Tuyến giáp và vô sinh nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất trong cơ thể. Hormone tuyến giáp tham gia vào các quá trình chuyển hóa quan trọng. Bệnh tuyến giáp là bệnh nội tiết phổ biến nhất ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Những thay đổi về chức năng tuyến giáp ảnh hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản nữ trước, trong và sau khi thụ thai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tuyến giáp và vô sinh nam

Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 TUYẾN GIÁP VÀ VÔ SINH NAM Nguyễn Thị Thanh Hương1, Vũ Bích Nga2 1. Bệnh viện Đại học Y Hà Nội; 2. Trường Đại học Y Hà Nội DOI: 10.47122/vjde.2020.43.14 ABSTRACT lâu đã được coi là một yếu tố nguy cơ gây sẩy Thyroid and male infertility thai và có thể có ảnh hưởng không tốt tới kết The thyroid is the largest endocrine gland quả thai kỳ và tử vong chu sinh. Do đó, gần in the body. The thyroid hormones play an đây đã có tác giả đề cập đến việc sàng lọc important role in many metabolic processes. bệnh lý tuyến giáp ở những phụ nữ có vấn đề Thyroid diseaseis the most common về sinh sản, sảy thai tái phát ngay khi bắt đầu endocrine disease affecting women of bước vào thai kỳ. Ngược lại với quan điểm reproductive age. Change sinthyroidfunction cho rằng hormone tuyến giáp rất quan trọng adversely affect female reproductive đối với khả năng sinh sản của nữ, tác động healthbefore, during and after conception. In của hormon tuyến giáp đến chức năng sinh addition, thyroid disease has long been sản của nam giới phần lớn chưa rõ và hiếm considered a risk factor for miscarriage and khi được đề cập. Mối quan hệ giữa chức năng may adversely affect perinatal outcome and tuyến giáp và sự sinh tinh trùng ở nam giới mortality. Therefore, the author recently trưởng thành và cách hormon tuyến giáp tác mentioned screening for thyroid disease in động lên chức năng tinh hoàn vẫn còn gây women with reproductive problems, recurrent nhiều tranh cãi. Đã có một vài nghiên cứu cho miscarriages at the onset ofpregnancy. thấy tác động tiêu cực của cường giáp và suy Incontrast to that, the effects of thyroid giáp lên các thông số tinh dịch đồ. Người ta hormones on male reproductive function are thấy cường giáp có mối liên hệ ngược với số largely unknown andrarely mentioned. The lượng tinh trùng và sự vận động của tinh relationship between thyroid function and trùng. Suy giáp lại có ảnh hưởng tiêu cực đến spermatogenesis in adult men and the way khả năng vận động của tinh trùng, hình thái thyroid hormones affect testicular function học tinh trùng và thể tích tinh dịch. remains controversial. There have been a few Từ khóa: tuyến giáp, vô sinh nam studies showing negative effects of Chịu trách nhiệm chính: Vũ Bích Nga hyperthyroidism and hypothyroidism on Ngày nhận bài: 05/8/2020 semen parameters. Hyperthyroidism has been Ngày phản biện khoa học: 07/11/2020 found to be inversely related to sperm count Ngày duyệt bài: 13/12/2020 and motility. Hypothyroidism has a negative Email: vubichnga116@gmail.com effect on sperm motility, sperm morphology Điện thoại: 0913544622 and semenvolume. Key words: Thyroid, male infertility 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất trong TÓM TẮT cơ thể. Tuyến giáp bài tiết các hormone tham Tuyến giáp là tuyến nội tiết lớn nhất trong gia vào các quá trình chuyển hóa quan trọng. cơ thể. Hormone tuyến giáp tham gia vào các Bệnh tuyến giáp là bệnh nội tiết phổ biến nhất quá trình chuyển hóa quan trọng. Bệnh tuyến ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. giáp là bệnh nội tiết phổ biến nhất ảnh hưởng Cường giáp gặp ở 2,3% phụ nữ có vấn đề về đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Những sinh sản[1], [11], suy giáp gặp ở khoảng 2 - thay đổi về chức năng tuyến giáp ảnh hưởng 4% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản[1], [12], xấu đến sức khỏe sinh sản nữ trước, trong và trong khi suy giáp cận lâm sàng gặp ở khoảng sau khi thụ thai. Ngoài ra, bệnh tuyến giáp từ 11% những người bị rối loạn rụng trứng[13]. 94
