Bài giảng Thị trường chứng khoán: Chương 4 - Trần Văn Trung

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Thị trường chứng khoán: Chương 4 - Lưu ký, đăng ký và thanh toán bù trừ chứng khoán" trình bày những nội dung chính sau đây: Những vấn đề cơ bản về lưu ký, đăng ký và thanh toán bù trừ chứng khoán; Hoạt động lưu ký chứng khoán; Hoạt động đăng ký chứng khoán; Hoạt động thanh toán bù trừ chứng khoán. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Thị trường chứng khoán: Chương 4 - Trần Văn Trung

4-1 4-2  Nội dung chính  1. Những vấn đề cơ bản về lưu ký, đăng ký và thanh toán bù trừ chứng khoán. 2. Hoạt động lưu ký chứng khoán. 3. Hoạt động đăng ký chứng khoán. 4. Hoạt động thanh toán bù trừ chứng khoán 1 2 4-3 4-4 1. Những vấn đề cơ bản về lưu ký, đăng ký và 1.1. Khái niệm thanh toán bù trừ CK 1.1. Khái niệm a) Lưu ký chứng khán 1.2. Vai trò, chức năng của hệ thống lưu ký, đăng • Lưu ký chứng khoán là "Hoạt động tổng hợp ký và thanh toán bù trừ CK bao gồm 2 nghiệp vụ: lưu giữ và điều hành CK theo sự uỷ thác của người sở hữu CK ". • Ở Việt Nam, theo quyết định số 05/1999/QĐ- UBCK3 ngày 27/3/1999, lưu ký CK là hoạt động lưu giữ, bảo quản CK của khách hàng và giúp khách hàng thực hiện các quyền của mình đối với CK lưu ký. 3 4 1
4-5 4-6 1.1. Khái niệm 1.1. Khái niệm b) Đăng ký chứng khoán c) Thanh toán bù trừ chứng khoán • Thanh toán bù trừ CK là hoạt động luân chuyển CK • Đăng ký CK là hoạt động ghi nhận và theo dõi trên các tài khoản lưu ký dưới sự điều hành của trung những thông tin về người sở hữu CK, bao gồm tâm lưu ký, thanh toán bù trừ CK. các thông tin về: loại CK, số lượng CK theo • Hoạt động thanh toán bù trừ CK không thực hiện đối từng loại của từng người sở hữu. với các CK lưu ký kín, còn đối với các loại CK được • Ở Việt Nam, theo quyết định số 05/1999/QĐ- lưu ký mở thì hoạt động này chỉ áp dụng đối với CK UBCK3, đăng ký CK là việc ghi nhận quyền sở được lưu ký tổng hợp. hữu, các quyền khác và nghĩa vụ liên quan của • Thực chất của hoạt động thanh toán bù trừ CK là việc người nắm giữ CK bằng một hệ thống thông tin chuyển giao quyền sở hữu CK giữa những khách hàng có CK đang được lưu ký tổng hợp tại một tổ chức lưu lưu giữ trong các tài khoản lưu ký CK. ký. 5 6 4-7 4-8 1.2. Vai trò, chức năng của hệ thống lưu ký, 1.2. Vai trò, chức năng của hệ thống lưu ký, đăng ký và thanh toán bù trừ ck đăng ký và thanh toán bù trừ CK a) Vai trò: b) Chức năng: - Thứ nhất, thực hiện thanh toán các giao dịch CK, đảm 1. Quản lý các CK lưu ký của khách hàng. bảo cho các GDCK được hoàn tất. 2. Ghi nhận quyền sở hữu và các thông tin về - Thứ hai, giúp cho việc quản lý hiệu quả TTCK. tình tình thay đổi của các CK lưu ký cho - Thứ ba, giảm chi phí cho các chủ thể tham gia TTCK. khách hàng. - Thứ tư, góp phần giảm rủi ro cho hoạt động thị trường. - Thứ năm, đảm bảo thực hiện thanh toán nhanh góp 3. Cung cấp thông tin về CK giả mạo, mất cắp. phần giúp các đối tượng của hệ thống tăng vòng quay 4. Thực hiện các nghiệp vụ thanh toán tiền và của vốn. chuyển giao CK sau khi các giao dịch được thực hiện. 7 8 2
