BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
…………/………… ……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
ĐINH THU HIỀN
XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN ĐIỆN TỬ TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU HỘI NHẬP
Chuyên ngành : Quản lý công
Mã số : 60 34 04 03
TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
QUẢN LÝ CÔNG
HÀ NỘI - NĂM 2018
1
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
Người hướng dẫn khoa học: TS. Lại Đức Vượng
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành
chính Quốc gia.
Địa điểm: Phòng nhà A, Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ Học
viện Hành chính Quốc gia.
Số: 77 - Đường Nguyễn Chí Thanh - Quận Đống Đa - TP. Hà Nội.
Thời gian: vào hồi giờ phút ngày tháng năm 2018.
Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên
trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia.
2
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công nghệ thông tin (CNTT) và truyền thông ngày càng đóng vai trò
quan trọng với con người, cả trong lao động, sản xuất, kinh doanh và sinh hoạt
hàng ngày. Năm 2016, trong 10 thương hiệu giá trị nhất thế giới, có đến 8
thương hiệu trong lĩnh vực CNTT như: công cụ tìm kiếm trên internet (Google),
máy tính (Apple, Samsung), phần mềm (Microsoft), viễn thông (AT&T,
Verizon), thương mại điện tử (Amazon), mạng xã hội (Facebook)… Điều đó cho
thấy sự thống trị của những tên tuổi lớn ngành CNTT và truyền thông và tầm
ảnh hưởng sâu rộng của CNTT với toàn xã hội. Trình độ dân trí ngày càng cao,
đi kèm với yêu cầu mới về nội dung và phương thức quản lý nhà nước, các
Chính phủ chuyển dần từ chức năng quản lý truyền thống sang phục vụ, kiến
tạo.
Nền hành chính Việt Nam không nằm ngoài xu hướng đó. Ngày
26/7/2016, trong bài phát biểu trước Quốc hội sau khi tuyên thệ nhậm chức, Thủ
tướng đã truyền đi thông điệp “xây dựng Chính phủ kiến tạo phát triển, liêm
chính, hành động quyết liệt, phục vụ Nhân dân”. Chính phủ kiến tạo phải sử
dụng tốt các công cụ kiến tạo, trong đó có ứng dụng CNTT để phát triển. Xuất
phát từ thực tiễn đó, tác giả chọn đề tài “Xây dựng Chính quyền điện tử tại thành
phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu hội nhập”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Chính phủ điện tử và Chính quyền điện tử là đề tài được nhiều tác giả lựa
chọn nghiên cứu trong hơn 10 năm trở lại đây. Các học giả đều thống nhất quan
điểm về lợi ích và xu hướng tất yếu xây dựng Chính phủ điện tử ở các quốc gia,
song còn một số bất đồng về việc coi Chính phủ điện tử là mục tiêu hay giải
3
pháp của các Nhà nước trên thế giới, giải pháp cụ thể xây dựng Chính phủ điện
tử tại Việt Nam. Luận văn thạc sỹ về đề tài này có số lượng khiêm tốn và cách
tiếp cận chưa đa dạng. Một số nghiên cứu thiên về phân tích yếu tố kỹ thuật,
công nghệ…
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
Luận văn hướng đến mục đích làm rõ Chính phủ điện tử, Chính quyền
điện tử là xu hướng tất yếu và là tầng nấc phát triển đến mức độ nhất định của
nền hành chính, khi có sự ứng dụng thành tựu của khoa học công nghệ, đặc biệt
là CNTT, sẽ mang lại cho xã hội một phương thức quản lý nhà nước hiện đại,
minh bạch, dân chủ, vì dân.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Về đối tượng nghiên cứu, luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động xây
dựng Chính quyền điện tử tại Hà Nội.
Về phạm vi nghiên cứu, luận văn giới hạn phạm vi nghiên cứu trong khối
các cơ quan hành chính nhà nước. Ngoài Chương I đề cập đến cơ sở lý luận
chung, luận văn tập trung phân tích thực trạng xây dựng Chính quyền điện tử
trên địa bàn thành phố Hà Nội. Các số liệu phân tích thực trạng chủ yếu từ năm
2011 đến năm 2016, tại một số chỗ được cập nhật đến thời điểm hiện tại để đảm
bảo theo kịp sự vận động không ngừng của CNTT và truyền thông.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn được nghiên cứu dựa trên nền tảng chủ nghĩa duy vật biện
chứng Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và hành chính nhà
nước, về xây dựng nền hành chính vì dân phục vụ. Bên cạnh đó, luận văn đã
nghiên cứu, vận dụng chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật
của Nhà nước về hiện đại hoá nền hành chính, về xây dựng Chính phủ điện tử,
Chính quyền điện tử, ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, về
4
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và về hội nhập quốc tế.
Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: Phân tích tài liệu thứ cấp, so sánh,
tổng hợp, quan sát.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Về mặt lý luận, luận văn cung cấp góc nhìn tổng thể về Chính phủ điện tử,
Chính quyền điện tử trong lý luận chung về hành chính nhà nước; khai thác
những nguyên lý căn bản của Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử từ xu
hướng phát triển của mô hình hành chính nhà nước, từ truyền thống đến hiện
đại, thay vì thừa nhận Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử là hiện tượng có
sẵn.
Về mặt thực tiễn, luận văn phân tích Chính phủ điện tử, Chính quyền điện
tử trong mối tương quan với cải cách hành chính và bối cảnh hội nhập quốc tế,
cập nhật những đặc điểm mới nhất của tình hình thế giới nói chung. Đây là sợi
chỉ đỏ xuyên suốt để từ đó đưa ra những giải pháp, kiến nghị hữu ích, phù hợp.
7. Kết cấu của luận văn
Lời mở đầu
Chương 1: Cơ sở lý luận về hành chính nhà nước và Chính quyền điện tử
Chương 2: Thực trạng xây dựng chính quyền điện tử tại thành phố Hà Nội
Chương 3: Giải pháp xây dựng Chính quyền điện tử tại thành phố Hà Nội
đáp ứng yêu cầu hội nhập
Kết luận
5
Danh mục tài liệu tham khảo
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC
VÀ CHÍNH QUYỀN ĐIỆN TỬ
1.1. Lý luận về mô hình hành chính nhà nước
1.1.1. Hành chính nhà nước
“Hành chính nhà nước là hoạt động thực thi quyền hành pháp, hoạt động
chấp hành và điều hành của các cơ quan hành chính nhà nước trong quản lý hệ
thống và xã hội theo pháp luật nhằm bảo đảm sự ổn định, phát triển các lĩnh vực của đời sống xã hội”1.
