intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Thể loại song thất lục bát trong Thơ mới (1932 - 1945) "

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

94
lượt xem
15
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2008 tác giả: 6. Biện Thị Quỳnh Nga, Thể loại song thất lục bát trong Thơ mới (1932 - 1945) .

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Thể loại song thất lục bát trong Thơ mới (1932 - 1945) "

  1. ThÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t ..., Tr. 38-47 BiÖn ThÞ Quúnh Nga ThÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t trong th¬ míi (1932 - 1945) BiÖn ThÞ Quúnh Nga (a) Tãm t¾t. Bµi b¸o ®i s©u nghiªn cøu, t×m hiÓu thÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t trong Th¬ míi 1932 - 1945 trªn c¸c ph−¬ng diÖn: vÞ trÝ, ®Æc tr−ng chøc n¨ng, néi dung vµ thi ph¸p thÓ lo¹i; tõ ®ã x¸c ®Þnh vai trß, "vËn mÖnh" vµ søc sèng cña thÓ lo¹i nµy trong th¬ ViÖt Nam hiÖn ®¹i. ë c¸c thÕ kû XVI, XVII, XVIII, ®Þnh 1. Song thÊt lôc b¸t (tõ ®©y viÕt t¾t h×nh víi m« h×nh chuÈn: c©u thÊt trªn, lµ STLB) lµ thÓ th¬ c¸ch luËt thuÇn tóy thanh tr¾c ë tiÕng thø ba vµ vÇn ë tiÕng ViÖt Nam, ®¬n vÞ c¬ b¶n lµ mét tæ hîp thø n¨m - ë cuèi thÕ kû XVIII (Theo (hay khæ) gåm 4 c©u trong ®ã cã 2 c©u kh¶o s¸t vµ x¸c ®Þnh cña Phan DiÔm thÊt ng«n vµ 2 c©u lôc b¸t. (NÕu 2 c©u Ph−¬ng) [2, tr. 56]. C¨n cø vµo t¸c thÊt ng«n ®i tr−íc råi míi ®Õn 2 c©u lôc phÈm hiÖn cßn, cã thÓ thÊy STLB ®¹t b¸t th× gäi lµ song thÊt lôc b¸t. Ng−îc ®Õn ®Ønh cao thµnh tùu ë chÆng ®−êng l¹i, nÕu 2 c©u lôc b¸t ®i tr−íc råi tiÕp 2 cuèi thêi trung ®¹i, tõ kho¶ng gi÷a thÕ c©u thÊt ng«n, gäi lµ lôc b¸t gi¸n thÊt). kû XVIII ®Õn hÕt thÕ kû XIX. Nã ®−îc §©y lµ thÓ lo¹i cã chøc n¨ng vµ néi dïng trong nhiÒu thÓ lo¹i kh¸c nhau, dung kh¸ phong phó, cã thi ph¸p chÆt tr−íc hÕt lµ trong ng©m khóc: Chinh chÏ. §iÒu ®¸ng chó ý lµ STLB tuy cã sù phô ng©m - b¶n dÞch cña §oµn ThÞ tham gia cña hai thÓ lo¹i (lôc b¸t vµ §iÓm (?), Cung o¸n ng©m khóc - thÊt ng«n) nh−ng sù tham gia nµy kh«ng ph¶i theo kiÓu phÐp céng ®¬n NguyÔn Gia ThiÒu, Tù t×nh khóc - Cao thuÇn mµ lµ mét sù tham gia - t¸c hîp B¸ Nh¹, Thu d¹ l÷ hoµi ng©m - §inh t¹o nªn mét cÊu tróc míi - mét thÓ lo¹i NhËt ThËn, Ai t− v·n - Lª Ngäc H©n...; míi mang tÝnh thèng nhÊt chØnh thÓ. trong v¨n tÕ: V¨n tÕ thËp lo¹i chóng ChÝnh v× thÕ, kh«ng thÓ xem STLB lµ sinh - NguyÔn Du; trong thÓ hµnh: Tú “biÕn thÓ” cña mét trong hai thÓ lo¹i lôc bµ hµnh - b¶n dÞch cña Phan Huy Thùc, b¸t hoÆc thÊt ng«n. Lôc b¸t trong STLB v.v... Cuèi thÕ kû XIX, ngoµi c¸c t¸c gi¶ còng nh− thÊt ng«n trong STLB hoµn (ch−a râ) cña Nh©n nguyÖt vÊn ®¸p, toµn phô thuéc vµo nhau, tån t¹i trong BÇn n÷ th¸n, Hµ thµnh thÊt thñ ca, sù vËn hµnh cña thÓ lo¹i míi - STLB. NguyÔn KhuyÕn lµ ng−êi cã høng thó STLB xuÊt hiÖn trong v¨n häc ViÖt ®Æc biÖt vµ rÊt thµnh c«ng víi thÓ th¬ Nam vµo kho¶ng thÕ kû XV (sím nhÊt nµy. ¤ng viÕt liÒn ®Õn 7 bµi, trong ®ã cã lµ trong bµi Bå §Ò th¾ng c¶nh thi, tËp nh÷ng bµi næi tiÕng nh− Lêi vî anh Lª triÒu ngù chÕ Quèc ©m thi [1, tr. 252] ph−êng chÌo, Khãc D−¬ng Khuª, V¨n di sau ®ã lµ trong bµi NghÜ hé t¸m gi¸p chóc... Cho ®Õn chÆng ®−êng cuèi cña gi¶i th−ëng h¸t ¶ ®µo (1504) cña Lª §øc thêi trung ®¹i, STLB ®· chøng tá ®−îc Mao; tiÕp tôc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn −u thÕ ®Æc thï cña nã trong ®¶m nhËn NhËn bµi ngµy 03/4/2008. Söa ch÷a xong 29/5/2008. 38
