zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Công nghệ - Môi trường

BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ ĐỘC CHẤT HỌC MÔI TRƯỜNG THUỐC LÁ – CHẤT ĐỘC SAU LÀN KHÓI MÊ

Chia sẻ: Nguyễn Thị Mỹ Hạnh | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:57

Báo xấu

229
lượt xem 52
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe” câu nói này dường như đã quá quen thuộc, nhưng thông điệp cốt lõi của câu nói này được bao nhiêu người quan tâm.Thay vào đó tỷ lệ người hút thuốc lá lại đang có xu hướng tăng lên trong những năm qua, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Nhiều nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá giết chết một nửa số người sử dụng nó. Một nửa số này chết ở lứa tuổi trung niên. Trung bình một ngày trên thế giới có 10.000 người chết do sử...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ ĐỘC CHẤT HỌC MÔI TRƯỜNG THUỐC LÁ – CHẤT ĐỘC SAU LÀN KHÓI MÊ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH KHOA MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN  BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ ĐỘC CHẤT HỌC MÔI TRƯỜNG THUỐC LÁ – CHẤT ĐỘC SAU LÀN KHÓI MÊ GVHD: TS. Lê Quốc Tuấn NHÓM: DH10DL MSSV: 1. Nguyễn Thị Mỹ Hạnh 10157057 2. Hoàng Thị Hương 10157074 3. Lê Thị Bé Thảo 10157169 4. Võ Ngọc Trân 10157213 TP. HCM 3/2013
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường GIỚI THIỆU “Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe” câu nói này dường như đã quá quen thuộc, nhưng thông điệp cốt lõi của câu nói này được bao nhiêu người quan tâm .Thay vào đó tỷ lệ người hút thuốc lá lại đang có xu hướng tăng lên trong những năm qua, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Nhiều nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá giết chết một nửa số người sử dụng nó. Một nửa số này chết ở lứa tuổi trung niên. Trung bình một ngày trên thế giới có 10.000 người chết do sử dụng thuốc lá, tương đ ương với 10 máy bay loại lớn chở khách bị tai nạn mỗi ngày. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn thiếu hiểu biết về những tác hại của thuốc lá. Dù hút thuốc trực tiếp hay thụ động cũng là nguyên nhân của nhiều căn bệnh như: Ung thư phổi, bệnh tim mạch, hô hấp... Sử dụng thuốc lá còn gây ra những tổn thất lớn về kinh tế. Số tiền một người tiêu tốn cho thuốc lá tương ứng với 1/3 số tiền dành cho lương thực, bằng 1,5 lần mức chi cho y tế và gần bằng mức chi cho giáo dục theo bình quân đầu người. Các chuyên gia y tế khuyến cáo khói thuốc có chứa nhiều độc tố, trong đó có 43 chất gây bệnh ung thư. Khói tỏa ra từ đầu điếu thuốc đang cháy độc hại hơn khói thuốc do người hút thở ra, vì nó chứa nhiều chất độc hại gấp 21 lần. Hút thuốc lá thụ động ở trẻ em dễ gây ra một số căn bệnh nguy hiểm: chết đột tử, các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp cấp và mãn, viêm tai giữa cấp và mãn, gây ra bệnh hen và làm trầm trọng thêm bệnh hen, làm giảm tốc độ phát triển chức năng phổi ... Vì thế, hút thuốc lá không những ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân người sử dụng mà còn ảnh hưởng đến những người chung quanh, để lại gánh nặng cho gia đình, xã hội. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 2 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Để giúp mọi người hiểu nhiều hơn về thuốc lá và những tác hại nguy hiểm mà nó gây ra nên nhóm đã đã quyết định thực hiện chuyên đ ể “ Thuốc lá – chất độc sau làn khói mê”. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 3 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường NỘI DUNG 1. TỔNG QUAN VỀ THUỐC LÁ 1.1. Lịch sử ra đời của thuốc lá Cây thuốc lá hoang dại đã có cách đây khoảng 4.000 năm, trùng với văn minh của người da đỏ vùng Trung và Nam Mỹ. Lịch sử chính thức của việc sản xuất thuốc lá được đánh dấu vào ngày 12/10/1492 do chuyến thám hiểm tìm ra châu Mỹ của Christopher Columbus, ông đã phát hiện thấy người bản xứ ở quần đảo Antil vừa nhảy múa, vừa hút một loại lá cuộn tròn gọi là Tabaccos. Hàng ngàn năm trước Công nguyên, người da đỏ đã trồng thuốc lá trên vùng đất mênh mông ở Nam Mỹ, Trung Mỹ, quần đảo Antil và một số nơi khác. Thuốc lá được đưa vào châu Âu khoảng năm 1496-1498 do Roman Pano (nhà truyền đạo Tây Ban Nha) sau khi đi châu Mỹ về. Năm 1556, Andre Teve cũng lấy hạt thuốc lá từ Brazil đem về trồng ở Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha. Jean Nicot, Đại sứ Pháp ở Lisbon dã dâng lên nữ hoàng Pháp Featerina Mechssi những cây thuốc lá đầu tiên. Theo ông thuốc lá có thể xua đuổi bệnh đau đầu, bằng cách cho người b ệnh ngửi bột thuốc. Thuốc lá được trồng ở Nga vào năm 1697 do Petro Valeski sau cuộc viếng thăm Anh và một số quốc gia khác đem về. Vua Sulemam cho trồng thuốc lá ở Bungari vào khoảng năm 1687. Tại Đức từ năm 1640 đã có nhà máy sản xuất thuốc lá điếu ở Nordeburg và vào năm 1788 đã có xưởng sản xuất xì gà tại Hamburg. Tại các nước Châu Á, Thái Bình Dương, thuốc lá được trồng vào thế kỷ 18. Trong thời gian dài, thuốc lá được gọi rất nhiều tên như La Herba Sanena (cây làm thuốc), Herba Panacea (cây thuốc trị mọi bệnh), L’Herbe etrange (cây làm thuốc dị thường), L’Herbe d’Ambassadeur (cây kỷ niệm tên Đại sứ ở Lisbon). Sau đó các tên mất dần chỉ còn lại tên gọi Nicotiana để kỷ niệm tên Jean Nicot, người có công truyền bá trồng thuốc lá ở châu Âu. Ngày nay nhiều nước có tên gọi thuốc lá giống Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 4 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường nhau là Tabacco (Anh, Mỹ), Tabak (Đức, Nga), Trutrun (Thổ Nhĩ Kỳ, Bungari), Tutun (Rumania)... Còn tên khoa học của cây thuốc lá vàng là Nicotiana Tabacum L. Việc hút thuốc lá lan nhanh sang các nước châu Âu. Năm 1561, Jean Nicot, đại sứ Pháp ở Lisbone, đã giới thiệu bột thuốc lá với bà hoàng Catherine de Medici, người bị chứng đau nửa đầu. Bột thuốc lá gây ra hắt hơi, cơn đau của bà hoàng dịu đi. Điều đó làm giới quý tộc Pháp ngạc nhiên, nhưng lại khởi đầu cho việc dùng thuốc lá như một cách sống hợp thời trang thú vị trong giới quý tộc. Để tỏ lòng ngưỡng mộ Nicot, thuốc lá còn được gọi là Nicotine. Thuốc lá là một trong những hàng hóa quan trọng được các nước châu Âu mang tới Châu Á, Châu Phi. Đến năm 1592, một thế kỷ sau khi Colombus phát hiện ra châu Mỹ, thuốc lá đã được trồng ở Bỉ, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ và Anh. Sau đó lan ra Philippines, ấn Độ, Java, Nhật, Tây Phi, Trung Quốc và các lái buôn đã mang thuốc lá đ ến tận Mông Cổ và Sibêri. Bước sang thế kỷ XVII, thuốc lá đã gây ra tranh cãi ở châu Âu. Thuốc lá đã phân chia quan điểm xã hội, nhưng chính phủ các nước châu Âu không thể ngăn cấm vì những khoản tiền khổng lồ thu được từ thuế thuốc lá cho ngân sách quốc gia. Đến thế kỷ XVIII, XIX các nước Âu - Mỹ hoàn thành cách mạng công nghiệp. Các phát minh khoa học kỹ thuật đã thúc đẩy sản xuất công nghiệp. Ngành công nghiệp thuốc lá ra đời và thu được lợi