intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: " Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

186
lượt xem
59
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 3. Nguyễn Cử , Đỗ Thị Như Uyên, Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: " Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp"

  1. Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Dẫn liệu về số lượng và sự biến động số lượng của Sếu đầu đỏ (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ở Vườn Quốc gia Tràm Chim, huyện Tam Nông, Tỉnh Đồng Tháp"
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4a-2008 DÉn liÖu vÒ sè l−îng vµ sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ë V−ên Quèc gia Trµm Chim, huyÖn Tam N«ng, TØnh §ång Th¸p NguyÔn Cö , §ç ThÞ Nh− Uyªn (a) (b) Tãm t¾t. Bµi b¸o tr×nh bµy kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ë V−ên Quèc gia (VQG) Trµm Chim, huyÖn Tam N«ng, tØnh §ång Th¸p trong thêi gian tõ th¸ng 12/2007 ®Õn th¸ng 06/2008. KÕt qu¶ ®· cho thÊy thêi gian SÕu ®Çu ®á tËp trung vÒ VQG chñ yÕu tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4 trong n¨m, vµo thêi gian nµy sè l−îng cña chóng ®¹t cao nhÊt lµ 126 c¸ thÓ (th¸ng 4/2008). Bªn c¹nh ®ã, kÕt qu¶ nghiªn cøu còng ®· ph©n tÝch sù biÕn ®éng sè l−îng cña ®µn SÕu tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2008 vµ chØ ra nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng nµy. Bµi b¸o còng ®· nªu mét sè ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p b¶o tån nh»m æn ®Þnh sè l−îng ®µn SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim. I. Më ®Çu Loµi SÕu ®Çu ®á ®−îc t×m thÊy l¹i ë VQG Trµm Chim vµo n¨m 1986 thuéc ph©n loµi SÕu ph−¬ng ®«ng Grus antigone sharpii Blanford, 1929; ®©y lµ mét trong ba ph©n loµi cña loµi SÕu ®Çu ®á Grus antigone (Linnaeus,1758). Ph©n loµi nµy cã kÝch th−íc lín vµ hiÖn ®ang bÞ ®e däa ë ViÖt Nam còng nh− trªn toµn cÇu ë møc sÏ nguy cÊp (VU) [2, 5]. QuÇn thÓ thÕ giíi cña ph©n loµi nµy hiÖn gÆp ë VQG Trµm Chim −íc tÝnh cã kho¶ng 500 - 1.000 c¸ thÓ [7]. Sè l−îng cña chóng trong khu vùc nãi chung còng nh− ë VQG Trµm Chim nãi riªng th−êng biÕn ®éng qua c¸c n¨m vµ ®ang cã chiÒu h−íng ngµy cµng suy gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. §Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña SÕu ®Çu ®á cÇn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra nghiªn cøu mét c¸ch th−êng xuyªn nhÊt lµ t¹i VQG Trµm Chim ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp nh»m b¶o vÖ, duy tr× sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn vÒ sè l−îng cña chóng. ë ViÖt Nam, tr−íc ®©y (kho¶ng n¨m 1924) ®· gÆp tõng ®«i SÕu hoÆc tõng nhãm ë vïng Trung Trung bé vµ Nam Bé [1]. Mét sè th«ng tin kh¸c cho r»ng trong thËp niªn 1950, SÕu ®Çu ®á th−êng sinh s¶n ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Tuy nhiªn, cho ®Õn ngµy 5 th¸ng 1 n¨m 1986 míi chÝnh thøc quan s¸t ®−îc 46 con SÕu ®Çu ®á ë vïng Tam N«ng [8]. Nh÷ng ghi nhËn trong c¸c n¨m tiÕp theo cña thËp kû 90 ®· cho thÊy SÕu ®Çu ®á cã ë Trµm Chim (tØnh §ång Th¸p), Kiªn L−¬ng (tØnh Kiªn Giang), VQG Lß Gß Xa M¸t (tØnh T©y Ninh), VQG C¸t Tiªn (tØnh §ång Nai), vµ mét vµi n¬i kh¸c trong vïng rõng khép thuéc huyÖn Bu«n §«n vµ £ Sóp thuéc tØnh §¾c L¾k (theo ICF). Bµi viÕt ®· tr×nh bµy c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra nghiªn cøu vÒ sè l−îng vµ sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á qua c¸c n¨m (tõ 2000 ®Õn 2008) t¹i VQG Trµm Chim vµ nªu mét sè ®Ò xuÊt thÝch hîp dùa trªn c¸c kÕt qu¶ thu ®−îc. NhËn bµi ngµy 01/10/2008. Söa ch÷a xong 21/11/2008. 27
  3. ...v biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á..., TR. 27-34 N. Cö, §. T. N. Uyªn II. §Þa ®iÓm, thêi gian v ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. §Þa ®iÓm, thêi gian Nghiªn cøu thùc ®Þa ®−îc tiÕn hµnh tõ th¸ng 12/2007 ®Õn hÕt th¸ng 6/2008 t¹i 05 ®Þa ®iÓm cña VQG Trµm Chim, ®ã lµ: Khu A1: cã diÖn tÝch 4.942,8 ha, thuéc ph©n khu b o v nghiªm ng t, cã ranh gi i lµ kªnh An B×nh (phÝa B c); kªnh Phó Thµnh (phÝa T©y); ª bao s 4 ( phÝa «ng); ª bao s 1 ( phÝa Nam). HÖ thùc vËt ®Æc tr−ng gåm c¸c loµi c năng (Eleocharis atropupurea, E. dulcis); lóa ma (Oryza nutifugon); c ng (Panicum repens); c m m (Ischaemum indicum); m l y sen, ngh (Nelumbium nelumbo) vµ trµm (Melaleuca cajiputi). HÖ thèng kªnh gåm kªnh Ba Hång, kªnh M−êi NhÑ vµ kªnh Phó §øc. Khu A2: T ng di n tÝch 1.122,7 ha. Th¶m thùc vËt gåm c năng (Eleocharis dulcis); c ng (Panicum repens); c m m (Ischaemum indicum); ngh (Polygonum tomentosum); r ng trµm (Melaleuca cajiputi) vµ c©y mai dương (Mimosa pigra) chiÕm 26 ha. Khu A3: T ng di n tÝch lµ 44,5 ha. Trong ã thùc vËt ®Æc tr−ng cã c n¨ng (Eleocharis atropupurea; E. dulcis); c ng (Panicum repens); mai dương dµy 5,1 ha. Khu A4: T ng di n tÝch 731,9 ha. Trong ã, c năng (Eleocharis atropupurea; E. dulcis); c ng (Panicum); rõng trµm (Melaleuca cajiputi) vµ mai dương lµ 142,2 ha. Khu A5: V i di n tÝch 440,5 ha, thùc vËt ®Æc tr−ng g m ng c năng (E. ng c ng (Panicum repens); mai dương dµy (Mimosa atropupurea, E. dulcis); pigra) lµ 91,4 ha; r ng trµm (Melaleuca cajiputi); c¸c lo i t kh¸c (kªnh, b ª). H×nh 1: B¶n ®å VQG Trµm Chim - c¸c ®iÓm ®Õm SÕu (vÞ trÝ cê) 28
