intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Bài 4 - Tổ hợp GD TOPICA

Chia sẻ: Cảnh Đặng Xuân | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:34

Thêm vào BST
Báo xấu
61
lượt xem 16
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài 4 Vốn kinh doanh của doanh nghiệp, nội dung tìm hiểu trong bài học này gồm: Khái niệm về vốn kinh doanh, vốn cố định, vốn lưu động, hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Bài 4 - Tổ hợp GD TOPICA

  1. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p BÀI 4: V N KINH DOANH C A DOANH NGHI P Hư ng d n h c • ð h c t t bài này, h c viên c n n m v ng khái ni m, n i dung, ñ c ñi m và vai trò c a t ng lo i v n trong ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p. • Trong quá trình h c c n ñưa ra các trư ng h p gi ñ nh ñ ng th i liên h v i th c t , suy nghĩ v các bi n pháp qu n lý và tác ñ ng c a các bi n pháp ñó ñ n ho t ñ ng c a doanh nghi p như vi c kh u hao TSCð quá cao ho c quá th p, vi c dư th a hay thi u h t v n b ng ti n… • K t h p nghiên c u lý thuy t và v n d ng M c tiêu vào gi i các bài t p, t ñó quay tr l i c ng • Trang b nh ng ki n th c cơ b n v c nh n th c v lý thuy t. v n kinh doanh c a doanh nghi p: n i • ð c các tài li u tham kh o: dung, ñ c ñi m chu chuy n c a t ng o Bài 3, Giáo trình Tài chính doanh lo i v n. nghi p – H c vi n Tài chính Ch biên • Cung c p nh ng phương pháp, k năng PGS. TS N guy n ðình Kiêm & TS qu n lý ñ i v i t ng lo i v n kinh B ch ð c Hi n, NXB Tài chính 2008. doanh c a doanh nghi p. o Chương 29 & 30, Tài chính doanh • ðánh giá ñư c hi u qu s d ng v n nghi p hi n ñ i. Ch biên TS. Tr n kinh doanh c a doanh nghi p Ng c Thơ, NXB Th ng Kê, 2007. o Các chính sách, ch ñ tài chính hi n hành c a Nhà nư c liên quan ñ n v i N i dung kinh doanh c a doanh nghi p. • Khái ni m v v n kinh doanh. • V n c ñ nh. • V n lưu ñ ng • Hi u qu s d ng v n kinh doanh c a doanh nghi p. Th i lư ng h c • 4 ti t v1.0 63
  2. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p TÌNH HU NG D N NH P Buôn tài không b ng dài v n Ch c b n ñã t ng nghe câu thành ng “Buôn tài không b ng dài v n”. ð i v i doanh nghi p v n kinh doanh là ti n ñ và cũng là m t trong nh ng y u t quy t ñ nh hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p. Gi a các doanh nghi p c nh tranh v i nhau, m t khi công ngh s n xu t là tương t như nhau thì vi c qu n lý s d ng v n là công c quy t ñ nh ñ n s thành công hay th t b i c a doanh nghi p. Do v y, v n ñ nâng cao hi u qu s d ng v n kinh doanh luôn là v n ñ trăn tr c a các nhà qu n tr tài chính: làm sao v i s v n hi n có t o ra lư n g doanh thu và lơi nhu n nhi u hơn; kh u hao tài s n c ñ nh như th nào ñ có th thu h i s v n c ñ nh ñã ng ra; b ng cách nào có th tăng ñư c vòng quay toàn b v n hay tài s n; làm sao ñ doanh nghi p m r ng quy mô kinh doanh nhưng v n có s ti n m t ñ l n ñ thanh toán các kho n n ñ n h n cũng như ñ m b o cho vi c giao d ch kinh doanh c n thi t… ð tr l i cho nh ng câu h i ñó, b n có th tìm th y l i gi i trong n i dung c a bài này. 64 v1.0
  3. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.1. Khái ni m v v n kinh doanh V n là ti n ñ và cũng là m t y u t cho ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p. ð ti n hành ho t ñ ng s n xu t kinh doanh ñòi h i doanh nghi p ph i có m t lư ng v n nh t ñ nh tương ng v i quy mô kinh doanh và ñi u ki n kinh doanh c a doanh nghi p như: Nhà xư ng, máy móc thi t b , nguyên v t li u... V y, v n kinh doanh c a doanh nghi p là bi u hi n dư i hình th c ti n t toàn b các lo i tài s n mà doanh nghi p huy ñ ng, s d ng vào ho t ñ ng kinh doanh nh m m c ñích sinh l i. V n kinh doanh c a doanh nghi p thư ng xuyên v n ñ ng và chuy n hoá t hình thái ban ñ u là ti n, ti p ñó l n lư t chuy n sang các hình thái khác nhau và cu i cùng l i tr v hình thái ban ñ u là ti n. S v n ñ ng c a v n kinh doanh như v y ñư c g i là s tu n hoàn c a v n. Quá trình ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p di n ra liên t c, không ng ng. Do ñó, s tu n hoàn c a v n kinh doanh cũng di n ra liên t c, l p ñi l p l i có tính ch t chu kỳ t o thành s chu chuy n c a v n kinh doanh. S chu chuy n c a v n kinh doanh ch u s chi ph i r t l n b i ñ c ñi m kinh t – k thu t c a ngành kinh doanh mà doanh nghi p ñang ho t ñ ng. Căn c vào nh ng tiêu th c nh t ñ nh có th chia v n kinh doanh thành các lo i v n khác nhau. D a theo ñ c ñi m chu chuy n giá tr c a v n ngư i ta có th chia v n kinh doanh c a doanh nghi p làm hai lo i: V n lưu ñ ng và v n c ñ nh. 4.2. V n c ñ nh 4.2.1. Tài s n c ñ nh và v n c ñ nh c a doanh nghi p 4.2.1.1. Tài s n c ñ nh Mu n ti n hành ho t ñ ng kinh doanh ñòi h i doanh nghi p ph i có tư li u lao ñ ng. Trong m t doanh nghi p thư ng có nhi u lo i tư li u lao ñ ng khác nhau: xét v m t giá tr , có lo i có giá tr r t l n, có lo i có giá tr tương ñ i nh ; xét v m t th i gian s d ng, có lo i có th i gian s d ng r t dài, có lo i có th i gian s d ng tương ñ i ng n. ð thu n ti n và nâng cao hi u qu c a công tác qu n lý, ngư i ta chia tư li u lao ñ ng ra làm 2 lo i: Tài s n c ñ nh và công c . Vi c phân chia như v y, d a vào 2 tiêu chu n ch y u có tính ch t ñ nh lư ng là th i gian và giá tr . M t tư li u lao ñ ng ñư c x p vào tài s n c ñ nh ph i có ñ c hai tiêu chu n ñ nh lư ng sau: • Tiêu chu n v th i gian: Có th i gian s d ng t 1 năm tr lên. • Tiêu chu n v giá tr : Ph i có giá tr t i thi u m t m c nh t ñ nh theo quy ñ nh. M c giá tr c th ñư c Nhà nư c quy ñ nh phù h p v i tình hình kinh t c a t ng th i kỳ. Ngoài hai tiêu chu n ch y u trên, tuỳ theo ñi u ki n c a t ng nư c ngư i ta còn có th ñưa ra thêm nh ng tiêu chu n khác có tính ch t ñ nh tính. Nh ng tư li u lao ñ ng không ñ tiêu chu n quy ñ nh ñư c coi là công c , d ng c nh và ñư c x p vào tài s n lưu ñ ng. v1.0 65
