intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST
Báo xấu
11
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết này trình bày kết quả nghiên cứu tổng quan một số lý luận và thực tiễn quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị. Kết quả nghiên cứu đã khẳng định phát triển nông nghiệp đô thị là tất yếu. Phát triển nông nghiệp đô thị luôn gặp những khó khăn và thách thức trong tiếp cận nguồn lực, quy hoạch, thực hiện và cơ chế giám sát hiệu quả, dẫn đến những tác động tiêu cực tới sức khỏe, năng suất, môi trường và khả năng tiếp cận thị trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam

  1. Vietnam J. Agri. Sci. 2023, Vol. 21, No. 6: 695-705 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2023, 21(6): 695-705 www.vnua.edu.vn TỔNG QUAN KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP ĐÔ THỊ VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Thu Huyền, Nguyễn Thị Lý* Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện Nông nghiệp Việt Nam * Tác giả liên hệ: nguyenly@vnua.edu.vn Ngày nhận bài: 21.03.2023 Ngày chấp nhận đăng: 21.06.2023 TÓM TẮT Nông nghiệp đô thị đóng góp vai trò quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của nhiều quốc gia, góp phần quan trọng trong việc đạt được an ninh lương thực toàn cầu. Nông nghiệp đô thị không chỉ cung ứng nguồn lương thực, thực phẩm tươi sống tại chỗ và tạo việc làm và thu nhập cho một bộ phận dân cư đô thị mà còn góp phần tạo cảnh quan, giảm ô nhiễm môi trường và cải thiện sức khỏe cộng đồng đô thị. Bài viết này trình bày kết quả nghiên cứu tổng quan một số lý luận và thực tiễn quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị. Kết quả nghiên cứu đã khẳng định phát triển nông nghiệp đô thị là tất yếu. Phát triển nông nghiệp đô thị luôn gặp những khó khăn và thách thức trong tiếp cận nguồn lực, quy hoạch, thực hiện và cơ chế giám sát hiệu quả, dẫn đến những tác động tiêu cực tới sức khỏe, năng suất, môi trường và khả năng tiếp cận thị trường. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, nghiên cứu đề xuất một số giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị ở Việt Nam. Từ khóa: Nông nghiệp đô thị, phát triển, phát triển nông nghiệp đô thị, tăng trưởng xanh, Việt Nam. Review on International Experience in Urban Agriculture Development and Lessons for Vietnam ABSTRACT Urban agriculture plays a vital role in the socio-economic development of many countries, making an important contribution to achieving global food security. Urban agriculture not only provides fresh food and creates jobs and income for a part of the urban population, but also contributes to creating landscapes, reducing environmental pollution and improving urban community health. This paper presented the results of an overview of some international theories and practices on urban agriculture development and on that basis, some solutions were proposed to develop urban agriculture towards green growth in Vietnam in the near future. The study results indicated that the development of urban agriculture faces difficulties and challenges including difficulties in accessing resources (land, water and credit and supporting infrastructure) and lack of effective planning, implementation and monitoring, leading to negative impacts related to health, productivity and environmental risks as well as market access. Research results have confirmed that the development of urban agriculture is inevitable. On the basis of assessing the current situation, the study proposes a number of solutions to develop urban agriculture in Vietnam. Keywords: Urban agriculture, development, green growth, Vietnam. nguồn gốc tÿ să phát triùn hû thống vþąn đþĉc 1. ĐẶT VẤN ĐỀ phân bổ cûa các gia đünh ć vùng ven đô thĀ cûa Nông nghiûp đô thĀ có thù đþĉc đĀnh nghÿa các nþĆc Anh, ĐĀc, Hà Lan, Thýy Điùn vào thø là să phát triùn, chø biøn và phân phối lþĄng kČ XVIII do să chuyùn dĀch cûa nông nghiûp, đô thăc, thăc phèm thông qua trồng trọt, chën nuôi thĀ hóa trong quá trình công nghiûp hóa. Tÿ trong và xung quanh các thành phố đù cung cçp nëm 1999, Tổ chĀc Nông nghiûp và LþĄng thăc cho ngþąi dân täi đĀa phþĄng (Game & Primus, cûa Liên hiûp quốc (FAO) đã tëng cþąng să can 2015; Zeeuw, 2004). Nông nghiûp đô thĀ có thiûp chýnh sách đối vĆi nông nghiûp đô thĀ nhþ 684
  2. Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Thu Huyền, Nguyễn Thị Lý một phæn không thù thiøu cûa hû thống sân Bài viøt này trình bày køt quâ tổng quan xuçt nông nghiûp thø giĆi và xác nhên vai trò một số lý luên và kinh nghiûm thăc tiún v÷ phát cûa nông nghiûp đô thĀ trong viûc cung cçp triùn nông nghiûp đô thĀ. Nghiên cĀu tổng hĉp lþĄng thăc, thăc phèm cho các đô thĀ, täo ra viûc các køt quâ nghiên cĀu đã công bố trong nþĆc, làm và thu nhêp cho ngþąi nghèo thành thĀ quốc tø và các chýnh sách cĂ liön quan. PhþĄng (FAO, 2011). Køt quâ nghiên cĀu cûa Corbould pháp phân tích nội dung theo tiøp cên hû thống (2013) cho thçy nông nghiûp đô thĀ đĂng gĂp tÿ đþĉc sā dýng đù phân tích kinh nghiûm quốc tø, 15 đøn 20% nguồn cung cçp lþĄng thăc cûa thø rút ra bài học kinh nghiûm và gĉi ý v÷ giâi pháp giĆi và có thù đĂng một vai trò quan trọng trong phát triùn nông nghiûp đô thĀ ć Viût Nam trong viûc đät đþĉc an ninh lþĄng thăc toàn cæu. Ở Trung Quốc, nông nghiûp đô thĀ và ven đô täi thąi gian tĆi. nhi÷u thành phố lĆn cung cçp tĆi 85% nhu cæu v÷ rau xanh, 50% v÷ thĀt trĀng cûa ngþąi dân. 2. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ PHÁT Theo dă báo, đøn nëm 2050, khoâng 68% trong TRIỂN NÔNG NGHIỆP ĐÔ THỊ tổng số 9,7 tČ dân số thø giĆi sô sống ć khu văc đô thĀ (Erwin, 2022) do đĂ nhu cæu v÷ lþĄng 2.1. Một số lý luận cơ bân về nông nghiệp thăc thăc phèm ć đô thĀ sô rçt cao. Nông nghiûp đô thị đô thĀ thông minh là xu hþĆng mĆi nhìm đâm 2.1.1. Nông nghiệp đô thị và một số khái bâo an toàn lþĄng thăc thăc phèm cho đô thĀ. niệm liên quan Nông nghiûp đô thĀ cüng đĂng gĂp vai trā đáng kù trong phát triùn sinh kø cûa ngþąi nghño đô Nông nghiệp đô thị: Theo đĀnh nghÿa cûa thĀ thông qua viûc đâm bâo an ninh lþĄng thăc FAO nông nghiûp đô thĀ bao gồm câ nông và täo ra thu nhêp (Lee & cs., 2010). nghiûp ven đô và cĂ thù đþĉc đĀnh nghÿa là hoät Viût Nam là quốc gia đang phát triùn vĆi động täo ra lþĄng thăc và sân phèm đæu ra khác quá trünh đô thĀ hóa diún ra mänh mô ć các thông qua sân xuçt nông nghiûp và các quy vùng đô thĀ lĆn và khu văc ven đô. Các ngành trình liên quan (chuyùn đổi, phân phối, tiøp thĀ, kinh tø thuộc khu văc đô thĀ đã đĂng gĂp tái chø„), diún ra trön đçt li÷n và các không khoâng 70% GDP và là trung tâm täo động lăc gian khác trong thành phố và vùng lân cên phát triùn kinh tø cûa các vùng, mi÷n (Nguyún (FAO Rikolto & RUAFF, 2022). ChþĄng trünh Cao Lýc, 2023). Nông nghiûp đô thĀ đþĉc đánh Phát triùn Liên hiûp quốc (UNDP) cý thù hóa giá đĂng gĂp vai trā quan trọng câ v÷ kinh tø, xã khái niûm nông nghiûp đô thĀ là hoät động sân hội và môi trþąng ć Viût Nam. Nông nghiûp đô xuçt các loäi thăc phèm và sân phèm nông thĀ góp phæn cung Āng nguồn lþĄng thăc, thăc nghiûp khác, dăa vào quč đçt và nguồn nþĆc ć phèm tþĄi sống täi chỗ cho các đô thĀ; täo viûc khu văc đô thĀ và các vùng ngoäi vi, Āng dýng làm và thu nhêp cho một bộ phên dån cþ sinh các phþĄng pháp sân xuçt chuyên canh, sā dýng sống bìng sân xuçt nông nghiûp nay bĀ mçt đçt hoðc tái sā dýng các nguyên vêt liûu tă nhiên và do đô thĀ hóa; nông nghiûp đô thĀ dú tiøp cên các chçt thâi đô thĀ (UNDP, 1996). dĀch vý đô thĀ, mć ra cĄ hội mĆi cho phát triùn Không gian nông nghiûp đô thĀ là không gian chi÷u såu theo hþĆng nông nghiûp công nghû đô thĀ chĀa đăng tçt câ các hoät động liên quan cao. Nông nghiûp đô thĀ không chþ góp phæn täo cânh quan, giâm ô nhiúm môi trþąng mà còn câi đøn nông nghiûp đô thĀ. Không gian nông nghiûp thiûn sĀc khăe cộng đồng (Anh Tuçn, 2017). Tuy đô thĀ bao gồm cânh quan đô thĀ truy÷n thống và nhiên phát triùn nông nghiûp đô thĀ cüng gðp cânh quan đô thĀ sân xuçt (Hà Anh, 2020). Nông nhĂng khĂ khën và thách thĀc nhþ khĂ khën nghiûp đô thĀ là nĄi cung cçp lþĄng thăc, thăc trong tiøp cên nguồn lăc (đçt, nþĆc, tín dýng và phèm täi chỗ cho các đô thĀ. Nông nghiûp đô thĀ hä tæng hỗ trĉ), thiøu quy hoäch và cĄ chø giám dú dàng tiøp cên các dĀch vý, tiûn ých đô thĀ, góp sát hiûu quâ, dén đøn tác động tiêu căc tĆi sĀc phæn täo viûc làm và tëng thu nhêp cho một bộ khăe, nëng suçt và môi trþąng cüng nhþ khâ phên dån cþ đô thĀ, đồng thąi góp phæn vào quân nëng tiøp cên thĀ trþąng (Corbould, 2013). lý b÷n vĂng tài nguyên thiên nhiên, giâm thiùu ô 685
  3. Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam nhiúm môi trþąng và täo dăng cânh quan đô thĀ, cây cânh và täo viûc làm đa däng (Đào Thø Anh, câi thiûn sĀc khăe ngþąi dân. dén theo Đðng Hiøu, 2021). Nông nghiûp đô thĀ xuçt phát là mô hình Nông nghiệp xanh và tăng trưởng xanh: Có tên dýng các diûn tích nhă, lô đçt trống, sân nhi÷u khái niûm khác nhau v÷ nông nghiûp vþąn, thâm că, ban công, sån thþĉng, nĄi sinh xanh. Tuy nhiên theo Tổ chĀc Hĉp tác và Phát hoät cộng đồng trong các đô thĀ đù trồng cây triùn kinh tø (OECD), nông nghiûp xanh là cách hoðc chën nuôi gia cæm, gia súc nhă, đáp Āng thĀc phát triùn ngành nông nghiûp, trong đĂ tối nhu cæu thiøt thăc cho cþ dån đô thĀ. Ưu điùm đa hĂa cĄ hội khai thác các nguồn tài nguyên cûa nông nghiûp đô thĀ là diûn tích sân xuçt säch, dén đøn một mô hình nông nghiûp tëng nhă, phù hĉp vĆi đi÷u kiûn ć thành thĀ. Ứng dýng trþćng b÷n vĂng gín hĄn vĆi bâo vû môi trþąng. khoa học kč thuêt và công nghû cao cho các sân Nông nghiûp xanh vĆi đĀnh hþĆng là nông phèm sân xuçt ra têp trung phýc vý ngay cho nghiûp hĂu cĄ, nông nghiûp theo hþĆng tuæn nhu cæu cûa khu văc đô thĀ nhþ: hoa lan, cåy hoàn đâm bâo 4 nguyên tíc: sĀc khăe, sinh thái, cânh, cá cânh, nuôi trồng các loäi cây, con đðc công bìng, cèn trọng dæn trć thành hþĆng đi sân, cao sân,„ không chþ täo giá trĀ trong sinh mĆi nhìm xây dăng một n÷n nông nghiûp vën hoät mà còn góp phæn täo mč quan đô thĀ, täo minh thích Āng vĆi biøn đổi khí hêu (Võ HĂu nòt vën hĂa đô thĀ và câi thiûn môi trþąng sinh PhþĆc & TrþĄng ThĀ Thu HþĄng, 2021). thái theo hþĆng xanh - säch - đõp, hài hòa giĂa Tëng trþćng xanh đþĉc đĀnh nghÿa là să thiên nhiên vĆi con ngþąi. So vĆi nông nghiûp thúc đèy tëng trþćng và phát triùn kinh tø, truy÷n thống, nông nghiûp đô thĀ có lĉi thø cänh đồng thąi đâm bâo rìng các nguồn tài sân tă tranh nhçt đĀnh v÷ khâ nëng cung cçp cho thĀ nhiên tiøp týc cung cçp các tài nguyên và dĀch trþąng đô thĀ sân phèm có chi phí ró hĄn, bao vý môi trþąng thiøt yøu cho cuộc sống cûa con gồm câ chi phý môi trþąng (Đðng Hiøu, 2021). ngþąi (DþĄng ThĀ Tuyøt Nhung, 2022). Đánh Thách thĀc lĆn nhçt đối vĆi nông nghiûp đô giá đþĉc tæm quan trọng cûa nông nghiûp xanh, thĀ là phâi tổ chĀc sân xuçt trong không gian nông nghiûp tuæn hoàn, nông nghiûp thông chêt hõp, ýt đçt canh tác. VĆi să hỗ trĉ cûa khoa minh và tëng trþćng xanh, chính phû Viût Nam học công nghû và nhu cæu ngày càng cao cûa đąi ban hành Quyøt đĀnh 1658/QĐ-TTg phê duyût sống, mô hình này đã đþĉc quan tåm đæu tþ trć Chiøn lþĉc quốc gia v÷ tëng trþćng xanh giai thành một ngành kinh tø sinh thái giá trĀ cao đoän 2021-2030, tæm nhìn 2050. Chiøn lþĉc trong và ven đô thĀ, bao gồm hoät động sân tëng trþćng xanh có mýc tiêu tổng quát: “Góp xuçt, chø biøn và làm dĀch vý chuyên sâu v÷ cây phæn thúc đèy cĄ cçu läi n÷n kinh tø gín vĆi đổi trồng nông nghiûp, vêt nuôi phù hĉp vĆi đi÷u mĆi mô hünh tëng trþćng, nhìm đät đþĉc thĀnh kiûn cý thù cûa các đô thĀ đþĉc sā dýng phþĄng vþĉng v÷ kinh tø, b÷n vĂng v÷ môi trþąng và pháp canh tác hĂu cĄ, công nghû cao, giâi pháp công bìng v÷ xã hội; hþĆng tĆi n÷n kinh tø xanh, kč thuêt truy÷n thống køt hĉp vĆi hiûn đäi có trung hòa carbon và đĂng gĂp vào mýc tiêu hän khâ nëng sā dýng và tái sā dýng tài nguyên chø să gia tëng nhiût độ toàn cæu”. Nhþ vêy thiên nhiên và chçt thâi đô thĀ... (VþĄng Xuån phát triùn nông nghiûp đô thĀ cùng vĆi giâi pháp Nghiêm, 2021). công nghû thông minh, sā dýng hiûu quâ tài Nông nghiệp đô thị thông minh là nông nguyên hiûn có và phát triùn tài nguyên thay nghiûp đô thĀ có áp dýng công nghû thông minh thø sô góp phæn quan trọng vào mýc tiöu tëng - một n÷n nông nghiûp đa chĀc nëng, cĂ vai trā: trþćng xanh cûa Viût Nam trong thąi gian tĆi. góp phæn täo cânh quan đô thĀ và câi thiûn sĀc khăe cộng đồng; góp phæn cung Āng nguồn lþĄng 2.1.2. Vai trò của nông nghiệp đô thị thăc, thăc phèm tþĄi sống täi chỗ cho đô thĀ; có Cho đøn nay đã cĂ nhi÷u nghiên cĀu khác khâ nëng giâi quyøt đþĉc các vçn đ÷ liên quan nhau đþĉc thăc hiûn đù đánh giá vai trā cûa đøn phát triùn cĄ sć hä tæng xanh, täo nguồn nông nghiûp đô thĀ ć các quốc gia trên thø giĆi. lþĄng thăc, thăc phèm an toàn, sân xuçt hoa Køt quâ cûa nhi÷u nghiên cĀu đã chþ ra, nông 686
  4. Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Thu Huyền, Nguyễn Thị Lý nghiûp đô thĀ mang läi rçt nhi÷u tác động tích thâi, thiøu đa däng sinh học„), giúp câi thiûn căc v÷ kinh tø, xã hội và môi trþąng. Nông môi trþąng täi các thành phố (Skar & cs., 2020). nghiûp đô thĀ mang läi lĉi ých đa chi÷u, đðc biût Bên cänh đĂ, nông nghiûp đô thĀ giúp nâng cao là liön quan đøn an ninh lþĄng thăc cho các khâ nëng chống chĀu cûa đô thĀ và góp phæn đáp nhóm thu nhêp thçp, cĄ hội viûc làm và đào täo Āng các thách thĀc thích Āng vĆi biøn đổi khí cho các nhóm yøu thø, tëng cþąng khâ nëng tiøp hêu. Nông nghiûp đô thĀ cĂ tác động tích căc đøn cên vĆi rau quâ tþĄi và giâm tác động đøn môi viûc phû xanh thành phố, câi thiûn vi khí hêu đô trþąng nhą rút ngín quá trình vên chuyùn, thĀ (chín gió, giâm býi, bóng râm, cô lêp carbon đĂng gĂi và bâo quân. và các chçt ô nhiúm khác), bâo tồn các tài DþĆi gĂc độ kinh tø, nông nghiûp đô thĀ nguyön đçt, nþĆc, đa däng sinh học và cânh đĂng gĂp vai trò trong quan trọng đối vĆi quá quan vën hĂa (Zeeuw, 2004). trình phát triùn kinh tø ć câ cçp độ quốc gia và Mðc dù mang läi lĉi ích v÷ câ kinh tø, xã hội đĀa phþĄng (Zeeuw, 2004) cüng nhþ đối vĆi sinh và môi trþąng, nông nghiûp đô thĀ ć các nþĆc kø cûa ngþąi nghèo thành thĀ thông qua viûc đang phát triùn phâi đối mðt vĆi một số thách đâm bâo an ninh lþĄng thăc và täo thu nhêp thĀc, bao gồm nhĂng lo ngäi v÷ sĀc khăe, să (Egal & cs., 2001; Lee & cs., 2010). Chîng hän xâm lçn cûa đô thĀ vào các khu văc canh tác và nhþ khoâng 90% tiêu thý rau tþĄi ć thû đô cûa tình träng pháp lý không chíc chín (Corbould, Ghana đøn tÿ hoät động sân xuçt nông nghiûp 2013). Køt quâ nghiên cĀu cûa Ngân hàng Thø trong thành phố (Corbould, 2013). HĄn nĂa, viûc giĆi nëm 2013 ć Bangalore (Ấn Độ), Accra sân xuçt lþĄng thăc chính ć các khu văc thành (Ghana), Nairobi (Kenya) và Lima (Peru) đã chþ thĀ đþĉc coi là một cĄ chø Āng phó trong các tình ra, să phát triùn cûa nông nghiûp đô thĀ thþąng huống mçt an ninh lþĄng thăc nghiêm trọng và bĀ ânh hþćng bći các quy đĀnh v÷ pháp lý liên hþĆng đøn tiêu dùng hộ gia đünh ć hæu høt các quan đøn sā dýng đçt, nguy cĄ làm mçt đçt khu văc trên thø giĆi (Egal & cs., 2001). nông nghiûp. Thöm vào đĂ, ngþąi sân xuçt nông V÷ mðt xã hội học, nông nghiûp đô thĀ có nghiûp täi đô thĀ thiøu khâ nëng tiøp cên vĆi hû thù hoät động nhþ một chiøn lþĉc quan trọng thống thuČ lĉi phýc vý tþĆi tiêu, tín dýng, têp trong xĂa đĂi giâm nghño và tëng cþąng să hòa huçn kč thuêt và dĀch vý khuyøn nông (World nhêp xã hội cûa nhĂng ngþąi nhêp cþ mĆi và Bank, 2013). các nhóm yøu thø trong xã hội đô thĀ. Nghiên cĀu cûa Egal & cs. (2001) täi một số nþĆc châu 2.2. Phát triển nông nghiệp đô thị ở một số Phi đã chþ ra, ngþąi nghèo thành thĀ chi tiêu quốc gia khoâng 60-80% thu nhêp cho thăc phèm. Nông 2.2.1. Xu hướng phát triển nông nghiệp đô nghiûp đô thĀ đã gĂp phæn xĂa đĂi giâm nghèo thị trên thế giới thông qua giâm chi tiöu và tëng thu nhêp. Bên cänh đĂ, trang träi đô thĀ cüng đĂng vai trā Nhìn chung, thăc tiún phát triùn nông quan trọng trong cung cçp hoät động giâi trí cho nghiûp đô thĀ ć mỗi quốc gia khác nhau, phý cþ dån. Khi các nhu cæu cĄ bân đþĉc đáp Āng, cþ thuộc vào các đi÷u kiûn tă nhiên, kinh tø xã hội dân thành thĀ có thù làm vþąn nhi÷u hĄn đù thþ cý thù. Tuy nhiön các xu hþĆng phát triùn nông giãn v÷ thù chçt hoðc tâm lý tích căc hĄn so vĆi nghiûp đô thĀ bao gồm: sân xuçt lþĄng thăc truy÷n thống. Một số trang (i) Đô thị hóa nông nghiệp: là viûc chuyùn träi đô thĀ khác cüng cĂ thù phát triùn các chĀc đổi các khu văc đô thĀ trć thành nĄi sân xuçt nëng giáo dýc sinh thái hoðc bít đæu đĂng một nông nghiûp. Các không gian nhþ công viön, sån vai trò trong viûc chëm sĂc nhĂng ngþąi bĀ rối thþĉng, mái nhà và không gian công cộng khác loän tâm lý (Zeeuw, 2004). đþĉc sā dýng đù trồng cây, trồng rau và nuôi gia V÷ khía cänh môi trþąng, nông nghiûp đô cæm nhă. Đi÷u này giúp tên dýng tối đa không thĀ có ti÷m nëng gĂp phæn giâm thiùu một số tác gian có sïn trong đô thĀ và giâm khoâng cách động bçt lĉi (ô nhiúm không khí, ô nhiúm chçt vên chuyùn thăc phèm. Các quốc gia nhþ 687