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 Những thay đổi về chức năng tuyến giáp ảnh vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến giáp. TRH hưởng xấu đến sức khỏe sinh sản nữ trước, được bài tiết ở vùng dưới đồi và điều hòa bài trong và sau khi thụ thai [1], [2], [3]. Ngoài tiết TSH. TSH là hormone của thùy trước ra, bệnh tuyến giáp từ lâu đã được coi là một tuyến yên, điều hòa tổng hợp và bài tiết yếu tố nguy cơ cho sẩy thai và có thể có ảnh hormone T3, T4 của tuyến giáp. TSH, TRH hưởng không tốt tới kết quả thai kỳ và tử và các hormone tuyến giáp tạo nên trục dưới vong chu sinh [3], [4]. Do đó, gần đây đã có đồi - tuyến yên - tuyến giáp. Khi nồng độ tác giả đề cập đến việc sàng lọc bệnh lý tuyến hormone tuyến giáp trong máu tăng sẽ ức chế giáp ở những phụ nữ có vấn đề về sinh sản, giải phóng TRH và TSH, ngược lại khi sảy thai tái phát ngay khi bắt đầu bước vào hormone tuyến giáp giảm sẽ kích thích bài tiết thai kỳ[1]. TRH và TSH. Ở tuyến giáp, T4 được tổng Ngược lại với quan điểm cho rằng hợp nhiều hơn T3, tuy nhiên T3 có hoạt tính hormone tuyến giáp rất quan trọng đối với sinh học mạnh hơn, vì các thụ thể của khả năng sinh sản của nữ, tác động của hormone tuyến giáp (TRs) có ái lực với T3 hormon tuyến giáp đến chức năng sinh sản lớn hơn nhiều so với T4. Do vậy, khoảng của nam giới phần lớn chưa rõ và hiếm khi 80% T4 do tuyến giáp tổng hợp được chuyển được đề cập. Điều này có thể do tỷ lệ rối loạn đổi thành T3. chức năng tuyến giáp ở nam giới thấp hơn Trong máu T3, T4 tồn tại chủ yếu dưới hoặc do tác động của hormon tuyến giáp lên dạng gắn với protein huyết tương (> 99%), chức năng sinh sản ít hơn so với các tác dụng chỉ 0.04% T4 và 0.4% T3 là ở dạng tự do – toàn thân của chúng. dạng có hoạt tính sinh học. Dạng tự do T3, T4 Trong vài thập kỷ gần đây, người ta đã bắt được vận chuyển vào trong tế bào đích nhờ cơ đầu nghiên cứu sâu về vai trò của hormone chế khuếch tán hoặc nhờ các protein mang tuyến giáp đối với chức năng sinh sản nam đặc hiệu trên màng tế bào: MCT8, MCT10 và giới. Chúng được xem như là các yếu tố thiết Oatp1a. Trong các tế bào đích, T4 được yếu điều hòa các chức năng sinh sản của nam chuyển thành T3 nhờ men deiodinase type 1 giới và đóng vai trò quan trọng trong sự phát (D1) và type 2 (D2). Deiodinase type 3 (D3) triển của tuyến sinh dục nam. Cả cường giáp chịu trách nhiệm bất hoạt hormon tuyến giáp và suy giáp đều ảnh hưởng đến chức năng bằng cách chuyển T4 và T3 thành rT3 và T2 tinh hoàn và ảnh hưởng đến sự điều hòa thần tương ứng. T3 đi vào nhân tế bào và hoạt hóa kinh nội tiết đối với chức năng sinh sản thông receptor nhân trên DNA, kích thích hoặc kìm qua con đường chéo giữa trục dưới đồi-tuyến hãm sự biểu hiện của các gen phiên mã phụ yên-tuyến giáp và trục hạ đồi-tuyến yên-tuyến thuộc vào đồng phân hóa receptor axit sinh dục [14]. Những thay đổi hormone sinh retinoic X (RXR) và / hoặc bổ sung thêm các dục nam do thay đổi hormone tuyến giáp có chất đồng hoạt hóa, chẳng hạn như chất đồng thể gây giảm nồng độ testosterone và suy hoạt hóa thụ thể steroid (SRC). Ngoài các giảm chất lượng tinh dịch. receptor nhân, các hormon tuyến giáp cũng có Bài viết này nhằm mục đích cập nhật các thể hoạt động bằng cách liên kết với αvβ3 kiến thức về vai trò của hormone tuyến giáp Integrarin, có trong màng tế bào và kích hoạt trong điều hòa các chức năng sinh sản của dòng truyền tín hiệu qua MAPK và ERK1/2 nam giới và cơ chế rối loạn tuyến giáp có thể để điều chỉnh quá trình phiên mã và làm thay đổi chức năng tinh hoàn và chất phosphoryl hóa của các thụ thể nhân của lượng tinh dịch. nó.Sau khi hoạt hóa receptor, hormon tuyến giáp thực hiện chức năng điều hòa quá trình 2. SINH LÝ TUYẾN GIÁP VÀ HỆ chuyển hóa carbohydrate, protein và lipid SINH SẢN NAM trong tất cả các tế bào, cũng như điều chỉnh Hormone tuyến giáp được điều hòa bài tiết sự biệt hóa và tăng sinh tế bào. Do đó, sự thay theo cơ chế feedback ngược, liên quan đến đổi nồng độ hormon tuyến giáp trong huyết 95
