intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Việc làm xanh ở Việt Nam: Khó khan và giải pháp

Chia sẻ: Cho Gi An Do | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

42
lượt xem
3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết trình bày nền kinh tế nhằm cải thiện đời sống của con người và tài sản xã hội, đồng thời chú trọng giảm thiểu những hiểm họa môi trường và sự khan hiếm tài nguyên theo chương trình môi trường Liên hợp quốc năm 2010.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Việc làm xanh ở Việt Nam: Khó khan và giải pháp

NGHIÏN CÛÁU<br /> RESEARCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Asia - Pacific Economic Review<br /> Viïåc laâm xanh úã Viïåt Nam: khoá khùn vaâ giaãi phaáp<br /> <br /> Trêìn Haãi Yïën<br /> Hoåc viïån Ngên haâng, Phên viïån Bùæc Ninh<br /> <br /> <br /> Trong böëi caãnh biïën àöíi khñ hêåu nhû hiïån naåy, lûåc choån kinh tïë xanh laâ con àûúâng hûúáng túái phaát triïín bïìn<br /> vûäng. Hiïíu möåt caách khaái quaát, kinh tïë xanh bao göìm nùng lûúång xanh – dûåa vaâo nùng lûúång taái taåo vaâ sûã<br /> duång nùng lûúång coá hiïåu quaã, taåo ra viïåc laâm, baão àaãm tùng trûúãng kinh tïë bïìn vûäng, giaãm thiïíu sûå noáng lïn<br /> toaân cêìu, caån kiïåt taâi nguyïn vaâ suy thoaái möi trûúâng. Àoá laâ möåt nïìn kinh tïë nhùçm caãi thiïån àúâi söëng con ngûúâi<br /> vaâ taâi saãn xaä höåi, àöìng thúâi chuá troång giaãm thiïíu nhûäng hiïím hoåa möi trûúâng vaâ sûå khan hiïëm taâi nguyïn (theo<br /> Chûúng trònh Möi trûúâng Liïn húåp quöëc, 2010).<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Khaái quaát vïì viïåc laâm xanh Coá thïí noái rùçng sûå chuyïín tiïëp àïën möåt maâu xanh<br /> nïìn kinh tïë coá tiïìm nùng àïí taåo ra haâng triïåu cöng ùn<br /> Theo ILO, viïåc laâm xanh laâ viïåc laâm töët trong bêët kyâ<br /> viïåc laâm. Tuy nhiïn, hoå cuäng coá khaã nùng dêîn àïën thu<br /> lônh vûåc kinh tïë naâo (vñ duå: nöng nghiïåp, cöng nghiïåp,<br /> heåp trong caác ngaânh cöng nghiïåp phaát thaãi cao. Rêët<br /> dõch vuå, quaãn trõ) goáp phêìn baão töìn, phuåc höìi vaâ nêng<br /> khoá àïí dûå àoaán taác àöång chñnh xaác nhû nhûäng thûåc<br /> cao chêët lûúång möi trûúâng. Viïåc laâm xanh laâm giaãm<br /> taåi quöëc gia khaác nhau. Tuy nhiïn, hêìu hïët caác tònh<br /> taác àöång möi trûúâng cuãa caác doanh nghiïåp vaâ caác<br /> huöëng gúåi yá hiïåu quaã roâng seä laâ tñch cûåc.<br /> thaânh phêìn kinh tïë bùçng caách caãi thiïån hiïåu quaã nùng<br /> lûúång, nguyïn liïåu thö vaâ nûúác; khûã cacbon cho nïìn<br /> kinh tïë vaâ giaãm phaát thaãi khñ nhaâ kñnh; giaãm thiïíu 2. Khoá khùn cuãa viïåc laâm xanh úã Viïåt Nam<br /> hoùåc traánh têët caã caác hònh thûác laäng phñ vaâ ö nhiïîm; ÚÃ Viïåt Nam, nùm 2004, Thuã tûúáng Chñnh phuã àaä<br /> baão vïå hoùåc khöi phuåc hïå sinh thaái vaâ àa daång sinh ban haânh “Àõnh hûúáng chiïën lûúåc phaát triïín bïìn vûäng<br /> hoåc; vaâ höî trúå thñch ûáng vúái taác àöång cuãa biïën àöíi khñ úã Viïåt Nam” (Chûúng trònh Nghõ sûå 21 cuãa Viïåt Nam)<br /> hêåu. Àöëi vúái ILO, khaái niïåm vïì viïåc laâm xanh toám tùæt nhùçm thûåc hiïån muåc tiïu phaát triïín bïìn vûäng àêët<br /> viïåc chuyïín àöíi caác nïìn kinh tïë, núi laâm viïåc, doanh nûúác vaâ thûåc hiïån cam kïët quöëc tïë. Àõnh hûúáng vaâ<br /> nghiïåp vaâ thõ trûúâng lao àöång thaânh möåt nïìn kinh tïë muåc tiïu xanh hoáa nïìn kinh tïë àûúåc thïí hiïån cuå thïí<br /> bïìn vûäng, coá haâm lûúång carbon thêëp, cung cêëp cú höåi bùçng viïåc Thuã tûúáng Chñnh phuã àaä ban haânh Quyïët<br /> viïåc laâm töët cho têët caã moåi ngûúâi. àõnh söë 1393/QÀ-Ttg ngaây 25/9/2012 phï duyïåt Chiïën<br /> Chûúng trònh viïåc laâm xanh cuãa ILO hoaåt àöång lûúåc quöëc gia vïì tùng trûúãng xanh thúâi kyâ 2011-2020 vaâ<br /> theo hûúáng phaát triïín kinh tïë vaâ xaä höåi bïìn vûäng vúái têìm nhòn àïën nùm 2050 vúái 3 muåc tiïu cuå thïí: möåt laâ,<br /> möi trûúâng. Noá thuác àêíy trïn toaân thïë giúái taåo ra viïåc Taái cêëu truác vaâ hoaân thiïån thïí chïë kinh tïë theo hûúáng<br /> laâm xanh nhû möåt caách taåo ra cú höåi viïåc laâm vaâ thu xanh hoáa caác ngaânh hiïån coá, khuyïën khñch phaát triïín<br /> nhêåp töët vúái taác àöång möi trûúâng giaãm vaâ tùng khaã caác vuâng kinh tïë, sûã duång hiïåu quaã nùng lûúång vaâ taâi<br /> nùng àöëi phoá vúái nhûäng thaách thûác cuãa biïën àöíi khñ nguyïn vúái giaá trõ gia tùng cao; hai laâ, Nghiïn cûáu ûáng<br /> hêåu vaâ nguöìn lûåc khan hiïëm. Àïí laâm nhû vêåy, chûúng duång ngaây caâng röång raäi cöng nghïå tiïn tiïën nhùçm sûã<br /> trònh tuên theo hai chiïën lûúåc chñnh: möåt mùåt, noá giaãi duång hiïåu quaã hún taâi nguyïn thiïn nhiïn, giaãm<br /> quyïët vêën àïì viïåc laâm vaâ xaä höåi cuãa caác chñnh saách cûúâng àöå phaát thaãi khñ nhaâ kñnh, goáp phêìn ûáng phoá<br /> möi trûúâng àïí àaãm baão cöng viïåc töët cho caác thïë hïå hiïåu quaã vúái biïën àöíi khñ hêåu; ba laâ, Nêng cao àúâi<br /> hiïån taåi vaâ tûúng lai. Mùåt khaác, noá chuã àaåo quan têm söëng cuãa nhên dên, xêy dûång löëi söëng thên thiïån vúái<br /> àïën möi trûúâng trong thïë giúái cöng viïåc àïí thay àöíi möi trûúâng thöng qua taåo nhiïìu viïåc laâm tûâ caác ngaânh<br /> mö hònh tiïu thuå vaâ saãn xuêët. ÚÃ cêëp quöëc gia, chûúng cöng nghiïåp, nöng nghiïåp vaâ dõch vuå xanh, àêìu tû vaâo<br /> trònh naây hoaåt àöång úã nhiïìu quöëc gia khaác nhau vaâ vöën tûå nhiïn, phaát triïín haå têìng xanh vaâ 3 nhiïåm vuå<br /> trïn nhiïìu vêën àïì khaác nhau. ÚÃ cêëp àöå quöëc tïë, chiïën lûúåc laâ: giaãm cûúâng àöå phaát thaãi khñ nhaâ kñnh vaâ<br /> chûúng trònh tham gia vaâo caác cuöåc tranh luêån chñnh thuác àêíy sûã duång nùng lûúång saåch, nùng lûúång taái taåo;<br /> saách quöëc tïë vïì biïën àöíi khñ hêåu vaâ phaát triïín vaâ xêy xanh hoáa saãn xuêët; xanh hoáa löëi söëng vaâ thuác àêíy tiïu<br /> dûång bïìn vûäng, cuâng vúái caác àöëi taác cuãa mònh, möåt duâng bïìn vûäng. Àêy laâ chiïën lûúåc àêìu tiïn, toaân diïån<br /> nïìn taãng kiïën ##thûác thûåc tïë vïì caác khña caånh xaä höåi vïì lônh vûåc phaát triïín kinh tïë xanh úã Viïåt Nam. Chiïën<br /> cuãa caác vêën àïì möi trûúâng vaâ biïën àöíi khñ hêåu. lûúåc quöëc gia vïì tùng trûúãng xanh nïu roä “tùng trûúãng<br /> <br /> 4 Kinh tïë Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng (Thaáng 5 / 2019)<br /> xanh laâ möåt nöåi dung quan troång cuãa phaát triïín bïìn caác mön hoåc liïn quan àïën viïåc laâm xanh.