n ng n h n ñ cho vay trung và dài h n Ti n vàng g i t i và cho vay các TCTD khác(*) - - - 2.834.398 821.058 1.000.000 1.000 - - 4.656.456 STT Ngân hàng 2008 2009 Ch ng khoán kinh doanh (*) - 655.081 - - 500.000 500.000 2.500.000 - - 4.155.081 Các công c tài chính phái sinh và 1 Vietcombank 25.2% 26.5% - 4.911 - - - - - - - 4.911 csc tài s n tài chính khác Cho vay khách hàng (*) 81.408 - 3.151.026 1.919.457 5.756.904 8.750.471 5.422.310 4.956.497 5.340.075 35.378.147 2 Vietinbank 28.6% 29.1% Ch ng khoán ñ u tư (*) - 338.961 - - 190.126 344.700 8.303.526 - 9.177.313 3 Agribank 30.0% 29.4% Góp v n, ñ u tư dài h n - 1.495.608 - - - - - - 1.495.608 Tài s n c ñ nh - 1.019.813 - - - - - - 1.019.813 4 BIDV 29.5% 27.7% Tài s n khác (*) - 1.665.795 - - - - - - 1.665.795 T NG TÀI S N 81.408 12.394.017 3.151.026 4.753.855 7.077.962 10.440.597 8.268.010 13.260.023 5.340.075 64.766.972 5 ACB 22.3% 23.1% N ph i tr N chính ph và NHNN - - - 750.177 - - - - - 750.177 6 Sacombank 23.1% 24.2% Ti n g i và vay t các TCTD khác - - - 1.098.175 2.376.497 991.385 36.085 6.834 - 4.508.977 V n tài tr , y thác ñ u tư, cho vay 7 Techcombank 26.7% 26.9% - - 759.842 5.265 6.067 22.761 29.100 179.710 549 1.003.293 TCTD ch u r i ro 8 Habubank 28.5% 29.1% Ti n g i c a khách hàng - - - 17.576.288 15.726.285 5.498.894 4.360.077 1.066.366 4.034 44.231.944 Ch ng ch ti n g i và trái phi u - - 892.609 2.501.387 717.444 624.299 461.640 - 5.197.380 9 Eximbank 28.6% 29.4% N khác - 1.531.446 - - - - - - - 1.531.446 T NG N PH I TR - 1.531.446 759.842 20.322.514 20.610.236 7.230.484 5.049.561 1.714.550 4.583 57.223.216 10 VP Bank 29.5% 30.0% M c chênh nh y c m v i lãi su t – n i b ng 81.408 10.862.571 2.391.184 (15.568.660) (13.532.274) 3.210.113 3.218.449 11.545.473 5.335.492 7.543.756 (Ngu n: Báo cáo c a NHNN) Các cam k t ngo i b ng có tác ñ ng t i m c ñ nh y c m v i lãi su t - - - - - - - - - - 2.3. TH C TR NG QU N LÝ RRLS T I CÁC NHTMVN c a các tài s n và công n (ròng) 2.3.1. T i ngân hàng TMCP Ngo i thương Vi t nam (Vietcombank) - Chính sách, qui trình QLRRLS t i Ngân hàng TMCP Ngo i thương (Vietcombank) - Vi c s d ng các h n m c và các công c phái sinh ñ che ch n RRLS t i Vietcombank - D ñoán bi n ñ ng c a lãi su t 2.3.2. T i ngân hàng ð u tư phát tri n Vi t nam–BIDV - Th c tr ng v chính sách QLRRLS t i BIDV - Qui trình QLRRLS t i BIDV - Qu n lý RRLS và các h n m c t i BIDV - S d ng các công c phái sinh và d ñoán phân tích bi n ñ ng c a lãi su t t i BIDV 2.3.3. T i ngân hàng TMCP Quân ñ i-MB - Chính sách, qui trình và mô hình t ch c b máy qu n tr RRLS - Qu n lý RRLS t i MB b ng công c h n m c - Công tác d báo v lãi su t t i MB - S d ng các s n ph m phát sinh trên th trư ng ñ che ch n RRLS 2.3.4. Ngân hàng TMCP Xăng d u Petrolimex (PG Bank) - Chính sách QLRRLS, qui trình và mô hình t ch c b máy QLRRLS - Qu n lý RRLS b ng công c h n m c - S d ng các công c phái sinh ñ che ch n RRLS và các d báo bi n ñ ng th trư ng c a PG Bank