4-9 4 - 10 1.2. Vai trò, chức năng của hệ thống lưu ký, 2. Hoạt động lưu ký chứng khoán đăng ký và thanh toán bù trừ CK b) Chức năng: 2.1. Các nguyên tắc của hoạt động lưu ký chứng 5. Xử lý các thông tin về việc thực hiện quyền của người sở hữu CK đối với các tổ chức phát hành khoán như: thông báo họp đại hội đồng cổ đông, đại diện 2.2. Các hình thức lưu ký chứng khoán uỷ quyền... và giúp khách hàng thực hiện quyền thông qua mạng lưới của hệ thống. 2.3. Hoạt động lưu ký chứng khoán 6. Phân phối lãi, trả vốn gốc và cổ tức cho người sở hữu CK. 7. Giúp quản lý tỷ lệ nắm giữ của người sở hữu CK. 8. Cung cấp các dịch vụ khác liên quan đến CK như: cầm cố CK, thu hộ thuế... 9 10 4 - 11 4 - 12 2.1. Các nguyên tắc của hoạt động lưu ký CK 2.1. Các nguyên tắc của hoạt động lưu ký CK - Các thành viên lưu ký phải mở tài khoản lưu ký CK - Mỗi khách hàng chỉ được mở tài khoản lưu ký cho khách hàng tách biệt với tài khoản lưu ký CK của tại một thành viên lưu ký. Khách hàng sẽ đặt chính các thành viên. lệnh, giao dịch thông qua chính thành viên lưu - Các CK niêm yết tại Sở GDCK phải được lưu ký tập ký. trung tại Sở GDCK. - Khách hàng là cá nhân tổ chức trong nước chỉ - SDGCK mở và quản lý tài khoản lưu ký cho các thành được mở tài khoản lưu ký tại thành viên lưu ký viên để hạch toán và quản lý các CK ký gửi cho thành trong nước. viên. Phần CK thuộc sở hữu khách hàng của thành viên sẽ được hạch toán vào tài khoản GDCK của - Khách hàng là cá nhân, tổ chức nước ngoài khách hàng do SGDCK mở đứng tên thành viên. phải mở tài khoản lưu ký tại thành viên lưu ký nước ngoài. 11 12 3
4 - 13 4 - 14 2.1. Các nguyên tắc của hoạt động lưu ký CK 2. 2. Các hình thức lưu ký CK - Khi lưu ký CK tập trung tại Sở GDCK, thành • Lưu ký CKđóng viên lưu ký phải nộp cho Sở GDCK đầy đủ các • Lưu ký mở chứng từ theo quy định. - Lưu ký biệt lập; - CK được lưu ký phải hợp lệ, không bị hư hỏng - Lưu ký hoán đổi; và không thuộc loại bị cấm trao đổi. - Lưu ký tổng hợp; - Thành viên lưu ký CK giao CK phải đảm bảo - Lưu ký tại tổ chức thứ ba; đủ CK trên tài khoản thanh toán bù trừ CK, phù hợp với các chứng từ thanh toán CK. - Lưu ký thế chấp; - Lưu ký phong toả; 13 14 4 - 15 4 - 16 2.3. Hoạt động lưu ký chứng khoán 2.3. Hoạt động lưu ký chứng khoán a/Mở tài khoản lưu ký chứng khoán b/Ký gửi chứng khoán Tài khoản lưu ký CK là tài khoản dùng để hạch toán việc gửi, rút hoặc chuyển nhượng CK; Đây là bước trong đó khách hàng gửi CK thuộc hạch toán việc giao và nhận CK. sở hữu của họ vào thành viên lưu ký nơi họ mở Tài khoản lưu ký CK gồm các loại: tài khoản lưu ký CK. Sau đó, thành viên lưu ký - TK CK giao dịch sẽ tái ký gửi CK của khách hàng vào trung tâm - TK CK cầm cố GDCK (quá trình lưu ký 2 cấp) - TK CK chờ niêm yết - TK CK chờ rút - TK thanh toán bù trừ CK đã giao dịch - Các TK khác 15 16 4
