Bài giảng Thuốc trị sốt rét - GV. Trần Ngọc Châu

Chia sẻ: Hgfch Hgfch | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:48

Thêm vào BST

Báo xấu

279
lượt xem 73
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Thuốc trị sốt rét nhằm trình bày về tổng quan về tình trạng bệnh sốt rét hiện nay trên thế giới, nguyên nhân của bệnh sốt rét, chu trình phát triển của Plasmodium spp, các triệu chứng lâm sàng điển hình của bệnh sốt rét, hướng dẫn điều trị bệnh sốt rét.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Thuốc trị sốt rét - GV. Trần Ngọc Châu

ThS. Tr n Ng c Châu Gi ng viên Đ i h c Y Dư c TP. H Chí Minh
Sốt rét: Mỗi năm gây tử vong khoảng 1-3 triệu người và gây bệnh ở khoảng 300-500 triệu người trên toàn cầu Bệnh Truyền Nhiễm Phân b c a s t rét trên th gi i v i các vùng có Plasmodium falciparum đ kháng v i các thu c đư c dùng trong đi u tr s t rét chloroquin và sulphadoxin- pyrimethamin (Nature 2002)
Nguyên nhân gây bệnh SR: do Plasmodium spp Do 1 trong 4 loaïi kyù sinh truøng • Plasmodium falciparum • Plasmodium vivax • Plasmodium malariae • Plasmodium ovale ÔÛ nöôùc ta loaøi thöôøng gaây beänh laø P. falciparum (khoaûng 80 – 85%) vaø P. vivax
Chu trình phát triển của Plasmodium spp
Chu trình phát triển của Plasmodium spp
Chu trình phát triển của Plasmodium spp
Chu trình phát triển của Plasmodium spp
Chu trình phát triển của Plasmodium spp
Trieäu chöùng laâm saøng ñieån hình cuûa beänh soát reùt • Beänh nhaân leân côn reùt run ñoät ngoät hoaëc coù caûm giaùc gai reùt ôùn laïnh 1-2 giôø. Sau ñoù chuyeån sang soát noùng. • Soát noùng leân tôùi 39-40oC keùo daøi 2-4 giôø sau ñoù moà hoâi toaùt ra nhieät ñoä haï daàn, 2- 3 giôø sau ngöôøi beänh trôû laïi bình thöôøng. • Côn soát dieãn ra coù chu kyø: caùch nhaät hay caùch 2 ngaøy tuyø theo loaïi kyù sinh truøng
Thuốc • Thuoác chöõa soát reùt coù nhieàu loaïi, taùc duïng treân nhöõng giai ñoaïn phaùt trieån khaùc nhau cuûa kyù sinh truøng soát reùt, nhöng khoâng coù thuoác naøo taùc duïng treân moïi giai ñoaïn phaùt trieån cuûa chuùng. • Phaûi choïn thuoác coù taùc duïng toát nhaát vaø chaéc chaén khoâng bò kyù sinh truøng soát reùt khaùng laïi.
Thuốc Mu i Chu trình bào t sinh Thoa trùng Giao t Thu c di t t bào Mu i Đ t Giao bào Th phân li t trong t bào gan Th tư dư ng non (Th nh n) Thu c di t th ng Th phân li t t do 3i Th ng (đư c phóng thích) Th tư dư ng (hypnozoite) trư ng thành Chu trình Chu trình Th phân li t ngo i h ng c u h ng c u trong h ng c u
Thu c di t t bào - Tác dụng lên thể tiền hồng cầu (P. falciparum), dùng dự phòng căn nguyên: proguanil Thu c di t th ng -Tác dụng lên thể ngoài hồng cầu của Plasmodium spp, chống tái phát, điều trị tiệt căn: primaquin
Thuốc Mu i Chu trình bào t sinh Thoa trùng Giao t Thu c di t t bào Mu i Đ t Giao bào Th phân li t trong t bào gan Th tư dư ng non (Th nh n) Thu c di t th ng Thu c di t th trong máu Th phân li t t do 3i Th ng (đư c phóng thích) Th tư dư ng (hypnozoite) trư ng thành Chu trình Chu trình Th phân li t ngo i h ng c u h ng c u trong h ng c u