<br /> vûäng, àaãm baão phaát triïín kinh tïë nhanh, hiïåu quaã, bïìn Viïåc chuyïín àöíi sang nïìn kinh tïë xanh àoâi hoãi<br /> vûäng vaâ goáp phêìn quan troång thûåc hiïån Chiïën lûúåc nhûäng kyä nùng múái. Kyä nùng cêìn thiïët cho caác cöng<br /> quöëc gia vïì biïën àöíi khñ hêåu … tùng trûúãng xanh dûåa viïåc múái nöíi vaâ kyä nùng cêìn thiïët cho caác cöng viïåc<br /> trïn tùng cûúâng àêìu tû vaâo baão töìn, phaát triïín vaâ sûã hiïån taåi àûúåc àiïìu chónh. Khöng coá lûåc lûúång lao àöång<br /> duång hiïåu quaã caác nguöìn vöën tûå nhiïn, giaãm phaát thaãi àûúåc àaâo taåo phuâ húåp, viïåc chuyïín àöíi seä laâ khöng<br /> khñ nhaâ kñnh, caãi thiïån nêng cao chêët lûúång möi thïí.<br /> trûúâng, qua àoá kñch thñch tùng trûúãng kinh tïë”. Muåc<br /> Khoaãng caách vaâ thiïëu huåt kyä nùng àaä àûúåc cöng<br /> tiïu chung cuãa Chiïën lûúåc laâ thûåc hiïån “tùng trûúãng<br /> nhêån laâ möåt nuát cöí chai lúán trong möåt söë lônh vûåc,<br /> xanh, tiïën túái nïìn kinh tïë caác bon thêëp, laâm giaâu vöën<br /> chùèng haån nhû nùng lûúång taái taåo, nùng lûúång vaâ hiïåu<br /> tûå nhiïn trúã thaânh xu hûúáng chuã àaåo trong phaát triïín<br /> quaã taâi nguyïn, caãi taåo caác toâa nhaâ, xêy dûång, dõch vuå<br /> kinh tïë bïìn vûäng; giaãm phaát thaãi vaâ tùng khaã nùng hêëp<br /> möi trûúâng vaâ saãn xuêët. Viïåc sûã duång cöng nghïå saåch<br /> thuå khñ nhaâ kñnh dêìn trúã thaânh chó tiïu bùæt buöåc vaâ<br /> àoâi hoãi kyä nùng ûáng duång cöng nghïå, thñch ûáng vaâ baão<br /> quan troång trong phaát triïín kinh tïë - xaä höåi”. Cuöëi nùm<br /> trò.<br /> 2016, Thuã tûúáng Chñnh phuã àaä ban haânh Quyïët àõnh<br /> söë: 2053/QÀ- TTg ngaây 28/10/2016 vïì viïåc ban haânh kïë Sûå sùén coá cuãa cöng nhên vaâ doanh nghiïåp vúái caác<br /> hoaåch thûåc hiïån thoãa thuêån Paris vïì biïën àöíi khñ hêåu. kyä nùng phuâ húåp cho cöng viïåc xanh khöng chó àoáng<br /> Kïë hoaåch àaä àïì ra 5 nhoám nhiïåm vuå: Giaãm nheå phaát vai troâ quan troång trong viïåc thuác àêíy quaá trònh<br /> thaãi khñ nhaâ kñnh, Thñch ûáng vúái biïën àöíi khñ hêåu, chuyïín àöíi sang nïìn kinh tïë xanh, maâ coân cho pheáp<br /> Chuêín bõ nguöìn lûåc, Thiïëp lêåp hïå thöëng cöng khai, chuyïín àöíi chó àaãm baão hoâa nhêåp xaä höåi vaâ cöng viïåc<br /> minh baåch, Xêy dûång vaâ hoaân thiïån chñnh saách, thïí töët. Nhaâ tuyïín duång àêìu tû vaâo cöng nghïå múái cêìn coá<br /> chïë. Riïng hai nhoám nhiïåm vuå: giaãm nheå phaát thaãi khñ khaã nùng tòm àûúåc cöng nhên vúái caác kyä nùng phuâ<br /> nhaâ kñnh vaâ thñch ûáng vúái biïën àöíi khñ hêåu coá 38/68 húåp.<br /> nhiïåm vuå, têåp trung vaâo hûúáng sûã duång nùng lûúång Nhêån thûác vïì möi trûúâng cêìn phaãi laâ möåt phêìn cuãa<br /> saåch, tùng trûúãng xanh, taái cú cêëu caác ngaânh kinh tïë, giaáo duåc vaâ àaâo taåo úã têët caã caác cêëp. Viïåt Nam cêìn coá<br /> phoâng, chöëng, giaãm nheå thiïn tai, öín àõnh àúâi söëng caác chiïën lûúåc kïët húåp caác muåc tiïu vaâ chñnh saách<br /> dên cû. Cuâng vúái xêy dûång khung khöí phaáp lyá, caác töí phaát triïín nùng lûúång, möi trûúâng, giaáo duåc vaâ kyä<br /> chûác, böå maáy liïn quan. nùng. Àöëi thoaåi xaä höåi hiïåu quaã, sûå phöëi húåp giûäa caác<br /> Coá thïí thêëy rùçng nhêån thûác cuãa Viïåt Nam vïì kinh böå vaâ giao tiïëp giûäa nhaâ tuyïín duång vaâ nhaâ cung cêëp<br /> tïë xanh, tùng trûúãng xanh vaâ viïåc laâm xanh coân rêët àaâo taåo seä laâ chòa khoáa cho sûå thaânh cöng cuãa caác<br /> haån chïë. Chuáng múái chó thoaáng qua úã möåt böå phêån chiïën lûúåc naây. Quan hïå àöëi taác cöng-tû, sûã duång caác<br /> dên cû coá trònh àöå chuyïn mön kyä thuêåt cao, chuã yïëu nguöìn lûåc vaâ kiïën ##thûác cuãa chñnh phuã vaâ kinh<br /> bao göìm caác nhaâ hoaåch àõnh chñnh saách, caác caán böå doanh, àaä chûáng minh hiïåu quaã trong hêìu hïët caác<br /> quaãn lyá cêëp cao, caác doanh nhên lúán coá traách nhiïåm trûúâng húåp.<br /> xaä höåi, hoùåc caác nhaâ nghiïn cûáu caác chñnh saách vïì Quy mö cuãa caác ngaânh “xanh” (trûåc tiïëp liïn quan<br /> möi trûúâng,… Khaái niïåm viïåc laâm xanh chûa àûúåc àïën baão vïå möi trûúâng) trong nïìn kinh tïë coân rêët nhoã<br /> nïu úã bêët kyâ möåt vùn baãn chñnh thûác coá tñnh phaáp lyá beá. Tyã troång söë doanh nghiïåp, söë lao àöång vaâ giaá trõ<br /> naâo úã Viïåt Nam. Möåt söë ngûúâi hiïíu viïåc laâm xanh múái haâng hoáa/dõch vuå cuãa caác doanh nghiïåp thuöåc ngaânh<br /> úã bïì nöíi, àoá laâ viïåc laâm trong caác ngaânh baão vïå möi xanh chiïëm chûa àïën 1% trong töíng quy mö cuãa nïìn<br /> trûúâng, maâ khöng noái àïën viïåc laâm trong caác hoaåt kinh tïë. Caác ngaânh “xanh” cuãa Viïåt Nam múái chuã yïëu<br /> àöång kinh tïë khaác hûúáng túái viïåc baão töìn, gòn giûä vaâ thu huát lao àöång phi kyä nùng, trong àoá têåp trung vaâo<br /> phaát triïín möi trûúâng, taâi nguyïn thiïn nhiïn bïìn vûäng möåt söë ngaânh cöng nghiïåp vaâ dõch vuå. Tyã lïå lao àöång<br /> vaâ giaãm tiïu hao nùng lûúång. Ngay úã hïå thöëng giaáo phi kyä nùng trong caác ngaânh xanh xêëp xó so vúái tyã lïå<br /> duåc nghïì nghiïåp vaâ daåy nghïì, coá khaá nhiïìu tiïu chung cuãa nïìn kinh tïë. Phaát triïín khu vûåc xanh seä<br /> chuêín kyä nùng nghïì àûúåc xêy dûång vaâ thöng qua àaãm baão giaãi quyïët möåt phêìn lúán lûåc lûúång lao àöång<br /> nhûng rêët ñt trong söë àoá àïì cêåp àïën kyä nùng xanh hoáa phi kyä nùng trong nïìn kinh tïë trong tûúng lai.