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4a-2008 2.2. Ph−¬ng ph¸p vµ t− liÖu nghiªn cøu - TÝnh sè l−îng c¸ thÓ SÕu ®Çu ®á ®−îc tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p cña Tæ chøc SÕu Quèc tÕ (ICF) ®· sö dông, cô thÓ nh− sau: Bè trÝ ng−êi ®Õm ë nh÷ng vÞ trÝ ®· ®Þnh s½n, lµ nh÷ng n¬i cã tÇm quan s¸t réng. Qui ®Þnh vµ thèng nhÊt c¸c giê ®Õm sÕu trong ngµy t¹i tÊt c¶ c¸c ®iÓm ®Õm. Ghi nhËn l¹i ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c kÕt qu¶ ®Õm ë tõng ®iÓm trong cïng mét thêi gian. Sau ®ã céng sè c¸ thÓ ghi nhËn ®−îc ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong cïng mét thêi ®iÓm vµ lÊy kÕt qu¶ ë thêi ®iÓm cã sè c¸ thÓ ghi nhËn cao nhÊt. - Tæng sè cã 17 ®iÓm ®Õm ®−îc bè trÝ gåm 11 ®iÓm ë khu A1; 1 ®iÓm ë khu A2; 1 ®iÓm ë khu A3; 1 ®iÓm ë khu A4 vµ 3 ®iÓm ë khu A5. Mçi ®iÓm ®Õm ®−îc bè trÝ 1 ng−êi. - Thêi gian ®Õm trong ngµy ®−îc tiÕn hµnh tõ 6h00’®Õn 8h30’, mçi lÇn ®Õm c¸ch nhau 10 phót. - ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng vÒ ®iÒu tra chim trong tù nhiªn, ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c vïng ®Êt ngËp n−íc víi c¸c trang bÞ th«ng th−êng nh− èng nhßm, m¸y ¶nh vµ xuång ®Ó ®i l¹i quan s¸t trªn c¸c kªnh r¹ch. - Tham kh¶o c¸c t− liÖu nghiªn cøu cã liªn quan [4, 6, 9]. - Cã sù hîp t¸c trong ®iÒu tra nghiªn cøu víi c¸n bé kü thuËt, kiÓm l©m viªn cña VQG Trµm Chim. III. KÕt qu¶ nghiªn cøu v th¶o luËn 3.1. Sè l−îng vµ biÕn ®éng sè l−îng SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim - Tõ n¨m 2007 ®Õn n¨m 2008: Tõ th¸ng 12/2007 ®Õn 6/2008 lµ thêi gian mïa kh« ë vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long, vµ lµ lóc nh÷ng con sÕu ®Çu tiªn ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn vµ ë l¹i Trµm Chim trong suèt thêi gian nµy ®Ó kiÕm ¨n. Sè l−îng c¸ thÓ SÕu ®Çu ®á ë c¸c khu vùc trong VQG t¹i thêi ®iÓm nµy ®−îc tæng hîp ë b¶ng 1 d−íi ®©y. B¶ng 1: Sè l−îng c¸ thÓ SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim tõ th¸ng 12/2007 - 6/2008 Thêi gian N¨m 2007 N¨m 2008 Th¸ng 12 Th¸ng 1 Th¸ng 2 Th¸ng 3 Th¸ng 4 Th¸ng 5 Th¸ng 6 Khu vùc A1 2 5 0 10 12 4 0 A2 0 0 0 3 0 0 0 A3 0 0 0 0 0 0 0 A4 0 0 16 19 22 0 0 A5 5 6 41 74 92 0 0 Tæng sè 7 11 57 106 126 4 0 Nh− vËy cã thÓ thÊy t¹i VQG Trµm Chim sè l−îng SÕu ®Çu ®á bay ®Õn tËp trung chñ yÕu ë khu A4 vµ A5, ®©y lµ n¬i cã nhiÒu b·i cá n¨ng lµ nguån thøc ¨n chñ yÕu cña chóng, l¹i cã ®Þa h×nh trèng tr¶i, yªn tÜnh. Thêi ®iÓm SÕu ®Çu ®á tËp trung 29
