Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong bài toán phân tích lựa chọn đa mục tiêu - TS. Phạm Hùng

øng dông HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) trong bµi to¸n<br /> ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu<br /> <br /> TS. Ph¹m Hïng<br /> Bé m«n Kinh tÕ Thuû lîi-Tr­êng §¹i häc Thuû Lîi<br /> <br /> Tãm t¾t<br /> <br /> Ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu ®Ó ra quyÕt ®Þnh lµ tËp hîp c¸c b­íc, tr×nh<br /> tù ®Ó ph©n tÝch tæng hîp c¸c vÊn ®Ò. ChiÕn l­îc c¬ b¶n cña ra bµi to¸n nµy lµ<br /> chia nhá vÊn ®Ò ra quyÕt ®Þnh thµnh c¸c phÇn nhá, dÔ hiÓu sau ®ã ph©n tÝch vµ<br /> tæng hîp c¸c phÇn ®ã l¹i sao cho cã logic ®Ó ®­a ra gi¶i ph¸p hîp lý. Tuy nhiªn<br /> víi kh¶ n¨ng cña m×nh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh lµ bao gåm viÖc x¸c ®Þnh hoÆc lùa<br /> chän ph­¬ng ¸n, vµ cã tÇm quan träng ®èi víi nhiÒu c¸c lÜnh vùc tù nhiªn vµ x·<br /> héi, bao gåm c¶ hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý. Th«ng th­êng, c¸c ph­¬ng ¸n ®­îc<br /> c¸c nhµ qu¶n lý, nhµ ra quyÕt ®Þnh, vµ d©n chóng ®¸nh gi¸ dùa trªn c¸c chØ tiªu<br /> quan träng t­¬ng øng. Trong khu«n khæ bµi n¸o nµy sÏ giíi thiÖu vÒ viÖc ph©n<br /> tÝch gi¶i bµi to¸n ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu víi sù trî gióp cña HÖ thèng<br /> th«ng tin ®Þa lý (GIS) ®Æc biÖt trong kinh tÕ qu¶n lý khai th¸c tæng hîp vïng ven<br /> biÓn.<br /> <br /> <br /> Ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu ®Ó ra quyÕt ®Þnh lµ tËp hîp c¸c b­íc, tr×nh<br /> tù ®Ó ph©n tÝch tæng hîp c¸c vÊn ®Ò. ChiÕn l­îc c¬ b¶n cña bµi to¸n lµ chia nhá<br /> vÊn ®Ò ra quyÕt ®Þnh thµnh c¸c phÇn nhá, dÔ hiÓu sau ®ã ph©n tÝch vµ tæng hîp<br /> c¸c phÇn ®ã l¹i sao cho cã logic ®Ó ®­a ra gi¶i ph¸p hîp lý. PhÇn lín nghiªn cøu<br /> ®Òu cho r»ng ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu ®Ó ra quyÕt ®Þnh lµ mét lÜnh vùc cña<br /> khoa häc vÒ qu¶n lý, trong ®ã qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh lµ ch×a kho¸, chøc n¨ng<br /> quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ®Çu t­ vµ sö dông bÒn v÷ng c¸c nguån tµi nguyªn.