Báo cáo khoa học: "Vận dụng lý thuyết cặp hồ sơ và lý thuyết phân phối xác suất nhằm tối -u hoá quản lý rủi ro để nâng cao hiệu quả đầu t- của doanh nghiệp"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Rủi ro là một thành phần cơ bản trong bất kỳ hoạt động kinh doanh nào. Để có thể quản lý rủi ro có hiệu quả, doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều công cụ và ph-ơng tiện khác nhau. Trong bài viết này chúng tôi đề cập tới các công cụ và ph-ơng tiện để quản lý rủi ro.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Vận dụng lý thuyết cặp hồ sơ và lý thuyết phân phối xác suất nhằm tối -u hoá quản lý rủi ro để nâng cao hiệu quả đầu t- của doanh nghiệp"

VËn dông lý thuyÕt cÆp hå s¬ vµ lý thuyÕt ph©n phèi x¸c suÊt nh»m tèi −u ho¸ qu¶n lý rñi ro ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t− cña doanh nghiÖp TS. nguyÔn §¨ng quang Bé m«n Kinh tÕ B−u chÝnh ViÔn th«ng Khoa VËn t¶i – Kinh tÕ Tr−êng §¹i häc Giao th«ng VËn t¶i Tãm t¾t: Rñi ro lμ mét thμnh phÇn c¬ b¶n trong bÊt kú ho¹t ®éng kinh doanh nμo. §Ó cã thÓ qu¶n lý rñi ro cã hiÖu qu¶, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông nhiÒu c«ng cô vμ ph−¬ng tiÖn kh¸c nhau. Trong bμi viÕt nμy chóng t«i ®Ò cËp tíi c¸c c«ng cô vμ ph−¬ng tiÖn ®Ó qu¶n lý rñi ro. Summary: Risk is unavoidable in any business and many tools and methods can be used for risk management. In this paper, we mention the tools and methods to manage risk in business. 01. §Æt vÊn ®Ò NÕu ®¬n thuÇn chØ nãi vÒ mét gia ®×nh nµo ®ã th× tiªu chÝ quyÕt ®Þnh ®Ó ®−a ra quyÕt ®Þnh Trong bµi viÕt “Qu¶n lý rñi ro nh»m n©ng −u tiªn lµ tiªu dïng vµ rñi ro. Vµ mÆc dï sù −u cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp” tiªn nµy cã thÓ thay ®æi theo thêi gian, c¬ chÕ [5], t¸c gi¶ ®· ®Ò cËp tíi nh÷ng vÊn ®Ò chung vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng sù thay ®æi nµy vÒ rñi ro vµ qu¶n lý rñi ro. Tuy nhiªn, sö dông kh«ng ®−îc xem xÐt trong lý thuyÕt cÆp hå s¬. c«ng cô vµ ph−¬ng tiÖn nµo ®Ó qu¶n lý rñi ro Lý thuyÕt cÆp hå s¬ ®Æt träng t©m sù chó ý vµo l¹i lµ mét vÊn ®Ò ®−îc xem xÐt. Trong bµi viÕt vÊn ®Ò, lµ lµm thÕ nµo ®Ó tõ mét vµi ph−¬ng ¸n nµy chóng t«i muèn ®Ò cËp ®Õn viÖc vËn dông tµi chÝnh