<br /> caác ngaânh cöng nghiïåp vaâ baão vïå möi trûúâng. Hêìu hïët Coá thïí thêëy rùçng tyã troång giaá trõ saãn xuêët haâng<br /> trong caác chûúng trònh àaâo taåo, chó coá möåt mön hoåc hoáa/dõch vuå vaâ lao àöång cuãa caác ngaânh “xanh” trong<br /> liïn quan àïën möi trûúâng laâ "An toaân vaâ vïå sinh lao quy mö cuãa nïìn kinh tïë laâ chó tiïu quan troång nhêët<br /> àöång" hoùåc baão vïå möi trûúâng chó àûúåc coi laâ möåt nöåi phaãn aánh mûác àöå hûúáng àïën baão vïå möi trûúâng cuãa<br /> dung böí sung trong caác hoaåt àöång ngoaåi khoáa. Ngay nïìn kinh tïë. Biïíu dûúái laâ kïët quaã tyã troång giaá trõ àêìu ra<br /> caã caác trûúâng àaâo taåo cho nhûäng ngaânh àûúåc coi rêët vaâ lao àöång cuãa caác ngaânh “xanh” trong nïìn kinh tïë<br /> coá yá nghôa vúái baão vïå möi trûúng nhû quaãn lyá nûúác, vaâ tyã troång giaá trõ àêìu ra vaâ lao àöång giûäa caác ngaânh<br /> xêy dûång, giao thöng, nùng lûúång … cuäng rêët xem nheå “xanh”. Coá thïí thêëy töíng giaá trõ saãn xuêët dõch vuå cuãa<br /> <br /> <br /> KINH TÏË CHÊU AÁ - THAÁI BÒNH DÛÚNG (Thaáng 5 / 2019) 5<br /> NGHIÏN CÛÁU<br /> RESEARCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Asia - Pacific Economic Review<br /> caác ngaânh “xanh” chiïëm tyã troång khöng àaáng kïí trong yïëu töë naây trong lônh vûåc möi trûúâng; möåt cöng cuå mö<br /> trong töíng giaá trõ haâng hoaá dõch vuå cuãa caã nïìn kinh tïë hònh hoáa coá thïí höî trúå hoaåch àõnh chñnh saách bùçng<br /> vúái khoaãng 0.6% (nùm 2010) vaâ 1,97% (nùm 2012), caách hiïín thõ viïåc laâm.<br /> trong àoá hoaåt àöång xûã lyá raác thaãi rùæn, loãng vaâ lêm Nhaâ nûúác nïn coá nhûäng chñnh saách liïn quan àïën<br /> nghiïåp laâ ngaânh coá tyã troång giaá trõ saãn xuêët cao nhêët möi trûúâng cöng viïåc coá xu hûúáng têåp trung trong caác<br /> trong caác ngaânh “xanh”. Töíng söë lao àöång laâm viïåc ngaânh/hoaåt àöång liïn kïët trûåc tiïëp àïën cung cêëp nùng<br /> trong caác ngaânh “xanh” cuäng chiïëm tyã lïå khiïm töën lûúång khûã cacbon vaâ nêng cao hiïåu quaã nùng lûúång,<br /> vúái khoaãng 1.2% trong àoá ngaânh xûã lyá raác thaãi rùæn vaâ kiïím soaát ö nhiïîm vaâ caác dõch vuå thên thiïån vúái möi<br /> loãng chiïëm tyã lïå lao àöång cao nhêët, vúái 0.54% (nùm trûúâng. Vñ duå vïì caác lônh vûåc cöng viïåc xanh cuãa tûúng<br /> 2010) vaâ 1,01% (nùm 2012). lai bao göìm: mang laåi sûå caãi thiïån vïì hiïåu quaã nùng<br /> lûúång vaâ taâi nguyïn, àùåc biïåt laâ trong lônh vûåc xêy<br /> 3. Möåt söë àõnh hûúáng phaát triïín viïåc laâm xanh úã dûång (cöí phiïëu xêy dûång múái vaâ hiïån coá), maâ coân<br /> Viïåt Nam cöng nghiïåp vaâ giao thöng vêån taãi; nùng lûúång taái taåo<br /> Nhiïåm vuå caác cêëp cöng àoaân laâ tuyïn truyïìn nêng (bao göìm caã nhiïn liïåu sinh hoåc vaâ cöng nghïå taái taåo);<br /> cao nhêån thûác cho cöng nhên, lao àöång vïì viïåc laâm di àöång bïìn vûäng (tûác laâ vêån taãi haâng loaåt); quaãn lyá<br /> xanh; tham gia àaánh giaá tiïìm nùng viïåc laâm xanh, chêët thaãi vaâ taái chïë nguyïn liïåu thö; caác ngaânh cöng<br /> nhûäng bêët öín vïì viïåc laâm tiïìm êín trong viïåc thay àöíi nghiïåp sinh thaái liïn quan àïën kiïím soaát ö nhiïîm<br /> mö hònh tùng trûúãng, taái cêëu truác caác ngaânh, sûã duång (khöng khñ, nûúác, chêët thaãi, khûã nhiïîm taåi chöî, tiïëng<br /> cöng nghïå thên thiïån möi trûúâng; tham gia xêy dûång öìn); vaâ caác dõch vuå thên thiïån vúái möi trûúâng sinh thaái<br /> kïë hoaåch àaâo taåo vaâ phaát triïín nguöìn nhên lûåc cho (baão töìn, du lõch sinh thaái,…). ÚÃ caác nïìn kinh tïë àang<br /> viïåc laâm xanh nhùçm xêy dûång àöåi nguä chuyïn mön kyä phaát triïín, caác ngaânh khaác coá thïí ñt nhêët laâ quan troång,<br /> thuêåt cao tûâ caán böå quaãn lyá, caán böå nghiïn cûáu khoa cuå thïí: nhûäng ngûúâi liïn quan àïën viïåc sûã duång bïìn<br /> hoåc àïën cöng nhên laânh nghïì; tham gia xanh hoáa núi vûäng taâi nguyïn thiïn nhiïn, bao göìm caã nöng nghiïåp,<br /> laâm viïåc. lêm nghiïåp vaâ thuãy saãn; caác hoaåt àöång liïn quan àïën<br /> Taåo möëi liïn kïët maånh meä giûäa chûúng trònh vaâ cú thñch ûáng vúái biïën àöíi khñ hêåu.<br /> höåi viïåc laâm taåi àõa phûúng. Caác thaânh phöë laâ cêëp Nhû vêåy, trong böëi caãnh biïën àöíi khñ hêåu trïn toaân<br /> chñnh quyïìn gêìn nhêët vúái ngûúâi dên möåt kiïën thûác cêìu, viïåc phaát triïín viïåc laâm xanh àïí hûúáng àïën phaát<br /> chuyïn sêu vïì thõ trûúâng lao àöång àõa phûúng cuãa hoå. triïín nïìn kinh tïë xanh úã Viïåt Nam laâ xu hûúáng têët yïëu.<br /> Hoå coá thïí thiïët kïë caác chûúng trònh phuâ húåp vúái kinh Àiïìu àoá àoâi hoãi trong nhûäng chñnh saách cuãa Nhaâ nûúác<br /> tïë àõa phûúng nhu cêìu vaâ chuêín bõ moåi ngûúâi cho caác cêìn coá nhûäng bûúác ài mang tñnh àöåt phaá àïí bùæt kõp xu<br /> cöng viïåc coá sùén taåi àõa phûúng. Hiïåu quaã cuãa cung vaâ hûúáng trïn thïë giúái./.<br /> cêìu can thiïåp àûúåc thûåc hiïån maånh meä hún khi chuáng<br /> coá cùn cûá trong caác doanh nghiïåp àõa phûúng vaâ nhu<br /> cêìu thõ trûúâng viïåc laâm. ÚÃ phêìn lúán caác thaânh phöë,<br /> ngûúâi dên àûúåc àaâo taåo liïn kïët theo nhu cêìu cuãa thõ<br /> trûúâng lao àöång xanh àõa phûúng. Àiïìu naây laâ möåt<br /> caách chuã àöång àïí àaãm baão cöng viïåc phuâ húåp vúái kyä<br /> nùng vaâ traánh bêët kyâ sûå thiïëu huåt kyä nùng trong tûúng Taâi liïåu tham khaão<br /> lai dûå àoaán trong maâu xanh laá cêy nïn kinh tss. Vñ duå https://www.moitruong.com.vn/viec-lam/viec-lam-<br /> vïì caác lônh vûåc maâ moåi ngûúâi coá àûúåc sûã duång theo xanh-la-gi-va-co-may-loai--11686.htm.<br /> caác chûúng trònh bao göìm: Xêy dûång sinh thaái, kiïím<br /> http://www.ciem.org.vn/Content/files/2018/vnep20<br /> toaán vaâ tû vêën nùng lûúång, cöng nghiïåp nùng lûúång taái<br /> 18/CÀ208-Viïåclaâmxanh-converted.pdf.<br /> taåo, doanh nghiïåp xanh, baão trò khu vûåc xanh/quaãn lyá<br /> àa daång sinh hoåc, cöng nghiïåp xûã lyá vaâ taái chïë chêët https://citiesatwork.eu/images/green_jobs_for_soci<br /> thaãi. Möåt söë thaânh phöë cuäng laâ taác nhên tñch cûåc trong al_inclusion_FINAL.pdf.<br /> viïåc àõnh hònh kinh tïë àõa phûúng vaâ taåo viïåc laâm àõa Kim Ngoåc, Nguyïîn Thõ Kim Thu (2015), “Xu hûúáng<br /> phûúng. phaát triïín kinh tïë xanh trïn thïë giúái”, Taåp chñ Khoa<br /> Cêìn coá sûå ûúác tñnh àõnh lûúång cuãa töíng söë viïåc laâm hoåc xaä höåi Viïåt Nam, (5), tr.9-17.