intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Bài giảng Năng lượng tái tạo - Chương 4: Nhiệt mặt trời - ThS. Nguyễn Bá Thành

Chia sẻ: Minhle Tr | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:16

94
lượt xem
22
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chương này được biên soạn nhằm cung cấp cho sinh viên: Kiến thức về nguyên lý nhiệt động học, kiến thức về nhiệt mặt trời, kiến thức về nhiệt điện mặt trời. Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Năng lượng tái tạo - Chương 4: Nhiệt mặt trời - ThS. Nguyễn Bá Thành

  1. Chương 4 Nhiệt mặt trời 1 Chương này được biên soạn nhằm cung cấp cho sinh viên: Kiến thức về nguyên lý nhiệt động học. Kiến thức về nhiệt mặt trời. Kiến thức về nhiệt điện mặt trời. Câu hỏi của chương 4: 1. Anh/chị hãy cho biết các nguyên lý nhiệt động học? 2. Anh/chị hãy cho biết cấu tạo, nguyên lý hoạt động của máy nước nóng mặt  trời? 3.  Anh/chị hãy cho biết cấu tạo, nguyên lý hoạt động của các loại nhà máy nhiệt  điện mặt trời? ThS. Nguyễn Bá Thành
  2. Chương 4 Nhiệt mặt trời 2 Chương 4 Nhiệt mặt trời 4.1 Bức xạ mặt trời  Bức xạ mặt trời là dòng vật chất và năng lượng của Mặt Trời phát ra. Đây chính là  nguồn năng lượng chính cho các quá trình phong hóa, bóc mòn, vận chuyển, bồi tụ trên  Trái Đất, cũng như chiếu sáng và sưởi ấm cho các hành tinh trong hệ Mặt Trời. Năng lượng bức xạ Mặt trời thường biểu diễn bằng cal/cm².phút. Năng lượng bức xạ  Mặt trời ở gần Trái Đất ở vào khoảng 2 cal/cm².phút (hằng số mặt trời), có phổ nằm  trong dải bước sóng 0,17­4 μm với cực đại ở khoảng 0,475 μm. Toàn bộ Trái Đất nhận  được từ Mặt Trời 2,4.1018 cal/phút, gồm 48% năng lượng thuộc dải phổ ánh sáng khả  kiến (λ = 0,4­0,76 μm), 7% tia cực tím (λ  0,76 μm).Năng lượng mặt trời có thể  chia làm 2 loại cơ  bản:  Nhiệt năng và Quang năng. Các tế  bào quang điện (Photovoltaic cells ­ PV) sử  dụng   công nghệ  bán dẫn để  chuyển hóa trực tiếp năng lượng quang học thành dòng điện,   hoặc tích trữ vào pin, ắc quy để sử dụng sau đó. Nhiệt năng có thể được sử dụng để sưởi nóng các tòa nhà một cách thụ động thông  qua việc sử dụng một số vật liệu hoặc thiết kế kiến trúc, hoặc được sử dụng trực  tiếp để đun nóng nước phục vụ cho sinh hoạt hay sản xuất nhiệt điện mặt trời. Ở rất  nhiều khu vực khác nhau trên thế giới thiết bị đun nước nóng dùng năng lượng mặt  trời (bình nước nóng năng lượng mặt trời) hiện đang là một sự bổ sung quan trọng hay  một sự lựa thay thế cho các thiết bị cung cấp nước nóng thông thường dùng điện hoặc  gaz. 4.2  Các nguyên lý nhiệt động học ThS. Nguyễn Bá Thành
