intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Truyện ngắn 8x - Lời tuyên ngôn của một thế hệ"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST
Báo xấu
62
lượt xem 4
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tuyển tập các báo cáo nghiên cứu khoa học hay nhất của trường đại học vinh năm 2009 tác giả: 9. Nguyễn Thị Hoài Thu, Truyện ngắn 8x - Lời tuyên ngôn của một thế hệ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo nghiên cứu khoa học: "Truyện ngắn 8x - Lời tuyên ngôn của một thế hệ"

  1. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 TruyÖn ng¾n 8x - lêi tuyªn ng«n cña mét thÕ hÖ NguyÔn ThÞ Ho i Thu (a) Tãm t¾t. Nghiªn cøu truyÖn ng¾n thÕ hÖ 8x, bµi viÕt nh»m lµm s¸ng tá sù t¸o b¹o, th¼ng th¾n cña thÕ hÖ nhµ v¨n 8x thÓ hiÖn trªn hai ph−¬ng diÖn: Quan niÖm sèng vµ quan niÖm vÒ s¸ng t¹o v¨n ch−¬ng. Tuy nh÷ng quan niÖm ®ã cã mÆt −u ®iÓm vµ h¹n chÕ nh−ng chÝnh chóng ®· t¹o cho truyÖn ng¾n thÕ hÖ 8x mét diÖn m¹o riªng trong nÒn v¨n häc ViÖt Nam ®−¬ng ®¹i. 1. Giíi phª b×nh vµ b¹n ®äc ViÖt tung hoµnh trªn nhiÒu lÜnh vùc: häc Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®ang tËp, nghiªn cøu, ®iÖn tö, kinh doanh, dÇn quen víi sù cã mÆt cña c¸c nhµ v¨n gi¶i trÝ... vµ ®−¬ng nhiªn lµ c¶ b¸o chÝ, 8x trªn v¨n ®µn. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c v¨n häc nghÖ thuËt. ë ®©u hä còng cÊt nhµ v¨n 8x víi hµng lo¹t truyÖn ng¾n lªn tiÕng nãi thÓ hiÖn m×nh, kh¼ng ®Þnh ®· khiÕn cho nÒn v¨n häc n−íc nhµ trë m×nh. Vµ truyÖn ng¾n nhiÒu khi còng nªn s«i ®éng h¬n. TruyÖn ng¾n 8x xuÊt ®−îc 8x sö dông nh− mét ph−¬ng tiÖn hiÖn tr−íc c«ng chóng tr−íc hÕt ë ®Ó tuyªn ng«n quan niÖm cña m×nh vµ nh÷ng trang blog, nh÷ng trang web cña c¶ thÕ hÖ m×nh vÒ cuéc ®êi vµ s¸ng trªn m¹ng Internet. Sau ®ã mét sè t¹o v¨n ch−¬ng. TruyÖn ng¾n cña c¸c truþªn ®−îc tuyÓn chän in trong nh÷ng nhµ v¨n 8x mang mét diÖn m¹o riªng tËp s¸ch nhiÒu t¸c gi¶ nh−: TruyÖn khiÕn cho giíi phª b×nh v¨n häc, ®éc gi¶ ng¾n 8x (NXB Héi Nhµ v¨n, 2006), §éc kh«ng khái ngì ngµng, bèi rèi bëi tho¹i trªn th¸p nhµ thê (NXB Héi Nhµ nh÷ng c¸i míi, c¸i l¹, bëi nh÷ng quan v¨n, 2007), Vò ®iÖu th©n gÇy (NXB TrÎ, niÖm rÊt kh¸c víi cha anh cña mét thÕ 2007), TruyÖn ng¾n 198x (NXB Héi Nhµ hÖ cßn rÊt trÎ. v¨n, 2008)... hay nh÷ng tËp s¸ch cña Tªn gäi 198x kh«ng ®¬n gi¶n chØ tõng t¸c gi¶ nh− Ngäc CÇm D−¬ng, nh÷ng ng−êi cã n¨m sinh tõ 1980 ®Õn NguyÔn Quúnh Trang... Nh−ng m«i 1989. Kh¸i niÖm nµy cßn mang thªm tr−êng ho¹t ®éng chñ yÕu cña nh÷ng nÐt nghÜa lµ mét thÕ hÖ trÎ, ®«ng ®¶o, c©y bót trÎ nµy vÉn lµ m¹ng Internet. næi tréi, n¨ng ®éng, t¸o b¹o, d¸m nghÜ, Trªn c¸c blog, c¸c trang web, ta thÊy d¸m nãi, d¸m lµm. Hä cßn mang nh÷ng truyÖn ng¾n cña hä xuÊt hiÖn mét c¸ch nÐt t©m lÝ riªng nh− kh¸t väng ®−îc å ¹t, hä s«i næi luËn bµn vÒ v¨n ch−¬ng, thµnh thùc, ®−îc sèng nh− chÝnh b¶n hä x«ng x¸o dÞch thuËt, biªn tËp, pháng th©n m×nh mong muèn, ®−îc kh¼ng vÊn... C¸c tªn tuæi næi bËt cã: Lynh ®Þnh c¸i t«i c¸ nh©n ®éc ®¸o duy nhÊt Bacardi, Tõ N÷ TriÖu V−¬ng, Ngäc CÇm cña m×nh. §ã lµ nh÷ng kh¸t väng hÕt D−¬ng, Ph¹m Ngäc L−¬ng, Tr−¬ng QuÕ søc chÝnh ®¸ng cña giíi trÎ khi con Chi, NguyÔn ThÞ CÈm, NguyÔn Quúnh ng−êi c¸ tÝnh ®−îc kh¼ng ®Þnh nh− mét Trang, C¸t Yªn, Yªn Khanh, Niª Thanh gi¸ trÞ. §ã lµ nhu cÇu ý thøc vÒ m×nh, Mai, Ph¹m Vò V¨n Khoa... x¸c ®Þnh chç ®øng cña m×nh tr−íc thÕ Kh«ng biÕt tõ bao giê ng−êi ta ®Æt giíi vµ trong c¸c quan hÖ x· héi, c¸ ra c¸i tªn thÕ hÖ 198x. ChØ biÕt r»ng khi cã c¸i tªn ®ã th× ta ®· thÊy thÕ hÖ 8x nh©n. Nh−ng nhiÒu khi ch¹m mÆt víi . NhËn bµi ngµy 04/5/2009. Söa ch÷a xong 29/6/2009. 55
  2. TruyÖn ng¾n 8x - lêi tuyªn ng«n cña mét thÕ hÖ, tr. 55-65 N. T. H. Thu hiÖn thùc ®Çy bÊt tr¾c, 198x l¹i dÔ mÊt 2. Nh÷ng truyÖn ng¾n 8x bªn c¹nh ®i c¶m gi¸c b×nh yªn, th¨ng b»ng mµ phÇn “non nít, vông d¹i” [2] nhiÒu khi thay vµo ®ã lµ nçi hoang mang, ©u lo, l¹i tá ra dµy d¹n, tr¶i nghiÖm, hiÓu biÕt sím −u t− vÒ nh©n thÕ. Nh×n ë mét vÒ cuéc ®êi, nh©n thÕ, vÒ nh÷ng quy ph−¬ng diÖn nµo ®ã ta thÊy thÕ hÖ 8x luËt s¸ng t¹o v¨n ch−¬ng vµ kÜ thuËt h«m nay cã g× gÇn gòi víi c¸c nhµ Th¬ ng«n tõ. V¨n 8x nhiÒu khi u ¸m h¬n Míi nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kØ tr−íc. cuéc ®êi thùc. Hä tù giµy vß, ®au ®ín, Còng ph¶i nãi thªm lµ chuyÖn v¨n ngì nh− lµ tuyÖt ®−êng sèng, hÕt ®−êng ch−¬ng ®©u ph¶i lµ chuyÖn cña tuæi t¸c, yªu. “Nh÷ng c©u v¨n cè t×nh c¾t côt, c¾t thÕ hÖ. Kh«ng thÓ nãi v¨n ch−¬ng cña rêi, muèn t¹o nhÞp ®iÖu hôt hÉng, hao c©y bót trÎ non kÐm h¬n, hay ng−îc l¹i, hôt, dån