Bài giảng Kế toán thuế - Chương 1: Tổng quan về thuế

4/23/2012<br /> <br /> LƯU Ý VỀ MÔN HỌC<br /> Thời lượng: 30 tiết<br /> <br /> MÔN THUẾ - THE TAX<br /> <br /> Thang điểm<br /> -<br /> <br /> Điểm quá trình: chiếm 30%<br /> + Dự lớp: 15% (chuyên cần,<br /> ầ thảo luận…)<br /> <br /> GV. NGUYỄN ĐOÀN CHÂU TRINH<br /> Email: trinh21dhnh@gmail.com<br /> <br /> + Bài kiểm tra: 15% (trắc nghiệm)<br /> -<br /> <br /> Cuối kỳ: chiếm 70%<br /> (thời gian: 60 phút; hình thức: trắc nghiệm, bài tập,<br /> <br /> trả lời câu hỏi ngắn liên quan toàn bộ nội dung học)<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> Chương 1: Tổng Quan Về Thuế<br /> <br /> * Sách<br /> <br /> Chương 2: Thuế Xuất – Nhập Khẩu<br /> <br /> 1. Giáo trình thuế Đại học Ngân Hàng Tp.HCM – NXB<br /> <br /> ặ Biệt<br /> ệ<br /> Chươngg 3: Thuế Tiêu Thụụ Đặc<br /> <br /> Thống Kê năm 2007.<br /> <br /> Chương 4: Thuế Giá Trị Gia Tăng<br /> <br /> 2. Giáo trình pháp luật về thuế - Tổng Cục Thuế<br /> <br /> Chương 5: Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp<br /> Chương 6: Thuế Thu Nhập Cá Nhân<br /> Chương 7: Phí, Lệ Phí & Thuế Khác<br /> <br /> (tài liệu thi chứng chỉ hành nghề năm 2009).<br /> 3. Giáo trình thuế NXB Thống Kê<br /> (PGS.TS. Phan Thị Cúc và đồng tác giả).<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> * Website<br /> 1. www.mof.gov.vn<br /> <br /> (Bộ Tài Chính)<br /> <br /> 2. www.gdt.gov.vn<br /> <br /> (Tổng Cục Thuế)<br /> <br /> 3. www.customs.gov.vn (Hải quan Việt Nam)<br /> <br /> CHƯƠNG I – TỔNG QUAN VỀ THUẾ<br /> OVERVIEW OF THE TAX<br /> GV. NGUYỄN ĐOÀN CHÂU TRINH<br /> <br /> 4. http://legal.khaitri.vn/<br /> 5. http://vbqppl.moj.gov.vn<br /> <br /> 1<br /> <br /> 4/23/2012<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> NỘI DUNG CHƯƠNG I<br /> <br /> * Văn bản pháp luật<br /> 1. Luật quản lý thuế 78/2006/QH11 ngày 29/11/2006<br /> <br /> 1<br /> <br /> Quá trình phát triển của thuế<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bản chất<br /> chất, chức năng,<br /> năng vai trò của thuế<br /> <br /> 3<br /> <br /> Các yếu tố cơ bản của một luật thuế<br /> <br /> 4<br /> <br /> Phân loại thuế<br /> <br /> 2. Nghị định 85/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 hướng dẫn<br /> luật quản lý thuế.<br /> 3. Nghị định 106/2010/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung NĐ<br /> 85/2007/NĐ-CP và NĐ 100/2008/NĐ-CP.<br /> 4. Thông tư 28/2011/TT-BTC ngày 28/2/2011 hướng dẫn<br /> một số điều của luật quản lý thuế, NĐ 85/2007/NĐ-CP và<br /> NĐ 106/2010/NĐ-CP.<br /> <br /> 1. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA THUẾ<br /> <br /> 1.1. NGUỒN GỐC CỦA THUẾ<br />  Sự xuất hiện của Nhà nước tạo ra quyền lực tập trung<br /> <br /> 1.1<br /> <br /> Nguồn gốc của thuế<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> Khái niệm thuế<br /> <br /> 1.3<br /> <br /> Đặc điểm của thuế<br /> <br /> 1.4<br /> <br /> Quá trình phát triển của hệ thống thuế ở Việt Nam<br /> <br /> để Nhà nước ban hành các luật lệ về thuế buộc các thành<br /> viên trong xã hội phải thực hiện.<br />  Sự hình thành thu nhập trong xã hội là cơ sở tạo khả<br /> năng cho nguồn động viên về thuế.<br /> <br /> 1.2. KHÁI NIỆM THUẾ<br /> Thuế là một khoản đóng<br /> <br /> 1.3. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẾ<br /> Là khoản trích nộp bằng tiền<br /> <br /> góp bắt buộc của các pháp<br /> nhân, thể nhân cho Nhà<br /> nước theo mức độộ và thời<br /> hạn được pháp luật quy<br /> định, không mang tính chất<br /> hoàn trả trực tiếp, nhằm sử<br /> dụng cho mục đích chung<br /> toàn xã hội.<br /> <br /> Là khoản trích nộp bắt buộc<br /> Là khoản thu có tính chất xác định.<br /> Là khoản thu không có đối khoản cụ thể,<br /> không hoàn trả trực tiếp để đáp ứng nhu cầu<br /> chi tiêu của nhà nước.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4/23/2012<br /> <br /> 1.4. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN THUẾ VIỆT NAM<br /> <br /> 1.4.1. THỜI KỲ ĐẦU DỰNG NƯỚC & BẮC THUỘC<br /> <br /> 1.4.1. Thời kỳ đầu dựng nước và thời kỳ Bắc thuộc (cuối thời<br /> kỳ Hùng Vương đến giữa thế kỷ X)<br /> <br /> - Thời kỳ đầu dựng nước: xuất hiện mầm mống thuế, cống<br /> phẩm là những hiện vật, trong đó lương thực, thực phẩm,<br /> thú vật săn bắt là chủ yếu.<br /> <br /> 1.4.2. Dưới thời kỳ phong kiến (thế kỷ X đến giữa thế kỷ<br /> XIX), từ thời nhà Trần<br /> 11.4.3.<br /> 4 3 Thời kỳ nửa phong kiến,<br /> kiến nửa thuộc địa (cuối thế kỷ XIX<br /> đến năm 1945)<br /> <br /> - Thời Bắc thuộc: sự chuyển biến từ phương thức cống<br /> nạp sang phương thức bóc lột bằng tô thuế (hiện vật).<br /> <br /> 1.4.4. Sau cách mạng 8/1945 đến năm 1954<br /> 1.4.5. Từ năm 1954 đến 1975<br /> 1.4.6. Từ năm 1975 đến 1990<br /> 1.4.7. Lộ trình cải cách thuế Việt Nam trong thời kỳ đổi mới<br /> (từ năm 1990 đến nay)<br /> <br /> 1.4.2. DƯỚI THỜI PHONG KIẾN<br /> - Thời Trần: thuế thân, thuế điền<br /> - Thời Hồ, Lê: cơ bản giống trước, quy định lại ngạch thuế<br /> và đặt thêm thuế đất bãi trồng dâu nuôi tằm.<br /> - Thời Trịnh – Nguyễn: duy trì các loại thuế trước. Miền<br /> Bắc: đặt ra thêm thuế thuần ty, thuế muối, thuế thổ sản;<br /> miền Nam: thuế điền, thuế mỏ, thuế xuất cảng, nhập cảng.