Ảnh hưởng của một số yếu tố ngoại cảnh và điều kiện sử dụng đến độ an toàn và hiệu quả của các thuốc trừ sâu sinh học

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 26
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thuốc trừ sâu sinh học ngày càng trở nên quan trọng hơn đóng góp cho nông nghiệp an toàn sản xuất tại Việt Nam. Với lợi thế độc thấp và ngắn dài, thuốc trừ sâu sinh học có thể tạo điều kiện các thủ tục giám sát chất lượng để đảm bảo chất lượng sản phẩm, đặc biệt là với tươi nông sản như vậy như trái cây và rau, dư lượng thuốc trừ sâu. Giấy này liên quan đến kết quả nghiên cứu trên tác động của một số yếu tố vô sinh và sinh học, chẳng hạn như: nhiệt độ, độ ẩm,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ảnh hưởng của một số yếu tố ngoại cảnh và điều kiện sử dụng đến độ an toàn và hiệu quả của các thuốc trừ sâu sinh học

NH HƯ NG C A M T S Y U T NGO I C NH VÀ ĐI U KI N S D NG Đ N Đ AN TOÀN VÀ HI U QU C A CÁC THU C TR SÂU SINH H C Nguy n H ng Sơn, Tr n ình Ph , ng Th Phương Lan, Cù Th Thanh Phúc, Ph m Văn B ng, Lê Th Loan Summary Influence of eco-conditions on the safety and efficacy of bio-insecticide in Vietnam Abstract: Bio-pesticide has become more and more important contributing to agriculture safe production in Vietnam. With the advantage of low toxic and short lasting, bio-pesticide can facilitate the quality monitoring procedure to ensure product quality, especially with fresh agro-products such as fruits and vegetables, for pesticide residue. This paper concerns the research findings on the impacts of some abiotic and bio factors, such as: temperature, humidity, raining included timing and volumetric of raining after application, crop growing stage, insect star and application conditions, such as: spraying volumetric, type of sprayer on the safety and efficacy of major bio- insecticides mainly used in Vietnam. The information will aim to help users select the best application conditions to improve safety and efficacy of bio-pesticide to promote their application in safe production program. Keywords: Abiotic factors, bio-pesticides, selectivity and efficacy. I. TV N c u nh hư ng c a m t s y u t ngo i Cho n nay, vi c nghiên c u và phát c nh và i u ki n s d ng n an toàn, tri n các thu c tr sâu sinh h c (TSSH) hi u qu và dư lư ng thu c tr sâu có trong nư c ã t ư c m t s thành t u ngu n g c sinh h c trong s n xu t rau an nh t nh và ã t o ra ư c nhi u s n toàn nh m ánh giá ư c tác ng c a m t phNm sinh h c tiên ti n. Tuy nhiên vi c s y u t ngo i c nh ch y u bao g m các tri n khai ng d ng còn ch m, t tr ng y u t vô sinh (nhi t , Nm , lư ng mưa, thu c sinh h c v n còn th p hơn nhi u so th i gian có mưa sau phun) và y u t h u sinh (cây tr ng và giai o n sinh trư ng c a v i thu c hóa h c. chúng) n an toàn, hi u qu và dư Có nhi u nguyên nhân c n tr vi c ng lư ng thu c TSSH. T ó giúp nông dân có d ng các thu c tr sâu sinh h c, trong