lùa chän ®−îc ph−¬ng ¸n nh»m tèi −u lý thuyÕt cÆp hå s¬ (lý thuyÕt ph©n tÝch thèng ho¸ nh÷ng sù −u tiªn trªn. Nãi chung, ph−¬ng kª) vµ lý thuyÕt ph©n phèi x¸c xuÊt ®Ó tèi −u ¸n lùa chän tèi −u ®Ò nghÞ ®¸nh gi¸ sù tho¶ ho¸ qu¶n lý rñi ro nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ hiÖp gi÷a l·i suÊt thu nhËp cao víi sù t¨ng lªn ®Çu t− vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp. cña møc ®é rñi ro cña viÖc ®Çu t−. Nh−ng còng cÇn nãi r»ng, kh«ng ph¶i 2. VËn dông Lý thuyÕt cÆp hå s¬ ®Ó mäi quyÕt ®Þnh ®−îc ®−a ra ®Ó gi¶m thiÓu rñi tèi −u ho¸ qu¶n lý rñi ro ro ®Òu dÉn tíi gi¶m thu nhËp mong ®îi. Cã nh÷ng t×nh huèng x¶y ra, mµ trong ®ã c¶ hai Lý thuyÕt cÆp hå s¬ cã thÓ coi lµ viÖc bªn ký kÕt hîp ®ång chuyÓn rñi ro, ®Òu cã thÓ ph©n tÝch thèng kª ®−îc thùc hiÖn nh»m môc gi¶m møc ®é rñi ro cña m×nh chØ ph¶i tr¶ sè ®Ých lùa chän chiÕn l−îc tèi −u ho¸ qu¶n lý rñi tiÒn ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng ph¸p lý ký kÕt hîp ro. Víi c¸ch nh×n nhËn cña bÊt kú ®èi t−îng ®ång. Ch¼ng h¹n, gi÷a ng−êi mua vµ ng−êi nµo – chñ gia ®×nh, c«ng ty hay mét ®¬n vÞ b¸n mét ng«i nhµ cã thÓ tho¶ thuËn vµ x¸c kinh tÕ nµo ®ã, viÖc sö dông lý thuyÕt cÆp hå ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña ng«i nhµ vµo thêi ®iÓm ký s¬ lµ thiÕt lËp vµ ®¸nh gi¸ sù tho¶ hiÖp gi÷a hîp ®ång, mÆc dï b¶n th©n viÖc chuyÓn giao thu nhËp vµ chi phÝ liªn quan ®Õn gi¶m bít rñi quyÒn së h÷u chØ diÔn ra sau ®ã 3 th¸ng. ro. §iÒu ®ã lµ cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh hµnh ®éng Tho¶ thuËn nh− vËy lµ mét trong nh÷ng vÝ dô tèi −u cña c¸c ®èi t−îng trªn.
vÒ hîp ®ång cã thêi h¹n. Ký kÕt hîp ®ång nãi ThÞ gi¸ cæ phiÕu – MÖnh Cæ tøc trªn, c¶ hai bªn mua vµ b¸n ®Òu lo¹i trõ ®−îc gi¸ cæ phiÕu r= + nh÷ng t×nh huèng bÊt ®Þnh, liªn quan tíi sù MÖnh gi¸ cæ phiÕu MÖnh gi¸ cæ phiÕu thay ®æi gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng bÊt ®éng s¶n Hay r = L·i tøc cæ phiÕu + l·i tøc thay ®æi trong ba th¸ng tíi. gi¸ trÞ cña cæ phiÕu Nh− vËy, khi hai bªn cã quyÒn lîi ®èi VÝ dô, gi¶ thiÕt r»ng, nhµ ®Çu t− mua cæ nghÞch nhau tiÕp nhËn rñi ro cña cïng mét sù phiÕu cña c«ng ty SACOM vµ hy väng r»ng l·i kiÖn tõ nh÷ng c¸ch nh×n kh¸c nhau, tèt nhÊt