Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế chính trị: Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận án nhằm luận giải một số vấn đề lý luận và thực tiễn về lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; trên cơ sở đó, đề xuất quan điểm và giải pháp bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế chính trị: Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh

24 1 trường làm việc, nhà ở và đi lại trong một số khu công nghiệp ở MỞ ĐẦU tỉnh Bắc Ninh vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của một số người lao 1. Lý do lựa chọn đề tài luận án động. Thực trạng trên do một số nguyên nhân khách quan và chủ Lợi ích kinh tế của người lao động có vai trò hết sức quan trọng đối quan mang lại. Trên cơ sở đó chỉ ra một số vấn đề cần giải quyết từ với mỗi cá nhân người lao động, bởi vì lợi ích kinh tế là lợi ích vật chất, thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động ở các khu công nghiệp nó phản ánh mục đích và động cơ khách quan của các chủ thể khi tham tỉnh Bắc Ninh. gia vào các hoạt động kinh tế - xã hội và do hệ thống quan hệ sản xuất 4. Để bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các quyết định. Hệ thống quan hệ sản xuất của mỗi chế độ xã hội sẽ quy định khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến hệ thống lợi ích kinh tế của xã hội đó. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa năm 2030, luận án đưa ra 4 quan điểm và 5 giải pháp: Hoàn thiện xã hội ở nước ta còn tồn tại nhiều quan hệ sở hữu khác nhau về tư liệu sản cơ chế chính sách liên quan đến bảo đảm lợi ích kinh tế của người xuất, do đó hệ thống lợi ích kinh tế cũng mang tính đa dạng. Dưới góc độ lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; tăng cường khái quát nhất có lợi ích kinh tế cá nhân, lợi ích kinh tế tập thể và lợi ích hiệu lực, hiệu quả, quản lý của chính quyền các cấp tỉnh Bắc Ninh kinh tế xã hội, trong đó lợi ích kinh tế cá nhân là động lực trực tiếp thúc đối với việc bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các đẩy các chủ thể tham gia tích cực vào các hoạt động kinh tế - xã hội. Để khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; phát huy vai trò của tổ chức công kích thích tính tích cực của người lao động, phát huy nhân tố con người, đoàn và các tổ chức chính trị xã hội khác trong bảo đảm lợi ích kinh vấn đề căn bản nhất là phải tác động vào lợi ích kinh tế cá nhân người lao tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; động, tạo điều kiện để người lao động thực hiện được lợi ích kinh tế của phát huy trách nhiệm của doanh nghiệp trong bảo đảm lợi ích kinh mình, sao cho người lao động được hưởng lợi ích kinh tế tương ứng với tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; đóng góp của họ trong quá trình lao động. Hiện nay ở nước ta, sự phát nâng cao năng lực cho người lao động trong các khu công nghiệp ở triển các khu công nghiệp đã thu hút được một lượng lớn người lao động tỉnh Bắc Ninh trong tự bảo đảm và bảo vệ lợi ích kinh tế của chính vào làm việc, do vậy lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi ích kinh tế của người họ. Các quan điểm và giải pháp trên là một thể thống nhất, có lao động trong các khu công nghiệp là vấn đề được các cơ quan chức quan hệ chặt chẽ với nhau, đòi hỏi phải được vận dụng một cách năng quan tâm sâu sắc. đồng bộ để đem lại hiệu quả thiết thực trong bảo đảm lợi ích kinh tế Bắc Ninh là một tỉnh nằm ở phía Đông Bắc của thủ đô Hà Nội, của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến có diện tích nhỏ nhất cả nước (823,1km2) và dân số là 1,446 triệu năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. người. Tỉnh Bắc Ninh hiện có 16 khu công nghiệp tập trung được phê duyệt với tổng diện tích 6.397,68ha, trong đó có 10 khu công nghiệp đã đi vào hoạt động với diện tích đất quy hoạch 3.473,41ha. Đến hết năm 2020, các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh sử dụng 331.609 lao động. Với số lượng người lao động trong các khu công nghiệp lớn, những năm qua nhiều doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đã quan tâm thực hiện tốt lợi ích kinh tế của người lao động như trả lương cho người lao động đủ đáp ứng nhu cầu tái sản xuất sức lao động, quan tâm đến điều kiện môi trường làm việc của người lao động, có nhiều hoạt động nhằm nâng cao đời sống vật chất cho người lao động. Phần lớn người lao động trong các khu công nghiệp có thu
2 23 nhập ổn định, đời sống từng bước được cải thiện, góp phần thực hiện trò khác nhau trong bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động thắng lợi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Tỉnh. Tuy nhiên, trong các khu công nghiệp. Từ kinh nghiệm bảo đảm lợi ích kinh bên cạnh các doanh nghiệp có sự quan tâm đến đời sống vật chất của tế của người lao động trong các khu công nghiệp của các địa người lao động, cũng còn không ít doanh nghiệp do chạy theo lợi phương khác, để bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong nhuận, không quan tâm tới lợi ích chính đáng của người lao động như các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh cần: Thực hiện trả lương không bảo đảm tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn lao động, chế độ bảo theo sản phẩm và trả lương trên cơ sở mức lương tối thiểu vùng; hiểm bị xâm hại. Phần lớn các doanh nghiệp không lo được chỗ ở tăng cường kiểm tra và áp dụng biện pháp cứng rắn đối với các cho người lao động... Do lợi ích kinh tế của một số người lao động doanh nghiệp khi vi phạm chế độ bảo hiểm của người lao động; trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh không được thực hiện tốt thường xuyên quan tâm đến điều kiện, môi trường làm việc, tập dẫn tới tình trạng người lao động trong một số khu công nghiệp đình trung nguồn lực đào tạo nâng cao tay nghề, xây dựng các đề án công, đòi tăng lương, yêu cầu các chủ doanh nghiệp quan tâm tới các giải quyết việc làm cho người lao động, tạo mọi điều kiện thuận nhu cầu và lợi ích chính đáng của họ. Mặt khác, do lợi ích kinh tế của lợi cho các nhà đầu tư tham gia phát triển nhà ở cho người lao một số người lao động bị xâm hại, cuộc sống khó khăn, nên một số động; tăng cường vai trò của chính quyền địa phương trong kiểm người lao động sa vào các tệ nạn xã hội... gây ảnh hưởng không tốt tra, thanh tra, xử lý vi phạm việc bảo đảm lợi ích kinh tế của đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Bắc