Tóm tắt Luận văn Thạc sỹ Ngân hàng: Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam

Tóm tắt luận văn<br /> Bản luận văn với tên gọi " Hạn chế rủi ro tín dụng tại ngân hàng Chính<br /> sách xã hội Việt Nam " do tác giả là Hoàng Thị Chương, học viên cao học<br /> kinh tế khóa 13, trường Đại học kinh tế quốc dân, hiện đang công tác tại Ngân<br /> hàng Chính sách xã hội Việt Nam thực hiện.<br /> Mục đích của luận văn là:<br /> - Làm rõ các vấn đề lý luận về rủi ro tín dụng chính sách, các biện pháp<br /> phòng ngừa, hạn chế, xử lý rủi ro tín dụng nói chung và cho vay hộ nghèo,<br /> cho vay đối tượng chính sách nói riêng.<br /> - Đề xuất những giải pháp nhằm góp phần ngăn ngừa, hạn chế và xử lý<br /> rủi ro tín dụng có hiệu quả ở NHCSXH.<br /> Phạm vi chuyên đề tập trung nghiên cứu những rủi ro tín dụng, xử lý<br /> rủi ro tín dụng tại NHCSXH từ năm 2003 đến năm 2006.<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, chuyên<br /> đề gồm những nội dung chính sau:<br /> <br /> Phần 1. Phần mở đầu nêu rõ mục đích của đề tài<br /> Phần 2. Các nội dung chính gồm 3 chương như sau:<br /> Chương 1: Những lý luận về rủi ro tín dụng và biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng<br /> Ngân hàng chính sách. Rủi ro trong cho vay hộ nghèo, người nghèo, vùng nghèo, cho vay<br /> chính sách.<br /> <br /> Xuất phát từ việc đưa ra khái niệm về cho vay chính sách và ngân hàng<br /> chính sách, tác giả đưa ra khái niệm rủi ro, các biện pháp hạn chế rủi ro, kinh<br /> nghiệm quốc tế về quản lý rủi ro mà NHCSXH Việt Nam có thể học tập:<br /> 1.Khái niệm Ngân hàng chính sách.<br /> <br /> i<br /> <br /> - Các khoản tín dụng chính sách là các khoản cho vay chỉ định để hỗ<br /> trợ các chính sách kinh tế và ngành công nghiệp của Chính phủ, là việc cho<br /> vay phi thương mại đối với các hoạt động bán tài chính mà không đáp ứng<br /> các tiêu chí thương mại nhưng lại có tác động xã hội và chính trị quan trọng<br /> trong từng thời kỳ của mỗi quốc gia.<br /> - Các Ngân hàng được thiết lập để chuyên thực hiện tín dụng chính<br /> sách của Chính phủ được gọi là loại hình Ngân hàng Chính sách. Ngân hàng<br /> Chính sách phục vụ các chính sách phát triển còn gọi là Ngân hàng phát triển,<br /> Ngân hàng Chính sách phục vụ các chính sách xã hội còn gọi là Ngân hàng<br /> chính sách xã hội.<br /> - NHCSXH có thể được coi là một loại hình Ngân hàng tài chính vi mô<br /> chính thức, thuộc sở hữu Nhà nước thực hiện vai trò trung gian hay là kênh<br /> chuyển tải vốn cho vay của Chính phủ đến đối tượng thụ hưởng nhằm thực<br /> hiện nhiệm vụ và mục tiêu kinh tế, chính trị của Chính phủ.<br /> Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện một số hoạt động của NHTM<br /> tuy nhiên trong đó chủ yếu là hoạt động tín dụng, các hoạt động khác như huy<br /> động vốn (khai thác nguồn vốn để cho vay, các dịch vụ thanh toán, chuyển<br /> tiền), là thứ yếu và không đầy đủ như của NHTM .<br /> Đặc điểm của NHCS cũng khác so với các NHTM như:<br /> + NHTM lấy lợi nhuận làm mục tiêu hàng đầu trong khi NHCS hoạt<br /> động không có thể không vì mục tiêu lợi nhuận.<br /> + NHTM có thể cho vay mọi đối tượng có đủ điều kiện vay vốn trong<br /> khi NHCS chỉ cho vay một số đối tượng nhất định.