12 Bài tập tiến hóa môn Sinh

Chia sẻ: Hoang Thuy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

1.050
lượt xem 429
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đây là tài liệu tham khảo về phân dạng và phương pháp giải bài tập tiến hóa trong 12 bài tập tiến hóa môn Sinh. Tài liệu nêu tóm tắt lý thuyết, giải bài tập có giải đáp giúp học sinh dễ tìm hiểu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: 12 Bài tập tiến hóa môn Sinh

PHÂN D NG VÀ PHƯƠNG PHÁP GI I BÀI T P TI N HÓA (Ch y u là các bài t p liên quan n bài 37 SGK nâng cao: Các nhân t ti n hóa) I/ NHÂN T TI N HÓA T BI N 1. Cơ s lí lu n: t bi n t bi n làm cho m i gen phát sinh ra nhi u alen (A A1, A2, A3 ... An) và ây chính là ngu n nguyên li u sơ c p cho quá trình ti n hoá. Gi s 1 locut có hai alen A và a. Trên th c t có th x y ra các trư ng h p sau: u Gen A t bi n thành gen a ( t bi n thu n) v i t n s u. A a.Ch ng h n, th h xu t phát t n s tương i c a alen A là po. Sang th h th hai có u alen A b bi n i thành a do t bi n. T n s alen A th h này là: p1 = po – upo = po(1-u) Sang th h th hai l i có u c a s alen A còn l i ti p t c t bi n thành a. T n s alen A ơ th h th hai là: P2 = p1 – up1 = p1(1-u) = po(1-u)2 i c a alen A là: pn = po(1-u)n V y sau n th h t n s tương T ó ta th y r ng: T n s t bi n u càng l n thì t n s tương i c a alen A càng gi m nhanh. Như v y, quá trình t bi n ã x y ra m t áp l c bi n i c u trúc di truy n c a qu n th . Áp l c c a quá trình t bi n bi u hi n t c bi n i t n s tương i c a các alen b t bi n. Alen a cũng có th t bi n thành A ( t bi n ngh ch) v i t n s v. v a A + N u u = v thì t n s tương i c a các alen v n ư c gi nguyên không i. + N u v = 0 và u > 0 → ch x y ra t bi n thu n. + N u u ≠ v; u > 0, v > 0 → nghĩa là x y ra c t bi n thu n và t bi n ngh ch. Sau m t th h , t n s tương i c a alen A s là: p1 = po – upo + vqo Kí hi u s bi n i t n s alen A là p Khi ó p = p1 – po = (po – upo + vqo) – po = vqo - upo T n s tương i p c a alen A và q c a alen a s t th cân b ng khi s lư ng t bi n A→ a và a → A bù tr cho nhau, nghĩa là p = 0 khi vq = up. Mà q = 1- p. v u → up = v(1 – p) ↔ up + vp = v ↔ p = →q= u+v u+v 2. Các d ng bài t p 1
- D ng 1: Bi t t l ki u hình → xác nh t n s alen, t n s phân b ki u gen và tr ng thái cân b ng c a qu n th sau khi x y ra t bi n. t bi n → xác - D ng 2: Bi t s lư ng alen và s lư ng các alen nh t n s t bi n gen thu n và ngh ch. t bi n thu n và ngh ch, t ng s cá th → Xác nh s lư ng t - D ng 3: Bi t t n s bi n. BÀI T P CÓ L I GI I ng v t 5.104 con. Tính tr ng s ng dài do gen A quy nh, s ng Bài 1: M t qu n th ng n do gen a quy nh. Trong qu n th trên có s gen A t bi n thành a và ngư c l i, v i s lư ng bù tr nhau. Tìm s t bi n ó. Bi t A t bi n thành a v i t n s v, v i u -3 = 3v = 3.10 Gi i: G i : p là t n s c a alen A và q là t n s c a alen a -T ng s alen trong qu n th : 5.104 x 2 = 105 (alen) -T n s alen tr i, l n khi có cân b ng m i ư c thi t l p: 3v u +T n s alen a : qa = = 0,75 = u + v 3v + u +T n s alen A : pA = 1- 0,75 = 0,25 -S lư ng m i alen trong qu n th : +S lư ng alen A là: 0,25 . 105 = 2,5.104 0,75 . 105 = 7,5.104 +S lư ng alen a là: -S lư ng t bi n thu n b ng t bi n ngh ch và b ng. 3.10-3 x 2,5.104 = 75 (alen) ho c 10-3 x 7,5.104 = 74 (alen) BÀI T P T LUY N t bi n c a alen A là 3.10-5, Bài 2:Qu n th ban u có 1000000 alen A và a. T c còn c a alen a là 10-5. Khi cân b ng thì qu n th có s lư ng c a t ng alen là bao nhiêu? Cho bi t không tính áp l c c a các nhân t khác làm bi n i c u trúc di truy n c a qu n t h ? Trong m t qu n th g m 2.105 alen. T n s alen a b ng 25%. Khi qu n th có 7 alen A b t bi n thành a và 11 alen a t bi n thành A thì t n su t t bi n trong m i trư ng h p b ng bao nhiêu? 2
Bài 3: Trong m t qu n th có 106 cá th . T n s alen a = 15 %. Trong qu n th có 5 alen A b t bi n thành a và 7 alen a t bi n thành A thì t n s t bi n trong m i trư ng h p bao nhiêu. Gi thi t qu n th ban u cân b ng Bài 4: Gi s 1 lôcut có 2 alen A và a, th h ban u có t n s tương i c a alen A là p0. Quá trình t bi n làm cho A → a v i t n s u = 10-5. 1 a) p 0 gi m i ph i c n bao nhiêu th h ? 2 b) T ó em có nh n xét gì v vai trò c a quá trình t bi n trong ti n hoá? Gi i a)Vì t bi n di n ra theo chi u thu n, nên ta có: pn = po (1- u)n trong ó: pn: t n s alen tr i (A) th h pn ; po: t n s alen tr i (A) th h po ; u: t c t bi n theo chi u thu n; n: s th h . 