X lý n c th iử ướ ả
I. x lý các lo i n cử ạ ướ
1.1 CÔNG NGH THI T B X LÝ N C TH I CÔNG NGHI PỆ Ế Ị Ử ƯỚ Ả Ệ
GI YẤ
TRONG QUÁ TRÌNH S N XU T GI Y, nh ng y u t gây ô nhi m chính đóẢ Ấ Ấ ữ ế ố ễ
là:
- pH cao do ki m d gây ra là chính.ề ư
- Thông s c m quan (màu đen, mùi, b t) ch y u là do d n xu t c a lignin gây ra làố ả ọ ủ ế ẫ ấ ủ
chính.
- C n l l ng (do b t gi y và các ch t đ n nh cao lin gây ra).ặ ơ ử ộ ấ ấ ộ ư
- COD & BOD do các ch t h u c hòa tan gây ra là chính, các ch t h u c đây làấ ữ ơ ấ ữ ơ ở
lignin và các d n xu t c a lignin, các lo i đ ng phân t cao và m t l ng nh cácẫ ấ ủ ạ ườ ử ộ ượ ỏ
h p ch t có ngu n g c sinh h c khác, trong tr ng h p dùng clo đ t y tr ng có thêmợ ấ ồ ố ọ ườ ợ ể ẩ ắ
d n xu t h u c có ch a clo khác.ẫ ấ ữ ơ ứ
Phw ng pháp x lý:ơ ử
X lý trung hoà đ a n c v đ pH t 6.5-8.5ử ư ướ ề ộ ừ
X lý tách các thành ph n c n l l ngử ầ ặ ơ ử
X lý COD và BOD5 b ng ph ng pháp sinh h c có s d ng ho t ch t t o môiử ằ ươ ọ ử ụ ạ ấ ạ
tr ng cho vi sinh v t phát tri nườ ậ ể
X lý mùi trong quá trình phân hu sinh h c gây ra b ng thi t b l c mùi, màu có sử ỷ ọ ằ ế ị ọ ử
d ng các ch t h p ph .ụ ấ ấ ụ
L u ý vi c s d ng ch ph m sinh h c ph i tính toán vì n c th i có ch a nhi u ho tư ệ ử ụ ế ẩ ọ ả ướ ả ứ ề ạ
ch t gây c ch ho t đ ng c a vi sinh v t ấ ứ ế ạ ộ ủ ậ
1.2 CÔNG NGH X LÝ N C TH I D T NHU MỆ Ử ƯỚ Ả Ệ Ồ
Quá trình x lý t c a công nghi p d t nhu m th i ra n c th i ch a tinhử ướ ủ ệ ệ ộ ả ướ ả ứ
b t, axit, thu c nhu m, ch t t y r a, kim lo i n ng và m t s lo i mu i v.v… gây ôộ ố ộ ấ ẩ ử ạ ặ ộ ố ạ ố
nhi m môi tr ng.ễ ườ
Công ngh đ a ra ph i x lý đ c các y u t sau:ệ ư ả ử ượ ế ố
- Cân b ng đ c đ pH (6,5-8,5)ằ ượ ộ
- X lý đ c các lo t hoá ch t, KL có trong n c th iử ượ ạ ấ ướ ả
- X lý đ c m u, mùiử ượ ầ
- Tách thành ph n kim lo iầ ạ
X lý n c th i d t nhu m g p ph i khó khăn khi trong n c có ch a 1 sử ướ ả ệ ồ ặ ả ướ ứ ố
ch t ô xi hoá đ t y m u.ấ ể ẩ ầ
Vì v y c n chú ý trong quá trình x lý. ậ ầ ử
Qua th c t , thi t b x lý d t nhu m có th x lý hi u khí và các v t li u h p ph .ự ế ế ị ử ệ ộ ể ử ế ậ ệ ấ ụ
M c đích là đ h p ph màu, mùi.ụ ể ấ ụ
Tuy nhiên, do tính ch t c a n c th i, th i gian l u ch a trong b t ng đ i lâu.ấ ủ ướ ả ờ ư ứ ể ươ ố
Vì v y ph i có th tích l n thì b x lý m i đ t hi u qu . ậ ả ể ớ ể ử ớ ạ ệ ả
1.3 X LÝ N C, N C TH I giau BOD,CODỬ ƯỚ ƯỚ Ả
1 Các nhà máy s n xu t th c ph m, CH BI N THU S N...n c th i th ngả ấ ự ẩ Ế Ế Ỷ Ả ướ ả ườ
ch a hàm l ng BOD, COD cao. X lý n c th i lo i này c n chúý cácđ cđi m sau:ứ ượ ử ướ ả ạ ầ ặ ể
- X lý vi sinh k t h p lý hoá.ử ế ợ
- X lý khí, mùi tránh gây ô nhi m môi tr ng xung quanhử ễ ườ