dËp, gÊp g¸p, khiÕn ®äc theo cã nhiÒu gi¸ trÞ h¬n v¨n ch−¬ng cña cha nhÞp v¨n mµ ph¶i thë dån, thë dèc” [4]. anh ®i tr−íc. Mu«n ®êi vÉn vËy, gi¸ trÞ T«i thÊy ë ®ã mét sù nç lùc. Hä ph¶i cña v¨n ch−¬ng kh«ng phô thuéc vµo gång m×nh lªn ®Ó göi nh÷ng c¶m xóc tuæi cña nhµ v¨n mµ phô thuéc vµo vµo trong con ch÷, ®Ó t×m ra mét h×nh chÝnh b¶n th©n nã. ThÕ nh−ng kh«ng thøc ng«n tõ phï hîp, Ên t−îng. Hay thÓ phñ nhËn mét ®iÒu r»ng c¸c t¸c nãi nh− nhµ phª b×nh Ph¹m Xu©n phÈm v¨n häc th−êng mang h×nh hµi, Nguyªn “trong v¨n 8x phÇn nhiÒu chØ d¸ng dÊp, nh÷ng nÐt t©m lÝ, nh÷ng suy míi lµ lµm d¸ng” [4]. Nh−ng kh«ng c¸i nghÜ chung cña mét thÕ hÖ. ChÝnh sù g× lµ kh«ng cã nguyªn nh©n cña nã. C¸c kh¸c biÖt vÒ thêi ®¹i, vÒ hoµn c¶nh sèng c©y bót 8x muèn ®−a ®Õn mét sù ¸m ®· t¹o ra nh÷ng l»n ranh t©m lÝ, suy ¶nh, muèn gieo nh÷ng Ên t−îng khã nghÜ, ý thøc gi÷a c¸c líp tuæi. Nã sÏ in quªn ®èi víi ng−êi ®äc, muèn bøt ph¸ dÊu vµo trong v¨n ch−¬ng - mét yÕu tè trªn con ®−êng s¸ng t¹o v¨n ch−¬ng. cña v¨n ho¸ vèn rÊt mÉn c¶m víi sù ®æi Môc ®Ých cña hä lµ muèn ®èi tho¹i. §èi thay cña thêi ®¹i, cña con ng−êi. Ta cã tho¹i víi thêi ®¹i r»ng 8x kh«ng ph¶i thÕ hÖ c¸c nhµ Th¬ Míi, c¸c nhµ th¬ lín chØ cã tËn h−ëng nh÷ng −u ®·i cña cuéc lªn trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, sèng míi mµ hä ®ang ph¶i ®èi mÆt víi chèng MÜ, nh÷ng nhµ v¨n tr−ëng thµnh nh÷ng bÊt tr¾c, khã kh¨n gi÷a mét thÕ sau ®æi míi... Vµ mçi thÕ hÖ nh− thÕ l¹i kØ hoµi nghi vµ thiÕu niÒm tin. §èi t¹o ra mét tËp hîp c¸c t¸c phÈm mang tho¹i víi ng−êi ®i tr−íc r»ng 8x muèn ®Æc tr−ng cña thÕ hÖ m×nh. §iÒu nµy l¹i tho¸t khái c¸i bãng cña hä, 8x muèn cµng ®óng ®èi víi 8x, trong thêi ®iÓm kh¼ng ®Þnh m×nh b»ng con ®−êng riªng hiÖn t¹i, rÊt trÎ, rÊt n¨ng ®éng, t¸o b¹o, kh«ng gièng ai. vµ cã thÓ nãi rÊt ®éc ®¸o. Mçi c¸ nh©n 2.1. Qua truyÖn ng¾n 8x, ta hiÓu lµ mét c¸ tÝnh kh«ng lÆp l¹i, tËp hîp víi ®−îc quan niÖm, c¸ch nh×n ®êi cña mçi nhau thµnh mét thÕ hÖ 8x ®· ®−îc x· c¸ nh©n 8x còng nh− c¸ch ph¶n øng cña héi nhËn diÖn. Nh÷ng c©y bót trÎ nµy 8x ®èi víi hiÖn thùc ®ã. C¸ch nh×n ®êi ®ang muèn t¹o ra mét sù thay ®æi trong cña 8x chñ yÕu lµ c¸ch nh×n ®èi víi hµnh tr×nh ph¸t triÓn cña v¨n häc ViÖt nh÷ng ng−êi cïng thÕ hÖ, lÊy c¸i t«i Nam, muèn kh¼ng ®Þnh c¸ tÝnh, chç lµm trung t©m. Qu¸ tr×nh viÕt v¨n ®øng cña m×nh trªn lÜnh vùc v¨n chÝnh lµ qu¸ tr×nh 8x tù “gi¶i tr×nh” ch−¬ng, ®ång thêi l¹i muèn m−în v¨n chÝnh m×nh, tù kh¸m ph¸ b¶n thÓ. Bëi thÕ, v¨n 8x Ýt quan t©m ®Õn qu¸ khø, ch−¬ng ®Ó nãi lªn t©m sù, nh÷ng trë còng rÊt Ýt nãi ®Õn t−¬ng lai. HiÖn thùc tr¨n cña m×nh, cña thÕ hÖ m×nh. 56
  3. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 trong c¸c s¸ng t¸c chñ yÕu ë th× hiÖn cña tËp TruyÖn ng¾n 198x, ta ®· bÞ l¹c t¹i, trµn ®Çy h¬i thë cña kh«ng gian, lèi vµo mét mí hçn ®én, vôn vì, kh«ng thêi gian, cña cuéc sèng ®ang diÔn ra kÕt nèi, kh«ng liÒn m¹ch, kh«ng ¨n xung quanh ta. Bëi lÏ hä cßn rÊt trÎ, khíp víi nhau. Con ng−êi bøc bèi gi÷a ®ang sèng ë th× hiÖn t¹i, ®ang ®äc ë th× phè x¸. Ng−êi ho¸ thµnh heo, heo chÝnh hiÖn t¹i, ®ang viÕt ë th× hiÖn t¹i. 8x lµ ng−êi. ¶ ®iÕm bÞ xo¸ mÆt. Ng−êi vî còng kh«ng quan t©m nhiÒu ®Õn nh÷ng thiÕu chung thuû. Godot ch−a ®Õn... §ã chuyÖn lín lao nh− v¨n häc §«ng T©y chÝnh lµ nh÷ng m¶nh vì hiÖn thùc mµ kim cæ vÉn th−êng bµn ®Õn nh−: vÊn ®Ò con ng−êi kh«ng thÓ biÕt tr−íc, kh«ng chÝnh trÞ, giai cÊp (hoµ b×nh, chiÕn thÓ hiÓu hÕt ®−îc t¸c gi¶ ch¾p nèi l¹i, lµ tranh, vò khÝ h¹t nh©n, hËu qu¶ cña nh÷ng m¶ng hiÖn thùc ®en tèi chÊt ®Çy chiÕn tranh, m©u thuÉn giai cÊp, tiÕn xó Õ khiÕn con ng−êi ph¶i n«n, muèn bé x· héi...), nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh th¶i ra cho hÕt, cho kiÖt. TruyÖn ng¾n nh©n sinh, nh©n lo¹i (nh− ®i t×m lÝ më ®Çu nh− lµ mét dù b¸o cho kh«ng t−ëng sèng, sè phËn con ng−êi, vÊn ®Ò khÝ cña toµn tËp truyÖn. Rçng [8] cña nh©n phÈm, nh©n c¸ch, g¸nh nÆng, Tõ N÷ TriÖu V−¬ng, Trèng tr¶i vµ réng tr¸ch nhiÖm cña loµi ng−êi...). HiÖn qu¸ chõng [8] cña Lª NguyÖt Minh, Bªn thùc phæ biÕn ®−îc c¸c nhµ v¨n trÎ lùa kia giÊc m¬ mµu h¹t dÎ [8] cña NguyÔn chän lµ chuyÖn sinh ho¹t gÇn gòi, Quúnh Trang ®Òu lµ nh÷ng chuyÖn t×nh nh÷ng c¶m gi¸c, nh÷ng niÒm vui, nçi dang dë, ®−a nh©n vËt ®Õn bÕ t¾c, thËm buån, nh÷ng bi kÞch, nçi ®au cña chÝnh chÝ lµ c¸i chÕt. Nh÷ng cuéc chia tay cña b¶n th©n hä, cña nh÷ng ng−êi xung tuæi trÎ [6] cña C¸t Yªn kÓ vÒ ba mèi quanh mµ h»ng ngµy hä ®−îc chøng t×nh cña ba c« g¸i lµ du häc sinh trªn kiÕn. §ã cã thÓ lµ chuyÖn b¹n bÌ, t×nh yªu, t×nh dôc, gia ®×nh... Cã khi hä ®Ó ®Êt Ên §é. Ba mèi t×nh ®i theo ba con m¾t tíi nh÷ng sè phËn bÐ nhá xung ®−êng kh¸c nhau nh−ng l¹i ®Òu ®i ®Õn quanh. Nh÷ng c©u chuyÖn Êy ®−îc viÕt ®iÓm kÕt thóc lµ tan vì vµ g©y ®au khæ nªn tõ chÝnh kinh nghiÖm cña 8x. Bëi cho ng−êi trong cuéc. Trªn m¶ng ®Ò tµi thÕ nã thÓ hiÖn c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh kh¸c, truyÖn ng¾n Tre rõng [8] cña gi¸ riªng cña 8x ®èi víi cuéc ®êi. Ngay Lynh Barcadi lµm cho ta t¸i tª bëi tõ c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ nµy mµ ta nh÷ng sè phËn hoang d¹i nh− tre rõng, ®· thÊy ®−îc phÇn nµo th¸i ®é, c¸ch bëi t×nh th−¬ng cña ng−êi chÞ giµnh cho ph¶n øng ®èi víi hiÖn thùc cña 8x. ®øa em m×nh mµ kh«ng cÇn biÕt ®Õn 2.1.1. ë c¸c møc ®é kh¸c nhau, cuéc nhôc nh»n, kh«ng cÇn biÕt ®Õn nh÷ng sèng hiÖn h×nh trong c¸c s¸ng t¸c cña ®iÒu cÊm kÞ, kh«ng cÇn biÕt ®Õn ®¹o lý. 8x ®Çy ®en tèi, bÊt tr¾c, ®æ vì, kh«ng Ng−êi chÞ ®· cho em tÊt c¶, kh«ng b¸n trän vÑn. Mét c¸i nh×n u ¸m bao trïm th©n nh−ng ®· lÊy th©n x¸c cña chÝnh lªn hÇu hÕt c¸c c©u chuyÖn ®−îc kÓ. ë m×nh ®Ó lµm ph−¬ng tiÖn t¹o h¹nh phóc ®©u, ta còng b¾t gÆp nh÷ng c¶nh chia cho em. NguyÔn ThÞ CÈm khiÕn ng−êi tay, li biÖt, bÊt h¹nh. ë ®©u ta còng ®äc bÞ ¸m ¶nh bëi sù ra ®i ®ét ngét cña ng−êi chÞ g¸i (§i vµo mét ngµy kh«ng thÊy buån, thÊy nh÷ng nçi ®au ®ín rØ b¸o tr−íc [9]). Ph¹m Ngäc L−¬ng l¹i m¸u, nh÷ng qu»n qu¹i, rªn xiÕt. Kh«ng h−íng ngßi bót ®Õn bÊt h¹nh cña nh÷ng cã con ng−êi hoµn h¶o, kh«ng cã h¹nh kiÕp ng−êi nhá nhoi bÞ cuéc ®êi vïi dËp phóc dµi l©u. §äc Gi¨ng m¾c [9] cña (C¸t hoang, Xãm bê m−¬ng [6]). §Õn Ph¹m Vò V¨n Khoa, t¸c phÈm ®Çu tiªn 57
  4. TruyÖn ng¾n 8x - lêi tuyªn ng«n cña mét thÕ hÖ, tr. 55-65 N. T. H. Thu con mÌo còng bá em mµ ®i [9] cña Li Linh t×m ®−îc h¹nh phóc bªn ng−êi chång cña m×nh nh−ng c« vÉn c¶m thÊy Liªn l¹i mang nh÷ng dù c¶m, lo l¾ng vÒ anh kh«ng hiÓu c« vµ h¹nh phóc kh«ng mét ngµy h¹nh phóc sÏ ra ®i. Con ng−êi thÓ nµo trän vÑn v× c« ch¼ng bao giê ®ñ d−êng nh− bÊt lùc, kh«ng thÓ nÝu kÐo, tr−ëng thµnh ®Ó lµm mÑ (Trøng luéc vµ gi÷ h¹nh phóc cho m×nh. Trong mét cµ phª)... C¸i nh×n hiÖn thùc ®Çy bi truyÖn ng¾n cña Ngäc CÇm D−¬ng, quan, hoµi nghi lµ c¸i nh×n chñ ®¹o h×nh ¶nh cña ng−êi hïng còng kh«ng xuyªn suèt næi bËt trong truyÖn ng¾n thÓ trän vÑn, “ng−êi hïng kh«ng ®¬n 8x. gi¶n chØ lµ mét ng−êi hïng” [1, 64] mµ §øng tr−íc hiÖn thùc d−êng nh− chØ ®»ng sau h×nh ¶nh ®Ñp ®Ï t−ëng nh− cã nh÷ng bÊt h¹nh, khæ ®au vµ kh«ng kh«ng t× vÕt mµ ng−êi ®êi hÕt lêi ca bao giê trän vÑn ®ã c¸c nh©n vËt cña 8x ngîi, ng−ìng mé ®ã lµ con ng−êi rÊt ®çi ®· lµm g×, hay c¸c 8x ®· cã ph¶n øng ®êi th−êng... nh− thÕ nµo? (ë ®©y t«i kh«ng muèn Nãi hiÖn thùc ®−îc ph¶n ¸nh trong ®ång nhÊt nh©n vËt trong c¸c truyÖn truyÖn ng¾n 8x lµ hiÖn thùc ®æ vì, ®Çy ng¾n víi t¸c gi¶ cña nã nh−ng nh− ®· bÊt tr¾c, ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa 8x nãi ë trªn c¸ch nh×n ®êi cña 8x chñ yÕu kh«ng ®Ò cËp ®Õn nh÷ng h¹nh phóc, lµ c¸ch nh×n ®èi víi nh÷ng ng−êi cïng nh÷ng phót b×nh yªn trong cuéc sèng. thÕ hÖ, lÊy c¸i t«i lµm trung t©m, qu¸ Víi t©m hån trÎ trung, ë løa tuæi ®ang tr×nh viÕt v¨n chÝnh lµ qu¸ tr×nh 8x tù yªu, 8x kh«ng thÓ quªn, cµng kh«ng thÓ “gi¶i tr×nh” chÝnh m×nh, tù kh¸m ph¸ kh«ng viÕt vÒ h¹nh phóc, niÒm vui. b¶n thÓ cho nªn sù ph¶n øng cña c¸c Nh÷ng trang viÕt ®Çy chÊt th¬ kÓ vÒ kØ nh©n vËt tr−íc hiÖn thùc cho ta thÊy niÖm tuæi th¬ trong Bôi phè [9] cña Yªn mét c¸ch râ rµng nhÊt th¸i ®é, lèi sèng Khanh, trong §i vµo mét ngµy kh«ng cña 8x hiÖn nay). Nh©n vËt trong b¸o tr−íc [8] cña NguyÔn ThÞ CÈm... truyÖn ng¾n 8x nh×n chung hµnh xö kh«ng ph¶i lµ h¹nh phóc sao? ThÕ theo hai xu h−íng: nh−ng nh÷ng trang viÕt nh− thÕ rÊt Xu h−íng thø nhÊt lµ gi÷a cuéc ®êi hiÕm hoi trong truyÖn ng¾n 8x. H¹nh ®en tèi, nh©n vËt c¶m thÊy c« ®¬n, l¹c phóc, b×nh yªn trong c¸c trang viÕt cña lâng nh−ng vÉn kh«ng ngõng ®i kiÕm hä thËt ng¾n ngñi, chØ tån t¹i trong t×m h¹nh phóc dï biÕt h¹nh phóc rÊt kho¶nh kh¾c, trong gi©y phót, chØ mong mong manh. Hµnh tr×nh kiÕm t×m h¹nh manh nh− bãng tuyÕt (tªn mét truyÖn phóc cña nh©n vËt Ninh trong Trèng ng¾n cña Ngäc CÇm D−¬ng) råi sÏ bÞ tr¶i vµ réng qu¸ chõng b¾t ®Çu tõ mét hiÖn thùc ®en tèi vïi dËp. CËu bÐ th¬ ®iÒu −íc: “Ninh ra ®øng ngoµi cöa sæ, ng©y, trong trÎo bªn con cµo cµo tÝa vµ ao −íc gi¸ mµ cã mét t×nh yªu, cã mét ai lêi høa “sÏ trë vÒ” còng ®· lÊm lem bôi ®Êy yªu m×nh, ch¾c m×nh sÏ biÕt c¸ch ®êi (Bôi phè). H¹nh phóc cña hai chÞ ph¶i b¾t ®Çu cuéc sèng nh− thÕ nµo”. em ngµy th¬ bÐ còng kh«ng cßn bëi §ã kh«ng chØ lµ ®iÒu −íc cña riªng Ninh ng−êi chÞ ®· ra ®i m·i m·i (§i vµo mét mµ cßn lµ ®iÒu −íc cña c¸c nh©n vËt ngµy kh«ng b¸o tr−íc). Dï gia ®×nh ®· Hoa, Hång trong truyÖn vµ còng lµ ®iÒu ®−îc hµn g¾n nh−ng vÕt th−¬ng lßng −íc cña nhiÒu 8x. Nh©n vËt t«i trong trong mçi ng−êi vÉn kh«ng thÓ liÒn Ngµy chñ nhËt [7] vÉn “chê ®îi ngµy miÖng, trong giÊc m¬ cña ®øa trÎ vÉn lµ mai”. Thuý trong Bôi phè kh«ng dõng ng«i nhµ sôp ®æ vµ ®èng g¹ch vôn ngæn l¹i ë m¬ −íc mµ t×m vÒ víi th«n quª, víi ngang (Kho¶ng tr¾ng ngµy x−a t«i). 58
