Bài giảng Xã hội học: Chương 1 - Đặng Hồng Sơn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:19

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Xã hội học: Chương 1 - Những vấn đề chung về xã hội học" có mục đích giới thiệu chung về xã hội học và giá trị của nó trong hệ thống khoa học xã hội; Giúp các bạn sinh viên hiểu được bản chất của xã hội và xã hội học; Lịch sử hình thành và phát triển của các quan điểm và ý tưởng về xã hội; Các lý thuyết xã hội học; Các cách tiếp cận đối tượng xã hội học;... Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Xã hội học: Chương 1 - Đặng Hồng Sơn

Faculty of Human Resource Economics and Management Department of Sociology and Psychology Sociology Section Lecturer: Đặng Hồng Sơn Tel: 0915626699 Email: hsdang@gmail.com 1
GIỚI THIỆU CHUNG •Học phần: Xã hội học •Phương thức giảng dậy: Thuyết trình và Thảo luận •Qui định tham gia lớp học: Sinh viên phải tham gia tối thiểu 80% lượng thời gian trên lớp. Có ít nhất 01 bài kiểm tra đạt điểm trung bình (5/10 điểm) trở lên. •Hình thức tính điểm kết thúc học phần: 02 Bài kiểm tra giữa kỳ trong đó có 01 bài viết tự luận và 01 bài thuyết trình. Điểm kiểm tra giữa kỳ chiếm 20% điểm môn học. 01 bài thi kết thúc học phần hình thức tự luận chiếm 70% điểm môn học. • 2
NỘI DUNG HỌC PHẦN XÃ HỘI HỌC ■ Các lý thuyết cơ bản của xã hội học ■ Phương pháp lượng nghiên cứu Xã hội học ■ Cấu trúc xã hội ■ Các liên kết nhóm và tổ chức xã hội ■ Tác động của xã hội đến hành động xã hội của các cá nhân. ■ Văn hoá ■ Quá trình xã hội hoá cá nhân ■ Các vấn đề về đời sống xã hội ■ Biến đổi xã hội 3
CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ XÃ HỘI HỌC ■ Mục đích: Giới thiệu chung về xã hội học và giá trị của nó trong hệ thống khoa học xã hội. ■ Nội dung cơ bản: ➢Bản chất của xã hội và xã hội học. ➢Lịch sử hình thành và phát triển của các quan điểm và ý tưởng về xã hội. ➢Các lý thuyết xã hội học ➢Các cách tiếp cận đối tượng xã hội học ➢Các khái niệm cơ bản của xã hội học. ➢Mối quan hệ của xã hội học với các môn học khác. 4
Khái quát chung về xã hội • Khái niệm xã hội ■ Hệ thống các hoạt động và các quan hệ của con người có đời sống kinh tế, chính trị, văn hoá chung cùng cư trú trên một lãnh thổ ở một giai đoạn phát triển nhất định của lịch sử. • Bản chất của xã hội: ■ Các hình thức tổ chức xã hội thích ứng với từng giai đoạn vận động của xã hội. ■ Hệ thống hành động của các cá nhân, nhóm và tổ chức xã hội nhằm những mục tiêu nhất định của mình. ■ Hệ thống các quan hệ xã hội qua lại giữa các cá nhân, nhóm và tổ chức xã hội trong hành động xã hội hàng ngay. ■ Tác động qua lại của các cá nhân, nhóm và tổ chức xã hội nhằm giảm thiểu các xung đột xã hội. 5
• Bản chất của xã hội: ■ Quan hệ tương tác giữa con người và xã hội. ■ Con người với tư cách là chủ thể hành động xã hội có những mục đích, lợi ích, quyền lợi, thói quen khác nhau trong hành động xã hội. Do vậy xung đột xã hội là tất yếu xẩy ra. ■ Vai trò của con người và xã hội trong việc giải quyết xung đột xã hội 6
Chi phối Qui định Quan hệ - Tổ chức xã hội - Quan hệ xã hội Xã hội Con người Tự do hợp lý - Hoạt động xã hội Hoạt động - Tương tác xã hội Chi phối Ý thức Hành vi có ý thức Không có ý thức Hành vi không có ý thức 7
Lịch sử phát triển của các quan điểm và ý tưởng xã hội ■ Giai đoạn thứ nhất: Là một bộ phận của triết học: Khổng Tử, Mạnh Tử, Tuân Tử, Socrat, Platon, Aristotle. ■ Giai đoạn thứ hai: Trở thành môn khoa học độc lập (1838): Comte, Durkheim, Weber, Marx. ■ Giai đoạn thứ ba: Quá trình phát triển hiện nay của xã hội học 8
Isidore Marie Auguste François Xavier Comte ■ Sinh: 17/1/1798 (Montpellier) ■ Mất: 05/9/1857 (Paris, Pháp) ■ Trường phái: Sociology Positivism. Quan niệm xã hội học là khoa học nghiên cứu tổ chức xã hội. Quan điểm nhìn nhận về xã hội và cấu trúc xã hội bao gồm: bộ phận, thành tố, quan hệ, sắp xếp theo trật tự nhất định. Ông xem xã hội là một hệ thống có cấu trúc, cá nhân gia đình và các tổ chức xã hội 9
