zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Trường hợp lâm sàng: Sỏi tuyến tiền liệt khổng lồ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sỏi tuyến tiền liệt là tình trạng thường gặp, đặc biệt là ở bệnh nhân nam giới lớn tuổi. Bài viết báo cáo một trường hợp sỏi tuyến tiền liệt khổng lồ được phát hiện vào điều trị tại khoa Ngoại Thận – tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Trường hợp lâm sàng: Sỏi tuyến tiền liệt khổng lồ

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG: SỎI TUYẾN TIỀN LIỆT KHỔNG LỒ Lê Phước Thành1, Dương Thế Anh1 TÓM TẮT 63 tiểu tốt với niệu dòng đồ có tốc độ dòng tiểu tối Đặt vấn đề: Sỏi tuyến tiền liệt là tình trạng đa Qmax = 28ml/s. thường gặp, đặc biệt là ở bệnh nhân nam giới lớn Kết luận: Sỏi tuyến tiền liệt là tình trạng phổ tuổi. Tuy vậy, chúng thường có kích thước nhỏ, biến, song các trường hợp sỏi tuyến tiền liệt không gây triệu chứng hoặc được phát hiện khổng lồ lại hiếm gặp và có thể phối hợp với các chung với các tình trạng khác như tăng sinh lành bệnh cảnh khác của tuyến tiền liệt gây nên triệu tính, viêm hoặc ung thư tuyến tiền liệt. Số trường chứng đường tiểu dưới. Chẩn đoán hình ảnh hợp sỏi tuyến tiền liệt lớn trên 5mm và trở thành đóng vai trò quan trọng và có nhiều lựa chọn nguyên nhân chính gây triệu chứng đường tiểu trong điều trị sỏi tuyến tiền liệt. dưới là hiếm gặp và không có nhiều bài báo cáo Từ khóa: sỏi tuyến tiền liệt, sỏi tuyến tiền về tính huống này. Chúng tôi báo cáo một trường liệt khổng lồ, cắt đốt tuyến tiền liệt nội soi ngả hợp sỏi tuyến tiền liệt khổng lồ được phát hiện niệu đạo bằng dao điện lưỡng cực vào điều trị tại khoa Ngoại Thận – tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương. SUMMARY Đối tượng nghiên cứu và kết quả: Bệnh CASE REPORT: GIANT PROSTATE nhân nam, 62 tuổi, vào viện vì bí tiểu cấp và CALCULI trong vòng 2 tháng trước đó có triệu chứng Background: Prostate calculi are common, đường tiểu dưới mức độ nặng (IPSS : 34đ). Thăm especially in elder male patient. However, they khám trực tràng nghi ngờ nhân cứng, xét nghiệm are often small in size, asymtomatic or presented PSA máu: 0.534ng/ml, tỷ lệ free/total PSA: in association with benign hyperplasia prostate, 1.87% ; xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh như prostatitis or prostate cancer. The number of Xquang bụng không chuẩn bị, Cộng hưởng từ cases that have prostate calculi larger than 5mm chậu-tiểu khung cho thấy nốt vôi hoá ở vị trí in size and becoming the main cause of lower tuyến tiền liệt. Bệnh nhân được điều trị với urinary tract symtoms is rare and there are phương pháp cắt đốt tuyến tiền liệt nội soi ngả limited numbers of reports on this situation. We niệu đạo bằng dao điện lưỡng cực và trong quá report a case of giant prostate calculi, detected trình phẫu thuật ghi nhận sỏi tuyến tiền liệt lớn, and treated at the Department of Urology, Binh có kích thước khoảng 1.5cm và nhiều sỏi nhỏ. Duong hospital Sau phẫu thuật, bệnh nhân có được chức năng đi Materials and results: A 62 year-old-man, admitted to the hospital with acute urinary retention and presented servere lower urinary 1 Khoa Ngoại Thận - Tiết niệu, BVĐK tỉnh Bình tract symtoms within the previous 2 months Dương (IPSS : 34points). Digital rectal examination Chịu trách nhiệm chính: Lê Phước Thành showed a suspected nodules. Serum PSA : ĐT: 084976852005 0.534ng/ml and free/total PSA ratio : 1.87% ; Email: lpthanh1012@gmail.com Abdominal – pelvic Xray and magnetic Ngày nhận bài: 30/01/2024 resonance imaging showed calcifications at the position of the prostate. The patient was treated Ngày phản biện khoa học: 29/03/2024 with bipolar transurethral resection of the Ngày duyệt bài: 05/04/2024 479
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HUNA 2024 – HỘI TIẾT NIỆU-THẬN HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH prostate ; large prostate calculi, about 1.5cm in Mặc dù cơ chế chính xác về việc hình size and many others calculi was found during thành sỏi tuyến tiền liệt vẫn chưa được biết the surgery. After the surgery, the patient had a rõ, một số nhà nghiên cứu trên thế giới đã đặt good urinary function with a fastest flow rate ra một số giả thuyết, và chia sỏi tuyến tiền (Qmax) of 28ml/s, showed on urodynamic. liệt thành 2 nhóm theo nguyên nhân là sỏi Conclusion: Prostate calculi are common, nguyên phát/nội tại (xảy ra trong lòng của however giant prostate calculi are rare and can be các ống tuyến tiền liệt) và thứ phát/ngoại lai presented in association with other conditions of (xảy ra do sự trào ngược của nước tiểu vào the prostate, cause lower urinary tract symtoms. Imaging plays an improtant role in diagnosis and tuyến tiền liệt) [3]. Yếu tố quan trọng nhất there are many options for the treatment of góp phần tạo sỏi tuyến tiền liệt nguyên phát prostate calculi. là tuổi, khi giả thuyết đưa ra là do quá trình Keywords: Prostate calculi, giant prostate bế tắc mạn tính của các nang và ống tuyến calculi, bipolar transurethral resection of the tiền liệt. Trong khi đó sỏi tuyến tiền liệt thứ prostate. phát lại thường xảy ra do hậu quả của bệnh lý bàng quang thần kinh hay nhiễm khuẩn I. TỔNG QUAN niệu mãn tính [1]. Thuật ngữ sỏi tuyến tiền liệt tương ứng Sỏi tuyến tiền liệt là tình trạng thường với tình trạng vôi hoá được hình thành trong gặp, tuy vậy lại có nhiều con số khác nhau về mô tuyến tiền liệt, phân biệt với sỏi bị kẹt lại tỷ lệ xuất hiện của nó được đưa ra từ nhiều ở niệu đạo tuyến tiền liệt, bàng quang hay có nghiên cứu. Mặc dù vậy, điểm chung của các nguồn gốc từ thận [1]. báo cáo này là đều chỉ ra rằng tỷ lệ sỏi tuyến Sỏi tuyến tiền liệt thường hình thành ở tiền liệt sẽ cao hơn ở nhóm bệnh nhân có nam giới trung niên và lớn tuổi. Tỷ lệ mắc tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt hoặc viêm chính xác của sỏi tuyến tiền liệt không được tuyến tiền liệt so với nhóm bệnh nhân bình biết chính xác, qua các nghiên cứu, tỷ lệ đó thường [3]. nằm vào khoảng 7 đến 70% [2]. Hình 1. Phân vùng tuyến tiền liệt, sỏi thường nằm ở vị trí ranh giới giữa vùng chuyển tiếp và vùng ngoại vi (AFS: vùng mô đệm xơ cơ trước, TZ: vùng chuyển tiếp, PZ: vùng ngoại vi, CZ: vùng trung tâm, Stone: sỏi tuyến tiền liệt) [2] 480