<br /> - Thời Nguyễn: quy định lại các loại thuế đinh, thuế điền,<br /> các loại thuế mới: thuế sản vật, thuế yến, thuế hương liệu,<br /> thuế đánh vào các tàu bè ngoại quốc ra vào buôn bán, thuế<br /> mỏ, thuế nha phiến …<br /> <br /> 1.4.3. THỜI NỬA PHONG KIẾN, NỬA THUỘC ĐỊA<br /> Dưới thời Pháp thuộc, thuế được huy động vào hệ thống<br /> ngân sách thuộc địa gồm nhiều tầng nấc, nhưng chúng lại<br /> được chuyển về chính quốc.<br /> - Ngân<br /> g sách Đôngg dương:<br /> g chủ yyếu là thuế qquan, thuế<br /> rượu, thuốc phiện, muối...<br /> - Ngân sách địa phương: chủ yếu là thuế thân, thuế<br /> ruộng đất, thuế lao dịch...<br /> <br /> 1.4.4. SAU CÁCH MẠNG 8/1945  1954<br /> <br /> 1.4.4. SAU CÁCH MẠNG 8/1945  1954<br /> <br /> - Sau khi giành được chính quyền: bãi bỏ thuế thân, thuế<br /> thổ trạch ở nông thôn và một số tạp thuế vô lý; miễn thuế<br /> điền thổ cho vùng bị lụt và giảm thuế điền 20% trong toàn<br /> quốc; đình chỉ thu thuế ở miền Nam (Nam Trung Bộ và<br /> Nam Bộ)…<br /> <br /> - Đến năm 1951: ban hành chính sách thuế mới gồm 7 thứ<br /> thuế:<br /> STT<br /> Loại thuế<br /> 1<br /> Thuế nông nghiệp<br /> 2<br /> Thuếế công thương nghiệp<br /> 3<br /> Thuế hàng hóa<br /> 4<br /> Thuế xuất nhập khẩu<br /> 5<br /> Thuế sát sinh<br /> 6<br /> Thuế trước bạ<br /> 7<br /> Thuế tem<br /> <br /> - Sau năm 1946: bắt đầu cải tiến chế độ thuế, tăng thuế<br /> suất nhiều loại thuế; thuế điền thổ.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 4/23/2012<br /> <br /> 1.4.5. TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1975<br /> * Luật thuế mới gồm 12 loại thuế:<br /> 1.Thuế doanh nghiệp<br /> <br /> 7.Thuế môn bài<br /> <br /> 2. Thuế hàng hóa<br /> <br /> 8.Thuế trước bạ<br /> <br /> 3.Thuế sát sinh<br /> <br /> 9.Thuế muối<br /> <br /> 4.Thuế buôn chuyến<br /> <br /> 1.4.6. TỪ NĂM 1975 ĐẾN NĂM 1990<br /> Sự hình thành một hệ thống thuế hoàn chỉnh nhất từ trước<br /> đến nay, bao gồm 9 loại thuế:<br /> 1. Thuế nông nghiệp<br /> <br /> 6. Thuế tài nguyên<br /> <br /> 2. Thuế doanh thu<br /> <br /> ập<br /> 7. Thuế thu nhập<br /> <br /> 3. Thuế tiêu thụ đặc biệt<br /> <br /> 8. Thuế nhà đất<br /> <br /> 10.Thuế rượu<br /> <br /> 4. Thuế lợi tức<br /> <br /> 9. Thuế vốn<br /> <br /> 5.Thuế thổ trạch<br /> <br /> 11.Thuế xuất nhập khẩu<br /> <br /> 5. Thuế xuất nhập khẩu<br /> <br /> 6.Thuế kinh doanh nghệ thuật<br /> <br /> 12.Chế độ thu quốc doanh<br /> <br /> Ngoài ra còn có một số phí và lệ phí như: lệ phí môn bài,<br /> lệ phí trước bạ, lệ phí giao thông, thuế sát sinh.<br /> <br /> HỆ THỐNG THUẾ CẢI CÁCH BƯỚC 1<br /> <br /> 1.4.7. LỘ TRÌNH CẢI CÁCH THUẾ<br /> Cải cách thuế bước 1 (1990 – 1995)<br /> Bắt đầu từ năm 28/12/1989, Việt Nam tiến hành cải<br /> cách thuế bước 1. Kết thúc cải cách bước 1, hệ thống thuế<br /> Việt Nam về cơ bản bao gồm 9 sắc thuế lớn được trình bày<br /> trong bảng dưới đây, trong đó một sốố loại thuếế tạo thành<br /> nguồn thu chủ lực lúc bấy giờ là thuế doanh thu, thuế xuất<br /> khẩu, thuế nhập khẩu, thuế TTĐB và thuế lợi tức.