  5. Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam Singapore, Maylaysia đã phát triùn nông nghiûp 2.2.2. Phát triển nông nghiệp đô thị đô thĀ khá mänh theo xu hþĆng này. ở Singapore (ii) Ứng dụng công nghệ thông minh: các Singapore là quốc gia có thu nhêp bình quân công nghû thông minh nhþ tă động hóa, đæu ngþąi đĀng đæu trong khu văc Đông Nam Á Internet vän vêt và trí tuû nhân täo đù quân lý vĆi mĀc gæn 60 nghìn USD. Tuy nhiên, 90% các hû thống nông nghiûp đô thĀ ngày càng đþĉc lþĄng thăc, thăc phèm tiêu dùng cûa Singapore Āng dýng nhi÷u hĄn. Hû thống tþĆi nþĆc tă phâi nhêp khèu và trć thành thách thĀc lĆn nhçt động, kiùm soát môi trþąng và theo dõi sĀc khăe cûa quốc đâo này. Chính vì vêy, Singapore đã đðt cây trồng thông qua các câm biøn có thù giúp mýc tiêu tă sân xuçt đþĉc 30% lþĉng lþĄng thăc tëng nëng suçt và hiûu quâ trong nông nghiûp vào nëm 2030 bìng cách triùn khai áp dýng công đô thĀ. Nông nghiûp thûy canh cüng là một nghû sân xuçt hiûn đäi đù phát triùn nông nghiûp phþĄng pháp Āng dýng công nghû thông minh đô thĀ. Nëm 2014, chýnh phû đã công bố Quč trồng cåy trong môi trþąng nþĆc mà không cæn nëng suçt nông nghiûp trĀ giá khoâng 47 triûu sā dýng đçt, khíc phýc đþĉc không gian hän chø USD đù hỗ trĉ các trang träi tëng sân lþĉng bìng và tiøt kiûm nþĆc. Nông nghiûp đô thĀ thûy canh cách sā dýng công nghû tiên tiøn và đøn 2021 đã sā dýng hû thống thûy canh dọc hoðc ngang trên cĂ hĄn 100 trang träi đþĉc hþćng lĉi tÿ quč này sån thþĉng, trong các nhà kính hoðc thêm chí (Hoàng Tri÷u Hoa, 2022). trong các container chuyùn đổi. Đåy là xu hþĆng Singapore là một ví dý điùn hình thành phát triùn nông nghiûp đô thĀ ć nhi÷u quốc gia công v÷ phát triùn nông nghiûp đô thĀ nhą să køt trong đĂ cĂ ĐĀc, Hoa KĊ, Hàn Quốc nhìm khíc hĉp giĂa công nghû sân xuçt tiên tiøn, să đa phýc să khan hiøm v÷ nguồn lăc và nhu cæu thăc däng các phþĄng pháp canh tác và chýnh sách phèm tëng nhanh cûa cþ dån đô thĀ. hỗ trĉ tài chính cûa chính phû. Trong sân xuçt (iii) Nông nghiệp đô thị hữu cơ: phát triùn rau ën lá, ngþąi dån Singapore đã cĂ nhĂng nông nghiûp đô thĀ hĂu cĄ đang trć thành một cách sáng täo đù bố trí trang träi trồng rau ć các lÿnh văc phát triùn đáp Āng nhu cæu ngày càng khu văc khác nhau trong thành phố. Các trang träi đô thĀ đþĉc phát triùn rçt mänh và sân xuçt tëng cûa ngþąi tiöu dùng đô thĀ đối vĆi thăc nông nghiûp đþĉc triùn khai ć khíp nĄi, tên phèm hĂu cĄ. PhþĄng pháp trồng trọt và nuôi dýng khoâng không trên nhà, trên sån thþĉng trồng hĂu cĄ không sā dýng hóa chçt độc häi và và ć nhĂng không gian chþa đþĉc tên dýng nhþ têp trung vào bâo vû môi trþąng và sĀc khăe con dþĆi các gæm cæu đù trồng trọt. Nóc nhà cûa bãi ngþąi. Các quốc gia đi đæu trong phát triùn nông đêu xe nhi÷u tæng trong các khu nhà ć công nghiûp hĂu cĄ là ĐĀc, Cuba, Hoa KĊ, và Ấn Độ. cộng cüng đã đþĉc chính phû cho phòp ngþąi (iv) Nông nghiệp xanh: là khái niûm khác dân sā dýng đù trồng rau. Dén theo Kim Long cûa nông nghiûp đô thĀ phân ánh xu hþĆng phát (2023), Singapore đã cĂ 238 trang träi trên mái triùn nông nghiûp đô thĀ b÷n vĂng, thân thiûn nhà chung cþ cao tæng hay bãi đỗ xe trên cao ć vĆi môi trþąng ć câ khu văc đô thĀ, nông thôn và Singapore đþĉc chính phû cçp phép sân xuçt nĂ đþĉc đ÷ cêp ć hæu høt các quốc gia. Nó nhçn týnh đøn nëm 2020. Qua đĂ cho thçy, phþĄng mänh viûc sā dýng các phþĄng pháp, kč thuêt thĀc sân xuçt sáng täo có thù mang läi nëng bâo vû môi trþąng, tối þu hĂa sā dýng tài suçt cao trong đi÷u kiûn hän hõp v÷ đçt đai. nguyên và hän chø tác động tiêu căc lên hû sinh Nøu các mô hünh này đþĉc áp dýng trên quy mô thái. Mýc tiêu cûa nông nghiûp đô thĀ xanh là lĆn hĄn, Singapore cĂ thù khíc phýc đþĉc hän tên dýng không gian đô thĀ nhþ sån thþĉng, chø v÷ nguồn lăc và tëng cþąng khâ nëng cung mái nhà, công viên và các không gian công cộng cçp thăc phèm ć các loäi rau ën lá và cá. đù trồng cây, trồng rau, nuôi gia cæm, sân xuçt Singapore cüng chú trọng phát triùn nông các loäi thăc phèm tþĄi säch và đåy cüng là một nghiûp đô thĀ hĂu cĄ nhìm đâm bâo an ninh khái niûm v÷ phát triùn nông nghiûp đô thĀ lþĄng thăc và giâm thiùu phý thuộc vào nhêp trong bối cânh biøn đổi khí hêu. khèu thăc phèm. Thành phố này đã triùn khai 688
  6. Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Thu Huyền, Nguyễn Thị Lý các dă án trồng rau và trồng cây trong các tòa cänh đĂ, các phþĄng pháp trồng cây trên sân nhà cao tæng, trên mái nhà và trong nhĂng khu thþĉng và canh tác thîng đĀng cüng đþĉc áp văc công cộng (Bâo Hà, 2020). dýng trong sân xuçt nông nghiûp đô thĀ, mang Singapore cüng xåy dăng các khu nhà kính läi køt quâ cao hĄn so vĆi các phþĄng pháp canh đù trồng rau tÿ viûc tên dýng các không gian cü tác thông thþąng do nëng suçt cao hĄn và tiøt mà hiûn nay không còn sā dýng. Nhà kýnh đþĉc kiûm diûn tích trồng trọt. Các phþĄng pháp sân thiøt kø phù hĉp, có thù tă đi÷u chþnh đù không xuçt nông nghiûp đô thĀ cûa Singapore nhþ khý lþu thông tốt hĄn và mang läi nëng suçt tÿ thiøt lêp hû thống canh tác aquaponics trên mái 60-80kg thăc phèm trên mỗi mét vuông. Sân các bãi đỗ xe và mć các trang träi đô thĀ trong phèm rau thu hoäch täi các nhà kính này các tòa nhà không sā dýng cüng đþĉc áp dýng ć thþąng phýc vý cho thĀ trþąng tiêu thý täi chỗ. Malaysia. Chính phû Malaysia cüng triùn khai một số chính sách hỗ trĉ đù phát triùn nông 2.2.3. Phát triển nông nghiệp đô thị nghiûp đô thĀ, điùn hình là Chính sách nông ở Malaysia lþĄng quốc gia giai đoän 2011-2020. Malaysia đþĉc chọn đù làm ví dý nhþ là một 2.2.4. Phát triển nông nghiệp đô thị ở một trþąng hĉp cûa phát triùn nông nghiûp đô thĀ đþĉc coi nhþ là một công cý cûa phát triùn b÷n số quốc gia khác trên thế giới vĂng (Islam & Siwar, 2012). ChþĄng trünh nông Theo VþĄng Xuån Nghiöm (2021), nhi÷u đô nghiûp đô thĀ täi Malaysia đþĉc triùn khai tÿ thĀ trên thø giĆi đã phát triùn mänh v÷ nông nëm 2014 và đþĉc thăc hiûn thông qua viûc nghiûp đô thĀ vĆi nhĂng thành công bþĆc đæu, thành lêp các cộng đồng nông nghiûp đô thĀ tác động đøn chçt lþĉng cuộc sống cûa cþ dån đô (Hoàng Tri÷u Hoa, 2022). Theo chþĄng trünh thĀ. Tÿ cuối thø kČ XX, nông nghiûp đô thĀ đã trć này, các khoâng trống xung quanh khu dån cþ thành xu thø trong quá trình phát triùn đô thĀ ć đþĉc tên dýng cho trồng trọt. Týnh đøn nëm các quốc gia. 2021, Malaysia có 11.000 cộng đồng cþ dån nông Theo báo cáo hàng nëm cûa FAO (dén theo nghiûp đô thĀ và chính phû Malaysia cüng đðt VþĄng Xuån Nghiöm, 2021) nëm 2008 “gæn 1/3 mýc tiöu đät đþĉc 20.000 cþ dån nông nghiûp đô lþĉng rau, quâ, thĀt, trĀng cung Āng cho đô thĀ thĀ vào nëm 2030. Thay đổi phþĄng thĀc canh trên thø giĆi là tÿ nông nghiûp đô