  4. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong m t s trư ng h p, doanh nghi p ph i ñ u tư m t lư ng giá tr l n, k t qu ñ u tư tuy không t o ra m t th c th v t ch t c th , nhưng kho n ñ u tư ñó ph c v cho nhi u chu kỳ s n xu t kinh doanh như: Chi phí mua b ng phát minh, b ng sáng ch , b n quy n tác gi v.v... Nh ng kho n ñ u tư như v y ñã t o ra m t lo i tài s n không có hình thái v t ch t và n u ñ tiêu chu n quy ñ nh cũng ñư c coi là tài s n c ñ nh vô hình c a doanh nghi p. Như v y, tài s n c ñ nh là nh ng tư li u lao ñ ng ch y u có giá tr l n và tham gia vào nhi u chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p. ð qu n lý c n ph i th c hi n phân lo i tài s n c ñ nh. Thông thư ng có m t s phương pháp phân lo i ch y u sau: • Phân lo i tài s n c ñ nh theo hình thái bi u hi n và công d ng kinh t Theo phương pháp này, toàn b tài s n c ñ nh c a doanh nghi p ñư c chia làm 2 lo i: tài s n c ñ nh h u hình và tài s n c ñ nh vô hình. o Tài s n c ñ nh h u hình: Là nh ng tài s n c ñ nh có hình thái v t ch t, thu c lo i này có th chia thành các nhóm sau: Nhà c a, v t ki n trúc: là toàn b các công trình ki n trúc như nhà làm vi c, nhà kho, hàng rào, tháp nư c, sân bãi, ñư ng sá, c u c ng, c u tàu, c u c ng... M áy móc, thi t b , công ngh ... Phương ti n v n t i, thi t b truy n d n, hàng hoá... Thi t b , d ng c qu n lý. Vư n cây lâu năm, súc v t làm vi c ho c cho s n ph m: Là các vư n cây lâu năm như cà phê, chè, cao su, vư n cây ăn qu ...; súc v t làm vi c như trâu, bò, ng a cày kéo...; súc v t chăn nuôi ñ l y s n ph m như bò s a v.v... Các lo i tài s n c ñ nh h u hình khác. o Tài s n c ñ nh vô hình: Là nh ng tài s n không có hình thái v t ch t, th hi n m t lư ng giá tr l n ñã ñư c ñ u tư có liên quan tr c ti p ñ n nhi u chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p. Thông thư ng tài s n c ñ nh vô hình g m các lo i sau: Quy n s d ng ñ t: Là toàn b các chi phí doanh nghi p chia ra ñ có quy n s d ng ñ t h p pháp: ti n chi ñ n bù gi i phóng m t b ng, san l p m t b ng, l phí trư c b ... Quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch : Th hi n toàn b các chi phí th c t doanh nghi p ñã chi ra ñ có quy n phát hành, b n quy n, b ng sáng ch . Nhãn hi u hàng hoá: Là các chi phí th c t liên quan tr c ti p t i vi c mua nhãn hi u hàng hoá. Ph n m m máy vi tính: Ph n ánh toàn b các chi phí thu c doanh nghi p ñã chi ra ñ có ph n m m máy vi tính. Gi y phép và gi y phép như ng quy n: Ph n ánh giá tr các kho n chi ra ñ doanh nghi p có ñư c gi y phép và gi y phép như ng quy n th c hi n các công vi c như: Gi y phép khai thác, gi y phép s n xu t các lo i s n ph m m i... 66 v1.0
  5. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Tài s n c ñ nh vô hình khác. Vi c phân lo i này giúp cho ngư i qu n lý th y ñư c k t c u tài s n theo công d ng kinh t , t ñó ñánh giá ñư c trình ñ trang b cơ s v t ch t k thu t c a doanh nghi p ñ có ñ nh hư ng trong ñ u tư, m t khác t o ñi u ki n thu n l i cho vi c qu n lý và th c hi n kh u hao tài s n c ñ nh. • Phân lo i tài s n c ñ nh theo tình hình s d ng. Căn c vào tình hình s d ng tài s n c ñ nh có th chia toàn b tài s n c ñ nh c a doanh nghi p thành các lo i: o Tài s n c ñ nh ñang dùng. o Tài s n c ñ nh chưa dùng. o Tài s n c ñ nh không c n dùng và ch thanh lý. D a vào cách phân lo i này ngư i qu n lý n m ñư c t ng quát tình hình s d ng tài s n c ñ nh trong doanh nghi p. Trên cơ s ñó ñ ra các bi n pháp s d ng t i ña các tài s n c ñ nh hi n có, gi i phóng nhanh các tài s n c ñ nh không c n dùng và ch thanh lý ñ thu h i v n. Trên ñây là hai cách phân lo i ch y u, ngoài ra còn có th phân lo i theo m c ñích s d ng, phân lo i theo quy n s h u... M i cách phân lo i ñáp ng nh ng yêu c u nh t ñ nh c a công tác qu n lý. 4.2.1.2. V n c ñ nh c a doanh nghi p S v n doanh nghi p ng ra ñ hình thành nên tài s n c ñ nh ñư c g i là v n c ñ nh c a doanh nghi p. Trong quá trình tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh, v n c ñ nh th c hi n chu chuy n giá tr c a nó. S chu chuy n này c a v n ch u s chi ph i r t l n b i ñ c ñi m kinh t – k thu t c a tài s n c ñ nh. Nh ng ñ c ñi m ch y u v m t chu chuy n c a v n c ñ nh th hi n nh ng ñi m sau: • Trong quá trình tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh, giá tr c a v n c ñ nh ñư c chuy n d ch d n t ng ph n m t, do ñó giá tr c a v n c ñ nh cũng ñư c thu h i d n d n t ng ph n m t. • V n c ñ nh tham gia vào nhi u chu kỳ kinh doanh m i và ch hoàn thành m t vòng chu chuy n khi tài s n c ñ nh h t th i h n s d ng. T nh ng ñ c ñi m trên ñây có th rút ra khái ni m v v n c ñ nh: V n c ñ nh c a doanh nghi p là b ph n c a v n ñ u tư ng trư c v tài s n c ñ nh mà ñ c ñi m c a nó là chu chuy n giá tr d n d n t ng ph n và giá tr c a v n cũng ñư c thu h i d n trong nhi u chu kỳ kinh doanh và ch hoàn thành m t vòng chu chuy n khi tài s n c ñ nh h t th i h n s d ng. 4.2.2. Hao mòn và kh u hao tài s n c ñ nh 4.2.2.1. Hao mòn c a tài s n c ñ nh Trong quá trình tham gia vào s n xu t kinh doanh, do ch u tác ñ ng b i nhi u nguyên nhân khác nhau nên tài s n c ñ nh b hao mòn d n. S hao mòn ñư c chia thành 2 là hao mòn h u hình và hao mòn vô hình. v1.0 67
