Tỷ lệ mắc, tử vong và các yếu tố liên quan đến tai nạn thương tích tại bệnh viện tỉnh Bình Dương từ năm 2010 đến năm 2012

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> TỶ LỆ MẮC, TỬ VONGVÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN TAI NẠN<br /> THƯƠNG TÍCH TẠI BỆNH VIỆN TỈNH BÌNH DƯƠNG<br /> TỪ NĂM 2010 ĐẾN NĂM 2012<br /> Ngô Dũng Nghĩa*, Trương Phi Hùng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Tai nạn thương tích đang dần trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong<br /> tại các bệnh viện<br /> Mục tiêu: Xác định tỷ lệ mắc, tử vong và các yếu tố liên quan đến TNTT tại BVĐK tỉnh Bình Dương từ<br /> năm 2010 đến năm 2012.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Cắt ngang mô tả, chọn tất cả các bệnh nhân có HSBA bị TNTT tại BVĐK tỉnh<br /> Bình Dương từ 01/01/2010 đến 31/12/2012.<br /> Kết quả: Nguyên nhân gây tai nạn đa số là do tai nạn giao thông, tỷ lệ này năm 2010 cao nhất chiếm<br /> 72,76% tổng số tai nạn trong năm, tỷ lệ này năm 2011 là 70,97%, năm 2012 là 67,62%. Tỷ lê tai nạn do bạo lực<br /> gia đình có xu hướng tăng, chiếm gần 10% trong tổng số tai nạn. Đa số bệnh nhân bị tại nạn là nam giới chiếm<br /> trên đa số (từ 76,7% đến 78,85%). Về tuổi gần 90% số bệnh nhân bị tai nạn ở lứa tuổi từ 15 – 60 tuổi.<br /> Kết luận: Kết quả nghiên cứu đã đáp ứng được mục tiêu đề ra. Từ kết quả nghiên cứu, các nhà quản lý cần<br /> tuyên truyền cho người dân biết các biện pháp phòng ngừa, cách xử trí sau khi xảy ra TNTT và những hậu quả<br /> của TNTT nhằm làm giảm gánh nặng bệnh tật cũng như tử vong do TNTT gây ra.<br /> Từ khóa: tai nạn thương tích, mắc, tử vong, bệnh viện tỉnh Bình Dương<br /> ABSTRACT<br /> TO DESCRIBE THE INCIDENCE AND THE RATE OF DEATH RELATED TO INJURIES<br /> AT BINH DUONG HOSPITAL FROM 2010 TO 2012<br /> Ngo Dung Nghia, Truong Phi Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 20 - Supplement of No 1 - 2016: 223 - 237<br /> <br /> Background: Injuries are becoming one of the leading causes of death in hospitals.<br /> Objectives: To determine the incidence, the rate of date and related factors to injuries at Binh Duong<br /> hospital from 2010 to 2012.<br /> Methods: A cross-sectional study was conducted. To select all patients who had a medical record at Binh<br /> Duong hospital since 01/01/2010 to 31/12/2012.<br /> Results: Traffic injury was one of the crucial reasons, which occupied 72,76% of the total in 2010, 70,97% in<br /> 2011 and 67,62% in 2012. On the other hand, there was a significant increase in the rate of domestic violent<br /> injuries, which accounted for 10% of the total. Most of victims was male (from 76,7% to 78,85%). Furthermore,<br /> the result demonstrated that 90% of the total victims were 15 to 60-year-old.