<br /> + Các NHTM hiện có đủ các nghiệp vụ: tín dụng đầu tư, chứng khoán,<br /> thanh toán, thanh toán quốc tế, thị trường mở, thị trường liên ngân hàng,<br /> ngoại hối…trong khi NHCS thực hiện các nghiệp vụ đó có thể không đầy đủ.<br /> + Lãi suất cho vay của NHTM theo lãi suất thị trường, lãi suất cho vay<br /> của NHCS theo quy định của Chính phủ nước đó có thể là lãi suất thị trường<br /> hoặc thấp hơn lãi suất thị trường.<br /> ii<br /> <br /> + Các quy định về đảm bảo tiền vay, các quy trình về thẩm định dự án,<br /> các thủ tục và quy trình vay vốn, quy định mức đầu tư tối đa, thời hạn vay<br /> vốn, quy định mức đầu tư tối đa, thời hạn vay vốn, quy định về trích lập và xử<br /> lý rủi ro, quy trình xử lý nghiệp vụ của NHCS có những khác biệt so với các<br /> quy định của Ngân hàng thương mại tuỳ thuộc vào chính sách can thiệp của<br /> Chính phủ.<br /> 2. Rủi ro tín dụng của ngân hàng chính sách.<br /> - Về khái niệm rủi ro tín dụng: Trên cơ sở các khái niệm rủi ro tín<br /> dụng từ nhiều nguồn tài liệu, hệ thống tài chính ngân hàng khác nhau như: tài<br /> liệu “Nghiệp vụ ngân hàng hiện đại – lý thuyết và thực tế”, các quan điểm về<br /> rủi ro và rủi ro tín dụng, khái của Ngân hàng Nhà nước... khái niệm rủi ro tín<br /> dụng có bản chất chung và có thể hiểu theo khái niệm:<br /> Rủi ro tín dụng là khả năng khách hàng không trả, hoặc không trả<br /> đúng hạn hoặc không trả đầy đủ gốc và lãi cho ngân hàng. Nói cách khác, rủi<br /> ro tín dụng là rủi ro mà bên cho vay trong một giao dịch không thực hiện<br /> được theo thời hạn và điều kiện của hợp đồng làm cho người cho vay phải<br /> gánh chịu tổn thất tài chính.<br /> - Tác động của rủi ro tín dụng: Tác động của rủi ro tín dụng là không<br /> nhỏ trong hoạt động ngân hàng, không những thế hậu quả của nó còn ảnh<br /> hưởng đến nền tài chính, tiền tệ quốc gia. Đối với NHCS, do đặc thù riêng<br /> của nó. Rủi ro tín dụng có thể gây ra những tác động sau đây:<br /> *Rủi ro làm giảm uy tín của ngân hàng:<br /> Khi NHCS có mức độ rủi ro cao thì mất uy tín trên thị trường. Nếu<br /> NHCS muốn huy động vốn (được Chính phủ bù lỗ) cũng rất khó.<br /> Khi NHCS cho vay phần lớn là đối tượng không phải thế chấp tài sản,<br /> không ràng buộc chặt chẽ về đảm bảo tiền vay bằng vật chất nếu chất lượng<br /> tín dụng kém, nợ quá hạn và mức độ rủi ro cao khi thì có thể dẫn đến phản<br /> ứng dây chuyền tiêu cực của khách hàng vay vốn.<br /> <br /> iii<br /> <br /> *Rủi ro tín dụng dẫn đến giảm nguồn thu cho NHCS: dẫn đến không<br /> có khả năng chi trả các chi phí quản lý, thất thoát vốn của Nhà nước, tăng<br /> thêm gánh nặng cho ngân sách, giảm sự nhiệt tình, năng lực làm việc của cán<br /> bộ.<br /> * Rủi ro tín dụng của NHCS có thể ảnh hưởng đến uy tín và khả<br /> năng thanh toán nợ nước ngoài của Chính phủ:<br /> Những chương trình tín dụng chính sách có nguồn vốn vay nước ngoài<br /> (phần lớn là vốn ODA) với mức vay lớn nếu để xảy ra rủi ro, thất thoát vốn<br /> cũng làm giảm uy tín của Chính phủ và hệ thống tài chính quốc gia, môi<br /> trường đầu tư.