intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo - Thực tập động cơ xăng P2

Chia sẻ: Tai Tieu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:20

196
lượt xem
94
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Áp suất cao đẩy piston chuyển động đi xuống .Do piston được nối với thanh truyền và thanh truyền kết nối với trục khuỷu , thanh truyền sẽ biến chuyển động đi xuống của piston thành chuyển động quay tròn của trục khuỷu

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo - Thực tập động cơ xăng P2

  1. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô AÙp suaát cao ñaåy piston chuyeån ñoäng ñi xuoáng. Do piston ñöôïc noái vôùi thanh truyeàn vaø thanh truyeàn keát noái vôùi truïc khuyûu, thanh truyeàn seõ bieán chuyeån ñoäng ñi xuoáng cuûa piston thaønh chuyeån ñoäng quay troøn cuûa truïc khuyûu. Baùnh ñaø laø moät khoái kim loaïi daïng taám troøn ñöôïc gaén ôû ñuoâi truïc khuyûu giuùp cho truïc khuyûu chuyeån ñoäng ñeàu. Chuyeån ñoäng quay töø ñoäng cô ñöôïc baùnh ñaø truyeàn qua heä thoáng truyeàn löïc vaø laøm cho oâtoâ chuyeån ñoäng. B. CAÙC THOÂNG SOÁ KYÕ THUAÄT CUÛA ÑOÄNG CÔ 1. ÑÖÔØNG KÍNH XY LANH D Ñöôøng kính xy lanh cuûa ñoäng cô ñöôïc tính baèng mi li meùt. 2. ÑIEÅM CHEÁT Ñieåm cheát: laø nôi thay ñoåi chieàu chuyeån ñoäng cuûa piston. Coù hai ñieåm cheát: Ñieåm cheát treân (ÑCT) vaø ñieåm cheát döôùi (ÑCD). 3. HAØNH TRÌNH PISTON Haønh trình piston S: laø khoaûng caùch giöõa ñieåm cheát treân vaø ñieåm cheát döôùi. 4. THEÅ TÍCH COÂNG TAÙC Vh Laø khoaûng khoâng gian giôùi haïn giöõa ñieåm cheát treân vaø ñieåm cheát döôùi. Khi theå tích coâng taùc caøng cao thì coâng suaát ñoäng cô caøng lôùn. D2 Vh = π .S 4 31
  2. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô 5. THEÅ TÍCH BUOÀNG ÑOÁT VC Laø khoaûng khoâng gian giôùi haïn giöõa naép maùy vaø ñænh piston khi piston ôû ñieåm cheát treân. 6. THEÅ TÍCH TOAØN PHAÀN Va Laø khoaûng khoâng gian giôùi haïn giöõa naép maùy vaø ñænh piston khi piston ôû ñieåm cheát döôùi. Va = Vh + Vc 7. THEÅ TÍCH COÂNG TAÙC CUÛA ÑOÄNG CÔ Vi Theå tích coâng taùc ñoäng cô laø tích soá giöõa theå tích coâng taùc cuûa moät xy lanh vaø soá xy lanh cuûa ñoäng cô. Vi = Vh . i - Vôiù i laø soá xy lanh cuûa ñoäng cô. 8. TÆ SOÁ NEÙN ε Tæ soá neùn laø tæ soá giöõa theå tích toaøn phaàn vaø theå tích buoàng ñoát cuûa ñoäng cô. ε = ( Vh + Vc )/ Vc = 1 + Vh/Vc. Tæ soá neùn laø thoâng soá raát quan troïng cuûa moät ñoäng cô. Khi tæ soá neùn cuûa ñoäng cô caøng lôùn, hieäu suaát nhieät vaø coâng suaát ñoäng cô cao. Tæ soá neùn cuûa ñoäng cô xaêng ε < 12 bò giôùi haïn bôûi hieän töôïng chaùy sôùm vaø chaùy kích noå. Khaùc vôùi ñoäng cô xaêng, ñoäng