Báo cáo nghiên cứu khoa học " NỖI NIỀM BIỂN ĐÔNG "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

56
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mở đầu cuốn Việt Nam văn hóa sử cương, cụ Đào Duy Anh viết: “Khắp một vùng trung châu Bắc Việt, không mẩu đất nào là không có dấu vết thảm đảm kinh dinh của tổ tiên ta để giành quyền sống với vạn vật; suốt một dải Trung Việt vào đến trung châu Nam Việt, không một khúc đường nào là không nhắc lại sự nghiệp gian nan tiến thủ của tổ tiên ta để mở rộng hy vọng cho tương lai.” ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học " NỖI NIỀM BIỂN ĐÔNG "

34 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 NOÃI NIEÀM BIEÅN ÑOÂNG Nguyên Ngọc* Môû ñaàu cuoán Vieät Nam vaên hoùa söû cöông, cuï Ñaøo Duy Anh vieát: “Khaép moät vuøng trung chaâu Baéc Vieät, khoâng maåu ñaát naøo laø khoâng coù daáu veát thaûm ñaûm kinh dinh cuûa toå tieân ta ñeå giaønh quyeàn soáng vôùi vaïn vaät; suoát moät daûi Trung Vieät vaøo ñeán trung chaâu Nam Vieät, khoâng moät khuùc ñöôøng naøo laø khoâng nhaéc laïi söï nghieäp gian nan tieán thuû cuûa toå tieân ta ñeå môû roäng hy voïng cho töông lai.” Thaät ngaén goïn, thaät suùc tích, vò hoïc giaû cao kieán ñaõ ñuùc keát chaët cheõ vaø cöïc kyø chính xaùc hai chaëng ñöôøng lôùn maáy thieân nieân kyû cuûa daân toäc; vaø chæ baèng maáy chöõ coâ ñoïng, chæ ra khoâng theå roõ hôn nöõa ñaëc ñieåm cô baûn cuûa moãi chaëng, coù yù nghóa khoâng chæ ñeå nhìn nhaän quaù khöù, maø coøn ñeå suy nghó veà hoâm nay vaø ngaøy mai - nhöõng suy nghó, laï thay, döôøng nhö ñang caøng ngaøy caøng trôû neân noùng boûng, caáp thieát hôn. Chaëng thöù nhaát, toå tieân ta, töø nhöõng röøng nuùi chaät heïp phía baéc vaø taây baéc, quyeát chí lao xuoáng chieám lónh hai vuøng chaâu thoå lôùn soâng Hoàng vaø soâng Maõ, meânh moâng vaø voâ cuøng hoang vu, toaøn buøn laày chöa kòp saùnh ñaëc, “thaûm ñaûm kinh dinh ñeå giaønh quyeàn soáng vôùi vaïn vaät” - maáy chöõ môùi thoáng thieát laøm sao - hôn moät nghìn naêm vaät loän dai daúng giaønh giaät vôùi soùng nöôùc, vôùi buøn laày, vôùi baõo toá, vôùi thuoàng luoàng, caù saáu... ñeå töøng ngaøy, töøng ñeâm, töøng giôø, vaét khoâ töøng taác ñaát, caém xuoáng ñaáy moät caây veït, moät caây maém, roài moät caây ñöôùc, ngaøy naøy qua ngaøy khaùc, thaùng naøy qua thaùng khaùc, naêm naøy qua naêm khaùc, traêm naêm naøy qua traêm naêm khaùc, khi ñaát ñaõ ñöôïc vaét khoâ, ñöôïc röûa maën vaø öùng ñaëc, caém xuoáng ñaáy moät caây taïo boùng maùt, roài moät caây aên quaû, moät caây luùa, moät maûnh ruoäng luùa, roài moät ñoàng luùa…, taïo neân choã ñöùng chaân cho töøng con ngöôøi, töøng ñoâi löùa, töøng gia ñình, roài töøng coäng ñoàng, töøng xoùm maïc, töøng laøng, töøng toång, töøng huyeän… cho ñeán toaøn daân toäc, toaøn xaõ hoäi, laäp neân nöûa phaàn laø goác coäi cuûa giang sôn ta ngaøy nay. Vaø haún coøn phaûi noùi theâm ñieàu naøy nöõa, cuoäc “thaûm ñaûm kinh dinh” vaät loän vôùi thieân nhieân aáy laïi coøn phaûi coïng theâm cuoäc vaät loän cuõng dai daúng, quyeát lieät, khoâng heà keùm can tröôøng vaø thoâng minh, ñeå saùng taïo, ñònh hình vaø gìn giöõ moät baûn saéc Vieät rieâng giöõa traêm Vieät, laø moät Vieät ñoäc ñaùo vaø ñaëc saéc, khoâng bò hoøa tan bôûi moät theá löïc hung haõn, khoång loà, luoân muoán xoùa boû vaø hoøa tan taát caû… Hôn moät thieân nieân kyû thieát laäp vaø truï vöõng, taïo neân neàn taûng vöõng beàn, ñeå böôùc sang chaëng thöù hai. * Tham luaän cuûa nhaø vaên Nguyeân Ngoïc taïi cuoäc toïa ñaøm khoa hoïc “Bieån Ñoâng vaø haûi ñaûo Vieät Nam” do Caâu laïc boä Phaoloâ Nguyeãn Vaên Bình vaø Nhaø xuaát baûn Tri thöùc toå chöùc töø 24-25/7/2009 taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
35 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 Chaëng thöù hai, nhö cuï Ñaøo Duy Anh ñaõ ñuùc keát cuõng thaät ngaén goïn vaø chính xaùc, “gian nan tieán thuû ñeå môû roäng hy voïng cho töông lai”. Treân goác coäi aáy roài, ñi veà ñaâu? Chæ coøn moät con ñöôøng duy nhaát: Veà nam. Coù leõ cuõng phaûi noùi roõ ñieàu naøy: tröôùc heát, khi ñaõ ñöùng chaân ñöôïc treân chaâu thoå soâng Hoàng soâng Maõ roài, khaùng cöï voâ cuøng duõng caûm vaø thoâng minh suoát moät nghìn naêm ñeå vaãn laø moät Vieät ñaëc saéc khoâng gì ñoàng hoùa ñöôïc roài, thì moái uy hieáp bò thoân tính ñeán töø phöông baéc vaãn thöôøng xuyeân vaø maõi maõi thöôøng tröïc. Khoâng noái daøi ñöôïc giang sôn cho ñeán taän Caø Mau vaø Haø Tieân thì khoâng theå naøo baéc cöï. ÔÛ böôùc ñöôøng chieán löôïc naøy cuûa daân toäc coù caû hai khía caïnh ñeàu heát söùc troïng yeáu. Khía caïnh thöù nhaát: phaûi taïo ñöôïc moät haäu phöông thaät saâu thì môùi ñuû söùc vaø ñuû theá linh hoaït ñeå khaùng cöï vôùi möu ñoà thoân tính thöôøng tröïc kia. Lòch söû suoát töø Ñinh, Leâ, Lyù, Traàn, Leâ, vaø caû cuoäc chieán tuyeät vôøi cuûa Nguyeãn Hueä ñaõ chöùng minh caøng veà sau caøng roõ ñieàu ñoù. Chæ xin nhaéc laïi moät söï kieän nghe coù theå laï: chæ vöøa chaám döùt ñöôïc 1.000 naêm Baéc thuoäc baèng traän ñaïi thaéng cuûa Ngoâ Quyeàn, thì Leâ Hoaøn ñaõ coù traän ñaùnh saâu veà phöông nam ñeán taän Indrapura töùc Ñoàng Döông, nam soâng Thu Boàn cuûa Quaûng Nam. Ñuû bieát cha oâng ta ñaõ tính toaùn sôùm vaø saâu veà vai troø cuûa phöông nam trong theá traän taát yeáu phaûi ñöùng vöõng laâu daøi cuûa daân toäc tröôùc phöông baéc nhö theá naøo. Khía caïnh