zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Quan niệm về an sinh xã hội trên thế giới và ở Việt Nam "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Báo xấu

96
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quan niệm về an sinh xã hội trên thế giới và ở Việt Nam Thứ tư, đối với hành vi tập trung kinh tế, LCT đã quy định các hình thức tập trung kinh tế, các dấu hiệu của từng hình thức tập trung kinh tế và hậu quả pháp lí áp dụng đối với các doanh nghiệp thực hiện tập trung kinh tế. Theo đó, một số trường hợp tập trung kinh tế bị cấm; một số trường hợp tập trung kinh tế phải thông báo với cơ quan quản lí cạnh tranh và một số trường hợp tập...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Quan niệm về an sinh xã hội trên thế giới và ở Việt Nam "

nghiªn cøu - trao ®æi Ths. NguyÔn HiÒn Ph−¬ng * 1. Quan ni m v an sinh xã h i trên Phân ph i l i thu nh p xã h i ư c th c th gi i hi n theo hai cách: Phân ph i theo chi u d c Cho n nay, trên th gi i hình thành hai và phân ph i theo chi u ngang. Phân ph i trư ng phái cơ b n ti p c n v i khái ni m an theo chi u ngang là s phân ph i trong nhóm sinh xã h i, ó là trư ng phái kinh t và i tư ng có cùng cơ h i, i u ki n kinh t trư ng phái xã h i. nh m chia s r i ro v i nhau. Ngư i không Theo trư ng phái kinh t , an sinh xã h i g p r i ro s chia s cho nh ng ngư i g p r i ch y u ư c ti p c n như là m t cơ ch ro thông qua cơ ch óng góp tài chính phân ph i l i thu nh p xã h i nh m i u hoà chung. Thông thư ng, s phân ph i theo l i ích, thu h p chênh l ch m c s ng gi a chi u ngang ch th c hi n trong n i b các t ng l p dân cư, gi m b t s b n cùng, nhóm ngư i tham gia nh t nh (ch y u nghèo ói, c i thi n i u ki n s ng c a m i i v i nh ng ngư i lao ng b ng vi c thành viên xã h i, c bi t là các i tư ng óng góp t thu nh p) mà không bao ph g p bi n c , r i ro. r ng v i toàn th dân chúng, do v y cũng Trên ph m vi toàn xã h i, các nhà kinh t còn nh ng i tư ng chưa ti p c n ư c v i h c ti p c n an sinh xã h i như là cơ ch phân vi c phân ph i này. H n ch này ư c kh c ph i l i thu nh p xã h i. Phân ph i l i thu ph c b i cơ ch phân ph i theo chi u d c. nh p xã h i chính là s chuy n giao m t ph n Phân ph i l i theo chi u d c là s chuy n tài chính gi a dân cư (b ph n dân cư) có s giao m t ph n thu nh p c a ngư i (nhóm chênh l ch v thu nh p trong xã h i. Trong ngư i) có thu nh p cao, i s ng y b t k xã h i nào, dù phát tri n n âu cũng hơn cho nhóm ngư i nghèo kh , có khó t n t i s chênh l ch v thu nh p, m c s ng khăn trong cu c s ng trên ph m vi toàn xã gi a các b ph n dân cư. Nh ng i tư ng h i. S phân ph i này ư c th c hi n thông (nhóm i tư ng) có m c s ng, thu nh p th p qua nhi u bi n pháp kĩ thu t khác nhau hơn m c t i thi u chính là “rào c n” c a s dư i hình th c tr c ti p (ch y u là thu thu phát tri n kinh t và c n ph i có s h tr , tr c thu, các bi n pháp ki m soát giá c , thu giúp t n t i và phát tri n. An sinh xã nh p, l i nhu n...) và gián ti p (cung c p h i th c hi n trách nhi m i u hoà l i ích, thu d ch v t tài chính công v y t , giáo d c, h p d n s chênh l ch m c s ng dân cư thông qua các công c th c hi n ch c năng phân * Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t ph i l i thu nh p xã h i. Trư ng i h c Lu t Hà N i t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 45