  3. Chương 4 Nhiệt mặt trời 3 Các nguyên lý nhiệt động học có thể áp dụng cho nhiều hệ vật lý, chỉ cần biết sự trao  đổi năng lượng với môi trường mà không phụ thuộc vào chi tiết tương tác trong các hệ  ấy. Albert Einstein đã dựa vào nhiệt động học để tiên đoán về  phát xạ  tự  nhiên. Gần  đây còn có một nghiên cứu về nhiệt động học hố đen. 4.2.1 Nguyên lý thứ nhất nhiệt động lực học (NĐLH) Nguyên lí thứ nhất của NĐLH là sự vận dụng định luật bản loàn và chuyển hoá năng  lượng vào các hiện tượng nhiệt. Sau đây là một trong nhiều cách phát biểu nguyên lí   này. Độ  biên thiên nội năng của hệ  bằng tổng công và nhiệt lượng mà hệ  nhận   được. ΔU = A + Q  Với quy ước về dấu thích hợp, biểu thức trên có thể dùng để diễn đạt các quá trình   truyền và chuyển hoá năng lượng khác như vật truyền nhiệt, vật thực hiện công, vật  thu nhiệt và thực hiện công...  Có những cách quy  ước về dấu của nhiệt lượng và công khác nhau. Sau đây là quy   ước dùng trong sách này. Q > 0: Hệ nhận nhiệt lượng; Q  0: Hệ nhận công; A 
  4. Chương 4 Nhiệt mặt trời 4  Mệnh đề trên được Clausius, nhà vật lí người Đức, phát biểu vào năm 1850, sau đó  được coi là một cách phát biểu của nguyên lí thứ hai của NĐLH. Mệnh đề này không   phủ  nhận khả  năng truyền nhiệt từ  vật lạnh sang vật nóng, chỉ  khẳng định là điều  này không thể tự xáy ra được. b) Cách phát biểu của Cac­nô Chúng ta đã biết, trong động cơ nhiệt chỉ có một phần nhiệt lượng do nhiên liệu bị  đốt cháy cung cấp được chuyển thành công cơ học, còn một phần được truyền cho  môi trường bên ngoài. Cac­nô (Carnot), nhà vật lí người Pháp, đã khái quát hoá hiện  tượng trên trong mệnh đề: Động cơ nhiệt không thể chuyển hoá tất cả nhiệt lượng nhận được thành công   cơ học. Chú ý: Người ta có thể chứng minh được hai cách phái biểu trên của nguyên lí thứ hai  của NĐLH là tương đương.  Theo nguyên lí II, mỗi động cơ nhiệt đều phải có ba bộ phận cơ bản là: Nguồn nóng để cung cấp nhiệt lượng (Q1). Bộ phận phát động gồm vật trung gian nhận nhiệt sinh công (A) gọi là tác nhân và các  thiết bị phát động. Nguồn lạnh để thu nhiệt lượng do tác nhân toả ra (Q2). Khi đó hiệu suất của động cơ nhiệt là: Trong đó, với Q1 là nhiệt lượng của nguồn nóng, Q2 là nhiệt lượng của nguồn lạnh. Hiệu suất của động cơ nhiệt bao giờ cũng nhỏ hơn 100%. Điều đó có nghĩa là nhiệt   lượng do nguồn nóng cung cấp không thể hoàn toàn biến thành công cơ học. 4.3 Cấu tạo, nguyên lý hoạt động Máy nước nóng năng lượng mặt trời  ThS. Nguyễn Bá Thành
  5. Chương 4 Nhiệt mặt trời 5 Hiện nay, ở nước ta, việc sử dụng nước nóng phần lớn được cung cấp từ nguồn điện  năng, qua các bình nóng lạnh, được chế tạo từ nhiều nước khác nhau như Italia, Mỹ,  Nhật Bản, Hàn Quốc... với công suất  định mức tiêu thụ  điện là  N = 2,5kW. Theo  thống kê sơ bộ, ở các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng  đã có tổng cộng trên 3 triệu bình. Thói quen của người Việt Nam là sử dụng bình đun  nước nóng vào giờ đi làm về (từ 18 ­ 20h hàng ngày) lại trùng hợp với thời gian cao  điểm của phụ tải. Do đó, đã góp phần làm tăng công suất đỉnh tại cao điểm buổi tối.  