thĀ, 25-75% tác ć khu văc đô thĀ so vĆi các phþĄng pháp số gia đünh ć thành phố phát triùn theo mô canh tác truy÷n thống là một trong nhĂng giâi hình nông nghiûp đô thĀ”. Tiêu biùu phâi kù pháp chû chốt trong chiøn lþĉc phát triùn nông đøn ć MatxcĄva (Nga) 65% gia đünh cĂ mô hünh nghiûp đô thĀ cûa chính phû Malaysia. VAC đô thĀ, ć Dactxalam là 68%, Maputo Trong phát triùn nông nghiûp đô thĀ, 37%,„ Täi Bòclin (ĐĀc), có 8 vän mânh vþąn Maylaysia đã đánh giá và nhên diûn các vçn đ÷ trồng rau ć đô thĀ. nhþ ô nhiúm môi trþąng, sā dýng phân bón, hóa Hàng vän cþ dån ć New York (Hoa KĊ) có chçt„ là nhĂng nguyên nhân gây ânh hþćng vþąn trồng rau trön sån thþĉng. Täi New York, đøn sĀc khăe cüng nhþ môi trþąng sống cûa mô hình nông nghiûp đô thĀ hĂu cĄ đþĉc phát ngþąi dân ć khu văc thành thĀ. Kč thuêt phù triùn nhanh thông qua chþĄng trünh hĉp đù giâi quyøt đþĉc vçn đ÷ này bao gồm các “GreenThumb”. ChþĄng trünh này hỗ trĉ và phþĄng pháp sân xuçt không cæn đçt nhþ nông khuyøn khích viûc thành lêp khu vþąn cộng nghiûp khí canh, thûy canh và aquaponics (một đồng và trang träi đô thĀ hĂu cĄ trong các khu phþĄng pháp canh tác không dùng thuốc trÿ văc thành thĀ. Nhi÷u thành phố lĆn cûa Trung sâu køt hĉp nuôi trồng thûy sân và nþĆc nuôi Quốc nhþ Bíc Kinh, Thþĉng Hâi, Quâng trồng thûy sân giàu chçt dinh dþĈng đþĉc cung Chåu„, nông nghiûp đô thĀ, ven đô cung cçp tĆi cçp cho cây trồng thûy canh). NhĂng phþĄng 85% nhu cæu v÷ rau xanh, 50% v÷ thĀt trĀng cûa pháp này thù hiûn rõ tiøn bộ v÷ kč thuêt trong ngþąi dån. Týnh đøn nëm 2015, trön toàn thø sân xuçt và phù hĉp vĆi môi trþąng đô thĀ. Bên giĆi cĂ hĄn 800 triûu ngþąi sân xuçt nông 689
  7. Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam nghiûp đô thĀ, trong đĂ cĂ hĄn 20 triûu ngþąi ć trþąng và hiùu đþĉc làm thø nào đù phát triùn các nþĆc Tây Phi (Game & Primus, 2015). nông nghiûp đô thĀ một cách b÷n vĂng nhþ là Chính phû Seoul đã triùn khai nhi÷u chþĄng một thành phæn trong hû thống cung cçp lþĄng trình khuyøn khích và hỗ trĉ nông nghiûp đô thăc toàn cæu. Nguyên nhân là do phát triùn thĀ. Điùn hình là chính sách “Green Seoul” và nông nghiûp đô thĀ cüng gåy ra tác động tiêu căc “Urban Agriculture Policy” nhìm täo ra các khu liön quan đøn rûi ro sĀc khăe, nëng suçt và ô vþąn cộng đồng, trồng rau trên mái nhà và các nhiúm (Game & Primus, 2015). trang träi đô thĀ nhă trong thành phố (Seoul Bên cänh đĂ, tiøp cên nguồn tài nguyên Government, 2016). thiön nhiön và lao động là một thách thĀc vĆi Cu Ba phát triùn mänh mô nông nghiûp đô phát triùn nông nghiûp đô thĀ do quá trünh đô thĀ đù cung Āng thăc phèm tþĄi sống täi chỗ cho thĀ hóa ć các nþĆc đang phát triùn diún ra tþĄng cþ dån đô thĀ, nhą đĂ thû đô Lahabana đã tă túc đối nhanh, nhu cæu chuyùn đổi đçt sang đçt đô đþĉc đøn 90% loäi thăc phèm này. Nëm 2008 cĂ thĀ cao dén đøn tài nguyön đçt trć nên khan hĄn 20 vän thĀ dân Cu Ba làm viûc trong ngành hiøm và tài nguyön nþĆc bĀ hän hõp. Đåy là nông nghiûp đô thĀ sā dýng 140km2 đçt đô thĀ. nguyên nhân dén đøn nëng suçt nông nghiûp ChþĄng trünh nông nghiûp đô thĀ cûa Cuba là dao động lĆn (Orsini & cs., 2013). Thiøu các dĀch một thành công çn tþĉng. Các nông träi, trong vý hỗ trĉ nhþ khuyøn nông và nguồn vốn tín đĂ nhi÷u nông träi nhă hiûn là nguồn cung cçp dýng hän chø cüng là rào cân lĆn đối vĆi phát phæn lĆn lþĉng rau cho Cuba. Các nông träi này triùn nông nghiûp đô thĀ (Zeeuw, 2004). cüng cung cçp khoâng 300.000 viûc làm ć nþĆc Týnh đa däng cûa nông nghiûp đô thĀ phý này vĆi mĀc lþĄng khá cao và làm thay đổi thói thuộc vào các yøu tố nhþ: (i) Hoät động kinh tø, quen ën uống ć một quốc gia vốn quen vĆi chø độ nông nghiûp đô thĀ có thù bao gồm các hoät động ën cĂ gäo và đêu cùng các sân phèm đĂng hộp tÿ sân xuçt, chø biøn, thþĄng mäi sân phèm, sân Đông Âu. Thû đô cûa Cuba đã täo ra một mäng xuçt và cung Āng dĀch vý đæu vào; (ii) Đa däng lþĆi nông nghiûp đô thĀ hĂu cĄ rộng lĆn. Nhą să v÷ vĀ trí sân xuçt (nội đô hoðc ven đô, ć khu văc sáng täo và tên dýng các không gian đô thĀ, đçt công hoðc đçt tþ); (iii) Đa däng v÷ sân phèm Havana đã phát triùn hû thống trồng cây trên (sân phèm trồng trọt nhþ ngü cốc, rau, cû, quâ mái nhà, khu vþąn cộng đồng và các trang träi đô hoðc sân phèm chën nuôi nhþ gia cæm, thă, dê, thĀ nhă (Cao Lăc, 2018; Vü Minh Nhêt, 2011). lĉn„); (iv) Đa däng v÷ quy mô sân xuçt và công Mumbai (Ấn Độ) là một trong các thành phố nghû sân xuçt; (v) Đa däng v÷ thĀ trþąng tiêu có mêt độ dân cao nhçt thø giĆi, 48.215 thý và mĀc độ sân xuçt hàng hóa và (vi) Đa ngþąi/km2. Trong bối cânh thiøu đçt, hiøm nþĆc, däng v÷ đối tþĉng tham gia vào phát triùn nông đông ngþąi nghño, phþĄng pháp làm vþąn hĂu nghiûp đô thĀ (Zeeuw, 2004). cĄ quy mô nhă trên ban công, thêm chí treo trên Do vêy, nông nghiûp đô thĀ cæn đþĉc thù chø tþąng, dùng bã mía trộn đçt đăng trong túi hĂa thành chýnh sách þu tiön, khuyøn khích thu nhăa hay trong các loäi hộp, ống, lốp xe, đù hộ hút các nguồn lăc xã hội đæu tþ vĆi vai trò là dân trồng rau ën täi gia và bán tëng thu nhêp. động lăc quyøt đĀnh să phát triùn nhanh, mänh Theo cách thĀc này, hộ gia đünh cĂ thù tă túc và b÷n vĂng cûa các đô thĀ. Nhà nþĆc và các đþĉc 5kg rau quâ mỗi ngày trong 300 ngày cûa chính quy÷n đĀa phþĄng cæn xây dăng cĄ chø nëm (Meron, 2009; ThuĊ Nguyún, 2020). quân lý nhçt quán đối vĆi nông nghiûp đô thĀ 2.3. Khó khăn, thách thức và bài học kinh liön quan đøn vçn đ÷ môi trþąng, kč thuêt, xā lý và tái sā dýng nþĆc thâi, chçt thâi rín hĂu cĄ ć nghiệm cho phát triển nông nghiệp đô thị đô thĀ. VĆi đi÷u kiûn nhþ Viût Nam, các tþnh, 2.3.1. Khó khăn, thách thức thành phố cæn có chû trþĄng phát triùn nông Thách thĀc lĆn trong phát triùn nông nghiûp đô thĀ, hỗ trĉ nông dân làm các mô hình nghiûp đô thĀ là xác đĀnh cách giám sát, kiùm sân xuçt nông nghiûp phù hĉp vĆi đi÷u kiûn đô soát, giâm thiùu rûi ro v÷ kinh tø, xã hội, môi thĀ hóa; khoanh vùng chĀc nëng cho đçt sân 690