Émile Durkheim ■ Sinh: 15/4/1858 (Epinal, Pháp) ■ Mất: 15/11/1917 (Paris, Pháp) ■ Nhà xã hội học người Pháp, người đã góp công lớn trong sự hình thành bộ môn xã hội học và nhân chủng học. Durkheim đã thực hiện rất nhiều bài thuyết trình và cho xuất bản rất nhiều sách xã hội về các chủ đề như giáo dục, tội phạm, tôn giáo, tự tử và nhiều mặt khác của xã hội. Được coi là một trong những nhà sáng lập môn xã hội học và là một nhân vật nổi bật của chủ nghĩa đoàn kết. 10
Karl Heinrich Marx ■ Sinh: 5/5/1818 (Trier, Đức) ■ Mất: 14/3/1883 (London, Anh) ■ Nhà tư tưởng, nhà kinh tế chính trị, nhà lãnh đạo cách mạng của Hiệp hội Người lao động Quốc tế. Nổi tiếng nhất với những phân tích lịch sử dựa trên thuật ngữ đấu tranh giai cấp, được tổng kết lại trong những lời mở đầu cho Tuyên ngôn Đảng Cộng sản (Das Manifest der Kommunistischen Partei): "Lịch sử của tất cả các xã hội từ trước đến nay là lịch sử của đấu tranh giai cấp." Sáng lập Chủ nghĩa Xã hội Khoa học cùng Friedrich Engels. 11
Maximilian Carl Emil Weber ■ Sinh: 21/4/1864 (Erfurt, Đức) ■ Mất: 14/6/1920 (Muchen, Đức) ■ Nhà kinh tế chính trị học và xã hội học. Được nhìn nhận là một trong bốn người sáng lập ngành xã hội học và quản trị công đương đại. Khởi đầu sự nghiệp tại Đại học Berlin, sau đó Weber làm việc tại các trường đại học Freiburg, Heidelberg, Wien và München. Các công trình nghiên cứu chính của Weber tập trung vào việc hợp lý hóa ngành xã hội học tôn giáo và chính quyền học. Đóng góp đáng kể cho ngành kinh tế học 12
Một số lí thuyết xã hội học Lí thuyết xã hội học thực chứng (Sociology Positivism) • Bản chất của xã hội nằm ở bản chất của các sự kiện hiện tượng xã hội. • Phủ nhận các quan điểm trước đó về bản chất xã hội do tư tưởng xã hội quyết định. • Mở đường cho nghiên cứu thực nghiệm đời sống xã hội để kết luận chính xác về bản chất xã hội. 13
Một số lí thuyết xã hội học Thuyết đồng cảm xã hội (Sociology of Morals) ■ Sự tương đồng về văn hoá xã hội dẫn đến đồng cảm xã hội, đây là nguồn gốc thống nhất xã hội. ■ Xung đột xã hội là không chấp nhận được và là hành động đi trái với giá trị và chuẩn mực xã hội. 14
Một số lí thuyết xã hội học Thuyết cấu trúc chức năng (Sociology Functionism) ■ Mỗi cá nhân, nhóm và tổ chức xã hội đều có chức năng xã hội nhất định theo sự phân công lao động xã hội. ■ Phản ánh sự thống nhất tất yếu của xã hội trong hệ thống phân công lao động xã hội. Không chỉ ra được sự khác biệt lợi ích xã hội đã dẫn đến xung đột xã hội. 15
Một số lí thuyết xã hội học Lí thuyết hành động xã hội (Sociology Actionism) ■ Các cá nhân, nhóm và tổ chức xã hội đều hành động trên những khung quy chiếu hành động nhất định do: mục đích, lợi ích, động cơ, tình cảm, thói quen, truyền thống quyết định. ■ Xung đột xã hội là tất yếu do khác biệt về các khung quy chiếu. 16
Một số lí thuyết xã hội học Các nguyên lí cơ bản của xã hội học Marxism ■ Nguyên lí quyết định luận xã hội ■ Nguyên lí phát triển ■ Nguyên lí tính hệ thống 17
1.4. Đối tượng nghiên cứu của xã hội học Ba cách tiếp cận đối tượng nghiên cứu chủ yếu của xã hội học: ➢ Thiên về con người ➢ Thiên về xã hội: ➢ Tiếp cận "tổng hợp" cả xã hội và con người ➢ Đối tượng nghiên cứu xã hội học là các quy luật và xu hướng của sự phát sinh, phát triển và biến đổi của các hoạt động xã hội, các quan hệ xã hội, tương tác giữa các chủ thể xã hội cùng các hình thái biểu hiện giữa chúng. 18
Các phạm trù cơ bản của xã hội học •Hành động xã hội (Social Action) •Cơ cấu xã hội (Social Structure) •Quan hệ xã hội (Social relation) •Chủ thể xã hội (Social Subject) •Thiết chế xã hội (Social institution) •Tương tác xã hội (Social Interaction) 19