<br /> Conclusions: The result met the research’ objectives. It’s the evidence that health manager at Binh Duong<br /> province need to promote people know the precautions, how to proceed after the occurrence of injuries and the<br /> consequences of injuries to reduce the burden of disease and death from injuries.<br /> <br /> *Bệnh viện Đa khoa, tỉnh Bình Dương ** ĐH Y Dược TP Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc : BS. CKII Ngô Dũng Nghĩa ĐT: 0913894518 Email: drdungnghia@gmail.com<br /> <br /> Y tế Công cộng 223<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016<br /> <br /> Keywords: injury, incidence, death, Binh Duong hospital<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ BVĐK tỉnh Bình Dương từ 01/01/2010 đến<br /> 31/12/2012.<br /> Bộ Y tế Việt Nam đã thống kê được trong<br /> Nguồn dữ liệu theo mẫu báo cáo thống kê tai<br /> vòng 10 năm từ 1999-2010, tai nạn thương tích<br /> nạn thương tích của Bộ Y tế (01/01/2010 đến<br /> ngày càng gia tăng. Trong đó, tai nạn giao thông<br /> 31/12/2012) và phần mềm thu thập thông tin các<br /> là nguyên nhân chủ yếu và ước tính trong vòng<br /> trường hợp TNTT tại BVĐK tỉnh Bình Dương.<br /> 5 năm gần đây, trung bình hàng năm có khoảng<br /> gần 12.000 trường hợp tử vong do tai nạn giao Kỹ thuật chọn mẫu<br /> thông(1). Bên cạnh đó, tai nạn, thương tích cũng Tổng số người bị TNTT trong báo<br /> cáo nhập viện trong 3 năm<br /> là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em(4). (01/2010 – 12/2012)<br /> Tai nạn thương tích đang dần trở thành một<br /> trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong<br /> Hồi cứu bệnh án<br /> tại các bệnh viện. Bình quân mỗi ngày có khoảng<br /> 30 người chết và 70 người bị thương gây tàn tật<br /> suốt đời, trong đó nguyên nhân do tai nạn giao<br /> thông đứng hàng đầu, sau tai nạn giao thông là<br /> các tai nạn cộng đồng đặc biệt ngộ độc, chết<br /> đuối, cháy bỏng, điện giật ... hiện đang là vấn đề Số tử vong Số thương tật<br /> hết sức cấp bách(1).<br /> Từ năm 2002, tỉnh Bình Dương đã triển khai - Tổng mẫu đưa vào phân tích tất cả HSBA<br /> chương trình phòng chống TNTT trên toàn tỉnh của bệnh nhân bị TNTT nhập BVĐK tỉnh Bình<br /> và bước đầu thu được một số kết quả khả quan. Dương trong 3 năm 2010, 2011, 2012<br /> Trong giai đoạn 2002 - 2009, xu thế TNTT tại tỉnh Phương pháp thu thập số liệu<br /> có khuynh hướng tăng dần. Tuy nhiên, trong Hồi cứu từ bệnh án của bệnh nhân bị TNTT<br /> những năm gần đây tình hình TNTT có xu nhập BVĐK tỉnh Bình Dương từ năm 2010 đến<br /> hướng giảm, tuy vậy TNGT vẫn còn tăng(2). 