Bài giảng Phân tích và đầu tư chứng khoán: Chương 8 - TS. Phan Văn Thường

8/1/2017<br /> <br /> CHƯƠNG 8: MỘT SỐ VẤN<br /> ĐỀ VỀ DANH MỤC ĐẦU TƯ<br /> VÀ LÝ THUYẾT THỊ TRƯỜNG<br /> HIỆU QUẢ<br /> <br /> TS. Phan Văn Thường<br /> <br /> 8.1.1 Tỷ suất sinh lời của một danh mục đầu<br /> tư<br /> ■ Tỷ suất sinh lời của một danh mục đầu tư là bình<br /> quân gia quyền tỷ suất sinh lời của các khoản<br /> mục đầu tư trong danh mục.<br /> ■ Danh mục đầu tư được ứng dụng trong lý thuyết<br /> đầu tư chứng khoán.<br /> ■ Tỷ suất sinh lời của một danh mục đầu tư là bình<br /> quân gia quyền tỷ suất sinh lời của các khoản<br /> mục đầu tư trong danh mục.<br /> ■ Danh mục đầu tư được ứng dụng trong lý thuyết<br /> đầu tư chứng khoán.<br /> <br /> VD1: Tỷ suất sinh lời của cổ phiếu A & B như sau:<br /> =<br /> Trong đó:<br /> R : tỷ suất sinh lời của danh mục<br /> W : tỷ trọng của chứng khoán i trong danh<br /> mục<br /> R : tỷ suất sinh lời của chứng khoán i<br /> <br /> Giải:<br /> Tỷ suất sinh lời của cổ phiếu A<br /> <br /> Trường hợp<br /> Kinh tế xấu<br /> Kinh tế t.bình<br /> Kinh tế tốt<br /> <br /> TS sinh lời<br /> (B)<br /> -30%<br /> 12%<br /> 40%<br /> <br /> VD2: Trở lại số liệu VD1 ta có<br /> Trường hợp<br /> <br /> Tỷ suất sinh lời của cổ phiếu B<br /> R = (0,5*0,08)+(0,5*0,05) = 6,5%<br /> <br /> TS sinh<br /> lời (A)<br /> 20%<br /> 8%<br /> -10%<br /> <br /> Xác định tỷ suất sinh lời của danh mục đầu tư<br /> biết tỷ trọng cổ phiếu A & B là 50/50<br /> <br /> = (30%*20%)+(50%*8%)+(20%*(-10%)) = 8%<br /> = (20%*40%)+(50%*12%)+(30%*(-30%)) = 5%<br /> <br /> Xác<br /> suất<br /> 30%<br /> 50%<br /> 20%<br /> <br /> KT xấu<br /> KT t. bình<br /> KT tốt<br /> <br /> Xác<br /> suất<br /> <br /> TS sinh TS sinh TS sinh<br /> lời<br /> lời<br /> lời danh<br /> (A)<br /> (B)<br /> mục<br /> 30%<br /> 20%<br /> -30%<br /> -5%<br /> 50%<br /> 8%<br /> 12%<br /> 10%<br /> 20%<br /> -10%<br /> 40%<br /> 15%<br /> 100%<br /> 8%<br /> 5%<br /> 6.5%<br /> <br /> 1<br /> <br /> 8/1/2017<br /> <br /> Tính SD cho từng cổ phiếu và cho danh mục:<br /> <br /> Tại sao dẫn tới kết quả nghịch lý nói trên?<br /> <br /> Var (A) = 30%(20% - 8%)2 + 50%(8% - 8%)2 + 20%((-10)<br /> - 8%)2 = 0.0108<br /> <br /> ■ Thật vậy, các bạn hãy lưu ý vào bảng số liệu nói trên<br /> <br />  SD (A) = 0.0108 = 10.4%<br /> Tương tự, SD (B) = 0.0637 = 25.2%<br /> SD (danh mục) = 0.006 = 7.7%<br /> Như vậy, rủi ro của danh mục đầu tư chỉ là 7.7%. Trong<br /> khi bình quân gia quyền rủi ro của các khoản mục đầu<br /> tư trong danh mục đầu tư này là: (0.5*10.4%) +<br /> (0.5*25.2%)=17.8%<br /> <br /> ■ Rủi ro của danh mục đầu tư chứng khoán<br /> không chỉ chịu tác động của rủi ro từng<br /> chứng khoán cá biệt mà còn phụ thuộc vào sự<br /> tương quan (tác động qua lại) giữa các chứng<br /> khoán với nhau.<br /> ■ Một hệ quả khó chấp nhận nhưng lại rất thực<br /> tế đó là việc những chứng khoán có tính rủi ro<br /> có khả năng là những thành tố làm ổn định<br /> cho toàn danh mục đầu tư, nghĩa là góp phần<br /> giảm thiểu rủi ro của toàn danh mục.