cô Diesel tæ soá neùn ñoäng cô phaûi lôùn ñeå ñaûm baûo aùp suaát vaø nhieät ñoä trong xy lanh ôû cuoái kyø neùn ñuû lôùn, ñeå nhieân lieäu khi phun vaøo buoàng ñoát vôùi aùp suaát cao coù khaû naêng töï chaùy (ε = 14 – 22 ). Ngaøy nay, ngöôøi ta coá gaéng naâng tæ soá neùn cuûa ñoäng cô xaêng baèng caùch ñieàu khieån tæ leä khoâng khí nhieân lieäu vaø thôøi ñieåm ñaùnh löûa sôùm baèng maùy tính. C. NGUYEÂN LYÙ LAØM VIEÄC ÑOÄNG CÔ I. ÑOÄNG CÔ XAÊNG 4 KYØ 1 XY LANH Chu kyø laøm vieäc cuûa ñoäng cô xaêng 4 kyø goàm 4 quaù trình. Quaù trình naïp, quaù trình neùn, quaù trình chaùy vaø quaù trình thaûi. 32
  3. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô 1. QUAÙ TRÌNH NAÏP Quaù trình naïp ñöôïc xem laø quaù trình thöù nhaát cuûa ñoäng cô xaêng 4 kyø. Khi truïc khuyûu quay, qua thanh truyeàn piston di chuyeån töø treân xuoáng döôùi. Xuù pap naïp môû vaø xuù pap thaûi ñoùng. Khi piston chuyeån ñoäng ñi xuoáng, khoâng khí vaø nhieân lieäu töø beân ngoaøi vaøo xy lanh ñoäng cô qua xuù pap naïp do söï cheânh aùp giöõa beân ngoaøi vaø beân trong xy lanh. Quaù trình naïp ñöôïc ñaùnh gía baèng nhieät ñoä Ta vaø aùp suaát ôû cuoái quùa trình naïp Pa. Ta = 320 - 370°K, Pa = (0,80 – 0,95) Po Po: AÙp suaát khí trôøi. 2. QUAÙ TRÌNH NEÙN Khi piston töø ñieåm cheát döôùi ñi leân thì chaám döùt kyø naïp vaø kyø neùn baét ñaàu, luùc naøy xuù pap naïp ñoùng, xuù pap thaûi vaãn tieáp tuïc ñoùng. Chuyeån ñoäng quay cuûa truïc khuyûu laøm cho piston ñi leân ñieåm cheát treân neùn hoãn hôïp khoâng khí vaø nhieân lieäu trong xy lanh. Quaù trình neùn laø moät quaù trình quan troïng. Khi aùp suaát neùn caøng cao, aùp suaát sinh ra trong quaù trình chaùy caøng lôùn, coâng suaát ñoäng cô sinh ra lôùn vaø ñoäng cô tieát kieäm ñöôïc nhieân lieäu. 3. QUAÙ TRÌNH CHAÙY Khi piston leân gaàn ñeán ñieåm cheát treân ôû cuoái quaù trình neùn, luùc naøy tia löûa ñieän bu gi ñöôïc cung caáp töø heä thoáng ñaùnh löûa ñoát chaùy hoãn hôïp trong xy lanh. Khi chaùy chaát khí trong xy lanh giaõn nôû nhanh choùng vaø taïo ra moät aùp suaát raát cao taùc duïng leân ñænh cuûa piston. 33
  4. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô AÙp suaát chaùy trong xy lanh ñaït cöïc ñaïi khi piston ñi qua ñieåm cheát treân khoaûng 10°. Piston chuyeån ñoäng ñi xuoáng beân döôùi laøm cho truïc khuyûu quay ñeå sinh coâng. Trong quaù trình naøy xuù pap naïp vaø xuù pap thaûi vaãn ñoùng. Quaù trình chaùy xaûy ra vaøo khoaûng hai phaàn nghìn giaây. Khi phaûn öùng xaûy ra, lieân keát giöõa caùc nguyeân töû Hydro vaø Carbon bò phaù vôõ. Söï phaù vôõ moái lieân keát naøy seõ giaûi phoùng nhieät löôïng trong buoàng ñoát, ñaåy piston xuoáng laøm cho truïc khuyûu chuyeån ñoäng. Khi caùc nguyeân töû Hydro vaø Carbon taùch ra, chuùng seõ keát hôïp vôùi oâxy cuûa khoâng khí ñeå taïo thaønh hôi nöôùc vaø khí Dioâxyùt Carbon. 