nghiªn cøu - trao ®æi nhà , tr c p th c ph m...)(1) trên ph m vi tư ng do v y ngu n l c th c hi n không ch r ng. Và như v y, phân ph i theo chi u d c ư c m b o b i nhà nư c mà còn c a c bi t có ý nghĩa trong ho t ng an sinh m i cá nhân, gia ình, c ng ng, các t xã h i nh m thi t l p h th ng b o v i ch c... và c các thi t ch c a th trư ng v i toàn th dân chúng, c bi t i v i (ngân hàng, b o hi m thương m i,...) trong nh ng i tư ng “y u th ” trong xã h i. ó nhà nư c ch can thi p khi b n thân i Quan i m c a trư ng phái kinh t c tư ng và c ng ng không th lo ư c. ây bi t chú tr ng n v n tài chính c a an cũng chính là quan i m c a World Bank sinh xã h i. H u h t các qu c gia theo trư ng (WB) trong v n an sinh xã h i. WB cho phái này u xác nh cơ s có tính quy t r ng: “An sinh xã h i là t ng h p các bi n nh cho s thành công c a an sinh xã h i pháp nh m b o v ho c tăng cư ng ngu n chính là ngu n l c tài chính m b o th c l c tr giúp cho con ngư i, gia ình và hi n an sinh xã h i. Cũng vì v y, bên c nh c ng ng ch ng l i nh ng khó khăn m t quan ni m an sinh xã h i là cơ ch phân ph i cách t t hơn khi g p nh ng r i ro”.(3) WB l i thu nh p xã h i cũng còn có quan i m ưa ra cách ti p c n khái ni m và xây d ng cho r ng an sinh xã h i chính “là vi c t ch c mô hình an sinh xã h i m i m , ó là d a và s d ng ngu n l c xã h i nh m b o v trên khái ni m “qu n lí r i ro”. Căn c vào cu c s ng c a các thành viên xã h i”.(2) ây nh ng r i ro có th g p ph i, WB ưa ra cũng là quan i m c a r t nhi u t ch c kinh yêu c u qu n lí r i ro và chi n lư c t qu c t khi c p khái ni m an sinh xã (phương th c) qu n lí r i ro bao g m phòng h i. H t p trung vào v n ngu n tài chính ch ng, h n ch và kh c ph c r i ro. WB th c hi n an sinh xã h i ư c l y t âu và t cũng xác nh r t rõ ngu n tài chính và cơ ch c, s d ng như th nào? ch qu n lí r i ro v i vai trò quan tr ng c a Xung quanh v n tài chính m b o nhà nư c, gia ình, c ng ng, các t ch c th c hi n an sinh xã h i, có quan i m cho qu c t , phi chính ph và c nh ng thi t ch r ng tài chính th c hi n an sinh xã h i ch c a th trư ng (ngân hàng, công ti b o bao g m ngu n tài chính c a nhà nư c ho c hi m...). Trong ó, vai trò c a Nhà nư c là do nhà nư c huy ng. Do v y, n i dung có gi i h n, t p trung phát huy t i a kh c a an sinh xã h i ch y u là các ch tr năng ngu n l c và s tham gia c a tư nhân. c p do nhà nư c m b o (tr giúp xã h i, Trên th gi i, quan i m c a WB ư c coi cung c p các d ch v y t , giáo d c,... t tài là quan i m ti n b và r t nhi u qu c gia chính công) ho c nhà nư c t ch c th c v n d ng, c bi t là các qu c gia ch u chi hi n (b o hi m xã h i, b o hi m y t ...). ph i nhi u b i t ch c này. Tuy nhiên, a ph n các qu c gia theo Bên c nh WB, m t s các t ch c kinh trư ng phái kinh t u xác nh v n t qu c t khác cũng ti p c n khái ni m an m u ch t c a an sinh xã h i là b o v i sinh xã h i t góc kinh t . Ch ng h n, 46 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008
nghiªn cøu - trao ®æi theo quan i m c a Qu ti n t qu c t ngư i Anh William Benevidge (1879 - 1963) (IMF), an sinh xã h i là “s b o v con xư ng. Ông cho r ng “An sinh xã h i là ngư i khi không còn kh năng t o ra thu s b o m v vi c làm khi ngư i ta còn s c nh p”.(4) Hay Ngân hàng phát tri n châu Á làm vi c và m b o m t l i t c khi ngư i ta (ADB) cũng ưa ra nh nghĩa an sinh xã h i không còn s c làm vi c n a”.(7) L y trung “là t p h p các chính sách và chương trình tâm i m là v n vi c làm và b o v thu nh m gi m nghèo ói, l thu c b ng vi c nh p t vi c làm nên mô hình an sinh xã h i thúc y th trư ng lao ng tích c c, gi m mà các nư c này thi t l p ch y u căn c r i ro và tăng cư ng năng l c t b o v c a vào thu nh p tri n khai xây d ng các ch ngư i lao ng ch ng l i s gi m ho c m t b o v c th . Ho c Mĩ, qu c gia ban thu nh p”.