  2. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 2B-2008 chøc n¨ng tr÷ t×nh (cã thÓ kÕt hîp víi tr÷ t×nh ë ®©y kh«ng ph¶i lµ tr÷ t×nh tù sù) víi néi dung gi·i bµy t©m tr¹ng, trùc tiÕp, lµ nh÷ng “b¶n tù thuËt t©m håi cè, hoµi niÖm. Sang ®Çu thÕ kû XX, tr¹ng” cña c¸c t¸c gi¶. Tuy nhiªn, còng STLB l¹i ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi néi cã mét sè tr−êng hîp t¸c gi¶ ®ång thêi dung kªu gäi, cæ vò, tuyªn truyÒn yªu lµ nh©n vËt tr÷ t×nh, qua t¸c phÈm, trùc n−íc vµ c¸ch m¹ng (H¶i ngo¹i huyÕt tiÕp béc lé gi·i bµy t©m tr¹ng nh− Tù th− - b¶n dÞch ch÷ Quèc ng÷ cña Lª §¹i t×nh khóc cña Cao B¸ Nh¹, Ai t− v·n tõ nguyªn v¨n ch÷ H¸n cña Phan Béi cña Lª Ngäc H©n. MÆc dÇu trong c¸c t¸c phÈm nµy t¸c gi¶ phÇn nhiÒu lµ trùc Ch©u, TØnh Quèc hån ca - Phan Ch©u Trinh, Bµi ca ¸ tÕ ¸ - ch−a râ t¸c gi¶, tiÕp béc lé c¶m xóc, nh−ng dÉu sao vÉn kh«ng ®−îc ngang nhiªn tho¶i m¸i béc Chiªu hån n−íc - Ph¹m TÊt §¾c, Hai lé t×nh c¶m cña m×nh nh− ë trong v¨n ch÷ n−íc nhµ - TrÇn TuÊn Kh¶i… häc hiÖn ®¹i sau nµy. Bëi vËy vÒ c¬ b¶n Trªn c¬ së quan s¸t kh¸ nhiÒu t¸c mµ nãi “tr÷ t×nh” trong STLB ®Æc biÖt ë phÈm STLB, Phan Ngäc nhËn xÐt: khóc ng©m lµ lo¹i “tr÷ t×nh gi¸n tiÕp” Th«ng th−êng c¸c t¸c gi¶ ®ãng vai “mét hay cã thÓ gäi lµ “tù t×nh”. §Æng Thai ng−êi l÷ kh¸ch”. Ng−êi l÷ kh¸ch Êy cã Mai ®· rÊt cã c¬ së khi gäi “tr÷ t×nh” ë thÓ lµ mét c« g¸i mét m×nh trong khuª ®©y (trong thÓ lo¹i ng©m khóc dïng phßng trèng tr¶i, c¶m th−¬ng cho th©n h×nh thøc STLB, cô thÓ qua t¸c phÈm phËn m×nh, cã thÓ lµ mét nhµ nho tr−íc Chinh phô ng©m) lµ “tù t×nh” [3, tr. 55]. ¸nh tr¨ng håi t−ëng l¹i mét thêi ®· qua, Theo chóng t«i, kh¸i niÖm “tù t×nh” chØ còng cã thÓ lµ mét chÝ sÜ “h«m nay «n ¸p dông cho khóc ng©m lµ hîp lÝ vµ l¹i qu·ng ®−êng dµi”, mét ng−êi c¸ch thÝch ®¸ng nhÊt, kh«ng nªn dïng kh¸i m¹ng trong c¶nh tï ®µy, xuÊt d−¬ng niÖm nµy ¸p dông cho toµn bé th¬ trung nh¾n nhñ nh÷ng ng−êi m×nh tin cËy...” ®¹i. [1, tr. 244]. Nãi c¸ch kh¸c lµ t¸c gi¶ ho¸ th©n, nhËp vai vµo nh©n vËt tr÷ t×nh, 2. Th¬ míi 1932 - 1945 lµ cuéc c¸ch nãi hé nçi niÒm cña nh©n vËt. ë Cung t©n th¾ng lîi lín vÒ th¬, ®¸nh dÊu b−íc o¸n ng©m khóc, NguyÔn Gia ThiÒu ®· ngoÆt lín trong lÞch sö th¬ ca vµ v¨n ho¸ th©n vµo nh©n vËt ng−êi cung n÷ häc d©n téc. Víi nã, th¬ ViÖt thùc sù nãi hé t©m t−, nçi niÒm buån uÊt, sÇu ®−îc hiÖn ®¹i hãa, mang tÝnh lo¹i h×nh muén, day døt triÒn miªn trong ®au s©u s¾c cña th¬ hiÖn ®¹i. Trªn hµnh khæ, thÊt väng vµ o¸n th¸n khi bÞ vua tr×nh ®i ®Õn hiÖn ®¹i cña th¬ ViÖt, Th¬ ghÎ l¹nh, bá r¬i. ë Chinh phô ng©m t¸c míi 1932 - 1945 ®· tiÕp thu tinh hoa gi¶ còng nhËp vai vµo nh©n vËt ng−êi c¸c thÓ lo¹i th¬ ca vay m−în, s¸ng t¹o chinh phô ®Ó béc lé, gi·i bµy nçi c« ®¬n nªn nh÷ng h×nh thøc thÓ lo¹i míi, ®ång sÇu ®au, day døt triÒn miªn do chiÕn thêi t©n t¹o c¸c thÓ lo¹i th¬ ca cæ truyÒn tranh phong kiÕn phi nghÜa. Toµn bé d©n téc - tiªu biÓu lµ lôc b¸t vµ STLB - nh÷ng t©m tr¹ng nµy kh«ng ph¶i lµ nh»m cã thÓ biÓu hiÖn "dßng c¶m xóc “b¶n tù thuËt t©m tr¹ng” cña NguyÔn míi" cña thêi ®¹i mét c¸ch phong phó, Gia ThiÒu, §Æng TrÇn C«n hay §oµn h÷u hiÖu (vÒ thÓ lo¹i lôc b¸t, chóng t«i ThÞ §iÓm, mµ lµ cña nh©n vËt ng−êi ®· cã bµi viÕt riªng ®¨ng trªn T¹p chÝ cung n÷, nµng chinh phô. Vµ c¸ch thøc 39
  3. ThÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t ..., Tr. 38-47 BiÖn ThÞ Quúnh Nga Tr−íc hÕt, cã thÓ thÊy vÞ thÕ kh¸ Khoa häc, Tr−êng §¹i häc Vinh [4], ë khiªm tèn cña thÓ lo¹i STLB trong ®©y chØ tËp trung vµo thÓ lo¹i STLB). “b¶ng” thÓ lo¹i Th¬ míi 1932 - 1945 Cïng víi thÓ lôc b¸t, STLB ®· ®¹t (Chóng t«i kh¶o s¸t tõ cuèn Th¬ míi ®Õn tr×nh ®é mÉu mùc, ®iÓn ph¹m ë c¸c 1932 - 1945, t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm) [5]. chÆng ®−êng cuèi thêi trung ®¹i (nöa Sù hiÖn diÖn cña thÓ th¬ nµy trong sau thÕ kû XVIII, thÕ kû XIX). B−íc "b¶ng" thÓ lo¹i Th¬ míi 1932 - 1945 víi sang thÕ kØ XX, ®Æc biÖt tõ khi xuÊt sè l−îng kh«ng nhiÒu. Tæng sè bµi th¬ hiÖn phong trµo Th¬ míi (1932 - 1945), s¸ng t¸c