Ninh. người lao động trong các khu công nghiệp; Phát huy vai trò của Thực tế đã có nhiều công trình nghiên cứu ở trong và ngoài các tổ chức công đoàn trong bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao nước về lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động, động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. nhưng chưa có sự thống nhất nhận thức về lợi ích kinh tế của người lao 3. Đánh giá thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động động. Đặc biệt chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ về trong các khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2010 - 2020 cho lý luận và thực tiễn về bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong thấy, những kết quả đạt được như: Thu nhập của người lao động các khu công nghiệp ở Việt Nam nói chung và trong các khu công trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh ngày càng tốt hơn; tỷ lệ nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh nói riêng. Vì vậy, tôi chọn“Bảo đảm lợi ích người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh được kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh” tham gia đóng bảo hiểm ngày càng cao; trình độ tay nghề và việc làm đề tài luận án tiến sĩ chuyên ngành Kinh tế chính trị có ý nghĩa lý làm của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh luận và thực tiễn sâu sắc. ngày càng tăng và ổn định; điều kiện môi trường làm việc, nhà ở và 2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu đi lại của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Mục đích nghiên cứu Ninh được hầu hết các doanh nghiệp coi trọng. Bên cạnh đó, lợi ích Luận giải một số vấn đề lý luận và thực tiễn về lợi ích kinh tế và kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở Ninh vẫn còn một số hạn chế như: Thu nhập của người lao động ở tỉnh Bắc Ninh; trên cơ sở đó, đề xuất quan điểm và giải pháp bảo một số doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh vẫn chưa đủ tái sản xuất sức lao động và có sự chênh lệch lớn; chế Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. độ bảo hiểm của một số người lao động trong các khu công nghiệp Nhiệm vụ nghiên cứu ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn bị xâm hại; nâng cao trình độ tay nghề của - Tổng quan các công trình nghiên cứu ở trong và ngoài nước người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh vẫn có liên quan đến lợi ích kinh tế của người lao động; khái quát kết chưa đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp; điều kiện môi
22 3 4.2.1. Hoàn thiện cơ chế chính sách liên quan đến bảo đảm quả nghiên cứu đạt được của các công trình đã tổng quan và những lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục nghiên cứu giải quyết. tỉnh Bắc Ninh - Luận giải một số vấn đề lý luận chung về lợi ích kinh tế và bảo 4.2.2. Tăng cường hiệu lực, hiệu quả, quản lý của chính quyền đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh các cấp tỉnh Bắc Ninh đối với việc bảo đảm lợi ích kinh tế của người Bắc Ninh. Nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm bảo đảm lợi ích kinh tế lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh của người lao động trong các khu công nghiệp của một số địa phương 4.2.3. Phát huy vai trò của tổ chức công đoàn và các tổ chức trong nước, trên cơ sở đó rút ra bài học cho tỉnh Bắc Ninh. chính trị xã hội khác trong bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao - Khảo sát, đánh giá thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; chỉ ra nguyên nhân và 4.2.4. Phát huy trách nhiệm của doanh nghiệp trong bảo những vấn đề đặt ra cần giải quyết từ thực trạng lợi ích kinh tế của đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. ở tỉnh Bắc Ninh - Đề xuất quan điểm và giải pháp bảo đảm lợi ích kinh tế của 4.2.5. Nâng cao năng lực cho người lao động trong các khu công nghiệp người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm ở tỉnh Bắc Ninh trong tự bảo đảm và bảo vệ lợi ích kinh tế của chính họ 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Kết luận chương 4 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu KẾT LUẬN Đối tượng nghiên cứu 1. Lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp Lợi ích kinh tế của người lao động Việt Nam trong các khu công ở tỉnh Bắc Ninh là lợi ích vật chất, phản ánh nhu cầu kinh tế của người nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. lao động, nảy sinh trên một hệ thống quan hệ sản xuất nhất định, được Phạm vi nghiên cứu thực hiện theo quy định của pháp luật, góp phần nâng cao đời sống của - Về nội dung: Luận án nghiên cứu lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi người lao động và gia đình họ, tạo ra sự thống nhất về lợi ích giữa người lao động với chủ thể liên quan. ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp trên các khía 2. Nội dung lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu cạnh: Thu nhập; chế độ bảo hiểm; nâng cao trình độ tay nghề và việc công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh bao gồm: Thu nhập; chế độ bảo làm; điều kiện môi trường làm việc, nhà ở và đi lại. hiểm; nâng cao trình độ tay nghề và việc làm; điều kiện môi - Về không gian: Luận án nghiên cứu lợi ích kinh tế của trường làm việc, nhà ở, đi lại. Quá trình bảo đảm lợi ích kinh tế người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh - Về thời gian: Các số liệu khảo sát, đánh giá thực trạng lợi chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố như: Hệ thống chính sách, pháp ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh luật của Nhà nước có liên quan đến bảo đảm lợi ích kinh tế của Bắc Ninh từ năm 2010 đến năm 2020. người lao động; vai trò quản lý của các cơ quan nhà nước và sự 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu hoạt động của các tổ chức công đoàn cơ sở ở các doanh nghiệp Cơ sở lý luận trong các khu công nghiệp; điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội; Luận án dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư Hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và ý thức trách tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, nhiệm của doanh nghiệp trong bảo đảm lợi ích kinh tế của người pháp luật của Nhà nước về lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi ích kinh tế lao động; tình hình thị trường lao động. Mỗi yếu tố có vị trí, vai của người lao động.