Qua phân tích quá trình sử  dụng  điện vì mục  đích cấp nước nóng cho thấy,  đây là  phương án kém hiệu quả kinh tế. Năng lượng mặt trời (NLMT) là nguồn năng lượng  thiên nhiên quý giá và  vô tận. Khai thác tối  đa nguồn NLMT là  một mắt xích quan  trọng trong chiến lược của thế  giới hiện nay với những  định hướng: Phát triển các  nguồn năng lượng nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế ngày càng tăng. Đồng thời  nỗ lực giảm mạnh sự phát thải khí "nhà kính" CO2 nhằm ngăn chặn mối hiểm họa  biến đổi khí hậu toàn cầu.Vì vậy, việc tìm kiếm một nguồn năng lượng sạch, dễ sử  dụng, nhằm cung cấp nước nóng, phục vụ cho các mục đích công nghiệp, sinh hoạt và  dịch vụ trong xã hội hiện đại là hết sức cấp bách. Nguồn năng lượng này cần đáp ứng  các đòi hỏi: o Có thể thay thế các nguồn năng lượng hiện sử dụng. o Là nguồn năng lượng sẵn có và giàu tiềm năng ở Việt Nam. o Là nguồn năng lượng sạch, không gây ô nhiễm môi trường. o Dễ sử dụng và khai thác,  Việt Nam nằm  ở khu vực xích đạo, có tiềm năng về  năng   lượng   mặt   trời,   cường   độ   bức   xạ   trung   bình   vào   khoảng   1346,8   ­   2153,5kWh/m2/năm và số giờ nắng trung bình từ  1.600 ­ 2.720h/năm, rất thuận  lợi cho việc phát triển và sử dụng năng lượng mặt trời. 4.3.1 Nguyên lý hoạt động máy nước nóng mặt trời 4.3.1.1 Cấu tạo máy nước nóng mặt trời ThS. Nguyễn Bá Thành
  6. Chương 4 Nhiệt mặt trời 6 Ánh sáng mặt trời mang theo một nguồn năng lượng rất lớn và một phần năng lượng  này sẽ biến đổi thành nhiệt năng khi gặp các vật có thể hấp thụ và phát sinh nhiệt  lượng. Tuỳ thuộc vào mức độ hấp thụ và phản xạ lại tia bức xạ mặt trời của mỗi vật  thể mà khả năng tăng nhiệt cũng như giữ nhiệt của mỗi vật thể khác nhau. Để giữ và  tận dụng nguồn nhiệt lượng tự nhiên này, người ta chế tạo các thiết bị đặc biệt để  hấp thụ nhiều nhất và phản xạ ít nhất lượng nhiệt này, nhằm các mục đích khác nhau,  trong đó có việc cấp nước nóng.   Bình nước nóng sử dụng năng lượng mặt trời trên nguyên lý chuyển năng lượng ánh  sáng mặt trời(quang năng) thành nhiệt năng (nước nóng) để phục vụ cho cuộc sống.  Sử dụng nước nóng bằng năng lượng mặt trời phá bỏ quan điểm sử dụng nước nóng  mất tiền, tạo thói quen trong cuộc sống là yếu tố lâu dài giúp tăng cường sức khỏe và  nâng cao chất lượng trong cuộc sống hiện đại. Một máy nước nóng năng lượng mặt trời bao gồm 3 phần: collector thu nhiệt (ống   thủy tinh chân không), bình chứa nước nóng và các phụ  kiện kèm theo (giá đỡ,  ống   nối,...). a) Bộ phận thu nhiệt:  Collector thu nhiệt có vai trò hết sức quan trọng. Trước đây phổ  biến là loại collector   phẳng làm bằng kim loại (dạng ống cánh với ống bằng đồng và cánh bằng đồng hoặc   nhôm). Gần đây, loại collector phẳng bằng nhựa (PP­R có độ  dẫn nhiệt cao) và loại   collector sử  dụng  ống thủy tinh 2 lớp rút chân không khá phổ  biến. Như  vậy là có 3   loại collector thu nhiệt: loại phẳng dạng ống cánh kim loại, dạng phẳng bằng nhựa và   dạng ống chân không. ThS. Nguyễn Bá Thành