4. QUAÙ TRÌNH THAÛI Khi piston xuoáng gaàn tôùi ñieåm cheát döôùi, xuù pap naïp vaãn ñoùng vaø xuù pap thaûi môû, khí chaùy töø trong xy lanh thoaùt ra beân ngoaøi do cheânh leäch aùp suaát beân trong xy lanh vaø moâi tröôøng. Khi piston ñeán ñieåm cheát döôùi, chuyeån ñoäng quay cuûa truïc khuyûu laøm piston chuyeån ñoäng ñi leân, ñaàu piston ñaåy khí chaùy ra moâi tröôøng qua xuù pap thaûi. Khi piston ñi qua ñieåm cheát treân quaù trình naïp cuûa chu kyø thöù hai tieáp dieån. Quaù trình thaûi vaø quaù trình naïp coù quan heä maät thieát vôùi nhau, ñeå naïp ñaày hoøa khí vaøo loøng xy lanh thì phaûi thaûi saïch khí chaùy ra khoûi xy lanh ôû chu kyø tröôùc. Ñoäng cô xaêng 4 kyø, trong moät chu kyø piston phaûi thöïc hieän 4 haønh trình vaø truïc khuyûu quay hai voøng töông öùng 720°. Ñeå ñieàu khieån caùc xuù pap naïp vaø thaûi ñoùng môû moät laàn trong moät chu kyø, truïc cam thöïc hieän ñuùng moät voøng. 5. ÑOÀ THÒ PHAÂN PHOÁI KHÍ Ñoà thò bieåu thò goùc ñaùnh löûa sôùm, goùc ñoùng treã môû sôùm cuûa caùc xuù pap naïp vaø thaûi ñöôïc goïi laø ñoà thò phaân phoái khí. 34
  5. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô Khi piston gaàn ñieåm cheát treân ôû cuoái quaù trình thaûi, xuù pap naïp môû. Goùc naøy ñöôïc goïi laø goùc môû sôùm cuûa xuù pap naïp. Muïc ñích cuûa vieäc môû sôùm xuù pap naïp laø khi piston ôû ñieåm cheát treân, ñoä môû cuûa xuù pap naïp ñuû lôùn ñeå ñaûm baûo naïp ñaày hoãn hôïp. ÔÛ quaù trình naïp, khi piston xuoáng ñieåm cheát döôùi, aùp suaát trong xy lanh vaãn beù hôn aùp suaát cuûa moâi tröôøng. Vì vaäy, ñeå naïp theâm ngöôøi ta thöïc hieän xuù pap naïp ñoùng treã sau ñieåm cheát döôùi ñeå taän duïng söï cheânh aùp vaø quaùn tính cuûa doøng khoâng khí naïp. ÔÛ ñoà thò treân, goùc môû sôùm cuûa xuù pap naïp laø 6° vaø ñoùng treã laø 40°. ÔÛ quaù trình neùn, khi piston leân gaàn ñeán ñieåm cheát treân, tia löûa ñieän bu gi neït ra. Goùc ñaùnh löûa tröôùc ñieåm cheát treân ñöôïc goïi laø goùc ñaùnh löûa sôùm. Muïc ñích cuûa vieäc ñaùnh löûa sôùm laø ñaûm baûo aùp suaát chaùy ñaït cöïc ñaïi sau ñieåm cheát treân moät goùc laø 10° ñeå coâng suaát cuûa ñoäng cô ñaït ñöôïc toái öu nhaát. ÔÛ quaù trình chaùy, khi piston xuoáng gaàn ñeán ñieåm cheát döôùi, xuù pap thaûi môû ñeå khí chaùy thoaùt ra ngoaøi do söï cheânh aùp, goùc naøy ñöôïc goïi laø goùc môû sôùm cuûa xuù pap thaûi. Khi piston ñi leân ñænh piston tieáp tuïc ñaåy khí chaùy ra ngoaøi qua xuù pap thaûi. Quaù trình thaûi keát thuùc khi piston