intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 với vấn đề hợp tắc quốc tế trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

59
lượt xem
7
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 với vấn đề hợp tắc quốc tế trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự Nếu quan niệm cơ cấu của Chính phủ bao gồm bộ và cơ quan ngang bộ thì các bộ trưởng chủ yếu hoạt động ở văn phòng bộ trong khi đó yêu cầu của xã hội là các bộ trưởng phải hoạt động chủ yếu ở trụ sở của Chính phủ. Chính phủ các nước trên thế giới thông thường một tuần họp một lần như ở Pháp, một tuần họp hai lần như ở...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 với vấn đề hợp tắc quốc tế trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự "

  1. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 PGS.TS. Ph¹m Hång H¶i * T rong nh ng năm g n ây, tình tr ng t i ph m nư c ta và trên th gi i di n bi n r t ph c t p và nghiêm tr ng. Vi t Nam ngày càng ph i x lí nhi u hơn các v án hình s có y u t nư c ngoài và các cơ quan b o v pháp lu t c a nư c Nhóm các t i ph m qu c t như kh ng b , ngoài cũng ph i x lí nhi u v án hình s không t c, truy n thanh b t h p pháp, các liên quan n ngư i Vi t Nam. Chính vì t i xâm ph m s phát tri n kinh t , văn v y, B lu t t t ng hình s (BLTTHS) hoá, xã h i c a các qu c gia như: Hu ho i năm 2003 c a nư c ta ã dành toàn b môi trư ng s ng, tr m c p, phá hu di s n Ph n th VIII quy nh v h p tác qu c t văn hóa dân t c và nhân lo i, buôn l u, di trong ho t ng t t ng hình s . cư b t h p pháp, gian l n thương m i, Tư tư ng v h p tác qu c t trong u buôn bán ph n , tr em, cư p bi n, r a tranh phòng ch ng t i ph m ã xu t hi n ti n, t i ph m v máy tính... ang có chi u t nh ng ngày u tiên sau khi Cách m ng hư ng gia tăng t t c các qu c gia, các tháng Tám thành công. Cùng v i i u ó, khu v c trên th gi i. Trư c tình hình này, v n ch quy n c a toà án cách m ng xét v n h p tác qu c t trong u tranh v i x các v án mà ngư i ph m t i là ngư i t i ph m ang là v n th i s ư c các nư c ngoài ã ư c xác l p. Trong S c qu c gia quan tâm. Vi c h p tác qu c t l nh s 51 ngày 17/4/1946 n nh th m trong kh i t , i u tra, truy t , xét x và quy n c a toà án và s phân công gi a các thi hành án hình s nâng cao hi u qu nhân viên trong toà án, i u 1 quy nh: c a cu c u tranh v i tình tr ng ngư i “Trong toàn cõi Vi t Nam, các toà án Vi t nư c ngoài ph m t i Vi t Nam và ngư i Nam có th m quy n i v i m i ngư i b t Vi t Nam ph m t i nư c ngoài, ph c v c qu c t ch nào”. Sau này trong B n cho quá trình h i nh p gi a nư c ta v i các hư ng d n v trình t xét x sơ th m hình nư c trong khu v c là òi h i b c xúc v i s ban hành kèm theo Thông tư s chính chúng ta cũng như v i c ng ng 16/TATC ngày 27/9/1974, Toà án nhân qu c t . dân t i cao ã c th hoá i u 1 S c l nh Trong xu th h i nh p gi a nư c ta v i s 51 nói trên v i n i dung: Toà án c a các nư c trong khu v c và trên th gi i hi n nay, các cơ quan ti n hành t t ng * Vi n nhà nư c và pháp lu t T¹p chÝ luËt häc 9
  2. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 nư c Vi t Nam dân ch c ng hoà có th m trư c ây, quan ni m trên có th ch p nh n quy n xét x nh ng ngư i nư c ngoài ư c nhưng trong nh ng i u ki n hi n ph m t i Vi t Nam tr trư ng h p ngư i nay rõ ràng nó không còn nh n ư c s ph m t i là ngư i có quy n ư c mi n tr ng h t phía các cán b làm công tác ngo i giao và trong trư ng h p này hành vi th c ti n pháp lu t n a. Ngư i nư c ngoài ph m t i c a h s do Chính ph x lí theo ph m t i Vi t Nam, vi c u tiên xác th t c v ngo i giao. minh h có ph i là thân ph n ngo i giao, Sau khi ban hành các văn b n pháp lu t ngư i ư c hư ng quy n mi n tr ngo i nêu trên trong th i gian dài nư c ta, pháp giao hay không... ư c ti n hành như th lu t nói chung và pháp lu t t t ng hình s nào, m i quan h gi a cơ quan c nh sát nói riêng ít có các quy nh c th v trình c a nư c ta v i cơ quan qu n lí ngư i t , th t c i u tra, truy t , xét x v án nư c ngoài c a Vi t Nam và c a nư c hình s có y u t nư c ngoài. Hai văn b n ngoài như th nào... chưa có văn b n nào nêu trên u m i ch xác nh toà án nư c quy nh. Ngư i nư c ngoài là b ơn dân ta có th m quy n xét x ngư i nư c ngoài s trong v án hình s ang do cơ quan th c hi n hành vi ph m t i trên lãnh th ti n hành t t ng c a Vi t Nam gi i quy t nư c ta. i u này có th ư c gi i thích thì vi c xác nh tài s n, kê biên tài s n c a r ng trong th i kì trư c ây ( c bi t t h ư c ti n hành ra sao... cũng chưa có năm 1954 tr i), ít v ngư i nư c ngoài văn b n nào gi i quy t. ph m t i Vi t Nam và càng r t ít khi Có th nói, cho t i khi Nhà nư c thông ngư i nư c ngoài tham gia t t ng hình s qua B lu t hình s năm 1985 và sau ó là Vi t Nam v i tư cách khác nhau như B lu t t t ng hình s năm 1988 m i có ngư i b h i, nguyên ơn dân s , b ơn hai quy nh liên quan t i ngư i nư c dân s , ngư i có quy n và l i ích liên quan ngoài ph m t i Vi t Nam ư c quy nh t i v án. Có th là xu t phát t các quy t i văn b n pháp lu t có tính h th ng và nh c a Hi n pháp nư c ta ( i u 91 Hi n tính chuyên ngành. Kho n 2 i u 5 B lu t pháp năm 1992 và các i u tương ng c a hình s quy nh: “ i v i ngư i nư c các b n hi n pháp trư c ó quy nh: ngoài ph m t i trên lãnh th nư c Ngư i nư c ngoài cư trú t i Vi t Nam ph i CHXHCN Vi t Nam thu c i tư ng ư c tuân theo hi n pháp và pháp lu t Vi t Nam, hư ng các c quy n ngo i giao ho c ư c Nhà nư c b o h tính m ng, tài s n quy n ưu ãi và mi n tr v lãnh s theo và các quy n l i chính áng theo pháp lu t pháp lu t Vi t Nam, theo các hi p nh Vi t Nam) nên có quan ni m không c n qu c t mà nư c CHXHCN Vi t Nam ã kí thi t ph i có các quy nh v th t c, trình k t hay c ng nh n theo t c l qu c t thì t t t ng riêng i v i các v án có y u t v n trách nhi m hình s c a h ư c nư c ngoài t i Vi t Nam. Trong th i kì gi i quy t b ng con ư ng ngo i giao” và 10 T¹p chÝ luËt häc
  3. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 i u 76 BLTTHS năm 1988 quy nh: hình s là ho t ng ph c t p, ư c ti n “ i v i b can, b cáo là ngư i nư c hành b i nhi u cơ quan, nhi u ngư i khác ngoài thì cơ quan i u tra, vi n ki m sát và nhau và di n ra trong kho ng th i gian dài toà án có th cho h t ti n b c, tài s n lãnh th c a các qu c gia khác nhau. Vì có giá tr m b o s có m t theo gi y v y, nó ph i tuân theo các nguyên t c nh t tri u t p... Trong trư ng h p b can, b cáo nh phù h p v i t p quán qu c t nhưng v ng m t không có lí do chính áng theo không mâu thu n v i l i ích c a t ng qu c gi y tri u t p c a cơ quan i u tra, vi n gia tham gia vào quá trình h p tác. Xu t ki m sát, toà án thì s ti n ho c tài s n ó phát t nh ng tư tư ng nêu trên, i u 340 s b sung qu Nhà nư c”. BLTTHS năm 2003 quy nh các nguyên Cho t i th i i m này, Nhà nư c ta ã t c h p tác qu c t trong t t ng hình s , kí k t hi p nh tương tr tư pháp v i trên ó là các nguyên t c tôn tr ng c l p, ch dư i 20 qu c gia trong ó có nh ng n i quy n và toàn v n lãnh th qu c gia; dung tương tr tư pháp v các v n hình không can thi p vào công vi c n i b c a s và t t ng hình s . Các hi p nh tương nhau; bình ng và cùng có l i, phù h p tr tư pháp nêu trên ã có vai trò r t quan v i Hi n pháp nư c CHXHCN Vi t Nam tr ng i u ch nh các quan h xã h i phát và các nguyên t c cơ b n c a lu t qu c t . sinh trong quá trình gi i quy t các v án Theo Tuyên b c a i h i ng Liên hình s có y u t nư c ngoài. Tuy nhiên, h p qu c ngày 24/10/1970 v nguyên t c v i trên dư i 20 hi p nh tương tr tư cơ b n c a lu t qu c t thì có b y nguyên pháp ó cũng không th làm căn c t c cơ b n sau: pháp lí cho ho t ng kh i t , i u tra, - Nguyên t c c m dùng vũ l c và e truy t , xét x và thi hành các v án hình d a dùng vũ l c ch ng l i s toàn v n lãnh s liên quan n ngư i Vi t Nam ph m t i th và n n c l p chính tr c a nư c khác nư c ngoài và ngư i nư c ngoài ph m nh m m c ích trái v i các quy nh c a t i Vi t Nam. K th a nh ng kinh Hi n chương Liên h p qu c; nghi m trong quá trình th c hi n các hi p - Nguyên t c gi i quy t các tranh ch p nh tương tr tư pháp, các i u ư c qu c qu c t b ng các phương pháp hoà bình; t mà Vi t Nam kí k t ho c tham gia v - Nguyên t c không can thi p vào công lĩnh v c hình s và t t ng hình s , B vi c n i b c a nư c khác; lu t t t ng hình s năm 2003 ã dành - Nguyên t c các qu c gia có nghĩa v Ph n th tám v i hai chương quy nh v h p tác v i nhau; h p tác qu c t gi a Vi t Nam v i các - Nguyên t c các dân t c có quy n bình qu c gia khác trên th gi i trong ho t ng và t quy t; ng t t ng hình s . - Nguyên t c các qu c gia bình ng v H p tác qu c t trong lĩnh v c t t ng ch quy n; T¹p chÝ luËt häc 11