  5. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 mïi th¬m ngät ngµo cña ®ång ruéng, bá tr«ng ngãng nh÷ng ng−êi ®µn «ng tõng l¹i ®»ng sau “thµnh phè lïi dÇn, lïi dÇn tr¶i lÊp ®Çy t©m hån ®Ó kh«ng cßn lç trong bôi phñ”. ChuyÕn tµu ngµo ng¹t hæng, kh«ng cßn trèng rçng, tÎ nh¹t! h−¬ng ®ång néi ®−a Thuý trë vÒ víi quª B»ng giäng v¨n tr÷ t×nh, cã phÇn nhÑ h−¬ng chÝnh lµ chuyÕn tµu mang c« ®Õn nhµng h¬n, t¸c gi¶ NguyÔn Quúnh víi h¹nh phóc, sù b×nh yªn. Cuéc kiÕm Trang víi Bªn kia giÊc m¬ mµu h¹t dÎ t×m mét ¶o ¶nh, kiÕm t×m “mét buæi tèi còng miªu t¶ sù thÊt väng ®Õn tuyÖt h¬n mét n¨m nay vµ cã lÏ vÉn sÏ t×m väng cña mét c« g¸i thÊt t×nh. D−êng kiÕm c¶ cuéc ®êi” cña chµng trai trong nh− c« kh«ng lµm g× ®Ó c−ìng l¹i, ®Ó Bãng tuyÕt còng chÝnh lµ kiÕm t×m sù vùc m×nh lªn mµ chØ lu«n −íc “gi¸ cã trän vÑn, chÊt lÝ t−ëng, câi b×nh yªn. thÓ bu«ng l¬i tay l¸i. N»m gôc gi÷a Hay mét chµng trai kh¸c ®· v−ît qua ®−êng. §õng dËy n÷a. §õng dËy”. Vµ c« ®· chän lèi tho¸t cho cuéc t×nh kh«ng nh©n s− [9] trong truþªn ng¾n cña nh− ý muèn cña m×nh lµ c¸i chÕt, chÊm Hoµng Thuú Linh còng chÝnh lµ sù v−ît døt cuéc ®êi. Mét c« g¸i kh¸c ®iªn v× qua nh÷ng thö th¸ch, trë ng¹i, v−ît qua thÊt t×nh xuÊt hiÖn ë cuèi truyÖn còng c¸i t«i Ých kØ ®Ó ®−îc yªu th−¬ng thùc lµ mét trong nh÷ng d¹ng sèng bÕ t¾c, sù, ®Ó cã cuéc sèng ®Ñp ®Ï h¬n. ®Çu hµng tr−íc nh÷ng ®au khæ, thÊt Xu h−íng thø hai lµ khi ph¶i ch¹m väng trong cuéc sèng cña 8x. mÆt víi nh÷ng bÊt tr¾c cña cuéc sèng, Nh÷ng 8x ®ang hoang mang, bèi c¸c nh©n vËt hoµi nghi, trë nªn bÕ t¾c rèi, c¶m thÊy bÕ t¾c tr−íc cuéc sèng. vµ cã nh÷ng ph¶n øng tiªu cùc, ph¸ Nh−ng sÏ kh«ng cã g× ®¸ng nãi nÕu ®©y ph¸ch, muèn næi lo¹n. Trèng tr¶i vµ kh«ng ph¶i lµ trang v¨n cña nh÷ng con réng qu¸ chõng lµ mét trong nh÷ng ng−êi cßn rÊt trÎ, nh÷ng ng−êi ®ang ë tr¹ng th¸i sèng cña 8x khi thiÕu t×nh ®é tuæi hai m−¬i - ®é tuæi ®¸ng lÏ ra lµ yªu, thiÕu c«ng viÖc nh− ý muèn, nghÜa t−¬i ®Ñp nhÊt cña mét ®êi ng−êi. Nh÷ng lµ cuéc sèng thiÕu trän vÑn. Nh©n vËt trang v¨n 8x nhuèm mµu u ¸m cña “em” trong mét truyÖn ng¾n cña Tõ N÷ nh÷ng suy t−, nhuèm mµu buån b· cña TriÖu V−¬ng l¹i lu«n ë trong tr¹ng th¸i nh÷ng c©u chuyÖn kh«ng cã hËu. §äc rçng. T×nh yªu ®¬n ph−¬ng, kh«ng bao v¨n 8x sao thÊy mÖt mái, b· bêi. Hä ®· giê ®−îc ®¸p l¹i ®èi víi ng−êi ®µn «ng ®¸nh mÊt sù t−¬i non trªn nh÷ng trang ®· cã vî khiÕn c« trë nªn tuyÖt väng, viÕt. “Sù t−¬i non ë ®©y kh«ng cã nghÜa ®iªn cuång, hoµn toµn bu«ng th¶. Khãc lµ sù non nít, mµ ®iÒu hÇu hÕt c¸c c©y lãc, ®Ëp ph¸, ®èt nhËt kÝ, nh¶y móa bót nµy cßn thiÕu lµ thiÕu mét c¸i nh×n truy hoan d−íi trêi m−a, dÇm m×nh t−¬i míi vµo hiÖn thùc mçi ngµy” (Toµn trong r−îu, trong khãi thuèc ®èi víi c« NguyÔn). Hä buån b· ngay gi÷a thêi vÉn ch−a ®ñ ®Ó gi¶i to¶ nh÷ng bøc xóc tuæi trÎ t−¬i ®Ñp. Vµ trong cuéc sèng ®ã, cña t×nh yªu ®¬n ph−¬ng. §Ó tho¶ m·n ta thÊy nh÷ng ph¶n øng tÝch cùc th× Ýt, kh¸t thÌm ng−êi ®µn «ng trong méng tiªu cùc th× nhiÒu. LiÖu 8x cã c−êng hay ®Ó ch¹y trèn cuéc t×nh tuyÖt väng ®iÖu nçi ®au khæ cña hä lªn kh«ng? Nhµ Êy, c« l¨n x¶, chung ®ông víi nh÷ng phª b×nh Ph¹m Xu©n Nguyªn ®· gi¶i ng−êi ®µn «ng kh¸c. Kh«ng chØ cã c« mµ thÝch “còng dÔ hiÓu lµ khi ng−êi ta cßn ng−êi b¹n Cong Cín cña c« còng m¶i trÎ, mét sù thÊt väng, thÊt b¹i, thÊt mª ch¹y theo c¬n ®au khæ v× t×nh ®Çy t×nh, tuy chØ nhá nhoi nh−ng ®· lµ c¶ sù th¸c lo¹n. Nh÷ng c« g¸i sèng trong mét u ¸m, ®en tèi, ngì lµ tuyÖt ®−êng sèng, “mí lÝ thuyÕt sÆc mïi n−íc tiÓu”, chØ 59