ñi qua ñieåm cheát treân moät goùc naøo ñoù, goùc naøy goïi laø goùc ñoùng treã cuûa xuù pap thaûi. Muïc ñích cuûa vieäc ñoùng treã laø taän duïng quaùn tính cuûa doøng khí thaûi ñeå thaûi saïch. Ñoà thò treân, goùc môû sôùm cuûa xuù pap thaûi laø 31°tröôùc ñieåm cheát döôùi vaø goùc ñoùng treã laø 9° sau ñieåm cheát treân. ÔÛ cuoái quaù trình thaûi vaø ñaàu quaù trình naïp coù caùc thôøi ñieåm xuù pap naïp vaø thaûi ñeàu môû, goùc naøy ñöôïc goïi laø goùc truøng ñieäp cuûa xuù pap. Theo ñoà thò goùc naøy laø 15°. II. ÑOÄNG CÔ DIESEL 4 KYØ 1 XY LANH Ñoäng cô xaêng, hoãn hôïp khoâng khí-nhieân lieäu bò neùn vaø sau ñoù ñöôïc ñoát chaùy bôûi naêng löôïng cuûa tia löûa ñieän bu gi. Coøn ôû ñoäng cô Diesel, nhieân lieäu bò ñoát chaùy bôûi nhieät ñoä cuûa khoâng khí bò neùn. Nhieät ñoä khoâng khí bò neùn trong buoàng ñoát cuûa ñoäng cô Diesel khoaûng 500°C hoaëc cao hôn, do tæ soá neùn cuûa ñoäng cô Diesel laø raát lôùn ( 15/1 – 22/1 ) . 35
  6. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô 1. QUAÙ TRÌNH NAÏP Khi truïc khuyûu chuyeån ñoäng, thanh truyeàn keùo piston dòch chuyeån töø treân xuoáng, xuù pap naïp môû vaø xuù pap thaûi ñoùng. Ñoä chaân khoâng trong xy lanh huùt khoâng khí saïch töø beân ngoaøi ñi qua xuù pap naïp ñeå naïp vaøo xy lanh ñoäng cô. 2. QUAÙ TRÌNH NEÙN Piston töø ñieåm cheát döôùi di chuyeån leân ñieåm cheát treân. Xuù pap naïp vaø thaûi ñeàu ñoùng. Khi piston ñi leân khoâng khí beân trong xy lanh bò neùn aùp suaát ñaït tôùi 30 kg/cm2 vaø nhieät ñoä khoaûng töø 500 - 800°C. 36
  7. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô 3. QUAÙ TRÌNH CHAÙY Khoâng khí trong xy lanh bò ñaåy vaøo buoàng ñoát phuï ôû beân trong naép maùy. ÔÛ cuoái quaù trình neùn, kim phun môû vaø nhieân lieäu ñöôïc phun vaøo buoàng ñoát phuï vôùi aùp suaát raát cao vaø nhieân lieäu seõ töï boác chaùy. Khi nhieân lieäu chaùy laøm cho aùp suaát vaø nhieät ñoä trong buoàng ñoát phuï taêng nhanh vaø noù bò ñaåy ra buoàng ñoát chính. Taïi buoàng ñoát chính, nhieân lieäu hoaø troän vôùi khoâng khí vaø tieáp tuïc chaùy trong thôøi gian raát nhanh choùng. AÙp suaát chaùy seõ ñaåy piston di chuyeån vaø qua trung gian cuûa thanh truyeàn seõ laøm cho truïc khuyûu quay ñeå truyeàn coâng suaát cho oâtoâ. 4. QUAÙ TRÌNH THAÛI Piston töø ñieåm cheát döôùi di chuyeån leân ñieåm cheát treân, xuù pap naïp ñoùng vaø xuù pap thaûi môû. Khi piston ñi leân ñænh piston seõ ñaåy khí chaùy trong xy lanh qua xuù pap thaûi thoaùt ra ngoaøi. Khi piston dòch chuyeån töø treân xuoáng quaù trình naïp ñöôïc thöïc hieän vaø chu kyø thöù hai ñöôïc tieáp dieån. Khi ñoäng cô thöïc hieän 4 kyø: naïp, neùn, noå vaø thaûi, truïc khuyûu