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 tương có thể ảnh hưởng đến tất cả các cơ TRβ2). TRα2 và TRα3 không có vùng gắn quan bao gồm cả tác dụng trên hệ thống sinh với hormone và cạnh tranh với T3 về sự gắn sản [15]. kết của yếu tố đáp ứng hormone tuyến giáp Người ta đã xác định được cả hai thụ thể (TRE), ức chế quá trình sao chép. Đặc biệt, hormone tuyến giáp TRα [3] và TRβ [8–10] TRα1 là dạng đồng phân chính trong tế bào trong tinh hoàn người. Hai gen (TRα và TRβ) mầm và trong tế bào Sertoli. Sự phát triển của mã hóa năm đồng phân thu được bằng cách tế bào mầm và tế bào Sertoli cũng được điều ghép xen kẽ (TRα1, TRα2, TRα3, TRβ1 và hòa bởi TRβ1 và TRβ2[15], [16]. Vùng dưới đồi Tuyến yên Tuyến giáp Gan Hình 1. Tóm tắt vai trò của tuyến giáp trên sự phát triển và sinh tinh của tinh trùng và khả năng tương tác giữa trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến sinh dục (HPG) và trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến giáp (HPT): trục HPG biểu hiện bởi mũi tên xanh lá cây (kích thích) và mũi tên đỏ (ức chế). Trục HPT biểu hiện bởi mũi tên xanh da trời (kích thích) và mũi tên cam (ức chế). Màu tím tượng trưng cho cơ chế hoặc vai trò chưa rõ [16]. 96
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 Ảnh hưởng trên các tế bào không phải tế Ảnh hưởng trên tinh trùng bào mầm Hormone tuyến giáp tác động trực tiếp lên T3 tác động trên các tế bào không phải tế tinh trùng theo cơ chế ngoài gen ở các mức độ bào mầm bằng cách điều chỉnh sự tăng sinh khác nhau: màng tế bào chất (trên kênh canxi), và biệt hóa của chúng(Hình 1). Hormone tế bào chất, bộ xương tế bào và ti thể [27], [28]. tuyến giáp có tác động kép lên tế bào Sertoli. Trong một nghiên cứu gần đây, Mendeluk và Nó ức chế sự tăng sinh tế bào Sertoli do kích đồng nghiệp thấy rằng bổ sung T4 nhanh vào thích tổng hợp hai chất ức chế kinase phụ quá trình chuẩn bị tinh trùng (sau 20 phút) và thuộc cyclin (p27kip1 và p21cip1), và do đó thấy có cải thiện đáng kể khả năng vận động ngăn chặn chu trình tế bào ở G1 [17]. tinh trùng và cũng làm tăng số lượng tinh trùng Hormone tuyến giáp cũng thúc đẩy quá trình hồi phục bằng kỹ thuật “bơi lên”. Các tác giả đề biệt hóa tế bào Sertoli [6], và ức chế sự tổng ra giả thuyết rằng T4 tác động trực tiếp trên các hợp các điểm nối giữa các tế bào Sertoli và kênh canxi, tăng hấp thu canxi và tăng tổng hợp tinh nguyên bào bằng cách giảm tổng hợp cAMP, và gây hoạt hóa protein kinase, ngược phân tử kết dính tế bào thần kinh (NCAM) ở lại gây ra các chuyển động hình sao dẫn đến cái chuột con. gọi là "tăng động". Nhìn chung, T4 dường như Sau tuổi dậy thì, tế bào Sertoli ngừng tăng cải thiện hoạt động tinh trùng nhiều hơn sinh, nhưng lại bắt đầu quá trình biệt hóa. Do pentoxifylline, một chất ức chế đó, T3 góp phần xác định số lượng tế bào phosphodiesterase cAMP thường được sử dụng Sertoli ở tuổi dậy thì, tương ứng với thể tích trong môi trường nuôi cấy để tăng số lượng tinh tinh hoàn và số lượng tinh trùng ở tuổi trưởng trùng được phục hồi [28]. Dựa trên bằng chứng thành [14], [19]. Hơn nữa, T3 điều hòa làm này, T4 dường như điều chỉnh tăng khả năng di giảm thụ thể estrogen, và tăng thụ thể chuyển của tinh trùng. androgen, và bằng cách ức chế hoạt động của Ảnh hưởng trên các protein gắn hormon men aromatase làm giảm chuyển đổi sinh sản testosterone thành 17β-estradiol [20]. Trước khi phát hiện vai trò quan trọng Gần đây, các thụ thể hormone tuyến giáp của các receptor hormon tuyến giáp, người ta cũng được tìm thấy trong tế bào Leydig [21]. đã thừa nhận rằng LH, FSH và testosteron Trong tế bào Leydig của chuột thí nghiệm, điều hòa quá trình sản sinh tinh trùng. T3 có ảnh hưởng đến sự tổng hợp steroid Testosteron có vai trò quan trong đảm bảo dựa trên thời gian tiếp xúc: tiếp xúc ngắn, T3 cho quá trình sinh tinh thành công. Nếu làm tổng hợp thụ thể