Ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử như thế nào để đạt hiệu quả

Chia sẻ: Nguyenhoang Phuonguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

909
lượt xem 328
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thời đại ngày nay là thời đại của công nghệ thông tin (CNTT). Công nghệ thông tin “bùng nổ” đã được ứng dụng vào mọi lĩnh vực của đời sống con người, trong đó có cả lĩnh vực giáo dục. Việc ứng dụng CNTT trong nhà trường như một công cụ lao động "Trí tuệ" giúp Ban giám hiệu nhà trường nâng cao chất lượng quản lí, giúp các thầy cô giáo nâng cao chất lượng dạy học, trang bị cho học sinh kiến thức về CNTT, học sinh sử dụng các thiết bị kĩ thuật số như một công...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử như thế nào để đạt hiệu quả

Chuyên đề "ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử như thế nào để đạt hiệu quả" Phần mở đầu I. Lí do chọn chuyên đề. Thời đại ngày nay là thời đại của công nghệ thông tin (CNTT). Công nghệ thông tin “bùng nổ” đã được ứng dụng vào mọi lĩnh vực của đời sống con người, trong đó có cả lĩnh vực giáo dục. Việc ứng dụng CNTT trong nhà trường như một công cụ lao động "Trí tuệ" giúp Ban giám hiệu nhà trường nâng cao chất lượng quản lí, giúp các thầy cô giáo nâng cao chất lượng dạy học, trang bị cho học sinh kiến thức về CNTT, học sinh sử dụng các thiết bị kĩ thuật số như một công cụ học tập, góp phần rèn luyện cho học sinh một số phẩm chất cần thiết của người lao động trong thời kì công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Để thực hiện tốt đổi mới giáo dục phổ thông nói chung và đổi mới giáo dục tiểu học nói riêng đạt kết quả, việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy và học tập có một vai trò tích cực. CNTT mở ra triển vọng to lớn trong việc đổi mới các phương pháp và hình thức học tập. Năm học 2008 - 2009 được chọn là "Năm học đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục” Và là năm học thứ tư Phòng giáo dục Hải An đã chỉ đạo các nhà trường tích cực triển khai ứng dụng CNTT vào quản lí và dạy học. Tập thể cán bộ, giáo viên trường Tiểu học Đằng Hải đã nhận thức được rằng: Việc ứng dụng CNTT phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học là một trong những hướng tích cực nhất, hiệu quả nhất. Song để ứng dụng CNTT hiệu quả trong giảng dạy thì công việc đầu tiên và quan trọng đối với người giáo viên là làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử.
Chính vì vậy, ngay từ đầu năm học được sự chỉ đạo của Phòng giáo dục và Đào tạo Quận Hải An, tập thể cán bộ giáo viên trường Tiểu học Đằng Hải đã mạnh dạn đi sâu nghiên cứu chuyên đề. "ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử như thế nào để đạt hiệu quả" II. Cơ sở lí luận: Ban chấp hành TW Đảng khoá IX đã có định hướng cho phát triển giáo dục "Tập trung chỉ đạo phát triển giáo dục và đào tạo khoa học công nghệ thực sự ngang tầm là quốc sách hàng đầu". Nhà nước đã có Nghị định số 64/2007/NĐ- CP ngày 10 tháng 4 năm 2007 của Chính phủ về ứng dụng CNTT trong hoạt động của cơ quan Nhà nước và Chỉ thị số 55/2008 CT - BGDĐT ngày 30/9/2008 của Bộ trưởng Bộ giáo dục đào tạo về tăng cường giảng dạy, đào tạo và ứng dụng CNTT trong ngành giáo dục giai đoạn 2008 - 2012. Để con người Việt Nam nhanh chóng tiếp cận nền khoa học hiện đại tiên tiến của thế giới và để mỗi học sinh nắm bắt được kho tàng kiến thức của nhân loại thì cần phải thực hiện đổi mới giáo dục trước tiên phải đổi mới phương pháp dạy và học. Phương pháp dạy học trước đây nặng nề về truyền thụ kiến thức thì ngày nay phương pháp dạy học phải được thay đổi cách thức, hình thành những năng lực hoạt động, tìm tòi, khám phá cho học sinh. Vì vậy chúng ta cần phải quan tâm đặc biệt đến việc đổi mới phương pháp dạy học bằng nhiều hình thức nhằm giúp cho học sinh phát triển năng lực tư duy, óc sáng tạo, có ý chí tự lực trong quá trình lĩnh hội kiến thức. Quá trình lĩnh hội kién thức của học sinh là từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ “tư duy trừu tượng đến thực tiễn”. Chính vì vậy việc ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử có vai trò tác dụng to lớn trong việc giảng dạy học sinh tiểu học. III. Cơ sở thực tiễn: 1. Thuận lợi: *) Về đội ngũ có:
+ Trình độ Đại học Tin học: 2 đ/c. + 100% Giáo viên có chứng chỉ tin học (A, B),biết sử dụng máy vi tính và các đồ dùng dạy học hiện đại, nhiệt tình trong công tác giảng dạy. + Đội ngũ giáo viên đã được học tập bồi dưỡng kiến thức Tin học và sử dụng các thiết bị dạy học hiện đại theo chương trình bồi dưỡng của dự án phát triển giáo viên tiểu học và dự án bồi dưỡng của Canada tài trợ. + Giáo viên đã quen với việc ứng dụng CNTT làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử. Điều đó đã được đánh giá bằng chất lượng của giáo viên tham dự các hội thi và chuyên đề giáo dục trong nhà trường. + Bản thân mỗi giáo viên tự học và bồi dưỡng thêm kiến thức Tin học cho mình : qua tài liệu tham khảo, sách báo, qua bạn đồng nghiệp… + Học sinh đã được tiếp xúc với các CNTT trong cuộc sống như ti vi, đài, máy tính… trong gia đình và nhà trường. * Về cơ sở vật chất. + Toàn trường có 26 máy vi tính. Trong đó: . 1 phòng máy vi tính (gồm 17 máy được nối mạng Lan). . 7 máy vi tính phục vụ cho công tác quản lý, kế toán, khảo thí, thư viện, công đoàn nối mạng Internet. . 2 máy tính xách tay + 2 máy chiếu Projecter. + 1 máy Scaner. + 4 máy in. + 1 máy Fotocopy.