  4. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 - Nguyên t c tôn tr ng các cam k t quy nh t i i u 340 BLTTHS năm 2003, qu c t (Pact Sunt Servanda). các yêu c u tương tr tư pháp c a cơ quan Ngoài các nguyên t c nêu trên, h p tác có th m quy n ti n hành t t ng nư c qu c t trong ho t ng t t ng hình s còn ngoài i v i các cơ quan có th m quy n ph i tuân theo các quy nh v ư ng l i ti n hành t t ng c a nư c CHXHCN Vi t i ngo i c a Nhà nư c CHXHCN Vi t Nam ho c yêu c u tương tr tư pháp c a Nam ư c ghi nh n trong i u 14 Hi n cơ quan có th m quy n ti n hành t t ng pháp 1992 v i n i dung: “Nư c C ng hoà c a nư c CHXHCN Vi t Nam v i các cơ xã h i ch nghĩa Vi t Nam th c hi n chính quan có th m quy n ti n hành t t ng c a sách hoà bình, h u ngh , m r ng giao lưu nư c ngoài ph i phù h p v i v i các i u và h p tác qu c t v i t t c các nư c trên ư c qu c t mà các bên kí k t ho c gia th gi i, không phân bi t ch chính tr xã nh p và pháp lu t c a qu c gia tương ng. h i khác nhau, trên cơ s c l p, ch Yêu c u tương tr tư pháp không phù h p quy n và toàn v n lãnh th c a nhau, không v i các i u ư c qu c t là nh ng yêu c u can thi p vào công vi c n i b c a nhau, bên kia ph i th c hi n nh ng vi c làm trái bình ng và các bên cùng có l i; tăng v i các quy nh c a pháp lu t qu c t cư ng tình oàn k t, h u ngh và quan h ho c pháp lu t qu c gia gây thi t h i cho h p tác v i các nư c xã h i ch nghĩa và bên th c hi n yêu c u ho c gây thi t h i các nư c láng gi ng, tích c c ng h và cho bên th ba. Trong trư ng h p này, bên góp ph n vào cu c u tranh chung c a ư c yêu c u tương tr tư pháp có quy n nhân dân th gi i vì hoà bình, c l p dân t ch i th c hi n các yêu c u c a bên kia. t c, dân ch và ti n b xã h i”. Trong th c Tuân theo các quy nh c a pháp lu t qu c t , có không ít trư ng h p khi gi i quy t t , Hi n pháp và pháp lu t c a nư c các v án hình s có y u t nư c ngoài liên CHXHCN Vi t Nam, i u 342 BLTTHS quan t i qu c gia mà nư c ta chưa có hi p năm 2003 c a nư c ta quy nh cơ quan có nh song phương ho c nư c ta hay qu c th m quy n ti n hành t t ng c a nư c ta gia ó chưa tham gia ho c kí k t các i u có th t ch i th c hi n yêu c u tương tr ư c qu c t . Theo quy nh c a i u 340 tư pháp trong ho t ng t t ng c a b t kì BLTTHS năm 2003 thì trong trư ng h p cơ quan ti n hành t t ng thu c qu c gia này vi c h p tác qu c t trong t t ng hình nào khi yêu c u tương tr tư pháp không s ư c th c hi n trên nguyên t c có i có phù h p v i các i u ư c qu c t mà nư c l i, không trái v i pháp lu t c a nư c ta, ta kí k t ho c gia nh p và pháp lu t c a pháp lu t qu c t và t p quán qu c t . nư c ta ho c yêu c u tương tr tư pháp gây Xu t phát t các nguyên t c c a pháp phương h i n ch quy n, an ninh qu c lu t qu c t và các nguyên t c h p tác gia, l i ích quan tr ng khác c a nư c ta qu c t trong lĩnh v c t t ng hình s ư c ho c nư c khác. 12 T¹p chÝ luËt häc
  5. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 T ch i th c hi n yêu c u tương tr tư căn c vào các quy nh c a các i u ư c pháp là vi c cơ quan ư c yêu c u tương qu c t mà nư c CHXHCN Vi t Nam kí tr tư pháp không th c hi n m t hành vi, k t ho c gia nh p ho c theo nguyên t c có ho t ng t t ng mà cơ quan ti n hành t i có l i và cùng có l i cho các bên tham t ng c a nư c khác yêu c u. Vi c t ch i gia vào quá trình h p tác qu c t trong các th c hi n yêu c u tương tr tư pháp ư c ho t ng t t ng hình s . th hi n b ng văn b n trong ó nêu rõ lí i u 6 B lu t hình s năm 1999 quy do c a vi c t ch i th c hi n yêu c u nh: "1. Công dân Vi t Nam ph m t i tương tr tư pháp. Văn b n t ch i th c ngoài lãnh th nư c CHXHCN Vi t Nam hi n yêu c u tương tr tư pháp ư c g i có th b truy c u trách nhi m hình s t i cho cơ quan ã yêu c u ngay sau khi cơ Vi t Nam theo B lu t này. quan ư c yêu c u có quy t nh t ch i Quy nh này cũng ư c áp d ng v i th c hi n tương tr tư pháp. ngư i không qu c t ch thư ng trú nư c D n là m t trong nh ng hình th c CHXHCN Vi t Nam; h p tác qu c t trong lĩnh v c t t ng hình 2. Ngư i nư c ngoài ph m t i ngoài s gi a các qu c gia. D n có hai m c lãnh th nư c CHXHCN Vi t Nam có th ích: truy c