Bài 58 : HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

Chia sẻ: Abcdef_51 Abcdef_51 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

73
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nắm được định nghĩa từ thông, ý nghĩa của từ thông. - Nắm được hiện tượng cảm ứng điện từ, dòng điện từ, dòng điện cảm ứng, suất điện động cảm ứng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 58 : HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ

Tiết : Bài 58 : HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ I. MỤC TIÊU : Nắm được định nghĩa từ thông, ý nghĩa của từ thông. - Nắm được hiện tượng cảm ứng điện từ, dòng đ iện từ, dòng điện cảm ứng, suất điện động cảm ứng. - II. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề .. III. THIẾT BỊ , ĐỒ DÙNG DẠY HỌC : Dụng cụ thí nghiệm về hiện tượng cảm ứng điện từ  Một ống d ây .  Một thanh nam châm  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -1 /12
 Một điện kế  Một biến trở  Một vòng dây  Một ngắt điện  Một bộ pin hay ắcqui IV. TIẾN TRÌNH GIẢNG DẠY PHÂN PHẦN LÀM VIỆC CỦA GIÁO VIÊN HOẠT GHI PHỐI CHÚ ĐÔNG THỜI CỦA HỌC NỘI DUNG GHI BẢNG TỔ CHỨC ,ĐIỀU KHIỂN GIAN SINH 1. Kiểm tra 1. Trả lời câu hỏi SGk Kiểm tra và đánh giá bài cũ và kiến thức 2. Làm bài tập 1,2,3, SGK cũ liên  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -2 /12
quan với bài mới Bài này gồm ba mục. Mục thứng nhất nêu lên Theo dỏi và 2. Nghiên Thí nghiệm I. những thí nghiệm vè hiện tượng cảm ứng điện nhận xét cứu bài từ. Mục đích thứ hai trình bày khái niệm mục mới Thí nghiệm 1 a đích từ thông. Mục đích thứ ba nêul ên đ ịnh nghĩa về hiện tượng cảm ứng điện từ. Sơ đồ thí nghiệm như hình vẽ - Thí nghiệm 1. a) N S SGK trình bày hai thí nghiệm có tính kinh điển. Sơ đồ các thí nghiệm đó đã chỉ rõ trên các hình 58.1, 58.2 SGK. Mục đích của các thí nghiệm 0 này nhằm nêu lên hai trường hợp trong đó sut hiện dòng điện trong mạch kín, tuy nhiên chỉ có một nguyên nhân gây ra dòng điện trong mạch.  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -3 /12
Trong thí nghiệm như trên hình 58.1a SGK ta b) giữ nam châm đứng yên, ống dây chuyển động. N S Trong thí nghiệm ở hình 58.1b SgK ta giữ ống Theo dỏi và dây đứng yên nam châm chuyển động. nhận xét 0 Sơ đồ thí nghiệm thứ hai được trình bày trên hình 58.2 SGK. Trong thí nghiệmnày, cả vòng Thí nghiệm về cảm ứng điện từ dây và ống d ây đứng yên nhưng ta d iều chỉng điện trở của mạch để điện trở của mạch thay - Nhận xét đổi. Khi dòng đ iện thay đổ i thì từ trường trong ống dây thay đổi, nghĩa là số đ ường sức qua vòng dây thay đổi. Khi ống dây ra x a nam châm , số đường sức q ua ống dây giảm đi Ơû các thí nghiệm trên, GV cần hướng dẫn học sinh quan sát kim điện kế, khi nào thì kim điện Khi nam châm lại gần ống dây, số đường sức qua kế lệch khỏi vạch số 0, khi nào thì kim điện kế ống dây tăng đi lệch khỏi vạch số 0 .  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -4 /12
