Báo cáo " Theo dõi tế bào gốc sinh dục trong phát triển phôi sớm ở gà và chim cút "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Gà ( Gallus gallus domesticus) có vai trò quan trọng như là nguồn thực phẩm giầu protein. Bên cạnh đó, gà mái nuôi chuyển gen là đối tượng có tiềm năng cao trong s.n xuất có hiệu qu. các protein trị liệu cho công nghiệp dược phẩm, do giá c. chăn nuôi thấp, vòng đời ngắn với tốc độ sinh trưởng cao, môi trường vô trùng tự nhiên của trứng, lượng lớn protein được tạo ra trên một qu. trứng, và lượng lớn trứng được tạo ra trên một con gà mái trên năm [1] Chim cút (Coturnix coturnix japonica)...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Theo dõi tế bào gốc sinh dục trong phát triển phôi sớm ở gà và chim cút "

Theo dâi tÕ bµo gèc sinh dôc trong ph¸t triÓn ph«i sím ë gµ vµ chim cót NguyÔn Méng Hïng 1. Më ®Çu Gµ ( Gallus gallus domesticus) cã vai trß quan träng nh− lµ nguån thùc phÈm giÇu protein. Bªn c¹nh ®ã, gµ m¸i nu«i chuyÓn gen lµ ®èi t−îng cã tiÒm n¨ng cao trong s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ c¸c protein trÞ liÖu cho c«ng nghiÖp d−îc phÈm, do gi¸ c¶ ch¨n nu«i thÊp, vßng ®êi ng¾n víi tèc ®é sinh tr−ëng cao, m«i tr−êng v« trïng tù nhiªn cña trøng, l−îng lín protein ®−îc t¹o ra trªn mét qu¶ trøng, vµ l−îng lín trøng ®−îc t¹o ra trªn mét con gµ m¸i trªn n¨m [1] Chim cót (Coturnix coturnix japonica) còng lµ mét ®èi t−îng nu«i quan träng. §· cã nhiÒu thÝ nghiÖm cÊy ghÐp c¸c m« vµ c¬ quan gi÷a gµ vµ chim cót. §iÒu quan träng lµ do ®Æc ®iÓm h×nh th¸i ng−êi ta cã thÓ nhËn biÕt ®−îc c¸c tÕ bµo chim cót lÉn trong c¸c tÕ bµo gµ. Chóng t«i quan t©m ®Õn ®èi t−îng nµy víi hy väng sö dông ®Æc ®iÓm trªn ®Ó theo dâi hµnh vi c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc. Trong sè c¸c lo¹i tÕ bµo gèc, tÕ bµo gèc sinh dôc gi÷ mét vai trß quan träng cho c«ng nghÖ chuyÓn gen, v× tÊt c¶ nh÷ng biÕn ®æi kiÓu gen trong c¸c tÕ bµo gèc nµy ®Òu ®−îc truyÒn cho thÕ hÖ sau. §· tõ l©u, ng−êi ta biÕt r»ng c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc, hay c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû xuÊt hiÖn rÊt sím trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph«i, di chuyÓn theo mét ph−¬ng thøc nhÊt ®Þnh vµ cuèi cïng ®i vµo c− tró trong tuyÕn sinh dôc vµ lµ thuû tæ cña tÊt c¶ c¸c tÕ bµo sinh dôc vµ giao tö cña c¬ thÓ [2]. §Ó cã thÓ tiÕp cËn c«ng nghÖ tÕ bµo gèc gia cÇm nãi chung vµ gµ nãi riªng, viÖc quan träng lµ ph¶i theo dâi ®−îc hµnh vi c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ph«i sím. C«ng tr×nh nµy cã môc tiªu sö dông c¸c dÊu hiÖu h×nh th¸i ®Ó nhËn biÕt vµ theo dâi c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû ë ph«i gµ gièng L−¬ng ph−îng vµ chim cót vµo nh÷ng ngµy Êp ®Çu tiªn. 2. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p §èi t−îng: Chóng t«i sö dông trøng gµ gièng L−¬ng ph−îng, nu«i t¹i Trung t©m Nghiªn cøu Gia cÇm Thôy Ph−¬ng, trøng gièng cã tû lÖ thô tinh vµ Êp në cao trªn 95%. Chóng t«i mua trøng chim cót ®· thô tinh tõ mét sè c¬ së nu«i chim cót ë §«ng Anh, Hµ Néi. Trøng gµ vµ chim cót ®−îc Êp trong m¸y Êp mini Octagon pro 20, h·ng Brinsea, Anh quèc, víi mäi th«ng sè vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm vµ ®¶o trøng ®−îc ®iÒu chØnh hoµn toµn tù ®éng. Hµng ngµy, tõ ngµy thø nhÊt ®Õn ngµy thø 6, ph«i ®−îc lÊy ra, ®Þnh h×nh trong dung dÞch Bouin. MÉu ®−îc röa n−íc, khö n−íc, ®óc trong parafin vµ c¾t c¸c l¸t c¾t máng 7 µm. C¸c l¸t ®−îc nhuém Hematoxilin Eosin, nghiªn cøu vµ chôp ¶nh trªn kÝnh hiÓn vi Olympus BHS – PM-10AD theo ph−¬ng ph¸p th«ng th−êng Chóng t«i còng lµm c¸c tiªu b¶n quÐt tõ m¸u ph«i 2-3 ngµy Êp. Tiªu b¶n ®−îc nhuém Giem xa vµ nghiªn cøu nh− ®èi víi c¸c tiªu b¶n c¾t l¸t. Trong c¸c tiªu b¶n nµy, chóng t«i theo dâi c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû theo c¸c dÊu hiÖu h×nh th¸i ®Æc tr−ng nh−: h×nh cÇu, cã kÝch th−íc lín h¬n h¼n c¸c tÕ bµo xung quanh, cã nh©n lín, næi râ mét hoÆc 2 tiÓu h¹ch. [3]
3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 3.1. Theo dâi c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû ë ph«i 1-3 ngµy Êp Theo Nieuwkoop vµ Sataurya [4], tÕ bµo sinh dôc nguyªn thñy xuÊt hiÖn ë l¸ trªn ph«i b×, di c− xuèng l¸ d−íi vµ ë ngµy Êp ®Çu tiªn tËp trung ë liÒm mÇm, mét vïng ngoµi ph«i ë phÝa ®Çu d¶i nguyªn thuû. Trong 3 ngµy ®Çu tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû di c− theo m¹ch m¸u ®Ó ®i vµo gê sinh dôc. Chóng t«i lµm nhiÒu tiªu b¶n ph«i sím, nh−ng do h×nh th¸i ch−a æn ®Þnh nªn ch−a kh¼ng ®Þnh ®−îc sù nhËn biÕt c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû ë giai ®o¹n nµy. Chóng t«i sÏ nghiªn cøu chi tiÕt b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p ho¸ m« vµ sÏ cã th«ng b¸o sau. Trong c¸c tiªu b¶n ph«i 3 ngµy Êp, chóng t«i ph¸t hiÖn thÊy râ c¸c tÕ bµo ®Æc tr−ng cho tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû gÇn c¸c m¹ch m¸u chÝnh. H×nh 1 lµ ¶nh chôp l¸t c¾t qua vïng m¸u cña ph«i chim cót 3 ngµy Êp. Nh− trªn h×nh thÊy râ mét sè tÕ bµo cã h×nh th¸i tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû. Chóng cã kÝch th−íc lín h¬n h¼n c¸c tÕ bµo xung quanh. NÕu tÕ bµo b×nh th−êng chim cót cã mét h¹t chÊt nhiÔm s¾c lín (tµi liÖu cò vÉn gäi lµ tiÓu h¹ch), th× tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû cã nh©n lín vµ cã 2 “tiÓu h¹ch “ râ rÖt . Chóng n»m ë c¸c vÞ trÝ rÊt gÇn víi thµnh m¹ch, cã thÓ chóng võa di c− tõ m¹ch m¸u, trªn ®−êng ®i tíi gê sinh dôc. Quan s¸t c¸c tiªu b¶n quÐt còng ph¸t hiÖn ®−îc mét sè tÕ bµo cã h×nh th¸i gièng víi tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû trong m¸u ph«i gµ vµ chim cót. H×nh 1. ¶nh hiÓn vi vïng m« quanh ®éng m¹ch chñ l−ng ph«i chim cót 3 ngµy Êp. 1- C¸c tÕ bµo cã h×nh th¸i tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû. 2- Xoang ®éng m¹ch chñ l−ng. Hemotoxilin – Eosin, TK-10, VK- 100 3.2. Theo dâi c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû ë ph«i 3-5 ngµy Êp H×nh 2 lµ ¶nh chôp hiÓn vi víi ®é phãng ®¹i thÊp l¸t c¾t qua ph«i gµ 5 ngµy Êp ®i qua vïng gê sinh dôc. Cã thÓ thÊy râ hai gê sinh dôc, tr¸i vµ ph¶i, n»m hai bªn m¹c treo ruét, nèi gi÷a m¹c treo ruét vµ trung thËn, ®ång thêi n»m ë mét phÇn giíi h¹n gi÷a trung thËn vµ xoang bông. Gê sinh dôc ph¶i vµ tr¸i ë ph«i gµ 5 ngµy Êp lµ nh÷ng cÊu tróc t−¬ng ®èi nhá, kÝch th−íc chØ kho¶ng 1 × 2mm. BiÓu m« phóc m¹c ®a phÇn gåm nh÷ng tÕ bµo nhá dÑp, kh«ng kh¸c nhiÒu l¾m so víi biÓu m« l©n cËn. Trªn tiªu b¶n, nhÊt lµ ë gê sinh dôc phÝa bªn tr¸i