4 21 Cơ sở thực tiễn 3.3.3.2. Mâu thuẫn giữa yêu cầu giải quyết các quan hệ lợi ích Luận án dựa trên cơ sở các báo cáo, số liệu thống kê của kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh các cơ quan quản lý nhà nước tỉnh Bắc Ninh; một số sách, báo và với trách nhiệm của chính quyền địa phương tỉnh Bắc Ninh còn hạn chế luận án có liên quan; kết quả khảo sát kinh nghiệm bảo đảm lợi 3.3.3.3. Mâu thuẫn giữa yêu cầu thoả mãn lợi ích kinh tế của ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở một người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh với năng số địa phương trong nước. lực tự bảo vệ lợi ích kinh tế của chính bản thân người lao động Phương pháp nghiên cứu 3.3.3.4. Mâu thuẫn giữa động cơ tối đa hóa lợi nhuận của doanh - Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử: Được sử nghiệp với nhận thức, trách nhiệm của một bộ phận doanh nghiệp trong dụng để phân tích, làm rõ thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động đáp ứng nhu cầu lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh, chỉ ra những kết quả đạt nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh được và hạn chế của thực trạng đó. Nghiên cứu lợi ích kinh tế của người Kết luận chương 3 lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh trong mối liên hệ Chương 4 với lợi ích kinh tế của doanh nghiệp và lợi ích kinh tế của xã hội. Đây là QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM LỢI ÍCH KINH TẾ phương pháp được sử dụng xuyên suốt quá trình nghiên cứu của luận án. CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG CÁC KHU CÔNG - Phương pháp trừu tượng hoá khoa học: Luận án gạt bỏ khỏi đối NGHIỆP Ở TỈNH BẮC NINH ĐẾN NĂM 2025 tượng nghiên cứu những nội dung không liên quan đến lợi ích kinh tế VÀ TẦM NHÌN ĐẾN NĂM 2030 của người lao động trong các khu công nghiệp. Đồng thời luận án không 4.1. Quan điểm bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động đi sâu nghiên cứu tất cả các nội dung liên quan đến lợi ích kinh tế của trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm người lao động trong các khu công nghiệp, mà chỉ nghiên cứu những nội nhìn đến năm 2030 dung mang tính cốt yếu, thể hiện rõ nét nội dung lợi ích kinh tế của 4.1.1. Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các người lao động trong các khu công nghiệp đã chỉ ra ở phạm vi nghiên khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh phải trên cơ sở cơ chế, chính cứu. Phương pháp này được sử dụng trong xây dựng quan niệm, nội sách, pháp luật của Nhà nước dung, yếu tố ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế của người lao động trong các 4.1.2. Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp; đánh giá thực trạng, đề xuất quan điểm, giải pháp bảo khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh phải toàn diện các nội dung và đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh trên cơ sở sự phát triển của doanh nghiệp Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. 4.1.3. Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động phải kết hợp hài - Phương pháp thống kê - so sánh: Được sử dụng chủ yếu ở hòa với lợi ích kinh tế của doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ở chương 3, trên cơ sở thống kê các tài liệu, số liệu có được từ thực tỉnh Bắc Ninh tiễn thực hiện lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công 4.1.4. Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh để phân tích, đánh giá thực trạng lợi ích công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh phải trên cơ sở phát huy vai trò của các kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh chủ thể, nhất là vai trò của tổ chức công đoàn và thực hiện thoả ước trong giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2020. lao động tập thể - Phương pháp phân tích - tổng hợp: Được sử dụng trong cả 4 4.2. Giải pháp bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động chương của luận án. Ở chương 1 phân tích, tổng hợp khái quát kết quả trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nghiên cứu của các công trình đã tổng quan; ở chương 2 phân tích kết nhìn đến năm 2030
20 5 Hai là, trình độ của một bộ phận lớn người lao động trong các quả nghiên cứu về lợi ích kinh tế và lợi ích kinh tế của người lao động, để khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh ngày càng nâng lên, tạo ra năng xây dựng quan niệm trung tâm, nội dung và yếu tố ảnh hưởng đến lợi ích suất lao động cao, là cơ sở để lợi ích kinh tế của họ được bảo đảm kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh, làm tốt và ổn định hơn. cơ sở hình thành khung lý luận, phân tích kinh nghiệm thực tiễn bảo đảm lợi Ba là, năng lực sản xuất của một số doanh nghiệp trong các khu ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở một số địa công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh ngày càng cao, khả năng bảo đảm lợi ích phương trong nước; ở chương 3 phân tích, tổng hợp những số liệu, tư liệu kinh tế của người lao động ngày càng lớn. thu thập được từ thực tiễn lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu 3.3.2. Nguyên nhân của hạn chế về lợi ích kinh tế của người công nghiệp ở tỉnh Bắc, từ đó chỉ rõ những kết quả đạt được và hạn chế từ lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở 3.3.2.1. Nguyên nhân khách quan tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2020. Một là, hệ thống cơ chế, chính sách liên quan đến lợi ích kinh - Phương pháp lịch sử kết hợp với logic: Được sử dụng chủ tế của người lao động trong các khu công nghiệp mặc dù đã được yếu ở chương 1, 2, 3 để tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan hoàn thiện, song vẫn còn những điều khoản chưa thực sự phù hợp. đến đề tài luận án; làm rõ một số vấn đề lý luận và thực tiễn của Hai là, môi trường tự nhiên ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn một vài luận án; tìm ra nguyên nhân của thực trạng lợi ích kinh tế của người nhân tố ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế của người lao động trong các lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh giai đoạn từ khu công nghiệp. năm 2010 đến năm 2020, đặc biệt là chỉ ra được những mâu thuẫn 3.3.2.2. Nguyên nhân chủ quan cần giải quyết nhằm bảo đảm tốt hơn lợi ích kinh tế của người lao Một là, tỉnh Bắc Ninh chưa có quy chế phối hợp cụ thể giữa các động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và cơ quan chức năng có liên quan trong việc thực hiện lợi ích kinh tế của tầm nhìn đến năm 2030. người lao động trong các khu công nghiệp. 