Viêm thận ‐ bể thận sinh khí báo cáo 15 trường hợp tại Bệnh viện Chợ Rẫy

Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> VIÊM THẬN ‐ BỂ THẬN SINH KHÍ BÁO CÁO 15 TRƯỜNG HỢP  <br /> TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY <br /> Ngô Xuân Thái*, Thái Kinh Luân*,Vũ Đức Huy** <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Tổng  quan:  Viêm thận ‐ bể thận sinh khí (emphysematous pyelonephritis)(VTBTSK) là tình trạng nhiễm <br /> trùng nặng, hoại tử nhu mô thận đặc trưng bởi việc sinh ra khí trong nhu mô thận. Khí các‐bon dioxide được tạo <br /> ra bởi quá trình vi khuẩn lên men đường. Triệu chứng ban đầu tương đối mơ hồ, nhưng thường có sự suy giảm <br /> đột ngột tổng trạng, cần phải điều trị khẩn cấp. Điều trị bao gồm hồi sức, điều chỉnh rối loạn điện giải và đường <br /> huyết, dùng kháng sinh diệt được vi khuẩn Gram âm, giải quyết bế tắc đường tiết niệu. Phẫu thuật dẫn lưu và <br /> cắt bỏ thận cần cân nhắc trong trường hợp khí khuếch tán rộng và thận bị hủy hoại nặng.  <br /> Phương  pháp  nghiên  cứu:  báo  cáo  hàng  loạt  trường  hợp  từ  tháng  5/2011  –  9/2013,  có  15  trường  hợp <br /> VTBTSK được chẩn đoán và điều trị tại khoa Tiết niệu, bệnh viện Chợ Rẫy, gồm 3 nam và 12 nữ. 11/15 bệnh <br /> nhân có tiền sử bệnh đái tháo đường. 6/15 bệnh nhân có tiển sử sỏi niệu.  <br /> Kết  quả:  Có 2TH nhóm 2, 5TH nhóm 3a, 7TH nhóm 3b và 1TH nhóm 4. 1 bệnh nhân tử vong do nhập <br /> viện muộn, có suy đa cơ quan.  <br /> Bàn  luận: VTBTSK là bệnh hiếm gặp nhưng có thể gây biến chứng chết người, bệnh thường xảy ra trên <br /> bệnh nhân bị đái tháo đường và/hoặc có bế tắc đường tiết niệu. Kết  luận: VTBTSK mặc dù hiếm gặp nhưng <br /> bệnh cảnh rất nặng nề, tỉ lệ tử vong cao nếu không chẩn đoán và điều trị tích cực kịp thời. <br /> Từ khóa: Viêm thận‐bể thận sinh khí, viêm bể thận sinh khí, viêm bàng quang sinh khí, nhiễm trùng niệu, <br /> đái tháo đường. <br /> <br /> ABSTRACT  <br /> REPORT ON 15 CASES OF EMPHYSEMATOUS PYELONEPHRITIS AT CHO RAY HOSPITAL <br /> Ngo Xuan Thai, Thai Kinh Luan, Vu Duc Huy  <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2014: 10 ‐ 15 <br /> Background:  Emphysematous  pyelonephritis  (EPN)  is  a  severe,  necrotizing  renal  parenchymal  infection <br /> that  is  characterized  by  the  production  of  intraparenchymal  gas.  One  gaseous  component,  carbon  dioxide,  is <br /> generated by bacterial fermentation of glucose. Patients with EPN show relatively vague symptoms initially, but <br /> frequently undergo a sudden deterioration in their condition, necessitating urgent medical attention. Treatment <br /> of  patients  with  EPN  comprises  resuscitation,  correction  of  any  electrolyte  and  glucose  problems,  and <br /> administration  of  antibiotics  targeting  Gram‐negative  bacteria.  