19 20 2.4. NH N XÉT ðÁNH GIÁ V QU N LÝ RRLS T I CÁC NHTMVN CHƯƠNG 3: GI I PHÁP VÀ KI N NGH NH M TĂNG Nh n xét ñánh giá v QLRRLS t i các NHTM trên CƯ NG QU N LÝ R I RO LÃI SU T T I H TH NG 2.4.1. Các m t ñã làm ñư c + Các ngân hàng hi n nay qu n lý RRLS theo khe h nh y c m lãi su t NHTM VI T NAM + Có các h n m c trên khe h nh y c m lãi su t (GAP), tùy theo kh u v r i ro c a mình 3.1.ð NH HƯ NG QLRRLS T I CÁC NHTMVN + ðã có các phòng ban/b ph n nghiên c u v lãi su t th trư ng - Các NHTM trong tương lai s có cơ c u b ng TKTS, TSC và TSN có + M t s ngân hàng ñã dùng các s n ph m phái sinh ñ che ch n RRLS. tính ch t ngày càng ph c t p, do v y khi lãi su t thay ñ i s nh hư ng l n ñ n 2.4.2. Các h n ch và nguyên nhân thu nh p c a ngân hàng. - Các qui ch t ch c ho t ñ ng c a các NHTM chưa ñ ng b và chu n hóa - N n kinh t Vi t nam ngày càng h i nh p v i n n kinh t th gi i, v n - Qui trình qu n tr RRLS chưa ñư c chu n hóa theo thông l qu c t ñ RRLS và QLRRLS s ngày càng tr nên thách th c các NHTM - Các qui ñ nh v h n m c ho t ñ ng và vi c duy trì v n ch s h u c a các -Các phương pháp ño lư ng RRLS s ngày càng tr nên ña d ng và ph c t p. NHTMVN. 3.2. CÁC GI I PHÁP ð I V I NHTMVN - Công tác ki m tra ki m soát chưa nh n th c ñ y ñ và th c hi n bài b n. - M t s NHTM chưa chú tr ng ñ n y u t con ngư i trong vi c QTRRLS, 3.2.1. Xây d ng, hoàn thi n chính sách QLRRLS các chính sách ñào t o ñ i ngũ cán b , - Phân bi t rõ ràng ch c năng nhi m v c a t ng b ph n liên quan ñ n - Phương pháp ño lư ng RRLS cũng ch d ng l i khe h nh y c m lãi su t. QLRR trong và ngoài ngân hàng - Chưa NHTM nào th c hi n phương pháp khe h kỳ h n (Duration Gap). - M c tiêu cu i cùng c a QLRRLS do HðQT ñ t ra và c n ñư c chuy n - Chưa NHTM nào th c hi n phương pháp giá tr có th t n th t-VaR. t i thành nh ng m c tiêu d hi u - H n ch v công tác qu n lý r i ro th trư ng, ki m tra, ki m soát t i - C n thi t l p h th ng ki m toán n i b hi u qu ñ ki m tra qui trình NHTMVN. QLRR. - Các ph n m m chuyên d ng QLRRLS chưa có (h n ch v công ngh ) - Các h n m c ho t ñ ng và ph n quan tr ng trong chính sách QLRRLS, - Các nguyên nhân khách quan khác - Các công c phái sinh t i th trư ng tài chính Vi t nam chưa ñư c áp d ng c n ñư c NH thi t l p tương thích v i kh u v r i ro và các phương pháp ño nhi u ñ che ch n RRLS. lư ng RRLS c a ngân hàng. - Các NHTMVN chưa có s k t h p ch t ch , chưa có nhi u giao d ch các - Ngân hàng c n xây d ng quĩ d phòng tương x ng v i m c ñ RRLS s n ph m phái sinh ñ QLRRLS. mà ngân hàng ch p nh n. Nguyên nhân c a các h n ch trên - Phân ñ nh rõ ch c năng c a b ph n ALCO. - Nguyên nhân v m t nh n th c c a các NHTMVN 3.2.2. Hoàn thi n qui trình QLRRLS - Nguyên nhân do trình ñ công ngh , h th ng c t lõi t i các NHTM - V nh n d ng r i ro - S li u ñ u vào c a các NHTMVN chưa ñ m b o ñ tin c y cũng