+ 1 máy ảnh + 1 máy Fax. + Trường có một trang Website riêng. * Trường đã luôn nhận được sự quan tâm của Sở giáo dục đào tạo, các ban ngành chức năng từ thành phố đến quận, phường. Đặc biệt là sự chỉ đạo của Phòng giáo dục - đào tạo về chuyên môn và sự hỗ trợ tích cực của phụ huynh học sinh đầu tư kinh phí cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị hiện đại phục vụ cho dạy và học. 2. Khó khăn: - Trình độ, năng lực giáo viên không đồng đều, một bộ phận giáo viên tuổi cao, sức khoẻ yếu khi tiếp cận các phương tiện hiện đại và ứng dụng CNTT còn hạn chế. - Việc ứng dụng CNTT làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử thường mất thời gian và mất công tìm tòi khai thác nên nhiều giáo viên còn ngại làm. Một số giáo viên chưa nhận thức đúng việc ứng dụng CNTT vào dạy học cho rằng đây là việc làm chưa thật cần thiết dẫn đến ý thức tự học còn chưa cao. - Khả năng thiết kế bài giảng của một số giáo viên còn hạn chế nên chưa khai thác được tiện ích của CNTT vào soạn giáo án điện tử mà phần nhiều còn phải nhờ kỹ thuật viên tin học (GV dạy Tin học). Để thiết kế và đưa ĐDDH và GAĐT thực hiện được thành công phải cần rất nhiều phương tiện máy móc hỗ trợ song CSVC của nhà trường chưa đủ đáp ứng trang bị phương tiện máy móc điện tử tới từng lớp học để khai thác giảng dạy nên việc sử dụng ĐDDH và GAĐT đại trà ở các lớp chưa thực hiện được. Chủ yếu chỉ sử dụng ĐDDH và GAĐT vào Hội giảng, hội thi, chuyên đề. B. Phần nội dung I. Vai trò của đồ dùng dạy học điện tử và giáo án điện tử trong việc đổi mới phương pháp dạy học.
1. Đồ dùng dạy học điện tử là gì? - Nếu đồ dùng dạy học truyền thống là những trang ảnh, mô hình, vật thật … để mô phỏng, minh hoạ cho kiến thức bài dạy. Học sinh có thể cầm, nắm, sò mó, ngửi, nếm được … Thì đồ dùng dạy học điện tử là những hình ảnh sống động, có màu sắc, âm thanh sống động được xử lí bằng CNTT và phương tiện hiện đại để minh hoạ cho nội dung kiến thức bài dạy. - Đồ dùng dạy học điện tử được xây dựng bằng tri thức, bằng tư duy tổng hợp và bằng các phương tiện hiện đại nên chỉ có thể sử dụng được bằng các ĐDDH hiện đại và phụ thuộc vào năng lực, điều kiện cơ sở vật chất được đáp ứng thì mới có hiệu quả. 2. Thế nào là giáo án điện tử? - Giáo án điện tử khác với giáo án truyền thống là giáo án được xây dựng bằng CNTT được kết hợp giữa kênh hình và kênh chữ, có tạo hình ảnh, màu sắc, âm thanh, hiệu ứng sống động hấp dẫn hơn. Nhờ có CNTT giúp bài giảng được nhẹ nhàng, sinh động hơn. Học sinh được kích thích trí tuệ, tiếp thu bài nhanh và cũng nhớ lâu hơn. *ĐDDH điện tử và GAĐT là phương tiện dạy học mang tính hiện đại và công nghệ cao, có vai trò tích cực cho việc đổi mới phương pháp dạy học, giúp học sinh học tập và phát triển. II. Những điều kiện để ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử hiệu quả. 1.Những kiến thức Tin học giáo viên cần có để thực hiện ƯD CNTT: Muốn ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử đạt hiệu quả người giáo viên cần phải : - Có kiến thức cơ bản về trình độ Tin học, sử dụng thành thạo máy tính, soạn thảo văn bản.