Urinary  tract  obstruction  is  relieved  by  a <br /> percutaneous nephrostomy or stent. Definitive management is by percutaneous drainage, except when there is <br /> extensive diffuse gas with renal destruction; in this case, a nephrectomy is advised.  <br /> Method: one cases series study was performed at Chợ Rẫy hospital from May 2011 to September 2013.  <br /> Results:  Between  May  2011  and  September  2013,  15  cases  of  EPN  was  diagnosed  and  treated  at  the <br /> department of Urology, three male and twelve female. 11/15 cases are diabetics. 6/15 cases has the prehistory of <br /> urinary litthiasis. 2 cases of group 2, 5 cases of 3a, 7 cases 3b and 1 case of EPN grouped 4. One patient died of <br /> multiple organ failure.  <br /> * Đại học Y Dược TPHCM   <br /> ** Bệnh viện Chợ Rẫy <br /> Tác giả liên lạc. TS Ngô Xuân Thái <br /> ĐT: 0918017034  Email: drthaidhyd@gmail.com  <br /> <br /> 10<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Discussion: EPN is an uncommon condition, but frequently fatal complication. EPN is common in persons <br /> with diabetes, or in the case of ureteric obstruction. Conclusion: Although rare, EPN carries major morbidity <br /> and significant mortality. Prompt diagnosis and appropriate aggressive treatment is likely to reduce mortality. <br /> Keywords:  Emphysematous  pyelonephritis,  EPN,  emphysematous  pyelitis,  emphysematous  cystitis, <br /> urinary tract infections, UTIs, diabetes mellitus. <br /> tất cả là vi khuẩn đường ruột, 14TH có tác nhân <br /> MỞ ĐẦU <br /> gây  bệnh  là  Escherichia  coli,  1TH  là  Klebsiella <br /> Viêm thận bể thận sinh khí (emphysematous <br /> sp. <br /> pyelonephritis:  EPN)(VTBTSK)  là  một  bệnh <br /> Các  triệu  chứng  lâm  sàng  được  trình  bày <br /> nhiễm  trùng  hoại  tử  rất  nặng  của  thận,  sinh  ra <br /> trong bảng 1. <br /> khí  trong  hệ  thống  thu  thập,  nhu  mô  thận,  và <br /> Bảng 1: Triệu chứng lâm sàng <br /> mô  quanh  thận.  Nếu  khí  có  trong  bể  thận,  mà <br /> không  có  trong  nhu  mô,  được  gọi  là  viêm  bể <br /> Triệu chứng<br /> Số TH<br /> Tỉ lệ<br /> Y văn<br /> thận  sinh  khí  (emphysematous  pyelitis). <br /> Sốt<br /> 14/15<br /> 93,3%<br /> 79%<br /> VTBTSK  thường  xuất  hiện  ở  những  người  mắc <br /> Đau lưng hoặc đau bụng<br /> 15/15<br /> 100%<br /> 71%<br /> bệnh  đái  tháo  đường,  và  có  triệu  chứng  giống <br /> với viêm thận bể thận cấp tính. Tuy nhiên, diễn <br /> Buồn nôn và nôn<br /> 5/15<br /> 33,3%<br /> 17%<br /> biến  lâm  sàng  của  VTBTSK  có  thể  trở  nên <br /> Khó thở<br /> 4/15<br /> 26,6%<br /> 13%<br /> nghiêm trọng và đe dọa tính mạng người bệnh <br /> nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.  <br /> Suy thận cấp<br /> 6/15<br /> 40%<br /> 35%<br /> Trường hợp đầu tiên được báo cáo vào năm <br /> 1898,  kể  từ  đó,  khoảng  200  trường  hợp  của <br /> VTBTSK đã được báo cáo trong y văn thế giới.  <br /> Báo  cáo  này  trình  bày  15  trường  hợp <br /> VTBTSK được phát hiện và điều trị tại bệnh viện <br /> Chợ Rẫy trong thời gian từ tháng 5/2011‐ 9/2013. <br /> <br /> KẾT QUẢ <br /> 15TH bị VTBTSK điều trị tại khoa Tiết niệu, <br /> bệnh viện Chợ Rẫy gồm 3 bệnh nhân nam và 12 <br /> bệnh  nhân  nữ.  Tuổi  bệnh  nhân  từ  24  đến  81 <br /> (trung  bình  46,8).  7TH  bệnh  xảy  ra  ở  bên  trái, <br /> 7TH ở bên phải và 1TH bệnh 2 bên. 2 bệnh nhân <br /> nhập viện trong tình trạng choáng nhiễm trùng <br /> rất nặng, phải dùng thuốc vận mạch. Có 7TH có <br /> kèm  triệu  chứng  và  hình  ảnh  bế  tắc  đường  tiết <br /> niệu trên do sỏi. Ghi nhận quan trọng là có đến <br /> 11/15TH  bị  bệnh  đái  tháo  đường,  và  lượng <br /> đường huyết không được kiểm soát tốt. 2 TH có <br /> kèm  viêm  bàng  quang  sinh  khí  và  có  triệu <br /> chứng tiểu ra khí. <br /> Về  phân  loại  bệnh  theo  tác  giả  Huang,  15 <br /> bệnh nhân của nghiên cứu này có 2TH ở nhóm <br /> 2,  5TH  nhóm  3a  và  7TH  ở  nhóm  3b  và  1TH <br /> nhóm 4. Các xét nghiệm vi khuẩn học cho thấy <br /> <br /> Niệu Khoa <br /> <br /> Giảm tri giác<br /> <br /> 6/15<br /> <br /> 40%<br /> <br /> 19%<br /> <br /> Choáng<br /> <br /> 6/15<br /> <br /> 40%<br /> <br /> 29%<br /> <br /> Tiểu ra khí<br /> <br /> 2/15<br /> <br /> 13,3%<br /> <br /> -<br /> <br /> Triệu chứng gặp nhiều nhất là sốt (93,3%) và <br /> đau  lưng  và/hoặc  đau  bụng  (100%).  6/15TH  có <br /> suy  thận  cấp  (40%).  6/15TH  có  biểu  hiện  suy <br /> giảm  tri  giác  (40%)  và  6/15TH  có  biểu  hiện <br /> choáng  nhiễm  trùng  (40%).  Ngoài  ra  chúng  tôi <br /> cũng ghi nhận có triệu chứng khó thở (4/15TH) <br /> và  buồn  nôn  hay  nôn  (5/15TH).  2TH  có  triệu <br /> chứng tiểu ra khí và hình ảnh CT scan bụng của <br /> viêm  bàng  quang  sinh  khí.  1TH  có  triệu  chứng <br /> tràn khí dưới da khi chọc dò hố thắt lưng ở TH <br /> đầu  tiên  của  báo  cáo  này  thấy  có  ra  ít  mủ  đặc <br /> nhưng xì ra rất nhiều khí với áp lực khá cao. <br /> <br /> Các triệu chứng cận lâm sàng <br /> Tăng bạch cầu máu với công thức bạch cầu <br /> chuyển  trái,  procalcitonin  tăng,  tiểu  ra  mủ  và <br /> bạch cầu. Phân tích nước tiểu cho thấy có nhiễm <br /> trùng. Giảm tiểu cầu. Chỉ số creatinin máu tăng. <br /> Cấy nước tiểu kèm cấy máu, và cấy mủ khi mổ <br /> giúp  định  danh  được  vi  khuẩn  gây  bệnh  trong <br /> đa số các trường hợp. Cấy tìm vi khuẩn và làm <br /> <br /> 11<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br /> kháng  sinh  đồ  giúp  chọn  lựa  được  các  kháng <br /> sinh  phù  hợp.  Một  số  trường  hợp  xét  nghiệm <br /> cho thấy có rối loạn đông máu trong bệnh cảnh <br /> nhiễm trùng nặng. <br /> Phim  X  quang  chụp  bụng  không  chuẩn  bị <br /> thấy  có  nhiều  bóng  khí  ở  vùng  bóng  thận.  