  7. Chương 4 Nhiệt mặt trời 7  Hình 4.2 Máy nước nóng mặt trời Collector của máy nước nóng có dạng  ống thủy tinh 2 lớp rút chân không với hiệu   suất rất cao (>93%) và tuổi thọ tương đối cao nếu sử dụng đúng cách. Giá thành cũng   như chi phí thay thế ống rất rẻ, và ống có thể chịu đựng được sự va đập của các trận   mưa đá lớn. Lớp hấp thụ  của  ống được được sơn bằng công nghệ  phun mạ  do đó tính hấp thụ  bức xạ  mặt trời cao dẫn đến hiệu suất thu nhiệt của  ống khi tiếp xúc với ánh nắng  mặt trời rất cao (95%), hiệu suất phát xạ  nhiệt khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời   thấp 6%. Nhược điểm duy nhất là đòi hỏi nguồn nước cung cấp đảm bảo phải liên tục và có   chất lượng tốt, nhằm tránh gây phá hủy các ống thu nhiệt do “sốc nhiệt” hay đóng bẩn  sẽ làm giảm hiệu suất. ThS. Nguyễn Bá Thành
  8. Chương 4 Nhiệt mặt trời 8 b) Bình bảo ôn:   Cấu tạo gồm 3 lớp: Ruột bình, lớp bảo ôn và vỏ bình. Ruột bình. Được chế  tạo bằng thép không gỉ  SUS304/2B dùng trong công nghệ  thực phẩm và được hàn nối bằng phương pháp hàn cao tần do đó đảm bảo được   thành phần của nước khi sử dụng không bị thay đổi do súc tác của nhiệt độ. Lớp bảo ôn: Được làm từ  hợp chất PolyUrethane bọt PU cách ly 55 mm phun đẩy  áp lực cao. Trong điều kiện nhiệt độ   ổn định cho phép cách nhiệt rất tốt và giữ  được nhiệt độ rất lâu (khoảng 72 giờ); khả năng thất thoát nhiệt không đáng kể. Vỏ  bình: Làm bằng thép không gỉ, độ  dầy tiêu chuẩn mang lại cho bình độ  bền,   đẹp, sử  dụng tốt trong cả  những môi trường khắc nghiệt (vùng ven biển, hải  đải…). c) Gía đỡ máy: Làm bằng thép không gỉ 1.2mm định hình cao cấp rất bền­đẹp. Gía đỡ  được thiết kế  đặc biệt với góc nghiêng thích hợp giúp hấp thụ nhiệt tốt nhất tại mọi vị trí lắp đặt. 4.3.1.2 Nguyên lý hoặt động của máy nước nóng mặt trời Khi ánh sáng chiếu vào bộ phận thu nhiệt, các ống thủy tinh chân không với tính năng   hấp thụ nhiệt cao, tỷ lệ phát xạ thấp sẽ hấp thụ bức xạ ánh sáng mặt trời và chuyển  hoá thành nhiệt năng. Lượng nhiệt này sẽ làm nóng lượng nước có trong các ống thủy   tinh chân không. Với nguyên lý: nước nóng có tỷ  trọng nhỏ và nước lạnh có tỷ  trọng   lớn hơn, do đó nước lạnh đi xuống và nước nước sẽ đi lên tạo thành 1 vòng tuần hoàn  luân chuyển tự nhiên giữa ống thủy tinh và bồn chứa nước. Quá trình như thế diễn ra  liên tục cho đến khi nước trong bồn chứa đạt tới nhiệt độ cao nhất (80oC). 4.4 Các loại nhà máy nhiệt điện mặt trời  4.4.1 Hệ thống thu nhiệt dạng máng (Parabolic trough power plants) Giống như  tên gọi, trong nhà máy điện dạng hình máng parabol có rất nhiều tấm  gương dạng hình máng tập trung ánh sáng vào một điểm trọng tâm. Các bộ  thu ánh   ThS. Nguyễn Bá Thành