<br /> Tuy nhiªn víi kh¶ n¨ng cña m×nh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh lµ bao gåm viÖc x¸c<br /> ®Þnh hoÆc lùa chän ph­¬ng ¸n, vµ cã tÇm quan träng ®èi víi nhiÒu lÜnh vùc tù<br /> nhiªn vµ x· héi, bao gåm c¶ hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña<br /> ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu ®­îc nhiÒu nhµ ®Þa lý, nhµ ho¹ch ®Þnh vµ nhµ<br /> ph©n tÝch vÒ kh«ng gian quan t©m, nã bao gåm tËp hîp nhiÒu ph­¬ng ¸n cã tÝnh<br /> kh¶ thi, trong ®ã chøa ®ùng nhiÒu m©u thuÉn, vµ nh÷ng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸<br /> kh«ng chuÈn mùc. Th«ng th­êng, c¸c ph­¬ng ¸n ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý, nhµ ra<br /> quyÕt ®Þnh, vµ d©n chóng ®¸nh gi¸ dùa trªn c¸c chØ tiªu quan träng t­¬ng øng.<br /> HiÖn nay víi sù tiªn bé cña khoa häc kü thuËt nªn ph­¬ng ¸n lùa chän mang tÝnh<br /> kh¶ thi vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ ®­îc x©y dùng trªn c¬ së d÷ liÖu cã cÊu tróc ®­îc<br /> ph¸t triÓn trªn nÒn c¸c thuéc tÝnh cña hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS). Trong<br /> <br /> <br /> 1<br /> khu«n khæ bµi n¸o nµy sÏ giíi thiÖu vÒ viÖc ph©n tÝch gi¶i bµi to¸n ph©n tÝch lùa<br /> chän ®a môc tiªu víi sù trî gióp cña HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) ®Æc biÖt<br /> trong kinh tÕ qu¶n lý khai th¸c tæng hîp vïng ven biÓn.<br /> <br /> 1. HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) vµ c¸c chøc n¨ng.<br /> HÖ th«ng tin ®Þa lÝ lµ kü thuËt øng dông nh÷ng hÖ thèng vi tÝnh sè (Digital<br /> Computer Systems) ®Ó l­u tr÷, xö lý, qu¶n lý, hiÓn thÞ, m« h×nh ho¸ vµ ph©n tÝch<br /> nh÷ng sè liÖu th«ng tin cã liªn quan ®Õn tÝnh ®Þa lý cña mét khu vùc naß ®ã,<br /> nh÷ng d÷ liÖu nµy ®­îc m« t¶ víi c¸c thuéc tÝnh g¾n liÒn víi mét ®iÓm nhÊt ®Þnh.<br /> Hay nãi mét c¸ch kh¸c : HÖ th«ng tin ®Þa lÝ lµ mét hÖ thèng m¸y tÝnh vµ c¸c thiÕt<br /> bÞ ngo¹i vi, thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng vµo ( Input ) vµ ra (Output) vµ mét sè phÇn<br /> mÒm chuyªn dông cã kh¶ n¨ng cËp nhËt, l­u tr÷, xö lý c¸c th«ng tin kh«ng gian<br /> (th«ng tin ®Þa lý) vµ c¸c th«ng tin thuéc tÝnh. Nã ®ång thêi cã kh¶ n¨ng m« h×nh<br /> ho¸ nh»m gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n vµ m« pháng th«ng tin kh«ng gian theo mét ý<br /> ®å chuyªn ngµnh [6].<br /> Ngoµi ra, hÖ thèng t­ liÖu ®­îc l­u tr÷ vµ xö lý, trong GIS bao gåm kh«ng<br /> nh÷ng c¸c th«ng tin vÒ m«i tr­êng tù nhiªn, mµ cßn liªn quan tíi c¶ tÝnh chÊt vÒ<br /> x· héi vµ kinh tÕ cña khu vùc. VÞ trÝ m« t¶ chøa ®ùng hÖ thèng th«ng tin nãi trªn<br /> sÏ ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh trong GIS bëi mét hÖ thèng l­íi chiÕu ®Þa lý, bao gåm c¸c<br /> m· sè ®Þa lý : kinh ®é, vÜ ®é nh»m b¶o ®¶m kh¶ n¨ng truy xuÊt vµ xö lý sè liÖu<br /> chÝnh x¸c trªn mét vïng ®Þa lý cô thÓ, ë ph¹m trï hµnh chÝnh, ranh giíi vµ tªn<br /> gäi ®Þa ph­¬ng (nh­ huyÖn tØnh, thµnh phè, quèc gia...) còng ®­îc xö lý, l­u tr÷<br /> vµ cËp nhËt ho¸, ®ång thêi víi c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa lý, t¹o ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng cho<br /> viÖc xö lý th«ng tin, ®¸p øng nhu cÇu ho¹ch ®Þnh s¸ch l­îc ph¸t triÓn nguån tµi<br /> nguyªn [6].