ó cơ h i l a ch n các i u ki n ng d ng t t nguyên nhân v gi i h n ng d ng c a nh t nâng cao hi u qu và an toàn c a thu c ư c coi là y u t quan tr ng nh t. thu c, góp ph n thúc Ny vi c ng d ng các Các k t qu nghiên c u trên th gi i u thu c TSSH trong s n xu t rau an toàn. cho bi t kh năng kh ng ch d ch h i c a m t lo i thu c BVTV nói chung và thu c II. V T LI U VÀ PHƯƠN G PHÁP tr sâu sinh h c nói riêng ph thu c r t N GHIÊN C U nhi u vào ph tác ng c a thu c cũng như các y u t ngo i c nh và k thu t s d ng. Các thí nghi m ư c nghiên c u trong Chính vì v y, chúng tôi ã ti n hành nghiên phòng (v i thí nghi m nghiên c u nh
hư ng c a nhi t và Nm ); trong nhà Trong v hè và hè - thu, khi phun lư i (v i thí nghi m nh hư ng c a y u t thu c trong i u ki n nhi t quá cao vào mưa) và ng ru ng (v i các thí nghi m bu i trưa n ng, tr V-Bt, c ba lo i thu c nghiên c u nh hư ng c a cây tr ng, sâu h i thí nghi m như Abamectin (s n phNm i và các i u ki n ng d ng). di n là Vertimec 1.8EC), Emamectin * Ch tiêu theo dõi: benzoate (s n phNm i di n là Proclaim - an toàn c a thu c: ánh giá theo 1.9EC) hay Matrine (s n phNm i di n là thang 9 c p c a FAO (1990) Sokupi 0.36AS) u có th gây nh hư ng n các cây tr ng d nh y c m như c i - Hi u l c c a thu c: ư c hi u ính xanh sau tr ng 15-20 ngày. Tri u ch ng theo công th c Abbott i v i các thí nh hư ng rõ r t là lá b bi n vàng nh nghi m trong phòng và Henderson - Tilton nhưng ch sau 2 ngày cây l i h i ph c và i v i thí nghi m trong nhà lư i và ng sinh trư ng bình thư ng. ru ng. Các y u t còn l i như Nm , mưa, III. K T QU VÀ TH O LU N i u ki n phun r i u không có nh hư ng t i an toàn c a thu c trong m i i u 1. nh hư ng c a i u ki n ngo i c nh ki n thí nghi m. t i an toàn c a các thu c TSSH 2. nh hư ng c a i u ki n ngo i c nh Qua các thí nghi m nghiên c u tác ng t i hi u qu tr sâu c a các thu c TSSH c a các y u t vô sinh và h u sinh cũng như i u ki n ng d ng n an toàn c a các 2.1. nh hư ng c a y u t nhi t thu c TSSH u cho th y, khác v i các n hi u qu c a thu c thu c hóa h c, nhìn chung các thu c sinh K t qu b ng 1 cho th y, y u t nhi t h c u an toàn cho cây rau trong m i i u có nh hư ng rõ r t n hi u qu c a các ki n ng d ng. Tuy nhiên, m t s ho t ch t thu c thí nghi m. Khi phun trong kho ng như Emamectin benzoate (s n phNm i di n nhi t 25-300C, hi u qu tr sâu c a các là Proclaim 1.9EC) có th gây nh hư ng thu c cao hơn rõ r t so v i nhi t trong nh n cây khi phun trong i u ki n nhi t 0 kho ng 10-15 C. th p (10 và 150C), sau phun 36 h, cây hơi b bi n vàng và lùn xu ng. Tri u ch ng này có th kéo dài n 72 h sau phun. B ng 1. Hi u qu tr sâu xanh bư m tr ng (Pieris rapae) tu i 1- tu i 2 c a các thu c sinh h c khi phun các i u ki n nhi t khác nhau Hi u qu tr sâu (%) sau phun 72h Công th c 100C 150C 200C 250C 300C Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 63,0 67,8 72,3 74,6 74,0 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 71,3 75,7 81,5 83,8 84,2 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 73,8 77,0 84,3 85,7 85,5 V-Bt - 1500 g/ha 63,0 66,8 73,2 76,9 75,7