2012<br /> Từ những mục tiêu trên, chúng tôi tiến hành KẾT QUẢ<br /> đề tài: Mô hình mắc, tử vong và các yếu tố liên<br /> quan đến TNTT tại Bệnh viện đa khoa (BVĐK) Bảng 1. Đặc tính dân số học<br /> Năm<br /> tỉnh Bình Dương từ năm 2010 đến năm 2012. Đặc tính dân số học<br /> Năm 2010 Năm 2011<br /> 2012<br /> (%) (%)<br /> Trên cơ sở đó, sẽ có cái nhìn toàn diện và đưa ra (%)<br /> một số kiến nghị phù hợp cho các chương trình Giới tính<br /> Nam 78,67 78,85 76,70<br /> can thiệp, đưa ra các giải pháp phù hợp (cơ sở Nữ 21,33 21,15 23,30<br /> vật chất trang thiết bị, nguồn nhân lực, chăm sóc Nhóm tuổi<br /> 0-4 tuổi 1,81 1,54 2,14<br /> chấn thương, …) nhằm giảm gánh nặng bệnh tật<br /> 5-14 tuổi 3,72 3,41 3,75<br /> trong việc phòng chống TNTT cho bệnh viện và 15-60 tuổi 88,62 88,45 87,29<br /> cộng đồng. Trên 60 tuổi 5,6 6,60 6,82<br /> Nghề nghiệp<br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CBCNV 2,51 2,27 2,20<br /> Nông dân 7,47 7,18 6,74<br /> Thiết kế nghiên cứu Lực lượng vũ trang 0,57 0,53 0,64<br /> Cắt ngang mô tả Học sinh, sinh viên 10,90 10,53 10,31<br /> Công nhân, thợ thủ công 42,90 42,42 42,00<br /> Cỡ mẫu Lao động tự do, buôn bán 29,40 29,74 30,51<br /> Tất cả các bệnh nhân có HSBA bị TNTT đến Nghề khác 6,25 7,33 7,60<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 224 Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Về giới: Đa số bệnh nhân bị tại nạn là nam buôn bán. Các tỷ lệ này gần như không thay đổi<br /> giới chiếm trên đa số ( từ 76,7% đến 78,85%) . từ 2010 đến 2012.<br /> Về tuổi gần 90% số bệnh nhân bị tai nạn ở Bảng 2 : Tỷ lệ mắc, tử vong do TNTT từ 2010 đến<br /> lứa tuổi từ 15 – 60 tuổi. 2012<br /> Về nghề nghiệp đa số bệnh nhân là công Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 Tổng cộng<br /> <br /> nhân, thợ thủ công với tỷ lệ theo các năm là Mắc 5.550 6.351 6.625 18.526<br /> Chết 100 71 49 220<br /> 42,9%. 42,42% và 42,0% kế đó là lao động tự do,<br /> Tổng cộng 5.650 6.422 6.674 18.746<br /> <br /> <br /> <br /> 90 82,23<br /> 75,96 74,57<br /> 80<br /> 70<br /> 60 Trên đường<br /> Nhà<br /> 50<br /> Trường học<br /> 40 Nơi LV<br /> 30 Nơi CC<br /> 20 13,75<br /> 7,95 6,67 8,89 5,89 5,53 5,515,92 6,17 Hồ, ao<br /> 10 Khác<br /> 0<br /> 2010 2011 2012<br /> <br /> <br /> Biểu đồ 1: Phân bố TNTT năm 2010 – 2012 theo địa điểm xảy ra tai nạn<br /> Về địa điểm xảy ra tai nạn: Đa số tai nạn xảy Về nguyên nhân gây tai nạn: Đa số là do tai<br /> ra trên đường đi, năm 2012 là 82,23% tỷ lệ này<br /> nạn giao thông, tỷ lệ này năm 2010 cao nhất<br /> cao hơn năm 2011 và 2010 là 75,96% và 74,57%,<br /> chiếm 72,76% tổng số tai nạn trong năm, tỷ lệ<br /> tại nạn tại nhà và nơi làm việc dao động từ 5%<br /> này năm 2011 là 70,97%, năm 2012 là 67,62%. Tỷ<br /> đến 7% và tỷ lệ này cũng không có sự khác biệt<br /> nhiều giữa các năm. lê tai nạn do bạo lực gia đình có xu hướng tăng,<br /> chiếm gần 10% trong tổng số tai nạn.<br /> Bảng 3. Nguyên nhân theo ICD 10 và xử trí sau tai<br /> nạn Về xử lý sau tai nạn: Đa số bệnh nhân bị tai<br /> Năm 2010 Năm 2011 Năm 2012 nạn được xử lý tại bệnh viện tỉnh, một tỷ lệ nhỏ<br /> (%) (%) (%) được xử lý tại bệnh viện huyện, TTYT, PK và BV<br /> Nguyên nhân<br /> TNGT 72,76 70,97 67,62 trung ương.