Tại Việt Nam, theo Điều 94 Hiến pháp năm 2013: Chính phủ là cơ quan
hành chính cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện
quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội. Cùng với đó, Điều 115
Hiến pháp quy định: Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương (cấp tỉnh,
cấp huyện, cấp xã và đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập)
là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương.
1.1.2. Các mô hình hành chính nhà nước
1.1.2.1. Mô hình hành chính công truyền thống
Trong mô hình hành chính công truyền thống, bộ máy hành chính là một
hệ thống thứ bậc chặt chẽ và thông suốt từ trên xuống dưới, mang tính bền vững
và ổn định. Mô hình này có ưu điểm là bảo đảm cho nền hành chính có hiệu lực
cao song cũng bộc lộ một số nhược điểm như: tính quan liêu, cứng nhắc, hiệu
quả quản lý thấp do quan tâm đến quá trình làm việc và yếu tố đầu vào, ít quan
tâm tới đầu ra; hạn chế tính năng động, sáng tạo, linh hoạt của người lao động.
6
1 PGS. TS. Nguyễn Hữu Hải (Chủ biên), Cơ sở lý luận và thực tiễn về hành chính nhà nước, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2014.
1.1.2.2. Mô hình quản lý công mới
Trong mô hình này, Chính phủ phát triển các phương pháp tốt hơn để
hoạch định dài hạn và quản lý chiến lược, tập trung vào quản lý và kết quả đầu
ra chứ không phải hành chính và các yếu tố đầu vào. Quản lý tài chính công
được nghiên cứu theo hướng cải thiện, có sự vận dụng phong cách quản lý của
khu vực tư vào khu vực công (bao gồm cả cạnh tranh, công cụ hợp đồng, linh
hoạt về nhân sự và tổ chức). Giờ đây, Chính phủ không nhất thiết là người cung
cấp cuối cùng và tách người “cầm lái” khỏi người “chèo thuyền”.
1.1.2.3. Mô hình quản trị nhà nước tốt
Quản trị nhà nước tốt là việc thực hiện các công việc của Nhà nước một
cách có hiệu quả với sự tham gia của nhiều chủ thể trong xã hội, thỏa mãn nhu
cầu và bảm đảm quyền của công dân, tổ chức. Khi đó sự tham gia của các chủ
thể trong xã hội vào hoạt động quản lý của Nhà nước được bảo đảm; cả xã hội
coi trọng pháp luật, công bằng, bình đẳng và tính công khai, minh bạch, hiệu lực
và hiệu quả.
Mọi nguồn lực đều có giới hạn: con người bị giới hạn bởi đặc điểm sinh
học (thể chất, tầm vóc), thời gian (1 ngày chỉ có 24 giờ), tài nguyên thiên nhiên,
vốn, cơ sở vật chất… Trong khi đó, khoa học công nghệ phát triển mạnh như vũ
bão đang dần trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Máy móc thay thế con
người làm những công việc khó khăn, nguy hiểm; giúp con người tính toán, lưu
trữ mọi dữ liệu cần thiết và có thể truy xuất dữ liệu mọi lúc, mọi nơi. CNTT và
truyền thông giúp con người xích lại gần nhau, thu hẹp mọi khoảng cách không
gian, địa lý. Thông tin trở thành một trong những yếu tố quan trọng của quản lý,
người làm chủ thông tin có thể làm chủ tình thế. Nhu cầu của con người đối với
thông tin ngày càng cao. Thực tiễn thôi thúc, mô hình quản trị nhà nước tốt với
những nguyên lý, đặc trưng của mình đã tìm ra phương thức hoạt động dựa trên
7
nguồn lực gần như vô hạn, đó là ứng dụng CNTT làm thay đổi phương thức hoạt
động truyền thống của các cơ quan hành chính nhà nước, tiến tới xây dựng
Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử.
1.2. Chính phủ điện tử và Chính quyền điện tử
1.2.1. Chính phủ điện tử và tiền đề ra đời Chính phủ điện tử
Chính phủ điện tử là khái niệm để chỉ một phương thức hoạt động của các
cơ quan hành chính nhà nước. Đó không phải là một khái niệm bất biến mà có
quá trình vận động: phát sinh, phát triển và biến đổi. Qua nghiên cứu, có thể
thấy Chính phủ điện tử ra đời dựa trên những tiền đề sau:
Một là, sự phát triển vượt trội của CNTT cùng những ứng dụng tiện ích,
phổ biến của CNTT trong cuộc sống hàng ngày, được xem như yếu tố đẩy.
Hai là, Chính phủ ứng dụng CNTT vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ
công, được xem như yếu tố kéo.
Ba là, Chính phủ điện tử phải trở thành tầm nhìn, nhận thức để chuyển
biến thành hành động cụ thể.
Cả 3 yếu tố đều đóng vai trò quan trọng cho sự hình thành Chính phủ điện
tử và có mối liên hệ gắn bó, chặt chẽ với nhau. Một quốc gia chỉ có thể xây
dựng thành công Chính phủ điện tử khi xuất hiện đủ 3 yếu tố.
Chính phủ điện tử là Chính phủ ứng dụng CNTT nhằm nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước, tăng cường công khai, minh bạch
thông tin, cung cấp dịch vụ công tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.
1.2.2. Chính quyền điện tử và mối liên hệ với Chính phủ điện tử
Chính quyền điện tử của một tỉnh/thành phố là chính quyền ứng dụng
CNTT nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước trong
phạm vi một tỉnh/thành phố, tăng cường công khai, minh bạch thông tin, cung
8
cấp dịch vụ công tốt hơn cho người dân và doanh nghiệp.
Thực tế cho thấy, xuất phát điểm của các quốc gia không giống nhau khi
tiến tới xây dựng nền hành chính hiện đại. Có nước bắt đầu từ việc xây dựng
Chính phủ điện tử (phương pháp từ trên xuống), có nước bắt đầu từ Chính quyền
điện tử (phương pháp từ dưới lên). Phương pháp tốt nhất là lựa chọn dựa trên
xem xét điều kiện mỗi nước, nhất là hệ thống chính trị của quốc gia và mức độ
ứng dụng công nghệ thông tin tại các cơ quan của Chính phủ.