1 po = po (1- 10-5)n 0,5 = (1-10-5)n ln0,5 = ln (1-10-5).n => 2 ln 0,5 => n = ≈ 69.000 th h . ln(1 − 10−5 ) b) Nh n xét v vai trò c a quá trình t bi n trong ti n hóa: gây áp l c không áng k cho quá trình ti n hóa. Bài 5:1.a) Th nào là áp l c c a quá trình t bi n? b) Gi thi t t bi n thu n (A → a) v i t n s u, t bi n ngh ch (a → A) v i t n s v. - N u v = 0 và u > 0 s làm cho t n s A gi m d n. Qui ư c t n s alen A th h kh i u là p0, hãy l p công th c tính t n s pn c a alen A sau n th h . - N u u > v > 0, thì t n s tương i c a các alen A và a s t cân b ng khi nào? Khi ó t n s tương i c a alen A và alen a ư c tính như th nào? Gi i 1. a) S nh hư ng c a s lư ng t bi n n t l các ki u gen và t n s các alen trong qu n th g i là áp l c c a quá trình t bi n. b) * N u v = 0 v à u > 0 - T n s c a alen A th h p1 là: p1 = p0 – u.p0 = p0(1-u) (1) - T n s c a alen A th h p2 là: p2 = p1 – u.p1 = p1(1-u) (2) - Thay (1) vào (2) ta có: p2 = p0(1-u).(1-u) = p0(1-u)2. ⇒ Sau n th h , t n s c a alen A là: pn = p0(1-u)n. * N u u > v > 0, thì t n s tương i c a các alen A và a s t cân b ng khi s lư ng t bi n thu n và ngh ch bù tr cho nhau (t c là v.qa = u.pA). Khi ó tst c a các alen ư c tính như sau: v.q = u.p mà p = 1- q; do ó v.q = u(1-q) ⇒ v.q = u – u.q ⇒ v.q + u.q = u ⇒ qa = u/u+v Tương t ta có: pA = v/u+v II/ NHÂN T TI N HÓA DI – NH P GEN. - p là t n s tương i c a gen A qu n th nh n ∆p = M (P - p) - P là t n s tương i c a gen A qu n th cho - M là t l s cá th nh p cư 3
- ∆p lư ng bi n thiên v t n s alen trong qu n th nh n Có th t ng quát như sau: p(A) =(mp1 + np2 ) : (m+n) q(a) =(mq1 + nq2 ) : (m+n) = 1 - p V i: m: t ng s cá th c a QT ư c nh p cư trư c th i i m nh p cư n: s cá th n n h p cư p1(q1): t n s A(a) c a QT ư c nh p cư trư c th i i m nh p cư p2(q2): t n s A(a) c a QT n nh p cư Bài 1 (3,0 i m). 1. a) Th nào là áp l c c a quá trình t bi n? b) Gi thi t t bi n thu n (A → a) v i t n s u, t bi n ngh ch (a → A) v i t n s v. - N u v = 0 và u > 0 s làm cho t n s A gi m d n. Qui ư c t n s alen A th h kh i u là p0, hãy l p công th c tính t n s pn c a alen A sau n th h . - N u u > v > 0, thì t n s tương i c a các alen A và a s t cân b ng khi nào? Khi ó t n s tương i c a alen A và alen a ư c tính như th nào? 2. a) Nêu các hình th c di-nh p gen ph bi n các nhóm sinh v t: dương x và n m, th c v t có hoa, ng v t nư c th tinh ngoài, l p thú. b) Cho bi t t n s tương i c a alen A qu n th Y là 0,8; qu n th X là 0,3. S cá th c a qu n th Y là 1600, s cá th nh p cư t qu n th X vào qu n th Y là 400. Hãy xác nh t n s py c a alen A trong qu n th Y th h ti p theo sau khi di-nh p. Gi i: 1. a) S nh hư ng c a s lư ng t bi n n t l các ki u gen và t n s các alen trong qu n th g i là áp l c c a quá trình t bi n. b) * N u v = 0 v à u > 0 - T n s c a alen A th h p1 là: p1 = p0 – u.p0 = p0(1-u) (1) - T n s c a alen A th h p2 là: p2 = p1 – u.p1 = p1(1-u) (2) - Thay (1) vào (2) ta có: p2 = p0(1-u).(1-u) = p0(1-u)2. ⇒ Sau n th h , t n s c a alen A là: pn = p0(1-u)n. * N u u > v > 0, thì t n s tương i c a các alen A và a s t cân b ng khi s lư ng t bi n thu n và ngh ch bù tr cho nhau (t c là v.qa = u.pA). Khi ó tst c a các alen ư c tính như sau: v.q = u.p mà p = 1- q; do ó v.q = u(1-q) ⇒ v.q = u – u.q ⇒ v.q + u.q = u ⇒ qa = u/u+v Tương t ta có: pA = v/u+v a) Các hình th c di-nh p gen: 2. - Dương x và n m: phát tán bào t - Th c v t b c cao: phát tán h t ph n, qu , h t - ng v t nư c th tinh ngoài: di cư c a các cá th , phát tán giao t theo nư c - L p thú: s di cư c a các cá th . b) - T c di nh p gen: m = 400/(1600 + 400) = 0,2 - Sau m t th hê, lư ng bi n thiên t n s tương i c a alen A trong qu n th nh n Y là: ∆p = 0,2 (0,3 – 0,8) = - 0,1. Như v y, t n s tương i c a alen A 4
trong qu n th nh n gi m xu ng còn: pY = 0,8 – 0,1 =0,7 Bài 2: T n s tương i c a gen A qu n th I là 0,8; c a qu n th II là 0,3.T c di- nh p gen A t qu n th (II) vào qu n th (I) là 0,2. Tính lư ng bi n thiên t n s tương i c a gen A. L i gi i: T l s cá th nh p cư, lư ng bi n thiên t n s gen A trong qu n th nh n (I) là: p = 0,2(0,3-0,8) = - 0,1. Giá tr này cho th y t n s A trong qu n th nh n (I) gi m i 0,1. S du nh p t bi n Lý thuy t: M t qu n th ban u g m nh ng cá th có ki u gen AA như v y qu n th ch có alen A. Qu n th có thêm alen m i a do quá trình t bi n A → a x y ra trong n i b qu n th ho c ã nh n ư c a du nh p t m t qu n th khác t i thông qua s phát tán c a giao t hay s di cư c a các cá th có mang t bi n a. S du nh p c a t bi n cũng là m t nguyên nhân làm thay i v n gen c a qu n th . Khi ó t n s m i c a a sau khi x y ra s du nh p gen có th tính theo công th c: q1= n.qn+m.qm qn là t n s alen a trư c khi có du nh p. qm là t n s alen a trong b ph n m i du nh p. n và m là t l so sánh kích thư c c a qu n th và c a b ph n du nh p(n+m=1). i v i nh ng qu n th l n thì s du nh p t bi n không nh hư ng áng k t i s thay i c u trúc di truy n c a qu n th . Bài 3:Trong m t qu n th có 16% m t xanh, 20% s ngư i di cư n qu n th ch có 9% s ngư i m t xanh. Gi s m t xanh do gen l n quy nh thu c nhi m s c th thư ng. Tính t n s alen m t xanh c a qu n th m i? L i gi i: G i a là gen quy nh ki u hình m t xanh Vì qu n th ng u ph i nên S du nh p c a gen l n a vào qu n th làm cho qu n th có t n s alen a là q1= n.qn+m.qm. qn là t n s alen a trư c khi có du nh p = 0,4 