<br /> Kü thuËt GIS dùa vµo kh¶ n¨ng l­u tr÷, xö lý, ph©n tÝch vµ m« h×nh ho¸, cã<br /> c¸c chøc n¨ng sau [6]:<br /> - Chång xÕp vµ tæng hîp nhiÒu líp th«ng tin chuyªn ®Ò (Thematic Information<br /> Layers) trªn cïng mét khu vùc, kÓ c¶ nh÷ng th«ng tin thuéc lo¹i kh¸c nhau cã<br /> sè l­îng lín.<br /> - Cung cÊp nh÷ng th«ng tin míi nhê vµo nh÷ng m« h×nh to¸n häc, gi÷a hai hay<br /> nhiÒu líp th«ng tin chuyªn ®Ò trªn cïng mét vïng ®Þa lý.<br /> - Qu¶n lý nh÷ng cÊu tróc d÷ liÖu ®a d¹ng víi quy m« lín.<br /> - Cung cÊp c¸c thèng kª khu vùc dùa vµo c¸c sè liÖu l­u tr÷.<br /> - M« t¶ c¸c ®Æc ®iÓm ®a d¹ng cña c¶nh quan thuéc vïng ®Þa lý nhÊt ®Þnh, trong<br /> sè ®ã bao gåm nh÷ng ®Æc thï cã tÝnh t­¬ng hç chÆt chÏ lÉn nhau.<br /> - T¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng vµ nhanh chãng cËp nhËt sè liÖu, còng nh­ kÕt nèi ®­îc<br /> nhiÒu hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu kh¸c.<br /> - Sö dông vµ xö lý mét sè l­îng lín th«ng tin thu thËp tõ t­ liÖu viÔn th¸m vµ<br /> tr×nh bµy chóng theo tiªu chuÈn b¶n ®å häc.<br /> <br /> <br /> 2<br />  Nh­ vËy víi chøc n¨ng trªn, ®Æc biÖt lµ chøc n¨ng ph©n tÝch tæng hîp c¸c sè<br /> liÖu mang thuéc tÝnh kh«ng gian, GIS sÏ gióp t¹o vµ l­u tr÷ c¸c lo¹i c¬ së d÷ liÖu<br /> cho nhµ qu¶n lý, nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cho nhµ ra quyÕt ®Þnh. HiÖn nay ®·<br /> cã c¸c lo¹i phÇn mÒm GIS vÒ ph©n tÝch c¸c thuéc tÝnh d÷ liÖu kh«ng gian sau :<br /> B¶ng 1 : Mét sè hÖ thèng GIS phôc vô cho lÜnh vùc ph©n tÝch d÷ liÖu thuéc tÝnh<br /> kh«ng gian [3]<br /> TT C¸c phÇn C¬ quan ph¸t triÓn vµ D¹ng cña phÇn Kh¶ n¨ng ph©n<br /> mÒm ®Þa chØ trang Web mÒm tÝch thèng kª lùa<br /> chän<br /> 1 ARC/INFO ViÖn nghiªn cøu vÒ HÖ thèng th«ng C¸c lo¹i thèng kª,<br /> GRID hÖ thèng m«i tr­êng tin ®Þa lý d­íi t­¬ng quan, håi<br /> www.ersi.com d¹ng vector vµ quy, t­¬ng quan<br /> d¹ng raster tù ®éng, ph©n tÝch<br /> kh«ng gian, ph©n<br /> lo¹i biÕn ®æi cña<br /> hµm sè, ph©n tÝch<br /> vµ ngo¹i suy<br /> kh«ng gian<br /> 2 IDRISI ViÖn sau ®¹i häc vÒ HÖ thèng th«ng C¸c lo¹i thèng kª,<br /> ®Þa lý, Tr­êng §¹i tin ®Þa lý d­íi t­¬ng quan, t­¬ng<br /> häc Clark d¹ng d¹ng raster quan tù ®éng<br /> www.idrisi.clarku.edu ph©n tÝch kh«ng<br /> gian, ph©n lo¹i<br /> biÕn ®æi cña hµm<br /> sè, ph©n tÝch vµ<br /> ngo¹i suy kh«ng<br /> gian, ph©n tÝch<br /> chuçi thêi gian,<br /> ph©n tÝch th­íc<br /> ®o ®é chuÈn<br /> 3 SpaceStat Anselin (1995) HÖ thèng th«ng Ph©n tÝch kh¶o<br /> www.rri.wvu.edu/ tin ®Þa lý d­íi s¸t d÷ liÖu kh«ng<br /> spacestat.htm d¹ng vector gian,<br /> 4 S+SpatialSta PhÇn mÒm to¸n häc PhÇn mÒm thèng T­¬ng quan tù<br /> ts www.mathsoft.com kª, cã kh¶ n¨ng ®éng vÒ kh«ng<br /> kÕt nèi víi GIS gian, m« h×nh<br /> d¹ng vector t­¬ng quan vÒ<br /> kh«ng gian, ph©n<br /> tÝch bÒ mÆt kh«ng<br /> gian, néi ngo¹i<br /> <br /> <br /> 3<br />  suy bÒ mÆt kh«ng<br /> gian.<br /> <br /> 2. Bµi to¸n ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu<br /> C¸c bµi to¸n ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu bao gåm tËp hîp nhiÒu ph­¬ng<br /> ¸n ®­îc ®¸nh gi¸ dùa trªn c¬ së c¸c tiªu chÝ. Th«ng th­êng c¸c tiªu chÝ ®­îc xem<br /> nh­ mét kh¸i niÖm chung bao gåm c¸c kh¸i niÖm vÒ thuéc tÝnh vµ môc tiªu.<br /> Thµnh phÇn chñ yÕu cña bµi to¸n ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu gåm :<br /> - Môc tiªu hoÆc tËp hîp c¸c môc tiªu mµ ng­êi ra quyÕt ®Þnh cÇn ®¹t ®­îc.<br /> - Ng­êi ra quyÕt ®Þnh hoÆc mét nhãm ng­êi tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt<br /> ®Þnh xem xÐt møc ®é ­u tiªn trªn c¬ së cña c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸.<br /> - TËp hîp c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ (môc tiªu vµ hoÆc c¸c thuéc tÝnh) trªn c¬ së c¸c<br /> chØ tiªu nµy ng­êi ra quyÕt ®Þnh sÏ ®¸nh gi¸ c¸c ph­¬ng ¸n.<br /> - TËp hîp c¸c ph­¬ng ¸n.<br /> - TËp hîp c¸c biÕn kh«ng kiÓm so¸t ®­îc.<br /> - TËp hîp c¸c chØ sè cña c¸c cÆp ph­¬ng ¸n vµ thuéc tÝnh.<br /> S¬ ®å d­íi d©y sÏ m« t¶ c¸c thµnh phÇn cña bµi to¸n ph©n tÝch lùa chän ®a môc<br /> tiªu.<br /> Môc tiªu chÝnh<br /> <br /> <br /> <br /> Ra quyÕt ®Þnh 1 Ra quyÕt ®Þnh 2<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Môc tiªu 1 Môc tiªu 2 Môc tiªu 3<br /> <br /> <br /> Thuéc Thuéc Thuéc Thuéc ... Thuéc<br /> tÝnh 1 tÝnh 2 tÝnh 3 tÝnh 4 tÝnh n<br /> Ph­¬ng ChØ sè 11 ChØ sè 12 ChØ sè 13 ChØ sè 14 ... ChØ sè 1n<br /> ¸n 1<br /> Ph­¬ng ChØ sè 21 ChØ sè 22 ChØ sè 23 ChØ sè 24 ... ChØ sè 2n<br /> ¸n 2<br /> Ph­¬ng ChØ sè 31 ChØ sè 32 ChØ sè 33 ChØ sè 34 ... ChØ sè 3n<br /> ¸n 3<br /> ... ... ... ... ... ... ...