5. Những đóng góp mới của luận án Hai là, các tổ chức công đoàn cơ sở có lúc chưa phát huy hết vai trò - Làm rõ được nội hàm lợi ích kinh tế của người lao động trong các của mình trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động trong khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh; đồng thời chỉ ra được các yếu tố ảnh các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. hưởng đến bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công Ba là, một số doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. Ninh chưa thực sự quan tâm đến lợi ích kinh tế của người lao động. - Xác định những vấn đề đặt ra cần giải quyết từ thực trạng lợi ích Bốn là, trình độ chuyên môn và năng lực nhận thức xã hội của một kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. số người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn - Đề xuất quan điểm, giải pháp bảo đảm lợi ích kinh tế của nhiều hạn chế. người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 3.3.3. Một số vấn đề đặt ra cần giải quyết từ thực trạng lợi 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Bắc Ninh - Về mặt lý luận: Luận án góp phần làm sáng tỏ thêm những 3.3.3.1. Mâu thuẫn giữa yêu cầu đáp ứng lợi ích kinh tế của vấn đề lý luận về lợi ích kinh tế của người lao động nói chung, lợi ích người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh với hệ kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp nói riêng. thống cơ chế, chính sách về lợi ích kinh tế của người lao động chưa - Về mặt thực tiễn: Luận án có thể làm tài liệu tham khảo trong thực sự hoàn thiện nghiên cứu, giảng dạy và học tập môn kinh tế chính trị ở các nhà trường
6 19 trong và ngoài quân đội. Đồng thời luận án có thể làm tài liệu tham khảo 3.2.1.4. Điều kiện môi trường làm việc, nhà ở và đi lại của người lao cho cấp uỷ, chính quyền địa phương tỉnh Bắc Ninh trong bảo đảm lợi ích động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh được hầu hết các doanh kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp. nghiệp coi trọng 7. Kết cấu của luận án 3.2.2. Hạn chế về lợi ích kinh tế của người lao động trong các Kết cấu của luận án gồm: Phần mở đầu; 04 chương (11 tiết); khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh kết luận; danh mục các công trình của tác giả đã công bố có liên quan 3.2.2.1. Thu nhập của người lao động ở một số doanh nghiệp trong đến đề tài luận án; danh mục tài liệu tham khảo; phụ lục. các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh vẫn chưa đủ tái sản xuất sức lao Chương 1 động và có sự chênh lệch lớn TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN 3.2.2.2. Chế độ bảo hiểm của một số người lao động trong các ĐẾN ĐỀ TÀI khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh vẫn còn bị xâm hại 1.1. Một số công trình nghiên cứu ở nước ngoài có liên quan 3.2.2.3. Nâng cao trình độ tay nghề của người lao động trong các đến đề tài khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của các 1.1.1. Các công trình nghiên cứu về lợi ích và lợi ích kinh tế doanh nghiệp D.I.Chesnocov (1973), Chủ nghĩa duy vật lịch sử với tính 3.2.2.4. Điều kiện môi trường làm việc, nhà ở và đi lại trong một số cách là xã hội học của chủ nghĩa Mác - Lênin; V.N.Lavrinenko khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của một (1978), Những vấn đề lợi ích xã hội trong chủ nghĩa Lênin; số người lao động Ju.K.Pletnicov (1981), Lý luận phản ánh của Lênin dưới ánh sáng của 3.3. Nguyên nhân của kết quả đạt được, hạn chế và một số sự phát triển khoa học và thực tiễn; V.P.Camankin (1982), Các lợi ích vấn đề đặt ra cần giải quyết từ thực trạng lợi ích kinh tế của kinh tế dưới chủ nghĩa xã hội; Glen Weishbrod and David Simmonds người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh (2011), Defining economic impact and benefit metrics from multiple 3.3.1. Nguyên nhân của kết quả đạt được về lợi ích kinh tế perspectives: lessons to be learned from both sides of the Atlantic (Xác của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh định tác động kinh tế và các số liệu lợi ích từ nhiều khía cạnh: Bài học 3.3.1.1. Nguyên nhân khách quan kinh nghiệm từ cả hai bờ Đại Tây Dương). Một là, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật 1.1.2. Các công trình nghiên cứu về lợi ích kinh tế của người của Nhà nước về lợi ích kinh tế của người lao động ngày càng được lao động hoàn thiện. Robert F.Campling (1987), Employee benefits and the part - Hai là, điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Bắc Ninh time worker: legal and economic issues, School of industrial realtion tạo thuận lợi cho lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công (Lợi ích của nhân viên và người làm việc bán thời gian: Các vấn đề nghiệp được bảo đảm ngày càng tốt. pháp lý và kinh tế); Lisa M.Lynch (1989), Private sector training and Ba là, khả năng giải quyết việc làm cho người lao động trong its impact on the earnings of young workers (Đào tạo khu vực tư nhân các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh ngày càng cao. và tác động của nó đến thu nhập của lao động trẻ); John E.Tropman 3.3.1.2. Nguyên nhân chủ quan (2001), The Compensation Solution: How to Develop an Employee- Một là, các cơ quan quản lý nhà nước ở tỉnh Bắc Ninh và các tổ Driven Rewards System (Giải pháp lương thưởng: Cách phát triển hệ chức công đoàn cơ sở trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đã phát thống phần thưởng cho người lao động); Sara R.Collins, Karen Davis, huy tốt vai trò của mình trong bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động Michelie M.Doty, and Alice Ho (2004), Wages, health benefits, and trong các khu công nghiệp.
18 7 2.3.2.2. Thường xuyên quan tâm đến điều kiện, môi trường làm workers’ health (Tiền lương, lợi ích sức khỏe và sức khỏe của người lao việc, tập trung nguồn lực đào tạo nâng cao tay nghề, xây dựng các đề động); Elaine Ditsler, Peter Fisher, and Colin Gordon (2005), The án giải quyết việc làm cho người lao động, tạo mọi điều kiện thuận substandard benefits of workers in part-time, temporary, and contract job lợi cho các nhà đầu tư tham gia phát triển nhà ở cho người lao động (Những lợi ích không đạt tiêu chuẩn của người lao động trong công việc bán 2.3.2.3. Tăng cường vai trò của chính quyền địa phương trong thời gian, tạm thời và hợp đồng); Thomas R.Cusack, Torben Ivensen, David kiểm tra, thanh tra, xử lý vi phạm việc bảo đảm lợi ích kinh tế của Soskice (2007), Economic interests and the origins of electoral sustems (Lợi người lao động trong các khu công nghiệp ích kinh tế và nguồn gốc của các bầu cử); Daniel S.Hamermesh, Daiji 2.3.2.4. Phát huy vai trò của các tổ chức công đoàn trong bảo Kawaguchi, Jungmin Lee (2014), Does labour legislation benefit workers? đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp Well-Being after an hours reduction (Pháp luật lao động có mang lại lợi ích Kết luận chương 2 cho người lao động không? Hạnh phúc sau một giờ giảm). Chương 3 1.1.3. Các công trình nghiên cứu về khu công nghiệp THỰC TRẠNG LỢI ÍCH KINH TẾ CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG Michael E.Porter (1998), Cluster and the new Economics of TRONG CÁC KHU CÔNG NGHIỆP Ở TỈNH BẮC NINH Competition (Cluster và kinh tế mới của cạnh tranh); Ministry of 3.1. Tổng quan về các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh Knowledge and Economy - Knowledge Sharing program (2013), 3.1.1. Quá trình xây dựng và phát triển các khu công nghiệp ở tỉnh Industrial park development Strategy and mangement Practices (Chiến Bắc Ninh lược phát triển khu công nghiệp và thực tiễn quản lý); Andres Rodriguez- 3.1.1.1. Quá trình hình thành các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh 3.1.1.2. Quá trình thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp ở tỉnh Pose, Dan Hardy (2014), Technology and Industrial Parks in Emerging Bắc Ninh Countries (Khu công nghệ và khu công nghiệp ở các nước mới nổi). 