- X lý m u n c đ t đ trong tr c khi th i ra MT ử ầ ướ ạ ọ ướ ả
2. Các ph ng pháp x lý:ươ ử
Có th b trí các lo i b n i ti p nhau trong đó có b hi u khí và k khí.ể ố ạ ể ố ế ể ế ỵ
- T i b k khí, c n b trí các giá th , tăng đ ti p xúc c a vi khu n ho t đ ng trongạ ể ị ầ ố ể ộ ế ủ ẩ ạ ộ
môi tr ng.ườ
X d ng các ho t ch t sinh h c (ch t m i ) đ t o môi tr ng vi sinh v t phát tri n.ử ụ ạ ấ ọ ấ ồ ể ạ ườ ậ ể
- B hi u khí c n s c đ không khí đ vi sinh v t ho t đ ng.ể ế ầ ụ ủ ể ậ ạ ộ
- B trí h th ng kh mùi b ng v t li u h p ph đ kh mùi.ố ệ ố ử ằ ậ ệ ấ ụ ể ử
- N u có b đi u hoà c n chú ý môi tr ng s ng c a t o, di p l c, ...ế ể ề ầ ườ ố ủ ả ệ ụ
Do đ c đi m c a n c th i c a ngành th c ph m nên ph ng pháp x lý là ph ngặ ể ủ ướ ả ủ ự ẩ ươ ử ươ
pháp phân h y sinh h c k t h p v i bi n pháp hóa lý và hóa h c. Tùy theo thành ph nủ ọ ế ợ ớ ệ ọ ầ
và tính ch t c a n c th i, công đo n x lý hóa h c có th dùng các ch t oxy hóaấ ủ ướ ả ạ ử ọ ể ấ
khác nhau.
Công đo n x lý b ng phân h y sinh h c là khâu ch y u trong vi c kh b ch t ôạ ử ằ ủ ọ ủ ế ệ ử ỏ ấ
nhi m h u c . Quá trình phân h y sinh h c ho t đ ng l n l t qua các giai đo n lênễ ữ ơ ủ ọ ạ ộ ầ ượ ạ
men y m khí r i lên men hi u khí.ế ồ ế
Công đo n x lý hóa lý v i vi c s d ng ch t keo t đ ng th i v i k t c u đ c đáoạ ử ớ ệ ử ụ ấ ụ ồ ờ ớ ế ấ ộ
c a thi t b l ng, n c th i đ c làm s ch không ch các ch t l l ng mà c m t sủ ế ị ắ ướ ả ượ ạ ỉ ấ ơ ử ả ộ ố
ch t hòa tan.ấ
Cu i cùng, n c th i đ c đ a qua công đo n l c an toàn nh m b o đ m đ c cácố ướ ả ượ ư ạ ọ ằ ả ả ượ
ch tiêu v BOD và OCDỉ ề
1.4 X lý n c th i b nh vi nử ướ ả ệ ệ
X lý n c th i b nh vi n r t khó b i thành ph n trong n c có ch a nhi u ch tử ướ ả ệ ệ ấ ở ầ ướ ứ ề ấ
sát trùng, thu c kháng sinh, sinh ph m...ố ẩ
Thành ph n c a n c th i ch a nhi u khu n coliform, fecal-coliform...ầ ủ ướ ả ứ ề ẩ
X lý NTBV ph i k t h p c ph ng pháp vi sinh và hoá lý. ử ả ế ợ ả ươ
Các thành ph n chính gây ô nhi m môi tr ng do n c th i b nh vi n gây ra là cácầ ễ ườ ướ ả ệ ệ
ch t h u c ; các ch t dinh d ng c a ni-t (N), ph t-pho (P); các ch t r n l l ng vàấ ữ ơ ấ ưỡ ủ ơ ố ấ ắ ơ ử
các vi trùng, vi khu n gây b nh. Các ch t h u c có trong n c th i làm gi m l ngẩ ệ ấ ữ ơ ướ ả ả ượ
ô-xy hòa tan trong n c, nh h ng t i đ i s ng c a đ ng, th c v t th y sinh. Songướ ả ưở ớ ờ ố ủ ộ ự ậ ủ
các ch t h u c trong n c th i d b phân h y sinh h c, hàm l ng ch t h u c phânấ ữ ơ ướ ả ễ ị ủ ọ ượ ấ ữ ơ
h y đ c xác đ nh gián ti p thông qua nhu c u ô-xy sinh hóa (BOD) c a n c th i.ủ ượ ị ế ầ ủ ướ ả
Thông th ng, đ đánh giá đ nhi m b n ch t h u c có trong n c th i, ng i taườ ể ộ ễ ẩ ấ ữ ơ ướ ả ườ