1.2.3. Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử trong bối cảnh hội nhập
1.2.3.1. Đặc điểm, tình hình bối cảnh hội nhập hiện nay
- Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0
- Mô hình Thành phố thông minh (Smart City)
- Hội nhập quốc tế sâu rộng và tranh thủ lợi ích của toàn cầu hóa
- Lợi ích quốc gia và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc, chủ nghĩa bảo hộ
1.2.3.2. Tác động của bối cảnh hội nhập tới việc xây dựng Chính phủ điện
tử, Chính quyền điện tử
- Không có một mô hình chung cho các quốc gia, song sẽ xuất hiện những
nét tương đồng trong việc xây dựng Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử khi
các quốc gia, các thành phố trên thế giới đẩy mạnh hợp tác, giao lưu, chuyển
giao công nghệ...
- Chính quyền điện tử đóng vai trò chủ đạo, trung tâm trong việc hình
thành các thành phố thông minh, đô thị thông minh.
- Dù đặc điểm, bối cảnh hội nhập quốc tế có sự đan xen phức tạp của các
xu thế, thái độ và ứng xử của mỗi quốc gia khác nhau, song tựu chung đều ủng
hộ mô hình Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử.
1.3. Quá trình nhận thức về Chính phủ điện tử, Chính quyền điện tử
tại Việt Nam
9
1.3.1. Quan điểm, chủ trương của Đảng
Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 30/3/1991 của Bộ Chính trị về khoa học
và công nghệ trong sự nghiệp đổi;Chỉ thị số 58-CT/TW ngày 17/10/2000 của Bộ
Chính trị về đẩy mạnh ứng dụng và phát triển CNTT phục vụ sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa. Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII xác định phương
hướng, nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa, trong đó: “…đẩy nhanh việc áp dụng Chính phủ điện tử”.
1.3.2. Pháp luật, chính sách của Nhà nước
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 49/CP ngày 04/8/1993 về “Phát
triển CNTT ở Việt Nam trong những năm 90”, đặt trọng tâm vào ứng dụng
CNTT phục vụ công việc quản lý của Nhà nước, theo đó sớm hình thành một
mạng các hệ thống thông tin quản lý của các Bộ, ngành và địa phương theo một
chương trình thống nhất có thể liên kết với nhau. Năm 2006, Luật Công nghệ
thông tin ra đời, là văn bản pháp lý cao nhất, làm cơ sở cho một loạt các văn bản
quy phạm pháp luật và chính sách về ứng dụng và phát triển CNTT sau này.
1.3.3. Khung kiến trúc Chính phủ điện tử và Chính quyền điện tử
Để xây dựng Chính phủ điện tử và Chính quyền điện tử, cần có hệ thống
những giải pháp để đo lường, đánh giá. Những giải pháp này là hoàn toàn khả
thi và bắt buộc, mà một trong số đó là xác định Khung kiến trúc Chính phủ điện
tử và Chính quyền điện tử.
* Sơ đồ tổng thể Khung kiến trúc Chính phủ điện tử Việt Nam
Các thành phần chính gồm: Người sử dụng; Kênh giao tiếp; Cổng thông
tin điện tử Chính phủ; Hệ thống kết nối, liên thông các hệ thống thông tin ở
Trung ương và địa phương (NGSP); Kiến trúc Chính phủ điện tử các Bộ, tỉnh;
Hệ thống thông tin/Cơ sở dữ liệu quốc gia; Các hệ thống thông tin ngoài cơ
quan nhà nước; Hạ tầng kỹ thuật; Quản lý, chỉ đạo; An toàn thông tin
10
* Khung kiến trúc Chính quyền điện tử cấp tỉnh tại Việt Nam
Các thành phần chính gồm: Người sử dụng; Kênh truy cập; Dịch vụ cổng
thông tin điện tử.
1.4. Kinh nghiệm xây dựng Chính phủ điện tử và Chính quyền điện tử
1.4.1. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ
Hiến pháp Hợp Chủng quốc Hoa Kỳ đảm bảo mỗi bang trong liên bang
một thể chế chính quyền cộng hòa, chính quyền trung ương và chính quyền địa
phương tương đối độc lập về chỉ đạo, điều hành. Đặc điểm này, cùng với diện
tích đất tự nhiên rộng, tính thực dụng và ưu tiên ứng dụng thành tựu khoa học
công nghệ vào cuộc sống dẫn đến Chính phủ điện tử của Mỹ được xây dựng
theo phương pháp từ dưới lên. Bang California là ví dụ điển hình về tầm nhìn
Chính quyền điện tử, coi đó là công cụ xây dựng một chính quyền tốt hơn.
1.4.2. Kinh nghiệm của Singapore
Bộ máy công quyền Singapore tinh gọn, không có bộ máy chính quyền
địa phương, chỉ có bộ máy chính quyền trung ương, với 16 bộ, 50 Cục tác
nghiệp (thuộc bộ và cơ quan ngang bộ song có tính độc lập và linh hoạt hơn so
với các cục, vụ, đồng thời, nhân viên của Cục tác nghiệp không phải là công
chức). Đây là điển hình của trường họp xây dựng Chính phủ điện tử từ trên
xuống.
1.4.3. Kinh nghiệm của Hàn Quốc
Hàn Quốc đi đầu ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước.
Lãnh đạo các thời kỳ của Hàn Quốc chú trọng xây dựng cả Chính phủ điện tử,
Chính quyền điện tử. Xét về quy mô và chế độ chính trị, Hàn Quốc có điều kiện
để xây dựng Chính phủ điện tử/Chính quyền điện tử ở các cấp một cách đồng
bộ, nói cách khác, nước này lựa chọn một phương pháp hài hòa. Thủ đô Seoul là
thành phố dẫn đầu thế giới về hành chính thông minh, tận dụng sự phát triển của
công nghệ thông minh trên thế giới để cung cấp dịch vụ công, lấy người dân làm
11
trung tâm, dựa trên sự đối thoại, minh bạch, chia sẻ và cộng tác.