  8. Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Thu Huyền, Nguyễn Thị Lý xuçt nông nghiûp; quy hoäch hû thống hä tæng quâ kinh tø cao nhþng phù hĉp vĆi vën hĂa và kč thuêt; phát triùn các chþĄng trünh nông thân thiûn vĆi môi trþąng là một trong các yøu nghiûp Āng dýng công nghû hiûn đäi, kč thuêt tố quan trọng trong phát triùn nông nghiûp đô tiên tiøn; hỗ trĉ ngþąi dân trong viûc truy xuçt thĀ theo hþĆng xanh và b÷n vĂng. Các quốc gia nguồn gốc, xây dăng thþĄng hiûu cho sân phèm Malaysia, Singapore đ÷u quan tåm đøn sā dýng (Minh Trang, 2022; Bộ Xây dăng, 2020; VþĄng công nghû thay thø tối þu, thån thiûn môi Xuån Nguyön, 2021; Đðng Hiøu, 2021). trþąng trong chiøn lþĉc phát triùn nông nghiûp đô thĀ cûa họ. 2.3.2. Bài học kinh nghiệm cho phát triển Thứ tư, chính sách khuyøn khích doanh nông nghiệp đô thị nghiûp đæu tþ trăc tiøp hoðc liên køt vĆi các tổ Qua nghiên cĀu thăc tiún v÷ phát triùn chĀc kinh tø hĉp tác, cá nhân tổ chĀc sân xuçt nông nghiûp đô thĀ trên thø giĆi, chúng tôi rút cung Āng sân phèm nông nghiûp xanh đô thĀ täi ra một số bài học kinh nghiûm cho phát triùn chỗ sô góp phæn thúc đèy viûc hình thành và nông nghiûp đô thĀ. phát triùn các chuỗi giá trĀ nông sân täi các Thứ nhất, cæn xây dăng chiøn lþĉc phát vùng sân xuçt nông nghiûp đô thĀ có hiûu quâ triùn nông nghiûp đô thĀ mang tính dài hän, phù kinh tø cao và b÷n vĂng v÷ môi trþąng. Các quốc hĉp vĆi quy hoäch phát triùn ć các khu đô thĀ và gia đi đæu trong đæu tþ cho phát triùn nông xu hþĆng di cþ cûa ngþąi dân. Khai thác tối đa nghiûp đô thĀ là Singapore, Malaysia. không gian đô thĀ vào sân xuçt nông nghiûp, vÿa täo ra nông sân, vÿa mang läi môi trþąng 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP sống xanh cho đô thĀ. Kinh nghiûm này đã ĐÔ THỊ THEO HƯỚNG TĂNG TRƯỞNG đþĉc thăc hiûn rçt tốt ć Hoa KĊ, Singapore và XANH Ở VIỆT NAM Malaysia. Thứ hai, Āng dýng công nghû cao trong sân 3.1. Hoàn thiện quy hoạch và cơ sở hạ tầng xuçt nông nghiûp là yøu tố quyøt đĀnh đù nâng phục vụ phát triển nông nghiệp đô thị cao nëng suçt, chçt lþĉng sân phèm và giâm giá Quy hoäch chi tiøt ngành và vùng nông thành, tiøt kiûm chi phý cho ngþąi dån đô thĀ khi nghiûp đô thĀ theo không gian gín vĆi xây dăng sā dýng nhĂng sân phèm do chính họ sân xuçt bộ tiêu chí lăa chọn mô hình nông nghiûp đô thĀ, ra. Do đĂ cæn có các chýnh sách, chþĄng trünh xây dăng cĄ sć hä tæng kč thuêt sô góp phæn phát triùn nông nghiûp đô thĀ Āng dýng công phát huy thø mänh cûa tÿng vùng v÷ sân xuçt nghû hiûn đäi, kč thuêt tiên tiøn vào sân xuçt. và tiøp cên thĀ trþąng. Nghiên cĀu và quy hoäch Trong bối cânh chuyùn đổi số hiûn nay, triùn chi tiøt các vùng sân xuçt giống, cây trồng, vêt khai xây dăng, thu thêp cĄ sć dĂ liûu trăc tuyøn nuôi chû yøu; công khai phổ biøn các quy hoäch nông nghiûp đô thĀ sô giúp quân lý hiûu quâ dăa trön cĄ sć khoa học v÷ phát triùn sân xuçt chçt lþĉng, nguồn cung và môi trþąng cho các nông nghiûp đøn các cçp chính quy÷n, doanh chuỗi giá trĀ nông sân tÿ nông nghiûp đô thĀ. nghiûp và ngþąi dån đù chû thù yön tåm đæu tþ Hæu høt các quốc gia phát triùn nông nghiûp đô sô là giâi pháp tiên quyøt cho phát triùn nông thĀ, nông nghiûp xanh đ÷u coi trọng viûc Āng nghiûp đô thĀ. dýng công nghû thông minh nhþ tă động hóa, Bên cänh đĂ, cæn xây dăng bộ tiêu chí lăa Internet vän vêt và trí tuû nhân täo trong phát chọn mô hình nông nghiûp đô thĀ vĆi các tiêu chí triùn nông nghiûp đô thĀ. v÷ môi trþąng (tiøt kiûm nëng lþĉng, bâo tồn, Thứ ba, phát triùn nông nghiûp đô thĀ cæn phát triùn giống, mĀc độ sā dýng hóa chçt, vêt chú ċ đøn viûc nhên diûn và đánh giá các vçn đ÷ liûu tă nhiön, đa däng hóa trong sā dýng đçt, v÷ ô nhiúm môi trþąng do sā dýng phân bón và tên dýng nþĆc và chçt thâi đô thĀ), tiêu chí v÷ xã hóa chçt, cĂ tác động tiêu căc đøn môi trþąng hội (đáp Āng nhu cæu xã hội v÷ nông sân, đâm sống và sĀc khăe cûa cþ dån đô thĀ. Lăa chọn bâo chçt lþĉng, an toàn cûa sân phèm, giâi các phþĄng pháp và kč thuêt sân xuçt có hiûu quyøt viûc làm, thúc đèy xây dăng cộng đồng) và 691
  9. Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam tiêu chí v÷ kinh tø (täo să liên køt thĀ trþąng, truy÷n thông nâng cao nhên thĀc, thay đổi thói tëng thu nhêp cho cộng đồng, sā dýng hiûu quâ quen, têp quán xçu và có nhĂng nhên thĀc mĆi đçt đô thĀ, tiøt kiûm chi phí sân xuçt, cung cçp v÷ đô thĀ hiûn đäi, phát triùn b÷n vĂng gín vĆi nông sân chçt lþĉng cao cho ngþąi dån đĀa mýc tiêu phát triùn đô thĀ thông minh, bâo vû phþĄng (Nguyún Vën Nhi÷u Em, 2021). môi trþąng, thích Āng vĆi biøn đổi khí hêu Đù thăc hiûn các chĀc nëng môi trþąng, (VþĄng Xuån Nghiöm, 2021). đi÷u hòa không khí, thì nông nghiûp đô thĀ phâi Tëng cþąng công tác giáo dýc v÷ kč nëng chú trọng phát triùn hû thống nông nghiûp hĂu m÷m, tëng cþąng phối hĉp giĂa nhà trþąng vĆi cĄ - tuæn hoàn theo không gian, có thù tái sā gia đünh và xã hội đù hình thành ý thĀc sống dýng chçt thâi đô thĀ đù làm phån bĂn, nþĆc xanh, thúc đèy tiêu dùng và mua sím xanh, b÷n tþĆi cho cây trồng vêt nuôi; nông nghiûp täo ra vĂng thông qua các chþĄng trünh dán nhãn hû thống cânh quan nhþ hû thống cây xanh, nëng lþĉng, nhãn sinh thái, nhãn xanh. Bên công viön, các vành đai xanh ven đô, ao hồ đi÷u cänh đĂ, cæn áp dýng hiûu quâ các công cý kinh hāa„ (VþĄng Xuån Nghiöm, 2021). tø đù đi÷u chþnh hành vi tiöu dùng, đðc biût ć khu văc đô thĀ và tiêu dùng sân phèm xanh cûa 3.2. Tăng cường công tác truyền thông nông nghiûp đô thĀ tÿ đĂ thúc đèy phát triùn nâng cao nhận thức, đào tạo nhân lực và nông nghiûp đô thĀ b÷n vĂng. chuyển giao công nghệ 3.3. Xây dựng cơ chế chính sách khuyến Nâng cao nhên thĀc các cçp v÷ nông nghiûp khích đầu tư KHCN phát triển các hình đô thĀ, đðt nông dån là trung tåm và đĂng vai thức liên kết theo chuỗi giá trị đáp ứng trò chû thù thăc hiûn phát triùn nông nghiûp đô yêu cầu tại chỗ và xuất khẩu thĀ. Tuy nhiên, cæn phát triùn các hình thĀc hĉp tác, liên