nhuận to lớn hơn trước. Năm 1881, James Bonsack, một người Virginia (Mỹ), phát minh ra chiếc máy có thể sản xuất 120.000 điếu thuốc/ngày. Cuối thế kỷ XIX, suốt thế kỷ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn độc quyền. Các công ty nhỏ lần lượt phá sản hoặc bị hút vào các công ty lớn - các tập đoàn sản xuất độc quyền - có nhiều vốn, áp dụng khoa học, kỹ thuật tiên tiến, năng suất cao, chất lượng sản phẩm cao, để dần dần chiếm lĩnh thị trường thế giới. Ngành công nghiệp thuốc lá diễn ra quá trình tập trung hóa như các ngành sản xuất khác. Các tập đoàn thuốc lá đa quốc gia như B.A.at, Philip Morris (Mỹ), Japan Tobacco International (Nhật), Imperial và Gallaher (Anh), Tập đoàn Altadis Franco – Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 5 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Spanish (Pháp – Tây Ban Nha)…hiện đang chi phối thị trường thế giới về thuốc lá, phối chế, sản xuất thuốc sợi, thuốc điếu, các máy móc chuyên dùng và tất cả các phụ kiện cho sản xuất thuốc lá. Sau chiến tranh thế giới thứ II, các quốc gia giành được độc lập cũng chú ý phát triển ngành công nghiệp thuốc lá, như Trung Quốc, Indonesia, Triều Tiên, ấn Độ, Philippines, Ai Cập, Pakistan, Việt Nam. 1.2. Cấu trúc Hình 1: Thuốc lá Gồm 2 phần: Chiếc đầu lọc thuốc lá được làm từ cellulose acetate, một loại nhựa kỹ thuật biodegradable, được cấu tạo bởi công nghệ đục thủng những lỗ tí hon, gần như vô hình trong bộ lọc. Khi khói thuốc đi qua bộ lọc, có một chút không khí đi qua những lỗ này và trộn với khói thuốc. Trong thực tế, cellulose acetate có khả năng chống phân hủy sinh học và có thể tồn tại trong môi trường 18 tháng hoặc nhiều hơn, ngay cả dưới điều kiện lý tưởng cho phân hủy vi khuẩn. Sợi thuốc thì được goi lai bởi ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ môt loai giây thuôc. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 6 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường 1.3. Vai trò của thuốc lá 1.3.1. Tích cực - Ngành có phạm vi rộng Có một số ít các ngành có phạm vi rộng như ngành công nghiệp thuốc lá. Ngành công nghiệp thuốc lá Việt Nam bao gồm trồng cây thuốc lá để tạo nguyên liệu, bảo quản sơ chế, sản xuất thuốc lá cho đến các hoạt động tiêu thụ và phân phối sản phẩm. Ngành này cấu thành nên một bộ phận quan trọng của nền kinh tế và cơ cấu xã hội của Việt Nam, với trên 360.000 người có công ăn việc làm nhờ vào ngành này, theo con số thống kê của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam năm 2007. Trong thời gian hoạt động tại Việt Nam chúng tôi đã tạo ra rất nhiều công ăn việc làm mới tại trụ sở chính ở Tp. Hồ Chí Minh cũng như tại nhà máy liên doanh của chúng tôi với Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba). - Đóng vai trò là nguồn thu thuế chủ yếu Thuế thuốc lá là một nguồn thu chủ yếu của ngân sách Trung ương cũng như ngân sách tỉnh. Năm 2007, ngành thuốc lá đã đóng góp 8000 tỉ đồng tiền thuế cho ngân sách nhà nước và là ngành có mức đóng thuế cao thứ ba sau dầu khí và phát điện. - Là ngành canh tác phi lương thực thực phẩm có quy mô lớn Thuốc lá là ngành canh tác phi lương thực có quy mô lớn nhất thế giới. Người nông dân lựa chọn trồng cây thuốc lá vì đây là giống cây sinh trưởng phát triển mạnh trên các vùng đất cằn cỗi, điều kiện thời tiết khắc nghiệt và có mức giá tiêu thụ ổn định. Nông dân có thể có thu nhập tốt từ những khoảnh ruộng thuốc lá nhỏ, cho phép họ có thể sử dụng khoản thu đó đầu tư vào canh tác các cây nông sản. Kĩ thuật sử dụng để trồng cây thuốc lá đảm bảo chất lượng cũng giúp cho cải thiện việc canh tác các cây trồng khác. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 7 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường 1.3.2. Tiêu cực Bên cạnh ưu điểm của ngành công nghiệp thuốc lá có những đóng góp cho ngân sách quốc gia thì “khuyết điểm” không phải là nhỏ. Bởi thuốc lá, một sản phẩm gây ra thiệt hại hàng tỉ USD cho nền kinh tế thế giới mỗi năm, làm cho người nghèo thêm kiệt quệ và là một trong những nguyên nhân gây ra những căn bệnh kinh hoàng cùng hàng triệu cái chết trên thế giới. Về mặt kinh tế, những nguồn lợi mà thuốc lá mang lại chỉ là chuyện “lợi bất cập hại”. Đồng ý là ngành sản xuất thuốc lá hàng năm đem l ại cho ngân sách nhà nước một nguồn thu không hề nhỏ, nhưng mỗi năm tương ứng số tiền nhà nước cũng như mỗi gia đình phải bỏ ra để điều trị các loại bệnh liên quan đến thuốc lá hay khắc phục hậu quả mà thuốc lá gây ra thì lớn hơn rất nhiều lần. Đối với người trồng thuốc lá, những lợi ích thu được từ việc trồng loại cây nguyên liệu này không thể bù đắp cho thiệt hại mà chính họ phải gánh chịu trong tương lai. Bởi thuốc lá là loại cây hấp thu nhiều chất dinh dưỡng trong đất h ơn những loại cây lương thực và cây công nghiệp khác. Điều này khiến những nơi trồng nhiều cây thuốc lá thường có tình trạng đất chóng bạc màu, cằn cỗi, đặc biệt là những nơi trồng thuốc lá ở vùng đồi dốc. Hơn nữa, để trồng thuốc lá, người nông dân phải sử dụng rất nhiều loại thuốc trừ sâu và phân bón hóa học. Về lâu dài, việc sử dụng nhiều chất hóa học tác động xấu đến môi trường và sức khỏe người nông dân. Việc thường xuyên hái và tiếp xúc với cây thuốc lá có thể khiến người nông dân mắc hội chứng thuốc lá xanh (GTS), nhiễm độc nicotine do hấp thụ nicotine qua da. WHO ước tính, mỗi năm tại Việt Nam có khoảng 40.000 ca tử vong do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá; tức là mỗi ngày có hơn 100 người chết vì các bệnh do sử dụng thuốc lá. Các nhà khoa học và nghiên cứu trong ngành y tế đã chỉ ra, khói thuốc lá chứa hơn 4.000 chất hóa học, hơn 50 chất trong số đó được biết là chất gây ung th ư. S ử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 25 căn bệnh nguy hiểm như: ung th ư ph ổi, các bệnh về tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, giảm khả năng tình dục ở Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 8 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường nam giới, tăng nguy cơ vô sinh cho cả hai giới, giảm sự phát triển của thai nhi và trong nhiều trường hợp gây dị tật bẩm sinh. So sánh với các nguy cơ khác, nguy cơ chết sớm do hút thuốc lá là khá cao. 1.4. Thành phần hóa học và độc tính của thuốc lá Hình 2: Một số thành phần hóa học của thuốc lá Trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 loại hoá chất. Trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây đ ộc. Người ta chia ra 4 nhóm chính: 1.4.1. Nicotine  Thành phần hóa học của Nicotine Nicotine là một chất lỏng như dầu, hút ẩm và có thể trộn lẫn với nước trong dạng bazơ của nó. Là một bazơ gốc nitơ, nicotine tạo ra các muối với các axít, thông thường có dạng rắn và hòa tan được trong nước. Nicôtine được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicôtin mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicôtin một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 9 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Hình 