<br /> Ph­¬ng ChØ sè m1 ChØ sè m2 ChØ sè m3 ChØ sè m4 ... ChØ sè mn<br /> ¸n m<br /> Møc ®é Tû träng 1 Tû träng 2 Tû träng 3 Tû träng 4 ... Tû träng n<br /> ­u tiªn<br /> <br /> <br /> 4<br />  S¬ ®å 1. S¬ ®å ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu [3]<br /> 3. HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý, ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu vµ øng dông<br /> C¸c d÷ liÖu kh«ng gian hoÆc ®Þa lý ®­îc x¸c ®Þnh nh­ nguån d÷ liÖu th«,<br /> kh«ng ®­îc cÊu tróc chÆt chÏ, th«ng th­êng ®­îc g¸n víi mét vÞ trÝ cô thÓ. Do<br /> vËy c¸c c¬ së d÷ liÖu nµy nÕu kh«ng ®­îc cÊu tróc l¹i h×nh thµnh mét c¬ së d÷<br /> liÖu th× kh«ng cã gi¸ trÞ nªn viÖc ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu ®Ó ra quyÕt ®Þnh<br /> dùa vµo c¸c d÷ liÖu nµy gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Víi chøc n¨ng ®­îc tr×nh bµy ë<br /> phÇn trªn hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS) sÏ lµ c«ng cô m¹nh ®Ó hç trî cho c«ng<br /> viÖc nµy. HÖ thèng th«ng tin ®Þa lý cã kh¶ n¨ng tæ chøc l¹i sè liÖu d­íi c¸c d¹ng<br /> cÊu tróc vector hoÆc raster, qu¶n lý l­u tr÷, ph©n tÝch vµ ®­a ra hç trî quan träng<br /> trong c¸c vÊn ®Ò ra quyÕt ®Þnh. C¸c c¬ së d÷ liÖu ®­îc cÊu tróc d­íi c¸c d¹ng<br /> líp b¶n ®å. C¸c líp b¶n ®å nµy sÏ thÓ hiÖn vÒ c¸c môc tiªu, c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸<br /> hoÆc c¸c thuéc tÝnh, c¸c ph­¬ng ¸n lùa chän d­íi d¹ng b¶n ®å. Sau ®ã c¸c nhµ ra<br /> quyÕt ®Þnh, dùa trªn c¸c hÖ thèng th«ng tin ®Ó ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu, lùa<br /> chän ph­¬ng ¸n vµ ra quyÕt ®Þnh theo s¬ ®å ph©n tÝch ë trªn.<br /> TiÕp theo giíi thiÖu mét øng dông vÒ viÖc g¾n liÒn GIS víi ph©n tÝch lùa<br /> chän ®a môc tiªu ®Ó ra quyÕt ®Þnh. Môc tiªu chÝnh lµ n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý<br /> khai th¸c vïng ven biÓn Hoµ Du©n vµ ThuËn An cña tØnh Thõa Thiªn HuÕ . ViÖc<br /> ra quyÕt ®Þnh víi sù trî gióp cña GIS ®èi víi vïng ven biÓn nµy ®­îc thÓ hiÖn ë<br /> s¬ ®å sau:<br /> N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý khai<br /> th¸c vïng ven biÎn Hoµ Du©n -<br /> ThuËn an<br /> <br /> <br /> Môc tiªu 1 Môc tiªu 2 Môc tiªu 3<br /> Môc<br /> Lîi Ých gi¶m nhÑ c¸c thiÖt T¹o nhiÒu c¬ héi gi¶i Lîi Ých c¶i thiÖn m«i<br /> tiªu h¹i vÒ lò lôt, thiªn tai trÝ du lÞch tr­êng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> YÕu tè C«ng C¸c ho¹t<br /> §Þa chÊt, Th¶m khÝ<br /> Thuéc §Þa tr×nh b¶o ®éng ph¸t<br /> thæ phñ t­¬ng,<br /> tÝnh h×nh vÖ vïng triÓn kinh tÕ<br /> nh­ìng thùc vËt thuû v¨n bê x· héi<br /> <br /> <br /> C¸c líp<br /> b¶n ®å<br /> thuéc tÝnh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 5<br />  Dùa trªn c¸c líp b¶n ®å chØ tiªu ®¸nh gi¸, c¸c líp b¶n ®å tû träng ­u tiªn, chång xÕp c¸c b¶n ®å<br /> tõ ®ã lùa chän ®¸nh gi¸ c¸c ph­¬ng ¸n theo tÝnh tù ­u tiªn cña c¸c môc tiªu lùa chän.