hormone luteinizing không có testosteron, quá trình phân chia từ (LH) và steroid, trong khi tiếp xúc kéo dài, tinh nguyên bào thành tiền tinh trùng sẽ bị nó ức chế cả hai [22], [23]. T3 tác động trực rối loạn. tiếp và gián tiếp lên tế bào Leydig. Nó điều Hormon tuyến giáp cũng ảnh hưởng tới hòa tổng hợp yếu tố sinh steroid 1 và protein globulin gắn hormon sinh sản (SHBG) và điều hòa tổng hợp steroid trong giai đoạn cấp protein gắn androgen (ABP). SHBG và ABP tính (StAR). T3 tác động gián tiếp thông qua có cùng một trình tự axit amin, vì chúng được con đường kế cận liên quan đến các tế bào mã hóa bởi cùng một gen SHBG nhưng có Sertoli [19, 24]. thay đổi sau quá trình phiên mã và được tổng Hơn nữa, T3 điều hòa sự biệt hóa tế bào hợp ở các vị trí khác nhau. SHBG được sản Leydig [19, 25]. Tế bào Leydig cũng biểu xuất ở gan và ABP tạo ra ở tế bào Sertoli. hiện thụ thể estrogen, điều hòa tổng hợp Người ta cho rằng ABP được bài tiết cả trong testosterone và ức chế sự tăng sinh tế bào máu và ống dẫn tinh. Cả hai đều là chất mang Leydig [26]. Nhìn chung, T3 điều chỉnh sự vận chuyển testosteron và estradiol. ABP có tăng sinh và biệt hóa tế bào Sertoli và tế bào liên quan đến việc duy trì môi trường Leydig. androgen trong tinh hoàn cần cho sự biệt hóa 97
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 và trưởng thành của tế bào mầm. T3 là chất ức chế sự tổng hợp steroid dưới tác dụng của kích thích tổng hợp SHBG và có thể được LH ở chuột [32]. xem là một dấu ấn sinh học cho tác dụng của Tinh hoàn và tuyến giáp đều giàu các protein hormon tuyến giáp. Ở chuột suy giáp, nồng chứa selenium. Giống deiodinase và thioredoxin độ SHBG giảm trong khi ở chuột cường giáp, reductase, glutathione peroxidase là một enzym nồng độ SHBG lại tăng. Bổ sung T3 làm chứa selenium có hoạt tính chống oxi hóa. Ở giảm sản xuất ABP ở các tế bào Sertoli [15], tinh hoàn, người ta đã tìm thấy glutathione [16]. Người ta thấy tế bào của chuột cường peroxidase trong các tinh trùng (nhân, vùng giáp 28 ngày tuổi giảm sản xuất ABP [29]. trung gian và ti lạp thể), trong các tế bào Sertoli Ngược lại, theo JN Rao và cộng sự, ở chuột và trong các tế bào biểu mô mào tinh. Đặc biệt, suy giáp trước tuổi dậy thì có giảm đáng kể ở tinh trùng trưởng thành, glutathione nồng độ mRNA ABP [30]. Tương tự, nồng độ peroxidase chiếm khoảng 50% protein vỏ ti lạp TR alpha mRNA tăng đáng kể ở chuột suy thể ở vùng trung gian. Khi nồng độ glutathione giáp 21 ngày tuổi và bị ức chế ở chuột cường giảm nhiều, glutathione peroxidase tập trung giáp, không thấy có thay đổi trong trường hợp trong nguyên sinh chất nơi nó có chức năng bình giáp. Người ta cho rằng hormon tuyến chống oxi hóa. Ngược lại, khi nồng độ giáp có chức năng điều hòa sự trưởng thành glutathione giảm ít, glutathione peroxidase bị của tế bào Sertoli sau sinh ở chuột trước giai bất hoạtvà nó tập trung trong màng ty lạp thể đoạn dậy thì. Vì vậy, hormon tuyến giáp kiểm nơi nó biểu hiện chức năng chống chết theo soát sự biểu hiện ABP ở các tế bào Sertoli chương trình [33], [34], [35]. nhưng bằng cách nào thì người ta còn chưa rõ Chuột đực thiếu selen có biểu hiện chậm [31]. Một trong các tác dụng của hormon phát triển tinh hoàn trong thời kỳ dậy thì, tuyến giáp trên quá trình sinh tinh có thể là giảm bài tiết testosterone ở tinh hoàn, và teo thông qua điều hòa tổng hợp SHBG. các ống dẫn tinh [34]. Trong một nghiên cứu Tác dụng trên hệ thống oxi hóa khử của đối chứng với giả dược được thực hiện trên tinh hoàn nam giới của các cặp đôi đang tìm kiếm hỗ Hormone tuyến giáp cũng điều hòa hệ trợ sinh sản ở một khu vực ít selen (Tây thống oxi hóa khử tinh hoàn. Quá trình sản Scotland), bổ sung selen cải thiện khả năng sinh tinh trùng và tổng hợp steroid là hai quá vận động của tinh trùng, nhưng không cải trình tiêu thụ nhiều năng lượng. Hơn thế nữa, thiện mật độ tinh trùng, và cho phép đạt tinh hoàn rất giàu axit béo không bão hòa, các được mong muốn có con ở khoảng một trong axit này có