qm là t n s alen a trong b ph n m i du nh p = 0,3 n và m là t l so sánh kích thư c c a qu n th và c a nhóm du nh p, theo bài giá tr n = 0,8 và m = 0,2. Thay các giá tr vào bi u th c ta có t n s alen m t xanh c a qu n th m i là q1= 0,8.0,4 + 0,2.0,3 = 0,38 Bài 4: a) Nêu các hình th c di-nh p gen ph bi n các nhóm sinh v t: dương x và n m, th c v t có hoa, ng v t nư c th tinh ngoài, l p thú. b) Cho bi t t n s tương i c a alen A qu n th Y là 0,8; qu n th X là 0,3. S cá th c a qu n th Y là 1600, s cá th nh p cư t qu n th X vào qu n th Y là 400. Hãy xác nh t n s py c a alen A trong qu n th Y th h ti p theo sau khi di-nh p. GI I a) Các hình th c di-nh p gen: - Dương x và n m: phát tán bào t - Th c v t b c cao: phát tán h t ph n, qu , h t - ng v t nư c th tinh ngoài: di cư c a các cá th , phát tán giao t theo nư c - L p thú: s di cư c a các cá th . 5
b) - T c di nh p gen: m = 400/(1600 + 400) = 0,2 - Sau m t th hê, lư ng bi n thiên t n s tương i c a alen A trong qu n th nh n Y là: ∆p = 0,2 (0,3 – 0,8) = - 0,1. Như v y, t n s tương i c a alen A trong qu n th nh n gi m xu ng còn: pY = 0,8 – 0,1 =0,7 Bài 5: M t con sông có hai qu n th c sên: qu n th l n (qu n th chính) phía trên và qu n th nh n m cu i dòng trên m t hòn o (qu n th o). Do nư c ch y xuôi nên c ch di chuy n ư c t qu n th chính n qu n th o mà không di chuy n ngư c l i. Xét m t gen g m hai alen: A và a. qu n th chính có pA =1, qu n th o có pA= 0,6. Do di cư, qu n th o tr thành qu n th m i, có 12% s cá th là c a qu n th chính. a. Tính t n s tương i c a các alen trong qu n th m i sau di cư. b. Qu n th m i sinh s n. Vì m t lí do nào ó x y ra quá trình t bi n: A a, v it c là 0,3%. Không có t bi n ngư c. - Tính t n s tương i c a các alen th h ti p theo c a qu n th m i. Gi i: a. - Ta có: Qu n th chính có pA= 1, qu n th o: pA= 0,6. Qu n th chính di cư n qu n th o và chi m 12% qu n th m i. V y qu n th o chi m 88% trong qu n th m i. - Qu n th m i o (sau di cư) có t n s tương i c a các alen là: pm i = 12% x 1 + 88% x 0,6 = 0,648 qm i = 1- pm i = 1- 0,648 = 0,352 b. - T n s t bi n: A thành a là: 0,3% T n s các alen sau t bi n là pA= 0,648 - (0,3% x 0,648) = 0,646 qa = 1 - 0,646 = 0,354 Câu 5: Xét m t gen có 2 alen A và alen a. M t qu n th sóc g m 180 cá th trư ng thành s ng m t vư n th c v t có t n s alen A là 0,9. M t qu n th sóc khác s ng khu r ng bên c nh có t n s alen này là 0,5. Do th i ti t mùa ông kh c nghi t t ng t 60 con sóc trư ng thành t qu n th r ng di cư sang qu n th vư n th c v t tìm th c ăn và hòa nh p vào qu n th sóc trong vư n th c v t. a)Tính t n s alen A và alen a c a qu n th sóc sau s di cư ư c mong i là bao nhiêu? b) qu n th sóc vư n th c v t sau s di cư, gi s t n s t bi n thu n (A a) t bi n ngh ch là 10-5. Tính t n s g p5l nt ns t bi n ngh ch (a A). Bi t t n s c a m i alen sau m t th h ti p theo c a qu n th sóc này. c)Gi s t n s alen (a) c a qu n th sóc s ng qu n th r ng là 0,2575 và 0,5625 qu n th h n h p(sau nh p cư), cho bi t t c nh p cư là 0,1. Tính t n s c a alen (a) qu n th sóc vư n th c v t ban u? N i dung gi i S im a) qu n th vư n th c v t s cá th sóc mang alen A là: 180 x 0,9=162 cá th qu n th r ng s cá th sóc mang alen A di cư sang qu n th vư n 0,5 i m th c v t là: 0,5x 60 = 30 cá th . V y t ng cá th mang alen A c a qu n th sóc trong vư n th c v t sau 6
s di cư là : 162 + 30 = 192 cá th . T ng s cá th sóc trong ư ng th c v t: 180 + 60 = 240 cá th 1 im 192 T n s alen A = = 0,8 , t n s alen a = 1- 0,8 = 0,2. 240 b)pA = vq – up = (10-5 x 0,2) – (5.10-5 x 0,8) = -3,8.10-5 1 im qa = up – vq = (5.10-5 x 0,8) – (10-5 x 0,2) = 3,8.10-5 V y t n s c a alen A và alen a sau 1 th h là: pA=0,8 - 3,8.10-5 1 im qa = 0,2 + 3,8.10-5 c) m = 0,1; qm = 0,2575; q’ = 0,5625. 0,5 i m Ta có phương trình: (q ' − mqm ) (0,5625 − 0,1x0, 2575) (q − q ' ) ≈ 0,5964 q= = m= 1 im ( q − qm ) (1 − m) 1 − 0,1 V y t n s alen (a) là: 0,5964 Bài 6: Cho 2 QT 1 và 2 cùng loài,kích thư c QT 1 g p ôi QT 2. QT 1 có TS alen A=0,3, QT 2 có TS alen A=0,4. N u có 10% cá th c a QT 1 di cư qua QT 2 và 20% cá th c a QT 2 di cư qua QT 1 thì TS alen A c a 2 QT 1 và 2 l n lư t là: A. 0,35 và 0,4 B. 0,31 và 0,38 C. 0,4 và 0,3 D. b ng nhau và=0,35 Gi i: g i N1 , p1 , và N2 , p2 l n lư t là s lư ng cá th (kích thư c ) c a QT 1 và 2 và theo gt thì N1 =2 N1 TS alen p sau khi xu t và nh p cư 2 QT: * QT1: p(1) = [(p1x 9N1/10) +(p2x 2N2/10) ] / [9N1/10 +2N2/10] = 0,31 * QT2: p(2)= [(p1x N1/10) +(p2x 8N2/10) ] / [N1/10 +8N2/10] = 0,38 ( áp án B) Bài 7:M t QT sóc s ng trong vư n th c v t có 160 con có TS alen B = 0,9. M t QT sóc khác s ng trong r ng bên c nh có TS alen này là 0,5. Do mùa ông kh c nghi t t ng t, 40 con sóc trư ng thành t QT r ng chuy n sang QT sóc vư n tìm ăn và hòa nh p vào QT vư n, TS alen B sau s di cư này là bao nhiêu ? A. 0,70. B. 0,90. C. 0,75. D. 0,82. Gi i:Xét QT ban u: S allele B là: 0.9.160.2 = 288 ; s allele b là: (1-0,9).160.2 = 32 Xét nhóm cá th nh p cư: S allele B = s allele a = 0,5.40.2 = 40 QT vư n sau nh p cư: S allele B = 288+40 = 328 ; s allele b = 40+32=72 TS allele B trong QT sau nh p cư là: 328/(328+72) = 0,82 Bài 8: Trong m t qu n th bư m g m 900 con, t n s alen quy nh c u t chuy n ng nhanh c a m t enzim là 0,7 và t n s len quy nh c u t chuy n ng ch m là 0,3. Có 90 con bư m t qu n th này nh p cư n m t qu n th có q= 0,8. T n s alen c a qu n th m i là. A. p= 0,7; q= 0,3 B. p= 0,25; q= 0,75 C. p= 0,75; q= 0,25 D. p= 0,3; q= 0,7 7