tøc cæ phiÕu lµ 10%, l·i tøc do thay ®æi gi¸ trÞ cho c¶ hai lµ thùc hiÖn chuyÓn rñi ro víi sù trî cña cæ phiÕu lµ 5%, th× l·i tøc kú väng ®¹t gióp cña hîp ®ång, trong ®ã c¶ hai bªn ®Òu ®−îc sÏ lµ 15%: kh«ng ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng chi phÝ qu¸ lín. r = 10% + 5% = 15% Nh÷ng quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý rñi ro, mµ viÖc thùc hiÖn nh÷ng quyÕt Trong thùc tÕ, ®¬n vÞ th−êng ®−îc sö ®Þnh ®ã kh«ng ®i kÌm víi viÖc ph¶i bá ra chi dông ®Ó ®o møc ®é rñi ro cña tµi s¶n (vÝ dô cæ phÝ, thùc tÕ lµ nh÷ng ngo¹i lÖ cña nh÷ng phiÕu) lµ sù bÊt æn ®Þnh. Sù bÊt æn ®Þnh liªn nguyªn t¾c b×nh th−êng. Th«ng th−êng, ®Ó quan ®Õn kho¶ng biÕn thiªn l·i tøc thu nhËp gi¶m bít møc ®é m¹o hiÓm cÇn ph¶i cã sù kú väng cña cæ phiÕu vµ x¸c suÊt nhËn ®−îc c©n b»ng gi÷a chi phÝ bá ra vµ lîi Ých ®¹t chóng. Kho¶ng biÕn thiªn gi÷a c¸c chØ tiªu thu ®−îc. Sù tho¶ hiÖp nh− vËy th−êng ®−îc thÊy nhËp cã thÓ cµng lín vµ x¸c suÊt nhËn ®−îc râ trong nh÷ng quyÕt ®Þnh cña ng−êi chñ gia gi¸ trÞ cùc trÞ cña thu nhËp cµng lín th× sù bÊt ®×nh, c«ng ty khi ph©n chia tµi s¶n cña m×nh æn ®Þnh cña cæ phiÕu cµng lín. ®Çu t− vµo cæ phiÕu, giÊy tê cã gi¸ víi møc thu Ch¼ng h¹n, nÕu chóng ta ®−îc hái ý kiÕn nhËp cè ®Þnh hay ®Çu t− vµo bÊt ®éng s¶n. ®¸nh gi¸ vÒ thu nhËp cæ phiÕu cña c«ng ty Nh÷ng m« h×nh ®Çu tiªn cña lý thuyÕt cÆp SACOM vµo n¨m tíi, th× chóng ta cã thÓ tr¶ hå s¬ ®−îc thiÕt lËp vµo nh÷ng n¨m 50 cña lêi lµ 15%. Tuy nhiªn chóng ta kh«ng hoµn thÕ kû tr−íc bëi nhµ b¸c häc Harry Markowits. toµn ng¹c nhiªn, nÕu thu nhËp thùc tÕ cã thÓ Trong nh÷ng m« h×nh nµy ®Ó tÝnh ®−îc møc lín h¬n hoÆc nhá h¬n gi¸ trÞ chóng ta dù ®é t−¬ng quan gi÷a rñi ro cña viÖc ®Çu t− vµ ®o¸n. Thu nhËp cã thÓ rÊt thÊp (-20%), nh−ng møc thu nhËp kú väng th−êng sö dông lý còng cã thÓ rÊt cao (+70%). Sù chªnh lÖch thuyÕt ph©n phèi x¸c suÊt. Thu nhËp mong gi÷a c¸c gi¸ trÞ thu nhËp kú väng cµng lín, th× ®îi (kú väng) danh môc ®Çu t− giÊy tê cã gi¸ sù thay ®æi cµng lín. ®−îc x¸c ®Þnh lµ gi¸ trÞ trung b×nh (mean) §Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n vÒ b¶n chÊt cña sù ph©n phèi x¸c suÊt, cßn møc ®é rñi ro – lµ ®é bÊt æn ®Þnh, chóng ta sÏ cïng xem xÐt sù lÖch mÉu cña sù chªnh lÖch