Bài giảng "Pháp luật đại cương: Chương 1" được biên soạn bởi giáo viên Lê Hữu Trung có nội dung tìm hiểu về những vấn đề cơ bản về nhà nước bao gồm: nguồn gốc nhà nước, bản chất nhà nước, đặc trưng cơ bản của nhà nước,... Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng tại đây.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 1 - Lê Hữu Trung
- lOMoARcPSD|16911414
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH
PHỐ HỒ CHÍ MINH
Môn học: PHÁP LUẬT ÐẠI CƯƠNG
Chương 1.
NHỮNG VẤN ÐỀ CƠ BẢN
VỀ NHÀ NUỚC
Giảng viên phụ trách: LÊ HỮU TRUNG,
Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
1.1. NGUỒN GỐC NHÀ NƯỚC
Nhà nước là một hiện tượng chính trị - xã
hội đa dạng và phức tạp, có liên quan đến
lợi ích của các tầng lớp, giai cấp, các dân
tộc, các quốc gia và tác động trực tiếp đến
cuộc sống của tất cả mọi người trong xã hội.
Vì vậy, Nhà nước luôn là trung tâm của
các cuộc tranh chấp.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 2
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Các đảng phái chính trị luôn coi trọng mục
tiêu giành lấy chính quyền (thực chất là
Nhà nước) để thực hiện quyền lực của
mình.
Cho nên, nguồn gốc hình thành và nguyên
nhân làm xuất hiện Nhà nước luôn là những
vấn đề trung tâm của những tranh luận và
thể hiện quan điểm.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 3
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
1.1.1. Quan điểm của các Nhà thần học và
Lý thuyết gia tư sản (Phi Mác Xít)
Một số quan điểm, học thuyết tiêu biểu:
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 4
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
- Thuyết Thần học, cho rằng:
“Thượng đế” là nguời sắp đặt mọi trật tự xã
hội, “Thượng đế” đã sáng tạo ra Nhà nước để
bảo vệ trật tự chung Nhà nước còn hay
mất tùy thuộc vào ý chí của “Thượng đế”.
Quyền lực nhà nước là vĩnh cửu, tuân
theo quyền lực nhà nước là tuân theo ý
“Thượng đế”.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 5
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
- Thuyết gia trưởng, cho rằng:
Nhà nước ra đời từ gia đình, là hình thức tổ
chức tự nhiên của đời sống con người.
và quyền lực nhà nước, về thực chất cũng
giống như quyền lực của người gia trưởng,
nó chỉ là sự kế tiếp quyền lực người gia
trưởng trong gia đình.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 6
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Thuyết khế uớc xã hội theo quan điểm
của Jean Jacques Rousseau, cho rằng:
“Nhà nước là kết quả của sự phát triển xã hội
từ trạng thái tự nhiên sang xã hội công dân,
gắn liền với chế độ sở hữu tư nhân.
Chế độ tư hữu xuất hiện đã làm biến dạng các
quan hệ tự nhiên của con người, đẩy xã hội
vào tình trạng áp bức, bất công.
Cho nên, Nhà nước xuất hiện trên cơ sở khế uớc xã
hội là do nhân dân lập ra, nhằm bảo vệ quyền bình
đẳng giữa họ và xóa bỏ tình trạng áp bức, bất công.”
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 7
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Như vậy, theo J.J.Rousseau:
-Nhà nước là sản phẩm của ý chí chung
của nhân dân, do nhân dân lập ra, do nhân
dân kiểm soát.
-Quyền lực nhà nước không tách rời nhân
dân.
-Mọi hoạt động của Nhà nước là vì lợi ích
và phù hợp với nguyện vọng của nhân dân.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 8
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Về mặt lịch sử, Thuyết khế ước xã hội chứa
đựng yếu tố tiến bộ xã hội, nó phủ nhận
Thuyết thần học về sự ra đời của Nhà nước,
đồng thời coi quyền lực nhà nước là sản phẩm
hoạt động của con người.
Vì vậy, Thuyết khế ước xã hội đã trở thành cơ
sở tư tưởng cho cách mạng tư sản lật đổ chế
độ phong kiến. Với ý nghĩa đó, nó có tính cách
mạng và giá trị lịch sử nhất định.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 9
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Hạn chế lớn nhất của thuyết này là giải
thích nguồn gốc Nhà nước trên cơ sở chủ
nghĩa duy tâm, coi Nhà nước ra đời do ý
muốn, nguyện vọng chủ quan của các bên
tham gia hợp đồng, không giải thích được
cội nguồn vật chất và bản chất giai cấp của
Nhà nước.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 10
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
1.1.2. Học thuyết Mác – Lênin về nguồn
gốc Nhà nước
Học thuyết Mác - Lênin đã giải thích nguồn
gốc nhà nước trên cơ sở phương pháp duy
vật biện chứng và phương pháp duy vật lịch
sử, cho rằng:
Chế độ cộng sản nguyên thủy là hình thái
kinh tế - xã hội đầu tiên trong lịch sử xã hội
của nhân loại.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 11
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Ðó là một xã hội không có giai cấp, chưa thể
và chưa cần sự xuất hiện của Nhà nước.