Chương 2:
THỰC TRẠNG XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN ĐIỆN TỬ
TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP
2.1. Đặc điểm địa lý, kinh tế, xã hội thành phố Hà Nội
Thành phố Hà Nội nằm ở vị trí trung tâm của Đồng bằng Sông Hồng, có
diện tích tự nhiên hơn 334.470ha, nằm trong số 17 Thủ đô trên thế giới có diện
tích rộng lớn nhất. Dân số hơn 7 triệu người. Bộ máy hành chính gồm gần 40 Sở
- Ban - Ngành (với 18 Sở “cứng” và các ban, ngành đang tiếp tục được sắp xếp
lại); 30 đơn vị hành chính cấp quận, huyện, thị xã (12 quận, 17 huyện, 1 thị xã)
và 584 đơn vị hành chính phường, xã, thị trấn. Vị thế này có được sau khi Hà
Nội mở rộng địa giới hành chính theo Kết luận Hội nghị Trung ương 6 (khóa X)
và Nghị quyết số 15/2008/NQ-QH12 ngày 29/5/2008 của Quốc hội khóa XII:
phía Bắc giáp các tỉnh Thái Nguyên, Vĩnh Phúc; phía Nam giáp các tỉnh Hà
Nam, Hòa Bình; phía Đông giáp các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Hưng Yên; phía
Tây giáp các tỉnh Hòa Bình, Phú Thọ.
Với những lợi thế về vị trí địa lý, giá trị truyền thống văn hóa, lịch sử lâu
đời, cùng với quyết tâm cao của lãnh đạo Thành phố, các cấp, ngành, sự năng
động, sáng tạo, tiên phong của nhân dân Thủ đô, Hà Nội hoàn toàn hội tụ những
điều kiện để phát triển mọi mặt kinh tế - xã hội một cách bền vững, trong đó có
xây dựng và phát triển thành công Chính quyền điện tử, vì một nền hành chính
dân chủ, hiện đại, vì dân.
2.2. Sơ lược tình hình phát triển CNTT thành phố Hà Nội
CNTT phát triển với nhiều ứng dụng tiện ích và phổ biến trong cuộc sống
hàng ngày được xem như một trong ba yếu tố cần thiết mang đến sự xuất hiện
Chính quyền điện tử. Hà Nội là trung tâm của một quốc gia có tốc độ phát triển
12
và ứng dụng internet cao nhất thế giới với 58 triệu người dùng internet và là thị
trường phát triển điện thoại thông minh nhanh nhất khu vực với tăng trưởng năm
2014 là 66%. Năm 2012, Hà Nội chỉ có 966.737 thuê bao internet thì đến năm
2016, con số này đã lên đến 8.500.000 thuê bao, tăng gần gấp 9 lần. Cùng với
đó, theo báo cáo “Hành vi người dùng điện thoại thông minh” năm 2017 của
Công ty nghiên cứu thị trường Nielsen Việt Nam, tỷ lệ người dùng điện thoại
thông minh (smartphone) so với điện thoại di động thông thường tại các thành
phố lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Hải Phòng ngày càng tăng cao đạt mức
84% người dùng điện thoại thông minh so với 16% người dùng điện thoại di
động thông thường, tăng 6% so với năm 2016.
Sự phát triển CNTT trong các lĩnh vực của đời sống, sản xuất, kinh doanh
trên địa bàn thành phố Hà Nội sớm đặt ra yêu cầu mới đối với hoạt động quản lý
của cơ quan nhà nước, không chỉ là hoạt động hành chính thông thường, mà là
cung cấp dịch vụ công chất lượng cao, dựa trên ứng dụng CNTT vào hoạt động
của cơ quan nhà nước.
2.3. Tầm nhìn về Chính quyền điện tử tại thành phố Hà Nội
Trước hết, ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước được
xem là giữ vai trò chủ đạo, định hướng trong việc phát triển CNTT. Quy hoạch
phát triển CNTT thành phố Hà Nội đến năm 2020, định hướng đến năm 2030
đặt mục tiêu hướng đến xã hội thông tin vào năm 2020 và đi đầu cả nước về
phát triển kinh tế tri thức, xã hội thông tin trên cơ sở hạ tầng đô thị thông minh,
là một trong những thành phố phát triển về chính quyền điện tử, trung tâm mạnh
về công nghiệp CNTT trong khu vực vào năm 2030. Bên cạnh đó, ứng dụng
CNTT trong phát triển kinh tế và xã hội, trực tiếp là phát triển công nghiệp
CNTT, giữ vai trò động lực, nền tảng, chủ động tham gia vào chuỗi giá trị thế
13
giới trong lĩnh vực CNTT.
2.4. Ứng dụng CNTT trong hoạt động cơ quan nhà nước tại thành
phố Hà Nội
Gần 10 năm sau mở rộng địa giới hành chính, Hà Nội nỗ lực ứng dụng
CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, không chỉ xóa những “điểm trắng
CNTT”, mà tiến tới hoàn thành mục tiêu xây dựng Chính quyền điện tử.
2.4.1. Xây dựng và hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, các hệ thống thông tin,
cơ sở dữ liệu cốt lõi và chuyên ngành
Đến năm 2017, Thành phố đã hoàn thành triển khai kết nối mạng WAN,
mạng LAN đến các sở, ngành, quận huyện và 584 xã, phường, thị trấn đạt tỷ lệ
100%, đồng thời triển khai đảm bảo hạ tầng trang thiết bị để triển khai dịch vụ
công tại khối xã/phường, thị trấn.
Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu cốt lõi, chuyên ngành ngày càng được
hoàn thiện theo hướng hiện đại.
Trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh, giáo dục và đào tạo, giao thông vận
tải, giám định Bảo hiểm y tế, tài nguyên - môi trường, công tác hỗ trợ, khuyến
khích hỏa táng... đều ghi nhận những kết quả tích cực từ việc ứng dụng CNTT.
2.4.2. Ứng dụng CNTT phục vụ hoạt động điều hành nội bộ
100% sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thị xã và xã, phường, thị trấn
đã cài đặt phần mềm Phần mềm Quản lý văn bản và Hồ sơ công việc. Tỷ lệ công
chức của Thành phố được cấp hòm thư điện tử công vụ đạt 100%, tỷ lệ viên
chức được cấp hòm thư điện tử công vụ (không bao gồm viên chức các đơn vị
sự nghiệp ngành y tế, giáo dục) đạt 99%. 100% cán bộ, công chức, viên chức
được cấp hòm thư điện tử đã sử dụng trong giải quyết công việc. Tỷ lệ văn bản
chỉ đạo của UBND Thành phố dưới dạng điện tử đạt 100%. Tỷ lệ văn bản giao
dịch giữa các cơ quan nhà nước Thành phố phục vụ công tác chỉ đạo điều hành
của UBND Thành phố dưới dạng điện tử đạt 90% (trừ văn bản mật). 100% sở,
14
ban, ngành; UBND quận, huyện, thị xã đủ điều kiện thực hiện họp giao ban trực
tuyến với UBND Thành phố. Tỷ lệ các cuộc họp giao ban trực tuyến giữa thành
phố với các sở, ngành, quận, huyện đạt 80%.
