Bài giảng Vật lý và lý sinh - Bài 6: Bức xạ ion hóa và cơ thể sống

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:66

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Vật lý và lý sinh" Bài 6: Bức xạ ion hóa và cơ thể sống, cung cấp cho người học những kiến thức như: Cấu tạo nguyên tử và hạt nhân nguyên tử; tia Rơnghen (Tia X); hiện tượng phóng xạ; tương tác của bức xạ ion hóa; tác dụng của bức xạ ion hóa lên vật chất sống;...Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Vật lý và lý sinh - Bài 6: Bức xạ ion hóa và cơ thể sống

Bài 6 BỨC XẠ ION HÓA VÀ CƠ THỂ SỐNG
I. Cấu tạo nguyên tử và hạt nhân nguyên tử
I. Cấu tạo nguyên tử và hạt nhân nguyên tử
II. Tia Rơnghen (Tia X)
Ảnh chụp tay trái của vợ ông Rơnghen-thực hiện ngày 23 tháng 1 năm 1896
Cách tạo ra tia X Ngày trước tạo ra tia X bằng ống Ronghen, ngày nay tạo ra tia X bằng ống Cooligio A. Ống Rơnghen a) Cấu tạo Ống Rơnghen là một hình cầu (chứa khí áp suất thấp = 10-3 mmHg) bên trong có 3 điện cực: + Catot: có dạng chỏm cầu có tác dụng làm các electron bật ra tập trung tại tâm của bình cầu. e được cung cấp bằng dây kim loại (wolfram, constantan (hợp kim Cu-Ni)...) + Anot: là điện cực dương ở phía đối diện với catot ở thành bình bên kia. + Đối catot là một điện cực (thường được nối với anot). Ở bề mặt của đối catot là một kim loại có nguyên tử lượng lớn và khó nóng chảy (platin, wolfram...)
b) Hoạt động Đặt vào giữa catot và anot một hiệu điện thế không đổi (khoảng vài chục kV) thì electron bứt ra từ catot được tăng tốc rất mạnh . Khi đập vào đối âm cực, các electron bị đột ngột hãm lại và làm phát ra tia X . Người ta gọi tia X là bức xạ hãm
B. Ống Cooligio a)Cấu tạo Ống Cooligio có dạng một bình hình cầu bên trong là chân không và có hai điện cực. + Catot: có dạng chỏm cầu có tác dụng làm tập trung các electron về phía tâm của hình cầu. + Một dây tim để nung nóng catot (để catot phát ra electron) được cấp điện nhờ một nguồn điện riêng. +Anot là một điện cực dương. Bề mặt của anot là một lớp kim loại có nguyên tử lượng lớn và khó nóng chảy. Để giải nhiệt cho anot người ta cho một dòng nước chảy luồn bên trong anot nhờ một ống nhỏ
b) Hoạt động Khi đặt một hiệu điện thế (xoay chiều hoặc 1 chiều) vào hai cực của ống Cooligio thì electron được tăng tốc mạnh và đến đập vào anot, xuyên sâu vào lớp vỏ nguyên tử của chất làm anot, tương tác với các lớp electron ở trong cùng làm phát ra tia X. Hiệu điện thế ở hai cực của ông Cooligio từ vài chục kV đến khoảng 120 kV
Phụ thuộc vào từng lĩnh vực để chế tạo ống tia X cho phù hợp nhưng nguyên tắc hoạt động thì giống ống Cooligio
Bản chất của tia X Tia X là bức xạ điện từ mà mắt không nhìn thấy được có bước sóng ngắn hơn bước sóng của tia tử ngoại nhưng lớn hơn bước sóng của tia gamma. Bước sóng của tia X có giá trị từ 10-11 m đến 10-8 m ( tức là từ 0,01 nm đến khoảng vài nm) + Những tia X có bước sóng từ 0,01 nm 0,1 nm có tính xuyên mạnh hơn nên gọi là tia X cứng. + Những tia X có bước sóng từ 0,1 nm đến vài nm có tính đâm xuyên yếu hơn nên gọi là tia X mềm
Tính chất của tia X - Tia X có tính đâm xuyên mạnh. - Có tác dụng lên kính ảnh (làm đen kính ảnh dùng để chụp X quang). - Làm phát quang một số chất. - Làm ion hóa không khí. - Có tác dụng sinh lý, hủy diệt tế bào.
Ứng dụng của tia X - Dùng để chụp điện, chiếu điện. - Dùng để dò tìm các vết nứt bên trong các sản phẩm đúc. - Dùng trong kiểm tra hành lí của sân bay. - Dùng để diệt khuẩn. - Dùng trong điều trị ung thư nông, gần da. - Dùng trong nghiên cứu cấu trúc của mạng tinh thể.
III. Hiện tượng phóng xạ