Đ i ch ng (không phun) - - - - - 2.2. nh hư ng c a y u t m n nhau rõ r t. Vi c ánh giá nh hư ng c a hi u qu c a thu c Nm n hi u qu tr sâu ư c th c hi n Nm 60, 70, 80 và 90%. Nhìn Tuy không có nh hư ng t i sinh chung, hi u l c c a các thu c TSSH trư ng c a cây nhưng khi phun thu c thư ng tăng lên khi Nm không khí tăng TSSH trong i u ki n Nm không khí t 60% lên 90% (hình 1). khác nhau ã cho hi u qu tr sâu khác 90 90 80 80 70 70 60 Vertimec 1.8 EC – 500ml/ha 60 Vertimec 1.8 EC – 500ml/ha Hi u qu (%) Hi u qu (%) Proclaim 1.9 EC – 500ml/ha Proclaim 1.9 EC – 500ml/ha 50 50 Sokupi 0.36 AS – 400ml/ha Sokupi 0.36 AS – 400ml/ha 40 40 V-Bt – 1500g/ha V-Bt – 1500g/ha 30 Đ i ch ng 30 Đ i ch ng 20 20 10 10 0 0 o o o o o 10 C 10 C 15 C 15 C 20 C 25 C 25 C 30 C 30 C 60% 70% 80% 90% o Nhi tt đ (oC) Nhi đ ( C) m đ (%) Hình 1. nh hư ng c a y u t nhi t và m n hi u qu c a TSSH 2.3. nh hư ng c a th i gian có mưa nhiên, trong i u ki n th i ti t không th c sau phun t i hi u l c tr sâu c a TSSH s thu n l i thì khi có mưa sau phun thu c Th i i m có mưa sau phun thu c nh 10 h, hi u l c c a thu c cũng có th ch p hư ng r t rõ r t n hi u l c tr sâu c a c nh n ư c. Còn trong trư ng h p có mưa 4 lo i thu c thí nghi m. Nhìn chung, hi u trong kho ng th i gian sau phun t 1 n l c tr sâu ch th t s t n nh khi có 7 h, hi u l c tr sâu c a thu c b gi m mưa sau phun thu c 15 n 20 h. Tuy nghiêm tr ng (b ng 2). B ng 2. Hi u qu tr sâu xanh bư m tr ng (Pieris rapae) tu i 1-tu i 2 c a các thu c TSSH khi có mưa nhân t o vào các th i i m khác nhau sau phun Mưa sau phun Hi u qu tr sâu (%) sau phun 7 ngày (*) Công th c 1h 3h 5h 7h 10 h 15 h 20 h 25 h Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 54,8 58,7 63,4 68,8 71,2 72,0 73,7 74,8 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 62,1 65,7 70,8 78,2 82,0 83,6 84,0 84,4 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 66,0 71,5 75,2 82,7 84,0 85,3 86,0 86,8 V-Bt - 1500 g/ha 36,0 46,5 59,7 65,9 70,2 72,5 73,7 75,5 Đ i ch ng (không phun) - - - - - - - - Ghi chú: (*). Thí nghi m trong i u ki n lư ng mưa nhân t o là 10 mm/h. 2.4. nh hư ng lư ng mưa n hi u tr sâu khoang cho th y, trong i u ki n qu tr sâu c a các thu c TSSH lư ng mưa là 5 mm/h, hi u qu c a các thu c Cũng tương t y u t th i gian có mưa có th t t 63,7 n 78,7%; khi lư ng mưa sau phun, lư ng mưa cũng có nh hư ng r t tăng lên 10 mm/h, hi u qu b gi m xu ng ch rõ r t n hi u l c tr sâu c a c 3 lo i thu c còn là 59,0 n 74,3%; hi u qu gi m xu ng sinh h c thí nghi m. Qua k t qu thí nghi m 49,6 n 68,3% trong i u ki n lư ng mưa
