Bài giảng Ngữ văn lớp 12: Thực hành một số phép tu từ cú pháp - Trường THPT Bình Chánh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

14
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Ngữ văn lớp 12: Thực hành một số phép tu từ cú pháp" với mục tiêu giúp học sinh nắm được một số phép tu từ cú pháp (phép lặp cú pháp, phép liệt kê, phép chêm xen) và tác dụng nghệ thuật của chúng; nhận biết và phân tích được các phép tu từ cú pháp trong văn bản, có kĩ năng sử dụng các phép tu từ cú pháp khi cần thiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Ngữ văn lớp 12: Thực hành một số phép tu từ cú pháp - Trường THPT Bình Chánh

Thùc hµnh mét sè phÐp tu tõ có ph¸p
I. PhÐp lÆp có ph¸p Bµi 1: a) Sù thËt lµ tõ mïa thu n¨m 1940, níc ta ®· thµnh thuéc ®Þa cña NhËt, chø kh«ng ph¶i thuéc ®Þa cña Ph¸p n÷a. Khi NhËt hµng §ång minh th× nh©n d©n c¶ níc ta ®· næi dËy giµnh chÝnh quyÒn, lËp nªn níc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ. Sù thËt lµ d©n ta ®· lÊy l¹i níc ViÖt Nam tõ tay NhËt, chø kh«ng ph¶i tõ tay Ph¸p. Ph¸p ch¹y, NhËt hµng, Vua B¶o §¹i tho¸i vÞ. D©n ta ®· ®¸nh ®æ c¸c xiÒng xÝch thùc d©n gÇn 100 n¨m nay ®Ó g©y dùng nªn níc ViÖt Nam ®éc lËp. D©n ta l¹i ®¸nh ®æ chÕ ®é qu©n chñ mÊy m¬i thÕ kØ mµ lËp nªn chÕ ®é D©n chñ Céng hoµ.
+ Sù thËt lµ tõ mïa thu n¨m 1940, n- íc ta ®· thµnh thuéc ®Þa cña NhËt, chø kh«ng ph¶i thuéc ®Þa cña Ph¸p n÷a. + Sù thËt lµ d©n ta ®· lÊy l¹i níc ViÖt Nam tõ tay NhËt, chø kh«ng ph¶i tõ tay Ph¸p. + D©n ta ®· ®¸nh ®æ c¸c xiÒng xÝch thùc d©n gÇn 100 n¨m nay ®Ó g©y dùng nªn níc ViÖt Nam ®éc lËp. + D©n ta l¹i ®¸nh ®æ chÕ ®é qu©n chñ mÊy m¬i thÕ kØ mµ lËp nªn chÕ ®é D©n chñ Céng hoµ.
+ Sù thËt lµ tõ mïa thu n¨m 1940, níc ta ®· thµnh thuéc ®Þa cña NhËt, chø kh«ng ph¶i thuéc®Þa cña Ph¸p n÷a. + Sù thËt lµ d©n ta ®· lÊy l¹i níc ViÖt Nam tõ tay NhËt, chø kh«ng ph¶i tõ tay Ph¸p.
KÕt cÊu ngöõ ph¸p ®îc lÆp l¹i: Thµnh phÇn phô Chñ ng÷ VÞ ng÷ 1 VÞ ng÷ 2 t×nh th¸i (P) C©u1 Sù thËt lµ tõ ®· thµnh chø kh«ng phaûi níc ta mïa thu n¨m thuéc ®Þa thuéc ®Þa cña 1940 cña NhËt Ph¸p nöõa C©u ®· lÊy l¹i níc 2 Sù thËt lµ d©n ta ViÖt Nam tõ chø kh«ng phaûi tay NhËt tõ tay Ph¸p -> KÕt cÊu kh¼ng ®Þnh ë vÕ ®Çu vµ b¸c bá ë vÕ sau
+ D©n ta ®· ®¸nh ®æ c¸c xiÒng xÝch thùc d©n gÇn 100 n¨m nay ®Ó g©y dùng nªn níc ViÖt Nam ®éc lËp. + D©n ta l¹i ®¸nh ®æ chÕ ®é qu©n chñ mÊy m¬i thÕ kØ mµ lËp nªn chÕ ®é D©n chñ Céng hoµ.