  5. ...v biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á..., TR. 27-34 N. Cö, §. T. N. Uyªn ®«ng nhÊt ®Ó kiÕm ¨n lªn tíi 92 c¸ thÓ ë khu A5 (ngµy 15/4). Ngoµi ra SÕu cßn di chuyÓn ®Õn c¸c khu A1 vµ A2 ®Ó uèng n−íc vµ ngñ. Khu A3 lµ n¬i duy nhÊt hiÖn nay kh«ng cã SÕu vÒ sinh sèng, nguyªn nh©n chñ yÕu do khu vùc nµy bÞ c©y mai d−¬ng x©m chiÕm nªn cá n¨ng kh«ng ph¸t triÓn ®−îc. Sù biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á ®−îc thÓ hiÖn nh− sau (biÓu ®å 1). Sè l−îng 140 120 100 80 60 40 20 0 Thêi Th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng Th¸ng gian 12 1 2 3 4 5 6 2007 2008 BiÓu ®å 1: BiÕn ®éng sè l−îng SÕu ®Çu ®á tõ th¸ng 12/2007 ®Õn th¸ng 6/2008 ë VQG Trµm Chim KÕt qu¶ trªn ®· cho thÊy sù biÕn ®éng sè l−îng c¸ thÓ cña SÕu ®Çu ®á t¹i VQG Trµm Chim. Cô thÓ vµo th¸ng ®Çu tiªn cña mïa kh« (12/2007) chØ cã 7 c¸ thÓ (chiÕm 5,55% sè c¸ thÓ ghi nhËn ®−îc ë thêi ®iÓm nhiÒu nhÊt), vµ sè l−îng cña chóng ®· t¨ng dÇn. Vµo th¸ng 1 n¨m 2008, con sè nµy ®· t¨ng lªn víi con sè kh«ng ®¸ng kÓ lµ 11 c¸ thÓ. Sè l−îng c¸ thÓ SÕu vÒ nhiÒu tõ th¸ng 2 víi 57 c¸ thÓ, tøc lµ ®· t¨ng h¬n so víi th¸ng 12 tíi 50 c¸ thÓ, vµ vµo th¸ng 3 lµ 106 c¸ thÓ. Sè l−îng cña chóng ®¹t ®Ønh cao nhÊt vµo th¸ng 4 n¨m 2008 lµ 126 c¸ thÓ. Vµo ®Çu th¸ng 5 sè l−îng SÕu b¾t ®Çu gi¶m vµ chØ cßn 4 c¸ thÓ vµo gi÷a th¸ng nµy. Tõ cuèi th¸ng 5 cho ®Õn th¸ng 6 sè c¸ thÓ SÕu t¹i ®©y ®· trë vÒ con sè 0, ®iÒu nµy cho thÊy vµo thêi gian nµy toµn bé SÕu ®· ®i khái vïng kiÕm ¨n ë VQG Trµm Chim, c¸c sè liÖu quan s¸t kh¸c còng cho thÊy lóc nµy chóng còng ®· hoµn toµn bay khái vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Nh− vËy, SÕu ®Çu ®á xuÊt hiÖn ë VQG Trµm Chim trong suèt thêi gian mïa kh« tõ th¸ng 12/2007 ®Õn cuèi th¸ng 5/2008. Tuy nhiªn, sè l−îng ®µn b¾t ®Çu t¨ng chñ yÕu tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4 n¨m 2008 víi sè l−îng nhiÒu nhÊt lµ 126 c¸ thÓ. - Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2008: Sè l−îng vµ biÕn ®éng sè l−îng SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2008 ®−îc tæng hîp tõ c¸c ®iÒu tra nghiªn cøu kh¸c nhau [9, 10], kÕt qu¶ nh− sau (b¶ng 2, biÓu ®å 2). 30