  9. Chương 4 Nhiệt mặt trời 9 sáng được đặt thẳng đứng cạnh nhau theo hàng  với chiều dài hàng trăm mét. Nhiều  hàng lại được đặt song song để hình thành nên toàn bộ vùng thu ánh sáng mặt trời.  Hình 4.3 Hệ thống thu nhiệt dạng máng Các bộ thu ánh sáng đơn lẻ  có thể quay theo chiều dọc trục để  theo sát sự  di chuyển  của mặt trời. Các tấm gương này tập trung ánh sáng lên gấp khoảng 80 lần tại điểm   trung tâm là những  ống hấp thụ. Những  ống này được bao bọc bởi một lớp kính để  hạn chế mất mát về nhiệt xảy ra. Một lớp vỏ bọc được chọn lựa đặc biệt bao ngoài   các ống hấp thụ để ngăn cản nhiệt tỏa ra ngoài qua bề mặt các ống. Với các hệ thống   truyền thống, một loại dầu giữ  nhiệt đặc biệt sẽ  chảy trong các  ống đó, và với tác   động của ánh sáng nhiệt độ  sẽ  lên đến 400 độ  C. Lượng nhiệt này sẽ  được vận  chuyển qua các bộ trao đổi nhiệt nơi tạo hơi quá nhiệt để  sử  dụng cho chu trình hơi  nước. Hơi nước quay tuabin và chạy máy phát, tạo ra điện. Sau khi qua các tầng của  tuabin nó được ngưng đọng lại thành nước và thông qua bơm được đưa trở  lại vòng  lặp. Nguyên lý sản xuất ra điện sử  dụng hơi nước gọi là chu trình Clausius­Rankin.   Quá trình này được sử  dụng trong các nhà máy điện hơi nước cổ  điển như  các nhà   máy nhiệt điện. ThS. Nguyễn Bá Thành
  10. Chương 4 Nhiệt mặt trời 10 Hình 4.4 Nguyên lý hoạt động của nhà máy nhiệt điện mặt trời  Trong lúc thời tiết xấu hay vào ban đêm một buồng đốt có thể  được sử  dụng song  song để  vận hành chu trình hơi nước. Điều này ngược lại với hệ  thống quang điện,   bởi nó đảm bảo công suất đầu ra suốt cả ngày, đồng thời nó cũng tăng sự hấp dẫn và   sự đảm bảo trong việc lập kế hoạch cung cấp điện cho cộng đồng. Về mặt phát thải  cacbon, sinh học hoặc năng lượng mới (cái tạo ra hydro) có thể  được sử  dụng giống   như  một nguồn nguyên liệu bổ  trợ hoặc các buồng đốt bằng nhiên liệu hóa thạch sẽ  được giới hạn hoàn toàn. Một giải pháp khác được đưa ra là sử  dụng các bồn nhiệt.   Hệ  thống mặt trời sẽ  hâm nóng các bồn nhiệt vào ban ngày khi lượng nhiệt từ  mặt   trời là dồi dào. Vào ban đêm hay khi thời tiết xấu các bồn chứa nhiệt này sẽ giúp vận  hành chu trình hơi nước. Các bồn nhiệt phải được thiết kế chịu được nhiệt độ lên tới   300 độ C. Các muối nóng chảy được sử dụng làm môi chất giữ nhiệt trong bồn. ThS. Nguyễn Bá Thành