3.1.1.3. Đóng góp của các khu công nghiệp vào quá trình phát 1.2. Một số công trình nghiên cứu ở trong nước có liên quan triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Bắc Ninh đến đề tài 3.1.2. Tình hình lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh 1.2.1. Các công trình nghiên cứu về lợi ích và lợi ích kinh tế Bắc Ninh Đào Duy Tùng (Chủ biên, 1982), Bàn về ba lợi ích kinh tế; 3.1.2.1. Về số lượng lao động Nguyễn Duy Hùng (1988), Bàn về sự hình thành và kết hợp các 3.1.2.2. Về chất lượng lao động lợi ích kinh tế trong nông nghiệp tập thể; Nguyễn Linh Khiếu 3.1.2.3. Về cơ cấu lao động (2002), Góp phần nghiên cứu quan hệ lợi ích; Đặng Quang Định 3.2. Kết quả đạt được và hạn chế về lợi ích kinh tế của người (2010), Thống nhất lợi ích kinh tế giữa giai cấp công nhân, nông lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh dân và tầng lớp trí thức trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt 3.2.1. Kết quả đạt được về lợi ích kinh tế của người lao động trong Nam hiện nay; Trần Thị Lan (2012), Quan hệ lợi ích kinh tế trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh thu hồi đất của nông dân để xây dựng các khu công nghiệp và khu đô 3.2.1.1. Thu nhập của người lao động trong các khu công nghiệp ở thị mới ở Hà Nội; Trần Thanh Giang (2013), Vấn đề lợi ích kinh tế tỉnh Bắc Ninh ngày càng tốt hơn của nông dân trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện 3.2.1.2. Tỷ lệ người lao động trong các khu công nghiệp ở nay; Đỗ Huy Hà (Chủ biên, 2013), Giải quyết quan hệ lợi ích kinh tế tỉnh Bắc Ninh được tham gia đóng bảo hiểm ngày càng cao trong quá trình đô thị hoá ở nước ta hiện nay; Hoàng Văn Khải 3.2.1.3. Trình độ tay nghề và việc làm của người lao động trong các (2019), Giải quyết quan hệ giữa lợi ích cá nhân và lợi ích xã hội khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh ngày càng tăng và ổn định trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam hiện nay.
8 17 1.2.2. Các công trình nghiên cứu về lợi ích kinh tế của người Ngoài ra, việc bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các lao động khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh còn có thể được thực hiện thông Chử Văn Tuyên (1998), Lợi ích kinh tế của người lao động và qua những điều khoản tự nguyện, đàm phán bình đẳng, không ép vận dụng nó vào lực lượng vũ trang trong thời kỳ quá độ lên chủ buộc dựa trên những nguyên tắc của thị trường dưới dạng các hợp nghĩa xã hội ở Việt Nam; Bùi Hoàng Mai (2008), “Nhà ở cho người đồng lao động, thoả ước lao động tập thể tạo điều kiện để lợi ích lao động trong các khu công nghiệp Bắc Ninh”; Đặng Quang Định kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp được thực hiện. (2012), Vai trò của lợi ích đối với sự phát triển xã hội; Nguyễn Bên cạnh đó, việc phát huy tốt vai trò của chính quyền địa phương, Thị Minh Loan (2015), Lợi ích kinh tế của người lao động trong các chủ doanh nghiệp và tổ chức công đoàn trong khu công nghiệp làm doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trên địa bàn thành phố cho lợi ích kinh tế của người lao động chắc chắn được bảo đảm. Hà Nội; Phạm Thị Thương (2018), Lợi ích kinh tế của người lao 2.2.2. Yếu tố ảnh hưởng đến bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các doanh nghiệp tư nhân ở tỉnh Thừa Thiên Huế. động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh 2.2.2.1. Hệ thống chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên 1.2.3. Các công trình nghiên cứu về khu công nghiệp quan đến bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động Lê Hồng Yến (2007), Hoàn thiện chính sách về mô hình quản 2.2.2.2. Vai trò quản lý của các cơ quan nhà nước và sự hoạt lý nhà nước đối với sự phát triển khu công nghiệp Việt Nam; Phan động của các tổ chức công đoàn cơ sở ở các doanh nghiệp trong các Mạnh Cường (2015), Phát triển bền vững các khu công nghiệp trên khu công nghiệp địa bàn tỉnh Thái Nguyên; Nguyễn Hữu Niên (2016), Phát triển khu 2.2.2.3. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội công nghiệp Bắc Ninh theo hướng bền vững; Phạm Kim Thư (2017), 2.2.2.4. Trình độ năng lực của người lao động trong các khu Quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp trên địa bàn thành phố công nghiệp Hà Nội. 2.2.2.5. Hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và ý 1.3. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình đã tổng thức trách nhiệm của doanh nghiệp trong bảo đảm lợi ích kinh tế của quan và những vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục nghiên cứu người lao động 1.3.1. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình đã tổng quan 2.2.2.6. Tình hình thị trường lao động Một là, về lý luận lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi ích kinh 2.3. Kinh nghiệm bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong tế của người lao động. các khu công nghiệp ở một số địa phương trong nước và bài học rút ra cho Các công trình đã đề cập đến nhiều khía cạnh như: Quan niệm tỉnh Bắc Ninh về lợi ích và lợi ích kinh tế. Khẳng định lợi ích kinh tế có vai trò to lớn 2.3.1. Kinh nghiệm bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao đối với các hoạt động kinh tế của cá nhân, là động lực thúc đẩy con động trong các khu công nghiệp ở một số địa phương trong nước người hoạt động tạo ra sự phát triển kinh tế xã hội, lợi ích kinh tế là vấn 2.3.1.1. Kinh nghiệm của tỉnh Vĩnh Phúc đề sống còn của sản xuất và đời sống xã hội nói chung, phát triển kinh 2.3.1.2. Kinh nghiệm của tỉnh Hưng Yên tế - xã hội nói riêng. Luận giải được một số đặc trưng lợi ích kinh tế của 2.3.1.3. Kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng người lao động: Lợi ích kinh tế là phạm trù kinh tế khách quan không 2.3.2. Bài học rút ra cho tỉnh Bắc Ninh 2.3.2.1. Thực hiện trả lương theo sản phẩm và trả lương trên phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người, chúng ta không thể tự lựa chọn và định đoạt được lợi ích kinh tế của mình. Lợi ích kinh tế là cơ sở mức lương tối thiểu vùng; tăng cường kiểm tra và áp dụng biện pháp cứng rắn đối với các doanh nghiệp khi vi phạm chế độ bảo hình thức biểu hiện của quan hệ sản xuất, do quan hệ sản xuất quyết hiểm của người lao động định. Trước hết là quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất, điều này thể