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Sỏi tuyến tiền liệt có liên quan với tăng có nhiều triệu chứng đường tiểu dưới, nặng sinh lành tính tuyến tiền liệt thường là không dần trong vòng 2 tháng trước khi nhập viện. có triệu chứng, trong khi sỏi trong tình trạng Có đi khám và được chẩn đoán tăng sinh viêm tuyến tiền liệt mãn tính có thể có liên tuyến tiền liệt, điều trị với Alfuzosin (Xatral quan chặt chẽ với triệu chứng đường tiểu XL) 10mg/ngày nhưng còn triệu chứng dưới [2]. Báo cáo của tác giả Søndergaard và nhiều. Bệnh nhân có triệu chứng đường tiểu cộng sự chỉ ra rằng sỏi tuyến tiền liệt là một dưới ở mức bế tắc mức độ nặng, theo thang phần của quá trình lão hoá và có ít ý nghĩa điểm IPSS: 34đ. Tiền căn trước đây từng trên lâm sàng. Trong báo cáo này, tác giả cho điều trị sỏi niệu đạo 10 năm trước và đái tháo rằng sỏi tuyến tiền liệt không gây các triệu đường type 2. chứng lâm sàng và nếu có thì cũng là triệu Trên lâm sàng, thăm khám trực tràng ghi chứng của bệnh nền, như tăng sinh lành tính nhận tuyến tiền liệt không lớn, mật độ chắc, tuyến tiền liệt [4]. Theo tác giả Ngô Gia Hy, còn rãnh giữa, ấn tức nhẹ, khám thấy khối triệu chứng thường gặp nhất ở sỏi tuyến tiền nghi ngờ nhân cứng. Bệnh nhân được chỉ liệt là đái khó, đái nhiều lần, kèm theo tình định PSA máu nhằm tầm soát ung thư tuyến trạng nhiễm trùng tiểu [5]. tiền liệt, kết quả PSA máu: 0.534ng/ml, tỷ lệ Sỏi tuyến tiền liệt có kích thước thường free/total PSA: 1.87%, các xét nghiệm huyết nằm trong khoảng 0.5 đến 5mm, các trường học, sinh hoá máu khác trong giới hạn bình hợp sỏi có kích thước lớn (vài centimet) lại thường. không được báo cáo nhiều, với khoảng 20 Để đánh giá toàn diện nhằm đưa ra chẩn trường hợp được báo cáo trong các y văn [1]. đoán chính xác, bệnh nhân được chỉ định các Nhân một trường hợp sỏi tuyến tiền liệt có xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh. Trên kích thước tương đối lớn (khoảng 1.5cm) và Xquang bụng đứng, có các nốt cản quang gây ra nhiều triệu chứng đường tiểu dưới, nằm ở vị trí khớp mu. Cộng hưởng từ đa dãy được phát hiện và điều trị tại khoa Ngoại chậu – tiểu khung có cản từ cho kết quả Thận – tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh tuyến tiền liệt kích thước không lớn Bình Dương, chúng tôi xin được báo cáo (V=23ml), có các nốt vôi hoá với nốt có kích trường hợp lâm sàng này. thước lớn nhất khoảng 12mm. Siêu âm tuyến tiền liệt ngả trực tràng (TRUS) thấy tuyến II. TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG tiền liệt không quá lớn, có các nốt tăng âm Bệnh nhân nam, 62 tuổi, nhập viện vì bí với bóng lưng. tiểu cấp. Qua khai thác bệnh sử, bệnh nhân 481
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HUNA 2024 – HỘI TIẾT NIỆU-THẬN HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Hình 2. Xquang bụng không chuẩn bị với hình ảnh đám cản quang trên vị trí khớp mu Hình 3. MRI chậu - tiểu khung cho thấy hình ảnh các nốt vôi hoá với đặc trưng là trống tín hiệu trên chuỗi T2W 482