lên t i 20 mm/h và 43,7 n 61,1% khi lư ng mưa tăng lên 30 mm/h (hình 2). 90 80 70 Hi u qu (%) 60 Vertimec 1.8 EC – 500ml/ha 50 Proclaim 1.9 EC – 500ml/ha Sokupi 0.36 AS – 400ml/ha 40 V-Bt – 1500g/ha 30 Đ i ch ng 20 10 0 5mm/h 5 mm/h 10mm/h 10 mm/h 20mm/h 20 mm/h 30mm/h 30 mm/h Lư ng mưa (mm/h) Hình 2. nh hư ng lư ng mưa n hi u qu tr sâu 2.5. nh hư ng c a giai o n sinh 2.6. nh hư ng c a tu i sâu h i n trư ng cây tr ng n hi u l c tr sâu c a hi u l c tr sâu c a các thu c TSSH các thu c TSSH Bên c nh y u t giai o n sinh trư ng Giai o n sinh trư ng c a cây tr ng c a cây tr ng, kh năng xâm nh p c a thu c cũng có nh hư ng t i hi u qu tr sâu vào cơ th côn trùng và kh năng ch ng ch u c a các thu c sinh h c. Khi phun thu c c a sâu h i i v i thu c ph thu c r t nhi u cùng lư ng dùng như nhau vào giai o n vào tu i c a sâu h i. Do ó công tác d báo, b p c i 3 lá và tr i lá bàng, hi u qu tr i u tra, phát hi n s m các i tư ng sâu h i sâu c a thu c t cao hơn so v i khi phun thu c vào giai o n m n c m nh t phun vào giai o n b p c i ang cu n c a chúng nh m nâng cao hi u qu c a các b p và chuNn b thu ho ch t 5-7%. Tuy thu c tr sâu sinh h c có ý nghĩa r t l n. nhiên, m c phát huy hi u l c c a các Chúng tôi ã b trí thí nghi m kh o sát hi u thu c khi phun vào các giai o n sinh l c tr sâu c a các thu c khi phun vào các trư ng khác nhau c a cây tr ng cũng tu i khác nhau c a m t s sâu non h i trên lá không gi ng nhau. Khi phun các thu c như r p, sâu tơ, sâu xanh và sâu h i trên qu như Vertimec 1.8EC hay Proclaim 1.9EC như sâu c qu u ũa nh m giúp nông dân vào các giai o n sinh trư ng khác nhau tìm ra th i i m phun h p lý nh m nâng cao c a cây b p c i, hi u qu tr sâu c a an toàn và hi u qu c a các thu c sinh thu c ít b bi n ng hơn khi phun các h c. K t qu b ng 3 cho th y i v i nhóm thu c Sokupi 0.36AS và V-Bt. Như v y, r p chích hút, hi u l c c a thu c ít ph thu c k t qu nghiên c u trên cho th y, duy vào giai o n phát d c c a sâu h i. Tuy trì ư c hi u l c tr sâu n nh thì có nhiên, i v i nhóm sâu b cánh v y như sâu th ph i thay i lư ng thu c và lư ng tơ, sâu khoang v.v... hi u qu tr sâu c a các nư c phun khi cây ã bư c vào giai o n trư ng thành.
thu c sinh h c có s bi n ng r t l n khi phun vào các tu i sâu khác nhau (b ng 3). B ng 3. nh hư ng c a tu i sâu h i n hi u qu c a các thu c TSSH Hi u qu tr sâu tơ sau phun 7 ngày (%) Công th c Tu i 1 Tu i 2 Tu i 3 Tu i 4 Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 77,3 73,5 67,3 60,2 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 82,7 78,2 73,9 66,4 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 85,4 81,3 74,1 67,5 V-Bt - 1500 g/ha 80,1 78,7 75,8 70,4 Đ i ch ng (không phun) - - - -
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam i v i nhóm sâu c qu u : Do vi c phát hi n pha sâu non c a sâu này r t khó khăn nên h u h t nông dân thư ng phun mu n khi ã phát hi n ra các v t h i, do ó hi u l c tr sâu r t th p ngay c v i các thu c hóa h c có kh năng n i h p m nh. giúp nông dân l a ch n th i i m phun t t nh t và d quan sát nh t, chúng tôi ã ti n hành thí nghi m phun thu c vào các th i i m khác nhau d a trên c i m xâm nh p và gây h i c a sâu c