BÀI CA NGẤT NGƯỞNG ( Nguyễn Công Trứ )

Chia sẻ: Cuncon2211 Cuncon2211 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

287
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hiểu được phong cách sống của Nguyễn Công Trứ với tính cách một nhà nho và hiểu được vì sao có thể coi đó là sự thể hiện bản lĩnh cá nhân mang ý nghĩa tích cực. Hiểu đúng nghĩa của khía niệm “ngất ngưởng” để không nhầm lẫn với lối sống lập dị của một số người hiện đại Nắm được những tri thức về hát nói là thể thơ dân tộc bắt đầu phổ biến rộng rãi từ thế kỉ XIX ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÀI CA NGẤT NGƯỞNG ( Nguyễn Công Trứ )

Tiết 18 ( lớp 11a5, 11a6 ), 16 ( lớp 11a2 ) Ngày soạn: 04 / 10 / 07 BÀI CA NGẤT NGƯỞNG ( Nguyễn Công Trứ ) A. Mục tiêu bài học G iúp Hs: Hiểu được phong cách sống của Nguyễn Công Trứ với tính cách một nhà nho và - hiểu được vì sao có thể coi đó là sự thể hiện bản lĩnh cá nhân mang ý nghĩa tích cực. Hiểu đúng nghĩa của khía niệm “ngất ngưởng” để không nhầm lẫn với lối sống lập - dị của một số người hiện đại Nắm được những tri thức về hát nói là thể thơ dân tộc bắt đầu phổ biến rộng rãi từ - thế kỉ XIX B. Chuẩn bị Gv: Sgv, Sgk, Stk, soạn giảng 1. Hs: Đọc, tìm hiểu vài nét về Nguyễn Công Trứ, soạn bài 2. C. Tiến trình bài dạy Ổn định lớp 1. Kiểm tra bài cũ 2. Nội dung thơ văn của Nguyễn Khuyến. Bài mới 3. Hoạt động của Gv - Hs Nội dung cần đạt
I. Tìm hiểu chung Yêu cầu hs đọc phần tiểu dẫn, sau đó rút ra một Tác giả. 1. vài nét chính về Nguyễn Công Trứ. - N CT ( 1778 – 1858 ), xuất thân trong một gia đ ình Nho học, người làng Uy Viễn, huyện Nghi Xuân, tỉnh Gv nói thêm: NCT là một người có chí lớn, chí H à Tĩnh. “kinh bang tế thế” ( trị nước giúp đời), tung hoành ngang dọc. Chí làm trai theo ông thì “Đ ã - 1819 thi đỗ giải nguyên và được bổ mang tiếng…núi sông”, hay “ không công danh nhiệm làm quan. thà nát với cỏ cây”, nhưng con người sống với - Là người có tài năng và nhiệt huyết lí tưởng cao đẹp ấy luôn đối mặt với “thế thái trên nhiều lĩnh vực: văn hoá, xã hội, nhân tình gớm chết thay, lạt nồng trong chiếc kinh tế, quân sự. túi vơi đầy”, vì vậy đôi khi ông thấy: “chen chúc lợi danh đà chán ngắt, cúc tùng phong - Con đường làm quan không bằng nguyệt mới vui sao”, ông còn là người cả đời vì phẳng. dân vì nước. - Ô ng sáng tác hầu hết bằng chữ Nôm. Thể loại ưa thích là Hát nói. Gv nói qua về thể loại hát nói. 2. Bài thơ ( Là một trong những thể điệu của ca trù. ( Ca - Thời điểm sáng tác: Sau năm 1848, trù do người con gái hát thì gọi là hát ả đào). là năm ông cáo quan về hưu. Một bài hát nói gồm hai phần: phần mưỡu và hát nói. Phần hát nói đúng thể cách gồm 11 câu, - Thể loại: Hát nói chia làm 3 khổ: khổ đầu 3 câu, khổ cuối 3 câu, khổ giữa có thể khuyết hoặc dôi) Trước khi phân tích, cần cho hs biết về nhà nho
cùng với quan niệm đạo đức nhân cách và cách II. Phân tích. hành xử của họ trong quá khứ, đặc biệt là quan niệm về lễ và danh giáo của nhà nho. ( Sgv / 42 ) Hs đọc bài thơ. Pv. Từ “ngất ngưởng” xuất hiện mấy lần? 1. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ Nghĩa thực của từ “ngất ngưởng” là gì? Từ “ngất ngưởng” xuất hiện 5 lần. ( Trạng thái của một đồ vật có chiều cao trong “Ngất ngưởng” chính là sự ngang tư thế ngả nghiêng, không vững chắc, lúc lắc, tàng, phá cách, phá vỡ khuôn mẫu chông chênh, gây khó chịu cho mọi người ) hành vi “khắc kỉ, phục lễ” của nhà nho để hình thành một lối sống thật Pv. Ở đây tác giả dùng từ ngất ngưởng với ý gì? hơn, dám khẳng định chính mình, Giảng. Trên cơ sở ý thức về tài năng và nhân khẳng định bản lĩnh cá nhân bắt cách cảu bản thân, NCT trong “bài ca ngất nguồn từ ý thức về tài năng và nhân ngưởng” đ ã phô trương, khoe sự ngang tàng, sự cách của bản thân. phá cách trong lối sống của ông, lối sống ít phù  Đó chính là nội dung xuyên suốt hợp với khuôn khổ của đạo Nho. Ngất ngưởng toàn bộ tác phẩm, làm nổi bật cá tính chính là sự ngang tàng, phá cách, phá vỡ khuôn con người ông. mẫu hành vi “khắc kỉ, phục lễ” của nhà nho đ ể hình thành một lối sống, thật hơn, dám là chính mình, dám khẳng định bản lĩnh cá nhân… Ngất ngưởng đối lập với lễ, danh giáo. Pv. Trong thời gian làm quan, NCT đã thể hiện thái độ “ngất ngưởng” của mình như thế nào? Giảng. Điều này được NCT thể hiện rất nhiều
trong các tp của ông, như: ông cho rằng kẻ làm trai là phải mang lấy cái nợ và phải tung hoành ngang dọc để trả cho trọn cái nợ ấy 2. Những lời tự thuật “ Vòng trời đất dọc ngang ngang dọc a. Quãng đời làm quan Nợ tang bồng vay trả trả vay - Câu 1 “V ũ trụ …phận sự”: Mọi việc Chí làm trai Nam Bắc Đông Tây trong trời đất chẳng có việc nào không Cho phỉ sức vẫy vủng trong bốn bể” ( Chí anh phải là phận sự của ta. hùng )  Thái độ tự tin, ý thức sâu sắc về vai Tuy nhiên, đối với NCT, công danh không chỉ trò, trách nhiệm và tài năng của bản là vinh mà còn là nợ, là trách nhiệm, vì vậy ông thân. coi đó là sự dấn thân tự nguyện đem tự do, tài hoa nhốt vào vòng trói buộc. p hù hợp với tâm trạng của con người đã trải qua bao nhiêu phiền luỵ chốn quan trường. Pv. Vậy tại sao ông coi việc làm quan là mất tự - Câu 2 “ông Hi văn tài…vào lồng” do vậy mà vẫn ra làm quan?  Ô ng coi việc nhập thế làm quan Giải thích: Vì ông coi việc làm quan là một như một trói buộc, giam hãm vào điều kiện, một phương tiện để thể hiện hoài bão lồng. phù hợp với nhân cách của vì dân vì nước và tài năng của mình. điều quan ông trọng là trong một môi trường có nhiều trói buộc, ông vẫn thực hiện được lí tưởng xã hội của mình và vẫn giữ được bản lĩnh, cá tính. Lối sống “ ngất ngưởng” của NCT được ông thể hiện ngay đoạn đời từ khi ra làm quan, đoạn đời đó được ông tóm gọn trong 4 câu: 3, 4, 5, 6.
Pv. Em có nhận xét gì về nghệ thuật được sử dụng ở đây? - Câu 3, 4, 5, 6 Liệt kê tất cả các sự việc lớn nhỏ, các chức phận ông đã trải qua.  Ô ng có tài năng thực sự và tận tâm với sự nghiệp, không hề luồn cúi để vinh thân phì gia. + N ghệ thuật: Hệ thống từ Hán Việt uy nghiêm trang trọng, âm điệu nhịp nhàng, nhiều điệp ngữ  khẳng định tài năng lỗi lạc, địa vị xã hội vẻ vang, xứng đáng một con người xuất chúng. 4.Củng cố ? Em hiểu như thế nào về từ “ngất ngưởng” ở đây? ? Cách sống ngất ngưởng của ông được thể hiện như thế nào trong quá trình làm quan? 5. Dặn dò - Học bài cũ, xem tiếp phần còn lại.
Rút kinh nghiệm: ......................................................................................................... ....................................................................................................................................... .......................................................................................................................................