gi÷a c¸c gi¸ trÞ ph©n phèi x¸c suÊt kh¶ n¨ng nhËn ®−îc thu nhËp cã thÓ víi thu nhËp kú väng. nh÷ng møc thu nhËp kh¸c nhau cña c«ng ty SACOM. TÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ møc thu nhËp cã 3. Ph©n phèi x¸c suÊt thu nhËp thÓ t−¬ng øng víi x¸c suÊt tõ 0 (hoµn toµn kh«ng cã x¸c suÊt ®¹t ®−îc møc ®é nµy) ®Õn Chóng ta biÕt r»ng, l·i rßng tæng hîp 1 (thu nhËp nhÊt ®Þnh sÏ nhËn ®−îc lµ hoµn (hay ®¬n gi¶n lµ l·i rßng) cña cæ phiÕu cã thÓ toµn ch¾c ch¾n). ®−îc ph©n chia thµnh tæng cña hai thµnh phÇn: l·i tøc cæ phiÕu vµ thu nhËp do sù thay Gi¶ thiÕt r»ng, chóng ta biÕt mét c¸ch ®æi gi¸ trÞ thÞ tr−êng cña cæ phiÕu: chÝnh x¸c tuyÖt ®èi lµ trong n¨m tíi, thu nhËp
trong ®ã: ri – møc thu nhËp kú väng; pi – x¸c nhËn ®−îc lµ 10%. Trong tr−êng hîp nµy, chØ suÊt t−¬ng øng víi møc thu nhËp ri. cã mét møc ®é thu nhËp cã thÓ, vµ x¸c suÊt nhËn ®−îc thu nhËp t−¬ng xøng b»ng 1. Sö dông c«ng thøc trªn ®Ó tÝnh møc thu nhËp kú väng cho vÝ dô trªn, chóng ta sÏ nhËn B©y giê, chóng ta gi¶ thiÕt r»ng, cæ phiÕu ®−îc gi¸ trÞ møc thu nhËp kú väng cña c«ng ty c«ng ty SACOM cã thÓ mang l¹i c¸c møc thu SACOM trong n¨m tíi lµ: nhËp kh¸c nhau phô thuéc vµo tr¹ng th¸i cña nÒn kinh tÕ. NÕu trong n¨m tíi, kinh tÕ ViÖt E(r) = 0,3.40% + 0,6.15% + 0,1.(-10%) = 20% Nam t¨ng tr−ëng, doanh thu vµ l·i rßng cña Chóng ta cã thÓ quan s¸t sù ph©n phèi c«ng ty sÏ t¨ng lªn, vµ cã nghÜa lµ thu nhËp x¸c suÊt thu nhËp cña c«ng ty SACOM trªn ®Çu t− vµo cæ phiÕu cña c«ng ty sÏ t¨ng lªn biÓu ®å h×nh 1. vµ b»ng 40%. NÕu nh− nÒn kinh tÕ bÞ gi¶m sót, th× thu nhËp cæ phiÕu cña c«ng ty lµ -10%, nghÜa lµ cæ ®«ng sÏ bÞ lç. NÕu tr¹ng th¸i nÒn X¸c suÊt kinh tÕ kh«ng cã sù biÕn ®æi, thu nhËp thùc tÕ 0.8 cña cæ phiÕu sÏ lµ 15%. Chóng ta cã thÓ ®¸nh 0.6 gi¸ x¸c suÊt thay ®æi thu nhËp mçi mét tr¹ng 0.4 th¸i cña nÒn kinh tÕ theo gi¶ thuyÕt cña chóng 0.2 0 ta trong b¶ng sau. 40 -10 15 B¶ng 1 Møc thu nhËp Ph©n phèi x¸c suÊt thu nhËp cæ phiÕu cña c«ng ty SACOM H×nh 1. Ph©n phèi x¸c suÊt møc thu nhËp Tr¹ng th¸i nÒn Thu nhËp cæ phiÕu cæ phiÕu c«ng ty SACOM X¸c suÊt kinh tÕ SACOM T¨ng tr−ëng 40% 0,30 4. ChØ tiªu ®o l−êng møc ®é rñi ro B×nh th−êng 15% 0,60 Nh− chóng ta ®· ®Ò cËp ë môc 3, sù bÊt Gi¶m sót - 10% 0,10 