Bài giảng "Luật quốc tế: Quốc gia trong luật quốc tế" do ThS. Nguyễn Thị Vân Huyền biên soạn cung cấp cho người học các kiến thức: Khái niệm quốc gia, phương pháp công nhận, vấn đề kế thừa quốc gia trong quan hệ quốc tế, vấn đề công nhận trong luật quốc tế. Mời các bạn cùng tham khảo.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Luật quốc tế: Quốc gia trong luật quốc tế - ThS. Nguyễn Thị Vân Huyền
- QUỐC GIA TRONG LUẬT
QUỐC TẾ
- I. KHÁI NIỆM QUỐC GIA
1. Các yếu tố cấu thành quốc gia
- Lãnh thổ xác định
- Dân cư ổn định
- Chính phủ
- Khả năng tham gia vào mối quan hệ
với các chủ thể khác của luật quốc tế
(Điều 1, Công ước Montevideo 1933)
- 2.Quyền năng chủ thể của quốc
gia
Khái niệm: Quyền năng chủ thể của
LQT là khả năng pháp lý đặc biệt của
những chủ thể mang quyền và nghĩa
vụ pháp lý quốc tế.
Mỗi chủ thể đều có quyền năng riêng
biệt gồm năng lực pháp lý quốc tế và
năng lực hành vi quốc tế
- Năng lực pháp lý quốc tế
Là khả năng của chủ thể được thực
hiện các quyền và nghĩa vụ chủ thể
khi tham gia vào các quan hệ pháp lý
quốc tế
Năng lực hành vi quốc tế là khả năng
chủ thể được thừa nhận bằng chính
hành vi pháp lý độc lập của mình, tự
tạo cho bản thân quyền chủ thể và
nghĩa vụ pháp lý tương ứng.
- Nội dung của năng lực chủ
thể
Được biểu hiện trong tổng thể các
quyền và nghĩa vụ được quy định bởi
các quy phạm pháp luật quốc tế
- Các quyền và nghĩa vụ cơ bản
của quốc gia
Các quyền cơ bản
Quyền bình đẳng về chủ quyền và quyền lợi trong
quan hệ quốc tế
Quyền được tự vệ cá thể hoặc tập thể trong trường
hợp bị xâm lược hoặc bị tấn công bằng vũ trang
Quyền được tồn tại trong hòa bình
Quyền bất khả xâm phạm về lãnh thổ biên giới
Quyền được tham gia xây dựng pháp luật quốc tế
Quyền được tự do thiết lập và thực hiện quan hệ với
các chủ thể khác của luật quốc tê
Quyền được trở thành thành viên của các tổ chức quốc
tế phổ cập
- Các nghĩa vụ cơ bản
Tôn trọng độc lập, chủ quyền của các quốc gia
khác
Tôn trọng sự bất khả xâm phạm lãnh thổ, biên
giới của quốc gia khác
Không sử dụng vũ lực, đe dọa sử dụng vũ lực
trong quan hệ quốc tế
Không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc
gia khác
Hợp tác hữu nghị với các quốc gia khác nhằm
duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
Tận tâm thực hiện các cam kết quốc tế
Nghĩa vụ giải quyết tranh chấp quốc tế bằng
phương pháp hòa bình.