u trách nhi m hình s và b truy c u trách nhi m hình s theo B thi hành án. D n là vi c cơ quan ti n lu t hình s Vi t Nam trong nh ng trư ng hành t t ng c a qu c gia ư c yêu c u h p ư c quy nh trong các i u ư c d n , b t gi ngư i ph m t i ho c ngư i qu c t mà nư c CHXHCN Vi t Nam kí k t ã b k t án b i b n án có hi u l c pháp ho c tham gia". lu t c a qu c gia yêu c u d n giao cho T quy nh trên ây c a B lu t hình các cơ quan ti n hành t t ng c a qu c gia s năm 1999, có th rút ra m y i m c n yêu c u d n truy c u trách nhi m chú ý có liên quan t i ho t ng tương tr hình s ho c thi hành án. V n d n tư pháp sau ây: truy c u trách nhi m hình s ho c thi hành + Ngư i Vi t Nam ph m t i nư c án ư c quy nh t i i u 343 BLTTHS ngoài có th b kh i t , i u tra, truy t , năm 2003. xét x theo lu t t t ng hình s Vi t Nam; Khi th c hi n h p tác qu c t trong i u này cũng ư c áp d ng i v i ngư i vi c d n ngư i ph m t i, các cơ quan có không có qu c t ch thư ng trú nư c th m quy n ti n hành t t ng c a nư c CHXHCN Vi t Nam; CHXHCN Vi t Nam có th yêu c u d n + Ngư i nư c ngoài ph m t i trên lãnh ho c th c hi n vi c d n trên cơ s yêu th c a nư c CHXHCN Vi t Nam n u c u c a cơ quan có th m quy n ti n hành không ư c mi n tr v ngo i giao ho c t t ng c a nư c ngoài. Vi c th c hi n yêu mi n tr v lãnh s thì b kh i t , i u tra, c ud n ho c th c hi n vi c d n ph i truy t , xét x theo lu t t t ng hình s T¹p chÝ luËt häc 13
  6. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 Vi t Nam; i u này cũng ư c áp d ng v i nư c ó thì ngư i Vi t Nam ph m t i b ngư i nư c ngoài ph m t i ngoài lãnh truy c u trách nhi m hình s theo lu t hình th Vi t Nam trong nh ng trư ng h p s c a qu c gia ó và cũng có th b d n ư c quy nh trong các i u ư c qu c t v Vi t Nam truy c u trách nhi m mà Vi t Nam kí k t ho c tham gia. hình s theo lu t hình s Vi t Nam; Theo quy nh c a BLHS nư c ta, - N u ngư i Vi t Nam th c hi n ngư i Vi t Nam ph m t i nư c ngoài có nư c ngoài hành vi nguy hi m cho xã h i th b truy c u trách nhi m hình s t i Vi t mà c lu t hình s Vi t Nam và nư c ngoài Nam và ngư i nư c ngoài ph m t i Vi t u coi ó là t i ph m mà gây phương h i Nam ho c ngoài lãnh th Vi t Nam có th cho Nhà nư c Vi t Nam ho c xâm h i t i b truy c u trách nhi m hình s theo BLHS công dân Vi t Nam thì ngư i Vi t Nam Vi t Nam. Trong khi ó, pháp lu t hình s ph m t i ph i b d n v Vi t Nam c a r t nhi u nư c trên th gi i cũng quy truy c u trách nhi m hình s theo lu t hình nh tương t như cách quy nh c a lu t s Vi t Nam; hình s nư c ta và như v y ã d n t i tình - N u ngư i Vi t Nam th c hi n hu ng sau: nư c ngoài hành vi nguy hi m cho xã h i - Ngư i Vi t Nam ph m t i nư c mà lu t hình s Vi t Nam coi là t i ph m ngoài v a có th b kh i t , i u tra, truy còn lu t hình s nư c ngoài không coi là t , xét x theo các quy nh c a BLTTHS t i ph m thì ngư i ó ph i b d n v Vi t Nam l i v a có th b truy c u trách Vi t Nam truy c u trách nhi m hình s nhi m hình s theo lu t hình s c a nư c theo lu t hình s Vi t Nam; s t i thì có th b d n v Vi t Nam - N u ngư i Vi t Nam th c hi n truy c u trách nhi m hình s theo lu t hình nư c ngoài hành vi nguy hi m cho xã h i s Vi t Nam; mà lu t hình s Vi t Nam không coi là t i - Ngư i nư c ngoài ph m t i trên lãnh ph m nhưng lu t hình s nư c ngoài l i th Vi t Nam cùng m t lúc có th b truy coi là t i ph m thì ngư i ó ph i b truy c u trách nhi m hình s theo lu t hình s c u trách nhi m hình s theo pháp lu t Vi t Nam ho c lu t hình s qu c gia mà c a nư c s t i và không ư c d n v ngư i ph m t i mang qu c t ch thì có th Vi t Nam; b d n v nư c mà ngư i ó mang qu c - N u ngư i Vi t Nam th c hi n t ch truy c u trách nhi m hình s ; nư c ngoài hành vi nguy hi m cho xã h i - N u ngư i Vi t Nam th c hi n xâm h i t i l i ích c a qu c gia th ba nư c ngoài m t hành vi nguy hi m cho xã ho c công dân c a nư c ó trong khi lu t h i mà c lu t hình s Vi t Nam và nư c hình s c a Vi t Nam và lu t hình s c a ngoài u coi ó là t i ph m mà gây nư c s t i không coi là t i ph m thì cơ phương h i cho nư c ngoài ho c công dân quan ti n hành t t ng c a Vi t Nam 14 T¹p chÝ luËt häc
