Báo cáo khoa học : Xác định khả năng kết hợp tính trạng năng suất của một số dòng ngô thuần bằng một số dòng ngô thuần

Chia sẻ: Nguyễn Phi Nhung Nhung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

131
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chọn tạo giống ngô lai quy -ớc năng suất cao là một nhiệm vụ quan trọng của các nhà chọn giống Việt Nam. Từ năm 1990, nhờ việc đ-a vào trồng rộng rãi các giống ngô lai quy -ớc mới, đã góp phần tăng nhanh diện tích, năng suất và sản l-ợng ngô của Việt Nam (Tổng cục thống kê, 2000). Thực tế sản xuất cho thấy các giống ngô lai quy -ớc có những đặc điểm hơn hẳn các giống ngô thụ phấn tự do và giống địa ph-ơng nh- năng suất cao, đồng đều, khả năng thâm canh tốt. Để chọn tạo một giống ngô lai quy -ớc, các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học : Xác định khả năng kết hợp tính trạng năng suất của một số dòng ngô thuần bằng một số dòng ngô thuần

Báo cáo khoa học Xác định khả năng kết hợp tính trạng năng suất của một số dòng ngô thuần bằng phương pháp lai đỉnh
T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 1, sè 3/2003 X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt cña mét sè dßng ng« thuÇn b»ng ph−¬ng ph¸p lai ®Ønh Estimation of combining ability of the yield traits of some maize inbred lines by topcross NguyÔn ThÕ Hïng1 Summary Seven inbred lines. viz. VN1, VN2, VN3, VN4, VN5, VN6, VN7 selected by the National Maize Research Institute were topcrossed to two lines, A10 and A20 introduced from India as testers in 2002 spring cropping season. Topcross perogeny was evaluated in autumn-winter season in the same year. The software Topcross 1 was employed to evaluate the combining ability (CA) of the yield traits. The inbred lines VN1 and VN2 had the highest general combining ability, followed by VN7. The tester A20 also had high GCA. The inbred lines VN1; VN2; VN3; VN5 had high SCA with the tester A10, while the lines VN4; VN6; VN7 had high SCA with the tester A20. Based on the combining ability of the yield traits and observations on the morphological characters and field resistance to pests three outstanding combinations were identified, i.e. VN1 x A10; VN4 x A20 and VN6 x A20. These combinations had short growth duration (105-108 days), reasonable plant height (190 cm), good resistance to insect pests and diseases and higher yield than the control LVN-4. These three combinations were recommended for further yield trials in the northern lowland of the country. Keywords: Inbred lines, topcross, general combining ability, specific combining ability. 1. ®Æt vÊn ®Ò1 ng« thuÇn; lai thö vµ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt Chän t¹o gièng ng« lai quy −íc n¨ng suÊt hîp (KNKH) cña c¸c tæ hîp lai (THL); chän cao lµ mét nhiÖm vô quan träng cña c¸c nhµ c¸c THL −u tó trång thö nghiÖm trong s¶n chän gièng ViÖt Nam. Tõ n¨m 1990, nhê viÖc xuÊt vµ s¶n xuÊt h¹t gièng ng« lai. ViÖc lai ®−a vµo trång réng r·i c¸c gièng ng« lai quy thö, kh¶o s¸t c¸c THL vµ x¸c ®Þnh KNKH lµ −íc míi, ®· gãp phÇn t¨ng nhanh diÖn tÝch, b−íc quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh chän t¹o n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng ng« cña ViÖt Nam gièng ng«: c¸c nhµ chän gièng ph¶i tiÕn hµnh (Tæng côc thèng kª, 2000). Thùc tÕ s¶n xuÊt lai thö gi÷a c¸c dßng thuÇn, trång kh¶o s¸t c¸c cho thÊy c¸c gièng ng« lai quy −íc cã nh÷ng THL vµ tÝnh to¸n KNKH th«ng qua møc ®é ®Æc ®iÓm h¬n h¼n c¸c gièng ng« thô phÊn tù thÓ hiÖn −u thÕ lai cña c¸c tæ hîp lai trªn c¸c do vµ gièng ®Þa ph−¬ng nh− n¨ng suÊt cao, tÝnh tr¹ng cÇn nghiªn cøu. ®ång ®Òu, kh¶ n¨ng th©m canh tèt. §Ó chän §Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp, c¸c nhµ t¹o mét gièng ng« lai quy −íc, c¸c nhµ chän nghiªn cøu sö dông nhiÒu ph−¬ng ph¸p lai gièng cÇn ph¶i qua c¸c b−íc sau: t¹o c¸c dßng kh¸c nhau nh− lai ®Ønh, lai lu©n giao... Trong thÝ nghiÖm nµy chóng t«i sö dông ph−¬ng ph¸p lai ®Ønh ®Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp 1 Bé m«n C©y L−¬ng thùc, Khoa N«ng häc
x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt... cña c¸c dßng thuÇn vµ c©y thö cña tÝnh tr¹ng ®−îc bè trÝ theo s¬ ®å khèi ngÉu nhiªn cã s¾p n¨ng suÊt h¹t víi môc ®Ých chän ra c¸c dßng xÕp (RCB) víi 3 lÇn nh¾c l¹i. DiÖn tÝch 1 « thÝ nghiÖm: 7m2, kho¶ng c¸ch trång 70 x 25cm, ng« −u tó cã kh¶ n¨ng kÕt hîp cao lµm nguån nguyªn liÖu phôc vô cho viÖc chän t¹o c¸c mËt ®é 5,7 v¹n c©y/ha. gièng ng« lai míi. L−îng ph©n bãn cho mét ha: 150N +90P2O5 + 90K2O 2. vËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn Ch¨m sãc theo quy tr×nh trång ng« cña cøu Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I. 2.1. VËt liÖu nghiªn cøu C¸c chØ tiªu theo dâi: C¸c giai ®o¹n sinh 7 dßng ng« cã ký hiÖu VN1; VN2; VN3; tr−ëng vµ ph¸t triÓn chÝnh cña c©y ng«. C¸c VN4; VN5; VN6; VN7 lµ c¸c dßng thuÇn ®êi ®Æc tr−ng h×nh th¸i: chiÒu cao c©y, chiÒu cao cao (tõ S6-S8), cã nguån gèc tõ ViÖn Nghiªn ®ãng b¾p, sè l¸, diÖn tÝch l¸, thÕ c©y. Kh¶ cøu Ng« . n¨ng chèng chÞu s©u bÖnh vµ chèng ®æ gÉy 2 c©y thö cã ký hiÖu A10 vµ A20 ®©y lµ cña c¸c tæ hîp lai. N¨ng suÊt vµ c¸c yÕu tè t¹o hai dßng ng« thuÇn −u tó ®êi cao (S12) ®−îc thµnh n¨ng suÊt. chän t¹o tõ tËp ®oµn ng« Aiventis (Ên §é). Ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n sè liÖu: C¸c sè liÖu Tæng sè cã 14 tæ hîp lai ®−îc t¹o ra khi lai 7 thu thËp ®−îc xö lý b»ng phÇn mÒn Excel. Xö dßng víi 2 c©y thö. lý sai sè thÝ nghiÖm theo ch−¬ng tr×nh 2.2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu IRRISTAT verson 3.1 cña ViÖn lóa Quèc tÕ TiÕn hµnh bè trÝ 2 thÝ nghiÖm: IRRI. Ph©n tÝch ph−¬ng sai vµ x¸c ®Þnh - ThÝ nghiÖm lai thö ®−îc tiÕn hµnh trong KNKH b»ng phÇn mÒn Lai ®Ønh 1 cña NguyÔn vô xu©n n¨m 2002, c¸c dßng ®−îc gieo 3 §×nh HiÒn (1996). hµng, 22 c©y/hµng, riªng hai c©y thö gieo 8 3. KÕt qu¶ thÝ nghiÖm hµng. TiÕn hµnh lÊy phÊn c¸c dßng lai víi b¾p 3.1. N¨ng suÊt h¹t trung b×nh cña c¸c tæ cña hai c©y thö. hîp lai ®Ønh trong thÝ nghiÖm - ThÝ nghiÖm kh¶o s¸t c¸c tæ hîp lai ®−îc N¨ng suÊt h¹t lµ tÝnh tr¹ng quan träng bè trÝ trong vô thu ®«ng 2002: gåm 15 c«ng nhÊt trong thÝ nghiÖm kh¶o s¸t THL vµ còng lµ thøc (14 THL vµ 1 gièng ®èi chøng LVN-4) B¶ng 1. N¨ng suÊt trung b×nh cña c¸c THL ®Ønh (t¹/ha) Tæ hîp lai N¨ng suÊt h¹t Tæ hîp lai N¨ng suÊt h¹t VN1x A 10 65,46 VN1 x A20 55,93 VN2 x A10 62,47 VN2 x A20 52,42* VN3 x A10 53,50 VN3 x A20 46,30** VN4 x A10 42,93** VN4 x A20 66,83 VN5 x A10 58,25 VN5 x A20 44,02** VN6 x A10 34,65** VN6 x A20 66,16 VN7 x A10 50,72* VN7 x A20 61,78 LVN- 4 (§/C) 62,37 LSD(5%) = 9,42 t¹/ha LSD(1%) = 12,7 t¹/ha *P