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ph­¬ng ¸n<br /> ®­îc lùa<br /> chän vµ ra<br /> quyÕt ®Þnh<br /> <br /> <br /> S¬ ®å 2. S¬ ®å kÕt hîp GIS víi ph©n tÝch lùa chän ®a môc tiªu<br /> Sè liÖu dïng ®Ó tÝnh to¸n ®­îc lÊy tõ tµi liÖu tõ Dù ¸n Qu¶n lý khai h¸c tæng hîp<br /> vïng ven biÓn Thõa Thiªn HuÕ, b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi b¶o vÖ vïng ven biÓn<br /> Hoµ Du©n - ThuËn An 12.2001 [6]. Trong b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi cã 4<br /> ph­¬ng ¸n ®Ó b¶o vÖ vïng biÓn ThuËn An, Hoµ Du©n: ph­¬ng ¸n 1 lµ gi÷ nguyªn<br /> hiÖn tr¹ng, ph­¬ng ¸n hai lµ x©y dùng ®ª ch¾n c¸t, ph­¬ng ¸n 3 lµ c«ng tr×nh b¶o<br /> vÖ b·i, ph­¬ng ¸n 4 kÕt hîp ph­¬ng ¸n 2 vµ 3.<br /> C¸c b­íc tÝnh to¸n ®­îc tu©n thñ theo ®óng s¬ ®å 2. KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®­îc tr×nh<br /> bµy ë b¶ng 2.<br /> B¶ng 2 : Tæng hîp kÕt qu¶ tÝnh to¸n chØ tiªu ra quyÕt ®Þnh cña c¸c ph­¬ng ¸n<br /> <br /> Ph­¬ng ¸n<br /> No ChØ tiªu<br /> 1 2 3 4<br /> 1 HiÖu Ých gi¶m nhÑ thiªn tai 0 9,375 9,375 9,375<br /> 2 Gi¶m chuyÓn t¶i bïn c¸t 0 9,375 6,25 9,375<br /> 3 ¶nh h­ëng ®Õn c¸c b·i biÓn gÇn kÒ 0 3,125 12,5 12,5<br /> 4 T¨ng hiÖu Ých vÒ du lÞch 0 3,125 12,5 9,375<br /> 5 Lîi Ých vÒ m«i tr­êng 0 3,125 9,375 9,375<br /> 6 ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ x· 0 9,375 6,25 12,5<br /> héi<br /> 7 Chi phÝ x©y dùng 0 6,25 9,375 6,25<br /> 8 Chi phÝ b¶o d­ìng 0 9,375 6,25 6,25<br /> Tæng 0 53,125 71,875 75<br /> <br /> Râ rµng ba ph­¬ng ¸n ®­a ra ®Òu cã thÓ ®­îc chän, nh­ng ph­¬ng ¸n 4 lµ<br /> ph­¬ng ¸n cã tæng chØ tiªu sau khi quy ®æi vµ tÝnh to¸n lµ lín nhÊt. Theo tiªu chÝ<br /> ®Ó lùa chän th× ph­¬n ¸n 4 lµ ph­¬ng ¸n cã lîi h¬n c¶.<br /> <br /> <br /> 6<br /> 4. KÕt luËn<br /> <br /> Qua nghiªn cøu viÖc øng dông GIS víi c¸c bµi to¸n ph©n tÝch lùa chän ®a<br /> môc tiªu ®Ó ra quyÕt ®Þnh cho thÊy GIS thùc sù lµ c«ng cô h÷u hiÖu cho nhµ<br /> ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, nhµ ®Çu t­. Víi c¸c tiªu chÝ lùa chän ®­îc biÓu thÞ hoÆc<br /> l­u tr÷ d­íi hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu, ®Æc biÖt ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c líp b¶n ®å<br /> gióp cho viÖc lùa chän ®¸nh gi¸ c¸c ph­¬ng ¸n ®­îc chÝnh x¸c, ph¶n ¸nh ®óng<br /> quy luËt tù nhiªn vµ thuyÕt phôc ng­êi ra quyÕt ®Þnh h¬n.