KÕt cÊu ngöõ ph¸p ®îc lÆp l¹i: Phô ng÷ chØ ®èi Tr¹ng ng÷ Chñ ng÷ VÞ ng÷ tîng C©u1 c¸c xiÒng xÝch thùc ®Ó g©y dùng nªn D©n ta ®· ®¸nh d©n gÇn 100 naêm nay níc ViÖt Nam ®æ ®éc lËp C©u2 chÕ ®é qu©n chñ mµ lËp nªn chÕ D©n ta l¹i ®¸nh ®é D©n chñ mÊy m¬i thÕ kØ ®æ Céng hoµ T¸c dông: T¹o cho lời tuyên ngôn âm hưởng đanh thép, hào hùng, thích hợp với việc khẳng định nền độc lập của Việt Nam, đồng thời khẳng định thắng lợi của CMT8 là đánh đổ chế độ thực dân và chế độ phong kiến.
b) Trêi xanh ®©y lµ cña chóng ta Nói rõng ®©y lµ cña chóng ta Nh÷ng c¸nh ®ång th¬m m¸t Nh÷ng ng¶ ®êng b¸t ng¸t Nh÷ng dßng s«ng ®á nÆng phï xa C©u hái th¶o luËn X¸c ®Þnh c©u cã lÆp kÕt cÊu có ph¸p? ph©n tÝch kÕt cÊu có ph¸p ®ã? Vµ chØ ra t¸c dông cña phÐp lÆp ®ã?
Trêi xanh ®©y // lµ cña chóng ta Nói rõng ®©y // lµ cña chóng ta C V Nh÷ng c¸nh ®ång // th¬m m¸t Nh÷ng ng¶ ®êng // b¸t ng¸t Nh÷ng dßng s«ng // ®á nÆng phï xa C V(TT) T¸c dông: Khẳng ®Þnh m¹nh mẽ chñ quyÒn của chóng ta và béc lé cảm xóc sung síng, tù hào, sảng kho¸i ®èi với thiªn nhiªn, ®Êt níc khi giành ®îc quyền làm chñ.
Bµi 2: a) Tôc ng÷ B¸n anh em xa, mua l¸ng giÒng gÇn B¸n anh em xa mua l¸ng giÒng gÇn §T DT TT §T DT TT PhÐp ®èi: b¸n >< mua anh em >< l¸ng giÒng xa >< gÇn => Hai vÕ lÆp có ph¸p nhê phÐp ®èi chÆt chÏ vÒ sè l- îng tiÕng, vÒ tõ lo¹i, vÒ nghÜa, vÒ kÕt cÊu ng÷ ph¸p cña tõng vÕ
b) C©u ®èi Cô giµ ¨n cñ Êu non Chñ ng÷ (DT) VÞ ng÷ (§T) Thµnh tè phô cña VN Chó bÐ trÌo c©y ®¹i lín (DT-TT) VÕ1 Cô giµ ¨n cñ Êu non VÕ 2 Chó bÐ trÌo c©y ®¹i lín => Phép lặp cú pháp đòi hỏi mức độ chặt chẽ hơn: số tiếng ở hai câu bằng nhau. Hơn nữa, phép lặp còn phối hợp với phép đối (đối ứng từng tiếng trong hai vế về từ loại, về nghĩa; trong mỗi vế còn dùng từ đồng nghĩa, trái nghĩa tương ứng )
c) Th¬ §êng luËt Ta d¹i, ta t×m n¬i v¾ng vÎ Ngêi kh«n, ngêi ®Õn chèn lao xao Chñ ng÷ VÞ ng÷ Thµnh tè phô §Ò ng÷ (§T) (DT) cña VN (TT) C©u 1 Ta d¹i ta t×m n¬i v¾ng vÎ C©u 2 Ngêi kh«n ngêi ®Õn chèn lao xao
=> Phép lặp cú pháp cũng đòi hỏi mức độ chặt chẽ cao: kết cấu ngữ pháp giống nhau, số lượng tiếng bằng nhau, các tiếng đối nhau về từ loại và nghĩa (đặc biệt giữa hai câu thực và hai câu luận của bài thất ngôn bát cú)
=> Tãm l¹i sau khi t×m hiÓu vµ so s¸nh víi nh÷ng c©u ë bµi tËp 1 ta thÊy nh÷ng ®iÓm sau: Giống nhau : + Tất cả đều sử dụng phép lặp kết cấu cú pháp. + Tác dụng: Làm rõ ý nghĩa biểu đạt của văn bản.