16 9 động được hay không được ở nhà ở xã hội, được đưa đón đi làm hàng hiện, người nào nắm tư liệu sản xuất, sẽ quản lý quá trình sản xuất, ngày bằng phương tiện của doanh nghiệp, hoặc được trợ cấp tiền để quyết định phân phối sản phẩm. Lợi ích kinh tế luôn gắn liền với nhu thuê nhà ở và đi lại hay không. cầu kinh tế. Các công trình có những đánh giá khác nhau về mức độ 2.2. Quan niệm và yếu tố ảnh hưởng đến bảo đảm lợi ích kinh gắn kết giữa lợi ích kinh tế với nhu cầu kinh tế. Nhưng tất cả đều thống tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh nhất quan điểm lợi ích kinh tế và nhu cầu kinh tế có mối quan hệ thống 2.2.1. Quan niệm bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động nhất biện chứng với nhau. Lợi ích kinh tế bắt nguồn từ nhu cầu và là cái trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh để đáp ứng nhu cầu kinh tế, nhu cầu kinh tế làm nảy sinh lợi ích kinh tế, Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công tuy nhiên nhu cầu kinh tế ở đây là nhu cầu vật chất có khả năng thanh nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh là tổng thể các hoạt động của chủ thể, nhằm toán của con người. Trong mỗi xã hội tồn tại các lợi ích kinh tế khác làm cho lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở nhau. Dưới góc độ khái quát nhất có thể phân chia lợi ích kinh tế thành tỉnh Bắc Ninh chắc chắn được thực hiện theo quy định của pháp luật, lợi ích kinh tế cá nhân, lợi ích kinh tế tập thể và lợi ích kinh tế xã hội. Lợi góp phần nâng cao đời sống của người lao động và gia đình họ. ích kinh tế xã hội giữ vai trò hàng đầu, là cơ sở để thực hiện các lợi ích Hiểu quan niệm trên một số nội dung sau: khác, lợi ích kinh tế cá nhân là động lực trực tiếp, mạnh mẽ nhất thúc Mục đích bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các đẩy cá nhân tham gia tích cực vào các hoạt động kinh tế - xã hội. Các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh: Nhằm làm cho lợi ích kinh tế chính nghiên cứu đã chỉ ra những nội dung lợi ích kinh tế của người lao động đáng của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh chắc là: Tiền lương, tiền thưởng; các khoản thu nhập ngoài tiền lương; việc chắn được thực hiện, theo quy định của pháp luật và phù hợp với vị trí, làm ổn định; nâng cao trình độ chuyên môn nghề nghiệp; bảo đảm về vai trò của họ trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao trong các khu công nghiệp. động. Đây là những tư liệu quan trọng, giúp cho tác giả luận án hiểu Chủ thể bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các sâu sắc thêm về lợi ích, lợi ích kinh tế, đồng thời kế thừa, phát triển có khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh bao gồm: Người sử dụng lao động, chọn lọc để hoàn thành luận án của mình. người lao động, nhà nước (các cấp), các tổ chức xã hội. Trong đó Hai là, về thực trạng lợi ích kinh tế và bảo đảm lợi ích kinh người sử dụng lao động là chủ thể chính, các chủ thể khác có vai tế của người lao động. trò rất quan trọng trong bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động Một số công trình đã đánh giá thực trạng bảo đảm lợi ích kinh tế của trong các khu công nghiệp. người lao động trong các loại hình doanh nghiệp như doanh nghiệp có vốn Đối tượng được bảo đảm lợi ích kinh tế là người lao động Việt đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân: Nhìn chung, các doanh nghiệp đã Nam đang làm việc trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. cố gắng thực hiện lợi ích kinh tế của người lao động trong doanh nghiệp Phương thức bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong của mình như: Giải quyết tốt việc làm cho người lao động; thu nhập của các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh: Thông qua hệ thống chính sách, người lao động tăng lên, đời sống được cải thiện; doanh nghiệp ngày càng pháp luật của nhà nước, phát huy vai trò của chính quyền địa phương quan tâm hơn đến việc đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn, bảo đảm các cấp, chủ doanh nghiệp trong khu công nghiệp và tổ chức công chế độ làm việc và thời gian nghỉ ngơi cho người lao động. Tuy nhiên, vẫn đoàn trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. Đối với việc bảo còn hiện tượng nhiều doanh nghiệp cắt xén tiền lương, tiền công; trả tiền đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở công không phù hợp với thời gian làm tăng ca; trốn đóng bảo hiểm y tế, bảo tỉnh Bắc Ninh thì hệ thống chính sách, pháp luật của Nhà nước là hiểm xã hội cho người lao động; môi trường và điều kiện làm việc của hành lang pháp lý, là cơ sở để điều tiết hành vi của các chủ thể. người lao động chưa được cải thiện. Thông qua đó, giúp cho nghiên cứu
10 15 sinh có thêm tư liệu để phân tích, đánh giá một cách khách quan và toàn phân biệt giới tính đối với người lao động làm công việc có giá trị như diện về lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh nhau”. Về tiền thưởng: Thưởng theo năng suất chất lượng công việc, Bắc Ninh thời gian qua, chỉ ra những mâu thuẫn từ thực trạng cần giải thưởng sáng kiến, thưởng theo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh quyết, đồng thời làm cơ sở để đề xuất các quan điểm, giải pháp bảo đảm lợi của doanh nghiệp… Đây là khoản thu nhập không bắt buộc mà chủ ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh doanh nghiệp phải trả cho người lao động theo luật định, mà là một phần đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. lợi nhuận doanh nghiệp tự nguyện phân phối trở lại cho người lao động. Ba là, về giải pháp bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động. * Chế độ bảo hiểm của người lao động: Dưới những góc độ tiếp cận khác nhau, một số công trình đã đề Tiêu chí đánh giá chế độ bảo hiểm của người lao động: Đó là xuất một số quan điểm, giải pháp nhằm bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động được tham gia hay không được tham gia các loại hình người lao động. Các quan điểm, giải pháp mà các công trình đưa ra như: bảo hiểm bắt buộc theo quy định của pháp luật, bao gồm: Bảo hiểm xã Nhà nước cần hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách bảo đảm lợi hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. ích kinh tế của người lao động; nâng cao nhận thức của chủ doanh * Nâng cao trình độ tay nghề và việc làm của người lao động: nghiệp trong bảo đảm lợi ích kinh tế cho người lao động; phát huy vai trò Tiêu chí đánh giá nâng cao trình độ tay nghề và việc làm của người của tổ chức công đoàn; nâng cao trình độ nhận thức và ý thức, kỷ luật lao động: Nâng cao trình độ tay nghề của người lao động trong các khu cho người lao động. Bên cạnh đó, một số công trình cũng đề xuất các công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh có thể tiến hành bằng nhiều hình thức: kèm giải pháp, chính sách nhằm nâng cao vai trò quản lý nhà nước, bảo vệ cặp, bồi dưỡng người lao động tại chỗ, mở các lớp học cho người lao động môi trường và phát triển bền vững các khu công nghiệp ở một số địa tại doanh nghiệp hoặc gửi người lao động đi học tại các cơ sở đào tạo, có phương và mô hình