Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin: Chương 2.4 - ThS. Nguyễn Thị Huệ

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

99
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin: Chương 2.4 - Các quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật trình bày nội dung quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến những sự thay đổi về chất và ngược lại, quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập, quy luật phủ định của phủ định.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin: Chương 2.4 - ThS. Nguyễn Thị Huệ

CHƯƠNG II (TIẾP) 2.4. C¸c quy luËt c ¬ b¶n c ña phÐp biÖn c hø ng duy vËt
2.4.Các quy luật cơ bản của PBCDV Quy luật Quy luật Quy luật chuyển hoá từ những sự thay thống phủ đổi về lượng nhất và định của dẫn đến đấu tranh phủ những sự thay giữa các đổi về chất và mặt đối định ngược lại. lập
Khái niệm quy luật: “Là những mối liên hệ phổ biến, khách quan, lặp đi lặp lại giữa các mặt, các thuộc tính, các yếu tố bên trong sự vật, hay giữa các sự vật với nhau” 2.4.1. Quy luật chuyển hoá từ những sự thay đổi về lượng dẫn đến những sự thay đổi về chất và ngược lại.
a. Các khái niệm cơ bản: Khái niệm về chất. “Chất là phạm trù triết học dùng để chỉ tính quy định khách quan vốn có của sự vật, là sự thống nhất hữu cơ của những thuộc tính cấu thành nó, phân biệt nó với cái khác”. VD: Chất của con người là những tính quy định khách quan vốn có của con người: Ngôn ngữ; ý thức; Tư duy; Khả năng lao động…
Chất của mỗi sự vật được tạo thành bởi số lượng các nhân tố và cách sắp xếp các nhân tố Các các nhân tố khác nhau và cách sắp xếp các đặc nhân tố khác nhau tạo thành các chất khác điểm nhau. của Chất biểu hiện tình trạng tương đối Chất ổn định của sự vật, làm cho sự vật vẫn là nó chưa biến thành cái khác. Chất của sự vật được bộc lộ ra bên ngoài bằng nhiều thuộc tính, mỗi thuộc tính lại có thể đặc trưng cho 1
* Khái niệm Lượng:“là phạm trù triết học để chỉ tính quy định vốn có của sự vật về mặt số lượng, quy mô, trình độ, nhịp điệu của sự vận động và phát triển cũng như các thuộc tính của sự vật”. Các đặc điểm của lượng Trong xã hội Trong tự lượng nhiều nhiên lượng khi không đo đếm được được đo bằng con số đếm bằng mà phải bằng con số chính khả năng trừu xác. tượng, khái
Khái niệm độ: “Là phạm trù triết học, dùng để chỉ mối liờn hệ quy định lẫn nhau giữa chất và lượng làm cho sự vật vẫn còn là nó, chưa biến thành sự vật khác”. (Là phạm trù triết học, dùng để chỉ khoảng giới hạn mà trong đó sự thay đổi về Lượng chưa đủ làm thay đổi về chất của sự vật). Khái niệm Điểm nút: “Là phạm trù triết học, dùng để chỉ thời điểm mà tại đó sự thay đổi về Lượng đã đủ làm thay đổi về Chất của sv.
Nước Rắn LỏngKhí 0º C  26º C 100º C 0º C
Khái niệm bước nhảy: “Là phạm trù triết học dùng để chỉ sự chuyển hoá về chất của sự vật do sự thay đổi về lượng trước đó gây ra” b. Mối quan hệ biện chứng giữa chất và lượng (nói lên cách thức của sự phát triển). Sự vật biến đổi bao giờ cũng bắt đầu bằng sự biến đổi về lượng.
Nếu sự biến đổi của lượng còn nằm trong giới hạn Độ thì chưa diễn ra sự nhảy vọt về chất của sự vật Chỉ khi nào sự thay đổi của Lượng vượt qua giới hạn độ đạt đến điểm nút sẽ diễn ra bước nhảy làm thay đổi chất của sự vật  xuất hiện sự vật mới. Khi sự vật mới (Chất mới) xuất hiện sẽ quy định một Lượng mới phù hợp.