thöù hai, vöøa gaén chaët vôùi khía caïnh thöù nhaát, vöøa laø moät “böôùc tieán thuû” môùi “môû roäng hy voïng cho töông lai”, nhö caùch noùi saâu saéc cuûa cuï Ñaøo Duy Anh. Bôûi coù moät trieát lyù thaáu suoát: chæ coù theå giöõ baèng caùch môû, giöõ ñeå maø môû, môû ñeå maø giöõ. Phaûi môû roäng hy voïng cho töông lai thì môùi coù theå toàn taïi. Toàn taïi bao giôø cuõng coù nghóa laø phaùt trieån. Ñi veà nam laø phaùt trieån. Laø môû. Khoâng chæ môû ñaát ñai. Caøng quan troïng hôn nhieàu laø môû taàm nhìn. Coù theå noùi, suoát moät thieân nieân kyû tröôùc, do cuoäc thaûm ñaûm kinh dinh ñeå giaønh giaät söï soáng vôùi vaïn vaät coøn quaù vaát vaû gian nan, maø ngöôøi Vieät chuû yeáu môùi caém cuùi nhìn xuoáng ñaát, giaønh theâm ñöôïc moät maåu ñaát laø theâm ñöôïc moät maåu soáng coøn. Baây giôø ñaõ khaùc. Ñaõ coù 1.000 naêm lòch söû ñeå chuaån bò, ñaõ coù thôøi gian vaø voâ soá thöû thaùch ñeå taïo ñöôïc moät baûn lónh, ñaõ coù tröôùc maët moät khoâng gian thoaùng ñaõng ñeå khoâng chæ nhìn xa maõi veà nam, maø laø nhìn ra boán höôùng. Nhìn ra bieån. Phaùt hieän ra bieån, bieån moät beân vaø ta moät beân, maø laâu nay ta chöa coù theå toaøn taâm chuù yù ñeán. Hay thay vaø cuõng tuyeät thay, ñi veà nam, ngöôøi Vieät laïi cuõng ñoàng thôøi nhìn ra bieån, nhaän ra bieån, nhaän ra khoâng gian soáng môùi, khoâng gian sinh toàn vaø phaùt trieån môùi meânh moâng cuûa mình. Hoâm nay toâi ñöôïc ban toå chöùc toïa ñaøm giao cho ñeà taøi coù teân laø “Noãi nieàm bieån Ñoâng”. Toâi xin noùi raèng chính baèng vieäc ñi veà nam, treân con
36 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 ñöôøng ñi ngaøy caøng xa veà nam maø trong taâm tình Vieät ñaõ coù ñöôïc noãi nieàm bieån, noãi nieàm bieån Ñoâng. Cuõng khoâng phaûi ngaãu nhieân maø töø ñoù, nghóa laø töø ñaàu thieân nieân kyû thöù hai, vôùi noãi nieàm bieån ngaøy caøng thaám saâu trong maùu Vieät, cha oâng ta, ngöôøi daân Vieät, vaø caùc nhaø nöôùc Vieät lieân tuïc, ñaõ raát sôùm khaúng ñònh chuû quyeàn Vieät Nam treân caùc haûi ñaûo vaø theàm luïc ñòa cuûa chuùng ta, nhö caùc vò phaùt bieåu tröôùc toâi töø nhieàu goùc ñoä khaùc nhau ñaõ khaúng ñònh moät caùch thaät thuyeát phuïc. Ñi veà nam, chuùng ta coù moät may maén lòch söû raát lôùn: tieáp nhaän khoâng gian Champa, chuùng ta ñaõ tieáp nhaän ñöôïc raát nhieàu cuûa truyeàn thoáng vaø vaên hoùa Chaêm, vaø caû tröôùc ñoù nöõa, truyeàn thoáng vaø vaên hoùa Sa Huyønh. Thaäm chí cuõng coù theå noùi, tieáp nhaän Champa - sau naøy caû vuøng soâng nöôùc Cöûu Long roäng giaøu - ngöôøi Vieät, quoác gia Vieät, ñaõ töï nhaân ñoâi ñöôïc mình leân, khoâng chæ veà laõnh thoå, maø caû veà tính caùch, veà baûn lónh, veà söùc