quản lý nhà nước đối với sự phát triển các khu công thể ngắn hạn hoặc dài hạn, tổ chức tham quan các doanh nghiệp khác, qua nghiệp ở Việt Nam. đó người lao động cũng có thể học tập, chia sẻ kinh nghiệm với nhau. Tất Như vậy, qua tổng quan các công trình khoa học đã công bố, cho cả các hình thức đó phải góp phần nâng cao trình độ tay nghề cho người lao thấy chưa có công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện, động, để người lao động có thể đáp ứng được yêu cầu công việc của mình. đầy đủ và cập nhật dưới góc độ khoa học kinh tế chính trị về lợi ích kinh tế Việc làm của người lao động phải được thể hiện rõ trong hợp đồng lao và bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp. động thông qua hình thức ký kết hợp đồng, gồm có hợp đồng lao động ngắn Do vậy, đề tài “Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu hạn, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng và hợp đồng lao động dài hạn, trong đó hợp công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh” mà tác giả nghiên cứu là một công trình đồng lao động dài hạn thể hiện người lao động có việc làm ổn định. Việc khoa học độc lập, đảm bảo tính cấp thiết, có tính thực tiễn cao và không làm của người lao động còn thể hiện thông qua tiêu chí việc làm phải phù trùng lặp với các công trình khoa học đã được công bố. hợp với tính chất công việc và sức khỏe của người lao động. 1.3.2. Những vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục nghiên cứu * Điều kiện môi trường làm việc, nhà ở và đi lại của người Một là, dưới góc độ nghiên cứu của khoa học kinh tế chính trị thì lao động: lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Tiêu chí đánh giá điều kiện môi trường làm việc, nhà ở và đi lại Ninh được hiểu như thế nào? Nội dung lợi ích kinh tế của người lao của người lao động: Về điều kiện môi trường làm việc của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh gồm những nội dung động: Điều kiện lao động có bảo đảm an toàn vệ sinh, lao động hay gì? Bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công không; trang bị và phương tiện bảo vệ cá nhân có đầy đủ không; nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh chịu sự ảnh hưởng của những yếu tố nào? Để môi trường làm việc có tính chất nguy hiểm, dễ gây ra tai nạn lao bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở động hay không. Về nhà ở và đi lại của người lao động: Người lao
14 11 khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh sẽ tạo cho người lao động sự yên tâm để tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030, cần học tập tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh. những kinh nghiệm gì của các địa phương khác? Từ những phân tích trên cho thấy: Đây là khung lý luận cơ bản của luận án, có vai trò hết sức quan Lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở trọng, đảm bảo cho nghiên cứu sinh thực hiện được đúng mục đích, nhiệm tỉnh Bắc Ninh là lợi ích vật chất, phản ánh nhu cầu kinh tế của người vụ nghiên cứu của luận án. Thực hiện vấn đề này, trước hết nghiên cứu sinh lao động, nảy sinh trên một hệ thống quan hệ sản xuất nhất định, được cần phải kế thừa các quan niệm về lợi ích, lợi ích kinh tế của một số tác giả thực hiện theo quy định của pháp luật, góp phần nâng cao đời sống trong các công trình khoa học đã công bố, để xây dựng quan niệm lợi ích của người lao động và gia đình họ. kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh. Lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở Đặc biệt, luận án cần làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến lợi ích kinh tế của tỉnh Bắc Ninh được xem xét trên hai khía cạnh: người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh, để từ đó có căn Về nội dung: Lợi ích kinh tế của người lao động trong các cứ cụ thể cho việc khảo sát, đánh giá thực trạng và đề xuất các quan điểm, khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh là điều kiện vật chất cần thiết giải pháp bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nhằm thỏa mãn nhu cầu kinh tế của người lao động, bao gồm các nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Đồng khoản thu nhập, chế độ bảo hiểm, việc làm, điều kiện môi trường thời luận án tập trung khảo cứu kinh nghiệm bảo đảm lợi ích kinh tế của làm việc, nâng cao trình độ tay nghề, nhà ở và phương tiện đi lại. người lao động trong các khu công nghiệp ở một số địa phương trong Cơ sở để hình thành, căn cứ để xác định lợi ích kinh tế của người nước, cụ thể là các tỉnh, thành phố: Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Đà Nẵng, từ đó lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh là lao động rút ra những bài học cho tỉnh Bắc Ninh có thể tham khảo để bảo đảm lợi ích của chính họ. Cái quyết định họ nhận được những gì và bao nhiêu kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp đến năm 2025 và chính là số lượng và chất lượng lao động của họ. Do đó, lợi ích tầm nhìn đến năm 2030. kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Hai là, thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu Ninh gắn liền với lao động cá biệt của họ. công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh thời gian qua ra sao? Có những kết quả đạt Về bản chất: Lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu được và hạn chế nào? Nguyên nhân của những kết quả đạt được và hạn công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh là một phạm trù kinh tế khách quan, là chế đó là gì? Những vấn đề gì cần tập trung giải quyết đến năm 2025 và hình thức biểu hiện mối quan hệ kinh tế. Vì vậy, lợi ích kinh tế của tầm nhìn đến năm 2030 để bảo đảm tốt hơn lợi ích kinh tế của người lao người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh luôn đặt động trong các khu công nghiệp? trong mối quan hệ với lợi ích kinh tế của các chủ thể khác như: Lợi Với khung lý luận đã được xây dựng, luận án sẽ khảo sát, đánh ích kinh tế của cá nhân người lao động khác, lợi ích kinh tế của doanh giá thực trạng lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp, lợi ích kinh tế của xã hội… nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh từ năm 2010 đến năm 2020 theo đúng khung lý 2.1.2.2. Nội dung và tiêu chí đánh giá lợi ích kinh tế của người lao luận đã xây dựng. Từ đó chỉ rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan của động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh những kết quả đạt được và hạn chế; những vấn đề đặt ra cần giải quyết * Thu nhập của người lao động: để bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp Tiêu chí đánh giá thu nhập của người lao động: Về tiền lương: ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Điểm 2 và Điểm 3 Điều 90 Bộ luật Lao động 2019 “Mức lương theo Ba là, để bảo đảm lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu” và công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030, cần “Người sử dụng lao động phải bảo đảm trả lương bình đẳng, không thực hiện những quan điểm, giải pháp nào?