3: Nicotine • Công thức hóa học: C10H14N2 • Danh pháp IUPAC: β-(N-metyl-α -pirolidil) piridin Trong cấu tạo có 1 nhân piridin kết hợp với nhân N-metyl-pirolidin. Là một chất lỏng như dầu, hút ẩm và có thể trộn lẫn với nước trong dạng bazơ của nó. Không màu, t0s=247 0C. Bị nâu lại nhanh chóng trong không khí do bị oxi hóa. Dễ tan trong nước, dung dịch có tính bazơ mạnh. Là một bazơ gốc Nitơ, nicotine tạo ra các muối với các axit, thông thường có dạng rắn và hòa tan được trong nước. Nicotine dễ dàng thẩm thấu qua da. Cơ quan Kiểm soát Dược và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) xếp nicôtin vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như các chất ma tuý Heroin và Cocain. Tác dụng gây nghiện của nicôtin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các cấu trúc não. Chất alcaloide này tác động lên các thụ thể ở hệ thống thần kinh với chất dẫn truyền thần kinh dopamine. Dopamin là một hoá chất chính trong não điều chỉnh mong muốn sử dụng các chất gây nghiện, gây bài tiết adrenaline (nhịp tim nhanh, co mạch ngoại vi, ức chế co bóp và chế tiết dịch vị dạ dày). Tuy nhiên trong cơ thể nicôtin sẽ nhanh chóng được chuyển hóa thành cotinin và thải trừ ra nước tiểu.  Cơ chế gây độc của Nicotine Nicotine chủ yếu thay đổi trong cơ thể sống, đặc biệt là ở phổi. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 10 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Những chất chuyển hóa sơ cấp của Nicotine là Cotinine và Nicotinee N – Oxide bởi sự oxi hoá của tế bào P-450 Cytochrome. Nicotine và những chất chuyển hóa của nó có thể gây nguy hiểm cho cơ thể. Nicôtin là một chất có khả năng gây bệnh ung thư rất mạnh. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 - 2mg Nicotine mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc đưa Nicotine nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Nicotine được xếp vào nhóm các chất dược lý gây nghiện chủ yếu , tương tự như các chất ma túy heroin và cocain. Tác dụng gây nghiện chủ yếu của nicotine chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương vì sự có mặt của thụ thể nicotine trên các cấu trúc não. Chất alcaloide này tác động lên các thụ thể ở hệ thần kinh với chất dẫn truyển thần kinh dopamin. Dopamin là hóa chất chính trong não điều chỉnh mong muốn sử dụng các chất gây nghiện gây bài tiết adrenaline ( nhịp tim nhanh, co mạch ngọai vi, ức chế dịch vị dạ dày). Tuy nhiên trong cơ thể sẽ nhanh chóng được chuyển hóa thành cotinin và thải trừ ra nước tiểu. 1.4.2. Monoxit carbon ( khí CO) Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần oxy. Với người hút trung bình 1 bao thuốc mỗi ngày thì hàm lượng hemoglobine khử có thể tới 7-8%. Sự tăng hemoglobine khử làm chuyển dịch đường cong phân tách oxy-hemoglobin dẫn đến giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức gây thiếu máu tổ chức và có lẽ góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch. Khí carbon rất độc, không mùi, không màu, thường thấy trong khói xe, l ửa đang cháy hoặc khói thuốc lá. Phổi của người hút thuốc lá tích tụ nhiều khí carbon hơn phổi của người không hút thuốc thở trong không khí. Vì vậy hàm l ượng khí carbon trong máu của người hút thuốc rất cao làm tăng rủi ro bị những bệnh về tim mạch. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 11 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường • Công thức hóa học: CO Hình 4: Monoxit carbon ( khí CO) • Danh pháp IUPAC: Cácbon mônôxít 1.4.3. Các phân tử nhỏ trong thuốc lá Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đ ến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục đ ược khi ngừng hút thuốc. Có 3 kiểu khói thuốc: • Dòng khói chính (MS): Là dòng khói do người hút thuốc hít vào. Đó là luồng khí đi qua gốc của điếu thuốc. • Dòng khói phụ (SS): Là khói thuốc từ đầu điếu thuốc đang cháy tỏa ra vào không khí, nó không bao gồm phần khói thuốc do người hút thở ra. Khoảng 80% điếu thuốc cháy là bỏ đi. • Dòng khói thuốc môi trường (ETS): Là hỗn hợp của dòng khói phụ và khói thở ra của dòng khói chính cũng như các tạp chất nhiễm khuếch tán qua giấy quấn thuốc lá và đầu điếu thuốc của các lần hút. ETS rất giống với MS: nó bao gồm hơn 3800 loại hóa chất . Điều đáng ngạc nhiên là SS có nhiều hỗn hợp gây ung thư mạnh hơn MS , vì SS thường bị tạp nhiễm hơn MS. SS cũng khác với MS ở chỗ các sản phẩm độc có thể tồn tại dưới dạng Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 12 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường khác, ví dụ nicotine chủ yếu ở dạng hạt rắn trong khói dòng chính, nhưng l ại ở dạng khí trong khói thuốc môi trường. Kích thước các hạt phân tử rất khác nhau ở các loại thuốc khác nhau. Kích thước phân tử rắn dao động khoảng từ 0.1 – 1 micromet trong dòng khói chính, nhưng từ 0,01 – 1 micromet trong dòng khói phụ. Khi dòng khói phụ bị pha loãng hơn thì kích thước các hạt trở nên nhỏ hơn, ví kích thước các hạt trong dòng khói phụ nhỏ hơn nên nó sẽ vào sâu trong tổ chức phổi. Khi điếu thuốc cháy nhựa thuốc cũng được thải ra. Nhựa thuốc là nguyên nhân chính gây bệnh ung thư phổi, ung thư cổ họng và làm các chứng bệnh về hô hấp trầm trọng thêm. Nhựa thuốc và những chất khác trong khói thuốc làm người hút bị ho, hơi thơ ngắn và khò khè. Nhựa thuốc cũng làm vàng ngón tay và răng. Nếu hút 20 điếu mỗi ngày, mỗi năm người hút thuốc hít vào phổi khoảng một tách đầy nhựa. 1.4.4. Các chất gây ung thư Trong khói thuốc lá có trên 40 chất trong số đó gồm cả các hợp chất thơm có vòng đóng như Benzopyrene có tính chất gây ung thư. Các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.  Cơ chế phân tử của các chất độc trong thuốc lá gây ung thư Một số nghiên cứu của Mỹ đã được công bố trong nữa đầu năm 1997 trên tạp chí Carcinogenesis do trường đại học Oxford xuất bản đều tập trung nói về chuyền hóa các Carcinogene với sự hoạt hóa của các enzyme cytochrom P450 ở microsome tế bào. Trên cơ sở đó các chất Carcinogene độc trong thuốc lá được chuyển hóa thành các chất ưa nước, ưa điện để dễ đào thải ra ngoài nhưng mặt khác cũng dễ kết hợp với DNA nhân tế bào thành những chất kết hợp DNA mới gây biến dị và tạo ung thư. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 13 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường  Một số chất chính trong thuốc lá gây ung thư  Các Nitrosamin đặc hiệu thuốc lá. Hiện nay, người ta đã tách ra được bảy chất nitrosamine đặc hiệu thuốc lá từ các chất nicotine: NNK: 4 – (methylnitros amino) – 1 – (3 – pyr idyl) – 1 – butanol NNA: 4 - (méthylnitrosamino)-4-(3 -pyridyl)-1-butanal (NNA) NNN: N' - nitrosonornicotine NAB: N'-nitrosoanabasine NAT: N'-nitrosoanatabine NNAL: 4 - (methylnitrosamino) – 1 – (3 – pyridyl) – 1 – butanol Trong đó, các nitrosamine đó có: NNK: 4 - (methylnitrosamino) – 1 – (3 – pyridyl) – 1 – butanol NNAL: 4 - (methylnitrosamino) – 1 – (3 – pyridyl) – 1 – butanol NNN: N' - nitrosonornicotine