hoµn toµn theo thÓ STLB chØ thÓ STLB ph¶i ®øng tr−íc nhiÒu thö cã 18 bµi, chiÕm 1,6%. NÕu so víi thÓ th¸ch "kh¾c nghiÖt". Tr−íc hÕt lµ “m«i th¬ §−êng luËt (bao hµm c¶ hai d¹ng tø sinh” - ®Êt sèng cho nã. Thêi hiÖn ®¹i tuyÖt vµ b¸t có), STLB ch−a b»ng 1/3. víi nhÞp sèng gÊp g¸p vµ sù hÊp dÉn So víi lôc b¸t - thÓ th¬ hÇu nh− lu«n cña tiÕng gäi tù do khã cã chç tån t¹i song hµnh cïng nã suèt mét thêi kú ®µi cho nh÷ng thÓ lo¹i khu«n mÉu, cã chøc trong thêi trung ®¹i, th× sè l−îng t¸c n¨ng vµ néi dung "håi cè", "tù t×nh"... phÈm STLB còng qu¸ “khiªm tèn”: víi thi ph¸p qu¸ chÆt chÏ nh− STLB. 18/148 bµi. Vµ sè t¸c gi¶ t×m ®Õn víi thÓ Thø hai, STLB thùc sù ®· rÊt ®· æn STLB còng chØ ®Õm ®−îc trªn ®Çu ngãn ®Þnh, khã cã thÓ thay ®æi, "lµm míi" tay. Tiªu biÓu cã L−u Träng L− víi 4 h×nh thøc thÓ lo¹i. Thø ba, c¸c t¸c gi¶ bµi: Th¬ sÇu rông, Giang hå, Sø gi¶, Th¬ míi 1932 - 1945 t×m ®Õn víi thÓ Thó ®au th−¬ng; Ph¹m Huy Th«ng 3 lo¹i nµy khi thµnh tùu cña nã ®· ®¹t bµi: TiÕng ®µn khuya, Cµnh liÔu bªn hå, ®Õn ®Ønh cao víi nhiÒu phong c¸ch tµi TiÕng häa mi ca; Hµn MÆc Tö 2 bµi: n¨ng (NguyÔn Gia ThiÒu víi Cung o¸n Mu«n n¨m sÇu th¶m, Say chÕt ®ªm nay. ng©m khóc, NguyÔn Du víi V¨n tÕ thËp §ã lµ nh÷ng t¸c gi¶ cã sè l−îng bµi lo¹i chóng sinh, NguyÔn KhuyÕn víi STLB nhiÒu nhÊt; cßn l¹i mçi t¸c gi¶ Lêi vî anh ph−êng chÌo, Khãc D−¬ng mét bµi, cã: BÝch Khª, ThÕ L÷, Hå Khuª, v.v...). Thø t−, STLB nãi riªng DzÕnh, TÕ Hanh, Tó Mì, V©n §µi, còng nh− c¸c thÓ lo¹i th¬ cæ truyÒn H»ng Ph−¬ng, §µo Xu©n Quý, §å Phån. kh¸c nãi chung, mét khi ®· ®−îc c¸c VÒ dung l−îng, còng nh− thÓ lôc nhµ th¬ míi sö dông s¸ng t¸c nghÜa lµ b¸t, STLB trong Th¬ míi 1932 - 1945 ®Òu ph¶i tån t¹i d−íi ¸p lùc cña thêi ®¹i ch−a cã t¸c phÈm nµo cã quy m« nh− "Th¬ míi" - th¬ "tù do" - mét lo¹i h×nh nh÷ng khóc ng©m næi tiÕng trong v¨n th¬ ®ßi hái gi¶i phãng mäi rµng buéc häc trung ®¹i. HÇu hÕt, 18 bµi STLB cña hÖ thèng thi ph¸p truyÒn thèng. toµn vÑn trong Th¬ míi 1932 - 1945 ®Òu Tr−íc nh÷ng thö th¸ch nµy, "vËn cã quy m« nhá. Bµi ng¾n nhÊt lµ Th¬ mÖnh" vµ søc sèng cña STLB sÏ ra sao?, sÇu rông cña L−u Träng L− cã 10 c©u, chøc n¨ng, néi dung vµ thi ph¸p thÓ bµi dµi nhÊt lµ TiÕng häa mi ca cña lo¹i nµy sÏ ®−îc xö lÝ nh− thÕ nµo ®Ó: Ph¹m Huy Th«ng, 60 c©u. Trong sè 18 mét mÆt, v¨n häc ta kh«ng bÞ mÊt ®i bµi STLB trªn cã 10 bµi STLB ë d¹ng mét thÓ lo¹i riªng mang ®Ëm b¶n s¾c nguyªn thÓ, nghÜa lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n lµ d©n téc, mÆt kh¸c ®Ó nã cßn cã thÓ ®ãng mét tæ hîp gåm 4 c©u trong ®ã cã 2 c©u gãp cho th¬ ViÖt Nam hiÖn ®¹i? 40
  4. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 2B-2008 thÊt ®i tr−íc råi míi ®Õn 2 c©u lôc b¸t. Th©n tµn ma d¹i ®i råi Cßn ë d¹ng lôc b¸t gi¸n thÊt (tøc më RÇu rÇu n−íc m¾t bêi bêi ruét gan... ®Çu b»ng 2 c©u lôc b¸t råi míi ®Õn 2 §©y lµ cèt lâi lµm nªn sù kh¸c biÖt c©u thÊt ng«n), cã 8 bµi. ë d¹ng phèi vÒ chøc n¨ng, néi dung cña STLB trong v¨n häc trung ®¹i vµ STLB Th¬ míi xen (tøc cã sù xen kÏ gi÷a thÓ STLB víi 1932 - 1945. STLB ë nh÷ng bµi ng©m c¸c thÓ lo¹i kh¸c), cã 3 bµi: Hå xu©n vµ khóc truyÒn thèng, ®óng nh− nhËn xÐt thiÕu n÷ cña ThÕ L÷, Väng phu cña cña Phan DiÔm Ph−¬ng, “lµ nh÷ng t¸c Ph¹m Huy Th«ng, §Ñp vµ th¬ cña Nam phÈm tr÷ t×nh tr−êng thiªn, chóng Tr©n. kh«ng gièng nh− c¸c bµi th¬ tr÷ t×nh Gia nhËp vµo Th¬ míi 1932 - 1945, nhá th−êng ®−îc viÕt b»ng thÓ §−êng STLB ®· cã nh÷ng biÕn ®æi ®¸ng kÓ vÒ chøc n¨ng, néi dung vµ thi ph¸p thÓ luËt. ë ®©y kh«ng ph¶i chØ cã mét c¶m lo¹i. §©y chÝnh lµ ba ph−¬ng diÖn c¬ xóc, mét suy nghÜ ®¬n nhÊt, riªng lÎ, b¶n cña thÓ lo¹i - ba ph−¬ng diÖn cã tho¸ng qua mµ lµ c¶ mét chuçi t©m mèi quan hÖ g¾n bã h÷u c¬ víi nhau mµ tr¹ng phøc t¹p vµ phong