Bài giảng Bài 4: Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử và ở Việt Nam
lượt xem 10
download
Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử, các hình thức cộng đồng tộc người ở Việt Nam,... là những nội dung chính của bài 4 "Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử và ở Việt Nam". Mời các bạn cùng tham khảo để có thêm tài liệu phục vụ nhu cầu học tập và nghiên cứu.
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Bài giảng Bài 4: Các hình thức cộng đồng tộc người trong lịch sử và ở Việt Nam
- Phª chuÈn Ngµy th¸ng n¨m 200 Chñ nhiÖm Bµi 4 C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi trong lÞch sö vµ ë ViÖt Nam më ®Çu Nh chóng ta ®· biÕt, d©n téc, téc ngêi lµ ®èi tîng nghiªn cøu cña D©n téc häc. Khi con ngêi bíc vµo x· héi loµi ngêi, th× téc ngêi còng xuÊt hiÖn (4 ®Õn 5 v¹n n¨m). Trªn thùc tÕ, viÖc nghiªn cøu vÒ c¸c h×nh thøc céng ®ång ngêi, lµ vÊn ®Ò ®îc c¸c nhµ D©n téc häc ®Ò cËp tõ rÊt sím. HiÖn nay, ®· h×nh thµnh nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ nguyªn nh©n, thêi gian h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi. Do vËy, viÖc nghiªn cøu c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi trong lÞch sö vµ ë ViÖt Nam, cã ý nghÜa c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
- 2 Néi dung I. C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi trong lÞch sö 1. C¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh céng ®ång téc ngêi a. Kh¸i niÖm céng ®ång téc ngêi Lµ mét ph¹m trï lÞch sö dïng ®Ó chØ mét tËp ®oµn ngêi ®îc h×nh thµnh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh, g¾n bã víi nhau bëi c¸c quan hÖ x· héi trªn c¸c lÜnh vùc nguån gèc, ng«n ng÷ l·nh thæ, kinh tÕ, v¨n ho¸, t©m lý theo nh÷ng ®Æc trng, nh÷ng tiªu chÝ chung nhÊt. Tõ kh¸i niÖm cho thÊy: -> Céng ®ång téc ngêi lµ mét ph¹m trï lÞch sö v× vËy, cã sù vËn ®éng, biÕn ®æi qua nhiÒu h×nh thøc céng ®ång kh¸c nhau. -> Téc ngêi cã nh÷ng ®Æc trng riªng, cßn gäi lµ “ B¶n s¾c v¨n ho¸” nh vÒ: Ng«n ng÷, ch÷ viÕt, phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng… -> Céng ®ång téc ngêi kh¸c víi c¸c céng ®ång kh¸c nh: giai cÊp, t«n gi¸o, ®¬n vÞ hµnh chÝnh… b. C¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh céng ®ång téc ngêi - Quan hÖ nguån gèc téc ngêi: BiÓu hiÖn ë ý thøc tù gi¸c téc ng- êi, t©m lý téc ngêi (téc danh, ý thøc t«n gi¸o tÝn ngìng). -> ý thøc tù gi¸c téc ngêi thêng g¾n víi t©m lý téc ngêi, t¹o ra khu«n mÉu chung ®Ó ph©n biÖt téc ngêi nµy víi téc ngêi kh¸c. -> ý thøc tù gi¸c téc ngêi ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt: . Téc danh (tªn gäi cña téc ngêi ®ã). . ý thøc tÝn ngìng t«n gi¸o cña téc ngêi. . Trong x· héi cã giai cÊp, ý thøc tù gi¸c téc ngêi mang tÝnh giai cÊp s©u s¾c.