(5) Các nh nghĩa này u t p hành lu t u tiên trên th gi i v an sinh xã trung vào v n b o v thu nh p. h i cũng ưa ra khái ni m an sinh xã h i t Theo OCDE (T ch c h p tác và phát năm 1935 v i m c ích và ph m vi n i dung tri n kinh t ), v n tr ng tâm c a an sinh r ng: “An sinh xã h i là s m b o c a xã xã h i cũng chính là v n tài chính. Theo h i nh m b o t n nhân cách cùng các giá tr ó, “An sinh xã h i chính là cách th c, c a các cá nhân ng th i t o l p cho con phương th c ph i h p các ngu n l c i phó ngư i m t i s ng sung mãn và h u ích v i các r i ro xã h i”.(6) T quan ni m này, phát tri n tài năng n t c ”.(8) T quan OCDE xác nh n i dung c a an sinh xã h i ni m này, Mĩ căn c vào i u ki n kinh t không ch d ng l i các ch tr c p t xây d ng các ch áp ng nhu c u b o v ngu n tài chính c a nhà nư c mà còn bao c a c ng ng dân chúng. g m các n i dung b o v khác như b o hi m Các qu c gia theo trư ng phái kinh t c a tư nhân ho t ng theo cơ ch th thư ng xu t phát t i u ki n kinh t gi i trư ng, tr c p xã h i c a các doanh nghi p, quy t các nhu c u xã h i. Vì v y, ưu i m c u tr xã h i c a c ng ng... c a nó là ch ng v ngu n l c th c hi n T vi c ti p c n khái ni m an sinh xã h i an sinh nên t o ư c s n nh, b n v ng các qu c gia trên th gi i cho th y a ph n c a các kho n tr c p, m b o s công các qu c gia có n n kinh t th trư ng t do b ng trong hư ng th . Các nư c này u c phát tri n (Anh, Mĩ, Úc, NewZealand...) bi t chú tr ng n cơ ch b o v tư nhân và thư ng chú tr ng ti p c n v n an sinh xã xác nh nhà nư c ch can thi p khi cá nhân h i theo trư ng phái kinh t nhi u hơn xã không t b o v ư c. Cũng vì v y mà i u h i. Ch ng h n, châu Âu a s các nư c ki n hư ng tr c p t tài chính công là r t v n hành theo n n kinh t th trư ng t do kh t khe và bao ph c a an sinh xã h i (các nư c Anglo - Sacxon) u xây d ng mô i v i c ng ng dân chúng là có gi i h n. hình an sinh xã h i trên quan i m c a Không ai có th ph nh n ư c ch t lư ng trư ng phái Anh qu c do nhà kinh t h c d ch v các qu c gia có n n kinh t th t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 47
nghiªn cøu - trao ®æi trư ng t do phát tri n nhưng ngư i ta khăn, b t h nh c a các cá nhân ư c dàn tr i thư ng phê phán s h n ch t o cơ h i cho trên ph m vi r ng, giúp h nhanh chóng m i ngư i dân ti p c n các d ch v ó. M t vư t qua hoàn c nh. Ý tư ng “m i ngư i vì như c i m n a c a các qu c gia theo m t ngư i, m t ngư i vì m i ngư i” là n n trư ng phái kinh t xu t phát t h qu c a t ng hình thành và thi t l p h th ng an sinh vi c quá chú tr ng y u t kinh t d n n các xã h i, do v y nó không nh m m c ích kinh m c ích xã h i mà an sinh xã h i hư ng t i doanh, l i nhu n mà hư ng t i nh ng giá tr ch t ư c m t ch ng m c nh t nh cao p c a con ngư i, vì s phát tri n và (nhu c u thì nhi u nhưng kh năng áp ng ti n b xã h i. An sinh xã h i là trách nhi m nhu c u l i có gi i h n), m c tr c p thư ng c a xã h i, c a c ng ng i v i các thành th p, tính tương tr c ng ng trong ho t viên c a mình, quy n hư ng an sinh xã h i ng an sinh xã h i m nh t. Cũng t vi c là quy n cơ b n c a con ngư i trong xã h i quá t p trung n khía c nh kinh t , l thu c ư c các qu c gia tôn tr ng th c hi n. vào kinh t và th trư ng i u ti t, chi Tính tương tr c ng ng c a an sinh xã ph i nên hi n nay h th ng an sinh xã h