  11. Chương 4 Nhiệt mặt trời 11 Hình 4.5 Nhà máy điện đảm bảo cung cấp điện cả ngày với sự hỗ trợ của bồn nhiệt Sự  phát triển của loại nhà máy này bắt đầu từ  năm 1906. Tại Mỹ  và nhiều vùng  ở  Cairo (Ai cập dưới thời kỳ cai trị của người Anh) các nghiên cứu ứng dụng đã được   thực hiện và bước đầu đã thành công. Nói chúng, cấu tạo và nguyên lý hoạt động của  chúng hầu như không đổi cho đến ngày hôm nay. Mặc dù vậy, các vấn đề có liên quan  đến vật liệu và các vấn đề kỹ thuật khác đã kết thúc nỗ lực đầu tiên về loại máy phát   với công suất lớn vào năm 1914, trước chiến tranh thế giới thứ nhất. Ngày nay Mỹ và một số nước châu Âu đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ để phát triển   loại hình nhà máy này. Một số nhà máy lớn được xây dựng tại Nevada (Mỹ), Guadix   (Tây Ban Nha). Sự  phát triển của công nghệ  cũng giúp tăng hiệu suất và giảm giá  thành. Một sự  lựa chọn mới là hóa hơi trực tiếp nước bằng ánh sáng mặt trời. Với  loại mới này, nước sẽ  được bay hơi dưới áp suất cao,  ở  nhiệt độ  khoảng 500 độ  C  trước khi được dẫn vào tuabin. 4.4.2 Hệ thống thu nhiệt dạng tháp (Solar tower power plant) Với nhà máy điện tháp mặt trời, hàng trăm hay thậm chí hàng nghìn các tấm gương   được lắp đặt xung quanh một tháp. Được gọi là các kính định nhật, những tấm gương  này được điều khiển riêng biệt bởi máy tính để  dõi theo sự  di chuyển của mặt trời   đồng thời hướng đến đỉnh tháp. Chúng phải được hướng với độ  chính xác vài phần  trăm của một độ để có thể phản chiếu ánh sáng đến điểm trung tâm (tâm điểm). Một   ThS. Nguyễn Bá Thành
  12. Chương 4 Nhiệt mặt trời 12 bình chứa sẽ  được đặt  ở  đó với thiết bị  thu, cái mà dưới tác dụng của ánh sáng tập  trung sẽ  được nung nóng lên đến nhiệt độ  trên 1000 độ  C. Không khí hay các muối   nóng chảy vận chuyển nhiệt. Tuabin khí hay hơi sẽ điều khiển máy phát để biến đổi  nhiệt thành năng lượng điện. Có hai loại nhà máy điện tháp, loại bình chứa thể tích không áp suất và loại bình chứa   có áp suất. Với loại bình chứa thể  tích không áp suất, không khí từ  môi trường sẽ  được chuyển đến bình chứa (nơi nhận các tia sáng phản xạ  từ  các tấm gương) bởi   một quạt gió. Bình chứa được nung nóng bởi các tia bức xạ mặt trời và chuyển nhiệt  độ đó qua cho không khí xung quanh (ở trong bình chứa). Không khí trước khi vào bình  chứa có nhiệt độ thấp. Nhiệt độ cao chỉ đạt được trong bình chứa. Loại nhà máy này  giảm mất mát nhiệt do phát xạ. Không khí được tăng nhiệt độ  lên từ  650 độ  C đến   850 độ  C, trước khi đưa vào lò hơi để  làm bay hơi nước, điều khiển chu trình hơi   trong tuabin. Trong trường hợp đòi hỏi, có thể  nó sẽ  được kết hợp với các loại nhà  máy điện khác. Hình 4.6 Loại bình chứa không áp suất Loại thứ hai là nhà máy điện tháp mặt trời với bình chứa có áp suất. Loại này đang  cho thấy nhiều tương lai hứa hẹn. ánh sáng được tập trung để đốt nóng không khí  trong bình chứa có áp suất khoảng 15 bar và nhiệt độ lên tới 1100 độ C. Không khí  nóng được sử dụng để chạy tuabin. Không khí nóng sau khi được sử dụng một lần ở  ThS. Nguyễn Bá Thành