Thu c di t th trong máu Tác dụng lên giai đoạn hồng cầu (thường là lúc lên cơn sốt), cắt cơn sốt - Các alcaloid quinquina: quinin - Các dẫn chất 4- amino quinolin: cloroquin - Artemisinin và dẫn chất - Các dẫn chất acridin: mepacrin - Dẫn chất sulfon: dapson - Dẫn chất sulfonamid - Các dẫn chất aryl-amino-alcol: 4 –quinoleinyl methanol: mefloquin 9-phenanthren methanol: halofantrin - Kháng sinh trị sốt rét: tetracyclin, clindamycin
Thuốc Mu i Chu trình bào t sinh Thu c làm ung giao bào Thoa trùng Giao t Thu c di t th giao bào Thu c di t t bào Mu i Đ t Giao bào Th phân li t trong t bào gan Th tư dư ng non (Th nh n) Thu c di t th ng Thu c di t th trong máu Th phân li t t do 3i Th ng (đư c phóng thích) Th tư dư ng (hypnozoite) trư ng thành Chu trình Chu trình Th phân li t ngo i h ng c u h ng c u trong h ng c u
Thu c di t th giao bào -Diệt giao bào của P.vivax, P.malariae, không diệt giao bào của P.falciparum : quinin, cloroquin, mepacrin, sulfon, sulfamid, tetracyclin, clindamycin, mefloquin - Diệt giao bào của P.falciparum: primaquin Thu c làm ung giao bào Ngăn cản hoặc ức chế sự hình thành nang trứng và thoa trùng, do đó ngăn bệnh lan truyền: primaquin, proguanil
Phân loại theo tác dụng trị liệu 1. Thuốc điều trị cắt cơn sốt: Diệt thể vô tính trong hồng cầu 2. Thuốc điều trị tiệt căn: Chống tái phát xa do diệt thể vô tính ngoài hồng cầu / thể ngủ (tại mô gan) của P.vivax, P.malariae và P.ovale 3. Thuốc dự phòng: Dự phòng cho cá thể khi vào vùng sốt rét do diệt thể vô tính tiền hồng cầu, ngăn cản sự phát triển của KST ở giai đoạn hồng cầu, ngăn cản sự phát triển của thoa trùng ở gan. 4. Thuốc chống lây lan cho cộng đồng: Diệt giao bào hoặc làm ung giao bào nên ngăn cản sự hình thành nang trứng và thoa trùng ở muỗi.
Phân loại theo nguồn gốc Thuốc thiên nhiên Thu c t ng h p Quinin Nhóm I: tác động nhanh Artemisinin Amino 4-quinolein -Cloroquin -Amodiaquin Amino-alcol : -Mefloquin -Halofantrin Nhóm II: tác động chậm Thuốc kháng acid folinic - Proguanil - Pyrimethamin Thuốc kháng acid folic - Sulfon - Sulfamid
Quinin và các muối Nguoàn goác Laø alcaloid cuûa voû caây Cinchona sp. Rubiaceae ñöôïc söû duïng döôùi nhieàu daïng muoái. Quinin sulfat Quinin hydroclorid Quinin dihydroclorid Taùc duïng - Dieät kyù sinh truøng soát reùt trong hoàng caàu caû 4 loaøi Plasmodium, keå caû loaøi ñaõ khaùng cloroquin - Khoâng coù taùc duïng vôùi theå voâ tính ngoaøi hoàng caàu vaø giao baøo cuûa P. falciparum - Haï nhieät, kích thích tieâu hoùa.
Quinin và các muối Chæ ñònh Ñieàu trò soát reùt, côn soát reùt Taùc duïng phuï -Duøng keùo daøi gaây uø tai, nhöùc ñaàu, buoàn noân, choùng maët, ñau buïng, tieâu chaûy, loaïn thò giaùc … -Chaäm nhòp tim, haï huyeát aùp, thieåu naêng tuaàn hoøan. -Taêng co boùp töû cung saûy thai. Choáng chæ ñònh -Huyeát caàu toá nieäu -Ngöôøi maãn caûm vôùi quinin -Vieâm thaàn kinh thò giaùc