  7. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 không có quy n yêu c u nư c s t i d n ph m và lu t hình s nư c ngoài không coi ngư i ó sang nư c th ba cũng như nư c là t i ph m thì ngư i ó v n ph i ch u th ba không có quy n yêu c u các cơ trách nhi m hình s theo lu t Vi t Nam và quan ti n hành t t ng Vi t Nam th c hi n không ư c d n v nư c n u gi a hai d n ; qu c gia không có tho thu n khác; - N u ngư i Vi t Nam th c hi n hành - N u ngư i nư c ngoài th c hi n vi nguy hi m cho xã h i Vi t Nam mà Vi t Nam m t hành vi nguy hi m cho xã c lu t hình s Vi t Nam và lu t hình s h i mà lu t hình s Vi t Nam không coi là nư c ngoài u coi là t i ph m xâm h i t i ph m trong khi lu t hình s c a nư c n l i ích c a nư c ngoài thì ngư i ó b ngoài mà ngư i ó mang qu c t ch l i coi truy c u trách nhi m hình s theo pháp là t i ph m thì ngư i ó b d n v nư c lu t hình s Vi t Nam. Trong trư ng h p truy c u trách nhi m hình s theo lu t này cơ quan ti n hành t t ng c a nư c hình s c a nư c ó n u cơ quan ti n hành ngoài không có quy n yêu c u cơ quan t t ng c a nư c ó yêu c u; ti n hành t t ng c a Vi t Nam d n - Ngư i nư c ngoài th c hi n Vi t ngư i ó ra nư c ngoài; Nam m t hành vi xâm ph m t i l i ích c a - N u ngư i Vi t Nam th c hi n Vi t qu c gia th ba nhưng n u lu t hình s c a Nam hành vi xâm h i t i l i ích c a nư c Vi t Nam và lu t hình s c a qu c gia mà ngoài mà lu t hình s nư c ngoài coi ó là ngư i ó mang qu c t ch không coi là t i t i ph m nhưng lu t hình s Vi t Nam ph m thì ngư i ó và cũng không th b không coi ó là t i ph m thì ngư i ó d n ; không th b truy c u trách nhi m hình s - N u ngư i nư c ngoài th c hi n m t và cũng không th b d n . hành vi nguy hi m cho xã h i Vi t Nam Ngư i nư c ngoài có th b d n v mà c lu t hình s Vi t Nam và lu t hình nư c truy c u trách nhi m hình s trong s c a nư c ngoài u coi ó là t i ph m các trư ng h p sau: nhưng gây thi t h i cho nư c ngoài ho c - N u ngư i nư c ngoài th c hi n xâm h i t i công dân c a nư c ó thì có Vi t Nam m t hành vi nguy hi m cho xã th b d n v nư c truy c u trách h i mà c lu t hình s Vi t Nam và lu t nhi m hình s theo pháp lu t c a nư c ó; hình s nư c ngoài u coi ó là t i - N u ngư i nư c ngoài th c hi n ph m thì ngư i ó có th b d n v nư c ngoài m t hành vi nguy hi m cho xã nư c n u cơ quan ti n hành t t ng c a h i mà lu t hình s Vi t Nam và lu t hình nư c ó yêu c u; s nư c ngoài u coi ó là t i ph m - N u ngư i nư c ngoài th c hi n nhưng xâm h i t i l i ích c a Nhà nư c Vi t Nam m t hành vi nguy hi m cho xã Vi t Nam ho c công dân Vi t Nam thì h i mà lu t hình s Vi t Nam coi là t i ngư i ó ph i ch u trách nhi m hình s T¹p chÝ luËt häc 15
  8. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 theo lu t hình s nư c ngoài ho c b truy ngư i Vi t Nam ho c ngư i nư c ngoài c u trách nhi m hình s theo pháp lu t th c hi n các b n án ó. hình s Vi t Nam và n u có s tho thu n Trong các hi p nh tương tr tư pháp gi a hai qu c gia thì ngư i ó có th b gi a nư c ta v i nư c ngoài, v n tương d n v Vi t Nam truy c u trách tr tư pháp v d n thư ng ư c quy nhi m hình s ; nh thành chương riêng bao g m các n i - N u ngư i nư c ngoài th c hi n dung trách nhi m d n , ơn (công văn) nư c ngoài m t hành vi xâm h i t i l i ích yêu c u d n , b t gi d n ... Các c a Nhà nư c ho c công dân Vi t Nam mà quy nh trên ây trong các hi p nh lu t hình s Vi t Nam coi là t i ph m tương tr tư pháp v cơ b n tương i nhưng lu t hình s nư c ngoài không coi gi ng nhau. Trách nhi m d n ư c quy là t i ph m thì ngư i ó ch có th b d n nh: Chi u theo yêu c u c a nhau, các v Vi t Nam truy c u trách nhi m nư c kí k t có trách nhi m căn c vào các hình s theo lu t hình s Vi t Nam n u hai i u ki n ã ư c hi p nh tương tr tư qu c gia có tho thu n. pháp quy nh, d n nh ng can ph m Hi n nay, nư c ta ã có hai văn b n ang có m t trên lãnh th c a mình cho liên quan n vi c thi hành b n án ho c nư c kí k t kia truy c u trách nhi m quy t nh dân s c a toà án nư c ngoài và hình s ho c thi hành án. Ch d n quy t nh c a tr ng tài nư c ngoài t i nh ng ngư i ã có nh ng hành vi mà theo Vi t Nam. ó là Pháp l nh công nh n và pháp lu t c a c hai nư c kí k t là t i thi hành t i Vi t Nam b n án và quy t nh ph m b ph t tù t 01 năm tr lên. Văn b n dân s c a toà án nư c ngoài ngày yêu c u d n truy c u trách nhi m 17/4/1994 và Pháp l nh công nh n và thi hình