soáng vaø söùc phaùt trieån. Champa laø moät quoác gia bieån. Theá giôùi cuûa chuùng ta ñaõ ñöôïc taïo hoùa “thu xeáp” moät caùch tuyeät vôøi: bieån ngaên caùch, nhöng bieån cuõng laø noái lieàn, vaø chuû yeáu laø noái lieàn. Töø raát xa xöa, qua bieån lôùn, nhöõng ñoaøn thuyeàn buoân Champa ñaõ töøng dong buoàm ñeán nhöõng vuøng raát xa xoâi, khoâng chæ ôû Ñoâng Nam AÙ, Nam AÙ, maø caû Trung Ñoâng, Ñòa Trung Haûi, tôùi caû theá giôùi AÛ Raäp; vaø cuõng ñaõ tieáp nhaän thuyeàn beø ñeán töø khaép theá giôùi roäng môû aáy. Haún Champa ñaõ tieáp noái vaø phaùt trieån moät truyeàn thoáng xa hôn cuûa cö daân vaên hoùa Sa Huyønh. Vaø ngöôøi Vieät ñi vaøo nam ñaõ noái tieáp truyeàn thoáng naøy. Neáu ôû mieàn Baéc, ngöôøi ñi ra bieån tröôùc ñaây chæ bieát duøng nhöõng chieác maûng thoâ sô gheùp baèng nhieàu caây tre, thì ñi vaøo Nam ngöôøi Vieät ñaõ raát nhanh choùng tieáp thu kyõ thuaät ñoùng vaø söû duïng ghe baàu lôùn cuûa ngöôøi Chaêm ñeå ñi bieån xa (thaäm chí, nhö chuùng ta bieát, trong traän ñaùnh Thaêng Long naêm 1789, Nguyeãn Hueä ñaõ söû duïng töôïng binh goàm voi Bình Ñònh vaø Gia Lai ñöôïc chôû ra baèng ghe baàu lôùn). Neáu ôû phía Baéc, aåm thöïc nöôùc chaám chuû yeáu duøng töông, thì ñi vaøo Nam ngöôøi Vieät ñaõ hoïc ñöôïc vaên hoùa nöôùc maém cuûa ngöôøi Chaêm, laø caùch cheá bieán caù hay nhaát, hieäu quaû nhaát… Chính treân cô sôû tö duy môùi roäng môû aáy, ñaëc bieät trong thôøi caùc chuùa Nguyeãn, taàm nhìn ra bieån ñaõ ñöa ñeán moät chuyeån bieán voâ cuøng quan troïng, thaäm chí coù theå coi laø moät böôùc ngoaët coù tính quyeát ñònh trong lòch söû Vieät Nam: bieát nhìn ra bieån lôùn, töùc cuõng laø bieát nhìn ra toaøn theá giôùi - ñieàu maø ngaøy nay ta goïi laø moät “tö duy veà toaøn caàu hoùa”. Thôøi caùc chuùa Nguyeãn ôû Ñaøng Trong, töùc mieàn Nam ñaát nöôùc, ñaõ taïo ra ñöôïc moät thay ñoåi cô baûn veà cô caáu kinh teá, chuyeån töø kinh teá thuaàn noâng truyeàn thoáng sang cô caáu kinh teá laáy thöông nghieäp laøm chính, trong ñoù ngoaïi thöông giöõ vai troø troïng yeáu. Nhaø nghieân cöùu lòch söû Cao Töï Thanh ñaõ coù nhaän ñònh chính xaùc vaø saéc saûo: chính cô caáu kinh teá môùi naøy ñaõ taïo neân ñieàu maø oâng goïi laø moät “ñoäng löïc lòch söû” kyø laï vaø kyø dieäu, khieán neáu töø ñeøo Ngang ñeán ñeøo Haûi Vaân cha oâng ta ñaõ phaûi ñi maát 600 naêm, thì töø ñeøo Haûi Vaân ñeán Haø Tieân ta chæ phaûi maát coù 200 naêm, maø laïi chæ ñi baèng löôõi phaïng chöù khoâng phaûi baèng löôõi kieám…