Nhưng những nguyên nhân dẫn đến sự ra
đời của Nhà nước lại nẩy sinh chính trong
xã hội chưa có giai cấp đó.
• Nhà nước không phải là hiện tượng tất yếu
của mọi xã hội.
• Nhà nước xuất hiện một cách khách quan.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 12
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
• Nhà nước chỉ ra đời khi nền sản xuất của xã
hội phát triển đạt đến một trình độ nhất định.
• Cùng với sự phát triển đó, là sự xuất hiện
chế độ tư hữu và sự phân chia xã hội thành
giai cấp, mâu thuẫn giai cấp không thể điều
hòa được.
Đó là những nguyên nhân cơ bản làm
xuất hiện Nhà nước.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 13
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
• Nhà nước xuất hiện không phải để điều
hòa mâu thuẫn giữa các giai cấp, mà để giải
quyết mâu thuẫn về phía có lợi cho giai cấp
thống trị Thực chất, Nhà nước là công cụ
của giai cấp thống trị để trấn áp các giai cấp
khác.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 14
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
• Do vậy, sự ra đời của Nhà nước là một
hiện tượng thuộc về bản chất của xã hội
có giai cấp đối kháng.
• Nhà nước sẽ tự nó tiêu vong khi không
còn những mâu thuẫn giai cấp đối kháng
không thể điều hòa.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 15
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
1.2. BẢN CHẤT CỦA NHÀ NƯỚC
1.2.1. Khái niệm về Nhà nước
“Nhà nước là một tổ chức đặc biệt của quyền lực
chính trị, là bộ máy chuyên trách do giai cấp
thống trị lập ra,
để làm nhiệm vụ cưỡng chế, nhằm bảo vệ quyền
lực thống trị và lợi ích của giai cấp thống trị,
và thực hiện các chức năng quản lý xã hội theo
những mục tiêu và ý chí của giai cấp thống trị
trong xã hội có giai cấp đối kháng.”
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 16
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
1.2.2. Tính giai cấp của Nhà nước
Nhà nước xuất hiện và tồn tại trong một xã hội
có giai cấp, cho nên Nhà nước luôn thể hiện
bản chất giai cấp sâu sắc.
Bản chất giai cấp của Nhà nước biểu hiện
truớc hết là bộ máy cuỡng chế đặc biệt của
giai cấp thống trị,
là công cụ để giai cấp thống trị trấn áp các thế
lực chống đối, bảo vệ quyền lực thống trị và lợi
ích của giai cấp thống trị.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 17
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
1.2.3. Tính xã hội (Vai trò và giá trị xã hội)
của Nhà nước
Thực tiễn lịch sử đã chỉ ra rằng:
Nhà nước sẽ không thể tồn tại, nếu Nhà nước
chỉ phục vụ lợi ích giai cấp thống trị mà không
tính đến lợi ích của các tầng lớp, giai cấp khác
trong xã hội.
Bởi vì các tầng lớp, giai cấp này thuờng xuyên
đấu tranh vì quyền lợi của họ và luôn mâu
thuẫn với giai cấp thống trị.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 18
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Để bảo đảm sự ổn định xã hội, bảo đảm sự phát
triển bình thường của xã hội, duy trì được quan
hệ sản xuất và trật tự xã hội có lợi cho giai cấp
thống trị, thì Nhà nước phải tổ chức thực hiện các
hoạt động để duy trì trật tự của cả cộng đồng, bảo
đảm xã hội an toàn, ổn định và phát triển.
Thông qua đó, Nhà nước cũng đảm bảo lợi ích
nhất định của các tầng lớp, giai cấp khác trong
chừng mực lợi ích đó không đối lập gay gắt với
lợi ích của giai cấp cầm quyền.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 19
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
- lOMoARcPSD|16911414
Mặt khác, Nhà nước còn phải tổ chức thực
hiện những hoạt động phục vụ cho lợi ích
chung của xã hội, giải quyết các yêu cầu
của đời sống cộng đồng xã hội (mà cá nhân
công dân không thể giải quyết đuợc).
Vai trò và giá trị xã hội của Nhà nước tùy
thuộc vào bản chất giai cấp của mỗi Nhà
nước.
PLĐC-C1 Biên soạn: Lê Hữu Trung, Giảng viên chính, Thạc sỹ Quản lý nhà nước, Đại học Nông Lâm TP.HCM 20
Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