s ph i kèm theo l nh b t gi , b n mô hành t i Vi t Nam quy t nh c a tr ng tài t các tình ti t th c t v t i tr ng và b n nư c ngoài ngày 14/9/1995. V n thi ghi nh n các ch ng c v t i ph m, i u hành các b n án hình s c a toà án nư c lu t dùng làm căn c yêu c u d n và ngoài t i Vi t Nam ho c c a Vi t Nam t i trong trư ng h p t i ph m ã gây thi t h i nư c ngoài m i ch ư c quy nh trong v v t ch t thì trong công văn yêu c u d n m t s hi p nh tương tr tư pháp gi a ph i ghi rõ m c thi t h i. Văn b n yêu nư c ta v i nư c ngoài. Căn c vào các c u d n thi hành án ph i kèm theo quy nh trong các hi p nh tương tr tư b n án ã có hi u l c pháp lu t và i u lu t pháp ó và các quy nh trong các i u ư c c a b lu t hình s là căn c k t án. qu c t mà Vi t Nam ã kí k t ho c gia N u ngư i b k t án ã thi hành m t ph n nh p, các cơ quan ti n hành t t ng c a hình ph t thì trong văn b n bên yêu c u Vi t Nam và các cơ quan ti n hành t t ng d n ph i thông báo cho bên ư c yêu c a nư c ngoài ti n hành vi c d n c ud n bi t v vi c này. Trong ph m vi 16 T¹p chÝ luËt häc
  9. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 có th , văn b n yêu c u d n s kèm theo báo ngay cho các cơ quan ti n hành t t ng m t b n nh n d ng, m t nh căn cư c c a c a qu c gia yêu c u d n bi t. N u trong ngư i b d n và nh ng thông tin liên th i h n do hai bên tho thu n, bên ư c yêu quan n qu c t ch và nơi cư trú c a ngư i c u d n không nh n ư c văn b n yêu ó n u nh ng thông tin này chưa ư c ghi c u d n c a bên kia thì cơ quan ã b t trong l nh b t gi ho c trong b n án. N u ngư i ph i tr t do cho ngư i b b t ng văn b n yêu c u d n chưa nh ng n i th i thông báo cho bên kia bi t. dung c n thi t thì các cơ quan ti n hành t T ch i d n là vi c cơ quan ti n hành t ng c a qu c gia ư c yêu c u d n có t t ng c a qu c gia ư c yêu c u d n th ngh các cơ quan ti n hành t t ng không th c hi n d n khi có nh ng lí do tương ng c a qu c gia yêu c u d n b không th th c hi n s d n ó. i u lu t sung trong th i h n nh t nh. quy nh b n trư ng h p t ch i d n Khi nh n ư c văn b n yêu c u d n (kho n 1) và hai trư ng h p có th b t ch i phù h p v i các quy nh c a hi p nh d n (kho n 2). tương tr tư pháp, qu c gia ư c yêu c u Cơ quan ti n hành t t ng c a nư c d n ph i ti n hành ngay nh ng bi n pháp CHXHCN Vi t Nam t ch i d n công c n thi t theo pháp lu t c a nư c mình dân nư c mình cho cơ quan ti n hành t t ng b t gi ngư i ư c yêu c u dân . Theo c a nư c ngoài ti n hành truy c u trách ngh c a qu c gia yêu c u d n , qu c gia nhi m hình s ho c thi hành b n án. Quy ư c yêu c u có th b t gi ngay ngư i b nh này kh ng nh ch quy n, c l p c a yêu c u d n trư c khi nh n ư c văn b n nư c CHXHCN Vi t Nam i v i vi c truy yêu c u d n . Trong trư ng h p này, cơ c u trách nhi m hình s ngư i ph m t i và quan ti n hành t t ng c a qu c gia ã yêu thi hành các b n án, quy t nh ã có hi u c ud n ph i sao l nh b t gi ho c b n án l c pháp lu t i v i ngư i ó. Quy nh này ã có hi u l c pháp lu t cho cơ quan ti n v a phù h p v i các i u ư c qu c t mà hành t t ng c a qu c gia ư c yêu c u d n nư c CHXHCN Vi t Nam ã kí k t ho c gia và s báo trư c r ng văn b n yêu c u d n nh p v a phù h p v i pháp lu t c a nư c ta. s ư c g i ngay cho bên ư c yêu c u. Kho n 1 i u 5 BLHS năm 1999 quy nh: Cơ quan có th m quy n c a m i nư c kí k t "B lu t hình s ư c áp d ng i v i m i hi p nh tương tr tư pháp có th b t gi hành vi ph m t i th c hi n trên lãnh th t m th i m t ngư i ang cư trú trên lãnh th nư c CHXHCN Vi t Nam"; kho n 1 i u 6 nư c mình n u ư c thông báo là ngư i ó BLHS năm 1999 quy nh: "Công dân Vi t ã ph m t i trên lãnh th nư c kia thu c Nam ph m t i ngoài lãnh th nư c trư ng h p ph i d n m c dù chưa có công CHXHCN Vi t Nam có th b truy c u trách văn yêu c u d n . Vi c b t gi ngư i trong nhi m hình s t i Vi t Nam theo B lu t nh ng trư ng h p nói trên ph i ư c thông này". Quy nh này cũng ư c áp d ng i T¹p chÝ luËt häc 17