- Biết sử dụng phần mềm trình diễn Power point. - Biết cách truy cập Internet và thu nhận các nguồn tư liệu trên mạng. - Có khả năng sử dụng phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, cắt các file âm thanh. Có được như vậy thì khi làm việc, người giáo viên không nhất thiết lúc nào cũng cần phải có một giáo viên kĩ thuật viên tin học hỗ trợ. VD: Đối với môn Lịch sử, Địa lí bài giảng thường đi kèm với nhiều hình ảnh minh hoạ. Có thể là hình ảnh mô tả một trận chiến, các căn cứ địa cách mạng hay hình ảnh của các vùng kinh tế mới, khí hậu, diện tích lãnh thổ của các nước trên thế giới, … Nếu chỉ trình bày hoặc bằng lược đồ mô phỏng nội dung bài sẽ chưa hay, chưa hấp dẫn, học sinh sẽ chóng chán không thích thú học tập. Nhưng dạy bằng giáo án điện tử thì lại làm cho nội dung bài giảng phong phú hơn. Hiện tại những hình ảnh minh hoạ, phần mềm cho các nội dung bài dạy nói trên tương đối nhiều trên Internet. Nhà trường đã lắp đặt Internet đường truyền tốc độ cao ADSL, chúng tôi chỉ cần bỏ một chút thời gian lên mạng là khai thác được, hình ảnh, đoạn phim cần minh hoạ cho bài giảng, điều đó đồng nghĩa vối việc giáo viên phải biết cách truy cập Internet để lấy thông tin. Tuy nhiên không phải hình ảnh nào cũng lấy từ Internet được mà những hình ảnh cần lấy từ sách giáo khoa thì lúc đó ta phải Scaner (quét ảnh ) và chỉnh sửa …. VD 1: Khi dạy Toán 1 bài "Phép cộng trong phạm vi 4" để hình thành các phép cộng giáo viên sử dụng các hình ảnh các con vật sống động (các chú chim đang bay, các con vật đang bơi) học sinh quan sát và nhận xét, các em sẽ nắm chắc kiến thức và nhớ lâu hơn khi sử dụng hình ảnh con vật (tranh tĩnh). VD 2: Khi dạy Lịch sử 4 bài “Chiến thắng Chi Lăng” giáo viên dạy bằng giáo án điện tử với lược đồ tạo hiệu ứng giúp học sinh dễ dàng hình dung được diễn biến của trận đánh.
Qua khảo sát hiệu quả từ phía học sinh cho thấy, nếu sử dụng phương pháp dạy học truyền thống với phấn trắng bảng đen thì hiệu quả chỉ có 50%, trong khi hiệu quả của phương pháp Multimedia (nhìn - nghe) lên đến 70%. Như vậy để có một đồ dùng dạy học hay soạn một giáo án điện tử có hiệu quả thì mỗi giáo viên cũng cần phải có kĩ thuật tin học . Để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học bằng đồ dùng dạy học và giáo án điện tử thì giáo viên phải vất vả gấp nhiều lần so với cách dạy truyền thống. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo phần mềm Power point, giáo viên cần phải có ý tưởng và niềm say mê thật sự với công việc thiết kế. Công việc đó đòi hỏi người giáo viên phải có sự sáng tạo nhạy bén và tính thẩm mĩ. 2. Điều kiện về sở vật chất và trang thiết bị hiện đại để thực hiện UD CNTT. Muốn ƯDCNTT vào làm được ĐDDH và soạn GAĐT thì cần phải có các phương tiện hỗ trợ để thực hiện như : + Máy tính nối mạng Internet. + Máy chiếu Projecter. + Máy Scaner. + Các phần mền hỗ trợ làm ĐDDH và soạn GAĐT: Microsoft Powerpoint, Violet, Macromedia Flash… + Máy ảnh. + Loa, mic … Nhà trường Đằng Hải hiện nay đã có đủ các điều kiện về CSVC để đáp ứng việc ƯDCNTT vào làm được ĐDDH và soạn GAĐT (như phần thuận lợi đã trình bày) III. Một số biện pháp để ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử để đạt hiệu quả.