<br /> liïn quan àïën möi trûúâng. Möåt ûúác tñnh àõnh lûúång vïì Nguyïîn Danh Sún (chuã biïn) (2018), Kinh tïë xanh<br /> söë lûúång cöng viïåc liïn quan àïën möi trûúâng àûúåc duy cho phaát triïín bïìn vûäng trong böëi caãnh biïën àöíi khñ<br /> trò búãi caác hoaåt àöång kinh tïë trûåc tiïëp hoùåc giaán tiïëp hêåu, NXB Chñnh trõ Quöëc gia Sûå thêåt, Haâ Nöåi.<br /> caãi thiïån sûå bïìn vûäng cuãa möi trûúâng cho nïìn kinh tïë,<br /> theo caác tiïu chñ àûúåc xaác àõnh; ûúác tñnh àõnh lûúång<br /> cuãa caác cöng viïåc giaán tiïëp gêy ra àûúåc duy trò búãi caác<br /> <br /> <br /> 6 Kinh tïë Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng (Thaáng 5 / 2019)<br /> Giaãi phaáp tùng cûúâng hiïåu quaã baão vïå möi trûúâng<br /> cuãa doanh nghiïåp<br /> <br /> Buâi Minh Quyânh<br /> Khoa Kinh tïë - Quaãn trõ kinh doanh, Trûúâng Àaåi hoåc Haâ Tônh<br /> <br /> <br /> Baâi viïët phên tñch taác àöång cuãa doanh nghiïåp àöëi vúái möi trûúâng chó ra nhûäng taác àöång tiïu cûåc vaâ tñch cûåc cuãa<br /> doanh nghiïåp àïën möi trûúâng; nïu ra thûåc traång vïì ö nhiïîm möi trûúâng úã Viïåt Nam hiïån nay; trïn cú súã phên<br /> tñch thûåc traång taác giaã gúåi yá möåt söë giaãi phaáp nhùçm nêng cao hiïåu quaã àïí baão vïå möi trûúâng cuãa doanh nghiïåp.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Àùåt vêën àïì doanh nghiïåp coá qui mö ngaây caâng lúán àoâi hoãi tiïu töën<br /> lûúång nguyïn nhiïn liïåu ngaây caâng nhiïìu, vò vêåy caác<br /> Möi trûúâng söëng laâ yïëu töë quan troång quyïët àõnh<br /> doanh nghiïåp phuåc vuå àaä gia tùng khai thaác taâi nguyïn<br /> àïën sûác khoãe vaâ chêët lûúång cuöåc söëng cuãa con ngûúâi,<br /> thiïn nhiïn àïí àaáp ûáng nhu cêìu hoaåt àöång cuãa caác<br /> aãnh hûúãngrêët lúán trong viïåc phaát triïín kinh tïë xaä höåi,<br /> doanh nghiïåp, viïåc khai thaác lûúång lúán àaä laâm cho<br /> öín àõnh chñnh trõ, an ninh quöëc gia. Ngaây nay möi<br /> nhiïìu loaåi taâi nguyïn bõ caån kiïåt, gêy mêët cên bùçng<br /> trûúâng nûúác ta àang bõ xuöëng cêëp nhanh choáng, möi<br /> sinh thaái, aãnh hûúãng àïën möi trûúâng söëng.<br /> trûúâng xuöëng cêëp xuêët phaát tûâ nhiïìu nguyïn nhên<br /> khaác nhau trong àoá, nguyïn nhên quan troång haâng Thûá hai,trong thúâi gian qua viïåc phaát triïín caác khu<br /> àêìu àoá laâ lûúång khñ, raác thaãi do hoaåt àöång cuãa caác khu cöng nghiïåp, caác doanh nghiïåp saãn xuêët kinh doanh úã<br /> cöng nghiïåp, caác doanh nghiïåp, caác laâng nghïì. Do vêåy nûúác ta diïîn ra khaá nhanh song laåi chûa ài àöi vúái àêìu<br /> viïåc baão vïå möi trûúâng thöng qua haån chïë töëi àa mûác tû cú súã haå têìng vïì möi trûúâng, viïåc xêy dûång khöng<br /> raác, khñ thaãi cuãa caác doanh nghiïåp vûâa laâ möåt muåc tuên thuã thiïët kïë ban àêìu, khöng xêy dûång hoùåc cùæt<br /> tiïu, vûâa laâ möåt trong nhûäng nöåi dung cú baãn cuãa sûå giaãm hïå thöëng xûã lyá raác thaãi nïn hêìu hïët caác doanh<br /> phaát triïín bïìn vûäng cuãa xaä höåi. nghiïåp trïn caã nûúác chûa àaáp ûáng àûúåc nhûäng tiïu<br /> chuêín vïì möi trûúâng theo quy àõnh. Bïn caånh àoá, vúái<br /> 2.. Taác àöång cuãa doanh nghiïåp àöëi vúái möi trûúâng caác hïå thöëng dêy chuyïìn cöng nghïåsaãn xuêët laåc hêåu<br /> dêîn àïën viïåc sûã duång keám hiïåu quaã caác nguöìn taâi<br /> 2.1. Taác àöång tñch cûåc<br /> nguyïn thiïn nhiïn gêy nïn tònh traång laäng phñ vaâ<br /> Thûá nhêët, nhiïìu lônh vûåc kinh doanh maâ caác doanh lûúång raác thaãi, khñ thaãi, nûúác thaãi tùng lïn àaáng kïí.<br /> nghiïåp tham gia goáp phêìn tñch cûåc trong baão vïå möi<br /> Thûá ba, Viïåt Nam laâ möåt nûúác àang phaát triïín, nhu<br /> trûúâng, nhû doanh nghiïåp kinh doanh du lõch coá thïí<br /> cêìu saãn phêím haâng hoáa phuåc vuå saãn xuêët kinh doanh<br /> àêìu tû xêy dûång cöng viïn, höì nûúác, tröìng rûâng… goáp<br /> àang tùng cao, àïí àaáp ûáng nhu cêìu àoá, nhiïìu doanh<br /> phêìn caãi thiïån möi trûúâng, doanh nghiïåp hoaåt àöång<br /> nghiïåp hoùåc keám hiïíu biïët hoùåc vò moán lúåi trûúác mùæt<br /> trong lônh vûåc saãn xuêët cöng nghïå sinh hoåc nhùçm taåo<br /> àaä nhêåp khêíu nhûäng dêy chuyïìn cöng nghïå laåc hêåu,<br /> ra caác saãn phêím thên thiïån möi trûúâng giuáp laâm giaãm<br /> nhûäng saãn phêím haâng hoáa khöng thên thiïån vúái möi<br /> aáp lûåc lïn khai thaác vaâ sûã duång caác saãn phêím coá<br /> trûúâng.<br /> nguöìn göëc thiïn nhiïn… viïåc phaát triïín ngaânh cöng<br /> nghiïåp xûã lyá vaâ taái chïë chêët thaãi thöng qua viïåc nhêåp<br /> khêíu vaâ saãn xuêët thiïët bõ phuåc vuå xûã lyá ö nhiïîm seä caãi<br /> 3. Thûåc traång ö nhiïîm möi trûúâng tûâ doanh<br /> thiïån àûúåc chêët lûúång möi trûúâng vaâ giaãi quyïët tònh<br /> nghiïåp úã Viïåt Nam<br /> traång ö nhiïîm möi trûúâng do chêët thaãi… Hiïån nay, trïn caã nûúác hiïån coá 283 khu cöng<br /> nghiïåp vúái hún 550.000m3 nûúác thaãi/ngaây àïm; 615<br /> Thûá hai, kïët quaã hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh<br /> cuåm cöng nghiïåp nhûng trong àoá chó khoaãng hún 5%<br /> cuãa doanh nghiïåp gia tùng nguöìn taâi chñnh cho doanh<br /> coá hïå thöëng xûã lyá nûúác thaãi têåp trung. Hún 500.000 cú<br /> nghiïåp, taåo ra nguöìn àoáng goáp cho ngên saách nhaâ<br /> súã saãn xuêët trong àoá coá nhiïìu loaåi hònh saãn xuêët ö<br /> nûúác, àêy chñnh laâ nguöìn taâi chñnh quan troång àêìu tû<br /> nhiïîm möi trûúâng, cöng nghïå saãn xuêët laåc hêåu. Trïn<br /> vaâo cú súã vêåt chêët, dêy chuyïìn cöng nghïå phuåc vuå cho<br /> 5.000 doanh nghiïåp khai thaác khoaáng saãn, vêåt liïåu xêy<br /> hoaåt àöång caãi thiïån vaâ baão vïå möi trûúâng.<br /> dûång; hún 4.500 laâng nghïì. Hún 13.500 cú súã y tïë haâng<br /> 2.2. Taác àöång tiïu cûåc ngaây phaát sinh hún 47 têën chêët thaãi nguy haåi vaâ 125.000<br /> Thûá nhêët, hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh cuãa caác m3 nûúác thaãi y tïë.<br /> <br /> <br /> KINH TÏË CHÊU AÁ - THAÁI BÒNH DÛÚNG (Thaáng 5 / 2019) 7<br /> NGHIÏN CÛÁU<br /> RESEARCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Asia - Pacific Economic Review<br /> Kinh tïë ven biïín ngaây caâng phaát triïín keáo theo ö quaãn lyá coân haån chïë.Viïåc phaát hiïån vaâ xûã lyá caác vuå gêy<br /> nhiïîm tûâ hoaåt àöång naây cuäng ngaây möåt tùng cao vaâ ö nhiïîm möi trûúâng coân chêåm.