Gi i: s lư ng cá th ban u c a QT ư c nh p =900, SL cá th c a QT xu t cư khong c n thi t mà ch c n SL cá th xu t cư và t n s alen. ta có p = (N1p1 + N2p2)/(N1 + N2) = (90.0,7 + 900.0,2)/(90+900) = 0,245 = 0,25 →q = 0,75 M t cách gi i khác v i d ng bài này Bài 9: Trong 1 qu n th bư m g m 900 con, t n s alen (p) quy nh tính tr ng tác ng nhanh c a enzim là 0,6 và t n s alen (q) quy inh tác ng ch m là 0,4. 90 con bư m t qu n th khác di cư vào qu n th này và bư m di cư có t n s alen quy nh tác ng ch m enzim là 0,8. Tính t n s alen c a qu n th m i. Gi i: + V i 900 bư m, t ng s alen trong qu n th ban u là 2x900=1800. S alen nhanh=1800 x0,6=1080 S alen ch m=1080 x 0,4=720 + Trong qu n th di cư, t ng s alen= 2x90=180 S alen nhanh=180 x 0,2=36 S alen ch m=180 x 0,8=144 1080 + 36 Do ó t n s alen nhanh trong qu n th m i là p= =0,56 1800 + 180 III/ NHÂN T TI N HÓA GIAO PH I KHÔNG NG U NHIÊN (THÊM GIAO PH I NG U NHIÊN) 1. Cơ s lí lu n: Ng u ph i không hoàn toàn là qu n th v a ng u ph i v a n i ph i. N i ph i làm tăng t l ng h p t b ng v i m c gi m t l d h p t . N i ph i có th làm thay i t n s ki u gen, nhưng không làm thay i t n s alen.T n s các th ng h p t cao hơn lý thuy t là k t qu c a n i ph i. N u trong m t qu n th có f cá th n i ph i thì t n s các ki u gen b ng (p2 + fpq)AA + (2pq – 2fpq)Aa + (q2 + fpq)aa H s n i ph i ư c tính b ng: 1- [(t n s d h p t quan sát ư c)/(t n s d h p t theo lý thuy t)] Hay b ng (t n s d h p t theo lý thuy t – t n s d h p t quan sát ư c)/t n s d h p t theo lý thuy t. 2. Các d ng bài t p BÀI T P T LUY N Bài 1: Trong m t qu n th y n m ch hoang d i, t n s ng h p t tr i, d h p t và ng h p t l n tương ng là: 0,67; 0,06 và 0,27. Hãy tính h s n i ph i trong qu n th . Gi i T n s các alen: p = 0,67 + (1/2)(0,6) = 0,7; q = 1 – 0,7 = 0,3 8
T n s d h p t theo lý thuy t: 2pq = 2(0,3)(0,7) = 0,42 H s n i ph i = 1 – (0,06/0,42) = 0,86 Bài 2: M t qu n th có t n s alen A là 0,6. Gi s ban u qu n th ang t tr ng thái cân b ng di truy n. Sau m t s th h giao ph i th y t n s ki u gen aa là 0,301696. Bi t trong qu n th ã x y ra n i ph i v i h s là 0,2. Tính s th h giao ph i? Gi i T n s alen a là 0,4. Do qu n th t tr ng thái cân b ng nên c u trúc c a qu n th là: 0,301696AA+ 0,48Aa + 0,16aa = 1. Sau m t s th h giao ph i, t n s aa là: 0,301696 => T n s ki u gen aa tăng là: 0,301696 - 0,16 = 0,141696 => T n s Aa ã gi m là: 0,141696 x 2 = 0,283392. T n s Aa sau n th h giao ph i là: 2pq(1 - f)n = 0,48(1 - f)n = 0,48.0,8n T n s Aa gi m là: 0,48 – 0,48.0,8n = 0,283392 n = 4. V y h s giao ph i là 4. BÀI T P T LUY N Bài 3 : M t qu n th ng u ph i có t n s các alen như sau: p(A) = 0,7; q(a) = 0,3.Gi s qu n th ban u ang t tr ng thái cân b ng di truy n. Sau 3 th h giao ph i c u trúc di truy n c a qu n th như sau: 0,65464 AA + 0,09072 Aa + 0,25464 aa = 1. Bi t r ng ã x y ra hi n tư ng n i ph i. Tính h s n i ph i? * Trư ng h p giao ph i có l a ch n: s làm cho t l ki u gen và t n s alen s b thay i qua các th h . Ví d : Bài 4: qu n th cá t tr ng thái cân b ng Hac i – Vanbec có t l cá màu xám : cá màu = 1:24. N u x y ra hi n tư ng giao ph i có l a ch n (ch có nh ng con cùng màu m i giao ph i v i nhau) qua 2 th h . Xác nh thành ph n ki u gen c a qu n th th h th hai. Bi t gen quy nh màu là tr i hoàn toàn so v i màu xám, gen n m trên nhi m s c th thư ng. L i gi i : G i A quy nh màu , a quy nh màu xám và t n s c a alen A là p, t n s c a alen a là q. Vì qu n th tr ng thái cân b ng nên q2 = 1/25 → q = 0,2 ; p = 1-0,2 = 0,8 C u trúc di truy n c a qu n th là: 0,64 AA + 0,32 Aa + 0,04 aa = 1 Qu n th x y ra giao ph i có l a ch n sau 2 th h : P: (màu ×màu )0,96 = (0,6667 AA : 0,3333 Aa) × (0,6667 AA : 0,3333 Aa) 0,96 → F1: (0,6666 AA : 0,2667 Aa : 0,0267 aa) P: (màu xám x màu xám)0,04 = (aa x aa) 0,04 → F1: 0,04 aa Th h F1 thu ư c là (0,6666 AA : 0,2667 Aa : 0,0667 aa) 9