NguyÔn ThÕ Hïng B¶ng 2. B¶ng ph©n tÝch ph−¬ng sai vÒ n¨ng suÊt cña c¸c THL ®Ønh Tæng b×nh F Nguån biÕn ®éng BËc tù do Trung b×nh F thùc nghiÖm ph−¬ng lý thuyÕt Khèi 2 125,8 62,9 1,94 Con lai 13 3795,4 922,0 9,0 2,05 GCA dßng 6 560,4 93,4 0,18 GCA c©y thö 1 129,0 219,0 0,29 SCA(dßng x c©y thö) 6 3106,1 517,7 15,95 2,36 Sai sè 26 843,8 32,5 Toµn bé 41 4765,0 B¶ng 3. Kh¶ n¨ng kÕt hîp chung cña lùa chän ®Çu tiªn cña ng−êi n«ng d©n khi dßng, c©y thö chän gièng ng« míi trång trong s¶n xuÊt. KÕt Dßng, c©y thö Kh¶ n¨ng kÕt hîp qu¶ ë b¶ng 1 cho thÊy n¨ng suÊt trung b×nh Dßng 1 5,89* cña toµn thÝ nghiÖm lµ 54,92 t¹/ha. Gièng ®èi Dßng 2 3,14* Dßng 3 -4,41 chøng LVN- 4 ®¹t n¨ng suÊt 62,37 t¹/ha. Cã 5 Dßng 4 0,52 THL cho n¨ng suÊt t−¬ng ®−¬ng víi ®èi chøng Dßng 5 -3,18 LVN-4. Trong ®ã ®¸ng chó ý c¸c tæ hîp lai Dßng 6 -3,91 Dßng 7 1,94* cã n¨ng suÊt cao h¬n gièng ®èi chøng lµ: VN4 C©y thö 1 -1,75 x A20 (66,83 t¹/ha), VN6 x A20 (66,16 t¹/ha), C©y thö 2 1,75 VN1 x A10 (65,46 t¹/ha) tuy nhiªn møc sai kh¸c kh«ng ch¾c ch¾n. Cã 4 tæ hîp lai cã n¨ng x¸c ®Þnh KNKH chung vµ KNKH riªng cña suÊt thÊp h¬n ®èi chøng ë møc x¸c suÊt 99% c¸c dßng vµ c©y thö (B¶ng 3 vµ 4). vµ hai tæ hîp lai cã n¨ng suÊt thÊp h¬n ®èi C¸c gi¸ trÞ nªu ë b¶ng 3 cho thÊy hai dßng chøng ë møc x¸c suÊt 95%. sè 1 vµ 2 cã kh¶ n¨ng kÕt hîp chung cao nhÊt 3.2. Kh¶ n¨ng kÕt hîp chung (GCA) vµ kh¶ ®¹t gi¸ trÞ 5,89 vµ 3,14; tiÕp ®Õn dßng 7 ®¹t n¨ng kÕt hîp riªng (SCA) tÝnh tr¹ng n¨ng 1,94. §©y lµ c¸c dßng cã ®Æc ®iÓm h×nh th¸i suÊt h¹t cña c¸c tæ hîp lai ®Ønh (B¶ng 2,3,4) c©y vµ b¾p ®Ñp, n¨ng suÊt h¹t dßng kh¸ cao ®ñ tiªu chuÈn lµm nguån vËt liÖu trong chän KÕt qu¶ ph©n tÝch ph−¬ng sai nªu ë b¶ng 2 t¹o gièng. C¸c dßng cã KNKH chung cao trªn cho thÊy c¸c cÆp lai cã F thùc nghiÖm ®¹t gi¸ sÏ lµ nguån nguyªn liÖu quý cho viÖc chän t¹o trÞ 9,0 vµ SCA cña dßng x c©y thö cã gi¸ trÞ c¸c gièng thô phÊn tù do (Ng« H÷u T×nh, 15,95 cao h¬n h¼n so víi F lý thuyÕt, ®iÒu 1997). nµy cho thÊy c¸c cÆp lai cã n¨ng suÊt kh¸c VÒ c©y thö: c©y thö 2 (A20) cã kh¶ n¨ng nhau ch¾c ch¾n. KÕt qu¶ b¶ng 2 cho thÊy gi¸ kÕt hîp cao h¬n c©y thö 1 ®¹t gi¸ trÞ 1,75. trÞ F thùc nghiÖm SCA gi÷a dßng vµ c©y thö Qua kÕt qu¶ ë b¶ng 4 cho thÊy: lín nhÊt, cã nhiÒu kh¶ n¨ng chän ra ®−îc c¸c C¸c dßng sè 1; 2; 3; 5 cã KNKH riªng cao víi THL −u tó cã n¨ng suÊt cao gi÷a c¸c dßng vµ c©y thö sè 1 (A10). hai c©y thö. Tõ kÕt qu¶ trªn chóng t«i tiÕp tôc
x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng kÕt hîp tÝnh tr¹ng n¨ng suÊt... B¶ng 4, Kh¶ n¨ng kÕt hîp riªng cña dßng vµ c©y thö Dßng C©y thö 1 C©y thö 2 BiÕn ®éng Dßng 1 7,02* -7,02 98,63 Dßng 2 6,78* -6,78 91,91 Dßng 3 5,35* -5,35 57,33 Dßng 4 -10,24 10,24* 209,75 Dßng 5 8,86* -8,86 157,14 Dßng 6 -14,00 14,00* 392,05 Dßng 7 -3,78 3,78* 28,54 *P