<br /> <br /> Chứng minh kết luận trên qua nghiên cứu vd sau:<br /> Có 2 công ty: Một sản xuất kem chống nắng và một<br /> sản xuất áo mưa. Hai công ty này gặp rủi ro trái<br /> ngược nhau do khí hậu. Vào mùa mưa trong khi<br /> công ty áo mưa phát triển thì công ty kem chống<br /> nắng ế hàng. Đến mùa nắng, công ty kem chống<br /> nắng phát triển thì công ty áo mưa ế hàng.<br /> Nếu trong tay có cả 2 công ty, rõ ràng công ty áo<br /> mưa sẽ là công cụ bảo hiểm cho công ty kem chống<br /> nắng vào mùa mưa; ngược lại, công ty kem chống<br /> nắng sẽ là công cụ bảo hiểm cho công ty áo mưa<br /> vào mùa nắng.<br /> <br /> ■ Khi KT tốt thì cổ phiếu B mang lại tỷ suất sinh lời cao<br /> nhưng cổ phiếu A lại bị lỗ.<br /> ■ Ngược lại khi KT xấu thì cổ phiếu A mang lại tỷ suất<br /> sinh lời cao nhưng cổ phiếu B lại bị lỗ.<br /> ■ Chính nhờ diễn biến ngược chiều này đã hạn chế bớt<br /> sự biến động rủi ro của danh mục đầu tư<br /> <br /> 8.2.1. Tại sao phải đa dạng hóa danh mục<br /> đầu tư?<br /> ■ Ở Mỹ có câu ngạn ngữ: “Không nên bỏ tất cả trứng<br /> vào một rổ”, tức là bằng việc đặt nhiều quả trứng vào<br /> nhiều rổ, rủi ro của toàn bộ danh mục đầu tư sẽ thấp<br /> hơn rủi ro của các tài sản riêng lẻ đã cấu nên danh<br /> mục đầu tư đó.<br /> ■ Đa dạng hóa danh mục đầu tư là một trong những<br /> phương pháp được căn cứ để kiểm soát rủi ro trong<br /> đầu tư chứng khoán.<br /> <br /> VD3: Cho tình hình số liệu cổ phiếu của Cty SX<br /> bánh kẹo (Cty A) và cổ phiếu Cty SX đường (Cty<br /> B) như sau:<br /> Trường hợp<br /> <br /> Xác<br /> suất<br /> <br /> TS sinh<br /> lời (A)<br /> <br /> TS sinh<br /> lời (B)<br /> <br /> Thuận lợi<br /> Kém thuận lợi<br /> Bất thường<br /> <br /> 50%<br /> 30%<br /> 20%<br /> <br /> 25%<br /> 10%<br /> -25%<br /> <br /> 1%<br /> -5%<br /> 35%<br /> <br /> LS trái<br /> phiếu<br /> CP<br /> 5%<br /> 5%<br /> 5%<br /> <br /> 2<br /> <br /> 8/1/2017<br /> <br /> Yêu cầu<br /> • Tính tỷ suất sinh lời và độ lệch chuẩn<br /> của từng loại cổ phiếu riêng lẻ. Có nhận<br /> xét gì so với lãi suất trái phiếu CP<br /> • Giả định trong danh mục đầu tư gồm cổ<br /> phiếu A và cổ phiếu B (tỷ lệ 50/50), xác<br /> định tỷ suất sinh lời và độ lệch chuẩn<br /> của danh mục và đưa ra nhận xét.<br /> <br /> ■ Giống như rủi ro của từng chứng khoán cá biệt, danh<br /> mục đầu tư cũng chịu tác động bởi 2 loại rủi ro: rủi ro<br /> hệ thống & rủi ro phi hệ thống. Đa dạng hóa danh<br /> mục đầu tư không có khả năng chống đỡ được rủi ro<br /> hệ thống nhưng đa dạng hóa danh mục đầu tư sẽ<br /> giảm thiểu rủi ro phi hệ thống.<br /> ■ Rủi ro tổng thể của danh mục đầu tư bằng tổng của<br /> rủi ro hệ thống & rủi ro phi hệ thống. Để giảm thiểu<br /> rủi ro càng nhiều cho danh mục thì phải đưa vào<br /> danh mục càng nhiều chứng khoán có tính rủi ro<br /> khác nhau.