F1x F1: (màu x màu )0,9333 = (0,7142 AA : 0,2858 Aa) × (0,7142 AA : 0,2858 Aa) 0,9333 → F2: (0,6856 AA : 0,2286 Aa : 0,0190 aa) F1x F1: (màu xám x màu xám)0,0667 → F2:0,0667 aa V y c u trúc di truy n qu n th F2: (0,6856 AA : 0,2286 Aa : 0,0857 aa) Bài 5: Có 1 t bi n l n trên NST thư ng làm cho m dư i c a gà dài hơn m trên. Nh ng con gà như v y m ư c ít th c ăn nên y u t. Nh ng ch chăn nuôi thư ng ph i liên t c lo i chúng kh i àn. Khi cho giao ph i ng u nhiên 100 c p gà b m m bình thư ng, thu ư c 1500 gà con, trong ó có 15 gà bi u hi n t bi n trên. Gi s không có t bi n m i x y ra, hãy cho bi t có bao nhiêu gà b m d h p t v t bi n trên? A. 15 B. 2 C. 40 D. 4 BL: ng u ph i=> i con Taa=15/1500=0,01 =>Ta=0,1=1/2.TAa i b m => TAa i b m =0,2 tương ng 40 con gà ây là 200 con gà do có 100 c p Hoac C2: G i n là s cá th b m d h p (trong s 100 c p =200 con)→ TS q = n/2x200 = n/400 (1) theo gt thì q2 = 15/1500=1/100→q = 1/10 (2) T (1) và (2) → n= 40 Bài 6:M t QT TTCB v 1 gen g m 2 alen A và a, trong ó P(A) = 0,4. N u quá trình ch n l c ào th i nh ng cá th có KG aa x y ra v i áp l c S = 0,02. CTDT c a QT sau khi x y ra áp l c ch n l c: A. 0,1612 AA: 0,4835 Aa: 0,3551 aa B. 0,16 AA: 0,48 Aa: 0,36 aa C. 0,1613 AA: 0,4830 Aa: 0,3455 aa D. 0,1610 AA: 0,4875 Aa: 0,3513 aa GI I:Tan so KG AA=0,4^2=0,16 Aa=2*0,4*0,6=0,48 aa=0,6^2=0,36 qu á trình ch n l c ào th i nh ng cá th có KG aa x y ra v i áp l c S = 0,02 aa=0,36-0,02*0,36=0,3528 sau chon loc Tan so KG aa=0,3528/(0,16+0,48+0,3528)=0,3551 IV/ NHÂN T TI N HÓA CH N L C T NHIÊN 1. Cơ s lí lu n: a. Giá tr thích nghi và h s ch n l c M t ch y u c a ch n l c t nhiên là s phân hoá kh năng sinh s n t c là kh năng truy n gen cho th h sau. Kh năng này ư c ánh giá b ng hi u su t sinh s n, ư c lư ng b ng con s trung bình c a m t cá th trong m t th h . So sánh hi u su t sinh s n d n t i khái ni m giá tr ch n l c hay giá tr thích nghi (giá tr ch n l c hay giá tr thích ng), kí hi u là w), ph n ánh m c s ng sót và truy n l i cho th h sau c a m t ki u gen (ho c c a m t alen). 10
Ví d : ki u hình d i tr i (AA và Aa l i cho i sau 100 con cháu mà ki u hình t bi n l n (aa) ch l i ư c 99 con cháu, thì ta nói giá tr thích nghi c a alen A là 100% (wA = 1) và giá tr thích nghi c a các alen a là 99% (wa = 0,99). S chênh l ch giá tr ch n l c c a 2 alen (tr i và l n) d n t i khái ni m h s ch n l c (Salective coeffcient), thư ng kí hi u là S. H s ch n l c ph n ánh s chênh l ch giá tr thích nghi c a 2 alen, ph n ánh m c ưu th c a các alen v i nhau trong quá trình ch n l c. Như v y trong ví d trên thì thì S = wA – wa = 1 – 0,99 = 0,01 + N u wA = wa → S = 0, nghĩa là giá tr thích nghi c a alen A và a là b ng nhau và t n s tương i c a alen A và a trong qu n th s không i. + N u wA = 1, wa = 0 → S=1, nghĩa là các cơ th có ki u gen aa b ào th i hoàn toàn vì t bi n a gây ch t ho c b t d c ( không sinh s n ư c). Như v y, giá tr c a S càng l n thì t n s tương i c a các alen bi n i càng nhanh hay nói cách khác, giá tr c a h s ch n l c (S) ph n ánh áp l c c a ch n l c t nhiên. b. Ch n l c alen ch ng l i giao t hay th ơn b i. - Gi s trong 1 qu n th ch có 2 lo i giao t là A và giao t mang alen a. - N u CLTN ch ng l i giao t mang mang alen a v i h s ch n l c S => Giá tr thích nghi Wa = 1 - S. + T n s alen A trư c ch l c: p + T ng t n s các giao t trư c ch n l c: p + S + T ng t n s các giao t sau ch n l c: p + q(1 - S) = p + (1 - p)(1 - S) = p + 1 - S - p + Sp = 1 - S(1 - p) = 1 - Sq. + T n s alen sau ch n l c = T n s alen trư c ch n l c/ T ng t n s alen sau ch n l c. p T ng s alen A sau ch n l c: = p1 1 − Sq +T c thay i t n s alen A: p − p + Sqp p Spq − p = p − p1 = = = ∆p 1 − Sq 1 − Sq 1 − Sq q − qS − q + Sq 2 − Sq(1 − q ) q (1 − S ) + ∆q = q1 − q = −q= = 1 − Sq 1 − Sq 1 − Sq 11
c. Ch n l c ch ng l i alen tr i và alen l n cơ th lư ng b i: 1. Xét trư ng h p ch n l c ch ng l i alen l n: Ki u gen AA Aa aa V n gen t ng c ng T ng s alen th p2 q2 2pq 1 h xu t phát - Giá tr thích nghi 1 1 1-S - óng góp vào v n = p2+2pq+q2(1-S) 2 2 p 2pq q (1-S) gen chung t o ra th =1-Sq2 h sau: - T ng s ki u hình p2 q 2 (1 - S) 2pq 1 1 - Sq 2 1 - Sq 2 1 - Sq 2 sau ch l c T n s alen A sau ch n l c: - p 2 + pq p( p + q) p = = p1 = 2 2 1 - Sq 2 1 - Sq 1 - Sq Tc bi n i t n s alen A: - p − p + Spq 2 Spq 2 p ∆p = p1 − p = −p= = 1 - Sq 2 1 - Sq 2 1 - Sq 2 T ng s alen a sau ch n l c: - pq + q 2 (1 − S ) (1 − q )q + q 2 (1 − S ) q − q 2 + q 2 − q 2 S q (1 − Sq ) q1 = = = = 1 - Sq 2 1 - Sq 2 1 - Sq 2 1 - Sq 2 Tc bi n i t n s alen a sau ch n l c: - q − Sq 2 − q + Sq 3 − Sq 2 (1 − q ) ∆q = q1 − q = = 1 - Sq 2 1 - Sq 2 (Giá tr âm vì ch n l c ch ng l i alen a) d. S th h c n thi t thay i t n s gen a t q th h kh i u thành qn : Trư ng h p S=1 q (1 − Sq ) q (1 − q ) q - q1 = = = 2 2 1 - Sq 1- q 1+ q - Các th h k ti p 0,1,2,...,n. 12