thể bị peroxide hóa bởi các chất số mười bệnh nhân được điều trị, ngược lại tiền oxi hóa. Ngược lại, các gốc oxi hóa tự do không có ai trong nhóm chứng có con. Hơn gây rối loạn quá trình tổng hợp steroid. Để nữa, tinh hoàn chứa mộtsố selenoprotein cân bằngquá trình tạo các gốc oxi hóa tự do, khác, chẳng hạn như selenoprotein V. Giảm tinh hoàn được trang bịmột loạt hệ thống selenoprotein tinh hoàn có liên quan đến vô chống oxy hóa phức tạp, bao gồm các enzym sinh. Tóm lại, mất cân bằng trạng thái oxi (chẳng hạn như superoxide dismutase, hóa khử của tinh hoàn làm thay đổi chức glutathione peroxidase, glutathione-S- năng tinh hoàn ở các mức độ khác nhau, dẫn transferase và gamma-glutamyltransferase), tới vô sinh. và các phân tử / phần tử không phải enzym (chẳng hạn như kẽm, cytochrome C, 3. ẢNH HƯỞNG CỦA CƯỜNG GIÁP melatonin và vitamin C và E) [32]. Ví dụ, VÀ SUY GIÁP tăng biểu hiện quá mức của gamma-glutamyl Cả cường giáp và suy giáp gây ra các thay transferase, một loại enzyme phổ biến đóng đổi về tinh hoàn, hormon và tinh dịch. vai trò là yếu tố chính trong dị hóa 3.1. Cường giáp glutathione, làm giảm nồng độ glutathione, và Ở chuột, cường giáp có liên quan với việc tế bào leydig chậm trưởng thành, thay đổi quá 98
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 trình sinh tinh trùng, tăng lipid peroxidation giảm sau kích thích hCG hoặc TRH tương và nồng độ catalase, giảm nồng độ ứng. glutathione peroxidase [36],[37]. Ở chuột nam cường giáp có sự giảm chức Ở nam giới trưởng thành, Hudson và năng tinh trùng xác định bởi tính toàn vẹn của Edward thấy rằng bệnh nhân cường giáp có không bào, tính toàn vẹn của màng bào tương nồng độ gonadotropins, SHBG, testosterone, và hoạt động ti lạp thể. Một số nghiên cứu 17β-estradiol và, đôi khi nồng độ prolactin cho thấy giảm vận động tinh trùng (tinh trùng cao hơn so với nhóm chứng bình giáp (do yếu) gặp trong khoảng 60% bệnh nhân cường tăng 17β-estradiol) và nồng độ các chất này giáp trưởng thành, nó trở về bình thường sau trở về bình thường khi đạt được tình trạng điều trị với các thuốc kháng giáp trạng. Các bình giáp. bất thường tinh dịch đồ khác gặp ở bệnh nhân Ngược lại, tăng SHBG huyết tương làm cường giáp là giảm tinh trùng (61%), số giảm testosterone tự do có hoạt tính sinh học. lượng tinh trùng thấp (oligozoospermia, Nồng độ T4 tương quan thuận với nồng độ 42%), và tăng số lượng tinh trùng với hình LH, nhưng tương quan nghịch với nồng độ thái thay đổi (teratozoospermia, 40%).Tuy testosterone. Hơn nữa, sau kích thích GnRH, nhiên, các thông số sinh hóa tinh dịch đồ đáp ứng LH cũng tăng, trong khi đáp ứng nhưnồng độ fructose, kẽm và magiê, testosterone, 17β-estradiol hoặc prolactin đều vẫnkhông thay đổi [38], [39], [40] (Bảng 2). Bảng 2. Tóm tắt các thay đổi của tinh dịch đồ khi cường giáp hoặc suy giáp Tuyến Thể tích Mật độ Khả năng di Hình thái giáp tinh dịch tinh trùng động tinh trùng tinh trùng Mật độ tinh trùng Mật độ tinh trùng Cường giáp di động kém bất thường yếu thấp Thể tích bình Mật độ bình Bình giáp Bình thường Bình thường thường thường Suy giáp Bất thường So với các đối tượng bình giáp, bệnh nhân đối tượng nghiên cứu ít, không cho phép đưa nhiễm độc giáp hay phàn nàn về xuất tinh ra kết luận chắc chắn về ảnh hưởng của rối sớm,rối loạn cương dương, giảm ham muốn loạn chức năng tuyến giáp trên khả năng sinh tình dục và vú to nam giới [18], [41]. Trong sản của nam giới [42] một nghiên cứu cắt ngang gần đây trên Tóm lại, cường giáp ảnh hưởng đến khả 163nam giới vô sinh, tỷ lệ cường giáp dưới năng sinh sản nam giới ở mức độ hormone và lâm sàng hoặcsuy giáp dưới lâm sàng là 4 tinh dịch đồ. hoặc 7%. Các tác giả cũngtìm thấy mối tương 3.2. Suy giáp quan thuận giữa T3 tự do với thể tích xuất Trong mô hình chuột được gây suy giáp, tinh, thể tích túi tinh (trước và sau khi xuất người ta thấy có sự giảm đáng kể nồng độ tinh),sự làm rỗng túi tinh và nồng độ fructose testosterone trong huyết thanh, mất hoạt động trong túi tinh. So