i h i th hi n ch y u ba n i dung chính, ó c a các nư c này cũng ang ph i i m t v i là: S tương tr “có i có l i” gi a nh ng nh ng khó khăn t nh ng bi n ng suy ngư i tham gia trong vi c t o qu tài chính thoái kinh t , s phân hoá giàu - nghèo, s chung m b o chi tr khi thành viên g p r i già hoá dân s , s c ép t th trư ng lao ng, ro, bi n c ; s tương tr t nhà nư c và s xu hư ng toàn c u hoá... khi n các qu c gia tương tr t các ch th khác như các t này c n ph i có cách ti p c n m i v v n ch c xã h i, t ch c phi chính ph , c ng an sinh xã h i. ng, nhóm xã h i... trong ó, tương tr d a Theo trư ng phái xã h i, an sinh xã h i trên sơ s óng góp tài chính, có s tham gia chính là s tương tr c ng ng gi a các c a nhà nư c (th hi n rõ trong b o hi m xã thành viên trong xã h i nh m b o v cu c h i) là hình th c tương tr ph bi n nh t s ng c a h trư c nh ng r i ro, bi n c . S ư c h u h t các qu c gia coi tr ng. tương tr c ng ng ư c th c hi n b i nhà Th c t cho th y các qu c gia theo nư c, b i c ng ng và các ch th khác trư ng phái xã h i chú tr ng t p trung vào thông qua các bi n pháp khác nhau như tr vi c gi i quy t các nhu c u xã h i. Căn c giúp xã h i, b o hi m xã h i,... mang tính xã vào nhu c u xã h i h tìm ki m các phương h i mà không nh m m c ích kinh doanh. th c áp ng nhu c u trong ó y u t kinh Xu t phát t nhu c u chia s r i ro l n t ư c coi là cơ s gi i quy t các nhu c u nhau gi a các thành viên trong xã h i, an xã h i. i u này cũng d n n h n ch là sinh xã h i ra i như m t t t y u khách nhi u khi i u ki n kinh t khó theo k p nhu quan. Nh s h p s c, oàn k t trên tinh c u xã h i, c bi t khi các nhu c u xã h i th n tương tr mà nh ng r i ro, bi n c , khó xu t hi n nhi u mà kh năng kinh t ch có 48 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008
nghiªn cøu - trao ®æi gi i h n. Ngư c l i, khi kh năng áp ng r ng và h p. góc khái quát, ph m vi kinh t t t l i thư ng d n n tâm lí l i, r ng, ILO cho r ng: “An sinh xã h i là s trông ch vào tr c p an sinh. ây cũng m b o th c hi n quy n con ngư i ư c chính là nguyên nhân mà các qu c gia theo s ng trong hoà bình, t do làm ăn, cư trú, trư ng phái này thư ng ph i có s thay i, ư c b o v trư c pháp lu t, ư c làm vi c c i cách h th ng an sinh xã h i cho phù và ngh ngơi, ư c chăm sóc y t và b o h p v i i u ki n th c t . m thu nh p”.(10) V i cách ti p c n t góc M t yêu c u quan tr ng c a trư ng phái quy n con ngư i cho th y ph m vi n i xã h i là m b o tính c ng ng cao b ng dung c a an sinh xã h i r t r ng, bao g m vi c thi t l p h th ng ch an sinh xã h i m i lĩnh v c như an ninh chính tr , giáo có bao ph r ng kh p i v i m i ngư i d c, y t , vi c làm, lao ng... nh m m c dân, không có s phân bi t. T ch c lao ích b o v thành viên c a xã h i trên m i ng qu c t (ILO) cũng ã t ng cao yêu m t c a i s ng. Cách ti p c n khái ni m c u này khi ti p c n khái ni m an sinh dư i an sinh xã h i này xu t phát t quan i m góc xã h i: “An sinh xã h i là s b o v c a Liên H p qu c v quy n con ngư i. ph c p và ng nh t gi a m i thành viên Theo ó, “v i tư cách là m t thành viên xã xã h i vì v n công b ng xã h i và d a h i, m i cá nhân u có quy n hư ng an trên nguyên t c liên k t”.(9) Chính t yêu sinh xã h i. Quy n ó t trên cơ s c a s c u này d n n vi c xác nh vai trò, trách tho mãn các quy n v kinh t , xã h i và nhi m c a nhà nư c là vô cùng quan tr ng. văn hoá - nh ng quy n không th thi u cho H u h t các qu c gia theo trư ng phái xã ph m giá và s phát tri n t do nhân cách h i (ch y u là các qu c gia có n n kinh t con ngư i”.