q0 q0 1 + q0 1 + q0 q q q0 q0 q0 q1 = 0 ; q2 = 1 = ;q = ;q = = = 1 + 2q0 1 + 2q0 3 1 + 3q0 n 1 + nq0 1 + q0 1 + q1 1 + q0 1 + q0 1 + q0 q − qn 1 1 q − qn q0 ⇔ n.q0 = 0 ⇔n= 0 (n.q0 + 1)qn = q0 ⇔ (n.q0 + 1) = =− qn .q0 qn qn qn q0 9. Ch n l c: Lo i b alen l n aa Bài t p: N u QTGP tr ng thái cân b ng ,xét m t gen v i t n s A=(p0); a=(q0) v i p0 + q0 = 1, h s ch n l c s =1.S thay i t n s các alen qua các th h s như th nào? Ch ng minh S th AA Aa aa p(A) q(a) h CL p02 q02 0 2p0q0 p0 q0 2 q12 p02 + p0q0 / p02+ 2p0q0 = p0q0 / p02+ 2p0q0 = 1 p1 2p1q1 p0 + q0 / p0 + 2q0 q0 / p0 + 2q0 p22 q22 p12 + p1q1 / p12+ 2p1q1 = p1q1 / p12+ 2p1q1 = 2 2p2q2 p0 + 2q0 / p0 + 3q0 q0 / p0 + 3q0 p32 q32 p22 + p2q2 / p22+ 2p2q2 = p2q2 / p22+ 2p2q2 = 3 2p3q3 p0 + 3q0 / p0 + 4q0 q0 / p0 + 4q0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . pn2 qn2 n 2pnqn p0 + nq0 / p0 + (n+1)q0 = q0 / p0 + (n+1)q0 = 1+ (n-1)q0 / 1+ nq0 q0 / 1+ nq0 1. CÔNG TH C T NG QUÁT V S BI N I C A T N S ALEN TRONG TRƯ NG H P CH N L C CÁC ALEN L N TRONG QTNP QUA NHI U TH H N u QTGP tr ng thái cân b ng và t n s A=(p0); a=(q0) v i p0 + q0 = 1, h s ch n l c( s =1) thì : T n s alen tr i và l n sau n th h ch u s ch n l c là: p(A) = p0 + nq0 / p0 + (n+1)q0 = 1+ (n-1)q0 / 1+ nq0 q(a) = q0 / p0 + (n+1)q0 = q0 / 1+ nq0 * Ví d : T n s alen a ban u là 0,96. Quá trình ch n l c pha lư ng b i di n ra qua 16 th h s làm t n s alen a gi m xu ng còn bao nhiêu? Cho bi t h s ch n l c S = 1. GI I T n s alen l n sau 16 th h ch n l c là: q(a) = q0 / 1+ nq0 = 0,96 / 1 +16 x 0,96 e. S cân b ng gi a t bi n và ch n l c: S cân b ng áp l c ch n l c và áp l c t bi n s t ư c khi s lư ng t bi n xu t hi n thêm bù tr cho s lư ng t bi n b ch n l c lo i tr i. 13
* Trư ng h p 1: Alen t bi n tr i tăng lên v i t n s u và ch u tác ng c a á p l c ch n l c S. Th cân b ng các alen trong qu n th t ư c khi s lư ng alen t bi n xu t hi n b ng s alen A b ào th i i, ho c t n s các alen t bi n A xu t hi n ph i b ng t n s alen A b ào th i i, t c là: u u = p.S → p = . N u S = 1 → p = u nghĩa là A gây ch t. Lúc này t n s S ki u hình xu t hi n ra cũng bi u th t bi n . * Trư ng h p 2: Các alen t bi n l n tăng. N u các alen l n không nh hư ng n ki u hình d h p m t cách rõ r t, thì chúng ư c tích lu trong qu n th cho n lúc có th bi u hi n ra th ng h p. Th cân b ng t ư c khi t n s alen xu t hi n do t bi n b ng t n s alen b ào th i i mà cá th b ào th i có ki u gen aa chi m t l là q2 → t n s alen a b ào th i là: q2 .S u u V y qu n th cân b ng khi: u = q2 . S → q2 = →q= S S 2. Các d ng bài t p BÀI T P CÓ L I GI I Bài 1: M t qu n th tr ng thái cân b ng v 1 gen có 2 alen A, a. Trong ó t n s p = 0,4. N u quá trình ch n l c ào th i nh ng cơ th có ki u gen aa x y ra v i áp l c S = 0,02. Hãy xác nh c u trúc di truy n c a qu n th sau khi x y ra ch n l c. Gi i: - Qu n th cân b ng di truy n, nên ta có: pA + qa = 1 → qa = 1 – 0,4 = 0,6 - C u trúc di truy n c a qu n th cân b ng là: (0,4)2AA + 2(0,4 x 0,6)Aa + (0,6)2aa = 1 → 0,16AA : 0,48Aa : 0,36aa -Sau khi ch n l c thì t l ki u gen aa còn l i là: 0,36 (1 – S) = 0,36(1 – 0,02) = 0,3528. M t khác, t ng t l các ki u gen sau ch n l c là: 0,16 + 0,48 + 0,36(1 – S) = 0,9928 - V y c u trúc di truy n c a qu n th khi x y ra ch n l c là: 0,16 0,3528 AA : 0,483Aa : aa ↔ 0,161AA : 0,483Aa : 0,356aa 0,9928 0,9928 Bài 2: Trên m t qu n o bi t l p có 5800 ngư i s ng, trong dó có 2800 nam gi i. trong s này có 196 nam b mù màu xanh . Ki u mù màu này là do 1 gen l n r n m 14
trên NST X. ki u mù màu này không nh hư ng t i s thích nghi c a cá th . Kh năng có ít nh t 1 ph n c a hòn o này b mù màu xanh là bao nhiêu? Gi i G i p là t n s alen A (p +q = 1; p, q > 0); q là t n s alen a. nam: pXAY + qXaY = 1 C u trúc di truy n 196 Theo bài: qXaY = = 0,07 => p = 1 – 0,07 = 0,93. 2800 n : p2XAXA + 2pqXAXa + q2XaXa = 1 C u trúc di truy n 0,8649.XAXA + 0,1302.XAXa + 0,0049XaXa = 1 T n s cá th n bình thư ng là: 0,8649 + 0,1302 = 0,9951 u bình thư ng là: 0,99513000. => T n s 3000 cá th n có ít nh t 1 ph n b b nh mù màu là: 1 - 0,99513000. =>T n s BÀI T P T LUY N Bài 3: Gi s m t qu n th ng v t ng u ph i có t l các ki u gen: - gi i cái: 0,36 AA : 0,48 Aa : 0,16 aa - gi i c: 0,64 AA : 0,32 Aa : 0,04 aa a) Xác nh c u trúc di truy n c a qu n th tr ng thái cân b ng. b) Sau khi qu n th t tr ng thái cân b ng di truy n, do i u ki n s ng thay i, nh ng cá th có ki u gen aa tr nên không có kh năng sinh s n. Hãy xác nh t n s các alen c a qu n th sau 5 th h ng u ph i. Bài 4: Trong 1 qu n th th c v t lư ng b i s ng 1 năm trên o, t n s alen năm 1999 là p(A) = 0,90 và q(a) = 0,10. Gi s r ng qu n th ó có 50 cây vào th i i m năm 2000. v y kh năng alen a b m t i (nghĩa là p(A) = 1) do ng u ph i gi a năm 1999 và 2000 là bao nhiêu? Bài 5: làm gi m t n s c a alen a t 0.98 xu ng 0.04 ch do tác ng c a ch n l c pha lư ng b i thì c n bao nhiêu th h . bi t không có nh hư ng c a t bi n và các y u t khác ngoài ch n l c và h s ch n l c i v i KH l n là S = 1. GI I Ta hi u là quá trình CL ây x y ra trong QT ng u ph i ã có s cân b ng. G i t n s alen l n th h ban u là q0 , th h n là qn Ta có: n = 1/qn – 1/q0 = 1/0,04 – 1 / 0,98 ≈ 24 15