<br /> * Rủi ro tín dụng có thể dẫn đến sự đổ vỡ của hệ thống tín dụng<br /> NHCS:<br /> Đối với NHCS, 100% tín dụng chính sách thì nếu rủi ro tín dụng xảy ra<br /> ảnh hưởng tới cả hệ thống vì hoạt động tín dụng là chủ yếu, chiếm tỷ lệ lớn<br /> danh mục đầu tư. Do đó rủi ro xảy ra sẽ có thể làm suy yếu và có thể dẫn đến<br /> đổ vỡ hệ thống tín dụng của NHCS.<br /> - Về nguyên nhân của rủi ro tín dụng NHCS:<br /> Những nguyên nhân bất khả kháng: Trong đó là nguyên nhân do môi<br /> trường tự nhiên và những thay đổi trong chính sách của Chính phủ. Đây là<br /> nguyên nhân khách quan gây ra rủi ro đối với hệ thống Ngân hàng nói chung,<br /> với NHCS do đối tượng là hộ nghèo, hộ gia đình đối tượng chính sách, doanh<br /> nghiệp ở vùng kinh tế khó khăn thuộc đối tượng dễ bị tác động, dễ bị tổn<br /> thương nhất, và chịu hậu quả cũng nhiều nhất. Có thể nói nguyên nhân bất<br /> khả kháng gây ra những tổn thất nặng nề và thiệt hại tương đối lớn cho<br /> NHCS.<br /> Nguyên nhân thuộc về chủ quan của người vay: Trong đó có phân loại<br /> người vay là doanh nghiệp và người vay là cá nhân. Những sai phạm và vi<br /> phạm của người vay trong sản xuất kinh doanh, trong sử dụng vốn vay dẫn<br /> iv<br /> <br /> đến rủi ro là gì. Việc phân loại này để thực hiện phân loại các biện pháp hạn<br /> chế thích hợp ở các phần sau.<br /> Nguyên nhân từ phía ngân hàng: Nội dung này chủ yếu nêu những<br /> nguyên nhân rủi ro thông thường là qui trình tín dụng chưa hợp lý trong các<br /> khâu từ khi thẩm định cho đến khi phê duyệt, theo dõi món vay, thu hồi<br /> nợ...Bất kỳ một sự không hợp lý trong các khâu này đều có thể dẫn đến không<br /> thu hồi nợ và rủi ro xảy ra. Một nguyên nhân thuộc về ngân hàng là cán bộ.<br /> Hệ thống NHCS cho vay với những ưu đãi về nhiều mặt. Vì vậy có thể khách<br /> hàng vì mục đích có được khoản vay ưu đãi nhưng không đảm bảo tiêu chí<br /> vẫn lợi dụng thông qua sự tiếp tay của cán bộ tín dụng. Đó chính là sự thiếu<br /> minh bạch, đạo đức của cán bộ có thể gây ra rủi ro tín dụng trong hoạt động<br /> tín dụng của NHCS.<br /> 3. Các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng của NHCS:<br /> Xuất phát từ quan điểm đổi mới trong cho vay chính sách và hoạt động<br /> tín dụng của NHCS, nội dung về các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng, trên<br /> cơ sở các biện pháp theo kinh nghiệm quốc tế tốt nhất trong cho vay chính<br /> sách, các dịch vụ tài chính vi mô đó là:<br /> - Phân loại và đánh giá khách hàng:<br /> NHCS cho vay theo đối tượng là chỉ định, tuy nhiên cũng cần phải<br /> phân loại khách hàng theo những tiêu chí về khả năng hấp thụ vốn vay để<br /> đảm bảo hiệu quả cho chính họ. Quan điểm cũ về cho vay chính sách trước<br /> đây là Chính phủ phê duyệt danh sách, ngân hàng giải ngân luôn đem lại hậu<br /> quả là tỷ lệ nợ quá hạn, nợ khó đòi cao, hầu như không có khả năng thu hồi.<br /> Các nước XHCN và một số nước đang phát triển trước đây đều đã trải qua<br /> những tổn thất do cơ chế. Chính sách đổi mới hiện nay khi cho vay chính sách<br /> là Chính phủ xác định giới hạn khách hàng mục tiêu và Ngân hàng cho vay<br /> trên cơ sở thẩm định trong phạm vi giới hạn mục tiêu đó.<br /> <br /> v<br /> <br />