- 3 - Quan hÖ vÒ ng«n ng÷: §©y lµ dÊu hiÖu c¬ b¶n, ®îc coi lµ tiªu chÝ ®Æc trng, quan träng nhÊt mang tÝnh bÒn v÷ng ®Ó x¸c ®Þnh téc ngêi. ThÓ hiÖn: + Mçi téc ngêi thêng cã mét ng«n ng÷ riªng do téc ngêi ®ã s¸ng t¹o ra (thêng gäi lµ tiÕng mÑ ®Î). + Ng«n ng÷ lµ c¨n cø ®Çu tiªn vµ lµ ®Æc trng quan träng ®Ó nhËn biÕt, ph©n biÖt téc ngêi. Tuy nhiªn, tiªu chÝ téc ngêi cßn ®îc biÓu hiÖn th«ng qua mét sè trêng hîp ng«n ng÷ sau: -> Ng«n ng÷ téc ngêi lµ tiÕng mÑ ®Î (ViÖt, Th¸i, Tµy, Nïng…). -> Sö dông ng«n ng÷ kh¸c lµm ng«n ng÷ téc ng êi m×nh: tiÕng Slav¬ ë Nga. -> Sö dông hai ®Õn ba ng«n ng÷ cho téc ng êi m×nh: Sinhgapo (cã thÓ dïng tiÕng H¸n hoÆc tiÕng Anh), Ca na ®a (cã thÓ dïng tiÕng Ph¸p hoÆc tiÕng Anh)… - Quan hÖ vÒ ®Þa vùc c tró: §©y lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc cho sù xuÊt hiÖn téc ngêi. Mçi téc ngêi ®Òu cã l·nh thæ ban ®Çu, cßn gäi lµ néi téc ngêi. + L·nh thæ lµ khu vùc ®Þa lý mµ téc ngêi ®ã c tró æn ®Þnh, nã lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi ®Ó téc ngêi xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn. + Cïng víi sù ph¸t triÓn téc ngêi, ý thøc vÒ l·nh thæ téc ngêi ngµy cµng s©u s¾c, nhÊt lµ khi con ngêi bíc vµo x· héi cã giai cÊp. + L·nh thæ téc ngêi lµ ph¹m trï lÞch sö, nªn cã nhiÒu biÕn ®æi. Nh: . Sù më réng hay thu hÑp l·nh thæ (do chiÕn tranh hay chÊn ®éng ®Þa chÊt). . Sù b¶o lu l·nh thæ téc ngêi. . Sù trë l¹i l·nh thæ téc ngêi (Ngêi Do Th¸i). . Sù ra ®i kh«ng trë l¹i (Ngêi Di Gan).
- 4 - Quan hÖ vÒ kinh tÕ: §©y lµ ®iÒu kiÖn cã ý nghÜa b¶o ®¶m cho sù cè kÕt, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét téc ngêi. + Mçi céng ®ång téc ngêi cã kiÓu sinh ho¹t kinh tÕ chung, t¹o ra c¬ së kinh tÕ chung. V× vËy: -> Cã c¸ch øng xö gièng nhau trong sinh ho¹t kinh tÕ vµ t¹o ra mét c¬ së kinh tÕ chung. -> T¹o ra sù ®Æc quyÒn trªn mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh: Ch¨n nu«i, trång trät, ®¸nh b¾t… + C¬ së kinh tÕ téc ngêi bao gåm c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ trong néi bé téc ngêi. Tuy nhiªn, kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ ®Æc trng téc ngêi. ë ®©y, c¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ téc ngêi ®îc më réng vµ ph¸t triÓn kh«ng trong qu¸ tr×nh téc ngêi. + Sù thay ®æi c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ vµ liªn hÖ kinh tÕ, lµm thay ®æi c¸c h×nh th¸i KT - XH vµ lµ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t sinh vµ tån t¹i cña c¸c lo¹i h×nh téc ngêi (thÞ téc, bé l¹c, bé téc, d©n téc). -> ThÞ téc, Bé l¹c g¾n víi h×nh th¸i KT – XH CSNT. -> Bé téc g¾n víi h×nh th¸i KT – XH CHNL (x· héi cã ph©n chia giai cÊp). -> D©n téc ra ®êi: . g¾n víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN (ph¸ vì c¸t cø PK ph¬ng T©y). . G¾n víi ph¬ng thøc s¶n xuÊt Phong kiÕn (ph¬ng §«ng). - Quan hÖ vÒ c¸c ®Æc trng sinh ho¹t v¨n ho¸: §©y lµ dÊu hiÖu ®Æc trng quan träng nhÊt ®Ó ph©n biÖt c¸c téc ngêi. ThÓ hiÖn: + Mçi céng ®ång téc ngêi cã b¶n s¾c v¨n ho¸ riªng t¹o ra sù cè kÕt céng ®ång téc ngêi. V× vËy, v¨n ho¸ lµ ®Æc trng quan träng nhÊt cña téc ngêi, nÕu mÊt nã th× téc ngêi kh«ng cßn tån t¹i.