2.4.3. Ứng dụng CNTT phục vụ người dân và doanh nghiệp
* Cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4
Nhận thấy tầm quan trọng của việc ứng dụng CNTT phục vụ người dân và
doanh nghiệp, Thành phố tập trung chỉ đạo triển khai dịch vụ công mức độ 3, 4,
đáp ứng lộ trình của Trung ương và yêu cầu cao của Thành phố, đặc biệt đã điều
chỉnh mục tiêu Chương trình ứng dụng CNTT, từ 50% lên 100% thủ tục hành
chính thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4. Việc điều chỉnh này không
chỉ thể hiện quyết tâm của Hà Nội đối với hiện đại hóa hành chính, cùng với các
Bộ, ban, ngành Trung ương xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, hành động
mà còn cho thấy sự phát triển nhanh chóng của ứng dụng CNTT phục vụ người
dân, doanh nghiệp. Sự phát triển nhanh chóng đó đã ngay lập tức đặt ra cho Hà
Nội mục tiêu, yêu cầu cao hơn, thậm chí là mục tiêu tuyệt đối (100%) để mang
đến chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.
* Triển khai đồng bộ hệ thống “Một cửa điện tử dùng chung 3 cấp”
Năm 2015, phần mềm một cửa điện tử được sử dụng tại sở, ban, ngành và
UBND quận, huyện, thị xã đạt 100%; UBND xã, phường, thị trấn đạt 75%.
Thành phố phấn đấu năm 2018, 100% sở, ban, ngành, UBND các quận, huyện,
thị xã, xã, phường, thị trấn được triển khai đồng bộ hệ thống “Một cửa điện tử”
dùng chung 3 cấp kết nối hệ thống dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4
thống nhất toàn Thành phố.
* Ưu tiên phát triển sản xuất, kinh doanh lĩnh vực CNTT
Bên cạnh ưu tiên nguồn lực cho các dự án lớn như: Khu Công viên Công
nghệ phần mềm Hà Nội, Khu Công viên CNTT Hà Nội, Khu Phần mềm thuộc
Khu Công nghệ cao Hoà Lạc, Khu CNTT tập trung Cầu Giấy, Thành phố quan
15
tâm phát triển doanh nghiệp CNTT vừa và nhỏ, nhất là doanh nghiệp khởi
nghiệp thông qua chính sách thiết thực, hiệu quả, Vườn ươm doanh nghiệp
CNTT đổi mới sáng tạo Hà Nội (HBI-IT) là ví dụ sinh động.
2.4.4. Đào tạo, bồi dưỡng nhân lực
Cán bộ chủ chốt cấp thành phố, cán bộ chủ chốt của đơn vị và công chức,
viên chức được đào tạo về CNTT qua nhiều hình thức (đào tạo tập trung, hướng
dẫn sử dụng,...). Hàng năm, 100% cán bộ chuyên trách về CNTT tại các cơ
quan, đơn vị được đào tạo, cập nhật kiến thức chuyên sâu về CNTT. Nội dung
đào tạo, tập huấn tập trung về hướng dẫn cơ quan điện tử, chính quyền điện tử,
kỹ năng sử dụng thư điện tử, hệ thống quản lý văn bản, sử dụng và khai thác
thông tin trên internet, an toàn thông tin. Bên cạnh đó, đào tạo chuyên sâu về
quản trị mạng và bảo mật, ứng dụng Web...
2.4.5. Đảm bảo an toàn thông tin
Trước những diễn biến phức tạp về an toàn thông tin trên mạng, Thành phố
đã quan tâm, xác định việc đảm bảo an toàn thông tin là yêu cầu bắt buộc khi triển
khai ứng dụng và phát triển các hệ thống CNTT của Thành phố. Công tác đảm
bảo an toàn thông tin về cơ bản ghi nhận kết quả tích cực. Trong thời gian qua,
không để xảy các sự cố lớn về mất an toàn thông tin.
2.5. Hợp tác quốc tế trong xây dựng Chính quyền điện tử Hà Nội
Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, với vị trí trung tâm chính trị - hành
chính - văn hoá - xã hội, với vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, thành phố Hà
Nội luôn xác định chủ động hội nhập quốc tế, góp phần thực hiện hiệu quả
đường lối, chủ trương đối ngoại của Đảng. Trong quá trình xây dựng Chính
quyền điện tử, thành phố Hà Nội đã hợp tác, tranh thủ kinh nghiệm của nhiều tổ
chức, thành phố và doanh nghiệp lớn trên thế giới như: Tham gia WEGO; hợp
tác với Chính quyền thành phố Seoul, Hàn Quốc; tích cực tham gia trong khuôn
khổ hợp tác giữa Bộ Thông tin và Truyền thông với Nhóm Công ty Công nghệ
16
Thành phố Thông minh Hoa Kỳ; hợp tác với Ấn Độ
2.6. Đánh giá về thực trạng xây dựng Chính quyền điện tử thành phố
Hà Nội trong bối cảnh hiện nay
- Thứ nhất, Hà Nội có quyết tâm chính trị của lãnh đạo các cấp được
chuyển hóa thành hành động cụ thể, đóng vai trò quan trọng đối với việc xây
dựng Chính quyền điện tử.
- Thứ hai, Thành phố đã xây dựng được những nền tảng cơ bản của Chính
quyền điện tử gồm: Trung tâm dữ liệu Nhà nước, Mạng diện rộng (WAN), Cổng
Giao tiếp điện tử Thành phố, Cổng dịch vụ công; Hệ thống và giải pháp an toàn,
an ninh thông tin; Hạ tầng kỹ thuật tại các đơn vị đang dần hoàn thiện.
- Thứ ba, Hà Nội luôn chủ động hội nhập quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực
hợp tác công nghệ cao.
* Khó khăn, hạn chế:
Bên cạnh những kết quả đạt được, Thành phố còn đối mặt với một số khó
khăn, hạn chế có thể kể đến như:
- Diện tích đất tự nhiên rộng lớn, dân số đông, không đồng đều. Yêu cầu
nguồn lực đầu tư triển khai xây dựng Chính quyền điện tử rất lớn, nếu không lựa
chọn trọng tâm, trọng điểm, xác định được khâu đột phá, thì áp lực về vốn, công
nghệ, nhân lực sẽ rất khó khăn.