(11) ph m vi h p hơn - khái th trư ng xã h i phát tri n như c, Thu ni m ư c ch p nh n r ng rãi c a T ch c i n... và các qu c gia có n n kinh t th lao ng qu c t v an sinh xã h i: “An sinh trư ng xã h i ch nghĩa như Trung Qu c, xã h i là s b o v c a xã h i i v i các Vi t Nam, các nư c ông Âu thu c Liên thành viên c a mình thông qua hàng lo t Xô cũ....) u thi t l p mô hình h th ng an các bi n pháp công c ng nh m ch ng l i sinh xã h i d a vào vai trò quan tr ng c a tình c nh kh n khó v kinh t và xã h i gây nhà nư c v i ch an sinh xã h i dành ra b i tình tr ng b ng ng ho c gi m sút cho m i ngư i dân, trong ó có hai tr c t áng k v thu nh p do m au, thai s n, chính là b o hi m xã h i và tr giúp xã h i. thương t t trong lao ng, th t nghi p, tàn Theo quan i m c a T ch c lao ng t t, tu i già, t vong, s cung c p v chăm qu c t - m t t ch c có nh hư ng l n i sóc y t và c các kho n ti n tr giúp cho v i vi c thi t l p và phát tri n h th ng an các gia ình ông con”.(12) Khái ni m này sinh xã h i các qu c gia, khái ni m an ti p c n an sinh xã h i ph m vi h p do sinh xã h i ư c ưa ra v i hai ph m vi v y n i dung b o v mà khái ni m ưa ra t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 49
nghiªn cøu - trao ®æi ch y u là g n v i r i ro trong quan h lao h i ch y u ư c ti p c n v i vai trò quan ng. Vì v y, nh n m nh n tính a d ng tr ng c a Nhà nư c. Bên c nh ó, Vi t Nam và ph m vi n i dung khác nhau c a khái l i là qu c gia n m khu v c châu Á nên ni m này các qu c gia, ILO cũng xác nh mang trong mình nh ng c i m v i u rõ: “An sinh xã h i các qu c gia khác ki n xã h i, truy n th ng, phong t c t p nhau là khác nhau song v cơ b n an sinh quán... tương t như các qu c gia châu Á xã h i là s b o v c a xã h i i v i các khác. M i quan h c ng ng v i các thi t thành viên c a mình....”.(13) i u này cho ch gia ình, h t c, làng xóm... r t ư c coi th y m i qu c gia v i nh ng c i m riêng tr ng và là n n t ng cơ b n thi t l p s v kinh t , xã h i, l ch s , phong t c t p tương tr trong ho t ng an sinh xã h i. quán.... mà khái ni m an sinh xã h i l i có V i các i u ki n kinh t , xã h i như v y nh ng nét c thù riêng bi t. quan ni m v an sinh xã h i ch y u ư c An sinh xã h i là n i dung bao hàm c ti p c n theo trư ng phái xã h i. hai y u t kinh t và xã h i mà khó có th Tuy v y, xung quanh v n khái ni m an tách r i. V n là ch các qu c gia chú sinh xã h i cũng còn nhi u tranh lu n. Ngay tr ng n y u t nào hơn trong quan ni m và v m t thu t ng , do ư c d ch t nhi u th xây d ng h th ng an sinh xã h i qu c gia ti ng khác nhau nên có nhi u tên g i khác mà thôi. M t khái ni m an sinh xã h i làm nhau cho n i dung này như: “An ninh xã cơ s thi t l p h th ng ch này ư c coi h i”, “An toàn xã h i”, ‘B o m xã h i”, là lí tư ng khi có s k t h p hài hoà y u t “B o tr xã h i”…. Cho n nay, h u h t các kinh t và xã h i. nhà khoa h c u th ng nh t s d ng c m t 2. Quan ni m v an sinh xã h i Vi t Nam “an sinh xã h i” d ch t c m t “Social Vi t Nam là qu c gia có n n kinh t th Security” ư c ILO th ng nh t s d ng. trư ng nh hư ng xã h i ch nghĩa do v y V n i dung, a s các ý ki n u th ng v kinh t có nh ng i m tương ng nh t nh t r ng an sinh xã h i là khái ni m r ng, nh v i mô hình kinh t th trư ng xã h i bao g m các hình th c tương tr c ng ng c a m t s nư c trên th gi i. Trong n n (v c v t ch t và tinh th n) cho các thành kinh t th trư ng xã h i, ngư i ta chú tr ng viên c a xã