phó cïng chóng t«i quan t©m, kh¶o s¸t. ng−ng tô l¹i. VÝ nh− trong Chinh phô ng©m nh©n vËt tr÷ t×nh lµ nµng chinh 3. Sang thêi ®¹i Th¬ míi, chøc n¨ng phô lu«n ®i vÒ gi÷a nh÷ng håi øc vÒ dÜ vµ néi dung cña STLB ®· cã nhiÒu ®æi v·ng... víi nh÷ng thö nghiÖm trong míi. Thø nhÊt, nã kh«ng cßn ph¶i phô hiÖn t¹i (D¹o hiªn v¾ng thÇm gieo tõng thuéc vµo c¸c thÓ lo¹i kh¸c nh− ng©m b−íc/ Tíi xu©n nµy tin h·y v¾ng khóc hay v¨n tÕ thêi trung ®¹i n÷a, kh«ng), víi c¶ nh÷ng suy nghÜ vÒ t−¬ng nghÜa lµ nã lµ mét thÓ th¬ ®éc lËp, tån lai (ThiÕp xin mu«n kiÕp sau nµy), khi t¹i cho chÝnh nã. Thø hai, chøc n¨ng chøng kiÕn nh÷ng c¶nh t−îng tr−íc tr÷ t×nh cña nã b©y giê chñ yÕu víi néi m¾t (Non ®«ng thÊy l¸ hÇu chÊt ®èng/ dung bµy tá t×nh c¶m, t©m tr¹ng cña c¸i TrÜ xËp xoÌ mai còng bÎ bai), khi l¹c T«i c¸ nh©n c¸ thÓ. ë ®©y, kh«ng cßn vµo giÊc méng (Sum vÇy mét lóc t×nh hiÖn t−îng t¸c gi¶ ph¶i ho¸ th©n nhËp cê)... Trong vßng lu©n chuyÓn khÐp kÝn vai vµo nh©n vËt tr÷ t×nh nh− trong Êy, nhiÒu t©m tr¹ng ®· ®−îc n¶y sinh: ng©m khóc n÷a. PhÇn lín ®iÖu th¬ nhí mong, lo l¾ng, sÇu muén, xãt xa, STLB Th¬ míi 1932 - 1945 lµ lêi gi·i b¨n kho¨n hèi hËn, tuyÖt väng...” [2, tr. bµy trùc tiÕp cña chÝnh nhµ th¬. Chñ 154]. Nh÷ng t©m tr¹ng Êy kh«ng ph¶i thÓ tr÷ t×nh - nh©n vËt tr÷ t×nh lóc nµy chØ xuÊt hiÖn mét lÇn mµ th−êng diÔn thèng nhÊt víi t¸c gi¶ hoÆc ®ång thêi lµ ra triÒn miªn, lÆp ®i lÆp l¹i hÕt ®ît nµy t¸c gi¶. Nçi kh¸t khao th−¬ng nhí ®Õn ®ît kh¸c, nh− kh«ng thÓ chÊm døt, m·nh liÖt nh−ng ®Çy ®au th−¬ng qu»n nh−ng còng kh«ng thay ®æi, ph¸t triÓn qu¹i trong Mu«n n¨m sÇu th¶m chÝnh t¹o nªn mét chuçi dµi t©m tr¹ng dai lµ “b¶n tù thuËt” cña hån th¬ Hµn MÆc d¼ng, triÒn miªn xuyªn suèt chiÒu dµi Tö, nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬ bµi th¬. §Æc ®iÓm nµy n¶y sinh do ®Æc kh«ng ai kh¸c ngoµi thi nh©n: thï cña thÓ lo¹i ng©m khóc. Trong NghÖ hìi NghÖ! Mu«n n¨m sÇu th¶m ng©m khóc th−êng cã sù tham gia cña Nhí th−¬ng cßn mét n¾m x−¬ng th«i c¶ hai yÕu tè tù sù (thÓ hiÖn râ nhÊt ë 41
  5. ThÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t ..., Tr. 38-47 BiÖn ThÞ Quúnh Nga thÊy ë ®©y c¸i trÎ trung, mang h¬i thë mét cèt truyÖn s¬ gi¶n) vµ tr÷ t×nh, tuy vµ s¾c mµu hiÖn ®¹i. Tiªu biÓu nh− c¸c nhiªn tr÷ t×nh vÉn ®ãng vai trß chñ ®¹o. bµi Hå xu©n vµ thiÕu n÷ (ThÕ L÷), C¶m STLB trong Th¬ míi 1932 - 1945 ®· th«ng (TÕ Hanh), Tr−a v¾ng (Hå tho¸t ra ®−îc khái ¸p lùc cña thÓ lo¹i DzÕnh). ng©m khóc, kh«ng ph¶i ®¶m nhËn chøc STLB trong v¨n häc trung ®¹i, ®Æc n¨ng tù sù th× ®· ®µnh (STLB trong biÖt ë thÓ lo¹i ng©m khóc, do bÞ chi phèi Th¬ míi 1932 - 1945 Ýt khi g¾n víi cèt bëi chøc n¨ng “tù t×nh” víi néi dung bµy truyÖn), chøc n¨ng tr÷ t×nh cña nã còng tá t×nh c¶m håi cè, b¨n kho¨n, lo l¾ng, ®· ®æi kh¸c. Nã chØ nh»m bµy tá mét t− bi ai, ®· vËn dông kh¸ phæ biÕn h×nh t−ëng, t×nh c¶m, mét tr¹ng huèng t©m thøc c¸c c©u hái, c©u c¶m th¸n. Nh÷ng hån nhÊt ®Þnh nµo ®ã: cã thÓ lµ hoµi cæ, h×nh thøc c©u hái nµy víi ©m ®iÖu kh¾c håi cè, trÇm t− hay day døt ®au buån kho¶i, da diÕt nh− day d¶ xo¸y s©u vµo v.v... Mét sè Ýt s¸ng t¸c b»ng thÓ STLB lßng ng−êi rÊt thÝch hîp ®Ó thÓ hiÖn cña c¸c nhµ th¬ míi nh− Tr−a v¾ng cña t©m tr¹ng buån ®au, bÕ t¾c cña con Hå DzÕnh, Sø gi¶ cña L−u Träng L− cã ng−êi (Chinh phô ng©m - b¶n dÞch cña kÓ chuyÖn, tuy nhiªn yÕu tè tù sù ë ®©y §oµn ThÞ §iÓm [3] cã ®Õn 20 c©u hái, 6 kh«ng nh»m môc ®Ých kÓ, t¶ mµ lµ “®ßn c©u c¶m th¸n; Cung o¸n ng©m khóc cña bÈy” lµm bËt næi nh÷ng dßng t©m t− NguyÔn Gia ThiÒu [6] cã ®Õn 35 c©u hái, cña nh©n vËt tr÷ t×nh. Mét ®iÒu dÔ 30 c©u c¶m th¸n). Chøc n¨ng tr÷ t×nh nhËn thÊy lµ thÓ STLB trong Th¬ míi cña STLB trong Th¬ míi 1932 - 1945 ®· ®· mang c¸i hån cña Th¬ míi, c¸i