V y s th h ch n l c: n = 24 Bài 6:: M t gen có 2 alen, th h xu t phát,t n s alen A = 0,2 ; a = 0,8. Sau 5 th h ch n l c lo i b hoàn toàn ki u hình l n ra kh i qu n th thì t n s alen a trong qu n th là: A. 0,186 B. 0,146 C. 0,160 D. 0,284 công th c qn = q0/1+ nq0 = 0,16 Bài 7: Trong m t qu n th c bi t t n s các alen trư c và sau t bi n x y ra như sau: AA Aa aa T n s trư c khi có ch n l c 0,25 0,5 0,25 (Fo) T n s sau khi có ch n l c 0,35 0,48 0,17 (F1) a) Xác nh giá tr thích nghi (t l s ng sót t i khi sinh s n) c a các ki u gen. b) Xác nh s bi n i (lư ng bi n thiên) t n s các alen A và a sau 1 th h ch n l c. T ó có nh n xét gì v tác ng c a ch n l c i v i các alen? Gi i a) Giá tr thích nghi c a các ki u gen: 0, 35 1, 4 0, 48 0, 96 Ki u gen AA: = 1,4 = 1; Ki u gen Aa = = 0,96 = 0,685; 0, 25 1, 4 0,5 1, 4 0,17 0, 68 Ki u gen aa = = 0,68 = 0,485. 0, 25 1, 4 b) Lư ng bi n thiên t n s c a các alen A và a: - Trư c khi ch n l c: p(A) = 0,5; q(a) = 0,5. Sau ch n l c: p(A) = 0,59; q(a) = 0,41. - Lư ng bi n thiên: T n s alen A: 0,59- 0,50 = 0,09; T n s alen a: 0,41- 0,50 = - 0,09. Ch n l c t nhiên ào th i alen a, b o t n tích lu alen A. Bài 8: Giá tr thích nghi c a các ki u gen trong m t qu n th bư m sâu o b ch dương như sau: Ki u gen AA Aa aa Giá tr thích nghi 1,00 1,00 0,20 Qu n th này ang ch u tác ng c a hình th c ch n l c nào? Nêu c i m c a hình th c ch n l c ó. Bài 9: Gi s 1 lôcut có 2 alen A và a, th h ban u có t n s tương i c a alen A là p0. Quá trình t bi n làm cho A → a v i t n s u = 10-5. 1 a) p 0 gi m i ph i c n bao nhiêu th h ? 2 b) T ó em có nh n xét gì v vai trò c a quá trình t bi n trong ti n hoá? Gi i bài 8 * Qu n th ang ch u tác ng c a hình th c ch n l c v n ng. * c i m c a hình th c ch n l c v n ng: - Di n ra khi i u ki n s ng thay i theo m t hư ng xác nh hư ng ch n l c thay i. 16
- K t qu : c i m thích nghi cũ d n d n ư c thay th b ng c i m thích nghi m i thích nghi hơn trong hoàn c nh m i. Gi i bài 9 a)Vì t bi n di n ra theo chi u thu n, nên ta có: pn = po (1- u)n trong ó: pn: t n s alen tr i (A) th h pn ; po: t n s alen tr i (A) th h po ; u: t c t bi n theo chi u thu n; n: s th h . 1 po = po (1- 10-5)n 0,5 = (1-10-5)n ln0,5 = ln (1-10-5).n => 2 ln 0,5 => n = ≈ 69.000 th h . ln(1 − 10 −5 ) b) Nh n xét v vai trò c a quá trình t bi n trong ti n hóa: gây áp l c không áng k cho quá trình ti n hóa. Bài 10: a. Phát bi u nh lu t Hac i - Vanbec. b. M t qu n th ng v t giao ph i có s lư ng cá th và giá tr thích nghi c a các ki u gen như sau: Ki u gen AA Aa aa S lư ng cá th 500 400 100 Giá tr thích 1,00 1,00 0,00 nghi - Tính t n s c a alen A, a và cho bi t qu n th có cân b ng di truy n không? - Qu n th trên ang b ch n l c theo hư ng ào th i alen nào kh i qu n th ? Tc ào th i alen này nhanh hay ch m? Vì sao? Alen này có m t h n kh i qu n th không? Vì sao? (Bi t r ng 100% s cá th có ki u gen aa b ch t t u i t rư c sinh s n). Gi i: a.Phát bi u nh lu t Hacdi- Vanbec b.- T n s alen: T l ki u gen trong qu n th ban u là: 0,50AA + 0,40 Aa + 0,10 aa T n s alen A (pA ) = 0,50 + 0,40/2 = 0,70 T n s alen a (qa ) = 1- 0,70 = 0,30 Qu n th trên không cân b ng di truy n. Gi i thích. Qu n th cân b ng s có t l ki u gen là: (pA +qA)2 = ( 0,70 + 0,30)2 = 0,49 AA + 0,42 Aa + 0,09 aa =1 Qu n th này ang b ch n l c theo hư ng ào th i alen l n ra kh i qu n th . T c ào th i alen này r t nhanh vì giá tr thích nghi c a A =1 , giá tr thích nghi c a a = 0. Alen a không m t h n kh i qu n th vì gen l n t n t i trong cơ th tr ng thái d h p t , nên alen a v n t n t i trong qu n th . Bài 11:: M t gen có 2 alen, th h XP,TS alen A = 0,2 ; a = 0,8. Sau 5 th h ch n l c lo i b hoàn toàn KH l n ra kh i QT thì TS alen a trong QT là: A. 0,186 B. 0,146 C. 0,160 D. 0,284 Áp d ng công th c qn = q0/1+ nq0 = 0,8/1+5x0,8 = 0,16 17
Bài 12: Có m t t bi n l n trên NST thư ng làm cho m dư i c a gà dài hơn m trên. Nh ng con gà như v y m ư c r t ít th c ăn nên r t y u t. Nh ng ch chăn nuôi thư ng xuyên ph i lo i b chúng ra kh i àn. Khi cho giao ph i ng u nhiên 100 c p gà b m có m bình thư ng, m t ngư i ch thu ư c1500 gà con, trong ó có 15 con gà bi u hi n t bi n trên. Gi x ko co t bi n m i x y ra, hãy cho bi t có bao nhiêu gà b m là d h p t v B trên? A. 20 B. 28 C. 32 D. 40 G i s cá th b m d h p (Aa) = n → s cá th H (AA) = 200-n (100 c p =200 cá th ) theo gt ta có c u trúc c a QT NP là nAa + (200-n)AA X nAa + (200-n)AA → TS q = n/2x200 = n/400 (1) theo gt thì q2 = 15/1500=1/100→q = 1/10 (2) T (1) và (2) → n= 40 Bài 13: M t QT TTCB v 1 gen g m 2 alen A và a, trong ó P(A) = 0,4. N u quá trình ch n l c ào th i nh ng cá th có KG aa x y ra v i áp l c S = 0,02. CTDT c a QT sau khi x y ra áp l c ch n l c: A. 0,1612 AA: 0,4835 Aa: 0,3553 aa B. 0,16 AA: 0,48 Aa: 0,36 aa C. 0,1613 AA: 0,4830 Aa: 0,3455 aa D. 0,1610 AA: 0,4875 Aa: 0,3513 aa Ban u: P0 : 0,16AA +0,48Aa +0,36aa Sau khi CL→P1 = p2+2pq+q2(1-S) => 0,16AA +0,48Aa +0,36(1-0,02)aa = 0,1612AA +0,4835Aa +0,3553aa (A) Bài 14: M t QT có TS alen pA = 0,3 và qa = 0,7. Khi kích thư c QT b gi m ch còn 50 cá th thì xác su t alen tr i A b bi n m t hoàn toàn kh i QT s b ng bao nhiêu? A. 0,7100 B. 0,350 C. 0,750 D. 1- 0,750 Nghĩa là QT ch có alen a ( ây không ph i CLTN mà xác su t do s t h p hoàn toàn ng u nhiên gi a các alen a v i nhau) XS có m t cá th kg (aa) = 0,72 →Xác su t 50 cá th u có KG aa =(0,72)50 =(0,7)100 18