- Văn bản quy định
Công ước Montevideo ngày 26//12/1933
Hiến chương Liên Hợp Quốc 24/10/1945
Tuyên ngôn về các quyền và nghĩa vụ
quốc tế cơ bản của quốc gia tại kỳ họp
thứ IV của Đại hội đồng LHQ
Tuyên bố năm 1970 về các nguyên tắc
cơ bản của luật quốc tế
Công ước về quyền và nghĩa vụ cơ bản
của quốc gia trong sinh hoạt quốc tế
được thông qua tại kỳ họp lần thứ XXXIII
của Đại hội đồng LHQ năm 1978
- Quốc gia là chủ thể cơ bản, chủ
yếu của luật quốc tế
Quốc gia là chủ thể xuất hiện đầu tiên
của luật quốc tế
Quốc gia là chủ thể đầu tiên xây dựng
nên quy phạm pháp luật quốc tế
Quốc gia là chủ thể duy nhất có khả
năng tạo ra các chủ thể khác trong
luật quốc tế
Quốc gia là chủ thể cơ bản và chủ
yếu thực hiện và áp dụng các biện
pháp cưỡng chế thi hành luật quốc tế
- II. Vấn đề công nhận trong
luật quốc tế
Khái niệm:
Công nhận trong luật quốc tế là hành vi
chính trị pháp lý, dựa trên ý chí độc lập
của quốc gia công nhận nhằm thể hiện
thái độ của mình đối với đường lối,
chính sách, chế độ chính trị, kinh tế, xã
hội của bên được công nhận và xác lập
những quan hệ quốc tế bình thường với
bên được công nhận
- Thể loại công nhận
Công nhận quốc gia mới: là công
nhận chủ thể mới trong luật quốc tế
Công nhận chính phủ mới: Là công
nhận người đại diện mới của quốc gia
trong quan hệ quốc tế.
Thể loại công nhận khác: Công nhận
dân tộc đang đấu tranh giành độc lập,
công nhận chính phủ lưu vong, công
nhận các bên tham chiến và các bên
khởi nghĩa
- Công nhận chính phủ mới (chính phủ
de facto)
Đủ năng lực để duy trì và thể hiện
quyền lực quốc gia trong một thời gian
dài.
Được đông đảo quần chúng nhân dân
ủng hộ.
Có khả năng kiểm soát toàn bộ hoặc
phần lớn lãnh thổ quốc gia một cách
độc lập
Tự quản lý mọi công việc của đất
nước.
- Hình thức công nhận
Công nhận DE-JURE: Công nhận
chính thức, đầy đủ, toàn diện
Công nhận DE-FACTO: công nhận
chính thức nhưng không đầy đủ, toàn
diện như công nhận De jure
Công nhận AD-HOC: là hình thức
công nhận đặc biệt chỉ phát sinh trong
một phạm vi nhất định nhằm tiến hành
một số công việc cụ thể không mang
tính chính thức
- Phương pháp công nhận
Minh thị: Công nhận được thể hiện rõ
ràng,minh bạch thông qua các hành vi
cụ thể
Mặc thị: Công nhận kín đáo, không
thể hiện một cách rõ ràng minh bạch
bằng các hành vi và hoạt động nào.
- Hệ quả pháp lý của sự công
nhận
◦Khẳng định quy chế pháp lý của bên
được công nhận
◦Tạo điều kiện cho bên được công nhận
tham gia một cách tích cực vào quan hệ
quốc tế
◦Mở đường cho việc thiết lập các quan hệ
nhiều mặt giữa bên công nhận và bên
được công nhận
- III. Vấn đề kế thừa quốc gia trong
quan hệ quốc tế
Khái niệm
Sự kế thừa của quốc gia là thuật ngữ dùng
để chỉ sự thay thế của một quốc gia này
cho một quốc gia khác trong việc gánh chịu
trách nhiệm về quan hệ quốc tế đối với một
lãnh thổ nào đó.
- Cơ sở làm phát sinh quan hệ kế thừa
của quốc gia
Có cuộc CMXH ở những nước không phải là
thuộc địa dẫn đến thay đổi hình thái xã hội làm
xuất hiện quốc gia mới trên trường quốc tế (CM
tháng 10/1917)
Có cuộc CMXH ở những nước vốn là thuộc địa
làm xuất hiện quốc gia mới trên trường quốc tế
(Việt Nam Nam 1945);
Do hợp nhất quốc gia;
Do sự phân chia quốc gia thành hai hay nhiều
quốc gia mới;
Do có sự chuyển nhượng, sáp nhập, trao đổi
một phần lãnh thổ của quốc gia này cho một
quốc gia khác;
- Các thức giải quyết vấn đề kế
thừa
Kế thừa quyền sở hữu đối với tài sản
Kế thừa quy chế thành viên tại các tổ
chức quốc tế và nghĩa vụ thành viên
điều ước quốc tế