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Hình 4. Siêu âm tuyến tiền liệt qua ngả trực tràng thấy hình ảnh các nốt vôi hoá tăng âm kèm bóng lưng Với các lâm sàng và cận lâm sàng trên, chỉ số này về âm tính và được lên lịch phẫu chẩn đoán được đưa ra trên bệnh nhân này là: thuật. Bí tiểu do sỏi tuyến tiền liệt. Sau khi tư vấn - Trong mổ (Nội soi cắt đốt, lấy sỏi tuyến cho bệnh nhân và gia đình, chỉ định phẫu tiền liệt): thuật đã được đặt ra, phương pháp được lựa Bệnh nhân được gây tê tuỷ sống, đặt tư chọn là Nội soi cắt đốt tuyến tiền liệt, lấy sỏi thế Lithotomy. tuyến tiền liệt. Nong niệu đạo bằng Benique đến 30Fr. * Quá trình điều trị Đặt máy soi vào niệu đạo tuyến tiền liệt, - Trước mổ: Các xét nghiệm tiền phẫu khảo sát thấy tuyến tiền liệt không lớn. Bắt không có bất thường, Tổng phân tích nước đầu cắt đốt từ phía trước ụ núi, cắt một phần tiểu có chỉ điểm dấu nhiễm trùng với số mô thấy nhiều sỏi trong mô tuyến tiền liệt, 2 lượng bạch cầu 100/microlit, Nitrite (+). Sau viên lớn nhất kích thước khoảng 1.2-1.5cm khi điều trị với kháng sinh, bệnh nhân có các Hình 5. Nhiều sỏi tuyến tiền liệt, hình ảnh 2 viên lớn nhất được phát hiện sau khi cắt đốt tuyến tiền liệt 483
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN HUNA 2024 – HỘI TIẾT NIỆU-THẬN HỌC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Cắt đốt và cầm máu mô tuyến tiền liệt - Sau mổ: Bệnh nhân được rút sonde tiểu vừa cắt, đẩy sỏi vào lòng bàng quang, bóp sau 2 ngày và được đo niệu dòng đồ sau rút, các viên sỏi lớn bằng tay bóp sỏi cơ học, kết quả không phát hiện tắc nghẽn khi đi tiểu bơm rửa hút các mảnh sỏi và các mảnh mô với Qmax = 28ml/s, xuất viện sau phẫu thuật tuyến tiền liệt ra ngoài. Đặt sonde Foley 3 3 ngày. nhánh và ròng bàng quang liên tục sau mổ. Hình 6. Kết quả niệu dòng đồ của bệnh nhân ngày 2 sau mổ IV. BÀN LUẬN Trên lâm sàng, ngoài các triệu chứng Trong y văn, có dưới 20 báo cáo về các đường tiểu dưới thì có thể phát hiện các khối trường hợp sỏi tuyến tiền liệt khổng lồ, cứng ở tuyến tiền liệt khi thăm trực tràng, chúng thường xảy ra ở bệnh nhân nam trẻ nghi ngờ nhân cứng trong bệnh cảnh ung thư tuổi, ngược lại so với sỏi tuyến tiền liệt nhỏ [1]. Trên lâm sàng, sỏi tuyến tiền liệt thường (hay các nốt vi vôi hoá tuyến tiền liệt) xảy ra được phát hiện tình cờ thông qua siêu âm ở nam giới trên 50 tuổi [6]. Như đã trình bày tuyến tiền liệt qua ngả trực tràng (TRUS) ở trên, các giả thuyết cho rằng có 2 nhóm trong quá trình tiếp cận chẩn đoán triệu nguyên nhân dẫn đến sỏi tuyến tiền liệt là nội chứng đường tiểu dưới. Ngoài TRUS, cắt lớp sinh và ngoại lai. Trong trường hợp lâm sàng vi tính hoặc phim X-quang hệ niệu có thể này, với đánh giá kích thước tuyến tiền liệt tình cờ thấy sỏi tuyến tiền liệt, mặc dù trong không lớn, sỏi hình thành có kích thước lớn đa số trường hợp, điều này không có nhiều ý và dấu hiệu nhiễm trùng trên tổng phân tích nghĩa trên lâm sàng [2]. Đối với X-quang, nước tiểu, có thể hướng đến nguyên nhân tạo hình ảnh mờ tròn ở vùng sau và trên xương các sỏi lớn là ngoại lai, trong khi đối với mu có thể hướng tới nốt vôi hoá trong tuyến những viên sỏi nhỏ còn lại, quá trình tắc các tiền liệt, tuy vậy cũng cần loại trừ sỏi kẹt ở ống tuyến có thể xảy ra do các sỏi lớn chèn niệu đạo hay cổ bàng quang [5]. Với cộng ép, từ đó hình thành sỏi. hưởng từ, sỏi hay các nốt vôi hoá có thể thấy qua các hình ảnh giảm hoặc mất tín hiệu ở 484