<br /> Ngã 7,38 9,86 10,04<br /> Tai nạn lao động 6,55 5,43 5,77 BÀN LUẬN<br /> Súc vật, động vật cắn 0,02 0,05 0,07<br /> Đuối nước Độ tuổi từ 15 – 60 tuổi chiếm tỷ lệ nhiều nhất<br /> Bỏng 0,80 0,95 1,83 (90%) bị thương tật do TNTT<br /> Ngộ độc 0,04 0,02 0,00<br /> Thực vật có độc Thương tật do TNTT ở nam cao hơn nữ, tuy<br /> Tự tử 3,45 3,97 3,25 nhiên tỷ lệ này không cao hơn nhiều. Tỷ lệ mắc<br /> Bạo lực gia đình 8,16 7,71 9,15<br /> TNTT năm 2011 và 2012 cao hơn năm 2010(1,2).<br /> Khác 0,85 1,04 2,26<br /> Xử trí sau tai nạn Đa số là công nhân, thợ thủ công qua các<br /> Đến BV huyện, TTYT, PK 4,67 6,94 16,84<br /> Đến bệnh viện tỉnh 84,39 84,26 77,81<br /> năm từ 2010 đến 2012 chiếm trên 42%, tiếp theo<br /> Đến BVTW 10,88 8,75 5,30 là lao động tự do và buôn bán.<br /> <br /> <br /> <br /> Y tế Công cộng 225<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016<br /> <br /> Đa số là trên đường đi chiếm tỷ lệ 77,72% Bộ phận bị tổn thương: đầu mặt cổ, đa chấn<br /> trong tổng số người bị TNTT từ năm 2010 đến thương tỷ lệ nam cao hơn nữ, riêng tổn thương<br /> 2012, năm 2012 địa điểm xảy ra TNTT cao hơn chi tỷ lệ nữ chiếm cao hơn nam.<br /> các năm 2010, 2011 (2012: 82,23%; 2010: 75,96%; Tử vong do TNTT từ năm 2010 đến năm 2012<br /> 2011: 74,5%). có xu hướng giảm (2010: 1,78%; 2011: 11,11%;<br /> Đầu mặt cổ là bộ phận chiếm tỷ lệ cao nhất 2012: 0,73%). Tổng số tử vong là 220 bệnh (năm<br /> trong tổn thương do TNTT, từ năm 2010 là 2010: 100, năm 2011: 71, năm 2012: 49)(2).<br /> 47,28%; 2011 là 47,99%; 2012 là 46,4%. Đa chấn Tử vong theo nhóm tuổi do TNTT: nhóm<br /> thương từ 5,5% đến 6,41%. Thân mình và bụng tuổi có tỷ lệ tử vong cao nhất là từ<br /> có tỷ lệ thấp hơn. 15-60 tuổi (2010: 90%; 2011: 91,5%; 2012: 95,9%)<br /> Về địa điểm xảy ra TNTT trên đường đi lứa trong tổng số người bệnh tử vong do TNTT, tỷ lệ<br /> tuổi từ 15-60 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất dao động này tăng dần theo các năm.<br /> từ 76,65% đến 82,18%. Tại nhà lứa tuổi từ 0-4 Tử vong do TNGT năm 2010 chiếm 86%,<br /> tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất từ 18,63% đến 39,86%. năm 2011 chiếm 83%, năm 2012 chiếm 79,5%.<br /> Tại nơi làm việc lứa tuổi từ 15-60 tuổi chiếm tỷ lệ Như vậy, tử vong do nguyên nhân TNGT đứng<br /> cao nhất từ 6,5% đến 7,31%. hàng đầu trong các nguyên nhân gây tử vong,<br /> Về bộ phận bị tổn thương đầu mặt cổ: năm tuy nhiên tỷ lệ này có xu hướng giảm theo các<br /> 2010 và 2011 lứa tuổi từ 0-4 tuổi chiếm tỷ lệ cao năm nhưng không nhiều.<br /> nhất (2010: 54,9%; 2011: 54,55%), riêng năm 2012 Địa điểm tử vong do TNTT trên đường đi<br /> lứa tuổi từ 15-60 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất năm 2010 chiếm 87%, năm 2011 chiếm 84,5%,<br /> 47,55%. Tổn thương chi lứa tuổi từ 5-14 tuổi năm 2012 chiếm 81,6%. Tử vong trên đường đi<br /> chiếm tỷ lệ cao nhất (năm 2010: 49,05%; 2012: có tỷ lệ cao nhất, tuy nhiên tỷ lệ này có xu hướng<br /> 47,6%), riêng năm 2011 tổn thương chi ở lứa tuổi giảm do các biện pháp an toàn giao thông ngày<br /> trên 60 chiếm tỷ lệ 48,81% và lứa tuổi 5-14 tuổi càng được tăng cường(3).