h i khi g p ph i r i ro, khó n s hoà h p gi a t do v kinh t v i òi khăn, b t h nh nh m m b o cu c s ng, n h i công b ng xã h i nh m hư ng t i s nh và phát tri n xã h i. Vi c ưa ra nh th nh vư ng chung. c i m n i b t c a nghĩa c th v an sinh xã h i là không ơn n n kinh t th trư ng Vi t Nam là s gi n vì ph thu c r t nhi u vào ph m vi n i chuy n i t n n kinh t k ho ch hoá t p dung, th i i m th c hi n, góc ti p c n trung sang kinh t th trư ng nh hư ng xã v n này.... Theo nghĩa r ng, GS. Tương h i ch nghĩa, i s ng c a ngư i dân còn Lai cho r ng: “An sinh xã h i là m t lĩnh m c th p, do v y quan ni m v an sinh xã v c r ng l n, không ch bao hàm s b o v 50 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008
nghiªn cøu - trao ®æi c a xã h i i v i m i ngư i khi g p ph i và d b t n thương, b o hi m xã h i và các thi u th n v kinh t mà còn b o m v ho t ng khác nh m gi m tính d b t n môi trư ng thu n l i giúp m i ngư i thương gây ra b i nh ng nguy cơ như th t phát tri n v giáo d c, văn hoá nh m nâng nghi p, tu i già và khuy t t t”.(16) Các khái cao trình dân trí, h c v n”.(14) Cách ti p ni m này u xác nh ư c n i dung cơ c n này ã m r ng n i hàm khái ni m an b n c a an sinh xã h i song do ư c ti p sinh xã h i, an sinh xã h i không ch bao c n t nh ng góc , ph m vi nghiên c u g m các n i dung b o v cu c s ng con khác nhau nên ch phù h p v i nh ng gi i ngư i khía c nh kinh t mà còn bao g m h n nh t nh. c vi c t o môi trư ng phát tri n giáo d c, Theo quan i m c a chúng tôi, ưa ra nh n th c. Theo nghĩa h p, v i nh ng nét ư c khái ni m v an sinh xã h i ph i xu t c trưng cơ b n c a h th ng an sinh xã phát t b n ch t c a v n và các hình th c h i Vi t Nam hi n nay, PGS.TS. Minh bi u hi n c a nó. Cương l i ưa ra khái ni m: “An sinh xã h i V b n ch t, an sinh xã h i là ph m trù là s b o v c a xã h i i v i các thành kinh t - xã h i t ng h p, mang trong mình viên c a mình, trư c h t và ch y u trong b n ch t kinh t và xã h i sâu s c. V b n nh ng trư ng h p túng thi u v kinh t và ch t xã h i, có th nhìn nh n an sinh xã h i xã h i, b m t ho c gi m thu nh p áng k là s t p h p có t ch c c a các thành viên do g p ph i nh ng r i ro như m au, tai xã h i nh m ch ng l i nh ng r i ro, b t h nh n n lao ng, b nh ngh nghi p, tàn t t, c a m i cá nhân. Khác v i các bi n pháp m t vi c làm, m t ngư i nuôi dư ng, ngh chia s r i ro mang tính thương m i khác thai s n, v già, trong các trư ng h p b (như tham gia kí k t h p ng b o hi m), an thi t h i do thiên tai, ho ho n, ch ho . sinh xã h i không mang tính thương m i, ng th i, xã h i cũng ưu ãi nh ng thành không nh m m c ích kinh doanh, l i viên c a mình ã x thân vì nư c, vì dân, có nhu n. M c ích c a an sinh xã h i là m nh ng c ng hi n c bi t cho s nghi p b o an toàn i s ng c a c ng ng xã h i cách m ng, xây d ng và b o v T qu c, theo cơ ch chia s r i ro, mang tính xã h i m t khác cũng c u v t nh ng thành viên và nhân văn cao c . Vì v y, ph m vi lan to l m l c, m c vào t n n xã h i nh m ph i và tác d ng c bi t c a an sinh xã h i i h p ch t ch v i các chính sách xã h i khác v i i s ng c ng ng và s n nh, phát nh m t t i m c tiêu dân giàu, nư c m nh, tri n chung c a xã h i là nh ng giá tr vư t xã h i văn minh”.(15) M t s nhà khoa h c tr i so v i các bi n pháp chia s r i ro khác. thu c Vi n nghiên c u phát tri n xã h i V b n ch t kinh t , an sinh xã h i là b Vi t Nam trên quan i m phát tri n và công ph n thu nh p qu c dân, th c hi n ch c b ng xã h i l i cho r ng: “An sinh xã h i là năng phân ph i l i thu nh p xã h i, i u hoà s h tr tr c ti p cho các gia ình nghèo l i ích, góp s c vào ti t ki m, u tư và phát t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 51