  10. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 v i ngư i không qu c t ch thư ng trú t i nhiên, i u ó không có nghĩa là hi n nay nư c CHXHCN Vi t Nam". T các quy nh quy n và l i ích h p pháp c a nư c ngoài, trên ây th y r ng n u công dân Vi t Nam ngư i nư c ngoài không ư c b o v b ng th c hi n hành vi nguy hi m cho xã h i trên lu t hình s c a Vi t Nam. Cho t i th i i m lãnh th nư c CHXHCN Vi t Nam mà lu t này, Nhà nư c ta ã kí k t ho c gia nh p h u hình s Vi t Nam coi là t i ph m thì ương h t các i u ư c qu c t liên quan n tư nhiên ngư i này ph i b truy c u trách nhi m pháp hình s ng th i kí nhi u hi p nh hình s theo lu t hình s Vi t Nam b i các song phương v hình s cũng như các hi p cơ quan ti n hành t t ng hình s c a Vi t nh tương tr tư pháp v i các qu c gia trên Nam. Trong trư ng h p hành vi nguy hi m th gi i nên trong B lu t hình s không c n cho xã h i ó xâm h i t i l i ích c a nư c thi t có nh ng i u lu t kh ng nh i ngoài ho c công dân nư c ngoài, ngư i th c tư ng b o v c a lu t hình s là quy n và l i hi n hành vi ó v n b truy c u trách nhi m ích c a nư c ngoài và công dân nư c ngoài. hình s Vi t Nam và theo lu t hình s Vi t Vì v y, khi công dân Vi t Nam th c hi n t i Nam vì quy n và l i ích h p pháp c a nư c ph m xâm ph m t i l i ích c a nư c ngoài ngoài ho c công dân nư c ngoài u là i ho c công dân c a nư c ngoài không th b tư ng b o v c a lu t hình s Vi t Nam. d n ra nư c ngoài. N u cơ quan ti n hành Trư c ây, trong B lu t hình s năm 1985 t t ng c a m t nư c ngoài nào ó yêu c u ã có m t s i u lu t th hi n chính sách cơ quan ti n hành t t ng c a nư c ta d n hình s c a Nhà nư c ta i v i trư ng h p công dân Vi t Nam thì cơ quan ti n hành t tương t . Thí d , i u 86 BLHS năm 1985 t ng c a nư c ta không th c hi n yêu c u v i tên g i: "Các t i ch ng nhà nư c xã h i d n ó. ch nghĩa anh em" quy nh: "Ngư i nào có N u m t công dân nư c ngoài ho c m t nh ng hành vi quy nh các i u t 72 n ngư i không có qu c t ch ang t m trú hay 85 (bao g m các t i c bi t nguy hi m xâm thư ng trú trên lãnh th nư c CHXHCN ph m an ninh qu c gia) nh m ch ng m t Vi t Nam mà theo pháp lu t nư c CHXHCN nhà nư c xã h i ch nghĩa anh em, thì b x Vi t Nam h không th b truy c u trách ph t theo các i u tương ng"; i u 141 B nhi m hình s thì h không ph i là i tư ng lu t hình s 1985 v i tên g i "Các t i xâm b d n . Thí d , ngư i chưa n tu i ch u ph m tài s n c a nhà nư c khác ho c các t trách nhi m hình s , ngư i không th c hi n ch c qu c t " quy nh: "Ngư i nào xâm hành vi nguy hi m cho xã h i, ngư i không ph m tài s n c a các nhà nư c khác ho c có năng l c trách nhi m hình s , ã h t th i c a các t ch c qu c t thì b x ph t theo hi u truy c u trách nhi m hình s , ngư i có nh ng i u tương ng trong Chương này". thân ph n ngo i giao mà hành vi c a h Trong BLHS năm 1999 c a nư c ta không không ư c x lí b ng bi n pháp hình s mà còn các i u lu t tương ng nêu trên. Tuy b ng con ư ng ngo i giao, nh ng ngư i 18 T¹p chÝ luËt häc
  11. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 khác ư c quy n mi n tr v hình s theo Vi t Nam xem xét vi c cho cư trú". Xu t phát lu t pháp qu c t ... Trong nh ng trư ng t quy nh trên ây c a Hi n pháp, h p nêu trên, n u các cơ quan ti n hành t BLTTHS năm 2003 quy nh n u ngư i t ng c a nư c ngoài yêu c u d n thì cơ nư c ngoài ho c ngư i không qu c t ch ang quan ti n hành t t ng c a Vi t Nam t cư trú Vi t Nam vì lí do có kh năng b ch i d n . truy b c qu c gia yêu c u d n do có s Ngư i nư c ngoài, ngư i không có phân bi t v ch ng t c, tôn giáo, qu c t ch, qu c t ch cũng không b d n cho dù dân t c, thành ph n xã h i ho c quan i m ngư i ó ã b k t án nhưng th i hi u ch p chính tr cũng không th là i tư ng b d n hành hình ph t ã h t. Ngư i nư c ngoài, truy c u trách nhi m hình s ho c thi ngư i không qu c t ch ang thư ng trú hành b n án nư c ngoài. N u có yêu c u ho c t m trú t i Vi t Nam cũng không b d n c a các cơ quan ti n hành t t ng d n n u có nh ng lí do h p pháp. Nh ng nư c ngoài thì cơ quan ti n hành t t ng c a lí do h p pháp ó có th là m c b nh hi m Vi t Nam không th c hi n yêu c u d n . nghèo, ã thôi qu c t ch nư c ngoài và nh p Quy nh trên ây cũng phù h p v i ư ng qu c t ch Vi t Nam... l i i ngo i c a nư c ta, phù h p v i các Lu t hình s Vi t Nam cũng như lu t quy nh c a pháp lu t qu c t . hình s qu c t u có nguyên t c là m t Khi t ch i d n theo yêu c u d n hành vi ph m t i ch có th b xét x m t c a các cơ quan ti n hành t t ng nư c l n. Vì v y, n u m t ngư i b yêu c u d n ngoài, cơ quan có th m quy n ti n hành t hi n