CT <br /> scan  bụng:  có  hình  ảnh  tụ  khí  trong  nhu  mô <br /> thận và khoang quanh thận, dọc rãnh đại tràng, <br /> và vùng sau phúc mạc. Có trường hợp phát hiện <br /> khí trong bàng quang, nhu mô lách và cả ở trung <br /> thất.  Các  tác  nhân  gây  bệnh  chiếm  đa  số  là  E. <br /> coli. <br /> <br /> BÀN LUẬN <br /> Bệnh  VTBTSK  đã  được  mô  tả  lần  đầu  tiên <br /> vào  năm  1898(2,9,11,12,18).  Vi  khuẩn  gây  bệnh <br /> thường  gặp  là  Escherichia  coli  (70%),  Klebsiella <br /> pneumoniae  (29%)  và  Proteus.  Trong  báo  cáo <br /> của chúng tôi, các vi khuẩn gây bệnh chiếm đa <br /> số là E. coli (14/15TH). <br /> Vi khuẩn lên men đường trong nước tiểu và <br /> sinh  ra  các  loại  khí  khác  nhau  gồm  có  nitơ, <br /> hydro,  carbon  dioxide,  và  oxygen,  trong  đó <br /> carbon  dioxide  là  chủ  yếu.  Sinh  lý  bệnh  của <br /> VTBTSK  vẫn  còn  chưa  rõ  ràng.  90‐95%  các <br /> trường  hợp  xảy  ra  ở  bệnh  nhân  bị  đái  tháo <br /> đường; mặc dù nhiễm trùng tiểu rất hay gặp ở <br /> những  bệnh  nhân  đái  tháo  đường,  nhưng  chỉ <br /> một  số  ít  bị  VTBTSK.  Các  yếu  tố  thuận  lợi  đưa <br /> đến VTBTSK ở những người mắc bệnh đái tháo <br /> đường không kiểm soát tốt mức đường huyết và <br /> có nồng  độ  hemoglobin  glycosyl  hóa  cao  (72%) <br /> và cơ chế suy giảm miễn dịch gây ra bởi các yếu <br /> tố tại chỗ như tắc nghẽn đường tiết niệu(6,9,11,12).  <br /> <br /> Dịch tễ học  <br /> Tuổi  trung  bình  của  bệnh  nhân  VTBTSK <br /> được báo cáo là 55 (19‐81 tuổi). Bệnh thường gặp <br /> hơn  ở  phụ  nữ  (gấp  6  lần  ở  nam  giới)(7,8,12,14,18). <br /> Bệnh  hay  gặp  ở  bệnh  nhân  bị  đái  tháo  đường <br /> phụ  thuộc  hay  không  phụ  thuộc  insulin.  Ít  có <br /> báo cáo bệnh xảy ra ở người không bị đái tháo <br /> đường,  trong  trường  hợp  này,  có  yếu  tố  góp <br /> phần của tắc nghẽn đường tiết niệu, suy thận và <br /> ức chế miễn dịch. Ở những bệnh nhân này, 22% <br /> <br /> 12<br /> <br /> có  bế  tắc  đường  tiểu  trên,  4%  có  thận  đa  nang, <br /> và 4% có bệnh thận giai đoạn cuối. Tắc nghẽn là <br /> nguyên nhân chính của VTBTSK ở những người <br /> không  bị  đái  tháo  đường.  Thận  bên  trái  bị  ảnh <br /> hưởng  nhiều  hơn  so  với  bên  phải.  Trường  hợp <br /> VTBTSK hai bên cũng đã được báo cáo.  <br /> <br /> Chẩn đoán <br /> Chẩn đoán VTBTSK dựa vào các triệu chứng <br /> lâm sàng và cận lâm sàng. <br /> Theo Schainuck, gần như ở tất cả bệnh nhân <br /> bị VTBTSK đều có tam chứng kinh điển: sốt, nôn <br /> ói  và  đau  vùng  hông  lưng.  Tiểu  ra  khí  chỉ  gặp <br /> khi  nhiễm  trùng  lan  đến  hệ  thống  đài  bể <br /> thận(8,11).  <br /> Theo tổng quan y văn bệnh VTBTSK thường <br /> có  triệu  chứng  sốt  (79%),  đau  bụng  hoặc  mạn <br /> sườn  (71%),  buồn  nôn  và  nôn  (17%),  khó  thở <br /> (13%),  suy  thận  cấp  (35%),  thay  đổi  cảm  giác <br /> (19%),  sốc  (  29%),  và  giảm  tiểu  cầu  (46%).  