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4a-2008 B¶ng 2: Sè l−îng c¸ thÓ cña SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2008 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 N¨m 2008 [9,10] [9,10] [9,10] [9,10] [9,10] [9,10] [9,10] [9,10] Sè l−îng 157 48 113 128 159 93 97 125 126 c¸ thÓ Sè l−îng 180 160 140 120 100 80 60 40 20 Thêi gian 0 N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m N¨m 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 BiÓu ®å 2: BiÕn ®éng sè l−îng c¸ thÓ SÕu ®Çu ®á tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2008 ë VQG Trµm Chim BiÓu ®å 2 cho thÊy sè l−îng SÕu ®Çu ®á ®· ghi nhËn ®−îc t¹i VQG Trµm Chim qua c¸c n¨m tõ n¨m 2000 ®Õn 2008 lµ kh«ng æn ®Þnh. Sè l−îng SÕu vÒ VQG Trµm Chim tõ n¨m 2000 lµ 157 c¸ thÓ, nh−ng ngay n¨m sau ®ã sè l−îng cña chóng l¹i gi¶m xuèng møc rÊt thÊp lµ 48 c¸ thÓ. C¸c n¨m tiÕp theo con sè nµy ®· cã xu h−íng t¨ng dÇn trë l¹i, cô thÓ vµo n¨m 2002 lµ 113 c¸ thÓ, n¨m 2003 lµ 128 c¸ thÓ. §Õn n¨m 2004 sè l−îng cña chóng ®· t¨ng lªn tíi con sè 159 c¸ thÓ, ®©y lµ sè c¸ thÓ cao nhÊt trong c¶ thêi gian nãi trªn, nh−ng sau ®ã vµo n¨m 2005 l¹i gi¶m xuèng chØ cßn 93 c¸ thÓ vµ cã xu h−íng t¨ng lªn chót Ýt víi 97 c¸ thÓ vµo n¨m 2006. N¨m 2007, ®· thÓ hiÖn sù gia t¨ng sè l−îng cña ®µn sÕu, ®¹t con sè 125 c¸ thÓ, vµ n¨m 2008 lµ 126 c¸ thÓ (chiÕm 19,04%, trong sè nµy cã 24 con non). Sè l−îng c¸ thÓ cña SÕu ®Çu ®á t¨ng lªn trong thêi gian gÇn ®©y lµ mét tÝn hiÖu ®¸ng mõng vµ cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó thu hót ®µn SÕu vÒ VQG Trµm Chim ngµy cµng ®«ng víi sè l−îng æn ®Þnh. 3.2. Mét sè nhËn xÐt vÒ nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng sè l−îng SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim - C¸c t− liÖu nªu trªn vÒ sù hiÖn diÖn cña SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim tuy cßn h¹n chÕ, song ®· cho thÊy sè l−îng c¸ thÓ vµ sù biÕn ®éng sè l−îng ®ã trong thêi gian chóng xuÊt hiÖn t¹i ®©y vµo mïa kh« hµng n¨m. 31
  7. ...v biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á..., TR. 27-34 N. Cö, §. T. N. Uyªn - KÕt qu¶ theo dâi sù di chuyÓn theo mïa (mïa kh« vµ mïa m−a) cña c¸c quÇn thÓ SÕu ®Çu ®á ë khu vùc §«ng D−¬ng cña Tæ chøc SÕu Quèc tÕ (ICF) b»ng viÖc sö dông m¸y ph¸t sãng “radiotracking” ®· cho thÊy SÕu ®Çu ®á bay ®Õn kiÕm ¨n t¹i Vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long cña ViÖt Nam, cô thÓ lµ VQG Trµm Chim vµo mïa kh« lµ tõ vïng kiÕm ¨n vµ sinh s¶n lµm tæ cña chóng t¹i mét sè n¬i ë Campuchia. C¶ hai quèc gia ®Òu cã khÝ hËu 2 mïa râ rÖt, vµ sù di chuyÓn cña chóng gÇn nh− hoµn toµn phô thuéc vµo sù thay ®æi khÝ hËu thêi