  6. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p • Hao mòn h u hình là s gi m d n v giá tr s d ng và theo ñó là s gi m giá tr c a tài s n c ñ nh. S hao mòn h u hình c a tài s n c ñ nh, trư c h t là do chính b n thân vi c s d ng tài s n c ñ nh gây ra, s hao mòn này t l thu n v i th i gian s d ng và cư ng ñ s d ng chúng. S hao mòn h u hình còn do tác ñ ng c a các y u t t nhiên như: ñ m, n ng, mưa v.v… Cho dù tài s n c ñ nh không s d ng cũng v n b hư h ng d n, nh t là tài s n c ñ nh ph i ho t ñ ng trong ñi u ki n ngoài tr i. • Hao mòn vô hình là s gi m thu n tuý v m t giá tr c a tài s n c ñ nh. Nguyên nhân ch y u d n ñ n hao mòn vô hình là do s ti n b c a khoa h c, công ngh . V i s phát tri n m nh m c a khoa h c và công ngh , các máy móc, thi t b không ng ng ñư c c i ti n, ñ i m i nên có tính năng, công d ng và công su t cao hơn. Vì v y, nh ng máy móc, thi t b ñư c s n xu t trư c ñó tr nên l c h u, l i th i và b gi m giá tr . Hao mòn vô hình còn có th x y ra khi chu kỳ s ng c a s n ph m b ch m d t s m d n ñ n nh ng tài s n c ñ nh ñ ch t o ra s n ph m ñó cũng b m t giá tr . 4.2.2.2. Kh u hao tài s n c ñ nh • Khái ni m và ý nghĩa c a kh u hao tài s n c ñ nh ð thu h i giá tr c a tài s n c ñ nh ñã b hao mòn, nh m tái s n xu t tài s n c ñ nh sau khi h t th i gian s d ng, c n chuy n giá tr tài s n c ñ nh vào giá tr s n ph m b ng vi c kh u hao. o Kh u hao tài s n c ñ nh là vi c phân b m t cách có h th ng giá tr c a tài s n c ñ nh c n thu h i trong su t th i gian s d ng h u ích c a tài s n ñó. Xét v m t kinh t , kh u hao tài s n c ñ nh là m t kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p nhưng không ph i là kho n chi tiêu b ng ti n trong kỳ. Trên góc ñ tài chính, kh u hao tài s n c ñ nh là phương th c thu h i v n c ñ nh c a doanh nghi p. Th c hi n kh u hao là nh m thu h i giá tr tài s n c ñ nh ñ tái s n xu t ra nó. N u doanh nghi p t ch c qu n lý t t thì ti n kh u hao không ch có tác d ng tái s n xu t gi n ñơn mà còn có th th c hi n tái s n xu t m r ng tài s n c ñ nh. V nguyên t c, vi c tính kh u hao tài s n c ñ nh ph i d a trên cơ s xem xét m c ñ hao mòn c a tài s n c ñ nh. Doanh nghi p ph i tính kh u hao h p lý, ñ m b o thu h i ñ giá tr v n ñ u tư vào tài s n c ñ nh. o Th c hi n kh u hao tài s n c ñ nh m t cách h p lý có ý nghĩa kinh t r t quan tr ng ñ i v i doanh nghi p: Kh u hao h p lý tài s n c ñ nh là bi n pháp quan tr ng ñ th c hi n b o toàn v n c ñ nh, làm cho doanh nghi p có th thu h i ñư c ñ y ñ v n c ñ nh khi tài s n c ñ nh h t th i h n s d ng. Kh u hao h p lý giúp cho doanh nghi p có th thu h i, t p trung ñư c v n nhanh hơn ñ có th th c hi n k p th i ñ i m i máy móc, thi t b và công ngh , t ñó nâng cao ñư c kh năng c nh tranh. 68 v1.0
  7. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Kh u hao tài s n c ñ nh là m t kho n chi phí s n xu t kinh doanh trong kì; do v y, vi c xác ñ nh kh u hao h p lý là m t nhân t quan tr ng ñ xác ñ nh ñúng hơn giá thành s n ph m và ñánh giá k t qu ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p. • Ph m vi kh u hao tài s n c ñ nh o ð xác ñ nh h p lý s kh u hao tài s n c ñ nh, doanh nghi p không nh ng v n d ng phương pháp kh u hao phù h p mà c n n m ñư c ph m vi kh u hao tài s n c ñ nh. V nguyên t c thì m i tài s n c ñ nh hi n có c a doanh nghi p có liên quan ñ n ho t ñ ng kinh doanh ñ u ph i trích kh u hao. o Nh ng tài s n c ñ nh sau ñây không ph i trích kh u hao: Nh ng tài s n c ñ nh không tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh như: Tài s n c ñ nh ph c v các ho t ñ ng phúc l i trong doanh nghi p như nhà tr , câu l c b , nhà truy n th ng, nhà ăn... ñư c ñ u tư b ng qu phúc l i; nh ng tài s n c ñ nh chưa c n dùng, không c n dùng và ch thanh lý. Doanh nghi p không ñư c tính và trích kh u hao ñ i v i nh ng tài s n c ñ nh ñã kh u hao h t nhưng v n s d ng vào ho t ñ ng kinh doanh. Nh ng tài s n c ñ nh ph c v nhu c u chung toàn xã h i, không ph c v cho ho t ñ ng kinh doanh c a riêng doanh nghi p như ñê ñ p, c u c ng ñư ng sá... mà Nhà nư c giao cho doanh nghi p qu n lý. ð i v i nh ng tài s n c ñ nh chưa kh u hao h t ñã hư h ng, doanh nghi p ph i xác ñ nh nguyên nhân, quy trách nhi m ñ n bù, b i thư ng thi t h i và x lý t n th t theo các quy ñ nh hi n hành. Các tài s n c ñ nh khác không tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh. Quy n s d ng ñ t lâu dài là tài s n c ñ nh vô hình nhưng doanh nghi p không ñư c trích kh u hao. ð i v i các doanh nghi p thu c các thành ph n kinh t khác có th tham kh o nh ng qui ñ nh v kh u hao c a Nhà nư c ñ v n d ng vào ñi u ki n c th c a doanh nghi p mình. Ch t ch H i ñ ng qu n tr ho c Giám ñ c doanh nghi p có toàn quy n quy t ñ nh sau khi ñã có ý ki n c a H i ñ ng qu n tr ho c Ban giám ñ c các v n ñ liên quan ñ n kh u hao tài s n c ñ nh như: Qui ñ nh ph m vi tính kh u hao tài s n c ñ nh, l a ch n các phương pháp kh u hao tài s n c ñ nh thích h p v i t ng lo i tài s n c ñ nh, l a ch n d án ñ u tư ñ i m i tài s n c ñ nh cho phù h p v i ñi u ki n ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p. 4.2.3. Các phương pháp kh u hao tài s n c ñ nh. Vi c l a ch n các phương pháp tính kh u hao thích h p là bi n pháp quan tr ng ñ b o toàn v n c ñ nh và cũng là m t căn c quan tr ng ñ xác ñ nh th i gian hoàn v n ñ u tư vào tài s n c ñ nh. ð th c hi n kh u hao, thông thư ng ngư i ta s d ng m t s phương pháp ch y u sau: v1.0 69
  8. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.2.3.1. Phương pháp kh u hao ñư ng th ng (phương pháp kh u hao tuy n tính) ðây là phương pháp kh u hao bình quân theo th i gian s d ng c a tài s n c ñ nh. • M c kh u hao: Theo phương pháp này, m c kh u hao hàng năm c a tài s n c ñ nh ñư c xác ñ nh theo công th c sau: NG MKH = T Trong ñó: o M KH: M c kh u hao hàng năm c a tài s n c ñ nh theo phương pháp ñư ng th ng. o NG: Nguyên giá c a TSCð. Nguyên giá tài s n c ñ nh là toàn b các chi phí mà doanh nghi p ph i chi ra ñ có tài s n c ñ nh tính ñ n th i ñi m ñưa tài s n ñó vào tr ng thái s n sàng s d ng. o T: Th i gian s d ng TSCð. Th i gian s d ng tài s n c ñ nh là th i gian d tính tài s n c ñ nh phát huy ñư c tác d ng cho s n xu t, kinh doanh. Vi c xác ñ nh th i gian s d ng h u ích c a tài s n c ñ nh d a vào hai y u t ch y u: Tu i th k thu t c a tài s n c ñ nh là th i gian s d ng tài s n c ñ nh d a theo thi t k k thu t. Tu i th kinh t là th i gian s d ng tài s n c ñ nh có tính ñ n s l c h u, l i th i c a tài s n c ñ nh do s ti n b c a khoa h c và công ngh . • T l kh u hao T l kh u hao hàng năm c a tài s n c ñ nh là t l ph n trăm gi a m c kh u hao hàng năm và nguyên giá c a tài s n c ñ nh. T l kh u hao TSCð hàng năm theo phương pháp ñư ng th ng ñư c xác ñ nh theo công th c: MKH TKH = NG T ñó, có th xác ñ nh: 1 TKH = T Trong ñó: T KH: T l kh u hao TSCð hàng năm theo phương pháp ñư ng th ng. MKH, NG, T: như chú thích trên. Trong công tác qu n lý, ngư i ta có th s d ng các lo i t l kh u hao: T l kh u hao c a t ng tài s n c ñ nh, t l kh u hao c a t ng lo i tài s n c ñ nh, t l kh u hao t ng h p bình quân c a các lo i tài s n c ñ nh trong doanh nghi p. • ðánh giá phương pháp kh u hao theo ñư ng th ng 70 v1.0