với những bệnh nhân suy tình dục và xuất tinh, và giảm khối lượng mào giáp dưới lâm sàng, ở bệnh nhân cường giáp tinh và tiền liệt tuyến. Hơn nữa, suy giáp thai dưới lâm sàng, sự khác biệt giữa thể tích túi kỳ gây ra ở con đực: (i) thay đổi khả năng di tinh trước và sauxuất tinh cao hơn đáng kể. chuyển của tinh trùng, (ii) giảm hoạt tính sinh Điều này cho thấy vai trò quan trọng học androgen (iii) giảm biểu hiện và chức củahormone tuyến giáp trên chức năng của năng của thụ thể androgen và (iv) giảm hoạt tuyến phụ của nam giới. Ngoài ra, các thông động bài tiết mào tinh hoàn [43], [44]. Suy số về tinh dịch và hormone không tương giáp cũng làm thay đổi trạng thái oxy hóa khử quanvới chức năng tuyến giáp. Tuy nhiên, ở chuột trưởng thành, như tăng đáng kể các hạn chế lớn của nghiên cứu này là số lượng chỉ điểm stress oxy hóa (như hàm lượng 99
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 protein carbonyl) và các chỉ điểm peroxide (TPOAb) dương tính ở nhóm bệnh nhân có hóa lipid (ước tính bằng cách theo dõi sự tạo tinh trùng yếu hoặc dị dạng cao hơn. Người ta thành chất phản ứng với axit thiobarbituric), vẫn chưa biết liệu TPOAb có tác động trực trong khi giảm nồng độ superoxide dismutase tiếp hay gián tiếp trên tinh trùng hay không. và catalase. Khi điều trị bằng T3, nồng độ 4. SỰ TƯƠNG TÁC GIỮA HORMONE catalase tăng,trong khi các chỉ điểm stress oxy TUYẾN GIÁP VỚI CÁC HORMONE hóa vẫn ở mức cao trong phân đoạn sau ti lạp KHÁC VÀ YẾU TỐ TĂNG TRƯỞNG thể của tinh hoàn [14], [15]. Ngoài ra,suy giáp TRONG ĐIỀU HÒA CHỨC NĂNG HỆ cũng liên quan đến giảm SINH SẢN NAM. glutathioneperoxidase ở chuột trưởng thành. 4.1. Prolactin Ở nam giới trưởng thành, suy giáp gây ra Người ta thấy dùng liều sinh lý prolactin những thay đổi hormone một phần theo trên tế bào Sertoli có ảnh hưởng trực tiếp làm hướng ngược lại so với nhiễm độc giáp: giảm tăng tổng hợp ABP, đóng vai trò quan trọng nồng độ SHBG, testosterone toàn phần, 17β- trong tăng sinh và chuyển hóa tế bào Sertoli estradiol và hormone hướng sinh dục trong [81]. Một nghiên cứu của Koivisto và cộng sự huyết thanh, trong khi làm tăng nồng độ trên Beagles đực thấy tăng đáng kể nồng độ prolactin. Sự thay đổi này có thể hồi phục khi prolactin khi tiêm tĩnh mạch 1 mũi thyroxin điều trị thay thế hormone tuyến giáp. trong tăng prolactin máu ngắn hạn do Ở chuột đực suy giáp, sản xuất tinh trung metoclopramide. Lưu ý, không có thay đổi về giảm trong khi thời gian vận chuyển tinh chất lượng tinh dịch, LH, và nồng độ trùng qua mào tinh tăng. Hơn nữa, tương tự testosterone. Tuy nhiên, mức prolactin cao như nhiễm độc giáp, suy giáp cũng làm giảm hơn rõ rệt ở bệnh nhân suy giáp so với nhóm chức năng tinh trùng chuột. Ở người người ta chứng (P
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 cytokine-3, ức chế bộ chuyển đổi tín hiệu 4. Cignini P, Cafa` EV, Giorlandino C et al phosphoryl hóa, và kích hoạt biểu hiện phiên (2012). Thyroid physiology and common mã-3. Điều này dẫn đến giảm trọng lượng và diseases in pregnancy: review ofliterature. khối lượng của tinh hoàn cũng như đường J Prenat Med, 6, 64–71. kính của các ống dẫn tinh và số lượng tế bào 5. Rajender S, Monica MG, Walter L, sinh tinh [33], [34]. Đồng thời cũng có sự Agarwal A (2011). Thyroid, tương tác giữa hormone tuyến giáp và leptin; spermatogenesis, and male infertility. người ta thấy có mối tương quan thuận giữa Front Biosci,3, 843–855. TSH và leptin và chỉ số khối cơ thể. Ở bệnh 6. Krassas GE, Poppe K, Glinoer D (2010). nhân suy giáp, nồng độ leptin huyết thanh có Thyroid function and human thể tăng lên để khắc phục tình trạng tăng reproductivehealth. Endocr Rev, 31, 702 trọng lượng cơ thể do suy giáp [36]. – 755. 7. Krajewska-Kulak E, Sengupta P (2013). 