t©m cã nh÷ng ®æi kh¸c nªn rÊt Ýt khi sö t− buån - sÇu võa nh− m¬ hå l¹i võa dông c©u hái. STLB trong Th¬ míi 1932 nh− s©u l¾ng, u uÈn mang tÝnh chÊt håi - 1945 cßn mang mét sè chøc n¨ng vµ cè, hoµi niÖm cña mét thÕ hÖ thanh néi dung kh¸c: chøc n¨ng trµo phóng niªn trÝ thøc tiÓu t− s¶n trong mét thêi víi néi dung ch©m biÕm, phª ph¸n (C¸i ®¹i võa bÕ t¾c bi kÞch võa l·ng ®·ng khãi s−¬ng, m¬ méng. Tiªu biÓu lµ c¸c chu«ng «ng Trïm - Tó Mì, Khãc cô bµi: Mu«n n¨m sÇu th¶m, Say chÕt ®ªm T«l¨ngx¬ - §å Phån). Tuy vËy, chõng Êy thay ®æi d−êng nh− còng ch−a ®ñ ®Ó t¹o nay (Hµn MÆc Tö), Th¬ sÇu rông (L−u nªn mét Ên t−îng míi râ rÖt. TÝnh chÊt Träng L−), Thøc giÊc (ThÕ L÷). Cã lóc tr÷ t×nh, håi cè vèn ®−îc t¹o ra tõ thêi STLB ®−îc vËn dông ®Ó ®i s©u m« t¶ hoµng kim cña thÓ th¬ vÉn chiÕm −u nçi c« ®¬n, bÕ t¾c cña c¸i T«i th¬ míi: thÕ. TiÕng ®µn khuya (Ph¹m Huy Th«ng), Râ rµng, b−íc sang thêi hiÖn ®¹i, Sø gi¶ (L−u Träng L−). STLB ®· mÊt vÞ trÝ næi bËt trªn thi ®µn. Mét nÐt míi cña c¸c nhµ th¬ míi lµ Nã kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng ®¸ng kÓ t×m vÒ víi thÓ thøc STLB kh«ng ph¶i ®Ó mµ d−êng nh− vÉn duy tr× kh¶ n¨ng diÔn t¶ nh÷ng nçi niÒm, t©m sù −u “chuyªn biÖt hãa” trong chøc n¨ng biÓu phiÒn mang s¾c th¸i trÇm t− vÒ nçi ®au ®¹t néi dung ë thêi trung ®¹i, trong khi day døt triÒn miªn, th−êng xuyªn nh− ®ã ®· cã nhiÒu thÓ th¬ míi xuÊt hiÖn trong v¨n häc trung ®¹i mµ nh»m béc lé cho phÕp con ng−êi tho¶i m¸i, tù do béc t©m hån t−¬i s¸ng trong trÎo víi nh÷ng lé nh÷ng c¶m nhËn cña m×nh. MÆt c¶m nhËn thi vÞ mµ nªn th¬. DÔ nhËn 42
  6. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 2B-2008 kh¸c, còng ë thêi ®¹i nµy, ng−êi ta thµnh dßng 8; kÐo theo hiÖn t−îng “x« th−êng thÝch c¸i g× tù do, phãng tóng lÖch” vÇn: tiÕng thø 4 dßng 4 vÇn víi kh«ng theo khu«n khæ, rµng buéc. Ph¶i tiÕng thø 6 dßng 8 trªn, tiÕng thø 5 ch¨ng v× thÕ mµ ng−êi ta ®· “tr¸nh” dßng 8 d−íi vÇn víi tiÕng thø 4 dßng 4: STLB - mét thÓ th¬ tuy giµu tÝnh nh¹c (Mµ khi ngo¶nh l¹i th× ta kh«ng cßn) vµ kh¶ n¨ng biÓu hiÖn néi t©m nh−ng Lµ chim sø gi¶ cã thi ph¸p thÓ lo¹i qu¸ chÆt chÏ, Em bay tõ bÓ c¶ ®Õn ngµn s©u nghiªm ngÆt? Tuy nhiªn kh«ng thÓ phñ Bay kh¾p s¸u ®¶o ba ch©u nhËn vai trß cña nã trong thêi ®¹i “th¬ T×m hoa cho giã ®ãn sÇu cho th¬ míi” còng nh− nh÷ng t×m tßi, s¸ng t¹o MÆt kh¸c, xÐt toµn bé t¸c phÈm, cña thÕ hÖ nhµ th¬ míi trong c«ng cuéc kh«ng chØ riªng cÊu tróc mµ d−êng nh− c¸ch t©n, hiÖn ®¹i hãa th¬ ViÖt. c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c cña thi ph¸p thÓ lo¹i còng kh«ng ®−îc nhµ th¬ tu©n thñ. H¬n 4. Tr−íc Th¬ míi 1932 - 1945, nh− n÷a, kÕt thóc bµi th¬ lµ c©u lôc: Lang ®· tr×nh bµy ë trªn, STLB ®· ®¹t ®Õn thang nói b¹c m©y chiÒu... (khuyÕt c©u tr×nh ®é cæ ®iÓn. LiÖu cßn cã thÓ lµm b¸t). Nh÷ng biÕn d¹ng nµy cña STLB míi thÓ lo¹i nµy? ph¶i ch¨ng lµ ph¸ c¸ch cña L−u Träng Tr−íc hÕt, xÐt vÒ cÊu tróc. Quan L− trong t©m thÕ s¸ng t¹o tù do cña s¸t 18 bµi th¬ STLB Ýt ái, cã thÓ thÊy thêi ®¹i “th¬ míi”? Nh÷ng biÕn ®æi phøc m« h×nh chuÈn cña STLB tõng ®−îc x¸c t¹p nµy ph¶i ch¨ng ph¶n ¸nh chÝnh sù lËp trong v¨n häc trung ®¹i vÉn ®−îc “phøc t¹p” trong dßng c¶m xóc cña chñ c¸c nhµ th¬ míi b¶o l−u, vµ cã lÏ còng thÓ tr÷ t×nh? Cã thÓ thÊy ë ®©y ý thøc khã cã thÓ ph¸ vì. Cã mét Ýt biÕn ®æi “lµm míi” thÓ lo¹i Ýt nhiÒu cña t¸c gi¶ nh−ng víi møc ®é thÊp vµ kh«ng ®¸ng dÉu r»ng hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cña bµi kÓ. Duy nhÊt cã mét tr−êng hîp (bµi th¬ ch−a cao. Giät lÖ trÝch tiªn cña BÝch Khª) v¾ng Thø hai, vÒ vÇn vµ nhÞp. Nh÷ng bãng hoµn toµn cÆp c©u lôc b¸t, vai trß quy −íc vÒ vÇn, luËt cña thÓ STLB (®Æc kÕt bµi ®−îc trao cho hai c©u thÊt. Tuy biÖt ë hai c©u thÊt) hÇu nh− lµ cã tÝnh vÉn b¶o l−u m« h×nh “chuÈn mùc” cña mÆc ®Þnh. ChÝnh v× vËy mµ c¸c nhµ th¬ STLB cæ truyÒn nh−ng c¸c bµi STLB míi khã cã thÓ khai ph¸ g× thªm. Khu«n th¬ míi tá ra “−a” dïng kiÓu lôc b¸t vÇn vÉn gi÷ nguyªn. VÒ nhÞp ®iÖu, bªn gi¸n thÊt h¬n (hai c©u lôc b¸t ®i tr−íc c¹nh c¸ch ng¾t nhÞp truyÒn thèng 3/4 råi míi ®Õn hai c©u thÊt). Trong sè 18 (lÎ tr−íc, ch½n sau) ë hai c©u thÊt, nhÞp bµi STLB th× cã tíi 8 bµi më ®Çu b»ng ch½n vÒ c¬ b¶n ë hai c©u lôc - b¸t; STLB cÆp c©u 6/8: Thøc giÊc (ThÕ L÷), Th¬ Th¬ míi còng cã nh÷ng ph¸ c¸ch, s¸ng sÇu rông vµ Sø gi¶ (L−u träng L−), Giät t¹o míi mÎ. VÝ dô ng¾t nhÞp 1/ 4 / 2 ë lÖ trÝch tiªn (BÝch Khª), Qu¸n cò trong c©u thÊt trªn: s−¬ng (H»ng Ph−¬ng), Khãc cô T«l¨ngx¬ (§å Phån), Nöa ®ªm (§µo õ! / Cô sím lùa thêi / lµ ph¶i Xu©n Qóy). Riªng tr−êng hîp bµi Sø (Nh−ng chê chi nay míi cuèn xiªm) gi¶ cña L−u Träng L−, gi÷a bµi th¬ cã (§å Phån - Khãc cô T«l¨ngx¬) mét dßng 7 trªn bÞ bít tiÕng co l¹i Em: / sø gi¶ Minh Hoµng / ng−êi cò, thµnh dßng 4, dßng 7 d−íi gi·n ra (Chèn ngäc cung m¸i phñ sÇu che) 43
  7. ThÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t ..., Tr. 38-47 BiÖn ThÞ Quúnh Nga (L−u Träng L− - Sø gi¶) Chµng! chµng ¬i! sao chµng hê h÷ng Ng¾t nhÞp 1/ 2 / 4 ë c©u thÊt trªn: §Ó lßng em nÆng ®ùng th−¬ng ®au Nh−ng; / than «i ! / giäng ta võa cÊt. (Ph¹m Huy Th«ng - Väng phu) (Chim häa mi im bÆt lêi ca) Thø ba, vÒ giäng ®iÖu vµ ng«n (Ph¹m Huy Th«ng - TiÕng häa mi ca) ng÷. STLB truyÒn thèng, ®Æc biÖt ®−îc Chµng! / chµng ¬i! / sao chµng hê h÷ng dïng trong ng©m khóc, víi néi dung diÔn (§Ó lßng em nÆng ®ùng th−¬ng ®au) t¶ nh÷ng t©m tr¹ng mang tÝnh chÊt bi (Ph¹m Huy Th«ng - Väng phu) kÞch nªn mang ©m ®iÖu chñ ®¹o lµ bi ai, Ng¾t nhÞp 2/ 2 / 3 ë c©u thÊt trªn: sÇu n·o, cã lóc nh− ®−îc ®Èy ®Õn tuyÖt Nh−ng kh«ng! / nh−ng kh«ng! / chµng väng. Giäng ®iÖu ®Æc thï nµy cña STLB vÉn sèng ®· t×m thÊy sù ®ång ®iÖu ë nh÷ng t©m (§Ó biÓn mï ngong ngãng em tr«ng) hån bÕ t¾c, mang nÆng niÒm ®au th−¬ng (Ph¹m Huy Th«ng - Väng phu) nh©n thÕ ë nh÷ng c¸i T«i th¬ míi. V× thÕ Ng¾t nhÞp 4/ 3 ë c©u thÊt d−íi: kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ c¸c nhµ th¬ (Hìi m©y im l−ng trêi nghÜ ngîi!) míi t×m vÒ víi thÓ th¬ nµy trong bèi c¶nh Giã ®×u hiu hìi! / hìi s−¬ng c©m mµ hä cã nhiÒu h−íng lùa chän thÓ lo¹i. (Ph¹m Huy Th«ng - Väng phu) Giäng ®iÖu trong th¬ Hµn MÆc Tö cã lóc Ng¾t nhÞp 1/ 3 / 2 ë c©u lôc: ®−îc thÓ hiÖn qua nh÷ng thanh ©m tróc R»ng: / §i tõ ®é / vµo thu tr¾c, biÓu lé sù qu»n qu¹i trong tuyÖt (Giã thu vÒ chËm, cuéc du trÔ trµng) väng, lµ tiÕng gäi nÝu luyÕn ®Çy thiÕt tha (L−u Träng L− - Sø gi¶) hy väng cña mét kÎ ®am mª “®Õn gÇn ®øt Cßn vÒ phèi thanh b»ng tr¾c, sù sèng”: mét sè c©u th¬ dßng thÊt còng cã ph¹m NghÖ hìi NghÖ! mu«n n¨m sÇu th¶m luËt. Tiªu biÓu lµ bµi Hå xu©n vµ thiÕu Nhí th−¬ng cßn mét n¾m x−¬ng th«i n÷ cña ThÕ L÷. Víi nhu cÇu biÓu thÞ Th©n tµn ma d¹i ®i råi niÒm vui t−¬i trÎ, trong s¸ng, ThÕ L÷ ®· RÇu rÇu n−íc m¾t bêi bêi ruét gan. ®æi thanh tr¾c g¾t gao ë tiÕng thø 3 (Hµn MÆc Tö - Mu«n n¨m sÇu th¶m). dßng thÊt trªn thµnh thanh b»ng nh»m Cßn V©n §µi th× thæn thøc : t¹o ©m h−ëng thanh tho¸t, vang xa: Giät lÖ th¶m cø r¬i th¸nh thãt - Trªn mÆt hå in mµu ngäc biÕc KhiÕn lßng ai chua xãt v× ai C« em ®ang b¬i chiÕc thuyÒn con. Ngïi tr«ng ch©u lÖ tu«n r¬i - §Æt m¸i chÌo ng¶ ®Çu trªn gèi C¶m hai giät lÖ bao ngu«i tÊc lßng! Tr«ng m©y chiÒu ph¬i phíi bªn kia (V©n §µi - C¶m hai giät lÖ) - Êy ®¨m ®¨m m¬ mßng chi ®ã Giäng ®iÖu víi s¾c th¸i chñ ®¹o nµy cho¸n hÇu hÕt c¸c t¸c phÈm STLB Th¬ Hìi c« em m¸ ®á h©y h©y míi 1932 - 1945. Tuy nhiªn bªn c¹nh Ph¹m Huy Th«ng còng dïng nèt “chñ ©m” trÇm vµ buån Êy, STLB thanh b»ng ë tiÕng thø 3 dßng thÊt trªn nhiÒu khi l¹i ®−îc thø ©m thanh t©m kÕt hîp víi th¸n tõ t¹o tiÕng gäi thiÕt hån ®a ®iÖu cña thêi ®¹i th¬ míi phæ tha: vµo l¾m cung bËc. §ã lµ chÊt giäng rñ rØ Nh−ng; than «i ! giäng ta võa cÊt. cña mét nçi buån m¬ hå, l¬ löng nh−ng Chim häa mi im bÆt lêi ca ¸m ¶nh, kÐo dµi nh− trong bµi Th¬ sÇu (Ph¹m Huy Th«ng - TiÕng häa mi ca) 44