  9. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p o Ưu ñi m: Vi c tính toán ñơn gi n, d tính, nguyên giá c a tài s n c ñ nh ñư c phân b ñ u ñ n vào các năm s d ng tài s n c ñ nh nên không gây ra s bi n ñ ng quá m c khi tính vào giá thành s n ph m hàng năm. o H n ch : Trong nh ng trư ng h p không lư ng ñư c h t s phát tri n nhanh chóng c a khoa h c và công ngh , doanh nghi p có th b m t v n c ñ nh. Phương pháp này cũng không thích h p ñ i v i lo i tài s n c ñ nh có th i gian ho t ñ ng hay th i gian s d ng r t không ñ u gi a các năm ho c gi a các th i kỳ các năm. 4.2.3.2. Phương pháp kh u hao nhanh M t s phương pháp kh u hao ñư c s d ng nh m thúc ñ y vi c thu h i nhanh hơn v n c ñ nh. Vì th , các phương pháp ñó ñư c g i là phương pháp kh u hao nhanh (Accerated Depreciation M ethod). Hai phương pháp kh u hao nhanh thư ng ñư c s d ng: phương pháp kh u hao theo s dư gi m d n (Declining Balance M ethod) và phương pháp kh u hao theo t ng s th t năm s d ng hay còn g i là phương pháp kh u hao theo t ng s (Sum of the year digit M ethod). • Phương pháp kh u hao theo s dư gi m d n Theo phương pháp này s kh u hao t ng năm c a các tài s n c ñ nh ñư c xác ñ nh b ng cách l y giá tr còn l i c a tài s n c ñ nh ñ u năm c a năm tính kh u hao nhân v i m t t kh u hao c ñ nh hàng năm và có th ñư c xác ñ nh theo công th c sau: MKi = Gdi × TKD Trong ñó: o M Ki: S kh u hao TSCð năm th t. o G di: Gá tr còn l i c a TSCð ñ u năm th t. o T KD: T l kh u hao hàng năm theo phương pháp s dư gi m d n c a tài s n c ñ nh,i = (1,n) . o i: Th t c a năm s d ng TSCð T l kh u hao không ñ i hàng năm c a tài s n c ñ nh trong phương pháp này ñư c xác ñ nh b ng cách l y t l kh u hao theo phương pháp ñư ng th ng nhân v i h s nh t ñ nh: TKD= TKH × HS Trong ñó: o T KH: T l kh u hao theo phương pháp ñư ng th ng. o H S: H s ñi u ch nh. Theo ch ñ tài chính hi n hành thì h s ñi u ch nh ñư c xác ñ nh như sau: Tài s n c ñ nh có th i h n s d ng ñ n 4 năm thì h s là: 1,5 (T ≤ 4). Tài s n c ñ nh có th i h n s d ng trên 4 năm và nh hơn ho c b ng 6 năm thì h s là: 2,0 ( 4 < T ≤ 6). Tài s n c ñ nh có th i h n s d ng trên 6 năm thì h s là: 2,5 (T >6). Ví d : M t thi t b có nguyên giá là 100 tri u, th i h n s d ng là 5 năm. v1.0 71
  10. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 1 Như v y, t l kh u hao theo phương pháp ñư ng th ng là = 20%. T l kh u 5 hao không ñ i theo phương pháp s dư gi m d n s là: 20% x 2.0 = 40% và s kh u hao t ng năm theo phương pháp này có th xác ñ nh theo bi u sau: ðơn v : 1.000ñ S kh u hao S kh u hao Giá tr còn l i STT Cách tính kh u hao t ng năm lu k c a TSC ð 1 100.000 x 40% 40.000 40.000 60.000 2 60.000 x 40% 24.000 64.000 36.000 3 36.000 x 40% 14.400 78.400 21.000 4 21.600 x 40% 8.600 87.400 12.960 5 12.960 x 40% 5.084 92.224 7.776 Bi u 4.1: Kh u hao theo phương pháp s dư gi m d n Qua phương pháp trên cho th y, s kh u hao tài s n c ñ nh r t l n nh ng năm ñ u và càng v nh ng năm sau, m c kh u hao càng gi m. Tuy nhiên, theo phương pháp s dư gi m d n, do k thu t tính toán nên cu i năm c a năm cu i cùng giá tr còn l i c a tài s n c ñ nh bao gi cũng v n còn m t s dư nh t ñ nh. ð gi i quy t v n ñ này, có th th c hi n m t cách ñơn gi n là vào nh ng năm cu i c a th i h n s d ng tài s n c ñ nh s chuy n sang phương pháp kh u hao tuy n tính, Ví d trên: Có th th y năm th 4 và năm th 5 ngư i ta s chuy n sang phương pháp kh u hao ñư ng th ng và kh u hao c a m i năm s là 21,6 tri u/2 b ng 10,8 tri u. Phương pháp kh u hao như v y ñư c g i là phương pháp kh u hao s dư gi m d n có ñi u ch nh. • Phương pháp kh u hao theo t ng s o Theo phương pháp này, s kh u hao tài s n c ñ nh c a t ng năm ñư c xác ñ nh b ng cách l y nguyên giá c a tài s n c ñ nh nhân v i t l kh u hao t ng năm. o S kh u hao tài s n c ñ nh t ng năm ñư c xác ñ nh theo công th c: MKt = NG × TKt Trong ñó: M kt: S kh u hao TSCð năm th t theo phương pháp t ng s . NG: Nguyên giá c a TSCð. T Kt: T l kh u hao TSCð năm th t. T l kh u hao TSCð theo phương pháp này có 2 cách tính: Cách 1: T l kh u hao T SC ð S năm TSCð còn s d ng ñư c tính t ñ u năm th t = năm th t (T Kt) T ng s th t năm s d ng c a T SC ð V i ví d trên: M t thi t b có nguyên giá là 100 tri u, th i h n s d ng là 5 năm, v y, t l kh u hao và s kh u hao c a t ng năm theo phương pháp t ng s ñư c xác ñ nh: 72 v1.0