køt giĂa nông dân vĆi nông dân và giĂa Xây dăng cĄ chø, chính sách thúc đèy Āng nông dân vĆi doanh nghiûp đù gín sân xuçt vĆi dýng sâu rộng khoa học và công nghû, nhçt là chø biøn và tiêu thý (Hoàng ThĀ Ngọc Ánh, công nghû sinh học, công nghû thông tin vào sân 2016). Nông dån đĂng vai trā chû thù đù thăc xuçt, quân lý nông nghiûp; phát triùn các hình hiûn tái cĄ cçu nông nghiûp và xây dăng nông thĀc hĉp tác, liên køt sân xuçt giĂa ngþąi sân thôn mĆi và chû động liên køt doanh nghiûp và xuçt và doanh nghiûp, hình thành các mô hình các tác nhån khác đù hình thành các chuỗi giá sân xuçt nông nghiûp đô thĀ hàng hĂa đa däng, trĀ nông sân có hiûu quâ cao. gín sân xuçt vĆi chø biøn và tiêu thý. Nông nghiûp đô thĀ phâi đþĉc đĀnh hình là Phát huy vai trā là đĄn vĀ dén dít, cæu nối một ngành kinh tø sinh thái giá trĀ cao không đþa sân phèm ra thĀ trþąng cûa doanh nghiûp. chþ đáp Āng nhu cæu lþĄng thăc thăc phèm an ĐĀa phþĄng cæn có chính sách khuyøn khích toàn täi chỗ, mà còn køt nối các giá trĀ kinh tø, doanh nghiûp đæu tþ trăc tiøp hoðc liên køt vĆi vën hĂa, xã hội, môi trþąng và góp phæn câi các HTX, nhóm hĉp tác đù tổ chĀc sân xuçt cung thiûn đąi sống vêt chçt và tinh thæn cûa ngþąi Āng sân phèm nông nghiûp xanh đô thĀ täi chỗ, dân. Ứng dýng công nghû cao gia tëng sân thay thø nguồn du nhêp bên ngoài không kiùm lþĉng, chçt lþĉng sân phèm cây trồng, vêt nuôi soát đþĉc nguồn gốc, chçt lþĉng„ gín vĆi các mô hình nông nghiûp chuyên biût 3.4. Thúc đẩy chuyển đổi số trong nông cung Āng dĀch vý cho đô thĀ nhþ cåy xanh, thăc nghiệp đô thị gắn với tái cơ cấu nông phèm an toàn cho khách sän, dĀch vý du lĀch, nghþ dþĈng„ là một trong nhĂng giâi pháp đột nghiệp theo hướng tăng trưởng xanh phá cho phát triùn nông nghiûp đô thĀ gín vĆi Đổi mĆi mô hünh tëng trþćng, tiøp týc thăc tëng trþćng xanh. hiûn tái cĄ cçu nông nghiûp dăa trên n÷n tâng Têp trung đèy mänh hoät động khuyøn số gín vĆi đổi mĆi sáng täo theo hþĆng phát nông đô thĀ vĆi trọng tâm là Āng dýng công triùn nông nghiûp đô thĀ thông minh, nâng cao nghû số, chuyùn giao khoa học kč thuêt và giá trĀ gia tëng và phát triùn b÷n vĂng. Cùng vĆi 692
  10. Nguyễn Hữu Nhuần, Nguyễn Thị Thu Huyền, Nguyễn Thị Lý đĂ, xây dăng, thu thêp, tích hĉp, đồng bộ cĄ sć TÀI LIỆU THAM KHẢO dĂ liûu trăc tuyøn v÷ nông nghiûp; khuyøn Bộ Xây dựng (2020). Mô hình phát triển nông nghiệp khích thu hút doanh nghiûp công nghû số đæu tþ đô thị - Kinh nghiệm tại một số đô thị Việt Nam. phýc vý nông nghiûp đô thĀ và đĀnh vĀ đþĉc vai Tạp chí Quy hoạch Xây dựng. Truy cập từ trò cûa nông nghiûp đô thĀ. Các công nghû tă https://moc.gov.vn/tl/tin-tuc/63247/mo-hinh-phat- trien-nong-nghiep-do-thi---kinh-nghiem-tai-mot- động hoá trong sân xuçt nông nghiûp phù hĉp so-do-thi-viet-nam.aspx ngày 6/3/2023. vĆi mô hình nông nghiûp đô thĀ và gín vĆi n÷n Anh Tuấn (2017). Nông nghiệp đô thị góp phần quản lý tâng truy xuçt nguồn gốc là nhĂng lÿnh văc cæn bền vững tài nguyên và môi trường. Truy cập từ đþĉc þu tiön. http://vacne.org.vn/nong-nghiep-do-thi-gop-phan- quan-ly-ben-vung-tai-nguyen-va-moi-truong- cid316593.html ngày 14/4/2023. 4. KẾT LUẬN Bảo Hà (2020). Singapore trồng rau, phủ xanh sân thượng nhà để xe. Truy cập từ https://baotintuc.vn/ Đô thĀ hóa là quá trình tçt yøu cûa phát khoa-hoc-doi-song/singapore-trong-rau-phu-xanh- triùn, cùng vĆi nó là să phát triùn cûa nông san-thuongnha-de-xe-20200513145324238.htm nghiûp đô thĀ. Trong nhĂng nëm gæn đåy, nông ngày 15/4/2023. nghiûp đô thĀ đã gĂp phæn lĆn trong chiøn lþĉc Cao Lực (2018). Nông nghiệp organic “cứu” Cuba. Truy cập từ https://nld.com.vn/kinh-te/nong-nghiep- phát triùn b÷n vĂng cûa các đô thĀ trên thø giĆi. organic-cuu-cuba-20181028214206744.htm truy Phát triùn nông nghiûp đô thĀ ć Viût Nam cüng cập ngày 29/5/2023. theo xu thø chung cûa thø giĆi và đã đþĉc chĀng Corbould C. (2013). Feeding the Cities : Is Urban minh là trć thành một trong nhĂng thành tố Agriculture the Future of Food Security? Future quan trọng trong quá trünh đô thĀ hóa. Phát Directions International, November: 1-7. triùn nông nghiûp đô thĀ không chþ đáp Āng nhu Đặng Hiếu (2021). Giải pháp nào để phát triển nông nghiệp đô thị thông minh. Truy cập từ cæu lþĄng thăc thăc phèm an toàn täi chỗ, täo https://dangcongsan.vn/cung-ban-luan/giai-phap- công ën viûc làm mà còn køt nối các giá trĀ kinh nao-de-phat-trien-nong-nghiep-do-thi-thong-minh- tø, vën hĂa, xã hội và môi trþąng góp phæn câi 596135.html ngày 30/12/2022 thiûn đąi sống vêt chçt và tinh thæn cho một bộ Dương Thị Tuyết Nhung (2022). Chính sách tăng trưởng xanh của Việt Nam: Thực trạng và giải phên dån cþ đô thĀ và khu lân cên. Tuy nhiên pháp hoàn thiện. Tạp chí Tài chính. Truy cập từ phát triùn nông nghiûp đô thĀ đang gðp nhĂng https://tapchitaichinh.vn/chinh-sach-tang-truong- khĂ khën và thách thĀc trong tiøp cên nguồn lăc xanh-cua-viet-nam-thuc-trang-va-giai-phap-hoan- con ngþąi, đçt đai và týn dýng cüng nhþ thiøu thien ngày 15/4/2023. quy hoäch và cĄ chø thăc hiûn, giám sát hiûu Egal F., Valstar A. & Meershoek S. (2001). Urban Agriculture, Household Food Security and quâ, dén đøn nhĂng tác động tiêu căc cho phát Nutrition in Southern Africa. In the Plant triùn kinh tø xã hội đô thĀ. Kinh nghiûm phát Production and Protection Division (AGP) of triùn nông nghiûp đô thĀ ć các quốc gia trên thø FAO. Retrived from https://documents1. giĆi đã cho thçy cæn có các giâi pháp phát triùn worldbank. org/curated/en/434431468331834592/ pdf/807590NWP0UDS00Box0379817B00PUBLI nông nghiûp đô thĀ đồng bộ tÿ khâu quy hoäch C0.pdf on Dec 30, 2022. đøn đæu tþ cĄ sć hä tæng, phát triùn công nghû Erwin D. (2022). Urban and peri-urban agriculture case phù hĉp, thăc hiûn, giám sát và nhên diûn, đo studies - Overview, conclusions and lþąng, Āng phó vĆi các vçn đ÷ kinh tø xã hội recommendations. In Urban and peri-urban agriculture case studies - Overview, conclusions phát triùn do phát triùn nông nghiûp đô thĀ. and recommendations. FAO and Leuven, Rikiolto. Tëng cþąng công tác truy÷n thông nâng cao https://doi.org/10.4060/cb9734en. nhên thĀc køt hĉp vĆi đào täo nguồn nhân lăc, FAO (2011). The Place of Urban and Peri-Urban khuyøn khých đæu tþ khoa học công nghû gín Agriculture (UPA) in National Food Security vĆi chuyùn đổi số sô giúp Viût Nam phát huy Programmes. Retrieved from https://www.fao.org/ 3/i2177e/i2177e00.pdf May 19, 2023. đþĉc lĉi thø và tên dýng đþĉc thành quâ cûa FAO Rikolto & RUAFF (2022). Urban and peri-urban phát triùn nông nghiûp đô thĀ trên thø giĆi cho agriculture sourcebook. In Urban and peri-urban phát triùn nông nghiûp đô thĀ b÷n vĂng. agriculture sourcebook. doi.org/10.4060/ cb9722en. 693