  6. TruyÖn ng¾n 8x - lêi tuyªn ng«n cña mét thÕ hÖ, tr. 55-65 N. T. H. Thu hÕt ®−êng yªu” [4]. Hay nh− chÝnh mét nh÷ng thang gi¸ trÞ ®Ó ®o l−êng phÈm nhµ v¨n 8x, Ph¹m Ngäc L−¬ng còng ®· chÊt cña con ng−êi, kh«ng ®−îc vÏ s½n nãi: “Khi ng−êi ta cßn trÎ, ng−êi ta ch−a mét con ®−êng, kh«ng cã nh÷ng “c«ng ®ñ tr¶i nghiÖm, ch−a tiªu nhiÒu thêi thøc” vÒ hµnh ®éng ®óng. Hä hÕt chç gian vµo sù sèng, nªn v¨n 8x míi ng«ng bÊu vÝu. Kh«ng cßn hÖ ®o l−êng cã s½n cuång t−ëng t−îng... V¨n 8x u ¸m, hä ®Ó hä nhËn diÖn m×nh, 8x ph¶i tù lµm kh«ng cã niÒm tin vµo cuéc sèng nµy, viÖc ®ã trong t− c¸ch Ng−êi S¸ng T¹o thÊy c¸i g× còng cè bãc trÇn líp vá ®en (ch÷ cña Nietzches) víi tÊt c¶ lßng can ra... T«i chØ muèn nhÊn m¹nh r»ng nÕu ®¶m vµ sù phËp phång chê ®îi ®iÒu g× cho sù tr¶i nghiÖm cña hä lµ gi¶, th× c¸i sÏ x¶y ra ë cuèi con ®−êng. 8X ph¶i tù sù u ¸m ®ã ®«i khi còng lµ gi¶” [2]. Tuæi x¸c ®Þnh con ®−êng cho m×nh. Qu¸ trÎ lu«n cã sù hoang mang vµ nh÷ng tr×nh sèng lµ qu¸ tr×nh thö - sai. Gi÷a gãc tèi trong t©m hån, dï trong cuéc hiÖn thùc ®a diÖn, gi÷a thÕ giíi cña con sèng, hä lµ nh÷ng ng−êi trÎ trung vµ ng−êi ®a trÞ, cuéc nhËn ®−êng khiÕn 8X ®Çy nhiÖt huyÕt. Nh− vËy sù h¹n chÕ vÒ rÊt dÔ hoang mang, ©u lo vµ c¶m thÊy ®é tuæi chÝnh lµ mét trong nh÷ng bÊt an, b¬ v¬, l¹c loµi tr−íc sù phøc t¹p nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸ch nghÜ, th¸i cña cuéc sèng. Trong hoµn c¶nh ®ã, 8x ®é, lèi sèng ë trªn cña 8x. §ã lµ nguyªn chØ cßn biÕt bÊu vÝu vµo c¸i t«i b¶n thÓ, nh©n chñ quan. ®Ó sèng, ®Ó tån t¹i. §©y còng chÝnh lµ Nãi ®Õn ®©y chóng ta l¹i kh«ng thÓ nÐt t©m lÝ cña c¸c nhµ Th¬ Míi ë n−íc kh«ng bµn ®Õn nguyªn nh©n kh¸ch ta trong nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kØ XX. quan ®Õn tõ ®êi sèng x· héi. Cuéc sèng Khi cuéc sèng xung quanh kh«ng cßn g× ngµy cµng phøc t¹p. C¸c thang gi¸ trÞ, ®¸ng tin cËy, 8x vµ c¸c nhµ Th¬ Míi ®Òu c¸c chuÈn mùc cò cña truyÒn thèng xem c¸i t«i c¸ nh©n lµ thø duy nhÊt cßn t−ëng nh− bÒn v÷ng còng bÞ ®¶o lén, l¹i ®Ó dùa dÉm. Nh−ng kh¸c víi c¸c nhµ cÇn ph¶i nhËn thøc l¹i. Gi÷a sù hçn Th¬ Míi, 8x võa bÊu vÝu, võa tin vµo c¸i dung cña v« vµn nh÷ng nguån th«ng tin t«i l¹i võa hoang mang, võa kh«ng tin ®a chiÒu, 8X b»ng vèn hiÓu biÕt, b»ng t−ëng vµ chèi bá tÊt c¶, kÓ c¶ c¸i t«i b¶n kinh nghiÖm ch−a dµy dÆn cña b¶n thÓ cña chÝnh m×nh. RÊt tù tin vµo b¶n th©n buéc ph¶i lùa chän, ph©n biÖt ®©u th©n nh−ng còng rÊt dÔ hoµi nghi vµ lµ ®óng, ®©u lµ sai, ®©u lµ con ®−êng ®i mÊt niÒm tin. ChÝnh v× thÕ mµu s¾c ®en cña m×nh. Cã thÓ nãi cuéc nhËn ®−êng, tèi l¹i cµng ®−îc t« ®Ëm trong c¸c s¸ng t×m ®−êng nµy lµ khã kh¨n lín nhÊt mµ t¸c cña 8x. nh÷ng 8x ph¶i ®èi mÆt trong thêi ®¹i 2.1.2. Gãc nh×n thø hai còng th−êng míi. ThÕ hÖ cha anh dï ph¶i sèng trong thÊy trong truyÖn ng¾n 8x ®ã lµ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt cña chiÕn tranh, thùc ®−îc nh×n nhËn víi tÊt c¶ sù quen thiÕu thèn ®ñ bÒ vÒ vËt chÊt nh−ng t− nhµm, ®¬n ®iÖu, gi¶ t¹o, bã buéc con t−ëng cña hä lu«n ®−îc ®Þnh h−íng rÊt ng−êi. Trong truyÖn ng¾n 8x, con ng−êi râ rµng. Nh÷ng m« h×nh con ng−êi tèt, nh− bÞ ch×m ngËp trong thÕ giíi ®å vËt, con ng−êi lý t−ëng ®−îc x©y dùng. Kh¸c trong nh÷ng quy luËt tù nhiªn vµ x· víi cha anh m×nh, 8x tr−ëng thµnh héi, trong sù rµng buéc cña nh÷ng mèi trong mét thÕ giíi mµ mäi ¶o t−ëng ®· quan hÖ h»ng ngµy, trong nh÷ng khu«n bÞ gét röa s¹ch sÏ. Hä kh«ng cßn ®−îc khæ, chuÈn mùc do con ng−êi t¹o ra. §ã lµ nh÷ng sîi d©y v« h×nh nh−ng rÊt bÒn cung cÊp mét mÉu ng−êi lý t−ëng, ch¾c trãi buéc c¸ tÝnh cña con ng−êi. kh«ng ®−îc cung cÊp nh÷ng chuÈn mùc, 60
  7. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 Trong khu«n khæ chËt hÑp cña nh÷ng c¸i g× sÏ x¶y ra nh»m ®−a ®Õn mét sù quy −íc ngÇm, con ng−êi ph¶i gß m×nh thay ®æi nµo ®ã nh−ng v« väng. Ta thÊy theo nã mµ ®¸nh mÊt chÝnh m×nh. C¸c nh©n vËt hoµn toµn bÊt lùc vµ tuyÖt nh©n vËt trong truyÖn ng¾n cña c¸c nhµ väng gi÷a cuéc sèng nhµm ch¸n, v« vÞ. v¨n 8x lu«n muèn tho¸t ra khái nh÷ng Khung cöa sæ [1] cña Ngäc CÇm rµng buéc, v−ît lªn nh÷ng sù nhµm D−¬ng còng ®−îc viÕt víi gãc nh×n cuéc ch¸n, cò kü, ®¬n ®iÖu ®ã ®Ó ®−îc sèng tù sèng ®ã. Nh©n vËt tù hái m×nh: “BiÕt do, sèng cã ý nghÜa nh− chÝnh b¶n th©n bao giê míi thÊy mét ngµy kh¸c nh÷ng m×nh mong muèn. ngµy cßn l¹i”. C©u hái nµy kh«ng chØ Gi¨ng m¾c cña Ph¹m Vò V¨n Khoa xuÊt hiÖn mét lÇn mµ ta cßn b¾t gÆp nã cã mµu s¾c cña kÞch phi lÝ ®· diÔn t¶ nhiÒu lÇn kh¸c trong truyÖn ng¾n cña mét c¸ch ¸m ¶nh nh÷ng bøc bèi cña con 8x. Ng−êi bÖnh nh©n t©m thÇn trong ng−êi trong thÕ giíi chËt hÑp vµ quen t¸c phÈm hÇu nh− mÊt hÕt ý thøc, “t«i nhµm. T¸c gi¶ sö dông nhiÒu chi tiÕt kh«ng biÕt t«i lµ ai... T«i ë chç giµnh mang tÝnh biÓu t−îng lÆp ®i lÆp l¹i ®Ó cho m×nh, ®Ó nghÜ cho ra xem t«i lµ ai”. thÓ hiÖn sù nhµm ch¸n cña cuéc sèng: ChÝnh sù x©m nhËp cña m¸y mãc, kÜ “ë gãc ng· ba cña con ®−êng thø ba tõ thuËt hiÖn ®¹i vµo trong cuéc sèng ®· nhµ ®Õn c¬ quan, h¾n ®øng tr−íc x¶y ra lµm cho con ng−êi phô thuéc vµo nã mµ vµ s¾p ®Æt”, ba g−¬ng mÆt ®−îc miªu