tiÕt hµng n¨m t¹i mçi n¬i. - Thñy v¨n lµ yÕu tè quan träng ®èi víi sù duy tr× ®µn sÕu ë VQG Trµm Chim. §Ó phßng chèng ch¸y rõng (rõng trµm vµ c¸c b·i cá trong ®ã) vµo mïa kh«, VQG Trµm Chim buéc ph¶i gi÷ ®é cao cña møc n−íc cã thÓ trong c¸c vïng ph©n bè cña SÕu t¹i VQG Trµm Chim, tõ ®©y n¶y sinh m©u thuÉn: th−êng xuyªn duy tr× t×nh tr¹ng møc n−íc ngËp cao trong VQG Trµm Chim sÏ nhÊn ch×m c¸c b·i cá n¨ng lµ nguån thøc ¨n chñ yÕu cña SÕu, ®iÒu nµy kh«ng chØ lµm biÕn mÊt c¸c vïng kiÕm ¨n cña SÕu ®Çu ®á mµ cßn ¶nh h−ëng ®Õn c¶ vïng c− tró nãi chung cña chóng t¹i VQG Trµm Chim. KÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy, vµo mïa m−a lò ë VQG Trµm Chim còng nh− ë vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long, c¸c ®µn SÕu ®Çu ®á ®Òu buéc ph¶i di chuyÓn ra khái vïng. Gièng nh− mét sè loµi chim kh¸c, cã thÓ nãi ®©y lµ hiÖn t−îng “di c− néi t¹i” (local migration) cña SÕu ®Çu ®á. - Tû lÖ ph¸t triÓn sè l−îng c¸ thÓ cña SÕu ®Çu ®á rÊt chËm, theo Jeb Barzen (1990) [3], chØ ®¹t kho¶ng tõ 7 ®Õn 10% mçi n¨m, do vËy, sè l−îng c¸ thÓ cña tõng quÇn thÓ còng kh«ng thÓ t¨ng nhanh ®−îc sau mét vµi n¨m. - DiÖn tÝch ®Êt ngËp n−íc lµ n¬i kiÕm ¨n cña SÕu ®Çu ®á ngµy cµng bÞ thu hÑp do c¸c vïng ®ång cá t¹i mét vµi n¬i bÞ ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng lÊn chiÕm mét c¸ch bÊt hîp ph¸p ®Ó lµm ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, ®iÒu cÇn ph¶i quan t©m h¬n lµ hiÖn nay lµ hÇu hÕt diÖn tÝch trªn c¸c bê kªnh vµ b·i cá ®· vµ ®ang bÞ c©y mai d−¬ng (Mimosa pigra) x©m chiÕm víi t×nh tr¹ng b¸o ®éng, rÊt khã ®Ó t×m ®−îc gi¶i ph¸p kh¾c phôc mét c¸ch hiÖu qu¶. Cô thÓ lµ khu A2 bÞ c©y mai d−¬ng x©m chiÕm møc ®é dµy lµ 26 ha (2,32%), khu A3 cã 5,1 ha (11,46%), khu A4 cã 142,2 ha (19,43%) vµ khu A5 cã 91,4 ha (20,75%) [6]. - ViÖc sö dông thuèc trõ s©u vµ thuèc diÖt cá cña ng−êi d©n trªn c¸c vïng ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë vïng ®Öm cña VQG Trµm Chim ®· g©y ¶nh h−ëng bÊt lîi ®Õn quÇn thÓ SÕu trong VQG Trµm Chim, vÝ dô n¨m 1998 ®· cã 8 c¸ thÓ SÕu bÞ chÕt do bÞ nhiÔm ®éc tõ nguån n−íc vµ thøc ¨n trong vïng. 3.3. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p liªn quan - Kh«i phôc l¹i c¸c b·i ¨n, b·i nghØ cña SÕu ®Çu ®á ë c¸c khu vùc A1, A2, A4, A5. - Nghiªn cøu ®iÒu chØnh mùc n−íc trong khu A1 vµ A2 sao cho hîp lý ®Ó quÇn x· cá n¨ng cã thÓ ph¸t triÓn tèt, v× ®©y lµ nguån thøc ¨n chñ yÕu b¶o ®¶m sù tån t¹i vµ thu hót SÕu ®Çu ®á hµng n¨m ®Õn víi VQG Trµm Chim vµ vïng ®ång b»ng s«ng Cöu Long. - Cñng cè vµ n©ng cÊp hÖ thèng ®ª ë c¸c khu A3, A4, A5 ®Ó gi÷ ®é Èm cho ®Êt vµo mïa kh« vµ ng¨n chÆn n−íc lò mang theo phï sa trµn vµo trong mïa m−a lò lµm chÕt cá n¨ng vµ ph¸t t¸n h¹t t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y mai d−¬ng ph¸t triÓn sau ®ã. 32