  11. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Th t S năm còn s d ng ñ n khi T l kh u S kh u hao năm h t th i h n s d ng ( năm) hao (T Kt) ( tri u ñ ng) 1 5 5/15 100 x 5/15 = 500/15 2 4 4/15 100 x 4/15 = 400/15 3 3 3/15 100 x 3/15 = 300/15 4 2 2/15 100 x 2/15 = 200/15 5 1 1/15 100 x 1/15 = 100/15 C ng 15 1.500/15 = 100 Bi u 4.2 : S kh u hao tài s n c ñ nh theo phương pháp t ng s Cách 2: 2(T + 1 − t) TKt = T(T + 1) Trong ñó: T: Th i gian s d ng TSCð; t: Năm tính kh u hao theo th t năm. Theo ví d trên có th xác ñ nh T kt cho năm th 2 theo cách hai: 2(5 − 2 + 1) 8 14 T K2 = = = 5(5 + 1) 10 15 o Ưu ñi m c a phương pháp kh u hao nhanh: Giúp cho doanh nghi p có th thu h i v n nhanh, h n ch ñư c t n th t do hao mòn vô hình gây ra khi khoa h c và công ngh phát tri n v i t c ñ nhanh. Doanh nghi p có th t p trung nhanh ñư c v n t ti n kh u hao ñ th c hi n ñ u tư ñ i m i thi t b , công ngh . Khi Chính ph cho phép doanh nghi p áp d ng phương pháp kh u hao nhanh cũng chính là m t bi n pháp cho phép các doanh nghi p ñư c "hoãn n p" m t ph n thu thu nh p ñ t p trung v n ñ u tư ñ i m i thi t b công ngh , nâng cao năng l c c nh tranh. o H n ch c a phương pháp này là kh u hao t p trung nh ng năm ñ u r t l n nên thông thư ng các doanh nghi p kinh doanh có hi u qu m i có kh năng áp d ng. 4.2.3.3. Phương pháp kh u hao theo s lư ng, kh i lư ng s n ph m (hay còn g i là phương pháp kh u hao theo s n lư ng) Phương pháp này thư ng ñư c áp d ng cho các lo i tài s n c ñ nh mà th i gian ho t ñ ng hay s d ng r t không ñ u nhau gi a các năm hay gi a các kỳ trong năm. • Theo phương pháp kh u hao này, m c trích kh u hao TSCð trong kỳ ñư c xác ñ nh như sau: M c trích kh u hao M c kh u hao bình quân tính = S n lư ng trong kỳ × TSCð trong kỳ cho m t ñơn v s n lư ng v1.0 73
  12. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong ñó: N guyên giá c a TCSð M c kh u hao tính cho m t ñơn = v s n lư ng T ng s n lư ng trong su t ñ i ho t ñ ng c a TSCð theo công su t thi t k • Ưu ñi m c a phương pháp: Phương pháp này thích h p v i lo i TSCð có m c ñ ho t ñ ng không ñ u gi a các th i kỳ, m c kh u hao phù h p hơn v i m c ñ hao mòn c a TSCð. • H n ch c a phương pháp: Vi c kh u hao có th tr nên ph c t p khi trình ñ qu n lý TSCð còn y u và ngư i v n hành s d ng tài s n c ñ nh không th c hi n nghiêm túc vi c ghi chép ch ng t ban ñ u. Tóm l i, trên ñây là ba phương pháp kh u hao TSCð thông thư ng ñư c s d ng. Trong vi c kh u hao TSCð cũng c n phân bi t kh u hao tính thu và kh u hao th c t c a doanh nghi p. Thông thư ng, Chính ph m i nư c ñưa ra quy ch v khung kh u hao TSCð. ðây là căn c ñ xác ñ nh chi phí h p lý v kh u hao TSCð trong vi c tính thu thu nh p doanh nghi p, còn vi c trích kh u hao th c t c a doanh nghi p vào chi phí s n xu t kinh doanh trong năm là tùy thu c vào ch s h u doanh nghi p quy t ñ nh d a trên nguyên t c chung là ñ m b o thu h i ñ y ñ nguyên giá c a tài s n c ñ nh trong su t th i h n s d ng chúng. Kh u hao th c t hàng năm c a doanh nghi p không nh t thi t ph i b ng kh u hao tính thu . 4.2.4. Hi u su t s d ng v n c ñ nh và các bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng v n c ñ nh 4.2.4.1. Hi u su t s d ng v n c ñ nh V n c ñ nh là v n ñ u tư ng trư c v tài s n c ñ nh và sau m t th i gian dài m i thu h i ñư c toàn b . Do v y, vi c s d ng t t s v n c ñ nh hi n có là v n ñ có ý nghĩa kinh t r t l n nh hư ng tr c ti p t i s tăng trư ng c a doanh nghi p. ð ñánh giá trình ñ t ch c và s d ng v n c ñ nh c a doanh nghi p c n s d ng ch tiêu hi u su t s d ng v n c ñ nh. • Hi u su t s d ng v n c ñ nh Doanh thu thu n trong kỳ H i u su t s d ng = v n c ñ nh S v n c ñ nh bình quân trong kỳ o Ch tiêu này ph n ánh c m t ñ ng v n c ñ nh có th tham gia t o ra bao nhiêu ñ ng doanh thu thu n trong kỳ. o ð ñánh giá ñúng m c k t qu qu n lý và s d ng v n c ñ nh c a t ng th i kỳ, ch tiêu hi u su t s d ng v n c ñ nh c n ph i ñư c xem xét trong m i liên h v i ch tiêu hi u su t s d ng tài s n c ñ nh. Ch tiêu này có th ñư c xác ñ nh theo công th c sau: H i u su t s d ng Doanh thu thu n trong kỳ = TSCð N guyên giá TSCð bình quân trong kỳ 74 v1.0
  13. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p oNguyên giá tài s n c ñ nh có tính ch t s n xu t bình quân ñư c tính theo phương pháp bình quân s h c và tuỳ theo s li u ñã có ñ có cách tính thích h p. o Ch tiêu này ph n ánh m t ñ ng tài s n c ñ nh trong kỳ tham gia t o ra bao nhiêu ñ ng doanh thu thu n. Thông qua ch tiêu này cũng cho phép ñánh giá trình ñ s d ng v n c ñ nh c a doanh nghi p. • H s huy ñ ng v n c ñ nh o Ch tiêu này ph n ánh m c ñ huy ñ ng v n c ñ nh hi n có vào ho t ñ ng kinh doanh trong kỳ c a doanh nghi p: H s huy ñ ng S v n c ñnh ñang s d ng trong ho t ñ ng kinh doanh VCð trong kỳ = S v n c ñ nh hi n có c a doanh nghi p oS v n c ñ nh ñư c tính trong công th c trên ñư c xác ñ nh b ng giá tr còn l i c a tài s n c ñ nh h u hình và tài s n c ñ nh vô hình c a doanh nghi p t i th i ñi m ñánh giá phân tích . • H s hao mòn tài s n c ñ nh o Ch tiêu này, m t m t ph n ánh m c ñ hao mòn c a tài s n c ñ nh trong doanh nghi p, m t khác nó ph n ánh t ng quát tình tr ng v năng l c còn l i c a tài s n c ñ nh cũng như v n c ñ nh th i ñi m ñánh giá. S kh u hao lũy k c a TSCð th i ñi m ñánh giá H s hao mòn = TSCð T ng nguyên giá c a TSCð th i ñi m ñánh giá 4.2.4.2. Các bi n pháp nâng cao hi u su t s d ng v n c ñ nh T ch c t t vi c qu n lý và s d ng tài s n c ñ nh cho danh nghi p v i s v n hi n có v n có th tăng ñư c kh i lư ng s n xu t s n ph m, ti t ki m ñư c chi phí và h ñư c giá thành s n ph m, góp ph n quan tr ng vào tăng l i nhu n c a doanh nghi p. Tuỳ theo ñi u ki n và tình hình kinh doanh c th mà doanh nghi p ñ ra bi n pháp thích ng qu n lý tài s n c ñ nh. Tuy nhiên, ñ qu n lý và nâng cao hi u qu s d ng tài s n c ñ nh c a doanh nghi p c n chú ý m t s bi n pháp ch y u sau: • L p và th c hi n t t d án ñ u tư vào tài s n c ñ nh ðây là v n ñ r t quan tr ng, b i l các quy t ñ nh ñ u tư vào tài s n c ñ nh nh hư ng lâu dài và có tính ch t quy t ñ nh ñ n hi u qu s d ng v n c ñ nh. Trong vi c th c hi n ñ u tư vào tài s n c ñ nh c n chú ý cân nh c m t s ñi m: quy mô ñ u tư, k t c u tài s n c ñ nh, thi t b và k thu t – công ngh xã h i, cách th c ñ u tư c n l a ch n gi a mua s m hay ñi thuê... • Qu n lý ch t ch , huy ñ ng t i ña tài s n c ñ nh hi n có vào ho t ñ ng kinh doanh Thư ng xuyên ki m soát ñư c tình hình s d ng tài s n c ñ nh huy ñ ng ñ y ñ nh t tài s n c ñ nh hi n có vào ho t ñ ng, k p th i huy ñ ng và th c hi n như ng bán tài s n c ñ nh không c n dùng, thanh lý các tài s n c ñ nh ñã hư h ng ñ thu h i v n, th c hi n ñ nh kỳ ki m kê tài s n c ñ nh. • Th c hi n kh u hao tài s n c ñ nh m t cách h p lý Vi c kh u hao ph i tính ñ n c hao mòn h u hình và vô hình, ph i ñ m b o thu h i ñ y ñ k p th i v n c ñ nh. C n th c hi n kh u hao nhanh ñ i v i nh ng tài v1.0 75