Qua 4 năm ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử chúng tôi đã sử dụng một số biện pháp sau: 1. Xây dựng kế hoạch làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử ở tổ khối chuyên môn và giáo viên. Không phải bài học nào, kiến thức nào cũng làm được ĐDDH và GAĐT. Chính vì vậy các tổ, khối, giáo viên xây dựng kế hoạch lựa chọn bài trong chương, ở từng khối lớp theo tích hợp dọc và tích hợp ngang kiến thức môn học để có ý tưởng và định hướng cho cho việc làm ĐDDH và soạn GAĐT. Ví dụ 1: Môn Toán – Chúng tôi chọn thiết kế ĐDDH theo mảng kiến thức: Hình học. + Lớp 1: Hình vuông, hình tròn, hình tam giác, điểm, đoạn thẳng, điểm ở trong, điểm ở ngoài một hình. + Lớp 2: Đường thẳng, đường gấp khúc, Chu vi hình tam giác, chu vi hình tứ giác… + Lớp 3: Chu vi hình chữ nhật, chu vi hình vuông, diện tích hình chữ nhật, điểm ở giữa, trung điểm của đoạn thẳng… + Lớp 4: Góc tù, góc nhọn, góc bẹt, hai đường thẳng vuông góc, hai đường thẳng song song, hình bình hành, diện tích hình bình hành, hình thoi, diện tích hình thoi… + Lớp 5: Hình tam giác, diện tích hình tam giác, hình thang, diện tích hình thang, hình tròn, đường tròn, chu vi hình tròn, diện tích hình tròn, hình hộp chữ nhật, hình lập phương... Qua các đồ dùng bằng CNTT về những khái niệm: điểm , đoạn thẳng, giới thiệu các hình ở lớp 1, lớp 2, lớp 3 HS đã nắm được bản chất cấu tạo của các loại hình để các em tiếp tục học cách tính chu vi, diện tích , thể tích các hình ở lớp 4, lớp 5.
Chương trình kiến thức môn học ở Tiểu học được thiết kế “đồng tâm”. Do vậy chúng tôi đã chọn mảng kiến thức làm đồ dùng dạy học để có thể sử dụng ĐDDH đó vào dạy được nhiều bài, nhiều khối lớp rất thuận lợi và hiệu quả. VD1: Khi làm đồ dùng môn TNXH chúng tôi chọn làm ĐDDH mảng kiến thức chủ đề phần Tự nhiên, các dữ liệu có trong đồ dùng có thể lấy làm minh họa cho nhiều giáo án điện tử. Nhóm đồ dùng đó chúng tôi sử dụng vào nhiều bài dạy. Cụ thể : Lớp 1: TNXH bài: Con mèo, Con cá, Con gà, Cây rau, Cây hoa, Cây gỗ. Lớp 2: TNXH bài: 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30. Lớp 3: TNXH bài: Thực vật, Thân cây, Lá cây, Hoa, Động vật, Tôm, Cá, Chim, Thú. Ngoài ra, còn có thể lấy dữ liệu để xây dựng giáo án điện tử cho các môn học khác : +Tiếng Việt lớp 1: Bài 30: ua – ưa (Cua bể) Bài 62: ôm - ơm (Con tôm) Bài 82: êch – ich (Con ếch) + Lớp 4: Tập làm văn: Miêu tả con vật – Tuần 29, 30, 31, 32, 33 Khoa học: Dạy Chương : Thực vật và động vật: Bài 58: Nhu cầu nước của thực vật. Bài 63: Động vật ăn gì để sống? Bài 67, 68: Ôn tập : Thực vật và động vật. VD2: Khi làm đồ dùng môn Toán lớp 3, chúng tôi chọn làm ĐDDH về Bảng nhân (Bảng chia): ứng dụng vào giảng dạy ở các khối 2, khối 3, khối 4, khối 5. Nhờ có
ĐDDH "Bảng nhân" giúp cho HS kiểm tra, tổng hợp, hệ thống kiến thức nhân, chia trong bảng. * Nhờ có CNTT để làm ra những đĩa ĐDDH điện tử sinh động hấp dẫn giúp giáo viên tổng hợp kiến thức và học sinh tích cực học tập, hệ thống hoá kiến thức một cách dễ dàng, hiệu quả nhằm khắc sâu nội dung kiến thức bài học hiệu quả hơn. 2. Khai thác Internet để tìm kiếm các thông tin, hình ảnh, phim tư liệu để lựa chọn tư liệu làm đồ dùng dạy học và giáo án điện tử. Để xây dựng được đồ dùng dạy học và giáo án điện tử có nội dung phong phú, hình ảnh đẹp sống động chúng tôi đã không bỏ qua một thư viện khổng lồ, là nơi lưu chứa tri thức của toàn nhân loại đó là “ Mạng Internet”. Như vậy một vấn đề quan trọng và bắt buộc đối với giáo viên trong việc UD CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử là phải biết khai thác nguồn tài nguyên phong phú trên Internet. VD 1: Khi dạy Lịch sử lớp 5 bài "Chiến thắng Điện Biên Phủ" để có những đoạn phim tư liệu nhằm tái hiện diễn biến trận đánh chúng tôi đã khai thác Internet. Cắt ghép từng đoạn phim hay, phù hợp với nội dung kiến thức cần cung cấp để làm GAĐT. VD 2: Khi soạn giáo án điện tử môn TNXH lớp 3 bài Côn trùng: Nhờ khai thác mạng Internet mà chúng tôi có thể cung cấp cho học sinh được hình ảnh rất nhiều loại côn trùng với hình ảnh sống động màu sắc đẹp và đặc biệt hơn cả chúng tôi còn có thể sử dụng các đoạn phim hoặc video clip về ích lợi của côn trùng cũng như tác hại của chúng. VD 3: Soạn giáo án điện tử môn Tiếng Anh giáo viên có thể lấy các hình ảnh minh họa và cho các em nghe các đoạn hội thoại do người bản xứ đọc. Có như thế bài giảng sẽ sinh động hẳn, các em lại nhớ được các từ vựng và phát âm chuẩn hơn. Có thể đây là thao tác tương đối phức tạp nhưng nó mang lại tính hiệu quả cao trong công tác giảng dạy.