<br /> <br /> Độ lệch chuẩn<br /> <br /> 8.3.1 Khái niệm<br /> ■ Lý thuyết thị trường hiệu quả là một giả thuyết tài<br /> chính khẳng định rằng các thị trường tài chính là hiệu<br /> quả. Lý thuyết này dựa trên cơ sở các giả định.<br /> <br /> Tổng<br /> rủi ro<br /> <br /> Rủi ro phi hệ thống<br /> <br /> Rủi ro hệ thống<br /> <br /> ■ Khi áp dụng lý thuyết thị trường hiệu quả vào thị<br /> trường chứng khoán lý thuyết này phát biểu rằng: Thị<br /> trường hiệu quả là thị trường trong đó giá cả của<br /> chứng khoán luôn luôn phản ánh đầy đủ, tức thời<br /> mọi thông tin hiện có trên thị trường.<br /> <br /> Số chứng<br /> khoán<br /> <br /> ■ Nhà đầu tư tham gia thị trường với mục tiêu<br /> tối đa hóa lợi nhuận, phải phân tích đánh giá<br /> từng chứng khoán một cách độc lập, không<br /> phụ thuộc nhau.<br /> ■ Các thông tin mới xuất hiện trên thị trường<br /> liên quan đến chứng khoán một cách ngẫu<br /> nhiên.<br /> ■ Giá chứng khoán được điều chỉnh tức thời để<br /> phản ánh tác động của thông tin mới.<br /> <br /> Ảnh hưởng theo ngày nghỉ<br /> ■ Qua thống kê cho thấy rằng giá cổ phiếu có khuynh<br /> hướng giảm vào ngày thứ 6 cuối tuần và sáng thứ 2<br /> đầu tuần. Hiện tượng này ở Việt Nam còn ứng với<br /> trường hợp các đợt nghỉ lễ, tết, tức là ngày trước<br /> ngày nghỉ và sáng ngày đi làm trở lại giá cổ phiếu có<br /> khuynh hướng giảm.<br /> ■ Mặc dù chưa có giải thích thỏa đáng cho hiện tượng<br /> này, nhưng một lý do có thể đưa ra là những thông<br /> tin xấu của công ty thường xuất hiện cuối tuần; cũng<br /> có thể đầu tuần thăm dò, cuối tuần chốt lãi.<br /> <br /> 3<br /> <br /> 8/1/2017<br /> <br /> Ảnh hưởng của tháng Giêng<br /> <br /> Ảnh hưởng của các công ty nhỏ<br /> <br /> ■ Số liệu thống kê cho thấy, thu nhập của cổ phiếu<br /> trong tháng Giêng cao hơn các tháng khác trong<br /> năm. Người ta cũng chưa đưa ra được lý do cho vấn<br /> đề này.<br /> ■ Một giải thích cảm nhận có lý rằng, nhà đầu tư muốn<br /> bán những cổ phiếu giảm giá vào cuối năm để thay<br /> đổi danh mục đầu tư vào đầu năm và bán để quyết<br /> toán thuế thu nhập trong năm.<br /> ■ Vào đầu năm do cầu tăng đã tạo ra hiện tượng tăng<br /> giá. Vì vậy, nếu ai mua chứng khoán vào cuối năm và<br /> bán vào đầu năm được khoản lợi tức cao hơn. Hiện<br /> tượng này được gọi là ảnh hưởng của tháng Giêng.<br /> <br /> ■ Các nghiên cứu cho thấy đầu tư vào công ty nhỏ<br /> thường cho lợi suất cao hơn các công ty lớn; ảnh<br /> hưởng của công ty nhỏ và ảnh hưởng của tháng<br /> Giêng có sự liên hệ chặt chẽ với nhau. Lợi suất phụ<br /> trội trong tháng Giêng thường gặp ở cổ phiếu công<br /> ty nhỏ.<br /> ■ Do công ty nhỏ ít được nhà đầu tư chuyên nghiệp<br /> quan tâm, nên nếu khai thác được thông tin có lợi sẽ<br /> thu được lợi nhuận.<br /> ■ Công ty nhỏ có độ rủi ro cao nên tỷ suất sinh lời đòi<br /> hỏi sẽ cao hơn. Đây thường là địa chỉ cho nhà đầu tư<br /> nhỏ lẻ và nhà đầu tư mới nên giá cổ phiếu biến động<br /> rất nhanh.<br /> <br /> Ảnh hưởng của các công ty nhỏ<br /> <br /> ĐỒ THỊ GIÁ CỔ PHIẾU CÔNG TY CP MÍA ĐƯỜNG SƠN LA (SLS)<br /> <br /> 4<br /> <br />