Có <br /> những tiếng lép bép trên vùng mạn sườn có thể <br /> gặp  trong  trường  hợp  VTBTSK  nặng.  Triệu <br /> chứng  tiểu  ra  khí  có  thể  gặp  khi  có  kèm  viêm <br /> bàng  quang  sinh  khí  (emphysematous  cystitis), <br /> trong nghiên cứu của chúng tôi có 2TH. Một số <br /> báo cáo có ghi nhận triệu chứng tràn khí dưới da <br /> và  tràn  khí  trung  thất  trong  VTBTSK(4).  Biến <br /> chứng VTBTSK cũng có thể xảy ra ở bệnh nhân <br /> đang  có  thai(17).  VTBTSK  hai  bên  cũng  đã  được <br /> báo  cáo.  Những  bệnh  đi  kèm  bao  gồm  nghiện <br /> rượu, suy dinh dưỡng, sỏi thận, đái tháo đường <br /> nhiễm ceton acid.  <br /> Báo cáo của chúng tôi có 1TH tràn khí dưới <br /> da, 1TH tràn khí trung thất và 1TH VTBTSK hai <br /> bên (nhóm 4). <br /> Các  yếu  tố  tiên  lượng  nặng:  choáng  nhiễm <br /> trùng  nhiễm  độc,  suy  giảm  tri  giác,  suy  đa  cơ <br /> quan, đường huyết cao khó kiểm soát, hôn mê.  <br /> Tỉ lệ tử vong là 11%. Không có khác biệt về tỉ <br /> lệ tử  vong  giữa  nhóm  bệnh  nhân  được  điều  trị <br /> bảo  tồn  và  nhóm  bệnh  nhân  được  điều  trị  can <br /> thiệp  mạnh  hơn.  Một  số  tác  giả  cho  rằng  cần <br /> nghi  ngờ  VTBTSK  ở  các  bệnh  nhân  có  nhiều <br /> bệnh đi kèm và có tình trạng nhiễm trùng nặng <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014 <br /> (S.Shetty). <br /> Loạt nghiên cứu của chúng tôi nhận thấy tất <br /> cả bệnh nhân đều có triệu chứng đau lưng hay <br /> đau  bụng  (100%)  và  sốt  (93,3%),  10/15TH  bị <br /> bệnh  đái  tháo  đường  (66,7%).  Triệu  chứng <br /> choáng  nhiễm  trùng  và  suy  giảm  tri  giác  gặp <br /> trong 6/15TH (40%). Có 1 bệnh nhân có đầy đủ <br /> các  triệu  chứng  điển  hình  kể  trên  trừ  tràn  khí <br /> trung thất. Có 2 bệnh nhân có triệu chứng tiểu ra <br /> khí do viêm bàng quang sinh khí, hình ảnh CT <br /> scan có sự hiện diện của khí trong bàng quang. <br /> Cận lâm sàng: trong 15TH của báo cáo này, <br /> chúng tôi đều thực hiện CT scan bụng và nhận <br /> thấy có sự hiện diện của khí ở khu vực thận và <br /> quanh thận, và/hoặc khí lan rộng vùng sau phúc <br /> mạc.  Xét  nghiệm  cũng  cho  thấy  có  tình  trạng <br /> tăng bạch cầu (15/15TH), tăng procalcitonin máu <br /> (12/15TH),  tăng  creatinin  (6/15TH),  và  một  số <br /> trường  hợp  nặng  có  giảm  tiểu  cầu,  và  tăng <br /> đường huyết (10/15TH). <br /> X quang chụp bụng không chuẩn bị, có thể <br /> thấy hình ảnh khí trong hệ thống đài bể thận và <br /> mô quanh thận cũng như thấy sỏi cản quang của <br /> thận và niệu quản. <br /> Tác  giả  Shokeir  nhận  thấy  siêu  âm  bụng  có <br /> thể giúp chẩn đoán VTBTSK trong khoảng 80% <br /> các  trường  hợp(13),  tuy  nhiên  theo  Pontin,  CT <br /> scan  mới  là  phương  tiện  chẩn  đoán  hình  ảnh <br /> không thể thiếu để chẩn đoán VTBTSK và có độ <br /> nhạy đến 100%(10).  <br /> Các chẩn đoán phân biệt gồm có viêm thận <br /> bể thận cấp (acute pyelonephritis) và viêm thận <br /> bể  thận  hạt  vàng  (xanthogranulomatous <br /> pyelonephritis). <br /> <br /> Phân loại <br /> Năm  1996,  Wan  và  cs  mô  tả  2  tip  VTBTSK <br /> riêng  biệt(15,16).  Phân  loại  VTBTSK  hiện  được <br /> đồng ý nhiều nhất được mô tả bởi Huang và cs <br /> (2000)  dựa  trên  CT,  phân  loại  này  được  điều <br /> chỉnh  phân  loại  trước  đây  được  đề  xuất  bởi <br /> Michaeli và cs (1984)(8). Phân loại này cơ bản mô <br /> tả các vị trí giải phẫu của khí trên CT scan:  <br /> <br /> Niệu Khoa <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br />  Nhóm 1 ‐ khí giới hạn trong hệ thống đài bể <br /> thận. <br />  Nhóm 2 ‐ khí giới hạn trong nhu mô thận. <br />  Nhóm 3a ‐ khí lan rộng ra quanh thận hoặc <br /> có áp xe. <br />  Nhóm 3b ‐ khí lan vượt ra ngoài cân Gerota  <br />  Nhóm  4  ‐  VTBTSK  hai  bên  hoặc  VTBTSK <br /> một bên trên thận đơn độc. <br /> <br /> Điều trị  <br /> Có nhiều ý kiến điều trị khác nhau, hiện nay <br /> phác  đồ  điều  trị  VTBTSK  được  nhiều  tác  giả <br /> chấp nhận được trình bày trong Hình 1, tuy rằng <br /> cũng  có  tác  giả  cho  rằng  cắt  bỏ  thận  là  điều  trị <br /> lựa  chọn  trong  nhiều  trường  hợp  VTBTSK(3). <br /> Nếu không mổ và chỉ điều trị bằng kháng sinh, <br /> tỉ lệ tử vong khá cao (40%)(12). Huang và cs cho <br /> rằng đối với VTBTSK nhóm 1 và nhóm 2 có thể <br /> điều trị với kháng sinh và mổ dẫn lưu thận (5,6). <br /> Trong  nhóm  3  và  nhóm  4,  nếu  có  sự  hiện  diện <br /> của ít hơn hai yếu tố nguy cơ (giảm tiểu cầu, suy <br /> thận  cấp,  sững  sờ  /  hôn  mê  và  choáng)  chỉ  cần <br /> mở thận ra da qua da và dùng kháng sinh (tỉ lệ <br /> thành  công  64%).  Tuy  nhiên,  nếu  có  ba  hoặc <br /> nhiều  hơn  các  yếu  tố  nguy  cơ  trên,  cắt  thận <br /> mang lại kết quả tốt hơn. Tỉ lệ tử vong là 15‐20% <br /> trong hai báo cáo khác, trong đó cắt thận là điều <br /> trị lựa chọn(5,6). Một số yếu tố tiên lượng nặng: có <br /> choáng,  giảm  tiểu  cầu,  đường  huyết  khó  kiểm <br /> soát, suy đa cơ quan, hôn mê(9,16). <br /> Aswathaman  báo  cáo  một  nghiên  cứu  trên <br /> 41  bệnh  nhân  VTBTSK,  80%  bệnh  nhân  được <br /> điều trị thành công bằng kháng sinh, mở thận ra <br /> da qua da mà không cần cắt bỏ thận(1).  <br /> Trong  nghiên  cứu  của  chúng  tôi,  có  1TH <br /> nhóm 3b, đã được điều trị kháng sinh thích hợp, <br /> mổ cắt lọc mô hoại tử và dẫn lưu cạnh thận. Tuy <br /> nhiên  bệnh  cảnh  sau  đó  không  cải  thiện  nhiều, <br /> nhất  là  đường  huyết  luôn  dao  động,  do  đó  cắt <br /> bỏ thận đã được chỉ định để giải quyết ổ nhiễm <br /> trùng. <br /> <br /> 13<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 1 * 2014<br /> <br />  <br /> Hình 1: Phác đồ điều trị Viêm thận –bể thận sinh khí. <br /> <br /> KẾT LUẬN <br /> <br /> chỉnh đường huyết. <br /> <br /> VTBTSK là một bệnh nặng và có