<br /> chiếm tỷ lệ 48,39%. Đa chấn thương chủ yếu ở Bộ phận tổn thương gây tử vong do TNTT:<br /> lứa tuổi trên 60 chiếm tỷ lệ cao nhất (2010: 7,3%; chủ yếu bộ phận gây tử vong do TNTT là đầu<br /> 2012: 6,17%), riêng năm 2011 lứa tuổi từ 15 – 60 mặt cổ, kế tiếp là do đa chấn thương, các bộ<br /> tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất là 6,1%. phận khác (chi, bụng) chiếm tỷ lệ thấp hơn.<br /> Đa số người bị thương tật do TNTT được KẾT LUẬN<br /> điều trị tại BVĐK tỉnh Bình Dương, một phần ít<br /> Kết quả nghiên cứu đã đáp ứng được mục<br /> được điều trị tại TTYT huyện, phòng khám và<br /> tiêu đề ra. Từ kết quả nghiên cứu, các nhà quản<br /> bệnh viện tuyến trung ương. Tuy nhiên, số<br /> lý cần tuyên truyền cho người dân biết các biện<br /> lượng bệnh nhân bị TNTT điều trị tại TTYT<br /> pháp phòng ngừa, cách xử trí sau khi xảy ra<br /> huyện, phòng khám tăng dần từ năm 2010 đến<br /> TNTT và những hậu quả của TNTT nhằm làm<br /> 1012 đồng thời số lượng bệnh nhân điều trị tại<br /> giảm gánh nặng bệnh tật cũng như tử vong do<br /> các bệnh viện tuyến trung ương giảm dần từ<br /> TNTT gây ra.<br /> năm 2010 đến 2012.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Đa số bệnh nhân được điều trị tại BVĐK tỉnh<br /> 1. Báo cáo đánh giá thực hiện chính sách quốc gia phòng chống<br /> Bình Dương, một số ít điều trị tại TTYT huyện, tai nạn thương tích giai đoạn 2006-2009, Bộ Y tế, UNICEF<br /> phòng khám và bệnh viện tuyến trung ương. (tháng 4/2010).<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 226 Chuyên Đề Khoa học Cơ bản – Y tế Công cộng<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 20 * Phụ bản của Số 1 * 2016 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 2. Bộ Y tế (2012) “Cuộc khảo sát TNTT năm 2010 (VNIS)” Bộ Lao 4. Peden M, et al (2004). World report on road traffi c injury<br /> động, thương binh và xã hội phối hợp các bộ ngành liên quan, prevention. Geneva, World Health Organization, 2004<br /> Trường Đại học Y tế Công cộng và mạng lưới y tế công cộng (http://www.who.int/violence_injury_preven-tion/<br /> Việt Nam UNICEF, WHO. publications/road_traffic/world_report/en/index.html,<br /> 3. Phòng chống tai nạn thương tích (2007). Chỉ thị của Bộ y tế về accessed 22 January 2008).<br /> việc triển khai thực hiện nghị quyết 32/2007/NQ-CP ngày<br /> 29/6/2007 của chính phủ về một số giải pháp cấp bách nhằm Ngày nhận bài báo: 20/11/2015<br /> kiểm chế tai nạn giao thông http://www.moh.gov.vn (truy cập Ngày phản biện nhận xét bài báo: 28/11/2015<br /> ngày 7/7/2008).<br /> Ngày bài báo được đăng: 15/02/2016<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Y tế Công cộng 227<br />