nghiªn cøu - trao ®æi tri n kinh t . Qua vi c th c hi n phân ph i gi n ư c th c hi n trên cơ s nh ng quan h l i thu nh p xã h i, an sinh xã h i góp ph n tình c m t nguy n, trách nhi m, b n ph n m b o công b ng xã h i, gi m kho ng con ngư i trong ph m vi gia ình, h hàng, cách giàu - nghèo gi a các b ph n dân cư. c ng ng, làng xóm.... Có nh ng hình th c An sinh xã h i không ch là nh ng cơ ch hi n i, m b o an toàn cao ư c thi t ơn gi n nh m thay th thu nh p mà còn l p v i vai trò quan tr ng c a Nhà nư c ư c nhìn nh n như nh ng vectơ h n h p thông qua cơ ch m b o th c hi n b ng c a cái g i là “nh ng chuy n giao kinh t ” pháp lu t. Cũng có nh ng hình th c th c hi n trong xã h i nh m phân ph i l i ti n b c, c a b i c ng ng, t ch c... trong ph m vi qu c c i và các d ch v xã h i có l i cho nh ng gia, th m chí qu c t ... Cho n nay, các hình nhóm dân cư y u th hơn trong xã h i.(17) th c bi u hi n ch y u c a an sinh xã h i Hơn th n a, v i vi c m r ng m c ích an ư c bi t n bao g m b o hi m xã h i, b o sinh xã h i thì b n ch t kinh t c a an sinh hi m y t , tr giúp xã h i, s b o v c a ch xã h i l i không ch d ng l i khía c nh s d ng lao ng, các d ch v xã h i... “l p l i cân b ng kinh t ” cho nh ng i T vi c nghiên c u b n ch t, hình th c tư ng y u th trong xã h i mà còn ti p c n bi u hi n và các quan ni m v an sinh xã v i c nhóm i tư ng có l i th v kinh t h i trên th gi i, chúng tôi cho r ng khái trong xã h i, b o v c nh ng ngư i giàu ni m an sinh xã h i nên ư c ti p c n theo không b nghèo i. M t khác, s v n hành h hai nghĩa: nghĩa r ng và nghĩa h p. Theo th ng an sinh xã h i thư ng kéo theo s tích nghĩa r ng, khái ni m an sinh xã h i ph i t v n. ây là y u t quan tr ng c a ti t m b o s phù h p v i quan i m c a các ki m n i b , m r ng u tư ng th i gi m t ch c qu c t , c bi t là T ch c lao gánh n ng cho ngân sách nhà nư c. ng qu c t và úng m i qu c gia. Do B n ch t kinh t và xã h i c a an sinh xã v y, có th ưa ra khái ni m chung nh t v h i là không th tách r i và luôn ph i t an sinh xã h i như sau: “An sinh xã h i là trong m i tương quan hài hoà. Không th s b o v c a xã h i i v i các thành viên quá chú tr ng n b n ch t kinh t mà coi c a mình thông qua các bi n pháp công nh b n ch t xã h i c a an sinh và ngư c l i. c ng ch ng l i nh ng khó khăn v kinh N u quá chú tr ng n b n ch t xã h i cũng t và xã h i gây ra b i các r i ro, bi n c , khó có cơ s thi t l p ư c h th ng an sinh b t h nh nh m m b o thu nh p, s c kho xã h i v ng vàng. i u này cũng ã ư c và các i u ki n sinh s ng thi t y u khác minh ch ng qua th c ti n an sinh xã h i cho các thành viên c a mình, góp ph n m các qu c gia trên th gi i. b o an toàn và phát tri n xã h i”. Khái Xu t phát t b n ch t kinh t và xã h i, ni m này ti p c n an sinh xã h i v i các v n an sinh xã h i có các hình th c bi u hi n a cơ b n như i tư ng, n i dung, m c d ng và phong phú. Có nh ng hình th c ơn ích,... có tính khái quát nh t. Vi c c th 52 t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008