  8. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 4a-2008 - Trång thªm c©y, chñ yÕu lµ c©y b¶n ®Þa, nhÊt lµ c©y trµm (Melaleuca cajiputi) ®Ó che ch¾n vµ gi÷ c¶nh quan yªn tÜnh t¹i c¸c b·i kiÕm ¨n vµ nghØ ng¬i cña SÕu ®Çu ®á. - Nghiªm cÊm viÖc ch¨n th¶ gia sóc, gia cÇm vµo VQG Trµm Chim ®Ó tr¸nh hiÖn t−îng g©y n¸o ®éng vµ lµm n¶y sinh c¸c ®e däa ®èi víi loµi hoang d· trong ®ã cã SÕu ®Çu ®á nhÊt lµ ë däc c¸c bê bao cña khu A1, A2 vµ gÇn chèt Phó HiÖp ë khu A5. - Nghiªm cÊm viÖc ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng sö dông b· thuèc ®éc ®Ó thuèc chim g©y nguy h¹i ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý b¶o tån c¸c loµi chim nãi chung. - Tõng b−íc nghiªn cøu gi¶i ph¸p ®Ó bæ sung thªm thøc ¨n cho SÕu ®Çu ®á vµo mïa kh« t¹i mét vµi n¬i cã ®iÒu kiÖn nh− khu A1 vµ A4, Gß Lao V«i. - TiÕp tôc nghiªn cøu vµ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p hiÖn cã ®Ó tõng b−íc tiªu diÖt, ®Èy lïi c©y mai d−¬ng ra khái c¸c khu ®ång cá cña VQG Trµm Chim. - Gia t¨ng ho¹t ®éng tuÇn tra vµ thùc thi luËt cña lùc l−îng kiÓm l©m sÏ gióp lµm gi¶m c¸c ®e däa vµ ¸p lùc bÊt lîi ®èi víi sù hiÖn diÖn cña SÕu ®Çu ®á ë Trµm Chim. IV. KÕt luËn - Trong thêi gian tõ th¸ng 12/2007 ®Õn th¸ng 6/2008, sè l−îng c¸ thÓ cña SÕu ®Çu ®á (Grus antigone sharpii Blanford, 1929) ®¹t cao nhÊt vµo th¸ng 4 lµ 126 c¸ thÓ (chiÕm 19,04%, trong ®ã cã 24 con non), vµ gi¶m dÇn ®Õn sè kh«ng vµo c¸c th¸ng cuèi mïa kh« ®Çu mïa m−a (th¸ng 6) nh− vµo n¨m 2008 (biÓu ®å 1). - So s¸nh víi mét sè n¨m tr−íc, trong hai n¨m gÇn ®©y sè l−îng SÕu bay vÒ Trµm Chim vµo mïa kh« kh¸ æn ®Þnh, cô thÓ n¨m 2007 cã 125 c¸ thÓ vµ n¨m 2008 lµ 126 c¸ thÓ. - Sè l−îng c¸ thÓ SÕu ®Çu ®á cã sù biÕn ®éng qua nhiÒu n¨m do nhiÒu nguyªn nh©n, nh−ng chñ yÕu lµ do ¶nh h−ëng cña nguån thøc ¨n vµ n¬i kiÕm ¨n còng nh− nghØ ng¬i cña chóng vµo mïa kh« t¹i VQG Trµm Chim. - C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng chñ yÕu lµ do chÕ ®é thñy v¨n, hiÖn t−îng x©m lÊn ®ång cá cña c©y mai d−¬ng, t¸c ®éng cña con ng−êi vµ thiªn nhiªn trong vïng. - Trong chiÕn l−îc l©u dµi vÒ qu¶n lý vµ b¶o tån §a d¹ng Sinh häc víi môc tiªu hµng ®Çu lµ b¶o vÖ vµ duy tr× sù ph¸t triÓn cña SÕu ®Çu ®á ë VQG Trµm Chim, Ban qu¶n