4 - 17 4 - 18 2.3. Hoạt động lưu ký chứng khoán Sơ đồ tiếp nhận và hạch toán CK lưu ký ở TTCK VN • Qui trình ký gửi CK được tiến hành như sau: - Ký gửi CK tại thành viên lưu ký - Thành viên lưu ký tiếp nhận và hạch toán CK ký gửi - Thành viên tái lưu ký CK vào Trung tâm lưu ký CK - Trung tâm lưu ký CK tiếp nhận và hạch toán CK lưu ký 17 18 4 - 19 4 - 20 Chú thích nội dung các bước: Chú thích nội dung các bước: (1): Tổ chức phát hành làm thủ tục đăng ký, lưu ký (5a): Tổ chức phát hành đối chiếu danh sách khách hàng (2): Khách hàng ký gửi chứng chỉ CK hoặc nộp giấy chứng với danh sách cổ đông, gửi cho thành viên kết qủa xác nhận quyền sở hữu CK nhận. (3): Thành viên hạch toán vào tài khoản lưu ký khách hàng (5b): Trung tâm hạch toán vào tài khoản lưu ký của thành và thông báo cho khách hàng viên và xác nhận với thành viên. (4a): Thành viên ký gửi chứng chỉ CK (6): Tổ chức phát hành nộp danh sách cổ đông kèm theo (4b): Thành viên lập danh sách khách hàng lưu ký CK ghi thông báo về thành viên lưu ký mà khách hàng đã ký gửi sổ; gửi danh sách này cho tổ chức phát hành CK. (7): Trung tâm GDCK thực hiện bút toán ghi tương ứng trên các tài khoản lưu ký. 19 20 5
4 - 21 4 - 22 2.3. Hoạt động lưu ký chứng khoán 2.3. Hoạt động lưu ký chứng khoán c/Lưu ký ghi sổ CK đặt mua trong đợt phát • Các trường hợp áp dụng hình thức lưu ký ghi sổ ở hành mới Việt Nam hiện nay gồm có: Đây là phương thức lưu ký trong đó CK của các -Phát hành mới khách hàng đặt mua trong đợt phát hành mới -Phát hành thêm để tăng vốn nhận được bằng cách thực hiện bút toán ghi sổ -Phát hành cổ phiếu thưởng tài khoản trực tiếp vào hệ thống lưu ký, đăng ký -Chuyển đổi Trái phiếu chuyển đổi và thanh toán bù trừ CK thông qua các thành -Thực hiện quyền mua cổ phiếu viên lưu ký, tổ chức phát hành (hay tổ chức bảo - Thực hiện quyền tách gộp cổ phiếu lãnh phát hành). - Phát hành trái phiếu chính phủ để niêm yết trên TTCK. 21 22 4 - 23 4 - 24 Sơ đồ quy trình lưu ký ghi sổ CK đặt mua trong đợt Chú thích nội dung các bước: phát hành mới, phát hành thêm ở TTCK VN (1): Tổ chức phát hành nộp hồ sơ đăng ký lưu ký (2): Khách hàng đặt mua CK phát hành mới, phát hành thêm để tăng vốn tại tổ chức bảo lãnh phát hành (3): Tổ chức bảo lãnh phát hành lập danh sách khách hàng đặt mua CK, gửi danh sách khách hàng cho tổ chức phát hành. (4): Tổ chức phát hành lập danh sách phân bổ CK cho khách hàng và gửi cho trung tâm GDCK. (5): Trung tâm GDCK phân bổ CK vào các tài khoản lưu ký CK và gửi cho thành viên lưu ký bản sao kê kết quả phân bổ chi tiết đến từng khách hàng. (6): Thành viên lưu ký phân bổ số CK khách hàng ký gửi vào tài khoản lưu ký CK của từng khách hàng, gửi giấy xác nhận đã gửi CK cho khách hàng. 23 24 6