* Khai thác dữ liệu qua mạng Internet có nhiều thuận lợi, bên cạnh khai thác những hình ảnh sống động, hấp dẫn và hiện thực thì chúng tôi cần ghi được những lời bình, lời nói, âm thanh tạo cho ĐDDH và GAĐT thêm sinh động. Bên cạnh đó các nguồn thông tin tìm kiếm được rất phong phú nên chúng tôi đã ứng dụng được các chức năng lưu trữ để hệ thống các tư liệu tìm được theo từng dạng nhất định như văn bản, hình ảnh, phim … tập hợp và chia mảng kiến thức tạo cơ sở dữ liệu phục vụ cho làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử. Đồng thời chúng tôi ghi vào đĩa CD, VCD để lưu trữ và giúp giáo viên khi sử dụng ĐDDH điện tử vào từng bài giảng, từng khối lớp được thuận lợi hơn. 3. Sử dụng các phần mềm phục vụ làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử. Trong quá trình xử lí dữ liệu để tạo ra những sản phẩm phù hợp với yêu cầu và mục tiêu cần có một số phần mềm hỗ trợ. Chẳng hạn như: * Microsoft Powerpoint: Phần mềm cho phép soạn các bài trình chiếu hấp dẫn để làm bài giảng điện tử. Powerpoit có thể sử dụng được các tư liệu ảnh phim, cho phép tạo được các hiệu ứng chuyển động khá hấp dẫn và các mẫu giao diện đẹp. VD: Khi soạn GAĐT môn Mĩ thuật lớp 4 - Bài 23: Vẽ cái ca và quả. Chúng tôi dùng phần mềm Powerpoint để giúp học sinh xác định được điểm cao nhất, thấp nhất, giới hạn hai bên của hai mẫu vật. Nhờ đó học sinh xá định được khung hình chung của hai mẫu vật... * Phần mềm Violet: Dùng cho giáo viên có thể tự thiết kế và xây dựng được những bài giảng điện tử sinh động, hấp dẫn, để trợ giúp cho các giờ dạy học trên lớp (sử dụng với máy chiếu projector hoặc ti vi), hoặc để đưa lên mạng Internet. Tương tự như Powerpoint nhưng Violet có nhiều điểm mạnh hơn như giao diện Tiếng Việt, dễ dùng, có những tính năng chuyên dụng cho bài giảng như tạo các loại bài tập, chức năng thiết kế riêng cho mỗi môn học và đặc biệt là khả năng gắn kết được với các phần mềm công cụ khác.
* Macromedia Flash: Đây là phầm mềm cho phép vẽ hình, tạo ra hình ảnh động, các hiệu ứng chuyển động và biến đổi, lập trình tạo ra các hoạt động mô phỏng và tương tác sinh động, hấp dẫn. Thông thường chúng tôi không dùng Flash để tạo cả một bài giảng vì nó sẽ tốn khá nhiều công sức, mà chỉ dùng để tạo ra các tư liệu rồi kết hợp với Violet hoặc Powerpoint để tạo thành một bài giảng hoàn chỉnh. VD 1: Bài “ Sự sinh sản của ếch” môn Khoa lớp 5 chúng tôi sử dụng phần mềm này kết hợp các hiệu ứng để giới thiệu các giai đoạn phát triển của ếch. Sử dụng một số đoạn video clip, hình ảnh cần chuyển định dạng đuôi cho phù hợp việc sử dụng như phần mềm: xilisoft, autoramadia. Sử dụng một số phần mềm cắt, ghép phim: Movie maker, Hero supper player… VD2: Đồ dùng dạy học phần Tự nhiên lớp 1, cần hình ảnh tư liệu về cây hoa, giới thiệu làng nghề truyền thống trồng hoa Đằng Hải, chúng tôi sử dụng máy quay phim nhỏ để quay những tư liệu sống động về làng hoa và người trồng hoa sau đó chuyển đổi, cắt ghép lấy những đoạn phù hợp với từng bài để dùng, Vì nếu chúng tôi dùng cả đoạn phim sẽ rất dài làm cho tiết học không đảm bảo thời gian. * Scaner: (Máy quét tranh ảnh) Nhà trường đã cung cấp trang thiết bị này để phục vụ giảng dạy và đặc biệt làm đồ dùng dạy học và giáo án điện tử. Một số hình ảnh không tìm được trên mạng hoặc không có sẵn bên ngoài chúng tôi phải sử dụng máy này và quét ảnh từ trong SGK ra, đưa qua Photoshop để xử lí rồi sử dụng. VD: Khi dạy Môn Địa lý lớp 5 bài :"Châu Phi "chúng tôi sử dụng quét ảnh SGK các lược đồ Châu Phi cùng với kĩ thuật CNTT tạo hiệu ứng cho lược đồ làm cho học sinh thấy rõ vị trí của Châu Phi trên bản đồ thế giới. * Sound recorder: (Ghi âm và lồng tiếng) VD: Khi soạn giáo án điện tử môn Đạo đức lớp 2 bài: “Quan tâm giúp đỡ bạn” Chúng tôi sử dụng phần mềm này để lồng tiếng cho câu chuyện giới thiệu hành vi ở hoạt động 1 và lồng tiếng cho các nhân vật trong tranh để giúp đỡ học sinh phân tích tình huống ứng xử ở hoạt động 2.