lý VQG Trµm Chim cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c¸c gi¶i ph¸p lµm gi¶m dÇn c¸c ®e däa vµ ¸p lùc ®èi víi VQG Trµm Chim. T i liÖu tham kh¶o [1] Bird Life International, Threatened birds of the World, Lynx Edocions and Bird Life International, Barcelona, 2006. [2] Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ, S¸ch ®á ViÖt Nam (PhÇn I. §éng vËt), NXB Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ, Hµ Néi, 2007, tr. 17, 185 - 186. [3] CRES, Héi th¶o quèc tÕ vÒ SÕu cæ trôi vµ ®Êt ngËp n−íc, NXB N«ng nghiÖp, Hµ Néi, 1990, 93 trang. 33
  9. ...v biÕn ®éng sè l−îng cña SÕu ®Çu ®á..., TR. 27-34 N. Cö, §. T. N. Uyªn [4] Ph©n viÖn kh¶o s¸t quy ho¹ch Nam Bé, Dù ¸n khu B¶o tån Thiªn nhiªn Quèc gia ®Êt ngËp n−íc Trµm Chim - HuyÖn Tam N«ng - TØnh §ång Th¸p, Chuyªn ®Ò qu¶n lý n−íc, TP Hå ChÝ Minh, 1998, 100 trang. [5] IUCN, 2006 IUCN Red List of Threatened species, Cambridge, UK. and Grand: IUCN, 2006. [6] V−ên Quèc gia Trµm Chim, B¸o c¸o rµ so¸t quy ho¹ch vµ c¸c ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña VQG Trµm Chim, 2008. [7] Archibald, G., Sundar, K. and Barzen, J., A review of three subspecies of sarus crane Grus antigone, Journal of Ecological Society, 2003,16: 5-15. [8] Cox, R., and Ha Dinh Duc, Survey for Kouprey in the Yok Don nature reserve, Dak Lak province, Vietnam, Kouprey Conservation Trust, 1990. [9] NguyÔn V¨n Hïng, B¸o c¸o giíi thiÖu VQG Trµm Chim, Tµi liÖu l−u tr÷ ë VQG Trµm Chim, 2007. [10] Minh Léc, SÕu ®Çu ®á VQG Trµm Chim - Tam N«ng - §ång Th¸p, 2007, 181 trang. SUMMARY The data of individual number of Sarus Crane (Grus antigone sarpii blanford, 1929) and its changes in Tram Chim national park, Tam Nong district, Dong Thap province This paper presented the study on the changes of individual number changes of Sarus Crane (Grus antigone sarpii, 1929) in Tram Chim national park, Tam Nong district, Dong Thap province from 12/2007 to 06/2008. The results showed that the migratory period of Sarus Crane begins February to April. The highest number of bird is 126 in April, 2008. The paper also analysed the changes of Sarus Crane from 2000 to 2008 and showed the causes to these changes. Some solutions to conservation and increasing number Sarus Crane in Tram Chim national park were recommended as well. (a) ViÖn Sinh th¸i v T i nguyªn Sinh vËt, ViÖn Khoa häc v C«ng nghÖ VN (b) Cao häc 14, chuyªn ng nh §éng vËt, Tr−êng §¹i häc Vinh. 34
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
4=>1