12 13 Trên cơ sở phân tích các hạn chế về lợi ích kinh tế của người lao với tập thể người ấy, nảy sinh trên một quan hệ sản xuất nhất định, động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh từ năm 2010 đến năm là hình thức biểu hiện của quan hệ sản xuất và phản ánh bản chất 2020, tác giả luận án đề xuất hệ thống quan điểm và giải pháp nhằm bảo của quan hệ sản xuất. đảm tốt hơn lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp 2.1.1.3. Vai trò của lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu ở tỉnh Bắc Ninh đến năm 2025 và tầm nhìn đến năm 2030. Trong đó đi công nghiệp sâu phân tích, làm rõ cơ sở, nội dung, yêu cầu và biện pháp thực hiện 2.1.2. Quan niệm, nội dung và tiêu chí đánh giá lợi ích kinh tế của từng giải pháp, sát với đặc điểm và điều kiện của tỉnh Bắc Ninh. của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh Việc đề xuất, phân tích các quan điểm, giải pháp luôn dựa trên quan 2.1.2.1. Quan niệm về lợi ích kinh tế của người lao động trong điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh nước; các nghị quyết, quyết định, quy hoạch, kế hoạch, đề án của cấp ủy, Quá trình hoạt động của các doanh nghiệp trong các khu công chính quyền địa phương tỉnh Bắc Ninh. nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh có thể dẫn đến sự mâu thuẫn lợi ích kinh tế giữa các Kết luận chương 1 chủ thể như: Mâu thuẫn giữa lợi ích kinh tế của doanh nghiệp với lợi ích Chương 2 kinh tế của xã hội; mâu thuẫn lợi ích kinh tế giữa các doanh nghiệp với LÝ LUẬN CHUNG VỀ LỢI ÍCH KINH TẾ VÀ BẢO ĐẢM nhau; mâu thuẫn lợi ích kinh tế giữa các chủ thể tham gia hoạt động trong LỢI ÍCH KINH TẾ CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG CÁC doanh nghiệp (mâu thuẫn giữa lợi ích kinh tế của chủ doanh nghiệp với lợi KHU CÔNG NGHIỆP Ở TỈNH BẮC NINH ích kinh tế của người lao động; mâu thuẫn giữa lợi ích kinh tế của người 2.1. Một số vấn đề chung về khu công nghiệp, lợi ích kinh tế, lao động với nhau…). Những biểu hiện của sự mâu thuẫn lợi ích kinh tế lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh khá đa dạng, dưới nhiều hình thức khác nhau. Sự xuất hiện mâu thuẫn lợi Bắc Ninh ích kinh tế mang tính chất hai mặt, tích cực và tiêu cực. Vì vậy, để thúc đẩy 2.1.1. Quan niệm về khu công nghiệp, lợi ích kinh tế và vai trò sự phát triển, cần tìm phương thức để tăng cường sự thống nhất và điều hòa của lợi ích kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp giải quyết mâu thuẫn lợi ích kinh tế chứ không phải hướng đến xóa bỏ nó. 2.1.1.1. Khu công nghiệp Trong đó, mối quan hệ lợi ích kinh tế giữa người lao động và chủ doanh Ở Việt Nam, theo Điều 2, Nghị định số 82/2018/NĐ-CP, ngày 22 nghiệp luôn được quan tâm, bởi lợi ích kinh tế của người lao động ở các tháng 5 năm 2018, quy định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế thì khu công nghiệp là khu vực có ranh giới địa lý xác định, chuyên sản xuất doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh được thực hiện tốt hàng công nghiệp và thực hiện dịch vụ cho sản xuất công nghiệp, gồm sẽ là động lực thúc đẩy sự phát triển của chính các doanh nghiệp. nhiều loại hình khác nhau, bao gồm: Khu chế xuất, khu công nghiệp hỗ Mục đích của người lao động khi tham gia vào hoạt động sản xuất - trợ, khu công nghiệp sinh thái. kinh doanh ở các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh 2.1.1.2. Lợi ích và lợi ích kinh tế là nhằm tìm kiếm lợi ích kinh tế để thỏa mãn nhu cầu kinh tế của mình. Khi * Lợi ích tiến hành lao động, người lao động luôn quan tâm tới kết quả cuối cùng mà Lợi ích là hiện tượng xã hội khách quan gắn liền với những họ nhận được là những gì, nhận được bao nhiêu? Từ đó trở thành động lực chủ thể xác định, được nảy sinh từ nhu cầu và nhằm thoả mãn nhu thôi thúc họ lao động sản xuất. Do vậy lợi ích kinh tế của người lao động cầu con người trong những điều kiện kinh tế - xã hội nhất định. trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh cần được quan tâm, vì lợi ích * Lợi ích kinh tế kinh tế của người lao động trong các khu công nghiệp ở tỉnh Bắc Ninh là Lợi ích kinh tế là lợi ích vật chất, phản ánh nhu cầu kinh tế những yếu tố cuối cùng mà họ nhận được khi tham gia vào quá trình sản của một tập thể người nhất định hay mỗi thành viên trong quan hệ xuất - kinh doanh, thực hiện tốt lợi ích kinh tế của người lao động trong các