như ñ “s ch”. - V ño lư ng r i ro (xây d ng và hoàn thi n h th ng ño lư ng và báo - Chi phí ñ u tư vào h th ng QLRRLS là khá cao. - Th trư ng tài chính chưa phát tri n cáo RRLS theo các tiêu chí và chu n m c c a th gi i). - S qu n lý chính sách ti n t c a NHNN nhi u khi còn mang tính ch t - Vi c giám sát r i ro hành chính. - V ki m soát r i ro - NHNN chưa qu n lý ñư c lãi su t th trư ng mà ñư c ñ i di n b i lãi su t liên ngân hàng (VNIBOR) và lãi su t trái phi u Chính ph .
21 22 3.2.3. Nâng cao hi u qu ho t ñ ng ki m tra ki m soát RRLS 3.2.4.2. H n m c v ñ nh y c m c a thu nh p ròng - Ngân hàng c n xây d ng h th ng ki m soát n i b phù h p v i quá trình B ng 3.8: H n m c c a ñ nh y c m thu nh p ròng và s thay ñ i lãi su t QTRRLS, bao g m nh ng ñánh giá ñ c l p và thư ng xuyên và nh ng ñánh giá H n m c c a ñ nh y c m thu th p ròng ñ i v i s thay ñ i c a lãi su t hi n hành % thay ñ i l n nh t c a thu th p v tính hi u qu c a h thông QLRRLS. ròng ñ i v i thu nh p d ki n - Các bư c trong quá trình ki m toán bao g m ho c thu nh p cơ b n + Các th t c chung Mô hình 4 Quý ti p 5 – 8 Quý ti p theo + Xác ñ nh ph m vi ki m tra RRLS theo + ðánh giá ch t lư ng c a quá trình QLRRLS S thay ñ i c a lãi su t hi n hành 0% 0% + ðánh giá ch t lư ng các báo cáo ño lư ng RRLS ñang s d ng K ch b n tăng lãi su t m t cách ñ u ñ n, 100 + ðánh giá ch t lư ng giám sát RRLS ñi m cơ b n c a lãi su t trong 4 Quý ñ u tiên và ± 10% ± 15% 100 ñi m cơ b n khác tăng lãi su t t Quý th 5 + ðánh giá các cán b trong BðH và HDQT ñ n Quý th 8 + ðánh giá m c ñ RRLS qua các tiêu chí ki m toán M t s tăng lãi su t m t cách ñ ng th i và song 3.2.4. Hoàn thi n các công c v h n m c song 200 ñi m cơ b n Quý ñ u tiên và 100 ± 15% ± 20% 3.2.4.1.H n m c v ñ nh y c m c a giá tr kinh t c a tài s n ñi m cơ b n n a t i th i ñi m b t ñ u Quý th 5 B ng 3.7: H n m c v ñ nh y c m c a giá tr kinh t ròng c a tài s n (t ng c ng thay ñ i 300 ñi m) (Limits on Net Economic Value of Equity sensitivity) K ch b n gi m lãi su t m t cách ñ u ñ c 100 H n m c trên ñ nh y c m giá tr kinh t ròng c a tài s n ñ i v i s thay ñ i ñi m cơ b n trong 4 Quý ñ u tiên và 100 ñi m cơ ± 10% ± 15% b n khác trong kho ng t Quý 5 ñ n Quý 8 c a lãi su t K ch b n lãi su t gi m ñ ng th i, song song 200 S thay ñ i ñ ng th i, song song % thay ñ i l n nh t giá tr kinh t c a tài s n ñi m lãi su t cơ b n t i th i ñi m ñ u tiên Quý 1 c a lãi su t tương ng v i ñ i v i lãi su t hi n hành ± 15% ± 20% và 100 ñi m cơ b n khác t i th i ñi m ñ u tiên + 300 ñi m cơ b n (basic points – ± 30% Quý 5 (T ng c ng thay ñ i 300 ñi m cơ b n) bps) + 250bps ± 25% 3.2.5. Qu n lý RRLS b ng phương pháp giá tr có th t n th t (VaR) (*) + 200bps ± 20% Các gi i pháp ñ th c hi n qu n lý - C n có m c lãi su t chu n ph n ánh chính xác lãi su t th trư ng:VNIBOR + 150bps ± 15% cho kỳ h n nh hơn 1 năm và lãi su t trái phi u Chính ph (Government Bonds) cho + 100bps ± 10% các kỳ h n l n hơn 1 năm. + 50bps ± 5% - C n có h th ng ngân hàng c t lõi ñ m nh ñ có th chu n hóa các s li u Không có s thay ñ i c a lãi su t 0 ñ u vào và tương thích v i các ph n m m tính toán VaR hi n hành - Nghiên c u vi t các ph n m m, ho c mua t nư c ngoài các ph n m m tính - 50bps ± 5% toán giá tr có th t n th t. - 100bps ± 10% - Các s li u v giá tr t n th t tính toán ra c n ñư c ki m ch ng - 150bps ± 15% - C n có ñ i ngũ cán b QTRRLS có ñ trình ñ năng l c th c hi n phương - 200bps ± 20% pháp này. - 250bps 3.2.6. Qu n tr RRLS b ng phương pháp Duration Gap (*) ± 25% - Xác ñ nh (b ng các ph n m m chuyên d ng) kỳ h n kinh t c a TSC và c a - 300bps ± 30% TSN, sau ñó xác ñ nh kỳ h n kinh t c a toàn b ngân hàng (Duration Gap)
23 24 -Xác ñ nh s thay ñ i c a v n ch s h u ∆E khi lãi su t thay ñ i và ñ t h n K T LU N m c cho (Duration GAP) và ∆E theo kh u v r i ro c a ngân hàng. M c tiêu cu i cùng c a QTRRLS là duy trì m c ñ c a RRLS n m trong m t m c cho 3.2.7. S d ng các công c phái sinh ñ che ch n RRLS (*) phép. ð QLRRLS t t, các NHTM c n có m t chính sách QLRR h p lý, chính sách này - H p ñ ng hoán ñ i lãi su t (IRS) ñư c th hi n t i các qui ch QLRRLS, nhi m v c a HðQT, BGð và các Phòng ban liên - H p ñ ng kỳ h n lãi su t (FRAs) quan, các h n m c ñ t ra và các qui ñ nh v vi c duy trì v ch s h u. - H p ñ ng quy n ch n lãi su t (Interest Rate Option) Vi c ki m soát hi u qu RRLS ñòi h i có m t quy trình QLRR toàn di n ñ m 3.2.8. Tăng cư ng kh năng d báo bi n ñ ng lãi su t t i Vi t nam cũng như trên b o phát hi n k p th i, ño lư ng, giám sát và ki m soát r i ro. th gi i và ñào t o ñ i ngũ cán b QLRRLS N u các NHTM có m t b ph n chuyên phân tích th trư ng và có th ñưa ra các Ho t ñ ng và công tác ki m tra ki m soát RRLS c n ph i ñư c chú tr ng. Ngân d báo cho bi n ñ ng c a lãi su t trong tương lai thì ñó cũng là m t l i th l n c a ngân hàng cũng c n có m t h th ng giám sát và báo cáo tình hình r i ro. . hàng. N u ngân hàng d ñoán lãi su t ñi lên, ñư ng cong l i su t là positive thì ngân H th ng ño lư ng và báo cáo RRLS c n ñư c hoàn thi n theo các thông l trên th hàng nên cho vay ng n, ñi vay dài và ngư c l i. gi i. Hi n nay các NHTMVN v n ñang dùng phương pháp khe h nh y c m lãi su t. Ngân hàng c n có b ph n phân tích ñ c l p chuyên thu th p sàng l c, phân tích các Các ngân hàng nên nghiên c u tri n khai qu n lý RRLS theo phương pháp khe h kỳ tin t c th trư ng r i t ñó ñưa ra các nh n ñ nh v lãi su t trên th trư ng. h n kinh t và phương pháp giá tr có th t n th t - phương pháp m i nh t hi n nay. 3.3. CÁC KI N NGH Phương pháp ño lư ng và QTRRLS theo giá tr có th t n th t (VaR) yêu c u các 3.3.1. Các ki n ngh v i Chính ph NHTM c n có trình ñ công ngh nh t ñ nh, h th ng d li u ñ u vào chu n, nghiên c u - Phát tri n th trư ng tài chính Vi t nam bao g m th trư ng ch ng khoán vi t ph n m m này hay mua t nư c ngoài