4. KẾT LUẬN Thyroid function in male infertility. Front Mối tương tác giữa chức năng tuyến giáp Endocrinol (Lausanne), 4, 1 - 2. và chức năng tinh hoàn đã được chứng minh 8. Krassas GE, Perros P (2003). Thyroid trong các nghiên cứu in vitro và in vivo, cả ở disease and male reproductive function. J động vật và ở người. Tuy nhiên, cơ chế tương Endocrinol Invest, 26, 372 - 380 tác xảy ra hoàn toàn không rõ. Cả cường giáp 9. Krassas GE, Pontikides N, Deligianni V, và suy giáp đều có tác động lớn trên khả năng Miras K (2002). A prospective controlled sinh sản, có thể gây ảnh hưởng thoáng qua study of the impact of hyperthyroidism on hoặc vĩnh viễn. Xác định và điều trị vô sinh reproductive function in males. J Clin có liên quan với cường giáp hoặc suy giáp Endocrinol Metab,87, 3667–3671. cần có sự kết hợp giữa các nhà nam học, nội 10. Krassas GE, Papadopoulou F, Tziomalos tiết, sản khoa và các bác sĩ đa khoa. Cần có K et al (2008). Hypothyroidism has an các nghiên cứu lớn hơn trên đối tượng bệnh adverse effect on human nhân phù hợp để hiểu thêm về cơ chế rối loạn spermatogenesis: a prospective, khả năng sinh sản ở người có rối loạn chức controlled study. Thyroid, 18, 1255 – năng tuyến giáp. 1259. 11. Van Steirteghem A, Glinoer D Poppe K, Tournaye H et al (2002). Thyroid TÀI LIỆU THAM KHẢO dysfunction and autoimmunity ininfertile 1. Vanderpump M, Jefferys A, Yasmin E women. Thyroid, 12, 997 –1001. (2015). Thyroid dysfunction and 12. Wang C, Crapo LM (1997). The reproductive health. Obstet Gynaecol, 17, epidemiology of thyroid disease and 39 - 45. implications forscreening. Endocrinol 2. Thangaratinam S, Tan A, Knox E et al Metab Clin North Am, 26, 189 – 218. (2011). Association between thyroid 13. Whitted WA, Strickland DM, Wians FH autoantibodies and miscarriage and Jr (1990). Screening infertile women for preterm birth: meta-analysis of evidence. subclinical hypothyroidism.Am J Obstet Br Med J,342, d2616. Gynecol, 163, 262–263. 3. Van den Boogaard E, Vissenberg R , Land 14. Sandro La Vignera, Roberto Vita et al JA et al (2011). Significance of (2017). Impact of thyroid disease on (sub)clinical thyroid dysfunctionand thyroid testicular function. Endocrine, autoimmunity before conception and in 15. Singh Rajender1, Marie Gray Monica, early pregnancy: a systematic review. Hum Lee Walter, Ashok Agarwal (2011). Reprod Update,17, 605–619. Thyroid, spermatogenesis, and male 101
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 infertility. Frontiers in Bioscience E3, stimulatesbasal and modulates LH 843-855. induced testosterone and 16. Ahmed Alahmar1, Sulagna Dutta, Pallav oestradiolproduction by rat Leydig cells Sengupta (2019). Thyroid hormones in in vitro. Endocr. J. 47, 417–428 male reproduction and infertility. Asian 25. S.M. Mendis-Handagama, H.B. Pacific Journal of Reproduction, 8(5): Ariyarante(2001). Differentiation of 203-210 theadult Leydig cell population in the 17. D.R. Holsberger, P.S. Cooke, postnatal testis. Biol. Reprod.65, 660– Understanding the role of 671. thyroidhormone in Sertoli cell 26. A.M. Nakhla, J.P. Mather, O.A. Jänne, development: a mechanistic C.W. Bardin (1984). Estrogen hypothesis.Cell. Tissue Res. 322, 133– andandrogen receptors in Sertoli, Leydig, 140 (2005) myoid, and epithelial cells:effects of time 18. G.E. Krassas, K. Poppe, D. Glinoer, in culture and cell density. Endocrinology Thyroid function and humanreproductive 115,121–128 health. Endocr. Rev. 31, 702–755 (2010) 27. P.J. Davis, F. Goglia, J.L. Leonard(2016). 19. R. Singh, A.J. Hamada, A. Nongenomic actions ofthyroid hormone. Agarwal(2011). Thyroid hormones Nat. Rev. Endocrinol. 12, 111–121 inmale reproduction and fertility. Open 28. G.R. Mendeluk, M. Rosales(2016). Reprod. Sci. J 3, 98–104 Thyroxin is useful to improve 20. S. Andò, R. Sirianni, P. Forastieri et al spermmotility. Int. J. Fertil. Steril. 10, (2001). Aromataseexpression in 208–214 prepuberal Sertoli cells: effect of thyroid 29. S Palmero, M de Marchis, G Gallo, E hormone.Mol. Cell Endocrinol. 178, 11– Fugassa(1989). Thyroid hormone affects 21 the development of Sertoli cell function 21. J.J. Buzzard, J.R. Morrison, M.K. in the rat. J Endocrinol 123, 105-11 O’Bryan, Q. Song, N.G. Wreford(2000). 