* Adobe Photoshop: Là phần mềm xử lí ảnh và tạo được các ảnh động, cắt ghép ảnh thông dụng nhất. Một số văn bản, tệp tin được lưu dưới định dạng pdf cần có Adobe Reader mới đọc được. VD: ĐDDH phân môn Kể chuyện lớp 1- Bài 31: “Khỉ và Rùa” và môn Tiếng Anh với chủ đề "Nghề nghiệp" sau khi quét tranh ảnh trong SGK chúng tôi sử dụng phần mềm Photoshop để chỉnh sửa ảnh và tạo ảnh động (hoạt động của chú Rùa và Khỉ, hoạt động các nhân vật trong tranh) 4. Tiến trình thực hiện ứng dụng CNTT làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử: 4.1 Nghiên cứu kĩ nội dung mục tiêu kiến thức của bài giảng và đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh để xây dựng ý tưởng làm đồ dùng và thiết kế giáo án phù hợp. - Trước hết chúng tôi phải nghiên cứu kĩ nội dung bài, xác định nội dung kiến thức cho học sinh. Từ những yêu cầu kiến thức như vậy, chúng tôi xây dựng các hoạt động cụ thể trong tiết dạy. Để giúp học sinh nắm được kiến thức trọng tâm trong từng hoạt động, chúng tôi tìm những hình ảnh minh hoạ cho những kiến thức đó 4.2 Thu thập các tài liệu: + Lấy tư liệu từ Internet. Trong bài: “Biển, đảo và quần đảo” chúng tôi đã khai thác nhiều hình ảnh về biển đảo quần đảo trên mạng, lựa trọn nhiều hình ảnh đẹp, mang tính chất điển hình cho các vùng miền. VD: Vùng biển phía Bắc chúng tôi chọn hình ảnh Quần đảo Cát Bà, vùng biển miền Trung chúng tôi chọn hình ảnh đảo Phú Quý (Bình Thuận) vùng biển phía Nam chúng tôi chọn hình ảnh đảo Phú Quốc. + Lấy tư liệu từ thư viện điện tử của Nhà trường .
VD1: Khi xây dựng giáo án điện tử Tập làm văn lớp 4: Tuần 29 " Miêu tả con vật" giáo viên có lấy dữ liệu từ đồ dùng dạy học phần Tự nhiên, mảng con vật - giáo viên lựa chọn các con vật nuôi như: Ngựa, trâu, chó, mèo, gà ,vịt , ngỗng … để xây dựng nội dung tiến trình bài dạy. VD2 : Khi xây dựng giáo án điện tử Môn Tự nhiên và xã hội lớp 2: Bài 25 : "Một số loài cây sống trên cạn", giáo viên lựa chọn hình ảnh các loài cây ( lấy dữ liệu từ đồ dùng dạy học phần Tự nhiên )… để xây dựng nội dung kiến thức bài dạy. + Lấy tư liệu từ SGK, tranh ảnh và tài liệu tham khảo ... 4.3 Thực hiện thao tác kĩ thuật để ứng dụng CNTT làm đồ dùng giáo án điện tử: Bước 1: Chọn hình thức cho slide mà mình định sử dụng. Bước 2: Tạo tiêu đề cho slide (Đó là những thông tin cần thiết của đồ dùng hay giáo án điện tử (tên môn, bài dạy …) Bước 3: Tạo các slide. Đầu tiên tạo bản text trước, hình ảnh hay hiệu ứng âm thanh sẽ tạo sau. Bước 4: Thêm hình ảnh chèn vào những nội dung cần thiết, không quá lạm dụng hình ảnh vào các slide bởi nó có thể tạo nên hiệu ứng ngược . Bước 5: Thêm âm thanh: Chỉ tạo hiệu ứng âm thanh khi thực sự cần thiết. Hiệu ứng âm thanh chỉ là công cụ giúp chúng ta làm rõ thông tin chứ không thay chúng ta thể hiện thông tin. Bước 6: Sử dụng font chữ và khuôn slide một cách đồng nhất trong giáo án điện tử. Nghĩa là không nên để font chữ VnTime cho trang đầu mà trang sau lại là Time NewRoman. Cần phải chú ý đến khoảng cách ngồi của học sinh với màn chiếu để chọn cỡ chữ sử dụng cho phù hợp, cỡ chữ sử dụng thường là 28. Về màu chữ, cần có kết hợp màu sắc giữa màu phông nền và màu chữ. Khi cần nhấn mạnh hoặc chốt kiến thức,