  14. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p s n c ñ nh ch u nh hư ng l n c a ti n b k thu t và công ngh . Vi c kh u hao quá th p so v i hao mòn th c t c a tài s n c ñ nh là m t trong nh ng nguyên nhân ch y u d n ñ n s th t thoát v n c ñ nh nhi u doanh nghi p. • Th c hi n t t vi c b o dư ng và s a ch a tài s n c ñ nh, tránh tình tr ng tài s n c ñ nh b hư h ng trư c th i h n s d ng Áp d ng nghiêm minh bi n pháp thư ng, ph t v t ch t trong vi c b o qu n và s d ng tài s n c ñ nh. Trong trư ng h p tài s n c ñ nh c n ph i s a ch a l n giai ño n cu i c a th i h n s d ng tài s n c ñ nh, c n cân nh c hi u qu c a vi c s a ch a tài s n c ñ nh v i vi c thanh lý tài s n ñ mua s m tài s n c ñ nh m i. • Chú tr ng th c hi n ñ i m i tài s n c ñ nh m t cách k p th i và thích h p, tăng cư ng s c m nh c nh tranh c a doanh nghi p Thông qua vi c ñ i m i ñó, doanh nghi p có th nâng cao ch t lư ng và c i ti n m u mã s n ph m, b t ñư c các chi phí v nguyên, v t li u, ti n công v.v... Tuy nhiên, ñ th c hi n ñ i m i ñòi h i doanh nghi p ph i ñ u tư m t lư ng v n l n. Do v y, ñòi h i doanh nghi p ph i có k ho ch ch ñ ng huy ñ ng ngu n v n và tính toán k hi u qu vi c s d ng ñ ch p l y th i cơ ñ i m i tài s n c ñ nh. • Ch ñ ng th c hi n các bi n pháp phòng ng a r i ro, b o toàn v n ð ñ m b o cho ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p th c hi n ñư c bình thư ng, liên t c và h n ch các nh hư ng t vi c t n th t v n c ñ nh do nguyên nhân khách quan có th gây ra như ho ho n, bão lũ và nh ng b t tr c khác, doanh nghi p c n áp d ng các bi n pháp như mua b o hi m tài s n, chú ý trích l p quy d phòng tài chính. 4.3. V n lưu ñ ng 4.3.1. Khái ni m và phân lo i v n lưu ñ ng 4.3.1.1. Khái ni m v v n lưu ñ ng • ð ti n hành ho t ñ ng kinh doanh, ngoài tài s n c ñ nh doanh nghi p còn ph i có tài s n lưu ñ ng. Tài s n lưu ñ ng c a doanh nghi p thư ng g m hai b ph n: Tài s n lưu ñ ng trong s n xu t và tài s n lưu ñ ng trong lưu thông. o Tài s n lưu ñ ng s n xu t bao g m m t b ph n là nh ng v t tư d tr ñ ñ m b o cho quá trình s n xu t ñư c liên t c như nguyên li u, v t li u, nhiên li u v.v... và m t b ph n là nh ng s n ph m d dang ñang trong quá trình s n xu t. o Tài s n lưu ñ ng trong lưu thông bao g m: S n ph m hàng hoá ch tiêu th , v n b ng ti n, v n trong thanh toán (n ph i thu). • ð ñ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh ñư c ti n hành thư ng xuyên, liên t c ñòi h i doanh nghi p ph i có m t lư ng tài s n lưu ñ ng nh t ñ nh. Do v y, ñ hình thành nên tài s n lưu ñ ng, doanh nghi p ph i ng ra m t s v n ñ u tư vào lo i tài s n này. S v n ñó ñư c g i là v n lưu ñ ng. o V n lưu ñ ng c a doanh nghi p thư ng xuyên v n ñ ng và chuy n hoá qua nhi u thình thái khác nhau. ð i v i doanh nghi p s n xu t, v n lưu ñ ng t hình thái ban ñ u là ti n ñư c chuy n hoá sang hình thái v n v t tư d tr , và ti p t c chuy n hoá l n lư t sang hình thái s n ph m d dang, thành ph m và khi k t thúc quá trình tiêu th l i tr v hình thái ban ñ u là ti n. ð i v i doanh 76 v1.0
  15. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p nghi p thương m i thì s v n ñ ng c a v n lưu ñ ng nhanh hơn t hình thái ti n chuy n hoá sang hình thái hàng hoá và l i chuy n hoá v hình thái ti n. o Trong quá trình tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh, v n lưu ñ ng chuy n toàn b giá tr ngay trong m t l n và ñư c thu h i toàn b sau khi doanh nghi p tiêu th s n ph m thu ñư c ti n bán hàng. Như v y, v n lưu ñ ng hoàn thành m t vòng tu n hoàn sau m t chu kỳ kinh doanh. o Trong quá trình tham gia vào ho t ñ ng kinh doanh, v n lưu ñ ng thay ñ i hình thái không ng ng; do ñó, t i m t th i ñi m nh t ñ nh v n lưu ñ ng ñ ng th i cùng t n t i dư i các hình thái khác nhau trong các giai ño n chu chuy n c a v n. o T nh ng s phân tích trên có th rút ra: V n lưu ñ ng c a doanh nghi p là s v n ng ra ñ hình thành nên tài s n lưu ñ ng nh m ñ m b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p ñư c th c hi n thư ng xuyên, liên t c. V n lưu ñ ng chuy n toàn b giá tr ngay trong m t l n và ñư c thu h i toàn b khi k t thúc m t chu kỳ kinh doanh. 4.3.1.2. Phân lo i v n lưu ñ ng D a theo tiêu th c khác nhau, có th chia v n lưu ñ ng thành các lo i khác nhau. Thông thư ng có m t s cách phân lo i sau ñây: • D a theo hình thái bi u hi n c a v n: Có th chia v n lưu ñ ng thành các lo i: o V n b ng ti n và các kho n ph i thu V n b ng ti n: Bao g m ti n m t t i qu , ti n g i ngân hàng và ti n ñang chuy n. Ti n là m t lo i tài s n c a doanh nghi p mà có th d dàng chuy n ñ i thành các lo i tài s n khác ho c ñ tr n . Do v y, trong ho t ñ ng kinh doanh ñòi h i m i doanh nghi p ph i có m t lư ng ti n nh t ñ nh. Các kho n ph i thu: Ch y u là kho n ph i thu t khách hàng, th hi n s ti n mà khách hàng còn n doanh nghi p phát sinh trong quá trình doanh nghi p bán ch u hàng hoá, d ch v cho khách hàng. Ngoài ra, trong m t s trư ng h p mua s m v t tư, doanh nghi p còn ph i ng trư c ti n cho ngư i cung ng, t ñó hình thành kho n t m ng. o V n v hàng t n kho: Trong các doanh nghi p s n xu t, hàng t n kho bao g m 3 lo i: Nguyên, nhiên, v t li u; s n ph m d dang; thành ph m. Trong doanh nghi p thương m i, hàng t n kho ch y u là hàng hoá d tr . Xem xét chi ti t hơn, v n v hàng t n kho c a doanh nghi p g m các kho n v n sau: V n v nguyên li u và v t li u chính: Là giá tr các lo i v t tư d tr cho s n xu t mà khi tham gia vào s n xu t chúng c u thành th c th c a s n ph m. V n v t li u ph : Là giá tr các lo i v t tư d tr dùng trong s n xu t. Các lo i v t tư này không c u thành th c th chính c a s n ph m mà nó k t h p v i nguyên, v t li u chính làm thay ñ i màu s c, mùi v , hình dáng b ngoài v1.0 77