t¶, quªn mÊt nhiÒu ®iÒu, kÓ c¶ b¶n th©n “ba m−¬i ba khu«n mÆt kh«ng quen biÕt m×nh. “T«i kh«ng nhí c¨n phßng nµy sè lÇn l−ît bÞ v−ît qua. H¾n chØ v−ît ®−îc bao nhiªu, tÇng mÊy. Thang m¸y cò ba m−¬i ba mÆt ng−êi cho tíi lÇn ®Ìn ®á háng vµ mçi ngµy l¹i b¸o mét sè hiÖu kÕ tiÕp. ë ®ã, còng cã mét ng· ba, h¾n kh¸c... T«i kh«ng ph©n biÖt ®−îc c¶nh b−íc vµo x¶y ra vµ s¾p ®Æt”; lÆp l¹i kiÓu m¸y chiÕu hay khung c¶nh ngoµi cöa sæ cÊu tróc c©u vÒ c¸c hiÖn t−îng mang n÷a. T«i ®· xem v« tuyÕn qu¸ nhiÒu tÝnh tÊt yÕu: “®Ìn ®á th× ph¶i dõng l¹i nªn t−ëng t−îng ra toµn chuyÖn nh¶m vµ ph¶i dõng l¹i khi ®Ìn ®á”, “muèn vµo nhÝ”. D−êng nh− gi÷a thÕ giíi kÜ thuËt nhµ ph¶i më kho¸ vµ ph¶i më kho¸ míi vµ tiÖn nghi con ng−êi kh«ng cßn ph©n ®−îc vµo nhµ”; ng«i nhµ víi nh÷ng sinh biÖt ®−îc thùc, h−, thËt, gi¶ n÷a. ho¹t quen thuéc, nh÷ng con ng−êi quen Trong mét c©u chuyÖn kh¸c tªn lµ thuéc... Sù nhµm ch¸n ®ã khiÕn con Sèng [1], Ngäc CÇm D−¬ng l¹i thÓ hiÖn ng−êi ph¶i ph¸t ®iªn, ph¸t cuång, ®Õn quan niÖm cña m×nh nh− thÕ nµo lµ møc buån n«n. BÞ nh÷ng quy luËt, sù sèng. C©u chuyÖn rÊt gi¶n dÞ nh−ng nã s¾p ®Æt, bÞ thÕ giíi ®å vËt vµ tiÖn nghi nh− lêi c¶nh b¸o mµ t¸c gi¶ cña nã tõng vµ nh÷ng mèi quan hÖ x· héi tÊt yÕu tr¶ lêi pháng vÊn: “Tuæi trÎ mµ cø sèng rµng buéc, ®Ì nÐn mµ nhiÒu khi con m·i mét c¸ch nhµm ch¸n nh− vËy th× sÏ ng−êi ®¸nh mÊt b¶n th©n m×nh. Nh©n chÕt dÇn mßn ®i th«i”. Trªn ®−êng ray vËt kh«ng thÓ thÊy chÝnh m×nh trong suy nghÜ ®· ®−îc x· héi lËp tr×nh, con g−¬ng, “tÊm g−¬ng cø mï mê ®á èi’. §ã ng−êi trë nªn sèng l−êi nh¸c, ®¬n ®iÖu chÝnh lµ lóc nh©n vËt c¶m thÊy khñng vµ mê nh¹t ®i. ho¶ng khi xa l¹ víi chÝnh m×nh, khi Cuéc sèng nhµm ch¸n, ®¬n ®iÖu kh«ng cßn ®iÓm tùa. Nh©n vËt nµy vÉn ®ang lµm cho con ng−êi thui chét dÇn chê ®îi Godot nh−ng Godot ch−a ®Õn c¸ tÝnh. Vßng quay cè ®Þnh khã thay ®æi (c©u v¨n nµy lÆp l¹i t¸m lÇn trong ®ã kh«ng chØ do b¶n th©n mçi c¸ nh©n truyÖn ng¾n) nghÜa lµ vÉn chê ®îi mét lµm nªn mµ cßn do sù tï ®äng, tr× trÖ 61
  8. TruyÖn ng¾n 8x - lêi tuyªn ng«n cña mét thÕ hÖ, tr. 55-65 N. T. H. Thu cña cuéc sèng bªn ngoµi t¹o nªn. Hay nhiÒu lêi hay ý ®Ñp. Cung c¸ch lÞch sù chÝnh nh÷ng ¸p lùc bªn ngoµi, nçi sî khiªm nh−êng. Më lßng víi th−¬ng yªu. h·i bÞ lo¹i bá ®· khiÕn mçi c¸ nh©n Dï b¹n khi Êy chØ muèn x« ghÕ ®øng kh«ng d¸m bøt ph¸ ra khái vßng quay dËy, ®¹p ph¸ hÕt cèc, chÐn, ®Üa, chai, lä. ®ã. Do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau, do NÐm hoa t−¬i vµo nh÷ng khu«n mÆt gi¶ sù rµng buéc cña c¸c quy luËt vµ c¸c tr¸ ®èi diÖn. B¹n muèn chöi nçi kÖch mèi quan hÖ mµ con ng−êi ph¶i ®eo cho cìm cña loµi ng−êi. Muèn chöi chÝnh m×nh mét c¸i mÆt n¹, ph¶i s¾m cho m×nh. Nh−ng b¹n kh«ng thÓ. Bëi b¹n m×nh mét vai kÞch. Cã nh− thÕ míi hoµ ®ang lµ kÞch nh©n gi÷a s©n khÊu ®êi... nhËp ®−îc víi c¸c vai diÔn kh¸c trªn Sao kh«ng ph« bµy con ng−êi thùc cho nhau? T¹i sao? T¹i sao?”. Cuéc sèng víi s©n khÊu ®êi. Nh÷ng nhµ v¨n 8x ®· nhËn ra sù thËt ®¸ng th−¬ng Êy cña nh÷ng con ng−êi giÊu kÝn c¶m xóc cña loµi ng−êi. C¸c nh©n vËt trong truyÖn m×nh, kh«ng sèng thËt víi suy nghÜ cña b¶n th©n, bÊy l©u nay, chóng ta chÊp ng¾n 8x ®· ph¶n øng l¹i sù thËt ®ã nhËn nã nh− mét ®iÒu tÊt yÕu, nh− mét b»ng viÖc miªu t¶ nh÷ng vai kÞch cña chÝnh hä. Nh©n vËt x−ng em trong quy luËt th× b©y giê víi 8X sao qu¸ ®çi nhµm ch¸n, nÆng nÒ, bøc bèi ®Õn thÕ. truyÖn ng¾n Cßn g× ®©u, mïa ®«ng! [7] C¸c nh©n vËt trong truyÖn ng¾n 8x mçi s¸ng, khi b¾t ®Çu mét ngµy míi l¹i lu«n muèn bøt ph¸ khái cuéc sèng gi¶ “buéc lßng m×nh ph¶i soi g−¬ng nh×n dèi, nÆng nÒ ®ã. Hä muèn nh− b«ng Bå khu«n mÆt lóc nµo còng ñ dét khi mét c«ng anh [1] tho¸t khái rÔ vµ th©n c©y m×nh vµ tËp nh÷ng nô c−êi kh«ng gièng b¸m m·i vµo ®Êt ®Ó ®−îc nh− “giã bay nhau”. Nh©n vËt Nin trong truyÖn còng ®i mäi n¬i theo ý thÝch mµ ch¼ng cÇn lµ mét vai kÞch. ¸nh s¸ng ®Çu tiªn cña nghÜ g× dï biÕt r»ng bÊt k× lóc nµo bå ngµy míi võa räi ®Õn th× “Nin trë l¹i vÎ c«ng anh còng cã thÓ bÞ r¬i ng·”. Còng nghiªm nghÞ cña mét th»ng ®µn «ng nh− b«ng Anh th¶o muén [1] “khi trãt kho¸c lªn m×nh tÊm ¸o nhµ gi¸o, nh÷ng b«ng hoa kh¸c khÐp c¸nh ngñ kh¸c h¼n khu«n mÆt ®á lùng ham th× c« ¶ në bung ra mµ l¶ l¬i”, kh«ng sî muèn, th©n thÓ cuén trµo lªn cao trµo ph¶i tr¶ gi¸ cho c¸i “thãi ch¬i tréi” Êy dôc väng cïng tiÕng rªn kh¸t thÌm chØ ®Ó ®−îc to¶ ra “mét vÎ ®Ñp rùc rì, tham lam trong ®ªm. Em th−êng ngÊm quyÕn rò ®Õn ma qu¸i” trong mét ®ªm ngÇm tiÕc hé Nin. Sao Nin kh«ng theo duy nhÊt, c¸c nh©n vËt trong truyÖn ®iÖn ¶nh? Nin cã kh¶ n¨ng ®ãng kÞch ng¾n 8x th¸ch thøc