chúng tôi tạo hiệu ứng chữ đổi màu, nhấp nháy. Sau đó tạo nền slide trình diễn, cần phải kết hợp giữa màu nền và nội dung. Bước 7: Chạy “thô” giáo án để kiểm tra lại lần cuối bài soạn giáo án điện tử trước khi thực hiện. Hiệu ứng hình ảnh, âm thanh, font chữ có đạt được hiệu quả cao nhất không? nội dung bài dạy, đồ dùng cần sử dụng cung cấp kiến thức cho học sinh và thời gian cho từng hoạt động của bài dạy đã phù hợp chưa ? 5. Chuẩn bị tốt các phương tiện hỗ trợ đưa đồ dùng điện tử và giáo án điện tử vào giảng dạy: Các trang thiết bị như máy tính, máy chiếu ... rất cần thiết phục vụ cho sử dụng đồ dùng điện tử vào dạy GAĐT. Trang thiết bị này có thể coi là những công cụ dạy học đa năng vì nó có thể thay thế cho hầu hết các công cụ dạy học khác từ truyền thống như: tranh vẽ, bản đồ, mô hình ... đến hiện đại như : cassette, ti vi, đầu video .... Hơn nữa, nếu các GAĐT được đầu tư xây dựng cẩn thận thì sẽ đem lại hiệu quả tích cực cho bài dạy. Chẳng hạn khi mô phỏng một trận đánh Lịch sử, trên bản đồ giấy chỉ có thể diễn tả được bằng các mũi tên chỉ định hướng tấn công, còn trên phần mềm có thể diễn tả được hình ảnh về hướng tấn công, lực lượng ý chí tấn công của một trận đánh giặc hay hình ảnh đoàn quân di chuyển nên tạo được sự hấp dẫn giúp học sinh tiếp thu bài giảng dễ dàng hơn, nhớ lâu hơn. Song khác với các phần mềm giáo dục khác, GAĐT không phải là phần mềm dạy học, nó chỉ trợ giúp cho việc giảng dạy của giáo viên (đối tượng sử dụng là giáo viên, không phải là học sinh). Chính vì vậy, việc truyền đạt kiến thức vẫn dựa trên giao tiếp thầy – trò, chứ không phải giao tiếp máy – người. Mặt khác, vì giáo viên là người trực tiếp điều hành việc sử dụng phần mềm nên có thể khai thác tối đa được những kiến thức cần chuyền tải trong phần mềm, tuỳ thuộc vào trình độ của học sinh và phương pháp giảng dạy của giáo viên. Như vậy trong quá trình dạy học việc thực hiện bài giảng một cách công phu bằng các dẫn chứng sống động trên các slide trong các giờ học lí thuyết là một điều mà các giáo viên mong muốn nghĩ đến.
6. Xây dựng thư viện điện tử trong nhà trường. Khi ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử các tổ khối chuyên môn đã áp dụng làm đồ dùng dạy học theo chương hoặc tích hợp kiến thức của các khối lớp theo môn học nên một đồ dùng có thể sử dụng làm tài liệu xây dựng giáo án điện tử của nhiều bài dạy, nhiều môn học và nhiều khối lớp. Sau khi làm đồ dùng dạy học và giáo án điện tử chúng tôi tập hợp và thống kê lên danh mục, sao in ghi vào đĩa CD và VCD để lưu trữ sử dụng khi cần dữ liệu chúng tôi có thể tra cứu và sử dụng được ngay. Trong thư viện nhà trường, bên cạnh những bộ đồ dùng, thiết bị dạy học được cung cấp và tự làm để dạy giáo án theo phương pháp truyền thống, thì nhà trường Đằng Hải đã có thêm một góc thư viện điện tử khá phong phú được xây dựng suốt 4 năm với 125 đĩa đồ dùng và 75 đĩa tư liệu và 163 đĩa giáo án điện tử được sắp xếp ngăn nắp, tương đối đầy đủ chủng loại để giảng dạy ở các môn học ở khối các lớp. 7. Làm tốt công tác thi đua khen thưởng để khuyến khích giáo viên sáng tạo làm đồ dùng dạy và giáo án điện tử. Hàng năm, Nhà trường luôn luôn phát động thi đua khuyến khích giáo viên ƯD CNTT sáng tạo làm ĐDDH và GAĐT. Ban giám hiệu cùng Công đoàn đã xây dựng tiêu chí thi đua và có phần thưởng động viên khuyến khích cho mỗi cá nhân, tổ nhóm chuyên môn, đã làm được những đồ dùng dạy học và giáo án điện tử có chất lượng. Những giáo viên tham dự hội thi sử dụng ĐDDH và GAĐT giỏi ở cấp trường, cấp quận khen thưởng đạt kết quả. Mức thưởng cụ thể: + Đồ dùng dạy học: Giải nhất: 250 000đ Giải nhì: 200 000đ Giải ba: 150 000đ Khuyến khích: 100 000đ
