Vận động thể lực và hoạt động tĩnh ở học sinh cấp 2 Thành phố Hồ Chí Minh

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> VẬN ĐỘNG THỂ LỰC VÀ HOẠT ĐỘNG TĨNH Ở HỌC SINH CẤP 2 <br /> THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  <br /> Tăng Kim Hồng*  <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Mục tiêu: Mô tả vận động thể lực và hoạt động tĩnh của học sinh cấp 2 TPHCM. <br /> Phương pháp: Một nghiên cứu cắt ngang được thực hiện trong tháng 11 và 12, năm 2004. 2715 học sinh <br /> cấp 2 được chọn vào mẫu nghiên cứu bằng phương pháp chọn mẫu cụm nhiều bậc theo PPS và được phỏng vấn <br /> bằng bảng câu hỏi. Thời gian dành cho hoạt động thể lực với cường độ trung bình tới nặng, việc di chuyển đi lại <br /> cũng như thời gian dành cho màn ảnh nhỏ được tính cho mỗi học sinh theo số phút/ngày và sau đó được phân <br /> loại dựa theo khuyến cáo dành cho vận động thể lực và hoạt động tĩnh. Hồi quy logistic đa biến được áp dụng để <br /> khảo sát mối liên quan giữa thời gian dành vận động thể lực, xem tivi/chơi game và việc đi đến trường/về nhà <br /> với các yếu tố kinh tế‐xã hội. <br /> Kết quả: Học sinh dành ít thời gian cho hoạt động thể lực trong lúc nghỉ hè hơn lúc đi học (35 phút/ngày <br /> với 43 phút/ngày). Nam sinh dành nhiều thời gian cho vận động thể lực (40,2 đến 48,2 phút/ngày) hơn nữ (29,4 <br /> đến 31,6 phút/ngày) cả trong lúc đi học lẫn lúc nghỉ hè. Thời gian dành cho việc học ngoài giờ (làm bài tập ở nhà <br /> hay đi học thêm) vào khoảng 135 phút/ngày. Nữ sinh và nhóm trẻ lớn có xu hướng dành nhiều thời gian cho việc <br /> học. Phân tích hồi quy logistic đa biến cho thấy khả năng di chuyển chủ động ở nam và nữ đều tăng lên theo tuổi, <br /> cao nhất ở nhóm tuổi lớn (≥ 14 tuổi) (ORnam = 2,9, KTC 95%: 1,4, 6,0; ORnữ = 3,2, KTC 95%: 1,3, 4,1). Ngược <br /> lại với tuổi, khả năng di chuyển chủ động ở nam và nữ đều giảm ở trẻ có kinh tế gia đình khá giả và thấp nhất ở <br /> nhóm trẻ có kinh tế gia đình gia đình khá giả nhất (ORnam = 0,5, KTC 95%: 0,2, 1,1, ORnữ = 0,3, KTC 95%: 0,2, <br /> 0,5). <br /> Kết luận: Nam sinh hoạt động thể lực nhiều hơn nữ. Trẻ ở những gia đình khá giả càng ít vận động thể lực <br /> hơn.  <br /> Từ khóa: Vận động thể lực, Hoạt động tĩnh, Di chuyển, Yếu tố kinh tế‐xã hội <br /> <br /> ABSTRACT <br /> PHYSICAL ACTIVITY AND SEDENTARY BEHAVIORS AMONG JUNIOR HIGH SCHOOL <br /> STUDENTS OF HOCHIMINH CITY  <br /> Tang Kim Hong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 3 ‐ 2013: 191 ‐ 200 <br /> Objective:  To  describe  PA  and  sedentary  behaviors  of  junior  high  school  students  of  Ho  Chi  Minh  City <br /> (HCMC). <br /> Methods: A cross‐sectional study was conducted between November and December 2004. 2715 junior high <br /> school  students  were  selected  using  multistage  cluster  sampling  with  PPS  method  and  were  interviewed  by <br /> questionnaires.  Time  spent  in  moderate  to  vigorous  physical  activities,  transportation  as  well  as  small  screen <br /> view  were  calculated  for  each  student  in  minutes  per  day,  and  then  were  categorized  based  on  the <br /> recommendations  on  PA  and  sedentary  behaviors.  Multiple  logistic  regressions  were  used  to  examine <br /> associations between levels of time spent for sedentary, physical activity, transportation and socio‐demographic <br /> factors. <br /> <br /> * Bộ môn Dịch tễ học Cơ bản – Dân số học, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch <br /> <br /> Tác giả liên lạc: TS.BS. Tăng Kim Hồng <br /> <br /> Email: hongutc@yahoo.com <br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch <br /> <br />  ĐT: 0903350503 <br /> <br /> 191<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013<br /> <br /> Results:  Students  spent  less  time  in  physical  activities  in  summer  holidays  than  in  school  term  (35 <br /> mins/day vs. 43 mins/day). Boys spent more physical activities time (40.2 to 48.2 mins/day) than girls (29.4 to <br /> 31.6  mins/day)  both  in  summer  holidays  and  school  term.  