  16. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p c a s n ph m ho c t o ñi u ki n cho quá trình s n xu t s n ph m th c hi n ñư c bình thư ng, thu n l i. V n v nhiên li u: Là giá tr các lo i nhiên li u d tr dùng trong ho t ñ ng s n xu t kinh doanh. V n v ph tùng thay th : Là giá tr các lo i v t tư dùng ñ thay th , s a ch a các tài s n c ñ nh ho c các công c , d ng c . V n v công c , d ng c : Là giá tr các công c , d ng c không ñ tiêu chu n là tài s n c ñ nh, dùng cho ho t ñ ng s n xu t kinh doanh. V n v s n ph m d dang: Là bi u hi n b ng ti n các chi phí s n xu t kinh doanh ñã b ra cho các lo i s n ph m ñang trong quá trình s n xu t. V n thành ph m: Là giá tr nh ng s n ph m ñã ñư c s n xu t xong ñ t tiêu chu n k thu t và ñã ñư c nh p kho. ð i v i doanh nghi p thương m i thì b ph n v n d tr ch y u là v n hàng hoá, th hi n giá tr các lo i hàng hoá doanh nghi p mua vào d tr trong kho ñ chu n b cho vi c bán ra. V n v chi phí tr trư c: Là các kho n chi phí th c t ñã phát sinh, nhưng có tác d ng cho nhi u chu kỳ s n xu t kinh doanh nên chưa th tính h t vào giá thành s n ph m trong kỳ này mà còn ñư c tính d n vào giá thành s n ph m c a m t s kỳ ti p theo như: chi phí nghiên c u thí nghi m, c i ti n k thu t; chi phí xây d ng, l p ñ t các công trình t m th i; chi phí v ván khuôn, giàn giáo dùng trong xây d ng cơ b n ... Vi c phân lo i v n lưu ñ ng theo cách này t o ñi u ki n thu n l i cho vi c xem xét, ñánh giá kh năng thanh toán c a doanh nghi p. • D a theo vai trò c a v n lưu ñ ng ñ i v i quá trình s n xu t kinh doanh: Có th chia v n lưu ñ ng thành các lo i ch y u sau: o V n lưu ñ ng trong khâu d tr s n xu t, g m các kho n: V n nguyên li u, v t li u chính; V n v t li u ph ; V n nhiên li u; V n ph tùng thay th ; V n công c , d ng c . o V n lưu ñ ng trong khâu s n xu t, g m các kho n: V n s n ph m d dang; V n v chi phí tr trư c. o V n lưu ñ ng trong khâu lưu thông, g m các kho n: V n thành ph m; V n b ng ti n; V n trong thanh toán: Nh ng kho n ph i thu và t m ng. Vi c phân lo i v n lưu ñ ng theo phương pháp này giúp cho vi c xem xét ñánh giá tình hình phân b v n lưu ñ ng trong các khâu c a quá trình chu chuy n v n lưu ñ ng, T ñó, ñ ra các bi n pháp t ch c qu n lý thích h p nh m t o ra m t k t c u v n lưu ñ ng h p lý và tăng ñư c t c ñ chu chuy n c a v n lưu ñ ng. 78 v1.0
  17. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p 4.3.2. Nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p 4.3.2.1. Chu kỳ kinh doanh và nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p Ho t ñ ng kinh doanh di n ra thư ng xuyên hàng ngày b t ñ u t vi c mua s m, d tr v t tư c n thi t; ti n hành s n xu t s n ph m và sau khi s n ph m s n xu t xong ñư c nh p kho thành ph m; ti p ñó th c hi n vi c bán s n ph m và thu ti n v . Quá trình kinh doanh di n ra thư ng xuyên, liên t c t o thành chu kỳ kinh doanh. Như v y, chu kỳ kinh doanh c a m t doanh nghi p là th i gian trung bình c n thi t ñ th c hi n vi c mua s m, d tr v t tư, s n xu t s n ph m và bán s n ph m, thu ñư c ti n bán hàng. Có th chia chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p thành 3 giai ño n sau: • Giai ño n mua và d tr v t tư Ho t ñ ng c a doanh nghi p giai ño n này là ti n hành mua và t o l p m t lư ng v t tư c n thi t ñ m b o cho quá trình s n xu t di n ra liên t c: o Trư ng h p ph i tr ti n ngay thì doanh nghi p ph i ng ra ngay m t kho n v n cho vi c d tr v t tư. o N u doanh nghi p th c hi n ñư c vi c mua ch u thì sau m t th i gian nh t ñ nh m i ph i b v n ra tr ti n cho ngư i cung c p v t tư. • Giai ño n s n xu t giai ño n này, v t tư ñư c ñưa vào s d ng, doanh nghi p ti p t c b thêm các chi phí như chi phí v ti n công, chi phí ñi n, nư c... Trong giai ño n này hình thành s n ph m d dang và cu i cùng là t o ra thành ph m. ð ñ m b o cho quá trình s n xu t liên t c, ph i có m t lư ng v n thư ng xuyên trong khâu này dư i hình thái là s n ph m d dang. • Giai ño n d tr , bán s n ph m và thu ti n bán hàng o Sau khi s n ph m s n xu t xong và nh p kho. ð ñ m b o cho vi c bán hàng liên t c, doanh nghi p ph i hình thành m t lư ng d tr nh t ñ nh v s n ph m hay hàng hoá. o Doanh nghi p ti n hành vi c bán hàng: N u như th c hi n bán hàng và thu ti n ngay thì sau khi bán hàng, doanh nghi p nh n ñư c ti n bán hàng và s v n lưu ñ ng ñã ng ra ñư c thu h i toàn b . N u như th c hi n bán ch u cho khách hàng t c là doanh nghi p ñã cung c p m t kho n tín d ng thương m i cho khách hàng và ph i sau m t th i gian nh t ñ nh doanh nghi p m i thu ñư c ti n v . Như v y, trong chu kỳ kinh doanh c a doanh nghi p phát sinh nhu c u v n lưu ñ ng. Nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p là th hi n s v n c n thi t doanh nghi p ph i tr c ti p ng ra ñ tài tr cho vi c hình thành m t lư ng d tr hàng t n kho (v t tư, s n ph m d dang, thành ph m ho c hàng hoá) và kho n cho khách hàng n sau khi ñã tr ñi kho n tín d ng c a nhà cung c p v t tư và các kho n n ph i tr khác có tính ch t chu kỳ mà doanh nghi p s d ng ñư c (như ti n lương ph i tr , ti n thu ph i n p nhưng chưa ñ n kỳ h n thanh toán). v1.0 79