víi tÊt c¶ nh÷ng thiªn tµi”. Cã sù gÆp gì vÒ ý t−ëng, thãi th−êng, v−ît ra ngoµi quy luËt ®Ó nh©n vËt Nhan trong truyÖn ng¾n cïng sèng hÕt m×nh, nh− chÝnh m×nh mong tªn cña NguyÔn ThÞ CÈm [7] còng muèn. kh«ng muèn ch¹m mÆt víi ban ngµy v× §−îc sèng nh− chÝnh b¶n th©n “ngµy s¸ng, thø ¸nh s¸ng l¹nh lÏo, x¸m m×nh mong muèn, ®−îc nãi ®iÒu m×nh ng¾t, ngµy cã nh÷ng khu«n mÆt nÆn nghÜ, ®−îc lµm ®iÒu m×nh thÝch lµ kh¸t b»ng buån vui kh«ng thËt. §èi diÖn víi väng mang tÝnh nh©n b¶n cña con tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu Êy còng lµ ®èi diÖn ng−êi. C¸c nhµ v¨n 8x l¹i mét lÇn n÷a víi sù gi¶ t¹o cña chÝnh m×nh”. Nh©n kh¼ng ®Þnh kh¸t väng mu«n ®êi ®ã. 8x vËt chÝnh trong truyÖn ng¾n B−ím non ®· ph¶n øng l¹i sù ®¬n ®iÖu, gi¶ t¹o vµ t×m ®ªm [7] cña NguyÔn Quúnh Trang cuéc sèng bã buéc, chËt hÑp mét c¸ch cã nhiÒu khi “thÊy tuyÖt väng víi chÝnh m¹nh mÏ, kh«ng chØ trong v¨n ch−¬ng m×nh. B¹n ®Õn c¸c cuéc vui. Nãi rÊt 62
  9. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 mµ ngay c¶ trong cuéc sèng thùc tÕ cña c¸ nh©n. Dï ë bÊt cø thêi ®¹i nµo, thÓ hä. 8x ®· lu«n cã ý thøc thµnh thùc víi lo¹i nµo th× mét t¸c phÈm chØ cã gi¸ trÞ chÝnh m×nh, thµnh thùc víi cuéc sèng. khi vµ chØ khi nã kh¸i qu¸t ®−îc c¸i g× §ã còng lµ mét ph−¬ng diÖn ®Ó kh¼ng cña cuéc sèng, më ra ®−îc c¸i g× ®Ñp ®Þnh c¸i t«i ®éc ®¸o cña thÕ hÖ 8x. trong hån ng−êi, mang gi¸ trÞ nh©n ®¹o, §äc v¨n 8x ta hiÓu ®−îc c¸ch nghÜ, nh©n b¶n, nh©n v¨n. 8x ch−a ý thøc lèi sèng cña giíi trÎ trong thêi ®¹i hiÖn ®−îc ®iÒu nµy hay hä muèn thay ®æi hÖ nay. Nh÷ng hiÓu biÕt Êy gÇn nh− ®Õn tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ mét t¸c phÈm trùc tiÕp víi chóng ta. Së dÜ nh− vËy v¨n ch−¬ng? tr−íc hÕt lµ do n¬i xuÊt ph¸t cña truyÖn 2.2. Còng qua truyÖn ng¾n 8x mµ ta ng¾n 8x chñ yÕu lµ c¸c blog - n¬i ®−a ra thÊy ®−îc t©m thÕ s¸ng t¹o v¨n ch−¬ng nh÷ng t©m sù c¸ nh©n. V× thÕ truyÖn cña c¸c nhµ v¨n trÎ. ng¾n 8x nhiÒu khi chØ nh− nh÷ng trang 2.2.1. Ch©n thµnh vµ t¸o b¹o diÔn nhËt kÝ, håi kÝ gi·i bµy nçi lßng riªng. ®¹t nhu cÇu ®æi míi v¨n häc b»ng C¸c s¸ng t¸c cña 8x l¹i mang h¬i nh÷ng c¸ch t©n míi l¹ lµ néi dung næi h−íng, mµu s¾c cña dßng v¨n häc bËt ta dÔ dµng nhËn thÊy trong truyÖn linglei ë Trung Quèc: “T«i lµ t«i vµ t«i ng¾n 8x. 8x kh«ng ®i theo lèi mßn cña cã quyÒn sö dông t«i”. C¸c nhµ v¨n 8x cha anh ®· ®i mµ ®ang loay hoay kiÕm lÊy c¸i t«i ra lµm ®èi t−îng miªu t¶, lµm t×m mét con ®−êng kh¸c. Qu¸ tr×nh t×m trung t©m ®Ó nh×n ra thÕ giíi, lµm ®iÓm ®−êng cña hä thÓ hiÖn trong nh÷ng tùa ®Ó ®¸nh gi¸ mäi hiÖn t−îng ®êi quan niÖm míi vÒ cuéc sèng vµ s¸ng sèng, ®Ó nãi lªn nh÷ng suy nghÜ, quan t¹o, trong sù thay ®æi vÒ c¨n b¶n hÖ niÖm cña c¸ nh©n m×nh, bÊt chÊp d− thèng ®Ò tµi, chñ ®Ò, trong sù ph¸ vì, luËn ®¸nh gi¸ ra sao. §ã chÝnh lµ sù kh«ng gi÷ nguyªn d¹ng kÕt cÊu, h×nh kh¼ng ®Þnh c¸i t«i c¸ nh©n m¹nh mÏ thøc cña truyÖn ng¾n truyÒn cña 8x trong thêi ®¹i d©n chñ, tiÕp nèi thèng...Nh−ng nh÷ng t¸c phÈm cña hä qu¸ tr×nh ®i t×m c¸i t«i, nhËn diÖn c¸i míi chØ lµ nh÷ng thö nghiÖm, nh÷ng t«i cña c¸c nhµ Th¬ Míi - mét c¸i t«i “bµi tËp nghiªn cøu”, nh÷ng “ª-tuýt v¨n ch−a bao giê ph¸t triÓn ®Õn ®Ønh cao ch−¬ng” [3] ®ang cÇn thêi gian kiÓm trong x· héi ViÖt Nam. nghiÖm. §iÒu nµy võa nãi lªn sù non Víi ®Þnh h−íng s¸ng t¹o nh− vËy, kÐm võa nãi lªn nh÷ng nç lùc t×m tßi vµ 8x ®−îc thµnh thËt nãi lªn suy nghÜ ý thøc ®æi míi cña hä. riªng cña b¶n th©n, cña c¶ mét thÕ hÖ Muèn ®−a ®Õn c¸i míi l¹ cho v¨n vµ béc lé ®−îc c¸ tÝnh. Nh−ng chÝnh häc, muèn tho¸t khái c¸i bãng cña ®iÒu nµy l¹i dÉn ®Õn hiÖn t−îng t¸c nh÷ng ng−êi ®i tr−íc lµ −íc muèn chÝnh phÈm kh«ng cã søc kh¸i qu¸t cÇn thiÕt. ®¸ng cña c¸c nhµ v¨n trÎ. “Tuæi trÎ cã 8x cø loay hoay trong c¸i t«i bÐ nhá cña c¸i may m¾n lµ ®−îc phÐp ng«ng m×nh mµ quªn ®i mét thÕ giíi, mét x· cuång... Ngay c¶ b¹n vµ t«i còng thÕ héi réng lín bªn ngoµi. C¸c trang viÕt v× th«i, ai mµ ch¼ng mong lµm ®−îc ®iÒu thÕ nhiÒu khi chØ ®¬n gi¶n nh− mét g× ®ã v−ît qua kh¶ n¨ng cña m×nh... trang nhËt kÝ, kh«ng h¬n. Cã thÓ nãi DÉu sao 8x còng ®ang cè lµm mét ®iÒu ®©y lµ mÆt h¹n chÕ c¬ b¶n cña truyÖn g× ®ã ®Ó kh¸c h¬n so víi thÕ hÖ ®i tr−íc” ng¾n 8x. Bëi t¸c phÈm v¨n häc kh«ng [2]. §ã lµ lêi t©m sù ch©n thµnh cña c©y ph¶i lµ n¬i ®Ó kÓ lÓ nh÷ng c©u chuyÖn 63