Time  spent  studying  after  class  (homework  and <br /> attending extra tutorials) was on average 135 minutes per day. Girls and the older age group tended to spend <br /> more time studying. Multiple logistic regression showed that the odds of active transportation in boys and girls <br /> were increased as the age increased and the highest was found in the oldest age group (≥ 14 years old) (ORmale = <br /> 2.9,  95%  CI:  1.4,  6.0;  ORfemale  =  3.2,  95%  CI:  1.3,  4.1,  respectively).  In  contrast  to  age,  the  odds  of  active <br /> transportation in boys and girls were decreased as the wealth index increased and lowest in the richest group: <br /> (ORmale = 0.5, 95% CI: 0.2, 1.1, ORfemale = 0.3, 95% CI: 0.2, 0.5, respectively). <br /> Conclusions: Male did more PA than female and students in more wealthy families were less active than <br /> students from the less wealthy ones. <br /> Key words: Physical activity, sedentary behaviors, Transportation, Socio‐economic factors <br /> thuộc các trường cấp II nội thành TPHCM. Mẫu <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> được  chọn  bằng  phương  pháp  chọn  mẫu  cụm <br /> Trong  vài  năm  qua,  ở  Thành  phố  Hồ  Chí <br /> nhiều bậc với xác suất tỷ lệ với độ lớn của cụm <br /> Minh  (TPHCM),  thừa  cân‐béo  phì  đang  ngày <br /> (Propability Proportionate to Size – PPS). Khung <br /> càng tăng lên ở mọi độ tuổi, đặc biệt là ở trẻ vị <br /> chọn  mẫu  là  140  trường  cấp  II  thuộc  các  quận <br /> thành niên(12,17), do sự phát triển nhanh chóng về <br /> nội thành TPHCM, bao gồm 47 trường thuộc các <br /> mọi mặt, đặc biệt là kinh tế‐xã hội. Vận động thể <br /> quận  nội  thành  giàu  và  93  trường  thuộc  các <br /> lực đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng <br /> quận  nội  thành  còn  lại.  Nghiên  cứu  được  Hội <br /> tỷ lệ thừa cân‐béo phì. Tuy nhiên, vận động thể <br /> đồng  Khoa  học  trường  Đại  học  Y  khoa  Phạm <br /> lực  và  hoạt  động  tĩnh  của  trẻ  vị  thành  niên <br /> Ngọc  Thạch  và  Hội  đồng  y  đức  của  Đại  học <br /> TPHCM chưa được khảo sát và công bố nhiều. <br /> Newcastle thông qua. Tất cả học sinh đều được <br /> Kết  quả  nghiên  cứu  từ  nhiều  nước  châu  Á <br /> phỏng vấn với bảng câu hỏi soạn sẵn trong vòng <br /> khác nhau đã cho chúng ta thấy một bức tranh <br /> 15  phút  tại  lớp  học.  Ngoài  ra,  1  bảng  câu  hỏi <br /> mô  tả  mức  độ  thiếu  hoạt  động  thể  lực  ở  trẻ  vị <br /> khảo  sát  môi  trường  sinh  hoạt  tại  trường  cũng <br /> thành  niên  và  đã  chứng  minh  được  mối  liên <br /> được gởi cho đại diện nhà trường trả lời. Các số <br /> quan giữa vận động thể lực với tuổi, giới và các <br /> liệu  thu  thập  trong  bảng  câu  hỏi  này  bao  gồm: <br /> yếu tố kinh tế‐xã hội(22,19,20,21). Rõ ràng, có một xu <br /> diện  tích  sân  trường,  số  tiết  học,  môn  thể  thao <br /> hướng giảm vận động thể lực và tăng việc thiếu <br /> được dạy/chơi tại trường, phòng tập/sân chơi và <br /> vận  động  ở  nhiều  nước(6,7,10)  và  các  yếu  tố  môi <br /> điều  kiện  sử  dụng  các  phòng  tập/sân  chơi  ở <br /> trường  sống  ở  nhà,  ở  trường  đặc  biệt  có  liên <br /> trường,  loại  thực  phẩm  được  bán  tại  căn  tin <br /> quan với hoạt động thể lực của trẻ em(8).  <br /> v.v… Phụ huynh cũng được gởi 1 bảng câu hỏi <br /> để trả lời về 14 loại vật dụng có trong nhà nhằm <br /> Mục đích của bài báo này là nhằm mô tả vận <br /> đánh  giá  tình  trạng  kinh  tế  gia  đình  (bao  gồm <br /> động thể lực, hoạt động tĩnh và việc di  chuyển <br /> điện thoại, radio, đầu máy video, đầu máy CD, <br /> (đi  học)  đến  trường/về  nhà  của  học  sinh  cấp  2 <br /> đầu máy DVD, máy lạnh, tủ lạnh, máy tính, bếp <br /> TPHCM và khảo sát sự khác biệt theo các yếu tố <br /> ga, lò vi sóng xe đạp, xe gắn máy, xe hơi, tivi), số <br /> kinh tế‐xã hội. <br /> người  trong  gia  đình,  nghề  nghiệp  và  trình  độ <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> học vấn cha mẹ.  <br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu <br /> Một  nghiên  cứu  cắt  ngang  được  thực  hiện <br /> trong tháng 11 và 12 năm 2004, với mẫu đại diện <br /> là học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 (tuổi từ 11 đến 16) <br /> <br /> 192<br /> <br /> Vận động thể lực <br /> Bảng câu hỏi khảo sát vận động thể lực của <br /> trẻ vị thành niên Việt Nam được phát triển dựa <br /> trên bảng câu hỏi về hoạt động thể lực của trẻ vị <br /> <br /> Hội nghị Khoa Học Kỹ thuật Trường Đại Học Y Khoa Phạm Ngọc Thạch  <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 3 * 2013 <br /> thành  niên  Úc(3)  và  được  định  giá  trước  khi  áp <br /> dụng tại Việt Nam(18). Học sinh được hỏi về các <br /> hoạt  động  thể  lực  có  tổ  chức  và  không  tổ  chức <br /> trong một tuần bình thường. Với mỗi hoạt động, <br /> học sinh sẽ trả lời về tần suất và thời gian thực <br /> hiện. Hoạt động thể lực của học sinh cũng được <br /> chia  ra  trong  năm  học  (9  tháng)  và  trong  lúc <br /> nghỉ  hè  (3  tháng).  Phương  tiện  và  thời  gian  di <br /> chuyển  từ  nhà  đến  trường  và  ngược  lại  trong <br /> một tuần bình thường cũng được ghi nhận.  <br /> <br /> Hoạt động tĩnh <br /> Học  sinh  cũng  được  hỏi  về  thời  gian  dành <br /> các hoạt động tĩnh vào mỗi ngày trong tuần và <br /> ngày cuối tuần, bao gồm thời gian xem tivi, chơi <br /> game, học thêm v.v… <br /> <br /> Phân tích số liệu <br /> Số  liệu  được  phân  tích  bằng  phần  mềm <br /> STATA 12 và lệnh “svy” (lệnh dành cho điều tra <br /> cắt ngang) được sử dụng để hiệu chỉnh cho ảnh <br /> hưởng của thiết kế chọn mẫu cụm. Để đánh giá <br /> kinh tế gia đình, phương pháp phân tích thành <br /> phần chủ yếu được áp dụng để tính hệ số riêng <br /> cho mỗi loại đồ vật(9). Điểm số  kinh tế gia đình <br /> của  mỗi  học  sinh  là  tổng  điểm  có  được  từ  các <br /> loại đồ vật trong nhà cộng lại. Chỉ số khối cơ thể <br /> (BMI) được tính bằng công thức cân nặng/(chiều <br /> cao)2 và được phân nhóm thành thừa cân và béo <br /> phì  theo  định  nghĩa  của  IOTF(14)  và  thiếu  cân <br /> được  phân  loại  theo  Tim  Cole(4).  Tóm  lại,  BMI <br /> được  chia  thành  3  nhóm:  thiếu  cân,  cân  nặng <br /> bình thường, và thừa cân‐béo phì. <br /> Trung  vị  và  khoảng  tứ  phân  vị  (IQR)  được <br /> dùng  để  trình  bày  cho  thời  gian  dành  cho  vận <br /> động  thể  lực  và  hoạt  động  tĩnh  (phút/ngày). <br /> Thời gian dành cho mỗi hoạt động sẽ được tính <br /> bằng  cách  nhân  số  lần  tham  gia  với  thời  gian <br /> mỗi  lần  tham  gia  và  với  “hệ  số  điều  chỉnh” <br /> (được  tính  từ  thời  gian  trong  lúc  đi  học‐36/54 <br /> hay lúc nghỉ hè‐18/54). Mỗi hoạt động đều có 1 <br /> MET nhất định (kcals/kg/phút) theo bảng liệt kê <br /> METs của các hoạt động thể lực dành cho trẻ vị <br /> thành niên(1). Vận động thể lực được xem là đủ <br /> khi mỗi ngày trẻ dành ít nhất 60 phút cho hoạt <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> động cường độ trung bình (3,5 – 5,9 METs) đến <br /> nặng (VPA) (METs ≥ 6,0)(16). Thời gian dành cho <br /> màn  ảnh  nhỏ  (xem  tivi/chơi  game)  được  chia <br /> thành 2 nhóm