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 539 - THÁNG 6 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 các pha T2 và T1, đa phần sỏi sẽ được thấy ở V. KẾT LUẬN vùng chuyển tiếp [7]. Trong trường hợp có Sỏi tuyến tiền liệt khổng lồ là tình trạng PSA tăng cao và cộng hưởng từ có các dấu hiếm gặp và có thể trở thành nguyên nhân hiệu nghi ngờ ác tính, sinh thiết tuyến tiền chính gây nên các triệu chứng đường tiểu liệt sẽ được thực hiện nhằm loại trừ hoặc dưới, đơn độc hoặc phối hợp trên nền các chẩn đoán ung thư. bệnh lý tuyến tiền liệt khác như tăng sinh Như đã trình bày ở trên, sỏi tuyến tiền lành tính, viêm hoặc ung thư. Việc điều trị liệt đa phần là không có triệu chứng, nhưng phụ thuộc vào kích thước sỏi, bệnh lý tuyến trong một số trường hợp có thể gây triệu tiền liệt nói riêng và niệu khoa nói chung chứng đường tiểu dưới nghiêm trọng, thậm kèm theo, điều kiện và kinh nghiệm của bác chí là bí tiểu. Trong các trường hợp như vậy, sỏi tuyến tiền liệt có thể được giải quyết sĩ điều trị. bằng các phẫu thuật nội soi đường niệu đạo. TÀI LIỆU THAM KHẢO Sỏi tuyến tiền liệt quan sát được ở ranh giới 1. Najoui M, Qarro A, Ammani A, Alami M. của mô tuyến tiền liệt tăng sinh đóng vai trò Giant prostatic calculi. Pan Afr Med J. như là mốc để xác định bao tuyến trong nội 2013;14:69. soi cắt đốt tuyến tiền liệt đường niệu đạo 2. Hyun JS. Clinical Significance of Prostatic (TURP). Đối với viêm tuyến tiền liệt, sỏi Calculi: A Review. World J Mens Health. không chỉ là nơi vi khuẩn cư trú, mà còn thúc 2018;36(1):15-21. đẩy việc tắc các ống bài tiết của tuyến tiền 3. McDONALD HP, UPCHURCH WE. liệt, khiến việc điều trị bằng kháng sinh có Treatment of prostatic calculi. J Am Med thể bị ảnh hưởng [2]. Assoc. 1955;157(10):787-788. Theo hướng dẫn của Hội Niệu khoa Châu 4. Søndergaard G, Vetner M, Christensen Âu về điều trị triệu chứng đường tiểu dưới PO. Prostatic calculi. Acta Pathol Microbiol không do thần kinh ở nam giới (EAU 2023), Immunol Scand A. 1987;95(3):141-145. các trường hợp bệnh nhân có triệu chứng 5. Ngô Gia Hy (1984). Niệu học, tập IV (Chẩn đường tiểu dưới kém đáp ứng với điều trị nội đoán niệu học). Nhà xuất bản y học, tr.514- 521. khoa (như trong trường hợp bệnh nhân này), 6. Klimas R, Bennett B, Gardner WA Jr. mà không có các chống chỉ định của các Prostatic calculi: a review. Prostate. phương pháp vô cảm hay bệnh lý tim mạch, 1985;7(1):91-96. chỉ định điều trị phẫu thuật được đặt ra. Cũng 7. Trivedi J, Sutherland T, Page M. theo hướng dẫn này các trường hợp tuyến Incidental findings in and around the prostate tiền liệt có kích thước dưới 30ml, các on prostate MRI: a pictorial review. Insights phương pháp được đưa ra là TUIP và TURP Imaging. 2021;12(1):37. [8]. Đối với trường hợp lâm sàng này, dựa 8. European Association of Urology (2023), vào tính sẵn có của phương tiện và kinh EAU Guidelines on Non-Neurogenic Male nghiệm của phẫu thuật viên, TURP đã được Lower Urinary Tract Symptoms (LUTS), lựa chọn và đạt hiệu quả tốt với triệu chứng incl. Benign Prostatic Obstruction (BPO), đi tiểu sau phẫu thuật được cải thiện rõ rệt p49. qua niệu nòng đồ. 485

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.