Đồng thời, tạo điều kiện cho Lượng mới tiếp tục phát triển, để đến Điểm nút mới lại diễn ra bước nhảy làm thay đổi về Chất của sự vật. Quá trình biến đổi đó lặp đi lặp lại làm cho svht vận động và phát triển không ngừng. Tóm lại: quy luật từ những thay đổi về Lượng dẫn đến những thay đổi về Chất và ngược lại, đã khái quát lên cách thức của sự phát triển trong TG.
c. ý nghĩa phương pháp luận: Nghiên cứu mối quan hệ biện chứng giữa lượng và chất chúng ta có thể thúc đẩy hoặc kìm hãm quá trình phát triển của sự vật Muốn vậy, cần tác động vào giai đoạn tích luỹ về lượng, và vào vai trò của nhân tố điều kiện. Tránh tư tưởng chủ quan, duy ý chí đốt cháy giai đoạn (Tả khuynh). Tránh tư tưởng bảo thủ trì trệ không dám thực hiện bước nhảy (Hữu khuynh).
2.4.2. Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập . a. Các khái niệm cơ bản: Khái niệm mặt đối lập: “Là những mặt, những đặc điểm, thuộc tính… có khuynh hướng vận động biến đổi trái ngược nhau trong cựng 1 SVHT”. VD: Đồng húa và dị húa trong cơ thể sinh vật; N và S trong 1 thỏi nam chõm…
Khái niệm mâu thuẫn: “là khái niệm dùng để chỉ sự liên hệ thống nhất, đấu tranh và chuyển hóa giữa các mặt đối lập trong cùng 1 svht, hay giữa các svht với nhau” VD: Đồng húa >
Khái niệm sự thống nhất giữa các mặt đối lập: “Là sự tác động qua lại theo xu hướng nương tựa, phụ thuộc vào nhau, là tiền đề của nhau giữa các mặt đối lập trong cùng 1 sự vật”  Sự thống nhất chỉ là tạm thời, tương đối, tương ứng với quỏ trỡnh đứng im của sự vật;  Sự thống nhất là cơ sở cho sự đấu tranh giữa cỏc mặt đối lập
Khái niệm sự đấu tranh giữa các mặt đối lập: “Là sự tác động qua lại theo xu hướng bài trừ, phủ định lẫn nhau giữa các mặt đối lập trong cùng 1 sự vật”.  Sự đấu tranh là tuyệt đối, tương ứng với quỏ trỡnh vận động liờn tục của sự vật;  Sự đấu tranh giữa cỏc mặt đối lập là nguồn gốc, động lực phỏt triển của sự vật
b. Quá trình vận động của mâu thuẫn (nói lên nguồn gốc, động lực của sự phát triển). Trong thế giới khách quan mỗi sự vật, hiện tượng là một thể thống nhất, chứa đựng ngay trong nó những mặt đối lập. Từ đó các mặt đối lập liên hệ với nhau hình thành mâu thuẫn. 2 mặt của mâu thuẫn đấu tranh với nhau, chuyển hóa lẫn nhau làm cho sự vật vận động và phát triển không ngừng.
Quá trình đấu tranh của các mặt đối lập diễn ra phức tạp qua 3 giai đoạn: Giai đoạn 1: mâu thuẫn hình thành: sv xuất hiện. Giai đoạn 2: mâu thuẫn phát triển, cùng với quá trình phát triển của sự vật. Giai đoạn 3: mâu thuẫn được giải quyết: khi phát triển đến đỉnh cao, Khi đó 2 MĐL có sự chuyển hoá lẫn nhau, làm cho sv cũ mất đi, sv mới xuất hiện (lại chứa đựng trong nó những MĐL...)  Quỏ trỡnh đú lặp đi, lặp lại làm cho sv vận động, phát triển không ngừng.
Thống nhất Khác nhau Khác nhau cơ bản Mặt đối lập Mâu thuẫn Đấu tranh MĐL Chuyển hoá
Tóm lại: sự thống nhất và đấu tranh của các mặt đối lập nói lên nguồn gốc,động lực của sự phát triển. c, ý nghĩa phương pháp luận: Khi xem xét, đánh giá bất cứ svht nào cũng phải xem xét, đánh giá cả 2 mặt. Phải phát hiện ra những mâu thuẫn, tìm mâu thuẫn ngay trong bản thân sự vật. Phân tích cụ thể từng mâu thuẫn để tìm biện pháp giải quyết phù hợp.