<br /> àang úã mûác àaáng baáo àöång. “Hiïån caã nûúác coá 17 KKT Thûá ba, phaáp luêåt vïì xûã lyá ö nhiïîm möi trûúâng àöëi<br /> ven biïín àûúåc thaânh lêåp,thu huát 254 dûå aán àêìu tû caác doanh nghiïåp vêîn coân nhiïìu haån chïë, dêîn àïën<br /> nûúác ngoaâi vúái töíng vöën àùng kyá laâ 42 tyã USD vaâ 1.079 caác töí chûác vaâ caá nhên thûåc hiïån cöng taác baão vïå möi<br /> dûå aán àêìu tû trong nûúác, vúái töíng vöën àêìu tû àùng kyá trûúâng vêîn chûa coá àuã quyïìn haån phaáp lñ àïí xûã lyá<br /> khoaãng 805,2 nghòn tyã àöìng. Hiïån taåi, möåt söë dûå aán lúán maånh caác trûúâng húåp vi phaåm, àiïìu naây àaä haån chïë<br /> quan troång taåi caác KKT àaä hoaân thaânh vaâ ài vaâo hoaåt rêët nhiïìu hiïåu quaã hoaåt àöång phaát hiïån, ngùn chùån<br /> àöång nhû: Nhaâ maáy Loåc dêìu Dung Quêët; Nhaâ maáy caác haânh vi vi phaåm phaáp luêåt vïì baão vïå möi trûúâng.<br /> TNHH Cöng nghiïåp nùång Doosan Viïåt Nam (KKT Dung<br /> Thûá tû, caác cêëp chñnh quyïìn trong thúâi gian trûúác<br /> Quêët); Khu cöng nghiïåp cú khñ ö tö Chu Lai - Trûúâng<br /> vêîn chûa nhêån thûác àêìy àuã àïën taác haåi cuãa ö nhiïîm<br /> Haãi(KKT múã Chu Lai); Caác nhaâ maáy xi mùng, nhiïåt<br /> möi trûúâng do hoaåt àöång cöng nghiïåp cuãa caác doanh<br /> àiïån taåi KKT Nghi Sún…. Theo tñnh toaán cuãa Ban quaãn<br /> nghiïåp gêy ra dêîn àïën chûa coá sûå quan têm àuáng mûác<br /> lyá caác KKT ven biïín, tñnh chung caác lônh vûåc phaát triïín<br /> àöëi vúái cöng taác baão vïå möi trûúâng, buöng loãng quaãn<br /> kinh tïë nhû cöng nghiïåp, nöng nghiïåp, dõch vuå,töíng<br /> lñ, thiïëu traách nhiïåm trong viïåc kiïím tra, giaám saát vïì<br /> lûúång phaát thaãi khñ CO2 cuãa caác KKT ven biïín nùm<br /> möi trûúâng.<br /> 2010 àaåt trïn 7,42 triïåu têën (bònh quên lûúång phaát thaãi<br /> trïn möåt àêìu ngûúâi laâ 4,06 têën CO2), chuã yïëu laâ lûúång Thûá nùm, yá thûác traách nhiïåm vïì baão vïå möi trûúâng<br /> phaát thaãi cuãa caác nhaâ maáy nhiïåt àiïån. Dûå baáo àïën cuãa möåt söë ngaânh, cêëp chñnh quyïìn, töí chûác kinh tïë<br /> nùm 2020, taåi caác KKT ven biïín seä coá 15 nhaâ maáy coân keám; tònh traång chuá troång lúåi ñch kinh tïë trûúác mùæt,<br /> nhiïåt àiïån, vúái töíng cöng suêët laâ 16.629 MW theo coi nheå cöng taác baão vïå möi trûúâng coân khaá phöí biïën.<br /> phûúng aán saãn xuêët àiïån (SXÀ) cao, 13 nhaâ maáy hoaåt Cöng taác tuyïn truyïìn, giaáo duåc vïì baão vïå möi trûúâng<br /> àöång, vúái töíng cöng suêët 11.678 MW theo phûúng aán trong xaä höåi coân chûa àûúåc quan têm, dêîn àïën chûa<br /> SXÀ trung bònh vaâ 11 nhaâ maáy, vúái töíng cöng suêët phaát huy àûúåc yá thûác tûå giaác, traách nhiïåm cuãa caác töí<br /> 9.767 MW theo phûúng aán SXÀ thêëp. chûác, caá nhên, cöång àöìng trong viïåc tham gia gòn giûä<br /> vaâ baão vïå möi trûúâng.<br /> Nùm 2016, caã nûúác àaä xaãy ra gêìn 50 vuå viïåc xaã chêët<br /> thaãi àöåc haåi ra caác doâng söng, ven biïín, gêy ö nhiïîm Thûá saáu, cöng taác qui hoaåch vïì khu, cuåm, àiïím<br /> möi trûúâng nghiïm troång. Caác ngaânh thûúâng xuyïn àïí cöng nghiïåp chûa àûúåc quan têm àuáng mûác, tònh<br /> xaãy ra sûå cöë möi trûúâng laâ: khai thaác khoaáng saãn, saãn traång qui hoaåch traân lan, thiïëu àöìng böå vaâ chhöìng<br /> xuêët sùæt theáp, caác nhaâ maáy nhiïåt àiïån, saãn xuêët phên cheáo àang coân diïîn ra phöí biïën àaä gêy khoá khùn nhêët<br /> boán, hoáa chêët vaâ caác nhaâ maáy xi mùng... Trong àoá àõnh chho cöng taác quaãn lyá möi trûúâng. Tònh traång cêëp<br /> nhûäng vuå coá tñnh chêët nghiïm troång, qui mö aãnh pheáp àêìu tû traân lan maâ chûa tñnh túái khaã nùng xûã lyá<br /> hûúãng lúán nhû vuå viïåc ö nhiïîm möi trûúâng gêy caá chïët möi trûúâng coân rêët phöí biïën.<br /> taåi caác tónh ven biïín miïìn Trung, caá chïët trïn söng 4.2. Nguyïn nhên tûâ phña doanh nghiïåp<br /> Bûúãi úã tónh Thanh Hoáa; sûå cöë suåt höì chûáa chêët thaãi Thûá nhêët: yá thûác traách nhiïåm vïì baão vïå möi trûúâng<br /> tuyïín quùång chò keäm cuãa nhaâ maáy tuyïín nöíi chò keäm cuãa chuã doanh nghiïåp coân haån chïë; chûa nhêån thûác<br /> úã tónh Cao Bùçng; vúä búâ bao höì nûúác àaäi titan cuãa Cöng àêìy àuã àûúåc taác haåi cuãa noá, dêîn àïën xem nheå cöng<br /> ty traách nhiïåm hûäu haån Tên Quang Cûúâng úã tónh Bònh taác baão vïå möi trûúâng. Coá trûúâng húåp do àùåt nùång<br /> Thuêån; chön lêëp buân thaãi traái pheáp úã tónh Àöìng Nai; vuå muåc tiïu töëi àa hoáa lúåi nhuêån, doanh nghiïåp àaä vi<br /> thaãi chêët thaãi rùæn thaåch cao chûáa photpho cûåc àöåc vúái phaåm quy trònh khai thaác, khöng àêìu tû vaâo quaá trònh<br /> haâm lûúång lúán úã tónh Haãi Phoâng... xûã lyá chêët thaãi, khöng thûåc hiïån nghiïm tuác nhûäng quy<br /> àõnh vïì möi trûúâng.<br /> 4. Nguyïn nhên phaát sinh ö nhiïîm möi trûúâng tûâ Thûá hai: trònh àöå nguöìn lûåc khöng àaãm baão phuåc<br /> caác doanh nghiïåp vuå cho cöng taác xûã lyá chêët thaãi: nhiïìu doanh nghiïåp<br /> 4.1. Nguyïn nhên tûâ phña hïå thöëng quaãn lyá nhaâ nûúác nguöìn nhên lûåc chûa àuã khaã nùng nïn khöng thïí thûåc<br /> Thûá nhêët, nhûäng cú chïë, chñnh saách, phaáp luêåt baão hiïån àuáng yïu cêìu xûã lyá caác chêët thaãi trûúác khi xaã ra<br /> vïå möi trûúâng úã nûúác ta hiïån nay coân nhiïìu bêët cêåp, möi trûúâng.