  10. TruyÖn ng¾n 8x - lêi tuyªn ng«n cña mét thÕ hÖ, tr. 55-65 N. T. H. Thu bót Ph¹m Ngäc L−¬ng vµ h¼n còng lµ Ngäc L−¬ng tõng t©m sù: “Thùc sù th× suy nghÜ chung cña c¸c nhµ v¨n 8x. Tuy t«i ch−a ®ñ hµi h−íc ®Ó tù cho r»ng v¨n nhiªn chóng ta cÇn ph¶i l−u ý ®Õn mét ch−¬ng ®· trë thµnh nghiÖp ¸m vµo sè ph¶n øng tiªu cùc cña c¸c nhµ v¨n cuéc sèng t«i. T«i còng ch−a mÊt m¸t trÎ khi hä phñ nhËn hoµn toµn ý nghÜa hay ph¶i hi sinh ®iÒu g× khi cÇm bót nh÷ng thµnh tùu v¨n häc cña «ng cha viÕt, nªn thÊy xÊu hæ l¾m nÕu nãi m×nh trong thêi ®¹i hiÖn nay. Ph−¬ng Lan - ®am mª qu¸. §¬n gi¶n lµ t«i viÕt, thÕ mét nhµ v¨n 8X tõng ph¸t biÓu: “Sau th«i” [2]. Còng t−¬ng tù nh− vËy, Hå khi ®äc mét sè truyÖn cña c¸c nhµ v¨n Huy S¬n l¹i nãi “ ThËt khã ®Ó nãi tr−íc líp tr−íc, t«i thÊy hä kh«ng khiÕn t«i lµ m×nh cã ®i ®Õn cïng víi v¨n ch−¬ng häc hái ®iÒu g× nªn t«i kh«ng ®äc n÷a... hay kh«ng. T«i ®Õn víi v¨n ch−¬ng nhê V× nã qu¸ cò kÜ. T«i kh«ng häc hái thªm c¸i duyªn rÊt t×nh cê vµ ngÉu nhiªn. ®−îc c¸i g× ë ®ã c¶” [10, 86-87]. §©y lµ Nh− vËy t«i sÏ cÇm bót cho ®Õn khi nµo ph¸t biÓu ®−îc ghi chÐp tõ héi nghÞ viÕt “v« duyªn” th× th«i” [2]. 8x viÕt v¨n lµ v¨n trÎ toµn quèc lÇn VII tæ chøc t¹i ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu ®−îc béc b¹ch, phè cæ Héi An. Kh«ng hiÓu khi c¸c nhµ ®−îc ®èi tho¹i, ®−îc gi¶i to¶ hay nh− v¨n trÎ nãi lªn nh÷ng ®iÒu nµy, hä ®· c¸ch nãi cña mét nhµ v¨n 8x lµ ®Ó “thñ n¾m ®−îc quy luËt cña v¨n häc lµ kÕ d©m tinh thÇn”. HoÆc víi 8x viÕt v¨n thõa vµ ph¸t triÓn ch−a? Hay nh− nhµ ®¬n gi¶n chØ lµ mét c¸ch gi¶i trÝ trªn lÝ luËn v¨n häc vÜ ®¹i cña thÕ kØ XX m¹ng Internet. NhiÒu c©y bót ch−a Bakhtin ®· kh¸i qu¸t: “Mäi hiÖn t−îng nghiªm tóc ®Õn ®é lµm cho b¹n ®äc c«ng v¨n häc kh«ng thÓ sèng nÕu nã kh«ng nhËn nh÷ng s¸ng t¸c cña m×nh lµ v¨n biÕt c¸ch nµo ®ã thu hót vµo m×nh häc. ChÝnh v¨n häc m¹ng, v¨n häc blog nh÷ng g× cña c¸c thÕ kØ ®· qua. NÕu nã ®· ®−a ®Õn cho hä t©m thÕ trªn. T©m chØ n¶y sinh b»ng c¸c yÕu tè cña ngµy thÕ s¸ng t¹o nµy mét mÆt cho 8x mét h«m nay (tøc cña x· héi ®−¬ng thêi víi kh«ng khÝ tho¶i m¸i, tù do ®Ó t×m tßi, nã) mµ kh«ng tiÕp tôc qu¸ khø vµ thÓ nghiÖm vµ cã nh÷ng c¸ch t©n ®éc kh«ng g¾n bã víi qu¸ khø mét c¸ch ®¸o, cã gi¸ trÞ. MÆt kh¸c, tinh thÇn ®¸ng kÓ, nã kh«ng thÓ tiÕp tôc sèng thiÕu tr¸ch nhiÖm trong s¸ng t¹o sÏ dÉn trong t−¬ng lai” [5, 17]. NhËn ®Þnh nµy ®Õn hÖ qu¶ lµ sù cÈu th¶, xem th−êng cã ®ñ c¶nh tØnh ®èi víi nh÷ng c©y bót c¸c gi¸ trÞ ®Ých thùc cña v¨n ch−¬ng. trÎ cã th¸i ®é thiÕu t«n träng ®èi víi cha 3. TÊt c¶ víi 8x chØ míi lµ b¾t ®Çu, anh kh«ng? b¾t ®Çu trong cuéc sèng vµ trong cuéc 2.2.2. Bªn c¹nh ý thøc ®æi míi v¨n v¨n. TÊt c¶ ®ang cßn ë phÝa tr−íc. häc, 8x cßn mang t©m thÕ “thö nghiÖm” Nh−ng thêi gian th× kh«ng chê ®îi hä. hay “gi¶i trÝ” khi s¸ng t¹o. Ngay ®iÒu 8x cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a, tù ®iÒu nµy 8x ®· rÊt kh¸c víi cha anh. §a sè chØnh, tù t×m tßi ®Ó kh¼ng ®Þnh tiÕng 8x lµ nh÷ng c©y bót võa míi vµo nghÒ, nãi, chç ®øng cña thÕ hÖ, cña mçi c¸ hÇu hÕt hä ch−a d¸m kh¼ng ®Þnh, ch−a nh©n. Vµ chóng ta ®ang dâi theo tõng d¸m quyÕt ®Þnh v¨n ch−¬ng sÏ lµ c¸i b−íc ch©n 8x, hi väng, chê ®îi sù bøt nghiÖp mµ m×nh sÏ theo ®uæi. Ph¹m ph¸ cña mét thÕ hÖ. . 64
  11. tr−êng §¹i häc Vinh T¹p chÝ khoa häc, tËp XXXVIIi, sè 2b-2009 T i liÖu tham kh¶o [1] Ngäc CÇm D−¬ng, VÊn tãc, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2006. [2] Thiªn L−¬ng, V¨n ch−¬ng trÎ nh×n tõ “TruyÖn ng¾n 198x”, blog.360.yahoo.com, 2008. [3] Ph¹m Xu©n Nguyªn, “Nh÷ng ª-tuýt v¨n ch−¬ng”, VÊn tãc, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2006. [4] Ph¹m Xu©n Nguyªn, “Kho¶ng trèng v¾ng, r· rêi”, TruyÖn ng¾n 198x, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2008. [5] NhiÒu t¸c gi¶, Nh÷ng vÊn ®Ò v¨n häc vµ ng«n ng÷ häc, NXB §HQG, Hµ Néi, 2004. [6] NhiÒu t¸c gi¶, TruyÖn ng¾n 8x, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2006. [7] NhiÒu t¸c gi¶, §éc tho¹i trªn th¸p nhµ thê, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2007. [8] NhiÒu t¸c gi¶, Vò ®iÖu th©n gÇy, NXB TrÎ, TP. Hå ChÝ Minh, 2007. [9] NhiÒu t¸c gi¶, TruyÖn ng¾n 198x, NXB Héi Nhµ v¨n, Hµ Néi, 2008. [10] Tõ N÷ TriÖu V−¬ng, Chat, NXB Lao ®éng, Hµ Néi, 2007. Summary 8x Short stories - declaration of a generation Studying 8x short stories, the author of this paper aimed at clarifying the daring, honesty of 8x writers on the two aspects: their viewpoints of life and literature creation. Although these viewpoints have advantages and disadvantages, they made 8x short stories get their own face in the current Vietnamese literature. (a) Líp 46A, Khoa Ng÷ V¨n, tr−êng ®¹i häc vinh. 65
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1470 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2