  13. Chương 4 Nhiệt mặt trời 13 tuabin lại được tái sử dụng để tạo hơi nóng cho một chu trình khác. Với loại nhà máy này, hiệu suất sẽ tăng từ 35% đến 50%. Hình 4.7 Nhà máy điện với bình chứa áp suất Trái với nhà máy điện hình máng parabol, chúng ta hiện không có nhiều kinh nghiệm  về loại nhà máy này trên thị trường. Mặc dù vậy, mọi nghiên cứu ứng dụng để tối ưu  hóa các thành phần cấu tạo hay kiểm tra chúng hiện đã được tiến hành ở Almeria (Tây  Ban Nha), Daggett (Mỹ), và Rehovot (Israel). Nhà máy điện tháp đầu tiên được xây dựng có công suất 11 MW  ở  Seville, Tây Ban   Nha năm 2006. Mặc dù vậy, thay vì đốt nóng không khí thì bình chứa của nhà máy này  lại làm bay hơi nước. Do nhiệt độ  thấp, hiệu suất của nó tương đối thấp. Năm 2006  người ta cũng khởi động việc xây dựng một nhà máy có công suất 20 MW gần Seville  cũng như các nhà máy khác trong giai đoạn thiết kế. ThS. Nguyễn Bá Thành
  14. Chương 4 Nhiệt mặt trời 14 Hình 4.8 Nhà máy điện ở Almeria, Tây Ban Nha Trước khi thành công trên thị  trường, kỹ  thuật sử dụng trong nhà máy với bình chứa  không khí (không có áp suất) được phát triển lần đầu tại Đức đã được chứng minh là  phù hợp với ứng dụng thực tiễn. Hiện nó đã được kiểm tra tại nhà máy mới xây dựng  tại Julich, Đức, tuy nhiên nó chỉ có công suất khoảng 1,5 MW. Mục tiêu của chính phủ  Đức với loại nhà máy này chỉ là xuất khẩu công nghệ  cho các nước ở  vùng có nhiều   nắng nóng trên thế giới. 4.4.3 Hệ thống thu nhiệt dạng chảo – động cơ Stirling (Dish­Stirling power  plants) Trong khi nhà máy điện hình máng và tháp vẫn chỉ  kinh tế  khi được sử  dụng với  những ứng dụng cỡ vài MW, thì nhà máy điện mặt trời với tên gọi hệ thống đĩa­động   cơ Stirling có thể được sử  dụng cho nhu cầu nhỏ hơn – ví dụ, để  cung cấp điện cho   các khu dân cư hay các ngôi làng ở vùng xa xôi hẻo lánh. Với hệ thống này một gương   cầu lõm với kích cỡ  lớn sẽ  tập trung ánh sáng vào một điểm tập trung, gọi là tâm  điểm. Để  chắc rằng ánh sáng được tập trung đủ  mạnh, gương này sẽ  được điều  khiển dựa trên nhiều trục quay để  có thể  dõi theo một cách chính xác sự  di chuyển   của mặt trời. Một bộ nhận sẽ được cài đặt ở tâm điểm. Bộ nhận này sẽ truyền nhiệt   vào tâm của hệ thống: động cơ Stirling. Động cơ này sẽ chuyển hóa nhiệt thành động   năng và chạy máy phát, tạo ra điện. ThS. Nguyễn Bá Thành
  15. Chương 4 Nhiệt mặt trời 15 Một động cơ Stirling có thể được điều khiển không chỉ bởi nhiệt của mặt trời mà còn   nhiệt sinh ra bởi quá trình đốt nóng. Khi được kết hợp với các buồng đốt sinh học,   những nhà máy này có thể sản xuất ra điện vào buổi tối hay trong điều kiện thời tiết   xấu. Và sự sử dụng khí sinh học cũng tạo ra các phân tử cacbon. Nhà máy đầu tiên loại này đã được xây dựng tại  Ả  rập Sau đi, Mỹ  hay Tây Ban Nha  (hình vẽ). So với nhà máy điện máng và tháp, thì