<br /> caác hïå thöëng vùn baãn vïì baão vïå möi trûúâng coân chûa<br /> hoaân thiïån, chûa àöìng böå, nöåi dung chöìng cheáo hoùåc 5. Möåt söë giaãi phaáp nhùçm tùng cûúâng hiïåu quaã<br /> thiïëu tñnh nhêët quaán, vùn baãn ban haânh thûúâng xuyïn baão vïå möi trûúâng cuãa doanh nghiïåp<br /> thay àöíi àaä gêy ra nhûäng khoá khùn vaâ caãn trúã nhêët 5.1. Àöëi vúái hïå thöëng quaãn lyá nhaâ nûúác<br /> àõnh cho caác doanh nghiïåp trong viïåc chêëp haânh cöng<br /> Thûá nhêët, xêy dûång cú chïë, chñnh saách, phaáp luêåt<br /> taác baão vïå möi trûúâng;<br /> baão vïå möi trûúâng möåt caách khoa hoåc, àùåc biïåt hoaân<br /> Thûá hai,caác phûúng kyä thuêåt àïí phuåc vuå cöng taác thiïån hïå thöëng phaáp luêåt vïì xûã lyá ö nhiïîm möi trûúâng<br /> kiïím àõnh, ào lûúâng ö nhiïîm möi trûúâng coân laåc hêåu, àöëi caác doanh nghiïåp, raâ soaát nhûäng vùn baãn, qui àõnh<br /> khöng àaáp ûáng yïu cêìu kiïím tra, trònh àöå caác nhaâ truâng lùåp hoùåc laåc hêåu àïí göåp laåi, boã búát nhùçm taåo ra<br /> <br /> 8 Kinh tïë Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng (Thaáng 5 / 2019)<br /> hïå thöëng vùn baãn vïì baão vïå möi trûúâng, hïå thöëng vùn Thûá saáu: thûåc hiïånquy hoaåch phaát triïín caác<br /> baãn quaãn lyá nhaâ nûúác vïì möi trûúâng àêìy àuã, dïî khucöng nghiïåp, caác laâng nghïì àaãm baão tñnh khoa<br /> nghiïn cûáu, dïî hiïíu. hoåc cao, traánh tònh traång quy hoaåch thiïëu àöìng böå,<br /> Trong hïå thöëng vùn baãn, qui àõnh àêìy àuã vaâ chùåt chöìng cheáo seä gêy ra khoá khùn cho cöng taác quaãn lñ<br /> cheä vïì traách nhiïåm cuãa doanh nghiïåp trong baão vïå noái chung vaâ cöng taác quaãn lñ möi trûúâng noái riïng.<br /> möi trûúâng; xêy dûång mûác phaåt àöëi vúái vi phaåm xaã thaãi 5.2. Àöëi vúái doanh nghiïåp<br /> cuãa caác doanh nghiïåp, bïn caånh àoá cêìn àûa ra caác Thûá nhêët: Doanh nghiïåp cêìn nêng cao yá thûác traách<br /> chñnh saách ûu àaäi, khuyïën khñch àöëi vúái caác doanh nhiïåm àöëi vúái cöng taác baão vïå möi trûúâng, tiïën haânh<br /> nghiïåp àaãm baão àiïìu kiïån baão vïå möi trûúâng nhû tuyïn truyïìn, phöí biïën cho lao àöång toaân doanh<br /> giaãm thuïë, ûu àaäi àêìu tû, vay vöën… nghiïåp nhêån thûác àûúåc chêët lûúång möi trûúâng laâ nhên<br /> Thûá hai,nêng cao trònh àöå chuyïn mön nguöìn töë quan troång àöëi vúái chêët lûúång cuöåc söëng noái chung<br /> nhên lûåc vaâ phûúng tiïån kyä thuêåt phuåc vuå trong cöng vaâ àöëi vúái viïåc àaãm baão vïì söë lûúång vaâ nêng cao chêët<br /> taác kiïím soaát, baão vïå möi trûúâng, tòm hiïíu caác lûúång nguöìn nguyïn, nhiïn, vêåt liïåu, tûâ àoá goáp phêìn<br /> phûúng tiïån kyä thuêåt kiïím soaát, baão vïå möi trûúâng nêng cao hiïåu quaã hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh cuãa<br /> hiïån àaåi maâ caác nûúác tiïn tiïën àang sûã duång, xêy doanh nghiïåp noái riïng.Doanh nghiïåp cêìn nghiïm tuác<br /> dûång àöìng böå hïå thöëng xûã lyá möi trûúâng trong caác nhaâ thûåc hiïån baáo caáo àaánh giaá taác àöång vaâ cam kïët baão<br /> maáy, caác khu cöng nghiïåp theo caác tiïu chuêín quöëc vïå möi trûúâng khi coá kïë hoaåch triïín khai àêìu tû dûå aán.<br /> tïë, tiïën haânh xêy dûång lùæp àùåt hïå thöëng quan trùæc Thûá hai: Àêìu tû caác nguöìn lûåc cêìn thiïët àïí àaãm<br /> nûúác thaãi taåi caác doanh nghiïåp, caác khu cöng nghiïåp baão khaã nùng baão vïå möi trûúâng trong quaá trònh hoaåt<br /> nhùçm giaám saát mûác àöå xaã thaãi cuãa caác doanh nghiïåp, àöång saãn xuêët kinh doanh cuãa doanh nghiïåp.<br /> phaát hiïån vi phaåm cuãa caác doanh nghiïåp àïí xûã lyá kõp<br /> Àaâo taåo nguöìn nhên lûåc coá trònh àöå chuyïn mön vïì<br /> thúâi, traánh tònh traång xêëu gêy ö nhiïîm möi trûúâng trêìm<br /> möi trûúâng nhùçm aáp duång caác quy àõnh vaâ quy chuêín<br /> troång xaãy ra.<br /> quöëc gia vaâ quöëc tïë vïì möi trûúâng; chuyïn mön hoáa<br /> Thûá ba, trao quyïìn tûå chuã trong phaåm vi cêìn thiïët caán böå quaãn lyá möi trûúâng trong doanh nghiïåp laâ<br /> àïí caác töí chûác, caá nhên thûåc hiïån cöng taác baão vïå nhûäng ngûúâi am hiïíu caác hoaåt àöång cuãa doanh<br /> möi trûúâng, àùåc biïåt laâ lûåc lûúång Caãnh saát möi trûúâng nghiïåp, am hiïíu vïì caác vùn baãn phaáp luêåt möi trûúâng,<br /> àuã quyïìn haån phaáp lñ àïí xûã lyá maånh caác trûúâng húåp vi am hiïíu vïì hïå thöëng tiïu chuêín möi trûúâng; coá khaã<br /> phaåm. Phên cêëp traách nhiïåm quaãn lyá nhaâ nûúác vïì baão nùng vêån haânh caác hïå thöëng xûã lyá chêët thaãi cuãa doanh<br /> vïå möi trûúâng roä raâng nhùçm àõnh hûúáng cho doanh nghiïåp, coá khaã nùng àaánh giaá taác àöång möi trûúâng<br /> nghiïåp thûåc thi, tuên thuã caác yïu cêìu cuãa cú quan nhaâ trong suöët quy trònh saãn xuêët cuãa doanh nghiïåp nhùçm<br /> nûúác coá thêím quyïìn nhû thïë naâo, àöìng thúâi sûå phên àaãm baão hoaåt àöång saãn xuêët kinh doanh cuãa doanh<br /> cêëp roä raâng cuäng giuáp cho caác cú quan chûác nùng vaâ nghiïåp töëi thiïíu hoáa taác àöång xêëu àïën möi trûúâng.<br /> doanh nghiïåp dïî daâng truy cûáu traách nhiïåm khi coá sai<br /> soát xaãy ra. 6. Kïët luêån<br /> Thûá tû, thêím àõnh, àaánh giaá taác àöång möi trûúâng Möi trûúâng laâ yïëu töë quan troång aãnh hûúãng túái chêët<br /> àöëi vúái caác dûå aán àêìu tû àïí quyïët àõnh cêëp giêëy pheáp lûúång cuöåc söëng noái chung vaâ sûå phaát triïín kinh tïë, xaä<br /> àêìu tû. Àöëi vúái caác khu cöng nghiïåp, caác doanh höåi .Baão vïå möi trûúâng laâ nhiïåm vuå cêëp thiïët khöng<br /> nghiïåp saãn xuêët cêìn coá quy àõnh bùæt buöåc vïì hïå thöëng chó cuãa riïng ai.Àêy laâ möåt vêën àïì phûác taåp vaâ khoá<br /> thu gom, xûã lñ nûúác thaãi, phên tñch möi trûúâng têåp khùn hiïån nay, àïí àaåt àûúåc hiïåu quaã thûåc sûå cêìn coá<br /> trung hoaân chónh múái àûúåc pheáp hoaåt àöång, àöìng thúâi sûå nöî lûåc tûâ caã caác cú quan chuyïn mön, chñnh quyïìn<br /> thûúâng xuyïn coá baáo caáo àõnh kyâ vïì hoaåt àöång xûã lñ àõa phûúng, doanh nghiïåp vaâ toaân xaä höåi trong viïåc<br /> nûúác thaãi, raác thaãi taåi àoá. Qui trònh naây cêìn àûúåc thûåc nghiïn cûáu, phên tñch, àûa ra giaãi phaáp cuäng nhû töí<br /> hiïån cöng khai, minh baåch, taåo àiïìu kiïån àïí moåi töí chûác thûåc hiïån./.<br /> chûác vaâ caá nhên coá thïí tham gia àaánh giaá taác àöång<br /> cuãa caác dûå aán àöëi vúái möi trûúâng.<br /> Taâi liïåu tham khaão<br /> Thûá nùm, àêíy maånh cöng taác tuyïn truyïìn, giaáo<br /> duåc vïì möi trûúâng nêng cao nhêån thûác, yá thûác chêëp Böå Taâi nguyïn möi trûúâng (2016). Baáo caáo cuãa Böå<br /> haânh phaáp luêåt baão vaâ traách nhiïåm xaä höåi cuãa doanh TNMT taåi höåi nghõ toaân quöëc vïì baão vïå möi<br /> nghiïåp trong viïåc gòn giûä vaâ baão vïå möi trûúâng. Haâng trûúâng(24/8/2016)<br /> nùm caác cú quaãn lyá nhaâ nûúác cêìn töí chûác caác höåi Töíng cuåc Möi trûúâng (2017) “Baáo caáo töíng kïët<br /> thaão, chuyïn àïì vïì möëi quan hïå giûäa möi trûúâng vaâ cöng taác möi trûúâng nùm 2016”, Töíng cuåc Möi trûúâng<br /> hiïåu quaã saãn xuêët kinh dooanh cuãa doanh nghiïåp, (Böå Taâi nguyïn vaâ Möi trûúâng)<br /> àöìng thúâi thûúâng xuyïn truyïìn taãi caác thöng àiïåp vïì Dûúng Vùn Maäo (2018), “Caác khu kinh tïë ven biïín<br /> traách nhiïåm baão vïå möi trûúâng thöng qua nhiïìu cöng Viïåt Nam: Tùng cûúâng àöíi múái cöng nghïå, giaãm thiïíu<br /> cuå khaác nhau nhû pano, biïín hiïåu, àaâi, baáo, inter- phaát thaãi khñ nhaâ kñnh”, taåp chñ möi trûúâng söë 2.