nghiªn cøu - trao ®æi hoá v n này t ng qu c gia, th m chí (5).Xem: “Social protection in Asia and the pacific”, t ng giai o n phát tri n khác nhau c a m i ADB. Manila, Philippines, 2001, page 42 và “Lư i, qu c gia ph thu c nhi u vào c i m, dây th ng, thang và b t - V trí c a an sinh xã h i i u ki n riêng c a qu c gia ó. trong các cu c tranh lu n hi n nay v công cu c Vi t Nam, trong i u ki n hi n nay có gi m nghèo”, Conway và Norton, ADB, T p chí chính sách phát tri n, s 20, tháng 11/2002. th ưa ra khái ni m an sinh xã h i ph m (6).Xem: “Social safety Nets in OECD countries”, vi h p như sau: “An sinh xã h i là s b o v World Bank, Human Development Network social c a xã h i i v i các thành viên c a mình protection, Social safety nets, http: www.world bank. trư c h t và ch y u nh m m b o thu org/safetynets. nh p, s c kho và các i u ki n sinh s ng (7).Xem: “Các mô hình b o m xã h i trên th gi i”, Ian Gough, Tài li u di n àn kinh t Vi t - thi t y u khác thông qua các bi n pháp như Pháp v chính sách xã h i và quá trình toàn c u hoá b o hi m xã h i, b o hi m y t , c u tr xã t i Pháp ngày 27/4/2000, tr.109 và “A chronology of h i, ưu ãi xã h i”. Theo khái ni m này, social security in OECD countries”, Human i tư ng b o v , b n ch t, m c ích c a an Development Report 2005, UNDP, 2005, page 13. sinh xã h i cũng ư c th hi n rõ. V n i (8).Xem: “Lu t an sinh xã h i 1935” trong tác ph m “Chính sách công c a Hoa Kì 1935-2001”, TS. Lê dung, an sinh xã h i Vi t Nam cũng bao Vinh Danh, Nxb. Th ng kê, 2001, tr.420 và cu n “Social g m các n i dung cơ b n như: B o hi m xã security in America”, William Loyd Mitchell, 1964. h i, b o hi m y t , tr giúp xã h i. Ngoài (9), (12), (13).Xem: “Social security principles”, ILO, ra, v i nh ng c i m riêng, ưu ãi xã h i Geneva, ISBN 92-2-110734-5,1999, page 18, 5, 5. ư c ti p c n như n i dung c thù c a an (10).Xem: “Intoduction to Social Security”- ILO, Giơnevơ 1992, page 22. sinh xã h i Vi t Nam so v i các qu c gia (11).Xem: i u 22 Tuyên ngôn nhân quy n c a Liên khác trên th gi i./. h p qu c ngày 10/12/1948. (13).Xem: “Social security principles”, ILO, Geneva, (1).Xem: “Chính ph v i vai trò phân ph i l i thu ISBN 92-2-110734-5,1999, page 5. nh p và n nh kinh t vĩ mô”, Giáo trình kinh t và (14).Xem: “Lu n c khoa h c cho vi c i m i chính tài chính công dành cho chương trình sau i h c v sách b o m xã h i trong i u ki n n n kinh t hàng kinh t , Khoa sau i h c - Trư ng i h c kinh t hoá nhi u thành ph n theo nh hư ng xã h i ch qu c dân, ThS. Vũ Cương biên so n, Nxb. Th ng kê nghĩa Vi t Nam”. tài khoa h c c p nhà nư c, mã 2002, tr.125,126...135. s KX.04.05 năm 1995. (2).Xem: “New thinking on Aid and social security”, (15).Xem: “M t s v n v chính sách b o m xã Human Development Report 2005, UNDP, 2005, page 11. h i nư c ta hi n nay”, Vi n khoa h c lao ng và xã (3).Xem: www.worldbank.org/socialprotection.html. h i, B lao ng thương binh và xã h i, 1995, tr.18. và cu n “Chính sách xã h i và quá trình toàn c u (16).Xem: “B o tr xã h i cho nh ng nhóm thi t thòi hoá”, Bruno Palier Louis- Charles Viossat, Di n àn Vi t nam”, Lê B ch Dương, ng Nguyên Anh, kinh t tài chính Vi t - Pháp, Nxb. CTQG, Hà N i Khu t Thu H ng, Lê Hoài Trung và Robert Leroy 2003, tr.110. Bach, Nxb. Th gi i, 2005, tr. 27. (4).Xem: “The insurance role of social security: (17).Xem: “B n ch t và tính t t y u khách quan c a Theory and lesson for policy reform”, International an sinh xã h i”, TS. M c Ti n Anh, t p chí b o hi m Monetary Fund (IMF), Washington DC, 1997, page 3. xã h i s 2/2005, tr.62. t¹p chÝ luËt häc sè 1/2008 53

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học

207 tài liệu

1470 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.