+ Giáo án điện tử: Giải nhất: 200 000đ Giải nhì: 150 000đ Giải ba: 100 000đ Khuyến khích: 50 000đ + Sử dụng Giáo án điện tử vào giảng dạy đạt hiệu quả: Loại Giỏi: 100 000đ Loại Khá: 50 000đ + Tìm kiếm tư liệu được nhà trường thanh quyết toán. Hằng tháng vào các buổi họp hội đồng, sinh hoạt chuyên môn, Ban giám hiệu nhà trường đều có đánh giá, biểu dương phong trào làm ĐDDH và soạn GAĐT của các tổ, nhóm. Việc làm đó đã khuyến khích chúng tôi rất nhiều, đã tạo được không khí thi đua trong đội ngũ giáo viên làm ĐDDH và soạn GAĐT toàn trường. C. Phần kết luận 1. Kết quả: Qua quá trình nghiên cứu và thực nghiệm chuyên đề chúng tôi nhận thấy, ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử là rất cần thiết, nó có tác động mạnh mẽ tới kết quả thực hiện đổi mới, phương pháp, phương thức dạy và học. Trong suốt thời gian qua trường tiểu học Đằng Hải đã đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử đã đưa vào giảng dạy. Chúng tôi đã không ngừng cố gắng, tìm tòi, học hỏi, để có được một kết quả đáng khích lệ. Cụ thể: 1. 1 Đồ dùng dạy học:
Năm Khối Khối Khối Khối Khối Mĩ học 1 2 3 4 5 thuật A 2005 3 4 3 4 5 1 - 2006 2006- 7 8 6 9 8 1 2007 2007 6 4 4 14 5 0 - 2008 2008 7 3 3 2 4 - 2009 Tổng 23 19 16 29 22 2 1. 2 Giáo án điện tử: Năm Khối Khối Khối Khối Khối Mĩ học 1 2 3 4 5 thuật A 2005 4 2 5 3 4 0 - 2006
2006- 5 6 7 7 6 1 2007 2007 7 8 7 8 7 2 - 2008 2008 8 9 8 9 8 3 - 2009 Tổng 24 25 27 27 25 6 Như vậy trong 4 năm thực hiện việc ứng dụng CNTT vào làm ĐDDH và soạn giáo án điện tử tập thể giáo viên trường Tiểu học Đằng Hải làm được gần 300 đĩa đồ dùng và giáo án điện tử ở các môn học các khối lớp. Đồng thời sưu tầm khai thác được 75 đĩa tư liệu. Tuy số lượng chưa nhiều song đã góp phần không nhỏ vào kết quả phong trào sáng tạo làm đồ dùng dạy học và giáo án điện tử của bậc học. Kết quả đó còn được khẳng định tại Hội thi “Gviáo viên làm đồ dùng dạy học và sử dụng đồ dùng dạy học giỏi”do PGD tổ chức, trường Tiểu học Đằng Hải luôn đạt thành tích cao trong toàn Quận. Tại “Ngày Hội công nghệ thông tin thành phố” được tổ chức hàng năm, các sản phẩm ƯD CNTT vào làm ĐDDH và GAĐT của trường chúng tôi luôn được đánh giá cao. Năm 2005, trường Tiểu học Đằng Hải được vinh dự nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo về : ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Trường Tiểu học Đằng Hải cũng là một địa chỉ đón các bạn đồng nghiệp ở các tỉnh bạn đến thăm và học tập cùng trao đổi kinh nghiệm về ƯD CNTT vào giảng dạy.
2. Bài học kinh nghiệm: Để ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng và giáo án điện tử hiệu quả thì: + Mỗi giáo viên cần phải có kiến thức Tin học cơ bản sử dụng CNTT và biết khai thác mạng Internet. + Phải có ý tưởng và có sự say mê tìm tòi, sáng tạo trong việc ƯD CNTT vào làm ĐDDH và soạn GAĐT. Mỗi giáo viên phải xác định đây là giải pháp tích cực để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học. + Nghiên cứu, xây dựng để làm đồ dùng dạy học theo từng chương, để có thể lấy dữ liệu sử dụng làm giáo án điện tử ở nhiều bài, cho nhiều khối lớp. + Khi làm đồ dùng và giáo án điện tử cần lưu ý: Giáo án điện tử không quá nhiều màu sắc, không quá nhiều hiệu ứng trên cùng một slide… + Tạo ra những hình ảnh minh hoạ, đoạn phim, âm thanh mang tính chất thực tế, sôi động, gây hứng thú cho học sinh. + Cần phải đặt ra các phương án xử lí các tình huống xảy ra mất điện hay sự cố kĩ thuật: máy hỏng, trôi hình, mất âm thanh… trong tiết học sử dụng giáo án điện tử. 3. Kiến nghị, đề xuất: - Để ứng dụng CNTT vào làm đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử vào giảng dạy được đồng bộ hoá ở nhà trường, chúng tôi xin kiến nghị: + Các cơ quan, ban ngành, nhà trường, phụ huynh tạo điều kiện về cơ sở vật chất (trang thiết bị máy móc) để những đồ dùng dạy học và soạn giáo án điện tử đã làm có thể triển khai dạy được vào dạy ở các khối lớp.