  8. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 2B-2008 rông cña L−u träng L−. Cã lóc lµ ©m vËt vê, rªn rØ, ©m thÇm, se sÏ, v¾ng vÎ, hiu hiu v.v...). Líp tõ ng÷ h×nh ¶nh ®iÖu trong s¸ng, thiÕt tha, thÓ hiÖn mang tÝnh Èn dô, biÓu t−îng còng xuÊt niÒm kh¸t khao giao c¶m, xÎ chia da hiÖn víi tÇn sè cao (giã m©y, ¸nh tr¨ng diÕt: vµng, cöa sæ, bãng, tê chuèi xanh, bøc Nµy kh¨ng khÝt da ta da ®Êt mµnh, tiÕng s©u, dÕ, tiÕng s¸o diÒu, M¹ch c¶m th«ng ng©y ngÊt t©m can tiÕng lôa xe, bôi hång, hoa ®µo, non Gi¸c quan më réng dÆm ngµn n−íc, m¸ ®µo, nµng, non Ngäc, §oµi Hån vui ngù gi÷a nhÞp nhµng bao la. Dao, DiÖu tr×, Bao Tù, Quý Phi...). HÖ (TÕ Hanh - C¶m th«ng). thèng c¸c tõ ng÷ gÇn víi lêi ¨n tiÕng nãi Mang giäng ®iÖu t−¬i vui nµy cßn hµng ngµy, c¸c thµnh ng÷ Ngåi phØnh ph¶i kÓ ®Õn Tr−a v¾ng (Ph¹m Huy m¸t ¨n b¸t vµng, chu«ng b¹c chu«ng Th«ng) vµ Hå xu©n vµ thiÕu n÷ (ThÕ vµng... vµ “hÖ” ng«n ng÷ trµo phóng ®Òu L÷). Tó Mì, §å Phån cßn trao cho STLB ®−îc ®−a vµo th¬ STLB nh»m môc ®Ých mét thø giäng l¹ lÉm, t−ëng nh− rÊt ch©m biÕm, phª ph¸n. Víi xu thÕ “tr÷ “chèi tai”, vËy mµ khi ®äc lªn, nh÷ng t×nh ®iÖu nãi”, do yªu cÇu béc lé trùc thanh ©m STLB l¹i diÔn t¶ rÊt hiÖu qu¶ tiÕp nçi lßng m×nh, c¸c nhµ th¬ míi ®Æc ý ®å cña nhµ th¬. §ã lµ giäng trµo biÖt thÝch khai th¸c líp tõ ng÷ kªu gäi, phóng, c−êi cît, mØa mai, ch©m biÕm, h« ng÷, c¸c trî tõ nh−: NghÖ hìi nghÖ! ®¶ kÝch. Ch¼ng h¹n §å Phån Khãc cô mu«n n¨m sÇu th¶m (Hµn MÆc Tö), T«l¨ngx¬. Bµi th¬ nµy §å Phån “nh¹i” Nh−ng than «i! giäng ta võa cÊt (Ph¹m theo NguyÔn KhuyÕn ë bµi Khãc D−¬ng Huy Th«ng), Lßng anh buån vêi vîi em Khuª. Nh−ng ë bµi Khãc D−¬ng Khuª ¬i (L−u Träng L−)... cña NguyÔn KhuyÕn, giäng ®iÖu chñ Thø t−, vÒ nghÖ thuËt tæ chøc ®¹o lµ giäng hoµi niÖm, tiÕc th−¬ng, ®au c©u th¬, dßng th¬. C¸c c©u th¬, dßng xãt. Cßn ë §å Phån lµ giäng kÓ téi, th¬ cña STLB còng rÊt hiÕm khi x¶y ra ch©m chäc, nh¹o b¸ng “cô T«”... Sù ®a nh÷ng biÕn ®æi bÊt ngê. NghÖ thuËt ®èi d¹ng ho¸ trong ©m thanh giäng ®iÖu kÓ c¶ lèi “b×nh ®èi” (®èi c¸ch có) vµ “tiÓu cña thÓ STLB lµ mét cè g¾ng t×m kiÕm ®èi” (®èi vÕ trong dßng c©u) còng Ýt ®−îc míi trong th¬ cña c¸c nhµ th¬ míi, gãp vËn dông. HiÖn t−îng v¾t dßng chØ x¶y phÇn chuyÓn ®iÖu th¬ STLB tõ “tr÷ ra hai lÇn trong TiÕng ho¹ mi ca cña t×nh ®iÖu ng©m” sang “tr÷ t×nh ®iÖu Ph¹m Huy Th«ng: nãi”. - Qua khung cöa, bãng tr¨ng bçng räi Phï hîp víi giäng ®iÖu, ng«n ng÷ Mí hµo quang chãi läi vµo phßng. th¬ còng cã nh÷ng biÕn ®æi. C¸c t¸c gi¶ - §−¬ng s¸ng sña tùa hå dßng suèi STLB ®Æc biÖt chó träng khai th¸c tõ Ch¶y véi vµng trªn khèi pha lª. l¸y nh»m t¨ng hiÖu qu¶ nghÖ thuËt cho Sù xuÊt hiÖn dÊu chÊm c©u gi÷a h×nh t−îng ng«n tõ. RÊt nhiÒu nh÷ng dßng lµm dßng th¬ chia t¸ch thµnh hai tõ l¸y mang s¾c th¸i chñ quan m¹nh ®¬n vÞ có ph¸p ®éc lËp chØ x¶y ra duy mÏ, cã t¸c dông lét t¶ nh÷ng t©m t×nh nhÊt mét lÇn trªn dßng thÊt: thèng thiÕt, day døt, triÒn miªn trong Giê thanh tho¸t. §Êt ¬i! cã biÕt. ®au khæ ®−îc dïng trong STLB Th¬ míi Ta kh«ng buån tö biÖt, sinh ly. 1932 - 1945 (hiu h¾t, ®×u hiu, sïi sôt, (TÕ Hanh - C¶m th«ng) 45
