Hội chứng dễ bị tổn thương là một hội chứng lâm sàng thường gặp ở người cao tuổi, dự báo nguy cơ cao những bất lợi về sức khỏe (tình trạng té ngã, khuyết tật, tăng số lần nhập viện và thậm chí là tử vong). Và để hiểu rõ hơn về hội chứng này mời các bạn tham khảo bài giảng Hội chứng dễ bị tổn thương (Frailty) sau đây.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Hội chứng dễ bị tổn thương (Frailty)
- HỘI CHỨNG DỄ BỊ TỔN THƯƠNG
(FRAILTY)
- ĐẠI CƯƠNG
Già hóa dân số là một trong những vấn đề toàn cầu
và ảnh hưởng lớn đến tất cả các khía cạnh của xã
hội
Thế giới : 9 người có 1 người từ 60 tuổi trở lên, dự
tính năm 2050 cứ 5 người sẽ có 1 người từ 60 tuổi
trở lên.
Việt Nam: Tỷ lệ dân số từ 60 tuổi trở lên đang ở
nhóm cao nhất thế giới.
Già hóa dân số đã đặt ra một thách thức lớn đối với
ngành y tế trong việc chăm sóc, phòng ngừa và
điều trị cho NCT.
- ĐẠI CƯƠNG
Già hoá dân số ngày càng tăng Tỷ lệ dân số 60+ trên thế
giới
19502050
“Già hoá dân số” là vấn đề mang
tính toàn cầu và ảnh hưởng tới tất
cả các quốc gia
“Già hoá dân số” xuất hiện ở thế
kỷ XX và còn tiếp tục tăng lên ở
thế kỷ XXI
20092050: tăng gấp đôi: 11% =>
22% (60+)
- ĐẠI CƯƠNG
- HCDBTT: HC lâm sàng thường gặp ở NCT, dự báo
nguy cơ cao những bất lợi về sức khỏe (tình trạng
té ngã, khuyết tật, tăng số lần nhập viện và thậm chí
là tử vong).
- - HCDBTT: dấu hiệu tiên lượng quan trọng góp
phần ngăn chặn, trì hoãn tình trạng tiến triển nặng
hơn các biến cố về sức khỏe NCT
- - Phát hiện, sàng lọc và can thiệp sớm những BN
có HCDBTT là biện pháp hữu hiệu giảm thiểu gánh
nặng bệnh tật và chi phí cho xã hội.
- KHÁI NIỆM
HCDBTT là một trạng thái lâm sàng xảy ra do sự tích tụ
của quá trình suy giảm chức năng nhiều hệ thống cơ
quan trong cơ thể, đặc trưng bởi trạng thái dễ bị tổn
thương với các yếu tố căng thẳng và dự đoán kết quả bất
lợi cho sức khỏe.
- KHÁI NIỆM
Hội chứng lão khoa
Trạng thái lâm sàng xảy ra do sự
tích tụ của quá trình suy giảm chức
năng nhiều hệ thống cơ quan trong
cơ thể, đặc trưng bởi trạng thái dễ
HỘI CHỨNG
DỄ BỊ TỔN bị tổn thương với các yếu tố căng
THƯƠNG thẳng
Dẫn đến hậu quả bất lợi cho NCT
( té ngã, suy giảm nhận thức,
khuyết tật, tử vong)
Có thể ngăn chặn, trì hoãn, điều trị
nếu phát hiện và can thiệp sớm
- TỶ LỆ HCDBTT
Tỷ lệ HCDBTT ở cộng đồng: 10,7%, tiền HCDBTT là
41,6%, tăng theo tuổi và cao hơn ở phụ nữ, dao động
4,0% đến 59,1%, tùy thuộc quần thể nghiên cứu và tiêu
chuẩn xác định HCDBTT.