- Hà Nội hiện vẫn chưa phê duyệt Khung kiến trúc Chính quyền điện tử.
- Mặc dù các chỉ số sẵn sàng cho Chính quyền điện tử thường xuyên ở
nhóm dẫn đầu, song chỉ số liên quan đến môi trường chưa được cải thiện.
c. Nguyên nhân của những khó khăn, hạn chế:
Về khách quan, hội nhập sâu rộng, cạnh tranh gay gắt, nên việc thu hút
các nguồn lực, đặc biệt là nguồn vốn nước ngoài cho đầu tư phát triển rất khó
17
khăn; sự lạc hậu nhanh chóng của yếu tố công nghệ.
Về chủ quan, trình độ nguồn nhân lực CNTT còn bất cập (cả trình độ
18
chuyên môn, ngoại ngữ, năng lực tham mưu cơ chế, chính sách).
Chương 3:
GIẢI PHÁP XÂY DỰNG CHÍNH QUYỀN ĐIỆN TỬ
TẠI THÀNH PHỐ HÀ NỘI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU HỘI NHẬP
3.1. Mục tiêu của Chính quyền điện tử tại thành phố Hà Nội
3.1.1. Mục tiêu tổng quát
Phát triển Chính quyền điện tử gắn với cải cách hành chính, nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước. Tiếp tục đi đầu cả nước về xây
dựng Chính quyền điện tử và Thành phố thông minh…
3.1.2. Một số chỉ tiêu chủ yếu
Xây dựng và hoàn thiện 6 hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu cốt lõi gồm:
Dân cư, đất đai, doanh nghiệp, tài chính, bảo hiểm, thống kê tổng hợp về dân số
tạo nền tảng xây dựng Chính quyền điện tử. Phấn đấu 100% thủ tục hành chính
thực hiện dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4.
3.2. Giải pháp xây dựng Chính quyền điện tử tại thành phố Hà Nội
đáp ứng yêu cầu hội nhập
3.2.1. Giải pháp về xây dựng tầm nhìn
Hà Nội cần sớm hoàn thiện và ban hành Khung kiến trúc Chính quyền
điện tử để định hướng cho toàn bộ hoạt động ứng dụng CNTT trong cơ quan nhà
nước và hiện đại hóa nền hành chính Thủ đô. Khung kiến trúc Chính quyền điện
tử Hà Nội cần đảm bảo cập nhật xu thế mới nhất về CNTT, đón đầu những
thành tựu của Cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 và dẫn dắt việc xây dựng Thành
phố thông minh. Khung kiến trúc Chính quyền điện tử Hà Nội cũng đồng thời
phải phục vụ mô hình chính quyền đô thị, cụ thể ở đây là siêu đô thị Thủ đô, đưa
Hà Nội trở thành trung tâm kinh tế, khoa học - công nghệ tầm cỡ khu vực và
19
châu lục.
Qua xem xét mô hình các nước và các thành phố trên thế giới, Khung kiến
trúc Chính quyền điện tử Hà Nội có thể tham khảo mô hình của Thủ đô Seoul
(Hàn Quốc) với những đặc điểm khá tương đồng về quy mô dân số, vai trò Thủ
đô của quốc gia, phương pháp dung hòa giữa từ dưới lên và từ trên xuống…
Việc nghiên cứu học tập là có định hướng, chọn lọc, cân nhắc sự phù hợp với
đặc điểm của địa phương.
Đề xuất mô hình Khung kiến trúc Chính quyền điện tử Hà Nội được đưa
ra trên cơ sở nghiên cứu mô hình Chính quyền điện tử chung và dự thảo mô hình
Chính quyền điện tử đang được thành phố Hà Nội xem xét. Điểm mới của mô
hình đề xuất là thu gọn một số yếu tố và bổ sung sự tương tác giữa các dịch vụ
công trực tuyến, các ứng dụng và cơ sở dữ liệu trong toàn bộ hệ thống. Bởi xét
đến cùng, Chính quyền điện tử được xây dựng trên cơ sở gắn kết và tương tác
giữa các cấu phần CNTT, giữa chính quyền với người dân và doanh nghiệp.
Kiến trúc Chính quyền điện tử Thành phố Hà Nội sau khi ban hành cần
được đánh giá định kỳ, không ngừng cập nhật, bổ sung xu hướng mới (cả về mô
hình và công nghệ), điều chỉnh những đặc điểm không phù hợp, đồng thời đặt ra
yêu cầu ngày càng cao với bộ máy chính quyền.
3.2.2. Giải pháp về cơ chế, chính sách thúc đẩy ứng dụng CNTT trong
hoạt động cơ quan nhà nước
3.2.2.1. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành chính sách và văn bản quy
phạm pháp luật
Những nội dung đang được điều chỉnh gồm: Chương trình mục tiêu ứng
dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan nhà nước, mục tiêu và tổ chức thực
hiện kế hoạch triển khai dịch vụ công trực tuyến… Những nội dung phát sinh
mới như: Xây dựng Trung tâm giám sát, điều hành thông minh, phương án thuê
dịch vụ Trung tâm dữ liệu, xây dựng Cổng dịch vụ công trực tuyến… Bên cạnh
đó, cần tạo hành lang pháp lý cho các khái niệm “Thành phố thông minh”, “Khu
20
đô thị thông minh”, “Chung cư điện tử”.
3.2.2.2. Huy động vốn đầu tư đa dạng, hiệu quả
Thành phố chủ trương bố trí kinh phí ngân sách hợp lý, đồng thời, đẩy
mạnh xã hội hóa để huy động vốn từ xã hội, trong đó có thu hút vốn đầu tư nước
ngoài, coi đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực công nghệ cao là lĩnh vực được ưu
tiên đặc biệt. Để thu hút vốn đầu tư ngoài ngân sách, Thành phố cần tiếp tục đẩy
mạnh cải cách thủ tục hành chính, triển khai đăng ký kinh doanh qua mạng, rút
ngắn thời gian thực hiện đăng ký kinh doanh, giảm phiền hà và tạo môi trường
thuận lợi cho các nhà đầu tư, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến đầu tư.