Bài 15:M t QT có TS alen p(A) = 0,3 và q(a) = 0,7. Khi kích thư c QT b gi m ch còn 50 cá th thì xác su t alen tr i A b bi n m t hoàn toàn kh i QT s b ng bao nhiêu? A. 0,7100 B. 0,350 C. 0,750 D. 1-0,750. Nghĩa là QT ch có alenl n Xác su t xu t hi n 1 alen l n= 0,7 50 cá th có 50x2 =100 alen V y XS c n tìm = (0,7)100 ( áp án A) Qu n th cân b ng nên có c u trúc: 0,09AA:0,42Aa:0,49aa Đ allele A bi n m t kh i qu n th thì các ki u gen AA, Aa đ u b lo i ra kh i qu n th , t c là 50 cá th thu đư c ch có KG aa. T (1) ta có xác su t đ m t cơ th có KG d h p là 0,49 nên 50 có th s có xác su t (0,49)^50 Câu 16: . có m t t bi n l n trên NST thư ng làm cho m dư i c a gà dài hơn m trên. Nh ng con gà như v y m ư c r t ít th c ăn nên r t y u t.Nh ng ch chăn nuôi thư ng xuyên ph i lo i b chúng ra kh i àn. Khi cho giao ph i ng u nhiên 100 c p gà b m có m bình thư ng, m t ngư i ch thu ư c1500 gà con, trong ó có 15 con gà bi u hi n t bi n trên. Gi x ko co t bi n m i x y ra, hãy cho bi t có bao nhiêu gà b m là d h p t v B trên? áp án 40 G i n là s cá th b m d h p (trong s 100 c p =200 con)→ TS q = n/2x200 = n/400 (1) theo gt thì q2 = 15/1500=1/100→q = 1/10 (2) T (1) và (2) → n= 40 Bài 17: M t QT th c v t t th , alen A quy nh kh năng m c ư c trên t nhi m kim lo i n ng, a: không m c trên t nhi m kim lo i n ng. QT P có 0,16AA: 0,48Aa: 0,36aa. Khi chuy n toàn b QT này tr ng t nhi m kim lo i n ng, sau 2 th h TS c a m i alen là: A. A = 0,728 ; a = 0,272. B. A = 0,77 ; a = 0,23. C. A = 0,87 ; a = 0,13 D. A = 0,79 ; a = 0,21. Khi chuy n toàn b QT này tr ng t nhi m kim lo i n ng thì cây có KG aa s ch t. Nên t n s c a q = q0/(1+n.q0)= 0,36/(1+2.0,36) = 0.21 → p = 1-0.21 = 0.79 áp án D V/ CÁC Y U T NG U NHIÊN Bài 1: Ngư i ta th 16 con sóc g m 8 con c và 8 con cái lên m t hòn o. Tu i sinh s n c a sóc là 1 năm, m i con cái 6 con/năm. N u s lư ng các cá th trong QT v n b o toàn và TL c cái là 1 :1 thì sau 5 năm, s lư ng cá th c a QT sóc là A. 4096 B. 4080 C. 16384 D. 16368 19
- g i N0 là s lư ng cá th c a QT F0 - S là s con / l a - v i TL c cái t o ra m i th h b ng nhau và s cá th ư c b o toàn thì ta thi t l p ư c công th c TQ v t ng s cá th c a QT th h Fn : Nn = N0 (S+2)n/2n = 16.384 Qu n th m i cũng có th ư c hình thành t m t qu n th l n vào th i i m s lư ng cá th gi m sút vào th “c chai’. Ví d : T n s c a 2 alen không ch u tác ng c a ch n l c trong m t qu n th l n là 0,7 A và 0,3 a. Qu n th này b tiêu di t g n h t sau m t tr n d ch, ch còn l i 4 cá th có kh năng sinh con ư c. H i xác su t sau m t s năm qu n th có 100% cá th là AA (gi s không x y ra t bi n). L i gi i: C u trúc di truy n qu n th là 0,49 AA + 0,42 Aa + 0,09 aa = 1 Vì qu n th không b ch n l c và t bi n do ó t 4 cá th tr thành 100% AA thì 4 cá th ó ph i là AA. u là AA là (0,49)4 = 0,0576 Xác su t 4 cá th V y xác su t sau m t s năm qu n th có 100% cá th AA là 5,76% VI/ CÁC D NG BÀI T P KHÁC C©u 11. (1 ®iÓm) Gi¶ sö cã hai hßn ®¶o X vµ Y cïng ®−îc h×nh thµnh do ®¸y ®¹i d−¬ng tråi lªn, vµo cïng mét thêi ®iÓm vµ ë cïng mét vÜ ®é. Sau mét thêi gian tiÕn ho¸ ng−êi ta thÊy trªn ®¶o X cã sè l−îng loµi sinh vËt nhiÒu h¬n so víi ë ®¶o Y. H·y thö gi¶i thÝch nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt vÒ sè l−îng c¸c loµi trªn 2 ®¶o ®ã. C©u 11. (1 ®iÓm) - §¶o X cã thÓ cã kÝch th−íc lín h¬n nhiÒu so víi kÝch th−íc ®¶o Y, v× thÕ sÏ nhËn ®−îc nhiÒu loµi di c− tõ ®Êt liÒn ra còng nh− cã thÓ cã nhiÒu vïng sinh th¸i kh¸c biÖt hay c¸c vïng c¸ch li ®Þa lÝ víi nhau khiÕn cho loµi míi dÔ ®−îc h×nh thµnh h¬n so víi ®¶o cã kÝch th−íc nhá. (0,5 ®iÓm) - §¶o X cã kÝch th−íc lín nªn æ sinh th¸i ®a d¹ng h¬n khiÕn sè l−îng loµi bÞ tuyÖt chñng trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ do kh«ng th¾ng ®−îc trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh còng sÏ Ýt h¬n. §iÒu nµy còng gãp phÇn lµm cho sè l−îng loµi trªn ®¶o X nhiÒu h¬n. C©u 9. H·y tr×nh bµy nh÷ng yÕu tè qui ®Þnh sù ®a h×nh di truyÒn cña quÇn thÓ sinh vËt giao phèi. C©u 9. (1,0 ®iÓm) Sù ®a h×nh di truyÒn cña quÇn thÓ sinh vËt thÓ hiÖn ë chç quÇn thÓ cã rÊt nhiÒu kiÓu gen kh¸c nhau cïng tån t¹i. Sù ®a h×nh th−êng ®−îc nhËn biÕt b»ng tÇn sè c¸c kiÓu gen dÞ hîp tö cao. C¸c yÕu tè duy tr× sù ®a h×nh di truyÒn cña quÇn thÓ lµ: - Tr¹ng th¸i l−ìng béi cña sinh vËt. C¸c sinh vËt giao phèi th−êng tån t¹i chñ yÕu ë tr¹ng th¸i l−ìng béi do vËy ®ét biÕn gen dÔ dµng tån t¹i ë tr¹ng th¸i dÞ hîp tö mµ kh«ng bÞ lo¹i th¶i bëi chän läc tù nhiªn lµm t¨ng sù ®a d¹ng di truyÒn. 20