- 5 + V¨n ho¸ téc ngêi bao gåm toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn do téc ngêi ®ã s¸ng t¹o ra trong qu¸ tr×nh lÞch sö. Nã ®îc truyÒn tõ thÕ hÖ nµy sang thÕ hÖ kh¸c vµ lu«n ®îc kÕ thõa, ph¸t triÓn. -> Gi¸ trÞ v¨n ho¸ vËt chÊt: §Òn ®µi, nhµ cöa, trang phôc, c«ng cô s¶n xuÊt, t¸c phÈm nghÖ thuËt… (cßn gäi lµ thiªn nhiªn thø hai cña con ngêi). -> Gi¸ trÞ v¨n ho¸ tinh thÇn: Quan ®iÓm, t tëng, phong tôc, tËp qu¸n, truyÒn thèng, v¨n ho¸ tÝn ngìng… + Trong x· héi cã giai cÊp sinh ho¹t v¨n ho¸ mang tÝnh giai cÊp. - Quan hÖ vÒ t©m lý téc ngêi (ý thøc tù gi¸c téc ngêi): §©y lµ sù x¸c ®Þnh hay tù x¸c ®Þnh thµnh phÇn, nguån gèc téc ngêi m×nh, lµ yÕu tè tiÒm thøc, Èn chøa trong mçi con ngêi, mçi d©n téc, lµ sîi d©y kÕt dÝnh téc ngêi. -> Tæng hoµ c¸c yÕu tè ng«n ng÷, c¸c ®Æc trng sinh ho¹t v¨n ho¸, c¬ së kinh tÕ téc ngêi... t¹o thµnh hiÖn tîng x· héi quan träng nhÊt, gäi lµ ý thøc tù gi¸c téc ngêi. -> §ã lµ ý thøc cña mçi thµnh viªn vÒ nh÷ng ®Æc trng téc ngêi, kh¸c biÖt víi téc ngêi kh¸c vÒ : nguån gèc, lÞch sö, ng«n ng÷, l·nh thæ, truyÒn thèng, v¨n ho¸, t©m lý, nguån gèc, tªn gäi... ThÓ hiÖn : + T©m lý téc ngêi ®îc h×nh thµnh l©u dµi trong lÞch sö ph¸t triÓn téc ngêi, ®îc h×nh thµnh ë mçi c¸ nh©n tõ nhá trong m«i trêng : gia ®×nh, nhµ trêng, x· héi... + T©m lý téc ngêi ®ãng vai trß quan träng trong viÖc téc thuéc cña con ngêi (m×nh thuéc vÒ téc ngêi nµy chø kh«ng thuéc vÒ téc ng- êi kh¸c), nÕu mÊt nã th× téc ngêi kh«ng cßn tån t¹i. => Trªn ®©y lµ 6 tiªu chÝ c¬ b¶n trong xem xÐt, nghiªn cøu téc ngêi ; lµ c¬ së nhËn thøc, ph©n biÖt, so s¸nh nh÷ng téc ngêi cô thÓ. 6 tiªu chÝ nµy cßn lµ thíc ®o tr×nh ®é v¨n minh, sù ph¸t triÓn còng nh khuynh híng vËn ®éng, biÕn ®æi cña c¸c téc ngêi trong qu¸ tr×nh lÞch sö. Tuy nhiªn, cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi, ®Æc biÖt lµ xu thÕ héi nhËp quèc
- 6 tÕ hiÖn nay, c¸c tiªu chÝ trªn còng vËn ®éng, biÕn ®æi víi nh÷ng néi dung vµ h×nh thøc míi cho phï hîp. 2. C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi vµ ®Æc ®iÓm cña chóng a. H×nh thøc céng ®ång s¬ khai thêi kú tiÒn nh©n lo¹i - Thêi kú tiÒn nh©n lo¹i: Lµ thêi kú con ngêi ®ang cßn lµ bÇy ngêi nguyªn thuû. Thêi kú nµy míi cã h×nh thøc tæ chøc s¬ khai vÒ céng ®ång. Tøc lµ khèi céng ®ång ngêi ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh. - §Æc ®iÓm cña thêi kú tiÒn nh©n lo¹i (bÇy ngêi thêi nguyªn thuû): + X· héi: sèng thµnh tõng bÇy, ®µn h×nh thµnh nªn nhiÒu nhãm, mçi nhãm kho¶ng 20 – 30 ngêi. (c¬ cÊu cßn hÕt søc s¬ khai). + TÝn ngìng t«n gi¸o: cha cã râ nÐt míi biÓu hiÖn mÇm mèng t«n gi¸o (hiÖn tîng b«i thæ hoµng (®Êt vµng) vµo x¸c chÕt). + Quan hÖ h«n nh©n: lóc ®Çu t¹p h«n bõa b·i, sau t¹p h«n ph©n biÖt løa tuæi, thÕ hÖ anh em (quÇn h«n), tiÕn tíi lo¹i trõ h«n nh©n gi÷a anh chÞ em, ®©y lµ c¬ së ®Ó h«n nh©n ngo¹i téc xuÊt hiÖn. b. C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c h×nh thøc tæ chøc ®ã * H×nh thøc tæ chøc ThÞ téc: - ThÞ téc lµ mét tËp thÓ ngêi, quan hÖ v÷ng ch¾c víi nhau b»ng lao ®éng chung vµ ®îc cñng cè b»ng quan hÖ huyÕt thèng. Lµ h×nh thøc tæ chøc ®Çu tiªn cña x· héi loµi ngêi phæ biÕn ë x· héi c«ng x· nguyªn thuû, c¸ch ngµy nay 4 - 5 v¹n n¨m. - X· héi ThÞ téc tr¶i qua hai h×nh thøc tæ chøc c¬ b¶n: ThÞ téc MÉu quyÒn vµ ThÞ téc Phô quyÒn. + ThÞ téc MÉu quyÒn: Do lùc lîng s¶n xuÊt Ýt ph¸t triÓn vµ sù ra ®êi cña chÕ ®é ngo¹i h«n nªn: -> Con c¸i chØ ë theo mÑ vµ do mÑ nu«i dìng.
- 7 -> Do sù ph©n c«ng tù nhiªn: ®µn «ng s¨n b¾n, ®µn bµ h¸i lîm, nhng ë giai ®o¹n ®Çu, h¸i lîm l¹i mang l¹i nguån sèng chñ yÕu, nªn ng- êi phô n÷ rÊt cã uy quyÒn. ThÞ téc MÉu quyÒn cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: . ThÞ téc cã quyÒn bÇu cö, b·i miÔn tï trëng vµ thñ lÜnh qu©n sù theo phæ th«ng ®Çu phiÕu. . ThÞ téc ngo¹i h«n. . Tµi s¶n cña thµnh viªn chÕt ®Ó l¹i cho thÞ téc. . C¸c thµnh viªn trong thÞ téc cã tr¸ch nhiÖm gióp ®ì, b¶o vÖ nhau. . ThÞ téc cã tªn gäi riªng. . ThÞ téc cã quyÒn nhËn ngêi lµm con nu«i, kÓ c¶ tï binh. . ThÞ téc cã nghi lÔ t«n gi¸o chung. . ThÞ téc cã nghÜa ®Þa chung. . Së h÷u tµi s¶n lµ cña chung vµ ph©n phèi b×nh qu©n. . C¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt cña thÞ téc lµ ®¹i héi d©n chñ toµn thÞ téc. . H×nh thøc h«n nh©n, ngo¹i h«n nh©n mang tÝnh chÊt quÇn h«n, láng lÎo. . KÕt cÊu thÞ téc, gåm nhiÒu gia ®×nh mÉu quyÒn cïng huyÕt téc, 4 ®Õn 5 thÕ hÖ ë chung cã tõ 50 - 100 ngêi, ®øng ®Çu lµ ngêi phô n÷u cã uy tÝn. + ThÞ téc Phô quyÒn: ThÞ téc Phô quyÒn ra ®êi do lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Tõ n«ng nghiÖp cuèc sang n«ng nghiÖp cµy, ch¨n nu«i... -> Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn cÇn trao ®æi hµng ho¸. -> Do cã cña c¶i d thõa muèn truyÒn l¹i cho con c¸i. -> Trong thêi kú ThÞ téc Phô quyÒn, vÉn cßn tån taÞ nh÷ng tµn d cña chÕ ®é ThÞ téc MÉu quyÒn, do vËy chÕ ®é ThÞ téc Phô quyÒn vµ MÉu quyÒn cã nhiÒu ®Æc ®iÓm gièng nhau. Tuy nhiªn cã mét sè ®Æc ®iÓm kh¸c nhau:
- 8 . MÉu quyÒn theo dßng hä mÑ, Phô quyÒn theo dßng hä cha. . ThÞ téc MÉu quyÒn quÇn h«n ®Ëm nÐt, cßn ThÞ téc Phô quyÒn ®· mê nh¹t dÇn. . MÉu quyÒn c tró bªn vî, Phô quyÒn c tró bªn chång. . VÒ tæ chøc x· héi, MÉu quyÒn dõng ë liªn minh Bé l¹c, Phô quyÒn ®· xuÊt hiÖn Bé téc, ë cuèi chÕ ®é Phô quyÒn chÕ ®é t h÷u n¶y sinh. * H×nh thøc tæ chøc bé l¹c: - Bé l¹c lµ céng ®ång ngêi cã cïng nguån gèc, c tró trong mét ®Þa vùc nhÊt ®Þnh, lµ sù hîp nhÊt cña nhiÒu ThÞ téc. - §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña Bé l¹c: + VÉn cïng huyÕt téc, thùc hiÖn chÕ ®é c«ng h÷u. + Bé l¹c cã tªn gäi riªng. + Cã tiÕng nãi, tÝn ngìng, tËp qu¸n chung. + Cã c¬ quan quyÒn lùc tèi cao lµ Héi ®ång Bé l¹c. * H×nh thøc céng ®ång ngêi Bé téc: - Bé téc lµ khèi céng ®ång ngêi cã chung nguån gèc, c tró trong cïng mét khu vùc, gÇn gòi nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ chÊp nhËn mét thiÕt chÕ x· héi nhÊt ®Þnh. - Bé téc ra ®êi trªn c¬ së x· héi cã giai cÊp vµ nhµ níc, xuÊt hiÖn ®Çu tiªn trong chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, tån taÞ cho ®Õn hÝnh th¸i kinh tÕ- x· héi Phong kiÕn. - §Æc ®iÓm cña Bé téc: + Bé téc ë giai ®o¹n chiÕm h÷u n« lÖ. N« lÖ lµ lùc lîng s¶n xuÊt chñ yÕu cña chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ. N« lÖ bÞ g¹t ra khái khèi céng ®ång ngêi, lµ nh÷ng ngêi ngoµi bé l¹c. + Bé téc ë giai ®o¹n chiÕm h÷u n« lÖ ®îc x©y dùng trªn c¬ së céng ®ång ng«n ng÷, ®Þa vùc c tró, v¨n ho¸ vµ céng ®ång s¬ khai vÒ kinh tÕ. + Bé téc ë giai ®o¹n chÕ ®é phong kiÕn:
- 9 Bé téc lµ khèi céng ®ång ph¸t triÓn cao h¬n. H¹t nh©n Bé téc lóc nµy lµ n«ng d©n. Giai cÊp thèng trÞ vµ quý téc n»m ngoµi khèi céng ®ång ngêi. Nh vËy, Bé téc ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi mét giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh. * H×nh thøc céng ®ång D©n téc: - D©n téc lµ mét khèi céng ®ång ngêi æn ®Þnh ®îc h×nh thµnh trong lÞch sö, dùa trªn c¬ së céng ®ång vÒ l·nh thæ, kinh tÕ, ng«n ng÷, t©m lý biÓu hiÖn trong céng ®ång v¨n ho¸, ý thøc d©n téc vµ tªn gäi cña d©n téc m×nh. + H×nh thøc céng ®ång D©n téc ë ph¬ng T©y : -> Cuèi x· héi phong kiÕn, do sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, nhÊt lµ khoa häc – kü thuËt, trong x· héi ®· xuÊt hiÖn mét giai cÊp míi – giai cÊp t s¶n. ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc – kü thuËt vµo trong s¶n xuÊt, ®· lµm cho nÒn kinh tÕ hµng ho¸ t b¶n chñ nghÜa ngµy cµng ph¸t triÓn. §iÒu ®ã ®Æt ra sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c vïng, miÒn trong c¶ níc, t¹o thµnh thÞ trêng quèc gia chung thèng nhÊt. -> Tríc sù c« lËp vµ bã hÑp cña c¸c c¸t cø phong kiÕn dùa trªn quan hÖ Bé téc vµ chÕ ®é qu©n chñ ®éc ®o¸n, gia trëng phong kiÕn, ®· thóc ®Èy c¸c cuéc c¸ch m¹ng T s¶n næ ra ë c¸c níc ph¬ng T©y-> giai cÊp t s¶n ra ®êi. Sù ph¸t triÓn cña c¸c mèi quan hÖ t b¶n chñ nghÜa, ®· thóc ®Èy nhanh chãng sù h×nh thµnh mét céng ®ång ngêi míi ph¸t triÓn cao h¬n, liªn kÕt chÆt chÏ vµ bÒn v÷ng h¬n so víi Bé téc, ®ã lµ: D©n téc. + ë ph¬ng §«ng, do tån t¹i c¸c chÕ ®é n« lÖ vµ phong kiÕn ®iÓn h×nh (chÕ ®é n« lÖ gia trëng vµ phong kiÕn gia trëng). Nªn, hÇu hÕt c¸c D©n téc ë ph¬ng §«ng ra ®êi sím h¬n, g¾n víi chÕ ®é phong kiÕn.