  9. ThÓ lo¹i song thÊt lôc b¸t ..., Tr. 38-47 BiÖn ThÞ Quúnh Nga vµ mét lÇn trªn dßng lôc: duyÖt - c¸ch t©n nµy, c«ng b»ng mµ nãi, thÓ lo¹i STLB ch−a thùc sù ®−îc thùc L¹nh lïng, giã cuèn. H÷ng hê, hiÖn thµnh c«ng nh− mét sè thÓ lo¹i Trªn cao mét ®¸m m©y mê ®i qua truyÒn thèng kh¸c (tiªu biÓu nhÊt lµ lôc (Ph¹m Huy Th«ng - Cµnh liÔu bªn hå) b¸t), thiÕu nh÷ng t¸c phÈm “®Ó ®êi” (Cã Tãm l¹i, STLB khi ®i vµo Th¬ míi lÏ v× thÕ ch¨ng mµ trong Thi nh©n ViÖt 1932 - 1945 tuy ®· ®−îc c¸ch t©n, “lµm Nam [7] Hoµi Thanh - Hoµi Ch©n ®· míi” ë mét sè yÕu tè nh−ng trªn c¬ b¶n kh«ng lùa chän ®−îc t¸c phÈm xuÊt s¾c nã vÉn gi÷ nguyªn h×nh hµi, d¸ng vÎ nµo?) vèn ®· tõng ®¹t ®Õn gi¸ trÞ cæ ®iÓn thêi Còng kh«ng v× thÕ mµ cho r»ng trung ®¹i. Søc m¹nh truyÒn thèng qu¸ STLB còng nh− mét sè thÓ lo¹i th¬ lín cña thÓ lo¹i xÐt vÒ c¶ ba ph−¬ng truyÒn thèng kh¸c ®· ®Õn håi c¸o diÖn chøc n¨ng, néi dung vµ thi ph¸p lµ chung, hÕt vai trß lÞch sö, kh«ng cßn cã ®iÒu khã cã thÓ ph¸ vì. §iÒu ®¸ng nãi lµ thÓ ®¸p øng nhu cÇu thÈm mü cña con nã ®· mang ®−îc c¸i hån cña Th¬ míi ng−êi hiÖn ®¹i. Sau Th¬ míi 1932 - vµ Ýt nhiÒu vÉn theo ®−îc dßng ch¶y cña 1945, vÉn xuÊt hiÖn nh÷ng t¸c phÈm Th¬ míi, Ýt nhiÒu gãp phÇn t¹o nªn diÖn STLB cã tiÕng vang, tiªu biÓu nh− m¹o ®Æc s¾c cña th¬ ViÖt Nam hiÖn ®¹i. Hµnh ph−¬ng nam cña NguyÔn BÝnh, 5. B−íc sang thêi hiÖn ®¹i, STLB Ba m−¬i n¨m ®êi ta cã §¶ng cña Tè tuy kh«ng cßn m«i sinh, ®Êt sèng nh− H÷u, Tr−êng ca kÓ chuyÖn B¸c Hå cña thêi hoµng kim cña nã n÷a nh−ng nã Sãng Hång. §Æc biÖt gÇn ®©y cã tr−êng vÉn chøng tá ®−îc nh÷ng −u thÕ nhÊt ca Con Hång ch¸u L¹c cña NguyÔn ®Þnh trong nhËn thøc vµ biÓu hiÖn, nhÊt Kh¸nh Toµn víi h¬n 15 ngh×n c©u th¬ lµ ë chøc n¨ng tr÷ t×nh (víi néi dung [8]... Râ rµng, con ®−êng ®i ®Õn hiÖn ®¹i bµy tá t− t−ëng, t©m tr¹ng cña c¸i T«i cña th¬ ca nãi riªng vµ v¨n häc d©n téc c¸ nh©n c¸ thÓ). Th¬ míi 1932 - 1945 nãi chung h·y cßn tiÕp tôc; trªn con song song víi viÖc s¸ng t¹o vµ du nhËp ®−êng Êy, sù tham gia cña mét sè thÓ nh÷ng thÓ lo¹i míi tõ ph−¬ng T©y, ®· lo¹i truyÒn thèng, trong ®ã cã STLB, thùc hiÖn mét cuéc tæng duyÖt l¹i c¸c ch−a ph¶i ®· kÕt thóc. VÊn ®Ò lµ tµi thÓ lo¹i truyÒn thèng (ë c¶ hai nguån n¨ng vËn dông, s¸ng t¹o cña ng−êi ngo¹i nhËp - tõ Trung Quèc, vµ néi sinh nghÖ sÜ vµ khoa häc kh¶o cøu, thÈm - thuÇn ViÖt) ®Ó lµm nªn mét lo¹i h×nh ®Þnh cña c¸c nhµ nghiªn cøu. “th¬ míi” - hiÖn ®¹i. Trong cuéc tæng T i liÖu tham kh¶o [1] Phan Ngäc (Chñ biªn), Thö xÐt v¨n ho¸ v¨n häc b»ng ng«n ng÷, NXB Thanh niªn, 2000. [2] Phan DiÔm Ph−¬ng, Lôc b¸t vµ song thÊt lôc b¸t, NXB Khoa häc x· héi, Hµ Néi, 1998. [3] §Æng Thai Mai, Gi¶ng v¨n Chinh phô ng©m, Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi I, Hµ Néi, 1992. 46
  10. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVII, sè 2B-2008 [4] BiÖn ThÞ Quúnh Nga, VÞ thÕ vµ ®Æc tr−ng thi ph¸p thÓ lo¹i lôc b¸t trong Th¬ míi 1932 - 1945, T¹p chÝ Khoa häc, Tr−êng §¹i häc Vinh, TËp XXXVI, Sè 2B, 2007. [5] NhiÒu t¸c gi¶, Th¬ míi 1932 - 1945, t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm (L¹i Nguyªn ¢n tËp hîp vµ biªn tËp), NXB Héi nhµ v¨n, 2004. [6] DÞch gi¶ V¨n Hµ Vò Trung LËp, Cung o¸n ng©m khóc - The complaints of An OdalÝsque, NXB Mòi Cµ Mau, 1997. [7] Hoµi Thanh, Hoµi Ch©n, Thi nh©n ViÖt Nam, NXB Gi¸o dôc, Hµ Néi (b¶n in lÇn thø 12), 1996. [8] Hµ Linh, 29 tuæi vµ h¬n 15.000 c©u th¬ vÒ lÞch sö, http://www.evan.vn/new. [9] NguyÔn §¨ng §iÖp, Giäng ®iÖu trong th¬ tr÷ t×nh, NXB V¨n häc, Hµ Néi, 2002. sumarry The seven - seven - six - eight meter in the renovation poetry (1932 – 1945) The paper studies carefully on the seven - seven - six - eight meter in the renovation poetry 1932 - 1945, especially on its features: position, functionnal characteristics, content, and prosody. From that, it defines the role, “desnity” anh the life of type in Viet Nam modern poetry. (a) Cao häc 14 - V¨n häc ViÖt Nam, Tr−êng §¹i häc Vinh. 47
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2