Khác nhau Tục ngữ, câu đối, thơ Văn xuôi, thơ tự do : Đường luật ,văn biền ngẫu : - Số tiếng ở vế trước và vế - Về số tiếng: không nhất sau, câu trước và câu thiết phải bằng nhau . sau phải bằng nhau . - Phải cùng từ loại,cùng - Về từ loại và cấu tạo của kiểu cấu tạo từ. các từ: không nhất thiết phải cùng từ loại ,cùng kiểu cấu tạo từ . -Lặp lại rõ ràng, cân đối . - Về nhịp điệu: không nhất thiết lặp lại rõ ràng .
Dùa vµo dÊu hiÖu nµo ®Ó nhËn ra phÐp lÆp có ph¸p tu tõ? Ôn lại kiến thức : PhÐp lÆp có ph¸p §ã lµ biÖn ph¸p sö dông lÆp l¹i nhiÒu lÇn cïng mét kÕt cÊu có ph¸p trong c¸c côm tõ hay trong c¸c c©u liªn tiÕp cña v¨n b¶n. Thêng cã sù phèi hîp víi phÐp ®iÖp tõ vµ phÐp ®èi.
II. PhÐp liÖt kª 1. Ng÷ liÖu (a) SGK: C¸c ng¬i ë cïng ta coi gi÷ binh quyÒn ®· l©u ngµy, kh«ng cã mÆc th× ta cho ¸o, kh«ng cã ¨n th× ta cho c¬m; quan nhá th× ta th¨ng chøc, l¬ng Ýt th× ta cÊp bæng; ®i thuû th× ta cho thuyÒn, ®i bé th× ta cho ngùa; lóc trËn m¹c x«ng pha th× cïng nhau sèng chÕt, lóc ë nhµ nhµn h¹ th× cïng nhau vui cêi. C¸ch ®èi ®·i so víi V¬ng C«ng Kiªn, Cèt §·i Ngét Lang ngµy tríc còng ch¼ng kÐm g×. (TrÇn Quèc TuÊn)
KÕt cÊu hoµn c¶nh th× gi¶i ph¸p VD kh«ng cã mÆc th× ta cho ¸o VD kh«ng cã ¨n th× ta cho c¬m VD quan nhá th× ta th¨ng chøc T¸c dông: Nhấn mạnh và khẳng định sự đối đãi chu đáo, đầy tình nghĩa của Trần Quốc Tuấn đối với tướng sĩ trong mọi hoàn cảnh.
b) VÒ chÝnh trÞ, chóng tuyÖt ®èi kh«ng cho nh©n d©n ta mét chót tù do d©n chñ nµo. Chóng thi hµnh nh÷ng luËt ph¸p d· man. Chóng lËp ba chÕ ®é kh¸c nhau ë Trung, Nam, B¾c ®Ó ng¨n c¶n viÖc thèng nhÊt níc nhµ cña ta, ®Ó ng¨n c¶n d©n téc ta ®oµn kÕt. Chóng lËp ra nhµ tï nhiÒu h¬n trêng häc. Chóng th¼ng tay chÐm giÕt nh÷ng ngêi yªu níc th¬ng nßi cña ta. Chóng t¾m c¸c cuéc khëi nghÜa cña ta trong nh÷ng bÓ m¸u. Chóng rµng buéc d luËn, thi hµnh chÝnh s¸ch ngu d©n. Chóng dïng thuèc phiÖn, rîu cån ®Ó lµm nßi gièng ta suy nh- îc.