3.2.2.3. Ứng dụng CNTT trong việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức
độ 3, 4
Thành phố cần đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến, giúp người dân, tổ
chức, doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc khi làm thủ tục hành
chính công, đồng thời giúp công tác quản lý nhà nước trong các ngành, lĩnh vực,
các cấp được thực hiện công khai, minh bạch, đóng góp chung vào sự phát triển
kinh tế - xã hội. Tích cực rà soát, bãi bỏ những thủ tục hành chính phiền hà,
mang tính chất “giấy phép con” hoặc lợi ích của các ngành, đồng thời quyết tâm
đưa 100% thủ tục hành chính tiến tới giao dịch hoàn toàn trên môi trường mạng
thông qua dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, mức độ 4. Trên cơ sở đó, kiên trì
triển khai “Một cửa” và “Một cửa liên thông”, “Một cửa điện tử” dùng chung ba
cấp, đưa mọi giao dịch với Chính phủ (G2C, G2B, G2E, G…) bắt buộc thực
hiện trên môi trường mạng.
3.2.2.4. Giải pháp thông tin, tuyên truyền
Thành phố cần có chiến lược truyền thông chuyên sâu, hướng đến nhiều
đối tượng. Việc làm này không chỉ giúp người dân quen dần với Chính quyền
điện tử, ý thức được vị thế công dân điện tử, đồng thời quảng bá rộng rãi đến
cộng đồng quốc tế về môi trường kinh tế - xã hội, đầu tư, kinh doanh thuận lợi
21
của Hà Nội.
3.2.3. Giải pháp về thúc đẩy phát triển CNTT trong cộng đồng
3.2.3.1.Kiến tạo môi trường phát triển cho doanh nghiệp CNTT
Thành phố cần tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện các cơ chế, chính sách hỗ
trợ, khuyến khích phát triển CNTT. Cụ thể: Hoàn thiện các văn bản pháp quy,
tạo cơ chế thông thoáng, một cửa, công khai, minh bạch, giải quyết nhanh chóng
thủ tục đầu tư; tạo điều kiện thuận lợi và môi trường tốt cho các nhà đầu tư trên
địa bàn; xây dựng và ban hành quy định ưu đãi đầu tư cho phát triển công
nghiệp CNTT theo quy định của Chính phủ, phù hợp với điều kiện của Thành
phố và cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia; có các chương trình hỗ trợ các
doanh nghiệp CNTT (xây dựng thương hiệu, xây dựng tài sản sở hữu trí tuệ của
doanh nghiệp, áp dụng các quy trình quản lý sản xuất tiên tiến và nâng cao năng
lực sản xuất kinh doanh); có chính sách thu hút, kêu gọi đầu tư của các tập đoàn
nước ngoài lớn vào các khu công nghiệp CNTT tập trung, các nhà đầu tư trong
và ngoài nước đầu tư phát triển, sản xuất sản phẩm và dịch vụ CNTT.
3.2.3.2. Đào tạo nguồn nhân lực
Một là, đổi mới chương trình, nội dung, mở rộng quy mô và nâng cao chất
lượng đào tạo nhân lực CNTT đáp ứng yêu cầu của thị trường.
Hai là, phát triển các hình thức liên kết đào tạo, nâng cao chất lượng đào
tạo.
Ba là, xem xét lại và tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển
nguồn nhân lực CNTT. Cụ thể: (i) Xây dựng và ban hành các tiêu chuẩn ngành
nghề, chức danh về CNTT, chức danh cán bộ quản lý CNTT trong các cơ quan
Nhà nước (theo khoản 2 điều 44 Luật CNTT); (ii) Nghiên cứu lại đề xuất chế độ
ưu đãi đối cán bộ, công chức, viên chức chuyên trách CNTT và quản lý nhà
nước về ứng dụng và phát triển CNTT (phù hợp với Nghị quyết Trung ương và
tình hình thực tế); (iii) Xây dựng và ban hành các chính sách khuyến khích, ưu
22
đãi để thu hút cán bộ CNTT giỏi về làm việc cho các CQNN của Thành phố;
(iv) Nghiên cứu, xây dựng quy định bắt buộc cán bộ, công chức sử dụng phương
tiện CNTT trong công việc; (v) Tạo điều kiện và môi trường thu hút chuyên gia
CNTT quốc tế và người Việt Nam định cư ở nước ngoài vào làm việc ở Hà Nội;
(vi) Khuyến khích các tổ chức, cá nhân tìm kiếm và mở rộng thị trường lao động
nhằm tạo việc làm ở nước ngoài cũng như trong nước cho người lao động tham
gia các hoạt động về CNTT; (vii) Hỗ trợ các doanh nghiệp hợp tác trực tiếp với
các công ty lớn của nước ngoài về CNTT để phát triển nguồn nhân lực CNTT và
đào tạo chuyên gia cấp cao về CNTT.
Việc xây dựng Chính quyền điện tử Hà Nội cần đặt trong điều kiện bối
cảnh thực tế của Thủ đô, kết hợp hài hoà các nhóm giải pháp. Đặc biệt, Hà Nội
cần xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên môn giỏi về tư vấn, tham mưu, dự báo tình
hình, lập quy hoạch tổng thể; đồng thời, có cơ chế tham vấn các tổ chức, chuyên
gia trong và ngoài nước về xây dựng Chính quyền điện tử.
Bốn là, từng bước xây dựng công dân điện tử. Thành phố cần chú trọng
bồi dưỡng công dân điện tử cho hiện tại và mai sau, bao gồm cả người lớn và trẻ
em đều được bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, hướng dẫn và tạo điều kiện ứng
dụng CNTT cũng như sử dụng thiết bị thông minh để giao dịch, giải quyết thủ
tục hành chính trực tuyến.
3.2.4. Giải pháp về khoa học, công nghệ
Điện toán đám mây là một giải pháp toàn diện cung cấp CNTT như một
dịch vụ.
Dữ liệu mở (Open Data) là dữ liệu có thể được bất kỳ ai tự do sử dụng, sử
dụng lại và phân.
Dữ liệu lớn (Big Data) là việc xử lý một tập hợp dữ liệu rất lớn và phức
tạp mà các ứng dụng xử lý dữ liệu truyền thống không xử lý được. Big Data
đang ngày càng được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực, tổ chức với nhiều mục
23
đích khác nhau. Nhìn chung, Big Data ngày càng đóng vai trò quan trọng đối với
không chỉ doanh nghiệp mà cả nền kinh tế quốc gia, giúp nhà quản lý đưa ra
quyết định kịp thời, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hoá chất lượng sản phẩm, dịch
vụ. Trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, ngày càng thu thập được khối
lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn như điều tra thống kê, tiếp nhận, xử lý dịch vụ
trực tuyến… Các dữ liệu này theo thời gian sẽ trở thành kho dữ liệu lớn của các
cơ quan.