<br /> net…<br /> <br /> KINH TÏË CHÊU AÁ - THAÁI BÒNH DÛÚNG (Thaáng 5 / 2019) 9<br /> NGHIÏN CÛÁU<br /> RESEARCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Asia - Pacific Economic Review<br /> Nhûäng xu hûúáng Marketing trûåc tuyïën vaâ quaãng caáo<br /> kyä thuêåt söë taåi thõ trûúâng Viïåt Nam nùm 2019<br /> <br /> Àúái Thõ Huyïìn Thû<br /> Trûúâng Àaåi hoåc Giao thöng Vêån taãi<br /> <br /> <br /> <br /> Vaâo thúâi kò cöng nghïå söë marketing truyïìn thöëng vêîn àûáng vai troâ quan troång tuy nhiïn marketing trûåc tuyïën laâ<br /> möåt lônh vûåc caác doanh nghiïåp taåi Viïåt Nam àaä dêìn trúã nïn phaát triïín maånh meä búãi sûå thay àöíi cuãa thúâi àaåi<br /> cöng nghïå söëtûâ àoá aãnh hûúáng àïën thoái quenàöëi tûúång khaách haâng vaâ sûå hiïåu quaã cuãa noá àem laåi cho doanh<br /> nghiïåp. Taåi àêy chuáng ta seä têåp trung vïì xu hûúáng cuãa Marketing trûåc tuyïën trong nùm 2019, caác doanh nghiïåp<br /> coá thïí sûã duång àïí phaát triïín vaâ phuåc vuå cho bêët kò muåc àñch marketing naâo cuãa mònh.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Taåi sao marketing trûåc tuyïën laåi rêët quan online chiïëm 43% gêìn nhû gêëp àöi so vúái quaãng caáo<br /> troång? trïn TV vaâ gêëp nhiïìu lêìn so vúái caác loaåi hònh quaãng<br /> caáo khaác).<br /> Dûåa theo söë liïåu nghiïn cûáu vïì thõ trûúâng taåi Viïåt<br /> nam, hïët quñ 3/2018 coá hún 64 triïåu dên sûã duång inter-<br /> net ( chiïëm 67% dên söë) trïn töíng söë 96 triïåu dên, tùng 2. Àõnh hûúáng dûä liïåu marketing (Data-driven<br /> 28% so vúái cuâng kyâ nùm trûúác. Trong àoá coá hún 55 Marketing)<br /> triïåu ngûúâi sûã duång taâi khoaãn maång xaä höå ( chiïëm 85% Data-driven Marketing laâ viïåc têån duång dûä liïåu àïí<br /> ngûúâi duâng internet vaâ 57% töíng dên söë). Söë ngûúâi sûã töëi ûu hoáa quaãng caáo Online vaâ quaãng baá thûúng hiïåu.<br /> duång smartphone àïí truy cêåp maång xaä höåi chiïëm túái Quaá trònh naây bao göìm viïåc thu thêåp, phên tñch dûä liïåu<br /> 91%; trung binhg möåt ngûúâi online 25 giúâ trïn 1 tuêìn. tûâ khaách haâng nhû thoái quen, haânh vi, mong muöën,<br /> Ngoaâi ra mûác phñ caác goái dûä liïåu internet cuãa Viïåt hoaân caãnh… àïí töëi ûu hoáa hiïåu quaã caác chiïën dõch<br /> Nam so vúái khu vûåc laâ thuöåc mûác thêëp, vaâ viïåc dïî marketing.<br /> daâng truy cêåp àûúåc wifi miïîn phñ úã khùæp núi. Xu Hiïån nay, thõ trûúâng Viïåt Nam àaä chi ra 320 triïåu<br /> hûúáng shopping online cuäng caâng ngaây tùng vaâ dïî USD vaâo quaãng caáo online tuy nhiïn viïåc thu thêåp, lûu<br /> daâng thuêån tiïån hún rêët nhiïìu, vaâ sûå xuêët hiïån cuãa caác trûä vaâ sûã duång data-driven chûa àûúåc nhiïìu, dêîn àïën<br /> doâng smartphone phên hoaá nhiïìu cêëp khaác nhau dêîn hiïåu quaã marketing chûa cao. Chñnh vò vêåy caác doanh<br /> àïën gia tùng söë lûúång ngûúâi sûã duång àiïån thoaåi thöng nghiïåp cêìn têån duång nguöìn thöng tin dûä liïåu cuãa<br /> minh. Trung bònh möåt ngûúâi seä truy cêåp 150 lêìn vaâo khaách haâng tûâ àêëy nghiïn cûáu tòm hiïíu sêu àûúåc thoái<br /> maång xaä höåi trong 1 ngaây, àiïìu naây chûáng toã nïëu quen, haânh vi khaác haâng tûâ àoá xêy dûång àûúåc chiïën<br /> doanh nghiïåp xaác àõnh àûúåc àuáng àöëi tûúång, àuáng lûúåc marketing phuâ húåp àaåt àûúåc hiïåu quaã cao vaâ<br /> thúâi àiïím àïí quaãng caáo hay quaãng baá hònh aãnh cuãa giaãm àûúåc chi phñ.<br /> mònh àïí tiïëp cêån àûúåc àöëi tûúång khaách haâng seä dïî<br /> Vúái sûå höî trúå cuãa cöng nghïå viïåc thu thêåp, töíng<br /> daâng tiïëp cêån àûúåc nhiïìu àöëi tûúång khaách haâng úã<br /> húåp vaâ lûu trûä thöng tin cuãa khaách haâng trúã nïn dïî<br /> nhiïìu núi cuâng möåt thúâi àiïím hún so vúái nhûäng caách<br /> daâng hún bao giúâ hïët. Hiïån nay caác cöng ty thûúâng sûã<br /> marketing truyïìn thöëng.<br /> duång caác nguöìn dûä liïåu tûâ caác chiïën dõch quaãng caáo<br /> Tha statistic, Doanh thu trïn thõ trûúâng Marketing trûåc tuyïën vaâ dûä liïåu nhên khêíu hoåc, möåt söë dûä liïåu tûâ<br /> trûåc tuyïën lïn túái 744 triïåu àö la Myä vaâo nùm 2019. hïå thöëng quaãn lyá quan hïå khaách haâng, vaâ ngoaâi ra<br /> Phên khuác lúán nhêët cuãa thõ trûúâng laâ Marketing trïn mua dûä liïåu tûâ bïn thûá 3. Do àoá viïåc thu thêåp thïm<br /> caác nïìn taãng maång xaä höåi vúái khöëi lûúång thõ trûúâng laâ cac nguöìn thöng tin laâm phong phuá dûä liïåu vaâ àöìng<br /> 744 triïåu àö la Myä vaâo nùm 2019. Hiïån nay coá nhûäng böå hoaá caác dûä liïåu rêët quan troång . Hiïån nay caác nïìn<br /> nïìn taãng àûúåc sûã duång nhiïìu nhû Google hay maång taãng nhû Google vaâ Facebook àang àûúåc àa söë caác<br /> xaä höåi nhû Facebook, Instagram, trong àoáquaãng caáo nhaâ quaãng caáo taåi Viïåt Nam duâng àïí nhùæm vaâo muåc<br /> trïn facebook chiïëm 61% sau àoá laâ google vaâ youtube. tiïu khaách haâng. Nhûäng nïìn taãng naây dûã duång nhûäng<br /> Quaãng caáo online àaä thay àöíi caách thûác truyïìn thöng dûä liïåu caá nhên bao göìm thöng tin caá nhên, thöng tin<br /> vaâ trúã thaânh möåt cöng cuå truyïìn thöng quan troång hún võ trñ, súã thñch… àïí hûúáng túái caác nhoám àöëi tûúång<br /> so vúái quaãng caáo trïn TV truyïìn thöëng ( Quaãng caáo khaách haâng muåc tiïu. Tuy nhiïn nhûäng thúâi gian gêìn<br /> <br /> 10 Kinh tïë Chêu AÁ - Thaái Bònh Dûúng (Thaáng 5 / 2019)<br /> àêy viïåc kïët húåp böí sung nhûäng thöng tin coá liïn quan aãnh roä neát súã thñch, thoái quen tiïu thuå phûúng tiïån<br /> àïën haânh vi thûåc tïë thu àûúåc thò thoái quen sûã duång truyïìn thöng cuãa Viïåt Nam.