- 10 => Nh vËy, D©n téc ph¬ng §«ng (D©n téc tiÒn t b¶n), ra ®êi sím h¬n D©n téc ph¬ng T©y. Tuy nhiªn, dï sím hay muén h¬n th× ®Æc tr- ng c¬ b¶n cña mét D©n téc vÉn thÓ hiÖn ®Çy ®ñ, kh¸ch quan. - §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña khèi céng ®ång D©n téc: + Céng ®ång vÒ ng«n ng÷. Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ kinh tÕ trong thÞ trêng quèc gia thèng nhÊt, ng«n ng÷ víi chøc n¨ng lµ c«ng cô giao tiÕp, ®· ®i ®Õn h×nh thµnh ng«n ng÷ D©n téc chung. Cô thÓ : -> Ng«n ng÷ phæ th«ng (thêng lµ ng«n ng÷ thñ ®«) thµnh ng«n ng÷ chung. ->Ng«n ng÷ ®Þa ph¬ng bÞ thu hÑp, gäi lµ ph¬ng ng÷. Tuy nhiªn, ph¬ng ng÷ vµ thæ ng÷ vÉn tån t¹i trong tõng ®Þa ph- ¬ng, tõng téc ngêi. + Céng ®ång vÒ ®Êt ®ai (l·nh thæ). -> T¹o mèi liªn hÖ mËt thiÕt vÒ kinh tÕ, sinh ho¹t v¨n ho¸ gi÷a c¸c thµnh viªn trong céng ®ång D©n téc. . L·nh thæ võa lµ ®èi tîng lao ®éng, võa lµ n¬i c tró l©u dµi cña mäi thµnh viªn, mang tÝnh æn ®Þnh, thèng nhÊt cao. . L·nh thæ lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c kh¸i niÖm : Tæ quèc, Quª h¬ng, Quèc gia, D©n téc... §ång thêi, cßn lµ n¬i nu«i dìng ý thøc D©n téc vµ nÒn v¨n ho¸ céng ®ång. -> L·nh thæ ®îc x¸c ®Þnh b»ng biªn giíi Quèc gia D©n téc. §îc c¸c D©n téc kh¸c c«ng nhËn vµ cã ý thøc s©u s¾c trong nh©n d©n D©n téc ®ã. + Céng ®ång vÒ kinh tÕ. Sù céng ®ång bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ cña D©n téc dùa trªn c¸c mèi liªn hÖ vÒ kinh tÕ: quan hÖ s¶n xuÊt, quan hÖ së h÷u, quan hÖ ph©n phèi, quan hÖ ph©n c«ng lao ®éng... Lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ kinh tÕ cña céng ®ång D©n téc. Cô thÓ :
- 11 -> NÒn kinh tÕ trong céng ®ång D©n téc ph¸t triÓn cao h¬n so víi c¸c céng ®ång tríc ®ã. -> Quan hÖ vÒ kinh tÕ ®· rµng buéc, g¾n kÕt c¸c thµnh viªn trong céng ®ång. -> C¸c thµnh viªn ph¶i chÞu sù ®iÒu tiÕt cña x· héi nh: Së h÷u t liÖu s¶n xuÊt, ph©n c«ng lao ®éng, ph©n phèi s¶n phÈm... + Céng ®ång vÒ v¨n ho¸, ý thøc d©n téc. Do cã mét m«i trêng Quèc gia D©n téc thèng nhÊt, víi mét ng«n ng÷ chung, nªn: -> §· h×nh thµnh c¸c ®Æc trng v¨n ho¸ chung cña c¶ D©n téc, t¹o ra b¶n s¾c D©n téc, x©y dùng ý thøc D©n téc trong tõng thµnh viªn rÊt cao. -> C¸c s¾c th¸i v¨n ho¸ téc ngêi ë c¸c ®Þa ph¬ng cßn tån t¹i, nhng suy yÕu dÇn t¹o nªn sù thèng nhÊt trong ®a d¹ng. - C¸c lo¹i h×nh D©n téc trong lÞch sö: + D©n téc tiÒn t b¶n. Lo¹i h×nh D©n téc nµy ra ®êi g¾n liÒn víi chÕ ®é phong kiÕn (ë ph- ¬ng §«ng) + Céng ®ång D©n téc t s¶n. Lo¹i h×nh D©n téc nµy g¾n liÒn víi sù ra ®êi cña CNTB, c¸ch m¹ng t s¶n (ë ph¬ng T©y). + Céng ®ång D©n téc x· héi chñ nghÜa. Ra ®êi g¾n liÒn víi cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n, ®¸nh dÊu b»ng sù th¾ng lîi vÜ ®¹i cña c¸ch m¹ng th¸ng Mêi Nga lÞch sö n¨m 1917. II. C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi ë viÖt nam 1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam * Téc ngêi: Lµ mét céng ®ång ngêi cã tªn tù gäi, ®Þa vùc c tró, ng«n ng÷ vµ ®Æc ®iÓm sinh ho¹t v¨n ho¸ riªng, cã thÓ lµ Bé l¹c hay mét D©n téc.