  18. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Nhu c u v n lưu ñ ng trong năm c a doanh nghi p có th xác ñ nh theo công th c sau: Kho n ph i tr ngư i cung c p N hu c u v n H àng t n kho d Kho n ph i thu = + – và các kho n n ph i tr khác lưu ñ ng tr c n thi t t khách hàng có tính ch t chu kỳ 4.3.2.2. Nh ng y u t nh ñ n nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p Nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p ph thu c vào nhi u y u t , trong ñó, c n chú ý m t s y u t ch y u sau: • Nh ng y u t v tính ch t c a c a ngành ngh kinh doanh như chu kỳ kinh doanh, tính ch t th i v c a công vi c kinh doanh... • Quy mô kinh doanh; • Nh ng y u t v mua v t tư và bán s n ph m như kho ng cách gi a doanh nghi p v i nh ng nhà cung c p v t tư, v i các ñơn v mua hàng, phương ti n v n chuy n... • Nh ng thay ñ i v thi t b , công ngh s n xu t; • Y u t v giá c c a v t tư ho c hàng hoá d tr : S bi n ñ ng v giá c c a các lo i v t tư d tr cũng nh hư ng không nh ñ n nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p trong kỳ; • Trình ñ qu n lý và chính sách c a doanh nghi p: Trình ñ t ch c mua s m d tr v t tư, t ch c s n xu t cũng như các chính sách bán hàng c a doanh nghi p như chính sách bán ch u, kỳ h n thanh toán, vi c t ch c thanh toán thu ti n bán hàng cũng có nh hư ng r t l n ñ n nhu c u v n lưu ñ ng c a doanh nghi p. 4.3.3. Qu n tr và nâng cao hi u qu s d ng v n lưu ñ ng 4.3.3.1. Hi u su t s d ng v n lưu ñ ng c a doanh nghi p ð ñánh giá trình ñ t ch c và s d ng v n lưu ñ ng c a doanh nghi p c n s d ng ch tiêu hi u su t s d ng v n lưu ñ ng. Hi u su t s d ng v n lưu ñ ng c a doanh nghi p ñư c th hi n qua các ch tiêu sau: • T c ñ luân chuy n v n lưu ñ ng T c ñ luân chuy n v n lưu ñ ng nhanh hay ch m ph n ánh hi u su t s d ng v n lưu ñ ng c a doanh nghi p cao hay th p. T c ñ luân chuy n v n lưu ñ ng ñư c bi u hi n b ng hai ch tiêu: S l n luân chuy n và kỳ luân chuy n v n lưu ñ ng. o S l n luân chuy n v n lưu ñ ng (hay s vòng quay c a v n lưu ñ ng). Ch tiêu này ñư c xác ñ nh b ng công th c sau: M L= VLð 80 v1.0
  19. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Trong ñó: L: S l n luân chuy n v n lưu ñ ng trong kỳ. M : T ng m c luân chuy n c a v n lưu ñ ng trong kỳ, ph n ánh kh i lư ng giá tr s n ph m, d ch v mà v n lưu ñ ng ph c v trong kỳ. Hi n nay, t ng m c luân chuy n v n lưu ñ ng ñư c xác ñ nh b ng doanh thu thu n bán hàng c a doanh nghi p trong kỳ. VLð : S v n lưu ñ ng bình quân s d ng trong kỳ ñư c xác ñ nh b ng phương pháp bình quân s h c. Tùy theo s li u có ñư c ñ s d ng cách tính thích h p. Ch tiêu này ph n ánh s l n luân chuy n v n lưu ñ ng hay s vòng quay c a v n lưu ñ ng th c hi n ñư c trong m t th i kỳ nh t ñ nh (thư ng là m t năm). o Kỳ luân chuy n c a v n lưu ñ ng Ch tiêu này ph n ánh s ngày bình quân c n thi t ñ v n lưu ñ ng th c hi n ñư c m t l n luân chuy n hay ñ dài th i gian m t vòng quay c a v n lưu ñ ng trong kỳ và ñư c xác ñ nh: N V ×M K= hay K = L ð L N Trong ñó: K: Kỳ luân chuy n v n lưu ñ ng. N: S ngày trong kỳ (ñư c tính ch n m t năm là 360 ngày, m t quý là 90 ngày, m t tháng là 30 ngày). M , VLð : Như ñã chú thích trên. Ví d : M t doanh nghi p có các tài li u sau: Theo tài li u năm báo cáo: S v n lưu ñ ng ñ u năm là 680 tri u ñ ng, cu i quý I là 780 tri u ñ ng, cu i quý II là 800 tri u ñ ng, cu i quý III là 820 tri u ñ ng, cu i quý IV là 920 tri u ñ ng. Doanh thu thu n bán hàng c a doanh nghi p ñ t ñư c trong năm là 3.200 tri u ñ ng. G i ý: T tài li u trên có th xác ñ nh: S v n lưu ñ ng bình quân s d ng trong năm báo cáo: 680 ( + 780 + 800 + 820 + 920) VLð = 2 = 800 tri u ñ ng 2 S l n luân chuy n v n lưu ñ ng năm báo cáo: 3.200 L0 = = 4 l n hay 4 vòng. 800 360 Kỳ luân chuy n v n lưu ñ ng năm báo cáo: K0 = = 90 ngày 4 • M c ti t ki m v n lưu ñ ng do tăng t c ñ luân chuy n v n Ch tiêu này ph n ánh s v n lưu ñ ng có th ti t ki m ñư c do tăng t c ñ luân chuy n v n lưu ñ ng kỳ so sánh (kỳ k ho ch) so v i kỳ g c (kỳ báo cáo). v1.0 81
  20. Bài 4: V n kinh doanh c a doanh nghi p Công th c tính như sau: M1 M VTK ( + ) = × (K1 – K0) ho c VTK (± ) = VLð1 − 1 360 L0 Trong ñó: VTK ( ± ) : S v n lưu ñ ng có th ti t ki m (–) hay ph i tăng thêm (+) do nh hư ng c a t c ñ luân chuy n v n lưu ñ ng kỳ so sánh so v i kỳ g c. M 1: T ng m c luân chuy n v n lưu ñ ng kỳ so sánh (kỳ k ho ch). K1, K0: Kỳ luân chuy n v n lưu ñ ng kỳ so sánh, kỳ g c L1, L0: S l n luân chuy n v n lưu ñ ng kỳ so sánh, kỳ g c. VLð1 : S v n lưu ñ ng bình quân s d ng kỳ so sánh Ti p theo ví d trên: Trong năm k ho ch, doanh nghi p d ki n c i ti n khâu d tr v t tư và tiêu th s n ph m nên t c ñ luân chuy n v n lưu ñ ng tăng t 4 vòng lên 5 vòng/năm. D ki n, doanh thu thu n c a doanh nghi p s là 4.800 tri u ñ ng. D a vào các tài li u ñã cho có th tính ñư c kỳ luân chuy n v n lưu ñ ng năm k ho ch như sau: 360 K1 = = 72 ngày 5 S v n lưu ñ ng doanh nghi p có th ti t ki m ñư c do tăng t c ñ luân chuy n v n là: 4.800 VTK = × (72 – 90) = – 240 tri u ñ ng 360 ho c: 4.800 4.800 VTK = − = – 240 tri u ñ ng 5 4 4.3.3.2. Qu n tr v n b ng ti n • V n b ng ti n c a doanh nghi p g m ti n m t và ti n g i ngân hàng. Qu n tr v n b ng ti n là m t v n ñ tài chính quan tr ng c a doanh nghi p, b i l : o V n b ng ti n là y u t tr c ti p quy t ñ nh kh năng thanh toán c a m t doanh nghi p. o Tương ng v i m t quy mô kinh doanh ñòi h i thư ng xuyên ph i có m t lư ng ti n tương x ng nh t ñ nh m i ñ m b o cho tình hình tài chính c a doanh nghi p tr ng thái bình thư ng. Trong các doanh nghi p nhu c u lưu gi v n b ng ti n thư ng do ba lý do chính hay ba ñ ng cơ: ð ng cơ giao d ch: Nh m ñáp ng yêu c u giao d ch thanh toán hàng ngày như chi tr ti n mua hàng, tr ti n lương, n p thu ... trong quá trình ho t ñ ng kinh doanh c a doanh nghi p. ð ng cơ ñ u cơ: Nh m n m b t các cơ h i thu n l i n y sinh trong kinh doanh như ch p th i cơ mua nguyên v t li u d tr khi giá th trư ng gi m hay trư c khi th trư ng lên giá... 82 v1.0
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

CFO.01: Bộ Tài Liệu Báo Cáo Tài Chính Và Báo Cáo Thuế
55 tài liệu
2308 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2