<br /> maång qua caác thiïët bõ di àöång seä tùng maånh hún vaâ tûâ Àiïìu naây cho thêëy video vêîn laâ phûúng thûác tiïëp<br /> àoá caác nhaâ marketing coá thïí coá nhûäng dûå àoaán dûåa thõ nöåi dung àûáng àêìu hiïån nay vaâ phûúng thûác tiïëp thõ<br /> vaâ nhu cêìu gêìn nhêët hay dûä liïåu suy àoaán nhùçm biïët nöåi dung töët hún video chùæc chó coá thïí laâ Video trûåc<br /> àûúåc roä súã thñch roä raâng hún. Vñ duå: tûâ viïåc khaách tiïëp (Live Video).<br /> haâng tòm möåt saãn phêím naâo noá thò hïå thöëng seä suy<br /> Video tiïëp thõ kyä thuêåt söë laâ möåt caách trong caác caách<br /> àoaán hay gúåi yá cho khaách haâng nhûäng saãn phêím liïn<br /> sûã duång hiïåu quaã trong caã marketing truyïìn thöëng vaâ<br /> quan hay tûúng tûåvúái tòm kiïëm cuãa hoå.<br /> marketing trûåc tuyïën. Ngên saách thûåc tïë vaâ cú chïë saãn<br /> Chñnh vò vêåy, khi caác bïn têån duång tñch húåp nhiïìu xuêët video àûúåc hiïíu roä vaâ àûúåc ghi laåi, vò baãn thên<br /> caác nguöìn dûä liïåu àïí xaác àõnh muåc tiïu khaách video laâ möåt phûúng tiïån thïë kyã 20. Tuy nhiïn, bêy giúâ<br /> haâng,thò hoå seä cêìn xêy dûång nïìn taãng quaãn lñ phên tñch video àûúåc kïët húåp vúái caác söë liïåu ngûúâi duâng chñnh<br /> dûä liïåu àïí coá thïí thu thêåp dûä liïåu, tòm phên khuác àïí xaác vaâ coá giaá trõ vö cuâng chñnh xaác cuãa phûúng tiïån kyä<br /> nhùæm muåc tiïu dûåa trïn caác dûä liïåu hoå coá vúái sûå trúå thuêåt söë àïí cung cêëp dûä liïåu hûäu ñch hún nhiïìu vïì caách<br /> giuáp cuãa tiïëp thõ tûå àöång ( Automation Marketing) vaâ caác nöî lûåc cuå thïí àang thûåc hiïån.<br /> AI ( trñ tuïå nhên taåo ). Sûã duång AI àïí queát dûä liïåu vaâ<br /> Àùåc biïåt live video thûúâng àûúåc gùæn liïìn vúái nhûäng<br /> cung cêëp thöng tin chuyïn sêu seä giuáp giaãm búát thúâi<br /> influencer ( nhûäng nhên vêåt coá têìm aãnh hûúãng nhêët<br /> gian phên tñch tòm ra mêîu söë chung cuãa caác söë liïåu thu<br /> àõnh trïn internet ). Cho duâ àoá laâ thïë hïå múái cuãa<br /> àûúåc hiïån taåi vaâ trûúác àoá.Hiïån nay xu hûúáng viïåc sûã<br /> nhûäng ngûúâi coá aãnh hûúãng truyïìn thöng xaä höåi hoùåc<br /> duång Customer Data flatform trong quaãn lyá vaâ sûã duång<br /> caác nguöìn truyïìn thöëng, chùèng haån nhû ngûúâi nöíi<br /> dûä liïåu taåi Viïåt nam àaä gia tùng àaáng kïí phuåc vuå muåc<br /> tiïëng, diïîn viïn vaâ ca sô, viïåc phaát trûåc tiïëp vúái möåt<br /> àñch quaãn lñ hay phên tñch dûä liïåu phuåc vuå tiïëp thõ<br /> ngûúâi coá aãnh hûúãng àang tûúng taác trûåc tiïëp vúái caác<br /> quaãng caáo, mang laåi lúåi ñch cho viïåc tiïëp thõ caá nhên<br /> bònh luêån laâ möåt sûác huát lúán àöëi vúái khaán giaã.<br /> hoaá, tùng traãi nghiïåm ngûúâi duâng, tùng tûúng taác…<br /> Livestream video tûâ möåtinfluencer coá aãnh hûúãng laâ<br /> Nöåi dung quaãng caáo êën tûúång vaâ caâng ngaây caâng möåt hònh thûác tiïëp thõ kyä thuêåt söë cûåc kyâ hûäu ñch ngay<br /> trúã nïn caá nhên hoaá cho tûâng àöëi tûúång khaách haâng bêy giúâ. Tñnh tûå phaát vaâ tñnh tûúng taác cuãa phaát trûåc<br /> Chêët lûúång cuãa möåt quaãng caáo kyä thuêåt söë luön luön tiïëp chùæc chùæn coá thïí laâ möåt sûác huát lúán khi àûúåc thûåc<br /> laâ vêën àïì quan troång, nhûng giúâ àêy, möåt ngûúâi múái hiïån àuáng, vúái tñnh caách àûúåc lûåa choån töët.<br /> quan têm àïën viïåc tòm hiïíu sêu hún vïì àöëi tûúång dûå - Mobile Marketing<br /> àõnh laâ ai. Coá möåt sûå hiïíu biïët sêu sùæc hún, tinh vi hún<br /> Phaát triïín töëi ûu traãi nghiïåm trïn thiïët bõ àiïån thoaåi<br /> vïì möåt thõ trûúâng muåc tiïu vaâ coá thïí nhùæm muåc tiïu thõ<br /> di àöång àaä ko coân laâ xu hûúáng maâ trúã nïn thaânh möåt<br /> trûúâng àoá chñnh xaác hún laâ möåt xu hûúáng tùng trong<br /> àiïìu bùæt buöåc khi muöën phaát triïín Marketing trûåc tuyïën.<br /> tiïëp thõ hiïåu quaã hún. Vò vêåy, trong khi nöåi dung àöëi<br /> tûúång chung àaä, àang vaâ seä luön laâ taâi liïåu quan troång, Theo söë liïåu vaâo nùm 2018 ,s öë lûúång ngûúâi duâng<br /> chuyïn biïåt cho caác ngaânh hoùåc chuyïn gia cuå thïí internet coá àiïån thoaåi thöng minh chiïëm 96% ngûúâi<br /> cuäng coá thïí mang laåi kïët quaã êën tûúång. Àiïìu àoá, kïët húåp duâng internet vaâ 64% töíng dên söë Viïåt Nam. Möîi ngûúâi<br /> vúái viïåc caãi thiïån caác kyä thuêåt ào lûúâng hiïåu quaã nöåi duâng smartphone truy cêåp internet trung bònh 2.8<br /> dung, giûä cho tiïëp thõ nöåi dung coá liïn quan vaâ tiïën vïì giúâ/ngaây cao hún so vúái 2.4 giúâ/ngaây trïn desktop vaâ<br /> phña trûúác. Khaách haâng coá theã tûúng taác vúái nhûäng thoái quen chaåm sûã duång àiïån thoaåi di àöång àïí truy<br /> quaãng caáo mònh thêëy hûáng thuá thay vò xem nhûäng cêåp maång xaä höåi chiïëm hún 80% thúâi gian. Möåt söë<br /> quaãng caáo raác khöng phuâ húåp vúái nhu cêìu hiïån taåi. cöng ty vêîn chûa quan têm àïën töëi ûu hoaá traãi nghiïåm<br /> trïn àiïån thoaåi di àöång vaâ chó sûã duång phiïn baãn daânh<br /> - Video Marketing vaâ Live Video<br /> cho desktop cuäng seä dêîn àïën nhiïìu bêët tiïån hay löîi<br /> Theo statista, chi phñ sûã duång vaâo Video Marketing tñch húåp hoùåc khöng höî trúå. Nhêån thêëy nhûäng àiïím<br /> nùm 2019laâ 20 triïåu USD, tùng 82,8% so vúái nùm ngoaái. bêët cêåp vaâ töëi ûu traãi nghiïåm ngûúâi duâng trïn àiïån<br /> Vaâ xu hûúáng sûã duång Video Marketingseä dêîn àêìu söë thoaåi di àöång trúã nïn xu hûúáng trong nùm 2019. ÀIïím<br /> hoáa vúái 80% nöåi dung trûåc tuyïën seä àûúåc trònh baây cöët loäi trong mobile marketing àoá laâ trang web töëi ûu<br /> dûúái daång visual. Theo online video Forecast 2 trïn maân hònh àiïån thoaåi hay ûáng duång riïng. Thiïët kïë<br /> Trong thõ trûúâng ngaây caâng caånh tranh gay gùæt àïí caác trang web thên thiïån vúái di àöång hiïån nay laâ<br /> thu huát sûå chuá yá cuãa khaách haâng, video seä laâ kïnh phûúng phaáp phöí biïën ngoaâi ra coân möåt söë phûúng<br /> truyïìn thöng vaâng àêíy maånh thûá haång tòm kiïëm, lûúåt phaáp khaác nhû cöng nghïå AMP giuáp tùng töëc àöå truy<br /> tûúng taác vaâ lûúång truy cêåp website. cêåp daânh c
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2