giá cho mỗi số điện loại này tương   đối cao. Giá thành sẽ giảm đi tương đối nếu được lắp đặt với yêu cầu công suất lớn. Hình 4.9 Nhà máy 10 kW ở Almeria Tây Ban Nha 4.4.4 Hệ thống thu nhiệt dạng ống khói (Solar chimney power plants) Có một sự  khác biệt lớn giữa nhà máy điện có ống khói với những nhà máy điện đã  nói đến  ở  trên. Trong khi nhà máy điện nhiệt mặt trời hoạt động dựa trên việc tập   trung ánh sáng thì nhà máy điện có  ống khói lại dựa trên nhiệt độ  của không khí.  Những khu thu thập được xây dựng bởi diện tích mặt phẳng lớn được bao phủ  bởi   một mái bằng kính hay nhựa. Một  ống khói cao sẽ  được đặt  ở  giữa khu vực đó, và   những mái hấp thụ  đặt vuông góc với  ống khói. Không khí có thể  di chuyển tự  do   dưới mái khổng lồ. Mặt trời làm ấm không khí dưới mái kính. Không khí này tiếp đến  sẽ di chuyển lên phía trên, chạy qua những phần dốc của mái và cuối cùng có tốc độ  rất nhanh chảy qua ống khói. Dòng không khí di chuyển sẽ điều khiển tua bin gió, cái  điều khiển máy phát tạo ra điện. ThS. Nguyễn Bá Thành
  16. Chương 4 Nhiệt mặt trời 16 Hình 4.10 Nhà máy điện mặt trời có thống thu nhiệt dạng ống khói Mặt đất dưới những mái kính có thể  dự  trữ  nhiệt nên nhà máy điện này vẫn có thể  tạo ta điện thậm chí sao khi mặt trời đã lặn. Nếu những  ống nước được đặt ở  dưới   đất, sẽ trữ đủ nhiệt để có thể giúp nhà máy cung cấp đủ điện trong tất cả các giờ. Đầu thập niên 80, một nhà máy điện nhỏ loại này với công suất định mức khoảng 50   kW đã được xây dựng gần Manzanares Tây Ban Nha. Mái thu nhận của nhà máy này   có đường kính trung bình là 122 mét và chiều cao trung bình là 1,85 mét. Ống khói cao   195 m và đường kính là 5 mét. Nhà máy điện này bị phá hủy vào năm 1988 sau khi một   trận bão đã quật đổ ống khói. Mặc dù vậy, tất cả những bài kiểm tra lên kế hoạch đã  được hoàn tất và những nhà máy điện nghiên cứu sẽ được trông đợi. Đó là thành công   đầu tiên của loại nhà máy này. Bởi hiệu suất của nhà máy điện  ống khói khi so sánh với các kỹ  thuật khác vẫn rất   thấp, những nhà máy này đòi hỏi một diện tích đất đai lớn. Hơn nữa, hiệu suất tăng   lên tỷ lệ thuận với chiều cao của tháp. Do vậy, để kinh tế, nhà máy điện này phải có   một kích cỡ  nhỏ. Ví dụ, những dự  án nhà máy mới hiện đang được thảo luận  ở  Úc.  Một nhà máy điện với công suất khoảng 200 MW với chiều cao tháp 1000 m, đường   kính 180 m và đường kính của khu vực thu ánh sáng bằng 6000 m. Sẽ rất khó khăn để  phỏng đoán liệu việc xây dựng nhà máy điện với cống suất lớn có được lợi về kinh tế  hay không. Nhưng dựa vào tầm nhìn dài hạn, nhà máy điện ống khói ở những vùng sa  mạc trên thế giới có tiềm năng để tạo ra sự cạnh tranh về kinh tế với những nhà máy   điện truyền thống khác.  ThS. Nguyễn Bá Thành
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2