æn ®Þnh cña c¸c chØ tiªu thu nhËp phô thuéc vµo kho¶ng biÕn thiªn cã thÓ vµ x¸c suÊt xuÊt Qua b¶ng ph©n phèi x¸c suÊt chóng ta hiÖn c¸c gi¸ trÞ cùc trÞ. §Ó cã thÓ tÝnh to¸n vµ cã thÓ thÊy r»ng, nÕu nhµ ®Çu t− ®Çu t− vµo ®o l−êng ®−îc sù bÊt æn ®Þnh trong ph©n phèi cæ phiÕu cña c«ng ty SACOM, th× kh¶ n¨ng x¸c suÊt kh¶ n¨ng cã ®−îc c¸c chØ tiªu thu nhËn ®−îc thu nhËp 15% lµ chñ yÕu. X¸c suÊt nhËp cã thÓ, trong lÜnh vùc tµi chÝnh th−êng nhËn ®−îc møc thu nhËp 15% lín gÊp 3 lÇn hay sö dông réng r·i chØ tiªu ®é lÖch mÉu x¸c suÊt nhËn ®−îc møc thu nhËp lµ -10% vµ (standart deviation) – lµ chØ tiªu thèng kª vµ 40%. ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ trÞ thu nhËp kú väng (expetced rate of σ = p1[(r1 − E(r)]2 + p2[(r2 − E(r)]2 +L+ pn[(rn − E(r)]2 return) ®−îc x¸c ®Þnh lµ tæng c¸c gi¸ trÞ thu n nhËp cã thÓ, nh©n víi x¸c suÊt t−¬ng øng ®Ó ∑ pi [(ri − E(r)]2 σ= nhËn ®−îc møc thu nhËp ®ã: i=1 E(r ) = p1r1 + p 2 r2 + L + p nrn trong ®ã: ri – møc thu nhËp cã thÓ ë tr¹ng th¸i n thø i; pi – x¸c suÊt t−¬ng øng víi møc thu E(r ) = ∑ p iri nhËp ri; E(r) – møc thu nhËp kú väng. i=1
trung b×nh, cã x¸c suÊt lµ 0,68. Kho¶ng tin cËy §é lÖch mÉu cµng lín th× chØ tiªu sù bÊt t−¬ng xøng víi 2 lÇn ®é lÖch chuÈn cã x¸c æn ®Þnh cña cæ phiÕu cµng lín. §é lÖch mÉu suÊt lµ 0,95, cßn kho¶ng tin cËy øng víi 3 lÇn cña viÖc ®Çu t− kh«ng cã m¹o hiÓm sÏ b»ng ®é lÖch chuÈn cã x¸c suÊt lµ 0,99. kh«ng. Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng trong thÕ Trë l¹i vÝ dô vÒ cæ phiÕu cña c«ng ty giíi thùc, kho¶ng biÕn thiªn thu nhËp cæ phiÕu SACOM, nÕu møc thu nhËp kú väng lµ 20% kh«ng chØ giíi h¹n bëi mét vµi gi¸ trÞ, nh− vµ ®é lÖch chuÈn lµ 15%, th× trong ph©n phèi trong vÝ dô cña chóng ta, vµ thu nhËp cã thÓ chuÈn sÏ tån t¹i x¸c suÊt b»ng 0,95, møc thu cã gi¸ trÞ thùc tÕ bÊt kú. V× vËy, chóng ta cã nhËp thùc tÕ cæ phiÕu sÏ r¬i vµo trong kho¶ng, thÓ nãi r»ng, sù ph©n phèi thu nhËp cæ phiÕu giíi h¹n bëi mét bªn lµ møc thu nhËp kú väng lµ sù ph©n phèi x¸c suÊt liªn tôc. Th«ng víi 2 lÇn ®é lÖch chuÈn (20% + 2x15% = 50%), th−êng, ng−êi ta hay sö dông sù ph©n phèi vµ mét bªn lµ møc thu nhËp kú väng víi ©m (-) chuÈn, mµ ®−îc biÓu diÔn lµ mét ®−êng cong hai lÇn ®é lÖch chuÈn (20% – 2x15% = -10%). nh− trªn h×nh 2. Ph¹m vi thu nhËp ®−îc giíi h¹n bëi gi¸ trÞ nhá nhÊt lµ -10% vµ lín nhÊt lµ 50%, víi x¸c suÊt b»ng 0,95 lµ kho¶ng tin cËy ®èi víi thu nhËp cæ MËt ®é x¸c suÊt phiÕu cña c«ng ty SACOM. 