4 - 25 4 - 26 3. Hoạt động đăng ký chứng khoán 3.1. Nguyên tắc của hoạt dộng đăng ký CK 3.1. Nguyên tắc của hoạt dộng đăng ký chứng - Tất cả các loại CK niêm yết phải được đăng ký khoán tập trung tại Sở GDCK 3.2. Hoạt động đăng ký chứng khoán - CK phải được đăng ký tách biệt cho từng loại theo các thông tin về: loại CK, mệnh giá, tên, quốc tịch của người sở hữu CK, số của chứng chỉ, CK nếu có, số CK mà người đó nắm giữ... - Khi có sự thay đổi về quyền sở hữu CK thì thành viên lưu ký phải nộp các tài liệu liên quan đến sự thay đổi này theo quy định để tiến hành việc đăng ký lại. 25 26 4 - 27 4 - 28 3.2. Hoạt động đăng ký CK 4. Hoạt động thanh toán bù trừ CK - Đăng ký các CK mới phát hành 4.1. Nguyên tắc thanh toán bù trừ CK - Quản lý sổ đăng ký người sở hữu CK. 4.2. Quy trình của hoạt động thanh toán bù trừ - Quản lý sổ đăng ký CK mới chuyển nhượng, sổ đăng ký CK cầm cố. CK - Lập danh sách người sở hữu CK để chuẩn bị đại hội cổ đông hàng năm. - Thực hiện các công việc liên quan đến thanh toán cổ tức. - Thực hiện các nghiệp vụ đăng ký CK liên quan đến tăng vốn của công ty phát hành. - Giám sát tỷ lệ tham gia của bên nước ngoài. - Các công việc khác theo quy định của Uỷ ban. 27 28 7
4 - 29 4 - 30 4.1. Nguyên tắc thanh toán bù trừ CK 4.1. Nguyên tắc thanh toán bù trừ CK - Chỉ được thực hiện đối với các loại ck được phép - Áp dụng cho mọi giao dịch trên ttck và thanh lưu ký tổng hợp tại các trung tâm lưu ký. toán tiền qua hệ thống ngân hàng thanh toán chỉ - Tuân thủ nguyên tắc giao ck đồng thời với thanh định. Nguyên tắc này buộc các đối tác giao dịch toán trả tiền. phải có tài khoản lưu ký ck tổng hợp và tài khoản - Thực hiện thông qua nghiệp vụ bù trừ đa phương tiền tại các trung tâm lưu ký, thanh toán bù trừ ck. và thanh toán từng giao dịch cho các thành viên - Thực hiện tại bộ phận thanh toán bù trừ. Trước tham gia. khi thực hiện việc giải quyết chuyển giao ck, các thành viên phải hoàn tất thủ tục thanh toán theo các quy định, mẫu hướng dẫn tại bộ phận thanh toán của trung tâm thanh toán bù trừ. 29 30 4 - 31 4.2. Quy trình của hoạt động thanh toán bù trừ CK Bước 1: Chuẩn bị thanh toán - Lập báo cáo giao dịch - Đối chiếu giao dịch Bước 2: Bù trừ và thanh toán - Bù trừ: song phương, đa phương - Thanh toán: thanh toán từng giao dịch, thanh toán bù trừ liên tục, thanh toán cuốn chiếu. Bước 3: Chuyển giao bằng bút toán ghi sổ hoặc chuyển giao vật chất các chứng chỉ ck. 31 8