Thực ra những thí nghiệm này đã được thực  Khi số đường sức qua ống dây biến đổi thì kim hiện ở lớp 9. Đó là những thí nghiệm dễ thực và điện kế lệch khỏi vạch 0 cũng dễ thành công.  Nhận xét :Từ trường không sinh ra dòng đ iện GV cần gợi ý để học sinh nhận ra là, khi có sự nhưng khi số đường sức đ i qua ống dây thay đổi chuyển động tương đối giữa ống dây và nam thì có dòng đ iện qua ống dây châm trong thí nghiệm trên hình 58.1 SGK khi từ trường trong ố ng dây thay đổi ở thí ngiệm Thí nghiệm 2 b trên hình 58.2 SGK thì số đường sức từ thay đổi. Từ đó học sinh di đến kết luận rằng, khi số Sơ đồ thí nghiệm : như hình vẽ - đường sức qua ống dây thay đổi thì trong ốn xuấ thiện dòng điện. 0 Theo dỏi và Để khắc sâu ý nghỉa vật lý của thí nghiệm trên nhận xét đây GV có thể dòng gợi ý H1 Tiến hành Trả lời H1 : Khi đóng hay mở ngắt điện trong  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -5 /12
hình 58.2 SGK thì từ trường trong ống dây biến thí nghiệm  Nhận xét : Từ trường không sinh ra dòng điện đổi, nghĩa l2 số đường sức qua vòng dây biến nhưng khi số đường sức đ i qua ống dây thay đổi đổi vì vây im điện kế sẽ lệch khỏi vạch số 0. thì có dòng đ iện qua ống dây Khái niệm về từ thông II. a B 1)Định nghiã  Cho mạch kín ( C ) giới hạn bởi từ trường đều   pháp tuyến n của mặt S hợp với B một góc  n Người ta định nghiã từ thông q ua S là đ ại lượngcho bởi công thức  = B.S.Cos  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -6 /12
2) Tính chất b B n  Từ thông  là đ ại lượng vô hướng,  > 0 khi  nhọn và  < 0 khi  tù Khi  = 90 0 ( mặt S song song với các đường cảm ứng từ ) thì  = 0 Khái niệm từ thông được định nghĩa bằng biểu thức (58.1). GV cần chỉ ra rằng theo định nghĩa   đó thì thônng là đại lượng đ ại số. Hình 58.3 Khi  = 0 ( n & B cùng hướng ) thì  = B.S ( cực SGK minh hoạ cho tính chất đại số của từ đại ) thông. 3) Ý nghĩa của từ thông Tuy nhiên, trong SGK đ ưa ra một q ui ước là nếu  không có những điều kiện bắt buộc về chiều của  Khi  = 0 ( n & B cùng hướng ) thì  = B.S ( cực vec tơ pháp tuyến thì ta chọn chiều của vectơ đại ) pháp tuyến sao cho  là góc nhọn. Trong thực tế, hầu như ta luôn luoân có thể làm được điều  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -7 /12
đó. Nói cách káhc, trừ trong một số trường hợp Lấy S = 1 thì  = B. đẳng thức này gợi ý ta đưa ra nhất đặc biệt, còn lại ta mặc nhiên coi từ thông qui định là vẽ các đường sức từ sao cho số từ như là đại lượng tương đương. xuyên qua một đ ơn vị diện tích đặt vuông góc với đường sức thì bằng cảm ứng từ b. nếu vậy, từ Sau khi đưa ra định nghĩa từ tông, GV cần làm thông bằng số đường sức xuyên qua diện tíc S đặt rõ ý nghĩ a của từ thông : Từ thông qua điện tích vuông góc với đường sức. Đó là ý nghĩa của từ S bằng số đường sức qua điện tích S được đặt thông. vuông góc với đướng sức. 3) Đơn vị Trong hệ SI đơn vị từ thông là Vêbe ( Wb) Khi B = 1 ( T ), S = 1m2 Theo dỏi và 1 Wb = 1T. 1m2 nhận xét II.Cảm ứng điện từ  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -8 /12
1. ø Dòng điện cảm ứng Dòng đ iện xuất hiện khi có sự biến đổi từ thông qua mạch điện kín gọi là dòng điện cảm ứng 2. Suất điện động cảm ứng Ghi nhớ Khi có sự biến đổi từ thông qua mặt giới hạn b ởi một mạch đ iện kín, thì trong mạch suất hiện động cảm ứng  Hiện tượng xuất hiện động cảm ứng được gọi là hiện tượng cảm ứng từ  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -9 /12
 GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -10 /12
Tư đ ưa ra kết luận Yêu cầu nhắc lại : 3. C ủng HS tư lưc cố bài giảng Dặn Nhấn mạnh các nội dung quan trọng . dò của học  GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -11 /12
sinh Trả lời câu hỏi và làm bài tập SGK (5’) Chuẩn bị bài mới” Quy tắcLen -Xơ “   GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11: 58 -12 /12