- 12 * C¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn cña c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam liªn tôc tõ thÊp ®Õn cao vµ lµ qu¸ tr×nh l©u dµi. - H×nh thøc x· héi ThÞ téc: + ThÞ téc MÉu quyÒn. Vai trß cña ngêi phô n÷ ®îc ®Ò cao trong gia ®×nh, h«n nh©n, x· héi. + ThÞ téc Phô quyÒn. Lµ h×nh thøc tån t¹i phæ biÕn trong x· héi ThÞ téc ë ViÖt Nam, cho ®Õn ngµy nay tµn d cña nã vÉn cßn truyÒn thèng h«n nh©n vµ lÊy hä theo dßng cha. - H×nh thøc tæ chøc Bé l¹c, Bé téc ë ViÖt Nam: Tån t¹i mét thêi gian dµi trong lÞch sö ViÖt Nam. - T¹i céng ®ång D©n téc ViÖt Nam: + Céng ®ång d©n téc ViÖt Nam ®· cã tõ l©u ®êi, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh dùng níc vµ gi÷ níc. + Sau th¾ng lîi cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü mïa xu©n n¨m 1975, lo¹i h×nh d©n téc XHCN ra ®êi trªn ®Êt níc VÞªt Nam. 2. §Æc ®iÓm c¬ b¶n vµ xu híng biÕn ®æi cña c¸c céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam a. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña c¸c céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam - ChÕ ®é c«ng x· nguyªn thuû tån t¹i kÐo dµi hµng v¹n n¨m, kÕt cÊu cña c«ng x· ThÞ téc kh¸ bÒn v÷ng. - C¸c h×nh thøc tæ chøc céng ®ång ngêi ®an xen vµo nhau. - C¸c khèi céng ®ång ngêi g¾n kÕt bÒn v÷ng. - Céng ®ång d©n téc ViÖt Nam h×nh thµnh g¾n ph¬ng thøc s¶n xuÊt ch©u ¸, ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Æc thï kiÓu ph¬ng §«ng. - ChÕ ®é c«ng x· n«ng th«n tån t¹i l©u ®êi phæ biÕn qua c¸c giai ®o¹n. - Nhµ níc phong kiÕn trung ¬ng tËp quyÒn sím ®îc x¸c lËp vµ lµ ngêi chñ së h÷u vÒ ruéng ®Êt.