5. KÕt luËn §Ó cã thÓ tèi −u ho¸ qu¶n lý rñi ro, lùa chän ®−îc ph−¬ng ¸n ®Çu t− vµ kinh doanh 0 r +3σ r +2σ r +σ r r +σ r +2σ r +3σ tèt nhÊt, cÇn ph¶i hiÓu râ ®−îc nh÷ng c«ng cô Møc thu nhËp còng nh− c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro. H×nh 2. Ph©n phèi chuÈn thu nhËp cæ phiÕu c«ng ty Chóng t«i cho r»ng sö dông lý thuyÕt cÆp hå s¬, lý thuyÕt ph©n phèi x¸c suÊt còng nh− c¸c §èi víi ph©n phèi chuÈn vµ nh÷ng ph©n chØ tiªu ®o l−êng møc ®é rñi ro sÏ gióp cho phèi t−¬ng tù, sù ph©n phèi ®èi xøng cña ®é doanh nghiÖp chñ ®éng trong viÖc qu¶n lý rñi lÖch chuÈn – lµ ®¬n vÞ tù nhiªn ®o l−êng sù ro, lùa chän ®−îc ph−¬ng ¸n ®Çu t− vµ kinh bÊt æn ®Þnh. ThuËt ng÷ sù bÊt æn ®Þnh vµ ®é lÖch doanh tèi −u. chuÈn th−êng ®−îc sö dông thay thÕ cho nhau. Ph©n phèi chuÈn bao gåm sè l−îng Tµi liÖu tham kh¶o kh«ng h¹n chÕ gi¸ trÞ thu nhËp, tõ “©m v« [1] GS Zvi Bodie, GS Robert C. Merton. Tµi chÝnh (tiÕng Nga). Nhµ xuÊt b¶n “Wiliams” Moskva. 2003. cïng” ®Õn “d−¬ng v« cïng”. §Ó diÔn gi¶i [2] NguyÔn H¶i S¶n. Qu¶n trÞ Tµi chÝnh doanh nh÷ng gi¸ trÞ kh¸c nhau cña ®é lÖch chuÈn, nghiÖp. Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh. 2005. th−êng sö dông kho¶ng tin cËy – lµ mét thuËt [3] GS Bïi Xu©n Phong, TS NguyÔn §¨ng Quang, ng÷ thèng kª. Kho¶ng tin cËy lµ mét ph¹m vi ThS Hμ V¨n Héi. LËp vµ qu¶n lý dù ¸n ®Çu t−. Nhµ c¸c gi¸ trÞ cña thu nhËp, mµ trong ph¹m vi ®ã xuÊt b¶n B−u ®iÖn. 2003. thu nhËp thùc tÕ cña cæ phiÕu víi x¸c suÊt [4] NguyÔn TÊn B×nh. Ph©n tÝch qu¶n trÞ tµi chÝnh. Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc quèc gia TP. Hå ChÝ Minh. cho tr−íc sÏ r¬i vµo ®ã. Nh− vËy, trong ph©n 2002. phèi chuÈn, thu nhËp cæ phiÕu, mµ n»m trong [5] NguyÔn §¨ng Quang. Qu¶n lý rñi ro nh»m giíi h¹n kho¶ng tin cËy, bao gåm tÊt c¶ nh÷ng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. gi¸ trÞ cña thu nhËp sÏ n»m ë trong khu«n khæ T¹p chÝ Khoa häc giao th«ng vËn t¶i. Trang 15, Sè mét ®é lÖch chuÈn theo c¶ hai phÝa tõ gi¸ trÞ 13, th¸ng 3 n¨m 2006