là do s l a ch n c a các NHTM. Tuy nhiên - Chính sách ñ u tư ph i phù h p v i s phát tri n kinh t ñ phòng ng a các ph n m m QTRR c n tương thích v i h th ng lõi (Core Banking) c a ngân hàng. tác ñ ng x u t i th trư ng tài chính. Ngân hàng có th t thi t k v à th c hi n các mô hình ño lư ng r i ro hay 3.3.2. Các ki n ngh v i NHNN mua các mô hình này t m t nhà cung c p bên ngoài. Th c hi n m t mô hình t - Lành m nh hóa TTTC Vi t nam, v n hành theo cơ ch th trư ng xây d ng (n u ngân hàng có kh năng) thì thư ng ñư c ch n l a hơn vì mô hình có - Can thi p vào th trư ng tài chính thông qua các chính sách tài chính, các th ñư c thi t k thích h p v i tình hình ho t ñ ng ñ c trưng riêng c a ngân hàng. công c như t l DTBB, th trư ng m , lãi su t chi t kh u, NHNN không nên can ð th c hi n m t mô hình riêng, ngân hàng ph i thi t k mô h ình và c n s h tr thi p vào th trư ng b ng các bi n pháp tài chính l p trình t Kh i công ngh thông tin. - Cho phép các NHTM t ng bư c ñư c s d ng các công c phái sinh ñ che ð QTRRLS t t các NHTM nh t thi t ph i tăng cư ng kh năng nghiên c u n m ch n RRLS b t tình hình bi n ñ ng c a th trư ng, m t d ñoán ñúng v lãi su t trong tương lai - Hoàn thi n các ñi u ki n c n thi t ñ có m t cơ ch ki m soát lãi su t m t không nh ng có th h n ch t n th t mà còn mang l i l i nhu n cho ngân hàng. cách có hi u qu . Các ch c năng c a ALCO c n ñư c phân ñ nh m t cách rõ ràng, các công c v - H tr các NHTM trong công tác qu n tr RRLS h n m c cũng c n ñư c hoàn thi n cho phù h p v i các thông l qu c t . - T ch c ñ nh kỳ các bu i th o lu n v vi c trao ñ i kinh nghi m QTRRLS, Th trư ng tài chính Vi t nam và các công c phái sinh trên th trư ng tài chính t o ñi u ki n cho các NHTM rút kinh nghi m trong công tác qu n lý c a mình, v a t o cơ s cho NHNN xây d ng qui ch QTRR c n thi t. này c n ñư c chú tr ng phát tri n. NHNN c n có các chính sách thích h p ñ phát - Lên phương án ñào t o nghi p v và ph bi n kinh nghi m qu n lý c a nư c tri n TTTC Vi t nam theo cơ ch th trư ng. ngoài cho các NHTM Cu i cùng, trong h th ng các NHTM vi c qu n lý RRLS ñã th c hi n t i nhi u - Lành m nh hóa th trư ng tài chính Vi t nam ngân hàng, tuy nhiên vi c qu n lý này nhi u khi chưa ñư c ñ u tư, th c hi n m t cách - T o hành lang pháp lý ñ phát tri n các công c phái sinh bài b n, do các lý do ch quan cũng như khách quan, nhi u NHTM v n chưa xây d ng - Tăng cư ng ch ñ báo cáo chu n cho NHNN v QLRRLS ñư c h th ng ph n m m hi n ñ i ñ qu n lý RRLS. M c ñ phát tri n và c nh tranh - Hoàn thi n khung pháp lý và các qui ñ nh v ño lư ng và QLRRLS c a các c a các NHTM ñang tăng nhanh, do v y vi c qu n lý RRLS là h t s c quan tr ng. NHTMVM. Chúng ta hy v ng r ng v i n l c l n c a các NHTM và cùng v i s ñ u tư thích ñáng các NHTM s tìm ñư c con ñư ng ñi riêng c a mình trong vi c qu n lý RRLS, t o cho h th ng các NHTM Vi t nam ho t ñ ng ngày càng có hi u qu ./.