tỉ lệ tử vong <br /> cao. Chẩn đoán nhanh và chính xác kết hợp với <br /> điều trị tích cực và kịp thời giúp giảm tử vong. <br /> Bệnh  thường  gặp  ở  những  bệnh  nhân  có  bệnh <br /> đái tháo đường có hay không kèm bế tắc đường <br /> tiết niệu. Cần can thiệp phẫu thuật sớm ở bệnh <br /> nhân  này  để  phòng  ngừa  VTBTSK,  do  90%  các <br /> trường hợp biến chứng nặng này xảy ra ở bệnh <br /> nhân bị đái tháo đường. <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO <br /> <br /> Chẩn đoán VTBTSK dựa vào: lâm sàng (đau <br /> lưng,  sốt  cao,  buồn  nôn)  và  cận  lâm  sàng:  siêu <br /> âm  bụng,  phim  KUB,  và  đặc  biệt  là  CT  scan <br /> bụng (có khí trong thận và khoang quanh thận). <br /> Nguyên  tắc  điều  trị:  cần  phối  hợp  các  biện <br /> pháp  nội  khoa  (hồi  sức  chống  choáng,  kháng <br /> sinh, điều chỉnh đường huyết….) và ngoại khoa <br /> (dẫn lưu ổ nhiễm trùng, cắt lọc mô hoại tử, dẫn <br /> lưu thận, cắt bỏ thận). Cắt thận sau khi đã đánh <br /> giá  chức  năng  của  hệ  tiết  niệu  và  khi  lâm  sàng <br /> không  cải  thiện.  Giải  quyết  bế  tắc  nếu  có.  Điều <br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> 9.<br /> <br /> Aswathaman K, Gopalakrishnan G, Gnanaraj L, Chacko NK, <br /> Kekre NS, Devasia A (2008). Emphysematous pyelonephritis: <br /> outcome  of  conservative  management.  Urology.  71(6):1007‐<br /> 1009. <br /> Aziz  F,  S  Penupolu,  S.  Doddi,  A.  Rodriguez,  A.  Obiefuna <br /> (2011). Emphysematous pyelonephritis in type II diabetes: A <br /> case report, The Internet Journal of Urology, 8(1). <br /> Chen MT, Huang CN, Chou YH, Huang CH, Chiang CP, Liu <br /> GC  (1997).  Percutaneous  drainage  in  the  treatment  of <br /> emphysematous  pyelonephritis:  10‐year  experience.  J  Urol. <br /> 157(5):1569‐1573.  <br /> Cheng  YT,  Wang  HP,  Hsieh  HH  (2001).  Emphysematous <br /> pyelonephritis  in  a  renal  allograft:  successful  treatment  with <br /> percutaneous  drainage  and  nephrostomy.  Clin  Transplant. <br /> 15(5):364‐367.  <br /> Huang  JJ,  Chen  KW,  Ruaan  MK  (1991).  Mixed  acid <br /> fermentation  of  glucose  as  a  mechanism  of  emphysematous <br /> urinary tract infection. J Urol. 146(1):148‐151. <br /> Huang  JJ,  Tseng  CC  (2000).  Emphysematous  pyelonephritis: <br /> clinicoradiological classification, management, prognosis, and <br /> pathogenesis. Arch Intern Med. 160(6):797‐805.  <br /> Langston  CS,  Pfister  RC  (1970).    Renal  emphysema.  A  case <br /> report  and  review  of  the  literature.  Am  J  Roentgenol  Radium <br /> Ther Nucl Med;110(4):778‐786. <br /> Michaeli  J,  Mogle  P,  Perlberg  S,  Heiman  S,  Caine  M  (1984). <br /> Emphysematous pyelonephritis. J Urol. 131(2):203‐208. <br /> Olvera‐Posada  D,  García‐Mora  A,  Culebro‐García  C  et  al <br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa <br /> <br />