<br /> <br /> STT<br /> <br /> Luật<br /> <br /> Riêng vềề thuếế vốn,<br /> ố thực chất<br /> ấ trước mắt<br /> ắ là khoản thu trên<br /> vốn NSNN cấp:<br /> Thu trên <br /> =<br /> vốn<br /> <br /> Vốn <br /> +<br /> NSNN<br /> <br /> Tỷ lệ thu <br /> Vốn có <br /> về sử <br /> nguồn gốc  *<br /> dụng vốn <br /> từ NSNN<br /> NSNN<br /> <br /> Pháp lệnh<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> <br /> Thuế doanh thu<br /> Thuế tiêu thụ đặc biệt<br /> ợ tức<br /> Thuế lợi<br /> Thuế xuất nhập khẩu<br /> Thuế SD đất nông nghiệp<br /> Thuế chuyển QSDĐ<br /> Thuế tài nguyên<br /> <br /> 30/3/1990<br /> <br /> 8<br /> <br /> Thuế TN đối với NCTNC<br /> <br /> 27/12/1990<br /> <br /> 9<br /> 10<br /> <br /> Thuế nhà đất<br /> <br /> 31/7/1992<br /> <br /> Thuế môn bài (Nghị định)<br /> <br /> 19/10/1991<br /> <br /> 08/08/1990<br /> 08/08/1990<br /> 08/08/1990<br /> 26/12/1991<br /> 24/07/1993<br /> 5/7/1994<br /> <br /> CẢI CÁCH THUẾ BƯỚC 2 (1996-2000)<br /> <br /> CẢI CÁCH THUẾ BƯỚC 1<br /> Ngoài ra, còn một số sắc thuế mang tính chất lệ phí (như<br /> thuế môn bài, thuế sát sinh), một số lệ phí (như lệ phí<br /> trước bạ, lệ phí đăng ký kinh doanh, và phí (học phí, viện<br /> phí, thuỷ lợi phí v.v...)<br /> <br /> Hình thức văn bản và ngày<br /> ban hành<br /> <br /> Sắc thuế<br /> <br /> STT<br /> <br /> Sắc thuế<br /> <br /> Hình thức văn bản và ngày<br /> ban hành<br /> Luật<br /> <br /> Pháp lệnh<br /> <br /> 1<br /> <br /> Thuế GTGT (thay thuế doanh thu)<br /> <br /> 22/05/1997<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thuế tiêu thụ đặc biệt (mới)<br /> <br /> 10/06/1998<br /> <br /> 3<br /> <br /> y thuế lợi tức))<br /> Thuế TNDN ((thay<br /> <br /> 22/05/1997<br /> <br /> 4<br /> <br /> Luật sửa đổi, bổ sung Thuế XNK<br /> <br /> 01/06/1998<br /> <br /> 5<br /> <br /> Thuế sử dụng đất nông nghiệp<br /> <br /> 24/07/1993<br /> <br /> 6<br /> <br /> Luật sửa đổi, bổ sung Thuế CQSDĐ<br /> <br /> 13/01/2000<br /> <br /> 7<br /> <br /> Sửa đổi, bổ sung Thuế tài nguyên<br /> <br /> 16/04/1998<br /> <br /> 8<br /> <br /> Thuế TN đối với NCTNC (mới)<br /> <br /> 19/05/1994<br /> <br /> 9<br /> <br /> Sửa đổi, bổ sung Thuế nhà đất<br /> <br /> 19/05/1994<br /> <br /> 10<br /> <br /> Thuế môn bài (Nghị định)<br /> <br /> 09/09/1996<br /> <br /> 4<br /> <br /> 4/23/2012<br /> <br /> CẢI CÁCH THUẾ BƯỚC 3 (2001-2010)<br /> Hiện nay, hệ thống chính sách thuế có 9 loại thuế và các<br /> loại phí, lệ phí:<br /> Thuế trực thu<br /> <br /> Thuế gián thu<br /> <br /> ĐỊNH HƯỚNG CẢI CÁCH THUẾ (2011-2020)<br /> Hệ thống chính sách thuế trong giai