Là những chất gây ung thư mạnh nhất ở động vật thí nghiệm và chúng đóng vai trò có ý nghĩa trong ung thư phổi, thực quản, tụy, miệng, khi hút thuốc lá. Sự hình thành nitrosamin xảy ra ở động vật thí nghiệm khi xử lý nitrit và các amin bậc 2. Người có nitrit qua thức ăn, bởi sự khử nitrat và từ oxid nitric được sản xuất nội bào. Các nghiên cứu đã chứng minh có sự hình thành nitrosamin ở người. Nitrosoprolin và các acid nitrosoamino chứa sulfur có thể định lượng ở nước tiểu người. Hàm lượng chúng tăng lên khi ăn nhiều nitrat và prolin và bị giảm bớt bởi những chất ức chế sự nitro hóa như acid ascorbic. Sự hình thành Nitrosoprolin thì được liên kết với sự tăng nguy cơ ung thư kết hợp khi hút thuốc lá. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 14 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường  Các hydrocarbon đa vòng thơm (PAH) PAH được tạo ra do thuốc lá đốt cháy không hoàn toàn hay trong khói bụi công nghiệp. Một trong các PAH đó là benzo[α]pyren (B[α]P). Khi trong không khí có nhân đậm đặc như oxyd sắt (Fe2O3), oxyd nhôm (Al2O3) thì làm tăng tính bền của PAH đó. Người ta thấy rằng Fe2O3 được liên kết với B[α]P thì làm tăng tính ung thư phổi hơn là chỉ mình B[α]P hoặc là B[α]P - Al2O3. Sỡ dĩ như vậy là vì khi B[α]P liên kết với Fe2O3 thì dễ xâm nhập vào tế bào để chịu tác động của enzyme cyto chrom P450 biến thành những chất chuyển hóa chứa nhóm ưa nước OH- ái lực điện tử và do đó dễ kết hợp với DNA nhân để gây ra biến dị và ung thư tế bào so với các chất B[α]P - Al2O3 hay ( B [α]P). Hình 5: Benzo[α]pyrene  Các amin dị vòng (hetero cyclic amines) Các amin dị vòng tìm thấy trong nhựa thuốc lá thậm chí cả trong bia rượu và trong nấu nướng các sản phẩm thịt, đó là: 2 – amino – 1 – methyl – 6 – phenyl imidazo [4,5 – b] pyridine (PhIP); 2 – amino – 3 – methyl imidazol [4,5 – f] quinolin (IQ) Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 15 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Hình 6: Cấu tạo của PhIP và IQ Các chất này đều là những chất gây biến dị mạnh và sinh ra ung thư ở nhiều cơ quan khác nhau như gan, phổ i…  Các amin thơm (aromatic amines) Gần 30 amin thơm bao gồm: 2 – naphthylamin và 4 – aminobiphenyl đã đ ược phát hiện trong lượng nanogram trong dòng nhựa của thuốc lá. Amin thơm cũng được phát hiện trong dầu than đá, dầu đá phiến và các phân bón hóa học. Hình 7: 2 – naphthylamin Hình 8: 4 – aminobiphenyl Người ta tìm thấy chúng có khả năng gây ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, tụy, bàng quang… Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 16 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Bảng 1: Thống kê thành phần hóa học của thuốc lá Tên hóa chất Công dụng Formaldehyde Sử dụng để ướp xác Benzen Tìm thất trong xăng dầu Polonium Chất phóng xạ và rất độc Vinyl Chlorid Nhựa làm ống nước Chromium Chất làm thép Arsenic Thuốc trừ sâu Lead Sử dụng để sản xuất sơn Cadmium Sử dụng làm pin Carbon monoxide Có trong khói xe Hydrogen cyanide Dùng trong công nghiệp chế tạo vũ khí Ammonia Chất tẩy rửa Butane Chất lỏng dung trong bật lửa ̀ Tolene Chất pha loãng sơn Acetone Chất tẩy rửa Acetic acid Chất lên men Hexamine Khí hàn kim loại Methane Khí thải ống ngầm DDT/Dieldnn Thuốc diệt côn trùng Stearic acid Sáp nến Napthalene Viên băng phiến Ethanol Men rượu …… …… 2. TÁC HẠI CỦA THUỐC LÁ Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), một nửa những người nghiện thuốc lá hiện nay (khoảng 650 triệu người trong tổng số 1,3 tỷ người hút thuốc) sẽ bị chết sớm vì các bệnh liên quan đến hút thuốc. Đáng báo động hơn là hàng trăm ngàn người chưa bao giờ hút thuốc vẫn phải chết mỗi năm vì những bệnh do hít phải khói thuốc của người khác (người ta gọi là hút thuốc thụ động). Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 17 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Vai trò gây bệnh của hút thuốc đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng như ở nước ta. Hút 01 điếu thuốc tức là đã tự mình làm mất đi 5,5 phút cuộc sống. Tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05 đến 08 năm. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phổi), bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh tim mạch.... Mức độ tăng nguy cơ phụ thuộc vào tuổi bắt đầu hút (hút thuốc càng sớm thì nguy cơ càng cao), số lượng thuốc hút trung bình với đơn vị là bao/năm tính bằng cách lấy số bao thuốc hút trung bình hàng ngày nhân với số năm hút (số lượng thuốc hút bao/năm càng lớn thì nguy cơ càng cao) và thời gian hút càng dài thì nguy cơ cũng càng lớn. 2.1. Ảnh hưởng tới sức khỏe con người Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 18 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường Hình 9: Khói thuốc lá ảnh hưởng cho sức khỏe và mọi người xung quanh. Hút thuốc là sự thiêu đốt không hoàn toàn các sợi thuốc lá trải qua hai giai đoạn: Giai đoạn hút thuốc lá chủ động: xảy ra khi người nghiện hít khói thuốc lá vào cơ thể mình. Giai đoạn hút thuốc lá thụ động: những người có mặt xung quanh sẽ hít phải lượng khói thừa mà người hút thải ra. Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 19 -
Trường ĐH Nông Lâm TP. HCM Độc chất học môi trường 2.1.1. Các bệnh đường về đường hô hấp Hình 10: Phổi của người bị ung thư do hút thuốc lá  Ảnh hưởng của thuốc lá đến chức năng phổi Khi chúng ta hít vào, không khí sẽ vào đường hô hấp trên qua mũi và miệng, nơi không khí được lọc, sưởi ấm và làm ẩm. Không khí hít vào sẽ đi qua khí quản để vào phổi. Trong mỗi phổi đều có một hệ thống phế quản, phế quản gốc như là nhánh chính của cây với các cành cây nhỏ là những phế quản, sau 17- 20 l ần phân chia thành các tiểu phế quản tận, từ các tiểu phế quản đó sẽ dẫn đ ến các túi nhỏ chứa khí gọi là phế nang, nó giống như là chùm nho. Ở phế nang quá trình trao đổi khí sẽ xảy ra. Máu sẽ đổi CO2 lấy O2 sau đó sẽ mang O2 đến các tổ chức của cơ thể. Hệ thống hô hấp có một số hàng rào bảo vệ để chống lại các bệnh. Quá trình lọc ở đường hô hấp trên giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus và các chất gây kích thích từ ngoài vào trong phổi. Khí quản và tổ chức phổi sản xuất ra chất nhầy giúp cho việc lấy và mang các chất bẩn ra ngoài. Hỗn hợp chất nhầy và chất tạp nhiễm sẽ đ ược đưa ra ngoài nhờ các lông nhỏ li ti gọi là lông chuyển, những lông này lay đ ộng r ất nhanh về phía trên, trong một số vùng tốc độ của lông chuyển rất cao tới 1.000 l ần trong một phút. Khi khói thuốc đi vào qua miệng thì người hút thuốc đã vô tình bỏ qua cơ chế bảo vệ thứ nhất đó là quá trình lọc ở mũi. Những người hút thuốc thường bài tiết nhiều đờm hơn những người không hút thuốc mà khả năng đưa đờm ra khỏi đường Thuốc Lá - Chất độc sau làn khói mê Trang - 20 -

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.09: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Quản Trị Kinh Doanh

81 tài liệu

1643 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.