<br /> Tuy nhiªn ®©y lµ lÜnh vùc míi ë ViÖt nam nªn khi øng dông ®ßi hái sè liÖu<br /> cã cÊu tróc, ®­îc cËp nhËt ®Çy ®ñ th­êng xuyªn tr­íc khi ph©n tÝch ra quyÕt ®Þnh<br /> mét lÜnh vùc bÊt kú nµo. Hy väng trong t­¬ng lai c«ng cô GIS sÏ phôc vô ®¾c lùc<br /> h¬n cho chuyªn ngµnh qu¶n lý khai th¸c vïng bê ®Æc biÖt trong vÊn ®Ò vÒ ra<br /> quyÕt ®Þnh trong ®iÒu kiÖn ë n­íc ta.<br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> [1]. User's guide ARC-View 3.2. Environmental Systems Research Institute<br /> (ESRI).1999.<br /> [2]. Paul Baan, Pham Hung, Economics of coastal zone management, Delft<br /> Hydraulics - Techical University of Delft - 2002.<br /> [3]. Malczewski, Jacek, GIS and multicriteria decision analysis, John Wiley &<br /> Sons, Inc - 1999.<br /> [4]. Bartelme, N, GIS - Technologie, Springler-Verlag, Berlin-1989.<br /> [5]. Razavi, Amir H. Acview/Avenue developer’s guide, Thomson Learning-<br /> 1999.<br /> [6]. Thuan An - Hoa Duan Coastal protection, FÐaibility Study, Thua Thien Hue<br /> Province Coastal Project, December, 2001.<br /> [7]. Lª V¨n Nghinh, Kü thuËt viÔn th¸m vµ hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý, Hµ N«i 10-<br /> 1998<br /> <br /> Summary<br /> <br /> applying geographical informations systems (GIS) in<br /> multicriteria decision analysis<br /> <br /> Multicriteria decision analysis is a set of systemmatic procedures for analyzing<br /> complex decision problems. The basic strategy is to divide the decision problem<br /> into small, understanable part; analyze each part; and intergrate the parts in a<br /> logical manner to produce a meaningful solution. Decision making itself,<br /> however, is broadly defined to include any choice or selection of alternatives<br /> course of action, and is therefore of importance in many fields in both the social<br /> <br /> 7<br /> and natural sciences, including geographical information sciences. The<br /> alternatives are usually evaluated by number of people (managers, decision<br /> makers, stakeholders, interest group) with respect to the relative importance of<br /> criteria. On this paper the applying geographical informations systems (GIS) in<br /> multicriteria decision analysis especially in economics of coastal zone<br /> management is presented.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 8<br />