th ng l y tr s BOD. Các ch t dinh d ng c a N, P gây ra hi n t ng phú d ngườ ấ ị ố ấ ưỡ ủ ệ ượ ưỡ
ngu n ti p nh n dòng th i, nh h ng t i sinh v t s ng trong môi tr ng th y sinh;ồ ế ậ ả ả ưở ớ ậ ố ườ ủ
các ch t r n l l ng gây ra đ đ c c a n c, t o s l ng đ ng c n làm t c ngh nấ ắ ơ ử ộ ụ ủ ướ ạ ự ắ ọ ặ ắ ẽ
c ng và đ ng ng, máng d n. N c th i b nh vi n r t nguy hi m vì chúng là ngu nố ườ ố ẫ ướ ả ệ ệ ấ ể ồ
ch a các vi trùng, vi khu n gây b nh, nh t là các b nh truy n nhi m nh th ng hàn,ứ ẩ ệ ấ ệ ề ễ ư ươ
t , l ... làm nh h ng đ n s c kh e c ng đ ng.ả ỵ ả ưở ế ứ ỏ ộ ồ
Theo phân lo i c a T ch c Môi tr ng th gi i, n c th i b nh vi n gây ôạ ủ ổ ứ ườ ế ớ ướ ả ệ ệ
nhi m m nh có ch s n ng đ ch t r n t ng c ng 1.200mg/l, trong đó ch t r n lễ ạ ỉ ố ồ ộ ấ ắ ổ ộ ấ ắ ơ
l ng là 350mg/l; t ng l ng các-bon h u c 290mg/l, t ng ph t-pho (tính theo P) làử ổ ượ ữ ơ ổ ố
15mg/l và t ng ni-t 85mg/l; l ng vi khu n coliform t 108 đ n 109. n c ta, tiêuổ ơ ượ ẩ ừ ế Ở ướ
chu n n c th i b nh vi n sau x lý ph i đ t tiêu chu n lo i II (TCVN 7382-2004)ẩ ướ ả ệ ệ ử ả ạ ẩ ạ
m i đ c phép đ vào h th ng thoát n c c a thành ph và các h ch a n c quyớ ượ ổ ệ ố ướ ủ ố ồ ứ ướ
đ nh. Tiêu chu n lo i II n c th i b nh vi n quy đ nh ch s đ pH=6-9, ch t l l ngị ẩ ạ ướ ả ệ ệ ị ỉ ố ộ ấ ơ ử
không l n h n 100mg/l, sun-phua không l n h n 1mg/l, d n xu t a-mô-ni không quáớ ơ ớ ơ ẫ ấ
10mg/l và ni-t -rát không quá 30mg/l, ch s BOD5 nh h n 30mg/l, không phát hi nơ ỉ ố ỏ ơ ệ
đ c các vi khu n gây b nh, t ng coliform d i 5000.ượ ẩ ệ ổ ướ
* Ph ng pháp x lý có th mô t tóm t t nh sau:ươ ử ể ả ắ ư
- Tách c n l l ng (SS) trong n c th i;ặ ơ ử ướ ả
- X lý hoá ch tử ấ ch t các thành ph n hoá ch t trong n c;ấ ầ ấ ướ
- X lý vi sinh đ lo i b COD, BOD và các ch t phú d ng;ử ể ạ ỏ ấ ưỡ
- Đ a ra h sinh h c đ x lý vi sinh tr c khi th i ra ngoài MT ư ồ ọ ể ử ướ ả
1.5 . X lý n c th i khu đô thử ướ ả ị
Trung tâm T v n môi tr ng g n đây đã t v n và x lý n c th i cho các khu đô thư ấ ườ ầ ư ấ ử ướ ả ị
c a Vi t nam. Có th nói, n c th i đô th gi đây không ph i là n c th i thôngủ ệ ể ướ ả ị ờ ả ướ ả
th ng n a mà là lo i n c th i c n ph i x lý. Đi u này đòi h i các nhà qu n lý, cácườ ữ ạ ướ ả ầ ả ử ề ỏ ả
ch đ u t ph i chú ý xem xét b i n u không chú ý s gây ra ô nhi m. ủ ầ ư ả ở ế ẽ ễ
1. Đ t v n đ :ặ ấ ề
N c th i đô th có các đ c tr ng:ướ ả ị ặ ư
- Có ch a nhi u thành ph n h u c : COD, BOD5, TSS, d u m ... caoứ ề ầ ữ ơ ầ ỡ
- Có ch a nhi u các thành ph n các ch t ho t đ ng b m t nh ch t t y r a, xàứ ề ầ ấ ạ ộ ề ặ ư ấ ẩ ử
phòng, n c r bát...ướ ẳ