30. JN Rao, JY Liang, P Chakraborti, P Feng Developmental expression of thyroid (2003). Effect of thyroid hormone on the hormone receptors inthe rat testis. Biol. development and gene expression of Reprod. 62, 64–69 hormone receptors in rat testes in vivo. J 22. P.R. Manna, J. Kero, M. Tena-Sempere, Endocrinol Invest 26, 435-443 et al (2001). Assessment of mechanisms 31. E. Fugassa, S. Palmero, G. Gallo(1987). of thyroidhormone action in mouse Triiodothyronine decreases the Leydig cells: regulation of the production of androgen binding protein steroidogenicacute regulatory protein, by rat Sertoli cells. Biochem. Biophys. steroidogenesis, and luteinizinghormone Res. Commun. 143, 241–247 receptor function. Endocrinology 142, 32. W. Li, Z.Q. Wu, S. Zhang, R. Cao, J. 319–331 Zhao, Z.J. Sun, W. Zou (2016). 23. P.R. Manna, M. Tena-Sempere, I.T. Augmented expression of gamma- Huhtaniemi(1999). glutamyl transferase 5 (GGT5)impairs Molecularmechanisms of thyroid testicular steroidogenesis by deregulating hormone-stimulated steroidogenesis local oxidative stress. Cell. Tissue. Res. inmouse leydig tumor cells. Involvement 366, 467–481 of the steroidogenic acuteregulatory 33. D.H. Holben, A.M. Smith(1999). The (StAR) protein. J. Biol. Chem. 274, 5909– diverse role of selenium within 5918 selenoproteins: a review. J. Am. Assoc. 24. R.R. Maran, J. Arunakaran, M.M. 99, 836–843 Aruldhas (2000). T3 directly 102
Tạp chí “Nội tiết và Đái tháo đường” Số 43 - Năm 2020 34. L.H. Duntas, S. Benvenga(2015). function in males. J. Clin. Endocrinol. Selenium: an element for life. Endocrine Metab. 87, 3667–3671 48, 758–775 42. F. Lotti, E. Maseroli, N. Fralassi (2016). 35. E.J. van Zuuren, A.Y. Albusta, Z. Is thyroid hormones evaluation of clinical Fedorowicz, B. Carter, H. Pijl(2014). value in the work-up of males of infertile Selenium supplementation for couples? Hum. Reprod. 31, 518–529 Hashimoto’s thyroiditis: summary of a 43. J. Anbalagan, A.M. Sashi, G. Vengatesh, cochrane systematic review. Eur. J.A. Stanley (2010). Mechanism Thyroid. J 3, 25–31 underlying transient gestational-onset 36. E. Rijntjes, A.T. Wientjes, H.J. Swarts, hypothyroidism-induced impairment of D.G. de Rooij, K.J. Teerds(2008). posttesticular sperm maturation in adult Dietary-induced hyperthyroidism rats. Fertil. Steril. 93, 2491–2497 marginally affects neonatal testicular 44. M.M. Aruldhas, N. Ramalingam, A. development. J. Androl. 29, 643–653 Jaganathan et al (2010). Gestational and 37. S. Choudhury, G.B. Chainy, M.M. neonatal-onset hypothyroidism alters Mishro (2003). Experimentally induced androgen receptor status in rat prostate hypo- and hyper-thyroidism influence on glands at adulthood. Prostate 70, 689– the antioxidant defence system in adult 700 rat testis. Andrologia 35, 131–140 45. Nikoobakht MR, Aloosh M, Nikoobakht N 38. R.W. Hudson, A.L. Edwards(1992). et al (2012). The role of hypothyroidism in Testicular function in hyperthyroidism. J. male infertility and erectiledysfunction. Androl. 13, 117–124 Urol J; 9(1): 405-409. 39. G.E. Krassas(2005). The male and female 46. Lotti F, Rochira V, Pivonello R, Santi D, reproductive system in thyrotoxicosis. Galdiero M, Maseroli E, et al (2015). Thyroid 9, 621–628 Erectile dysfunction is common among 40. M. Abalovich, O. Levalle, R. Hermes, H. men with acromegaly and isassociated Scaglia et al (1999). with morbidities related to the disease. J Hypothalamicpituitary- testicular axis and Sex Med; 12(5): 1184-1193. seminal parameters in hyperthyroid 47. Safian D, Morais RDVS, Bogerd J, males. Thyroid 9, 857–863 Schulz RW (2016). Igf binding proteins 41. G.E. Krassas, N. Pontikides, V. protect undifferentiated spermatogonia in Deligianni, K. Miras(2002). A the zebrafish testis againstexcessive prospective controlled study of the impact differentiation. Endocrinology; 157(11): of hyperthyroidism on reproductive 4423-4433. 103