37 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 Vaäy quaû thaät noãi nieàm bieån laø noãi nieàm lôùn cuûa daân toäc, cuûa moãi ngöôøi Vieät, noù lieân heä maät thieát ñeán soá phaän daân toäc, söï toàn vong vaø phaùt trieån cuûa daân toäc. Cuõng khoâng theå khoâng noùi raèng, khi thôøi caùc chuùa Nguyeãn suy taøn, ñeán thôøi caùc vua Nguyeãn, thì chính söï phai nhaït tö duy maïnh meõ veà bieån, chính saùch ñoùng cöûa, laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân quan troïng nhaát ñöa ñeán maát nöôùc. Baøi hoïc: khoâng coù tö duy bieån, khoâng coù tö duy roõ raøng, maïnh meõ veà bieån Ñoâng tröïc tieáp cuûa ta, phai nhaït noãi nieàm aáy laø nguy cô daân toäc. *** Nhö chuùng ta ñaõ bieát, naêm 1949 AÁn Ñoä thoaùt khoûi aùch thuoäc ñòa cuûa ñeá quoác Anh. Coù ñoäc laäp roài, choïn con ñöôøng phaùt trieån naøo ñaây? Maâhaâtma Gandhi, vò laõnh tuï vó ñaïi cuûa daân toäc AÁn, cuõng laø baäc hieàn trieát lôùn cuûa nhaân loaïi, luùc baáy giôø coù ñaët ra moät caâu hoûi, hoùa ra seõ laø caâu hoûi lôùn vaø laâu daøi cuûa theá giôùi vaø cuûa töøng daân toäc. OÂng noùi: “Nöôùc Anh chæ laø moät ñaûo quoác nhoû, daân soá ít, vì sao ñaõ trôû thaønh moät ñeá quoác giaøu coù, lôùn maïnh ñeán vaäy? AÁy laø vì nöôùc Anh ñaõ tieâu xaøi heát moät nöûa taøi nguyeân cuûa Traùi Ñaát. Vaäy baây giôø neáu AÁn Ñoä vôùi quy moâ vaø daân soá khoång loà nhö theá naøy, cuõng choïn con ñöôøng phaùt trieån nhö nöôùc Anh, thì lieäu phaûi coù bao nhieâu Traùi Ñaát môùi ñuû?”… Ñuùng 60 naêm qua töø caâu hoûi hieàn minh maø chaùy boûng cuûa thaùnh Gandhi. Ngaøy nay caùc nhaø khoa hoïc ñaõ coù theå tính toaùn vaø traû lôøi chính xaùc: AÁn Ñoä seõ caàn coù 5 Traùi Ñaát chæ ñeå rieâng cho mình neáu ñi theo con ñöôøng phaùt trieån maø nöôùc Anh ñaõ ñi. Chuùng ta chæ coù moät Traùi Ñaát. Tieâu xaøi taøi nguyeân cuûa taïo hoùa ban cho treân Traùi Ñaát duy nhaát naøy nhö theá naøo ñaây laø vaán ñeà soáng coøn cuûa nhaân loaïi. Chaéc chaén moãi chuùng ta ñeàu bieát coù moät ñaát nöôùc coøn khoång loà hôn caû AÁn Ñoä ñang lao vaøo cuoäc chaïy ñua gheâ gôùm ñeå tieán leân ñoaït vò trí haøng ñaàu theá giôùi. Vaø ñang ñi theo con ñöôøng cuûa Anh, raùo rieát laøm chuû taøi nguyeân khaép theá giôùi cho tham voïng cuûa mình, thaäm chí, nhö chuùng ta coù theå thaáy, ñang vaø seõ tieâu xaøi taëng vaät cuûa taïo hoùa moät caùch döõ doäi, hoang daõ hôn nhieàu so vôùi caùc ñeá quoác tröôùc. Toâi nghó caàn noùi roõ raèng quaû thaät coù moät hieåm hoïa toaøn caàu ñang hình thaønh. Noùi veà noãi nieàm bieån, noãi nieàm bieån Ñoâng, taát khoâng theå khoâng suy nghó veà ñieàu ñoù. Bieån laø taøi nguyeân, bieån cuõng laø giao thoâng huyeát maïch ñeå vaän chuyeån taøi nguyeân. Bieån Ñoâng, trong ñoù coù phaàn chuû quyeàn thieâng lieâng cuûa chuùng ta, ñöôïc truyeàn laïi töø bao nghìn naêm “thaûm ñaûm kinh dinh” vaø “gian nan tieán thuû” cuûa cha oâng, ñang ñöùng tröôùc thaùch thöùc veà caû maët taøi nguyeân laãn ñöôøng giao thöông taøi nguyeân aáy. Noãi nieàm bieån Ñoâng cuûa chuùng
38 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 4 (75). 2009 ta, moãi chuùng ta, tröôùc heát laø nhaän thöùc cho roõ raøng, thoáng thieát, quyeát lieät veà thaùch thöùc ñoù. Vaø töø ñoù, haønh ñoäng. Kinh nghieäm lòch söû xa vaø gaàn cho thaáy trong cuoäc ñaáu tranh naøy cuõng vaãn phaûi laø huy ñoäng vaø phaùt huy cho ñöôïc hai löïc löôïng ñoàng boä: söùc maïnh cuûa nhaân daân - nhö haøng ngaøn ngö daân Quaûng Ngaõi vaãn ñang kieân cöôøng ra khôi baát chaáp haønh ñoäng cöôùp bieån cuûa ai kia, vaø haøng vaïn ngö daân Nam Baéc cöù hieân ngang ra khôi. Khoâng ai ñaùnh baïi ñöôïc haøng vaïn ngöôøi ra khôi hoøa bình treân bieån ngaøn ñôøi cuûa mình. Caû nöôùc phaûi cuøng ñöùng sau löng nhöõng ngö daân anh huøng aáy. Hoï ñang ôû tuyeán ñaàu hoâm nay. Maët khaùc nhaát quyeát ña phöông veà bieån Ñoâng. Chuùng ta ñaõ thaéng trong chieán tranh vöøa qua vì bieát ña phöông, bieát huy ñoäng söùc maïnh cuûa nhaân daân toaøn theá giôùi baèng chính nghóa cuûa chuùng ta. Cuoäc ñaáu tranh môùi naøy cuõng vaäy, khoâng theå thaéng moät mình. Noãi nieàm bieån Ñoâng laø taâm huyeát, vaø caû söï thoâng minh nöõa, ñeàu vì söï soáng coøn vaø phaùt trieån cuûa daân toäc. NN TOÙM TAÉT Töø nhöõng suy ngaãm veà vai troø cuûa bieån Ñoâng trong lòch söû döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc cuûa daân toäc Vieät Nam, taùc giaû ruùt ra baøi hoïc: Khoâng coù tö duy bieån, khoâng coù tö duy roõ raøng, maïnh meõ veà bieån Ñoâng - trong ñoù coù phaàn chuû quyeàn thieâng lieâng cuûa daân toäc Vieät - taát seõ daãn ñeán nguy cô maát nöôùc. Ngaøy nay, moãi ngöôøi daân Vieät phaûi nhaän thöùc roõ raøng veà moät hieåm hoïa ñang hình thaønh treân bieån Ñoâng do tham voïng cuûa moät quoác gia muoán ñoaït vò trí haøng ñaàu theá giôùi, ñeå töø ñoù cuøng nhau haønh ñoäng moät caùch quyeát lieät, vôùi taát caû taâm huyeát vaø söï thoâng minh, vì söï soáng coøn vaø phaùt trieån cuûa daân toäc. ABSTRACT PONDERING OVER THE EAST SEA Studying the role of the East Sea in the history of the establishment and defence of Vietnam, the author realizes that without a clear view of the sea, one cannot reach a clear and definite view of the East Sea - including the our sovereingty over it. This certainly leads to the peril of the nation. Today, each citizen of Vietnam must realize clearly the threats formed in the East Sea by the ambition of a nation that is aiming at a super position in the world and consequently take drastic actions, with all his might and inteligence for the sake of the nation’s survival and welfare.