Peru: 27,8%
Ấn độ: chiếm 1/3 BN nằm viện
Brazil: 46,5% trong các BN nằm viện
- CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN
Chủng tộc
Tình trạng đa bệnh lý
Lối sống: trình độ học vấn thấp, điều kiện kinh tế xã
hội nghèo
Tình trạng suy dinh dưỡng
- SINH LÝ BỆNH
Dễ bị tổn thương với các yếu tố về
thể chất, XH, MT
Giảm dự trữ sinh lý
Frailty
Rối loạn điều hòa nhiều hệ thống
sinh lý
- SINH LÝ BỆNH
Yếu tố gây đông máu
(D dinmer, fibrinogen Giảm và
Giảm và
RLKL cơ
Suy dinh
Căng thẳng sinh
dưỡng
lý và bệnh lý mãn
Bệnh kèm
tính
theo
Cytokine tiền viêm HCLK
Suy giảm
nhận thức
Marker nội tiết Frailty
thần kinh
J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2006 Mar;61(3):262-6;
Age and Ageing 2009 38: 156-162
- SINH LÝ BỆNH
Frailty
Suy giảm chức năng
Tình trạng ốm yếu
Nhập viện
Trại dưỡng lão
Tử vong
- TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
1. Tiêu chuẩn Fried (FFI): ≥ 3/5 tiêu chuẩn
HCDBTT
> 4,5 kg trong năm vừa qua.
Giảm cân (Cân nặng năm trước – Cân nặng hiện tại)/
không chủ ý Cân nặng năm trước ≥ 0.05
Tình trạng Cơ lực tay
- TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
Thời gian đi bộ 15 bước (4,57m) với tốc độ
Sự chậm chạp bình thường ≤ 20% mức cơ bản (điều chỉnh
theo giới, chiều cao) hoặc không thể thực hiện
được.
Tổng số kilocalorie tiêu hao trong một tuần,
Mức hoạt tính toán dựa trên phiên bản ngắn của bộ câu
động thể lực hỏi các hoạt động Minnesota leisure time
thấp physical activity Questionnaire
Biến này được phân chia theo giới
- TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
2. Thang điểm Edmonton Frail Scale
Dựa trên 9 lĩnh vực
Có giá trị, đáng tin cậy và khả thi, người không có chuyên
môn sâu về lão khoa cũng có thể sử dụng được.
Tổng điểm ≥ 7/17 HCDBTT
- Xin hãy tưởng tượng vòng tròn này là 1 chiếc đồng hồ. Không có lỗi Lỗi nhỏ về khoảng Các lỗi khác
Nhận thức
Xin Ông/ Bà vui lòng đánh số giờ vào vị trí đúng và sau đó hãy vẽ kim đồng cách
hồ chỉ 11 giờ 10 phút
Trong năm vừa rồi Ông/ Bà nhập viện mấy lần? 0 12 >2
Tình trạng tổng quát Nhìn chung, Ông/ Bà cảm thấy tình trạng sức khỏe của mình như thế nào?
Rất tốt/ Tốt Trung bình Xấu
Ông/ Bà có cần giúp đỡ về: 01 24 58
□ Nấu ăn
□ Đi chợ, mua sắm
□ Đi lại
Sự độc lập về chức
□ Gọi điện thoại
năng
□ Vệ sinh nhà cửa
□ Giặt giũ
□ Quản lý tiền bạc
□ Dùng thuốc
Sự hỗ trợ về mặt xã Khi Ông/ Bà cần sự giúp đỡ, Ông/ Bà có thể nhờ được ai đó sẵn lòng giúp Luôn luôn Thỉnh thoảng Không bao giờ
hội được mình không?
Không Có
Ông/ Bà có dùng từ 5 loại thuốc trở lên mỗi ngày không?
Vấn đề dùng thuốc
Thỉnh thoảng Ông/ Bà có quên uống thuốc không? Không Có
Gần đây Ông/ Bà có sụt cân đến mức cảm thấy quần áo trở nên rộng hơn Không Có
Dinh dưỡng trước không?
Không Có
Tâm trạng Ông/ Bà có hay cảm thấy buồn hay trầm cảm không?
Không Có
Vấn đề tiểu tiện Ông/ Bà có bị tiểu không tự chủ không?