đoạn 2011 – 2020:<br /> 1. Thuế giá trị gia tăng<br /> <br /> 6. Thuế tài nguyên<br /> <br /> Phí, lệ phí<br /> <br /> 1.Thuế GTGT<br /> <br /> 1.Thuế TNDN<br /> <br /> phí trước bạạ<br /> 1.Lệệ p<br /> <br /> 2. Thuế tiêu thụ đặc biệt<br /> <br /> 7. Thuế sử dụng đất NN<br /> <br /> 2.Thuế TTĐB<br /> <br /> 2.Thuế TNCN<br /> <br /> 2.Lệ phí đăng ký<br /> <br /> 3. Thuế XK -NK<br /> <br /> 8. Thuế sử dụng đất phi NN<br /> <br /> 3.Thuế XNK<br /> <br /> 3.Thuế SDĐNN<br /> <br /> 3.Phí cầu đường<br /> <br /> 4.Thuế môn bài<br /> <br /> 4.Thuế SDĐPNN<br /> <br /> 4.…<br /> <br /> 4. Thuế TNDN<br /> <br /> 9. Thuế bảo vệ môi trường<br /> <br /> 5. Thuế thu nhập cá nhân<br /> <br /> 10. Các khoản phí, lệ phí<br /> <br /> 5.Thuế tài nguyên<br /> <br /> HỆ THỐNG THUẾ VN HIỆN NAY<br /> Hiện tại, hệ thống thuế của VN gồm 9 sắc thuế, phí và lệ phí.<br /> Hình thức văn bản và<br /> STT<br /> Sắc thuế<br /> ngày ban hành<br /> Luật<br /> Pháp lệnh<br /> 1 Thuế giá trị gia tăng<br /> 03/06/2008<br /> 2 Thuế tiêu thụ đặc biệt<br /> 14/11/2008<br /> 3 Thuế xuất nhập khẩu<br /> 14/06/2005<br /> 4<br /> Thuế bảo vệ môi trường<br /> 01/01/2012<br /> 5 Thuế TNDN<br /> 03/06/2008<br /> 6 Thuế thu nhập cá nhân<br /> 21/11/2007<br /> 7 Thuế sd đất nông nghiệp<br /> 10/07/1993<br /> 8 Thuế sd đất phi NN<br /> 17/06/2010<br /> 9 Thuế tài nguyên<br /> 25/11/2009<br /> <br /> 2.3. VAI TRÒ CỦA THUẾ<br /> * Là công cụ chủ yếu để huy động một phần của<br /> cải vật chất trong xã hội vào NSNN để đảm bảo<br /> nhu cầu chi tiêu của NN.<br /> <br /> 2. BẢN CHẤT, CHỨC NĂNG, VAI TRÒ<br /> 2.1. Bản chất thuế<br /> Bản chất của thuế là sự cưỡng chế nguồn tài chính từ<br /> nhân dân được thực hiện bởi Nhà nước.<br /> 2 2 Chức<br /> 2.2.<br /> Chứ năng<br /> ă của<br /> ủ thuế<br /> h ế<br />  Là nguồn thu chủ yếu của NSNN<br />  Chức năng phân phối lại nhằm đảm bảo công bằng<br /> xã hội<br />  Điều tiết vĩ mô nền kinh tế<br /> <br /> CÁC<br /> <br /> 1. Tên gọi<br /> <br /> YẾU<br /> <br /> 2. Đối tượng chịu thuế<br /> <br /> TỐ<br /> CƠ<br /> <br /> * Là công cụ góp phần đảm bảo sự bình đẳng<br /> giữa các thành phần kinh tế và công bằng xã hội.<br /> <br /> * Là công cụ quản lý, điều tiết vĩ mô nền kinh tế<br /> và đời sống xã hội của Nhà nước..<br /> <br /> 3. Người nộp thuế và người chịu thuế<br /> 4. Cơ sở tính thuế hay giá tính thuế<br /> 5.<br /> 5 Mức thuế,<br /> thuế thuế suất,<br /> suất biểu thuế<br /> <br /> BẢN<br /> <br /> 6. Phương pháp tính thuế<br /> <br /> CỦA<br /> <br /> 7. Nghĩa vụ của người nộp thuế<br /> <br /> LUẬT<br /> <br /> 8. Chế độ miễn, giảm, hoàn thuế<br /> <br /> THUẾ<br /> <br /> 9. Kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế<br /> <br /> 5<br /> <br />