- 13 - Kinh tÕ tËp trung ë Nhµ níc kh«ng mang tÝnh chÊt l·nh ®Þa, c¸t cø. - L·nh thæ c¬ b¶n thèng nhÊt trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®Êt níc - Cuéc ®Êu tranh chinh phôc thiªn nhiªn vµ chèng giÆc ngo¹i x©m lµ yÕu tè trùc, tiÕp g¾n kÕt tÝnh bÒn v÷ng, thèng nhÊt cña céng ®ång d©n téc ViÖt Nam. b. Xu híng biÕn ®æi cña c¸c céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam - Sù biÕn ®èi cña c¸c h×nh thøc tæ chøc céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam diÔn ra mét c¸ch tõ tõ, ®an xen vµo nhau. - C¸c h×nh thøc tæ chøc céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam xu híng vËn ®éng lu«n lu«n g¾n kÕt vµ hoµ nhËp vµo nhau trong mét khèi céng ®ång thèng nhÊt. - Ngµy nay, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng c¸c thµnh phÇn d©n téc ngµy cµng ®oµn kÕt, g¾n bã chÆt chÏ víi nhau trong ®¹i gia ®×nh d©n téc ViÖt Nam. - §oµn kÕt, thèng nhÊt lµ truyÒn thèng l©u ®êi cña d©n téc ViÖt Nam lµ h¹t nh©n t¹o nªn søc m¹nh ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh dùng níc, gi÷ níc. KÕt luËn Khi loµi ngêi hiÖn ®¹i (H«m«sapiªn) h×nh thµnh, còng lµ lóc h×nh thµnh c¸c céng ®ång téc ngêi (ThÞ téc). Cïng víi thêi gian vµ b¶n chÊt x· héi, loµi ngêi ®· tiÕn tíi h×nh thµnh c¸c : ThÞ téc, Bé l¹c, Bé téc, D©n téc. Mçi h×nh thøc lµ ®¸nh dÊu mét nÊc thang tiÕn ho¸, sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi. Ngµy nay, díi h×nh thøc céng ®ång D©n téi X· héi chñ nghÜa, víi sù ph¸t triÓn cao cña tiªu chÝ téc ngêi ë ViÖt Nam ta, ®Æt ra cho mçi téc ngêi, còng nh mäi thµnh viªn trong céng ®ång Quèc gia D©n téc ViÖt Nam võa ph¶i gi÷ g×n c¸c tiªu chÝ téc ngêi, võa ph¶i t¨ng cêng giao lu: kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ - x· héi…§Ó phÊn ®Êu ®Õn mét
- 14 lóc nµo ®ã, sÏ cïng víi toµn nh©n lo¹i tiÕn tíi x©y dùng mét céng ®ång D©n téc chung thèng nhÊt. Con ngêi ®îc tù do, Êm no, h¹nh phóc, ®îc ph¸t triÓn toµn diÖn c¸ nh©n…kh«ng cã ¸p bøc bãc lét…cïng chung søc x©y dùng mét thÕ giíi giµu m¹nh – x· héi Céng s¶n chñ nghÜa. Híng dÉn nghiªn cøu 1. C¸c tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh céng ®ång téc ngêi? 2. Lµm râ c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi vµ ®Æc ®iÓm cña chóng? 3. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c h×nh thøc céng ®ång téc ngêi ë ViÖt Nam? 4. §Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®æi cña c¸c céng ®ång téc ngêi ViÖt Nam? Ngµy th¸ng n¨m 200 Gi¸o viªn
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
-
KINH TẾ LƯỢNG - Chương 4: MÔ HÌNH HỒI QUY BỘI
15 p | 338 | 80
-
Bài giảng Bài 4: Xã hội hóa và quá trình hình thành cái tôi
20 p | 516 | 28
-
Bài giảng Nguyên lý cơ bản chủ nghĩa Mác - Lênin: Chuyên đề 4 - TS. Nguyễn Minh Tuấn
11 p | 176 | 25
-
Bài giảng Triết học nâng cao - Chương 4: Sự ra đời và phát triển của triết học Mác - Lênin
18 p | 179 | 25
-
Bài giảng Tổ chức trò chơi dân gian - Trịnh Thị Ngà
19 p | 273 | 24
-
Bài giảng môn lý thuyết ôtômát và ngôn ngữ hình thức - Chương 10
11 p | 132 | 24
-
Bài giảng Xây dựng câu hỏi toán PISA: Phần 3 & 4
7 p | 214 | 15
-
Bài giảng Kinh tế chính trị Mác-Lênin: Chương 4 - Trường ĐH Thương Mại
15 p | 129 | 10
-
HỆ THỐNG PHÂN LOẠI - ĐỊNH DANH CÁC LOÀI NẤM DA – PHẦN 4
20 p | 73 | 7
-
Bài giảng Triết học - Chương 4: Chủ nghĩa duy vật
11 p | 47 | 5
-
Bài giảng Lý luận Nhà nước và pháp luật - Bài 4: Hình thức pháp luật
15 p | 77 | 5
-
Bài giảng Quá trình hình thành, phát triển và các trường phái, triết gia tiêu biểu
11 p | 106 | 5
-
KINH TẾ LƯỢNG - THỐNG KÊ MÔ TẢ - 4
14 p | 79 | 4
-
Bài giảng Lịch sử các học thuyết kinh tế - Chương 4
19 p | 126 | 4
-
Bài giảng Kế hoạch hóa phát triển - Chương 4: Phương pháp kế hoạch hóa phát triển
12 p | 20 | 3
-
Bài giảng Triết học: Chương 4 - ĐH Ngân hàng TP.HCM
11 p | 96 | 2
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn