Bài giảng kinh tế môi trường: Bài 3. Kinh tế học về ô nhiễm - Thuế và trợ cấp phát thải (khuyến khích kinh tế) - Phùng Thanh Bình

Chia sẻ: Le Linh Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:29

Thêm vào BST

Báo xấu

174
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dựa vào sản lượng chứ không phải lượng phát thải = Có thể khó đạt mức chất lượng môi trường như mong muốn. Để kết quả phù hợp với mức tối ưu chất lượng môi trường cần phải: Biết rõ mối quan hệ giữa sản lượng và lượng phát thải; Giả định rằng mối quan hệ này tương đối ổn định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng kinh tế môi trường: Bài 3. Kinh tế học về ô nhiễm - Thuế và trợ cấp phát thải (khuyến khích kinh tế) - Phùng Thanh Bình

Kinh teá Moâi tröôøng Baøi giaûng 3 KINH TEÁ HOÏC VEÀ OÂ NHIEÃM Chuû ñeà 4: Thueá vaø trôï caáp phaùt thaûi (Các chính sách khuyến khích kinh tế) © PHUØNG THANH BÌNH 2006 Ñeà cöông ñeà nghò: A. Phaân loaïi thueá oâ nhieãm B. Thueá Pigou (Pigouvian Tax) C. Thueá phaùt thaûi (Emission Tax) D. Trôï caáp moâi tröôøng (Subsidy) E. Heä thoáng kyù quyõ – hoaøn traû (Deposit – Refund) Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 1
A. Phaân loaïi thueá oâ nhieãm (pollution tax/charge) Thueá saûn phaåm (Product charge) Thueá phaùt thaûi (Effluent/Emission charge) Phí söû duïng (User charge) Phí haønh chính (Administrative charge) B. Thueá Pigou (Thueá saûn phaåm) Muïc tieâu: Noäi hoùa chi phí ngoaïi taùc do oâ nhieãm gaây ra trong quaù trình saûn xuaát (Chi phí söû duïng haøng hoùa moâi tröôøng) Xaùc ñònh möùc thueá Pigou (tP): tP = MECQs (chi phí ngoaïi taùc bieân taïi möùc saûn löôïng hieäu quaû xaõ hoäi) Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 2
B. Thueá Pigou MSC = MPC + MEC Giaù ($) St = MPC + t S = MPC v ps s pe u MEC D = MPB = MSB 0 Qs Qe Giaáy (taán) B. Thueá Pigou Caùc vaán ñeà quan taâm: Laøm sao cô quan chöùc naêng coù theå quyeát ñònh möùc thueá hôïp lyù? Taùc ñoäng phaân phoái cuûa thueá laø gì? (Ai phaûi chòu thueá: Ngöôøi saûn xuaát hay ngöôøi tieâu duøng?) Chi phí haønh chính ñeå thu thueá? => Neân ñaùnh giaù caån thaän Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 3
B. Thueá Pigou Öu ñieåm: Döïa vaø saûn löôïng saûn xuaát => deã thöïc hieän vaø giaùm saùt vieäc thu thueá B. Thueá Pigou Nhöôïc ñieåm: Döïa vaøo saûn löôïng chöù khoâng phaûi löôïng phaùt thaûi => Coù theå khoù ñaït möùc chaát löôïng moâi tröôøng nhö mong muoán. Ñeå keát quaû phuø hôïp vôùi möùc toái öu chaát löôïng moâi tröôøng caàn phaûi: Bieát roõ moái quan heä giöõa saûn löôïng & löôïng phaùt thaûi Giaû ñònh raèng moái quan heä naøy töông ñoái oån ñònh Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 4
B. Thueá Pigou Nhöôïc ñieåm (tt): Coù theå khoâng thoûa maõn nguyeân taéc (PPP) Khoâng taïo ñoäng cô khuyeán khích caûi tieán coâng ngheä kieåm soaùt oâ nhieãm Khoù xaùc ñònh möùc thueá chính xaùc vì coù khaû naêng seõ daãn ñeán möùc thueá quaù cao hôn möùc thueá mong muoán => chaát löôïng moâi tröôøng quaù cao so vôùi möùc toái öu Khaû naêng daãn ñeán thaát baïi chính saùch Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 5
Phöông phaùp kieåm soaùt oâ nhieãm döïa treân cô sôû khuyeán khích kinh teá/taøi chính nhaèm laøm thay ñoåi haønh vi phaùt thaûi Coù theå thöïc hieän theo hai caùch: Ñaùnh theá treân ñôn vò phaùt thaûi Trôï caáp treân ñôn vò phaùt thaûi ñöôïc caét giaûm C. Thueá phaùt thaûi 1. Kinh teá hoïc cô baûn cuûa thueá phaùt thaûi 2. Thueá phaùt thaûi vaø hieäu quaû chi phí 3. Thueá phaùt thaûi so vôùi tieâu chuaån 4. Thueá phaùt thaûi vaø hoån hôïp phaùt thaûi khoâng ñoàng nhaát 5. Thueá phaùt thaûi vaø ñoäng cô khuyeán khích 6. Thueá phaùt thaûi vaø chi phí thöïc thi 7. Taùc ñoäng phaân phoái cuûa thueá phaùt thaûi Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 6
Thueá phaùt thaûi laø gì? Chuû theå gaây oâ nhieãm coù theå phaùt thaûi bao nhieâu tuøy muoán, nhöng löôïng phaùt thaûi cuûa hoï seõ ñöôïc ghi nhaän, ño löôøng vaø phaûi noäp thueá/moãi ñôn vò phaùt thaûi ra moâi tröôøng Coát loãi cuûa phöông phaùp thueá phaùt thaûi laø taïo ra ñoäng cô khuyeán khích kinh teá ñeå chính ngöôøi gaây oâ nhieãm phaûi töï tìm ra caùch toát nhaát ñeå giaûm löôïng phaùt thaûi, thay vì cô quan quaûn lyù moâi tröôøng xaùc ñònh neân giaûm nhö theá naøo Thueá phaùt thaûi laø gì? Thueáphaùt thaûi chæ laø moät bieán daïng cuûa thueá Pigou, … Khaùc bieät duy nhaát giöõa hai phöông phaùp naøy laø ôû choå thueá Pigou ñöôïc xaùc ñònh theo ñôn vò haøng hoùa hay dòch vuï trong khi ñoù thueá phaùt thaûi laïi tính theo ñôn vò phaùt thaûi ra moâi tröôøng Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 7
Khía caïnh kinh teá hoïc cô baûn cuûa thueá phaùt thaûi Giaû söû ta coù MAC = 200 – 4E Thueá = $100/taán/thaùng Toång chi phí tö nhaân cuûa vi65c thöïc thi thueá phaùt thaûi laø toång chi phí giaûm oâ nhieãm vaø tieàn thueá phaûi noäp Chuû theå gaây oâ nhieãm toái thieåu hoùa toång chi phí tö nhaân baèng caùch giaûm thaûi ñeán khi thueá suaát baèng chi phí giaûm oâ nhieãm bieân Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 8
c Khía caïnh kinh teá hoïc cô baûn cuûa thueá phaùt thaûi Qui taéc: Giaûm phaùt thaûi ñeán khi naøo MAC = Möùc thueá/leä phí oâ nhieãm Toång chi phí xí nghieäp phaûi chòu (TC) = Toång chi phí kieåm soaùt (TAC) + Thueá Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 9
Khía caïnh kinh teá hoïc cô baûn cuûa thueá phaùt thaûi Caùc coâng ty gaây oâ nhieãm thích coâng cuï tieâu chuaån hôn thueá phaùt thaûi, ngöôïc laïi xaõ hoäi laïi thích coâng cuï thueá hôn tieâu chuaån? Khía caïnh kinh teá hoïc cô baûn cuûa thueá phaùt thaûi Heä thoáng thueá seõ toán keùm cho caùc haõng nhieàu hôn so vôùi CAC. Vôùi moät tieâu chuaån, haõng coù cuøng toång chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm nhö thueá phaùt thaûi, nhöng cô baûn haõng vaãn söû duïng dòch vuï moâi tröôøng mieãn phí, trong khi ñoù vôùi thueá haõng seõ phaûi traû cho vieäc söû duïng caùc dòch vuï moâi tröôøng naøy Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 10
Khía caïnh kinh teá hoïc cô baûn cuûa thueá phaùt thaûi Ñoà thò haøm MAC caøng doác, thì caøng ít giaûm phaùt thaûi khi aùp duïng thueá Möùc thueá caøng cao, löôïng phaùt thaûi caøng giaûm nhieàu, vaø ngöôïc laïi Vaäy möùc thueá neân ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo cho hieäu quaû xaõ hoäi? Möùc thueá hieäu quaû xaõ hoäi? MAC = 200 – 4E MDC = 4E Cho MAC = MDC, ta coù thueá suaát laø $100/taán Tính toång thieät haïi giaûm? Tính toång chi phí giaûm oâ nhieãm? Tính lôïi ích xaõ hoäi roøng? Thueá? Coù phaûi laø chi phí xaõ hoäi khoâng? Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 11
Möùc thueá hieäu quaû xaõ hoäi? Toång chi phí = (a + b + c + d) + e Theo quan ñieåm cuûa haõng gaây oâ nhieãm, caû hai ñeàu laø chi phí thöïc cuûa mình Theo quan ñieåm xaõ hoäi, e laø chi phí xaõ hoäi thöïc, coøn phí oâ nhieãm chæ laø khoaûn thanh toaùn chuyeån giao => khi xem xeùt chi phí xaõ hoäi cuûa moät chöông trình thueá (CBA), neân loaïi tröø khoaûn thueá phaùt thaûi Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 12
Möùc thueá hieäu quaû xaõ hoäi? Töø e0 -> e* Chi phí thieät haïi giaûm = e + f Phaàn thieät haïi coøn laïi = b + d < khoaûn thueá haõng phaûi traû? => traùi vôùi yù töôûng “heä thoáng thueá phaùt thaûi döïa vaøo quyeàn söï duïng taøi nguyeân moâi tröôøng” => duøng moät suaát thueá cho taát caû caùc möùc phaùt thaûi (flat tax) seõ bò caùc haõng chæ trích Caùch giaûi quyeát nhö theá naøo cho thoûa ñaùng coù theå laø heä thoáng thueá hai phaàn, … Möùc thueá hieäu quaû xaõ hoäi? Neáu khoâng bieát MDC thì laøm sao xaùc ñònh ñöôïc möùc thueá phaùt thaûi? Quaù trình thöû sai => quan saùt phaûn öùng cuûa ngöôøi gaây oâ nhieãm thoâng qua (1) chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh (2) möùc ñaàu tö coâng ngheä kieåm soaùt oâ nhieãm; hoaëc Tröôùc khi quyeát ñònh neân tieán haønh moät nghieân cöùu ñeå coù yù töôûng sô boä veà hình daïng cuûa MAC vaø MDC Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 13
Thueá phaùt thaûi vaø hieäu quaû chi phí Taïi sao thueá phaùt thaûi ñaït hieäu quaû – chi phí? => Thoûa nguyeân taéc caân baèng bieân teá Thueá phaùt thaûi daãn ñeán tyû leä giaûm phaùt thaûi lôùn hôn ñoái vôùi caùc haõng coù MAC thaáp hôn. Ngöôïc laïi, caùc haõng vôùi MAC doác hôn seõ giaûm ít hôn Thueá phaùt thaûi vaø hieäu quaû chi phí A B $ $ MACA MACB 50 50 40 40 tk = 33 30 30 20 20 c a 10 10 b d 5 10 15 20 5 10 15 20 Emissions (tons/month) Emissions (tons/month) Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 14
tac t Thueá phaùt thaûi vaø tieâu chuaån Muïc tieâu giaûm löôïng phaùt thaûi xuoáng coøn 100kg/thaùng CAC: Moãi nguoàn chæ ñöôïc pheùp thaûi 50kg/thaùng. Thueá: $200/kg Keát quaû nhö sau: => CAC vi phaïm nguyeân taéc caân baèng bieân => khoâng hieäu quaû Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 15
Thueá phaùt thaûi vaø tieâu chuaån Khi MAC khaùc nhau, vôùi cuøng moät muïc tieâu phaùt thaûi, chi phí thöïc thi xaõ hoäi cuûa thueá luoân thaáp hôn chi phí cuûa tieâu chuaån ñoàng nhaát Thueá phaùt thaûi ñaït hieäu quaû chi phí thaäm chí cô quan quaûn lyù khoâng bieát gì veà MAC, trong khi ñoù ñeå ñaït hieäu quaû trong tröôøng hôïp duøng CAC caàn phaûi bieát chính xaùc MAC Thueá phaùt thaûi vaø chaát thaûi khoâng ñoàng nhaát Cho ñeán ñaây ta chæ xeùt caùc nguoàn gaây oâ nhieãm coù taùc ñoäng bieân nhö nhau leân chaát löôïng moâi tröôøng xung quanh. Treân thöïc teá khoâng phaûi luùc naøo cuõng vaäy Neáu aùp ñaët cuøng moät möùc thueá leân caùc nguoàn khaùc nhau seõ khoâng hieäu quaû. Vì moät suaát thueá duy nhaát chæ giaûi quyeát vaán ñeà khaùc bieät ôû MAC, chöù khoâng phaûi khaùc nhau ôû chi phí thieät haïi Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 16
Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 17
Thueá phaùt thaûi vaø chaát thaûi khoâng ñoàng nhaát Heä thoáng thueá theo vuøng: AÙp duïng moät möùc thueá trong cuøng moät vuøng cho taát caû caùc nguoàn, vaø caùc vuøng khaùc nhau seõ chòu möùc thueá khaùc nhau Thueá phaùt thaûi vaø khuyeán khích caûi tieán coâng ngheä Öu ñieåm cuûa thueá/leä phí oâ nhieãm laø coù tính khuyeán khích caûi tieán coâng ngheä raát cao Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 18
MAC 1 MAC 2 t c a d b e 0 e2 e1 Emissions (tons/year) Thueá phaùt thaûi vaø ñoäng cô cho R&D Thueá phaùt thaûi vaø khuyeán khích caûi tieán coâng ngheä Tröôùc khi caûi tieán coâng ngheä (e1): Chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm = d + e Tieàn noäp thueá oâ nhieãm = a + b + c Sau khi caûi tieán coâng ngheä (e2): Chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm = b + e Tieàn noäp thueá oâ nhieãm = a => Giaûm c + d Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 19
Thueá phaùt thaûi vaø khuyeán khích caûi tieán coâng ngheä Hai khaùc bieät giöõa ñoäng cô thay ñoåi coâng ngheä cuûa thueá vaø tieâu chuaån: Với thuế nỗ lực R&D của công ty sẽ giảm được nhiều chi phí liên quan đến kiểm soát ô nhiễm hơn khi áp dụng công cụ tiêu chuẩn Với thuế, công ty sẽ tự động giảm phát thải bởi vì công ty sẽ tìm cách dịch chuyển hàm số chi phí giảm ô nhiễm biên xuống dưới, trong khi công cụ tiêu chuẩn không cho phép thực hiện cơ chế này Thueá phaùt thaûi vaø chi phí thöïc thi Taùc ñoäng phaân phoái thu nhaäp cuûa thueá phaùt thaûi (tham khaûo taøi lieäu) Lecture 3.4: Thuế và trợ cấp môi trường (khuyến khích kinh tế) 20