Mời Ông/ Bà ngồi lên chiếc ghế này với lưng và cánh tay ông/bà nghỉ ngơi. Một trong số
Sau đó, khi tôi nói "Đi", xin vui lòng đứng lên và đi bộ với tốc độ an toàn và 0–10 s 11–20 s động tác > 20
thoải mái đến vạch đã đánh dấu trên sàn nhà (khoảng 3m đi), sau đó quay giây,bệnh nhân
Hoạt động thể lực trở lại ghế và ngồi xuống . không thực hiện
được hoặc yêu
cầu hỗ trợ
- TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
3. Thang điểm Reported Edmonton Frail Scale
(REFS)
Cải tiến dựa trên thang điểm EFS, REFS áp dụng cho
BN điều trị các bệnh cấp tính trong bệnh viện.
Dễ thực hiện, có mối tương quan tốt với các thang điểm
khác, là công cụ hữu ích chẩn đoán HCDBTT, tiên lượng
và kiểm tra đáp ứng điều trị trên BN cao tuổi mắc bệnh
cấp tính nhập viện.
Tổng điểm ≥ 8/17 HCDBTT
- Xin hãy tưởng tượng vòng tròn này là 1 chiếc đồng hồ. Không có lỗi Lỗi nhỏ về khoảng Các lỗi khác
Nhận thức
Xin Ông/ Bà vui lòng đánh số giờ vào vị trí đúng và sau đó hãy vẽ kim đồng cách
hồ chỉ 11 giờ 10 phút
Trong năm vừa rồi Ông/ Bà nhập viện mấy lần? 0 12 >2
Tình trạng tổng quát Nhìn chung, Ông/ Bà cảm thấy tình trạng sức khỏe của mình như thế nào?
Rất tốt/ Tốt Trung bình Xấu
Ông/ Bà có cần giúp đỡ về: 01 24 58
□ Nấu ăn
□ Đi chợ, mua sắm
□ Đi lại
Sự độc lập về chức
□ Gọi điện thoại
năng
□ Vệ sinh nhà cửa
□ Giặt giũ
□ Quản lý tiền bạc
□ Dùng thuốc
Sự hỗ trợ về mặt xã Khi Ông/ Bà cần sự giúp đỡ, Ông/ Bà có thể nhờ được ai đó sẵn lòng giúp Luôn luôn Thỉnh thoảng Không bao giờ
hội được mình không?
Không Có
Ông/ Bà có dùng từ 5 loại thuốc trở lên mỗi ngày không?
Vấn đề dùng thuốc
Thỉnh thoảng Ông/ Bà có quên uống thuốc không? Không Có
Gần đây Ông/ Bà có sụt cân đến mức cảm thấy quần áo trở nên rộng hơn Không Có
Dinh dưỡng trước không?
Không Có
Tâm trạng Ông/ Bà có hay cảm thấy buồn hay trầm cảm không?
Không Có
Vấn đề tiểu tiện Ông/ Bà có bị tiểu không tự chủ không?
Cách đây hai tuần Ông/ Bà có thể làm những việc sau đây không:
(1) Làm việc nặng trong nhà như lau sàn nhà, lau cửa sổ, lau tường mà Có Không
không cần ai giúp đỡ?
Hoạt động thể lực (2) Lên cầu thang lên được 1 tầng lầu và đi xuống mà không cần ai giúp đỡ?
(3) Đi bộ được 1 km mà không cần ai giúp đỡ? Có Không
Có Không
- TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
4. Chỉ số Frailty Index (FI)
Đánh giá lão khoa toàn diện bằng cách đếm số lượng
thâm hụt tích lũy theo thời gian, bao gồm cả các
bệnh, khiếm khuyết về thể chất và nhận thức, yếu tố
nguy cơ về tâm lý xã hội và các hội chứng lão khoa
phổ biến khác.
- MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA
Chế độ ăn uống thích hợp: đầy đủ protein, vitamin và
chất khoáng.
Thường xuyên tập thể dục: một mình hoặc theo nhóm
(đi bộ, khiêu vũ, tập thể dục cân bằng vận động, nâng
tạ…)
Theo dõi thường xuyên kỹ năng cơ bản của cá nhân: đi
bộ, cân bằng và nhận thức.
Phòng ngừa nhiễm khuẩn do cúm, phế cầu khuẩn và
vắcxin herpes zoster
Đề phòng các yếu tố stress: sau phẫu thuật, phục hồi
nhanh chóng sau stress bằng dinh dưỡng và vật lý trị liệu
phù hợp.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