(H×nh 3), thÊy râ c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû hay c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc, chóng cã kÝch th−íc lín h¬n h¼n c¸c tÕ bµo xung quanh , kÝch th−íc ®¹t tíi 50-60µm, tÕ bµo chÊt s¸ng, nh©n lín, s¸ng, thÊy râ mét hoÆc 2 tiÓu h¹ch. H×nh 2. L¸t c¾t ngang ph«i ®i qua phÇn trung thËn ph«i gµ 5 ngµy Êp.(VK-4X TK-10). Cã thÓ thÊy s¬ ®å c¬ thÓ ph«i. 1- mét phÇn èng thÇn kinh, 2- d©y sèng, 3- ®éng m¹ch chñ, 4- thËn, 5- gê sinh dôc, 6 – m¹c treo ruét, 7- xoang c¬ thÓ. ThÊy râ gê sinh dôc n»m ë phÝa bông-gi÷a trung thËn, hai bªn m¹c treo ruét.. ë ph«i 5 ngµy Êp tuyªn sinh dôc ch−a t¸ch biÖt mµ chØ h×nh thµnh nh− hai gê sinh dôc ë phÝa bông trung thËn H×nh 3. Gê sinh dôc bªn tr¸i, (VK-40 X TK-10), thÊy râ c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc (mòi tªn) lµ c¸c tÕ bµo lín, nh©n s¸ng, to; trong nh©n cã mét hoÆc 2 tiÓu h¹ch. Cã thÓ thÊy gê sinh dôc lóc nµy chØ cã bÒ dÇy b»ng kho¶ng 3 lÇn ®−êng kÝnh tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû
Ph«i chim cót ph¸t triÓn nhanh h¬n ph«i gµ. Thêi gian Êp në trøng chim cót lµ 18 ngµy, trong khi ®ã, thêi gian Êp në ph«i gµ lµ 21 ngµy. H×nh 4 tr×nh bÇy l¸t c¾t qua gê sinh dôc ph«i chim cót 4 ngµy Êp. Gê sinh dôc ®· cã d¹ng tuyÕn sinh dôc h×nh bÇu dôc. ThÊy râ mét sè tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû (TBSDNT) n»m s©u trong bÒ dÇy tuyÕn. ThÊy râ sè l−îng tÕ bµo sinh dôc trong tuyÕn ®· t¨ng lªn rÊt nhiÒu. CÊu tróc tuyÕn nµy t−¬ng ®−¬ng víi tuyÕn sinh dôc ph«i gµ 6,5 ngµy Êp. H×nh 4. ¶nh hiÓn vi l¸t c¾t qua tuyÕn sinh dôc ph«i chim cót 4 ngµy Êp, (VK-40, TK-10). ThÊy râ c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû (TBSDNT). Bªn ph¶i tuyÕn lµ trung thËn, bªn tr¸i tuyÕn lµ m¹c treo ruét Nh− vËy, c¸c kÕt qu¶ trªn cña chóng t«i còng phï hîp víi c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu kinh ®iÓn. ë ph«i gµ vµo 4 ngµy Êp ®Çu tiªn, c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thuû h×nh thµnh vµ di c− theo m¹ch m¸u, gê sinh dôc ®ang h×nh thµnh vµ vµo ngµy Êp thø 5 ®· thÊy râ trong gê sinh dôc. Ph«i chim cót ph¸t triÓn nhanh h¬n ph«i gµ, ë ph«i chim cót vµo ngµy Êp thø 4 ®· thÊy c¸c tÕ bµo sinh dôc nguyªn thñ t¨ng sinh trong tuyÕn sinh dôc. C¸c dÉn liÖu trªn rÊt quan träng trong viÖc ®Þnh h−íng cho c«ng t¸c t¸ch vµ nu«i cÊy c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc. 4. KÕt luËn §· nhËn biÕt ®−îc c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc gÇn thµnh m¹ch ë ph«i chim cót 3 ngµy Êp. §· x¸c ®Þnh ®−îc c¸c tÕ bµo gèc sinh dôc b¾t ®Çu c− tró vµ t¨ng sinh trong ph«i gµ 5 ngµy Êp vµ ph«i chim cót 4 ngµy Êp. Lêi c¸m ¬n: C«ng tr×nh nµy ®−îc thùc hiÖn víi kinh phÝ cña ®Ò tµi KC-04.24 Tµi liÖu tham kh¶o 1. Mozdziak P.E. & Petitte J.N., Status of transgenic chicken for Developmental Biology, Developmental Dynamics 229, 2004, 414-421 2. Tsunekawa N., Naito, M., Nihida, T., Iolation of Chicken vasa homolog gene and tracing the origin of primordial germ cells, Development 115, 2000, 923-1186. 3. Petitte, J.N. and Chang, I. , Method of producing an undifferenciatiated Avian Cell Culture using avian primordial germ cell, U.S. Patent # 6.333.192. Brief Summary, December 25, 2001. 4. Nieuwkoop P.D., and Sutasuria L.A., Primordial germ cells in the chordate, Cambridge University Press, 1979,187p