qu như: (1). Khi chùm hoa n ư c 1-2 ngày và b t u t o qu (ngay khi sâu tr ng vào cu ng hoa); (2). Sau khi qu hình thành 2 ngày; (3). Sau khi qu hình thành 3 ngày và (4). Sau khi qu hình thành ư c 5 ngày. K t qu thí nghi m cho th y, i v i thu c hoá h c như Regent, vi c phun thu c vào th i i m khi m i ch m hình thành qu và sau khi hình thành qu 2, 3 và 5 ngày có th cho hi u l c tr sâu khác nhau nhưng m c gi m hi u l c khi phun mu n không quá l n so v i khi phun s m. Tuy nhiên, i v i các thu c sinh h c, vi c phun thu c mu n sau khi qu ã hình thành ư c 2-3 ngày s d n n làm gi m nghiêm tr ng hi u l c c a thu c c bi t là các thu c như Sokupi 0.36AS hay V-Bt. Khi phun vào th i i m ra hoa r , hi u qu tr sâu c a Sokupi có th t 50,0%, nhưng n u phun sau khi hình thành qu 2 ngày, hi u l c ch t 38,7% và phun sau khi hình thành qu 5 ngày hi u l c gi m ch còn 24,6%. Như v y phun thu c vào các giai o n sinh trư ng khác nhau c a cây có ý nghĩa quy t nh i v i vi c ng d ng các thu c tr sâu sinh h c phòng tr i v i nhóm sâu c qu . 3. nh hư ng c a m t s i u ki n ng d ng n an toàn và hi u qu c a các thu c TSSH 3.1. nh hư ng c a lư ng nư c phun n an toàn và hi u qu c a các thu c TSSH xác nh lư ng nư c phun t i ưu i v i các thu c sinh h c, chúng tôi ã ti n hành thí nghi m v i 3 công th c phun thu c là 400, 500, 600 và 800 lít/ha. K t qu thí nghi m cho th y n u phun thu c tr sâu trên rau b p c i vào giai o n sau tr ng 20 ngày, hi u qu tr sâu r t ít có s khác bi t gi a các công th c có lư ng nư c phun khác nhau, do ó ch c n phun lư ng 400 lít/ha ã có th cho hi u qu t i a. Tuy nhiên khi phun vào th i i m khi cây b t u cu n b p (sau tr ng 45 ngày) thì hi u qu tr sâu ch t t 74,2 n 81,2%, do ó, ph i nâng lư ng nư c lên t 500 lít/ha tr lên, hi u qu tr sâu m i t t i a là 80,7% n 86,7%. 3.2. nh hư ng c a d ng c phun n an toàn và hi u qu c a các thu c TSSH D ng c phun r i cũng có nh hư ng n kh năng phát tán, xâm nh p và r a trôi c a thu c, do ó có th nh hư ng n an toàn và hi u l c tr sâu c a các thu c sinh h c. Chúng tôi ã ti n hành kh o sát nh hư ng c a 3 lo i d ng c phun hi n ang ư c s d ng ch y u là bơm tay eo vai, bơm nén áp eo vai và bơm ng cơ. K t qu cho th y khi phun b ng bơm tay eo vai thông d ng, do công su t phun không b o m và lư ng nư c phun không u, do ó hi u qu tr sâu gi m so v i khi phun b ng bơm nén áp (75,0-83,1% so v i 79,6- 87,3%). Tuy nhiên, i v i các thu c TSSH, n u phun b ng bơm ng cơ thì hi u qu tr sâu không nh ng không tăng lên mà th m chí còn gi m so v i khi phun b ng bơm tay eo vai thông d ng. 3.3. nh hư ng c a th i i m phun thu c trong ngày n an toàn và hi u l c tr m t s i tư ng sâu h i c a thu c TSSH Do các thu c TSSH d b tác ng c a các i u ki n th i ti t khi s d ng như: nhi t , Nm , ánh sáng, t c phân gi i c a thu c cũng ph thu c r t nhi u vào các y u t này. Tuy nhiên, ôi khi các y u t này có m i tương tác qua l i l n nhau, do ó, vi c xem 6