ang trên lãnh th c a nư c t ng c a nư c CHXHCN Vi t Nam có trách CHXHCN Vi t Nam và ã b toà án Vi t nhi m thông báo b ng văn b n cho cơ quan có Nam k t t i b ng b n án ã có hi u l c pháp th m quy n tương ng c a nư c ngoài ã g i lu t v hành vi ph m t i ư c nêu trong yêu yêu c u d n bi t. Trong công văn t ch i c u d n ho c ngư i ó ã ư c các cơ d n ph i nêu rõ lí do t ch i. Trong trư ng quan ti n hành t t ng Vi t Nam ình ch h p phát sinh tranh ch p gi a các cơ quan ti n i u tra ho c ình ch v án thì ngư i ó hành t t ng Vi t Nam v i các cơ quan ti n cũng không b d n . Cơ quan ti n hành t hành t t ng nư c ngoài ư c gi i quy t b ng t ng c a Vi t Nam t ch i th c hi n d n thương lư ng trên cơ s các i u ư c qu c t khi có yêu c u d n c a cơ quan ti n hành mà hai bên ã kí k t ho c gia nh p. t t ng nư c ngoài. i u 82 Hi n pháp năm V nguyên t c khi ngư i nư c ngoài 1992 c a nư c CHXHCN Vi t Nam quy ho c ngư i không qu c t ch ph m t i trên nh: "Ngư i nư c ngoài u tranh vì t do lãnh th nư c CHXHCN Vi t Nam thì và c l p dân t c, vì ch nghĩa xã h i, dân nh ng ngư i này b truy t , i u tra, xét ch và hoà bình ho c vì s nghi p khoa h c x , thi hành án b i các cơ quan ti n hành mà b b c h i thì ư c Nhà nư c CHXHCN t t ng Vi t Nam. Tuy nhiên, trong th c t T¹p chÝ luËt häc 19
  12. ®Æc san vÒ bLtThS n¨m 2003 có th x y ra các trư ng h p trư c ho c thu n v i nhau v nh ng công vi c c th trong khi ho t ng t t ng ang ư c ti n trong ho t ng tương tr tư pháp. Quy nh hành Vi t Nam thì ngư i nư c ngoài này t o ra s ch ng trong công vi c c a ho c ngư i không qu c t ch vì lí do nào ó các cơ quan tr c ti p ti n hành t t ng. Tuy ã ra nư c ngoài và vi c ti n hành t t ng nhiên, cho t i th i i m này VKSNDTC không th ti p t c ư c thì cơ quan có nư c ta cũng chưa có tho thu n chính th c th m quy n t t ng c a Vi t Nam ang th nào v i cơ quan c p trung ương tương ng lí v án quy t nh chuy n giao h sơ, v t c a nư c ngoài v n i dung c a vi c tương ch ng c a v án cho cơ quan có th m tr tư pháp trong lĩnh v c hình s và t t ng quy n tương ng c a nư c ngoài các cơ hình s . Ngoài ra, ngay t i VKSNDTC cũng quan này th c hi n các hành vi kh i t , chưa có b ph n chuyên trách nào theo dõi và i u tra, truy t , xét x , thi hành án theo qu n lí công tác tương tr tư pháp trong lĩnh th m quy n và theo pháp lu t c a nư c ó. v c hình s và t t ng hình s gi a nư c ta i u 345 BLTTHS năm 2003 quy nh v i nư c ngoài. i u này càng ch ng t r ng vi c chuy n giao h sơ, v t ch ng v án. công tác tương tr tư pháp trong lĩnh v c nêu V t ch ng c a v án ch ư c chuy n giao trên chưa giành ư c s chú ý, quan tâm c a n u ó là nh ng v t d ng, v t có th cơ quan có th m quy n. ã n lúc, theo ư c ưa ra kh i biên gi i theo các quy chúng tôi, VKSNDTC c n thành l p b ph n nh c a pháp lu t Vi t Nam. Theo các quy chuyên trách theo dõi, th ng kê và tham mưu nh trong các hi p nh tương tr tư pháp cho lãnh o v lĩnh v c tương tr tư pháp v gi a nư c ta v i m t s nư c ngoài hi n hình s và t t ng hình s và cùng v i i u nay, Vi n ki m sát nhân dân t i cao là cơ ó VKSNDTC c n xúc ti n kí k t các tho quan thay m t Nhà nư c th c hi n tương thu n khung v i cơ quan trung ương tương tr tư pháp trong lĩnh v c hình s và t ng c a nư c ngoài ã kí k t hi p nh tương t ng hình s . Vì v y, i u lu t quy nh tr tư pháp v i nư c ta làm ti n cho vi c khi chuy n giao h sơ, v t ch ng c a v các cơ quan ti n hành t t ng c p dư i tr c án, cơ quan có th m quy n t t ng ang ti p àm phán và tho thu n v i cơ quan th lí v án chuy n giao h sơ, v t ch ng tương ng c a nư c ngoài v các công vi c c a v án n Vi n ki m sát nhân dân t i c th (thí d , cơ quan i u tra có th tr c ti p cao cơ quan này làm th t c chuy n tho thu n v v n d n , chuy n giao tài giao cho cơ quan có th m quy n tương ng li u, v t ch ng; cơ quan giám nh có th c a nư c ngoài. tho thu n v vi c giám nh l i, giám nh Cũng theo quy nh c a các hi p nh b sung ho c cùng giám nh...; toà án có th tương tr tư pháp, khi có s th a thu n gi a tho thu n v vi c xác minh căn cư c, lí l ch các cơ quan trung ương thì các cơ quan c p tư pháp c a b can, b cáo...). dư i có th m quy n có th tr c ti p tho (Xem ti p trang 57) 20 T¹p chÝ luËt häc
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2