  11. Tổng quan kinh nghiệm quốc tế về phát triển nông nghiệp đô thị và bài học cho Việt Nam Game I. & Primus R. (2015). GSDR 2015 Brief: Urban Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng. Tạp chí Khoa học Agriculture. Retrieved from https://sustainable Trường Đại học Cần Thơ. 57(3): 138-146. development.un.org/content/documents/5764Urban https://doi.org/10.22144/ctu.jvn.2021.095. Agriculture.pdf ngày Jun 3, 2023 Orsini F., Kahane R., Nono-Womdim R. & Gianquinto Hà Anh (2020). Nông nghiệp đô thị làm mới không gian G. (2013). Urban agriculture in the developing đô thị. Truy cập từ https://baoxaydung.com.vn/ world: A review. Agronomy for Sustainable nong-nghiep-do-thi-lam-moi-khong-gian-do-thi- Development. 33(4): 695-720. 290314.html ngày 2/2/2023. https://doi.org/10.1007/s13593-013-0143-z Hoàng Thị Ngọc Ánh (2016). Một số giải pháp phát Seoul Government (2016). City farmers make Seoul triển nông nghiệp đô thị theo hướng bền vững. Tạp greener and healthier: Urban agriculture policy and chí Tài chính. tr. 1-5. Truy cập từ best practices of Seoul. Retrieved from https://tapchitaichinh.vn/mot-so-giai-phap-phat- https://news.seoul.go.kr/economy/files/2016/08/58 trien-nong-nghiep-do-thi-theo-huong-ben- da2664e0d177.09132903.pdf on May 29, 2023. vung.html ngày 31/12/2022. Skar S.L.G., Pineda-Martos R., Timpe A., Pölling B., Hoàng Triều Hoa (2022). Phát triển nông nghiệp đô thị Bohn K., Külvik M., Delgado C., Pedras C.M.G., ở một số quốc gia trên thế giới và gợi ý cho Việt Paço T.A., Ćujic M., Tzortzakis N., Chrysargyris Nam Trường hợp nghiên cứu tại huyện Yên Bình. A., Peticila A., Alencikiene G., Monsees H. Tạp Chí Kinh Tế và Dự Báo. 1. Truy cập từ & Junge R. (2020). Urban agriculture as a https://kinhtevadubao.vn/phat-trien-nong-nghiep- keystone contribution towards securing sustainable do-thi-o-mot-so-quoc-gia-tren-the-gioi-va-goi-y- and healthy development for cities in the cho-viet-nam-21233.html ngày 6/3/2023. future. Blue-Green Systems. 2(1): 1-27. Islam R. & Siwar C. (2012). The analysis of urban doi.org/10.2166/bgs.2019.931. agriculture development in Malaysia. Advances in Thuỳ Nguyễn (2020). Nông nghiệp đô thị đang là xu Environmental Biology. 6(3): 1068-1078. hướng phát triển tất yếu ở các thành phố lớn. Truy Kim Long (2023). Chiến lược nông nghiệp đô thị của cập từ https://vlife.com.vn/blogs/news/nong- Singapore. Truy cập từ http://iasvn.org/tin- nghiep-do-thi-dang-la-xu-huong-phat-trien-tat-yeu- tuc/Chien-luoc-nong-nghiep-do-thi-cua-Singapore- o-cac-thanh-pho-lon ngày 19/5/2023. 14880.html truy cập ngày 19/5/2022. UNDP (1996). Urban agriculture: Food, Jobs, and Lee B., Binns T. & Dixon A. B. (2010). The Dynamics Sustainable Cities. United Nations Development of Urban Agriculture in Hanoi, Vietnam. Field Programme, Publication Series for Habitat II. New Actions Science Reports, 1(Special Issue 1): 0-8. York, USA. Vol. 1. Retrieved from https://journals.openedition. org/ Võ Hữu Phước & Trương Thị Thu Hương (2021). Phát factsreports/464 on Jun 3, 2023. triển nông nghiệp xanh ở Việt Nam và những vấn Meron L. (2009). A taste of waste. Retrieved from đề đặt ra trong bối cảnh hiện nay. Tạp chí Tài https://mumbaimirror.indiatimes.com/others/sunda chính. 1: 6-12. doi.org/10.25073/0866-773x/251s. y-read/a-taste-for-waste/articleshow/15914856.cms Vũ Minh Nhật (2011). Havana - cảm hứng về một nền on May 19, 2023. nông nghiệp đô thị đích thực. Tạp chí Quy hoạch Minh Trang (2022). Nông nghiệp đô thị: Tận dụng đô thị. Truy cập từ https://ashui.com/mag/ không gian đô thị giúp nông dân làm giàu. Truy tuongtac/nhin-ra-the-gioi/7520-havana-cam-hung- cập từ https://baochinhphu.vn/nong-nghiep-do-thi- ve-mot-nen-nong-nghiep-do-thi-dich-thuc.html tan-dung-khong-gian-do-thi-giup-nong-dan-lam- ngày 19/5/2023. giau-102220619121008471.htm ngày 2/2/2023. Vương Xuân Nghiêm (2021). Phát triển Nông nghiệp Nguyễn Cao Lục (2023). Thông báo số 14/TB-VPCP đô thị bền vững - một số vấn đề cần đặt ra. Tạp chí của Văn phòng Chính phủ: Kết luận của Thủ tướng Văn hoá và Phát triển. tr. 1-16. Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Đô thị toàn quốc năm 2022, phổ biến và triển khai Nghị World Bank. (2013). Urban agriculture: Finding from quyết số 148/NQ-CP về Chương trình hành động four city case studies. doi.org/10.1016/B978-0-08- thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24 tháng 101215-4.00013-4. 01 năm 2022 của Bộ Chính trị về Quy hoạch, xây Zeeuw I.H.de. (2004). The development of Urban dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Agriculture; Some lessons learnt. International Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.Truy Conference “Urban Agriculture, Agro-Tourism and cập từ https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/ City Region Development,”. Retrieved from 2023/01/14-tb.signed.pdf ngày 19/5/2023. https://www.alnap.org/system/files/content/resourc Nguyễn Văn Nhiều Em (2021). Đề xuất mô hình nông e/files/main/ development-ua- lessons.pdf on nghiệp đô thị theo hướng bền vững tại thành phố Apr 2, 2023. 694
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1