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam xét m c nh hư ng c a thu c và hi u l c tr sâu c a chúng c n ư c t trong m i tương tác qua l i gi a các y u t ngo i c nh. Qua kh o sát 3 th i i m phun thu c khác nhau trong ngày là sáng s m, bu i trưa và chi u mát t i an toàn và hi u qu c a thu c chúng tôi th y, trong i u ki n v thu - ông, hi u l c c a thu c ít có s bi n ng khi phun vào các th i i m khác nhau trong ngày, nhưng khi phun vào v hè, hi u l c c a thu c b gi m rõ r t khi phun thu c vào bu i trưa. K t qu cũng cho th y, i v i thu c sinh h c có th phun vào c sáng s m và bu i chi u nhưng i v i các i tư ng sâu ít di chuy n thì th i i m phun t t nh t là phun vào chi u t i. i v i các loài côn trùng có kh năng di chuy n như b trĩ hay b ph n, th i i m phun thu c t t nh t là vào 5-6 h sáng. IV. K T LU N VÀ N GHN 1. K t lu n 1. Khác v i các thu c hóa h c, nhìn chung các thu c TSSH u an toàn i v i cây rau trong m i i u ki n ng d ng. Tuy nhiên, m t s ho t ch t như Emamectin benzoate có th gây nh hư ng nh n cây khi phun trong i u ki n nhi t th p (10 và 150C). Trong v hè và hè - thu, khi phun thu c trong i u ki n nhiêt quá cao vào bu i trưa n ng, tr V-Bt, c ba ho t ch t thu c thí nghi m là: Abamectin, Emamectin benzoate hay Matrine u có th gây nh hư ng n các cây tr ng d nh y c m như c i xanh sau tr ng 15-20 ngày. Tri u ch ng nh hư ng ch y u là cây b bi n vàng, trong i u ki n nhi t th p có th b ình tr sinh trư ng nhưng sau ó 2-3 ngày cây có th khôi ph c sinh trư ng khi nhi t tr l i bình thư ng. 2. Các y u t vô sinh ch y u như nhi t , Nm không khí, th i i m xu t hi n mưa sau phun hay lư ng mưa u có nh hư ng rõ r t t i hi u qu tr sâu c a các thu c sinh h c. Khi phun trong kho ng nhi t thích h p t 25-300C, hi u qu tr sâu c a các thu c cao hơn rõ r t so v i khi phun trong i u ki n nhi t 10-150C. Hi u l c c a thu c TSSH cũng tăng lên khi Nm không khí tăng t 60% lên 90%. Hi u l c tr sâu cũng có th t cao nh t và n nh khi th i gian xu t hi n mưa sau phun thu c t 15 n 20 h. Trong i u ki n th i ti t không th c s thu n l i thì khi có mưa sau phun thu c 10 h, hi u l c c a thu c cũng có th ch p nh n ư c và không c n phun l i. Còn trong trư ng h p có mưa trong kho ng th i gian sau phun t 1 n 7 h, hi u l c tr sâu c a thu c b gi m nghiêm tr ng. Trong kho ng th i gian còn b nh hư ng c a y u t mưa, lư ng mưa càng cao thì m c nh hư ng càng nghiêm tr ng. 3. Các y u t h u sinh ch y u như giai o n sinh trư ng c a cây tr ng, tu i sâu h i có nh hư ng rõ r t t i hi u qu tr sâu c a các thu c sinh h c. i v i các lo i rau ăn lá dài ngày và rau ăn qu , khi phun vào giai o n cây ã trư ng thành hay ang trong th i kỳ thu ho ch, hi u qu c a thu c t th p hơn khi phun vào giai o n cây con, do ó ph i tăng lư ng dùng và lư ng nư c phun. Tương t , khi phun tr các i tư ng r p h i, hi u qu c a thu c không b nh hư ng b i tu i c a sâu h i nhưng khi tr các loài sâu ăn lá hay c qu thu c b Cánh v y thì thu c ch phát huy hi u l c t i a khi phun s m (sâu tu i 1 và 2). Như v y, i v i nhóm sâu c qu u , th i i m phun t t nh t là khi chùm hoa ang n r , m i ch m hình thành qu . 