3.2.5. Hợp tác quốc tế
Thông qua hợp tác quốc tế, Thành phố kỳ vọng vào việc trao đổi kinh
nghiệm, chuyển giao khoa học công nghệ, và đặc biệt, tranh thủ các nguồn vốn
bên ngoài để đầu tư phát triển. Không chỉ tích cực tham gia các hoạt động hợp
tác quốc tế do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức, Thành phố Hà Nội đã chủ
động tìm kiếm đối tác mạnh về Chính phủ điện tử, Thành phố thông minh để
hợp tác, như: tham gia là thành viên của Tổ chức Chính quyền điện tử các thành
phố trên thế giới - WEGO, hợp tác với Chính quyền thành phố Seoul (Hàn
Quốc), hợp tác với Đại sứ quán Ấn Độ, cơ chế Nhóm các Công ty Hoa Kỳ trong
lĩnh vực Thành phố thông minh tại Việt Nam...
Thành phố thông minh hiện đang có sức hút lớn và là xu thế chung của
nhiều đô thị trên thế giới. Chính quyền điện tử Thủ đô cũng không nằm ngoài sự
phát triển tất yếu đó, vì vậy trong thời gian tới, Hà Nội không chỉ tiếp tục hội
nhập quốc tế sâu rộng, mà còn cần chủ động tìm kiếm đối tác mạnh về CNTT để
tranh thủ lợi thế về trình độ khoa học công nghệ, trình độ quản lý, vốn. Bên cạnh
đó, Thành phố cũng có thể hợp tác với những đô thị có điều kiện tương đồng để
học hỏi kinh nghiệm thành công. Quan trọng hơn cả, Thành phố cần vận dụng
24
sáng tạo những kinh nghiệm đó trong điều kiện thực tế của mình.
KẾT LUẬN
Chính phủ/Chính quyền điện tử, dựa trên ứng dụng CNTT trong hoạt
động của cơ quan nhà nước, là xu thế phát triển tất yếu của các chính quyền trên
thế giới. Xây dựng thành công Chính phủ/Chính quyền điện tử là góp phần xây
dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, dân chủ, vì dân.
Với vị thế của Thủ đô, một siêu đô thị đặc biệt của Việt Nam đang trên đà
phát triển mạnh mẽ, thành phố Hà Nội xác định xây dựng Chính quyền điện tử,
Thành phố thông minh là con đường tất yếu phải đi qua. Trong đó, Chính quyền
điện tử đóng vai trò chủ đạo trong việc kiến tạo Thành phố thông minh, nơi mọi
công dân, tổ chức được phục vụ tối đa bởi công nghệ và là nơi đề cao tinh thần
phục vụ của chính quyền Thành phố.
Sự chủ động và những kết quả đạt được từ việc ứng dụng CNTT trong
hoạt động của cơ quan nhà nước trên địa bàn thành phố Hà Nội rất đáng ghi
nhận. Đây là tiền đề cho một nền hành chính lấy người dân làm trung tâm phục
vụ, cũng như dẫn đến xuất hiện Chính quyền điện tử - phương thức tổ chức hoạt
động và cung cấp các dịch vụ công cho công dân, tổ chức một cách hiệu lực,
hiệu quả mà trước đây chưa từng có. Sự quyết tâm, nỗ lực và những việc làm cụ
thể đã tác động tích cực đến cuộc sống của mỗi người, giúp gia tăng mức độ hài
lòng của người dân với chính quyền và diện mạo Thủ đô đẹp lên từng ngày.
Với mong muốn lý giải một thuật ngữ ngày càng trở nên phổ biến, đồng
thời đóng góp vào quá trình xây dựng Chính quyền điện tử Thủ đô, nhất là khi
chuyển đến giai đoạn Chính quyền điện tử sáng tạo, luận văn “Xây dựng Chính
quyền điện tử thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu hội nhập” đã tập trung vào
nhiên cứu một số vấn đề:
Hệ thống cơ sở lý luận về chính quyền điện tử, cụ thể: tập trung làm rõ
25
những khái niệm làm cơ sở cho quá trình nghiên cứu, những nguyên lý cơ bản
của hành chính nhà nước, những yếu tố là tiền đề xuất hiện Chính phủ/Chính
quyền điện tử, khái niệm Chính phủ/Chính quyền điện tử. Qua đó, khẳng định
sự xuất hiện của Chính quyền điện tử không phải là cái ngẫu nhiên, tự phát mà
là sự phát triển tuần tự từ thấp đến cao của trình độ quản lý hành chính nhà
nước, từ mô hình hành chính công truyền thống đến quản lý công mới.
Bên cạnh hệ thống cơ sở lý luận làm nền tảng cho việc xây dựng chính
quyền điện tử Thủ đô, luận văn mô tả và đánh giá thực trạng ứng dụng CNTT
trong hoạt động của cơ quan nhà nước thành phố Hà Nội trong thời gian qua,
bao gồm cả việc phân tích những hạn chế, đối chiếu với các mục tiêu, nghiên
cứu dự báo các xu hướng tác động…
Hệ thống giải pháp mà luận văn xây dựng không chỉ hướng đến giải quyết
những khó khăn, vướng mắc trước mắt, mà còn hướng đến góp phần hoàn thiện
xây dựng Chính quyền điện tử Thủ đô về lâu dài. Các nhóm giải pháp được phân
theo nhóm và có tính bổ trợ lẫn nhau để đạt hiệu quả tối ưu: Giải pháp về xây
dựng tầm nhìn; giải pháp về cơ chế, chính sách thúc đẩy ứng dụng CNTT trong
hoạt động cơ quan nhà nước; Giải pháp về thúc đẩy phát triển CNTT trong cộng
đồng; giải pháp về khoa học, công nghệ; giải pháp hợp tác quốc tế.
Như vậy, Chính quyền điện tử không còn là khái niệm lý thuyết suông,
mà hiện hữu ngay quanh mỗi chúng ta. Nhờ có Chính quyền điện tử, các yếu tố
cấu thành của Thành phố thông minh dần xuất hiện rõ ràng hơn, phục vụ công
dân Thủ đô một cuộc sống văn minh, hiện đại, có khả năng tương tác thân thiện,
26
thuận lợi với chính quyền Thành phố.