4. Các i u ki n ng d ng như lư ng nư c phun, d ng c phun hay th i i m phun cũng nh hư ng r t l n n hi u qu c a thu c. i v i các rau ăn lá dài ngày, lư ng nư c phun trong giai o n cây con có th duy trì 400 lít/ha, nhưng khi phun vào giai o n cây trư ng thành ph i tăng lên 500 lít/ha i v i rau ăn lá và 600 lít/ha i v i rau ăn 7
T¹p chÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ n«ng nghiÖp ViÖt Nam qu . i v i nhóm sâu ít di chuy n như sâu non b Cánh v y, th i i m phun t t nh t là 4-5 h chi u, ngư c l i i v i nhóm sâu có kh năng di chuy n m nh như b nh y trư ng thành, b trĩ, b ph n nên phun thu c vào lúc 5-6 h sáng. D ng c phun thu c t t nh t là bơm nén áp. 2. ngh Khi l a ch n và s d ng thu c TSSH c n ph i có s quan tâm y n i u ki n ng d ng i v i t ng lo i thu c. Trên cơ s m i tương quan c a các y u t vô sinh, h u sinh và i u ki n ng d ng, vi c s d ng thu c sinh h c trên rau nên theo khuy n cáo sau: - Không phun thu c vào trưa n ng, ch phun vào sáng s m i v i các côn trùng di chuy n và chi u mát i v i côn trùng ít di chuy n. Tránh phun thu c khi nhi t và Nm quá th p. - Sau phun thu c n u g p mưa trong vòng 5-7 h lư ng trên 10 mm/h thì nh t thi t ph i phun l i. N u g p mưa sau phun 10 h thì có th xem xét quy t nh tùy thu c vào m t d ch h i và giai o n sinh trư ng c a cây. - Ch phun thu c khi sâu còn tu i nh . i v i nhóm u ăn qu phun khi qu m i ch m xu t hi n. Trong trư ng h p sâu ã l n ph i dùng thu c hóa h c thay th . - D ng c phun thu c t t nh t là bơm nén áp eo vai, lư ng nư c phun th p nh t là 400 lít/ha i v i rau ăn lá ng n ngày và giai o n cây con, 500 lít/ha v i rau ăn lá dài ngày giai o n cây trư ng thành và 600 lít/ha i v i u giai o n trư ng thành. TÀI LI U THAM KH O 1. Chi c c BVTV Hà i, 2001. Báo cáo tài: “ ánh giá th c tr ng dư lư ng thu c BVTV m t s lo i nông s n chính trên a bàn Hà N i. xu t gi i pháp qu n lý, s d ng thu c BVTV cho cây tr ng”. Hà N i, 2001. 2. guy n Văn Tu t & CTV, 2004. “Nghiên c u ưa ra quy trình s n xu t các lo i ch phNm N PV, V-Bt d ng b t dưa vào phòng tr m t s lo i sâu tơ h i rau”. 3. Vi n B o v th c v t. Báo cáo t ng k t tài “N ghiên c u và áp d ng k thu t vi sinh (vi n m, vi khuNn và virus) s n xu t và s d ng ch phNm sinh h c b o v th c v t trong phòng tr d ch h i trên m t s cây tr ng”, Mã s KHCN 02-07, giai o n 1996- 2000. 4. Vi n b o v th c v t. Báo cáo t ng k t tài “N ghiên c u s n xu t và s d ng thu c sâu sinh h c a ch c năng cho m t s lo i cây tr ng b ng k thu t công ngh sinh h c”, Mã s KC,04-12, giai o n 2001-2004. 5. Xie Tianjian. “Commercial production and application of BT insecticide in China” International training course on Bt (Bacillus thuringiensis) production and application Wuhan/P.R. China 10-25/11/1994-pag: 1 - 2 gư i ph n bi n: guy n Văn V n 8