quay hai voøng vaø chæ coù moät laàn sinh coâng. Neân noù ñöôïc goïi laø ñoäng cô Diesel 4 kyø. Ñoäng cô Diesel coù öu ñieåm laø hieäu suaát nhieät vaø tuoåi thoï ñoäng cô cao, ít hö hoûng vaø momen xoaén ñöôïc giöõ khoâng ñoåi trong moät khoaûng toác ñoä neân noù deã söû duïng hôn ñoäng cô xaêng. Coù khuyeát ñieåm laø phaùt ra tieáng oàn lôùn, rung ñoäng maïnh khi laøm vieäc, heä thoáng nhieân lieäu coù ñoä chính xaùc cao vaø caáu truùc ñoäng cô phaûi vöõng chaéc. 37
  8. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô SO SAÙNH ÑOÄNG CÔ XAÊNG VAØ DIESEL Ñoäng cô Ñoäng cô xaêng Ñoäng cô Diesel Naïp hoãn hôïp khoâng khí vaø nhieân Chæ naïp khoâng khí Kyø naïp lieäu Piston neùn hoãn hôïp khoâng khí Piston neùn khoâng khí ñaït ñöôïc nhieät ñoä Kyø neùn nhieân lieäu vaø aùp suaát cao Nhieân lieäu phun vôùi aùp suaát cao vaø bò Kyø noå Bu gi ñoát chaùy hoãn hôïp neùn ñoát chaùy bôûi nhieät ñoä cuûa khoâng khí. Löïc piston ñaåy khí chaùy ra khoûi xy Löïc piston ñaåy khí chaùy ra khoûi xy Kyø thaûi lanh lanh Ñieàu tieát coâng Ñieàu khieån löôïng hoãn hôïp khoâng Ñieàu khieån löôïng nhieân lieäu phun. suaát khí – nhieân lieäu cung caáp III. ÑOÄNG CÔ NHIEÀU XY LANH TREÂN OÂTOÂ Treân oâtoâ, ñoäng cô thöôøng coù nhieàu xy lanh. Soá xy lanh coù theå laø 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 12… Khi soá xy lanh caøng taêng thì coâng suaát cuûa ñoäng cô caøng cao. Caùc xy lanh cuûa ñoäng cô coù theå boá trí thaønh moät haøng, theo hình chöõ V, hình sao hoaëc boá trí ñoái xöùng. Chu kyø coâng taùc ñoäng cô nhieàu xy lanh thöïc hieän ñöôïc trong hai voøng quay. Moãi xy lanh cuûa ñoäng cô ñeàu thöïc hieän ñaày ñuû 4 kyø trong hai voøng quay truïc khuyûu. Thöù töï noå moãi xy lanh ñöôïc boá trí leäch nhau moät goùc ñeàu ñaën laø 720°/ i (i laø soá xy lanh cuûa ñoäng cô). 1. ÑOÄNG CÔ 4 KYØ- 4 XY LANH THAÚNG HAØNG ÔÛ ñoäng cô 4 xy lanh, 4 kyø, thöù töï coâng taùc 1 – 3 – 4 – 2. Goùc leäch coâng taùc = 720° : 4 = 180°.Cô caáu truïc khuyûu thanh truyeàn cuûa ñoäng cô naøy coù daïng nhö sau. 38
  9. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô 0 180 360 540 720° Xyl 1 Noå Thaûi Naïp Neùn Xyl 2 Thaûi Naïp Neùn Noå Xyl 3 Neùn Noå Thaûi Naïp Xyl 4 Naïp Neùn Noå Thaûi 2. ÑOÄNG CÔ 4 KYØ, 6 XY LANH THAÚNG HAØNG Ñoäng cô 4 kyø, 6 xy lanh, thöù töï coâng taùc thoâng duïng laø 1–5–3–6–2–4. Goùc leäch coâng taùc 720° : 6 = 120° 0 180 360 540 720° Xyl 1 Noå Thaûi Naïp Neùn Xyl 2 Thaûi Naïp Neùn Noå Xyl 3 Neùn Noå Thaûi Naïp Xyl 4 Thaûi Huùt Neùn Noå Xyl 5 Neùn Noå Thaûi Naïp Xyl 6 Naïp Neùn Noå Thaûi 3. ÑOÄNG CÔ 4 KYØ, 8 XY LANH BOÁ TRÍ DAÏNG CHÖÕ V Ngöôøi ta boá trí ñoäng cô hình chöõ V vôùi muïc ñích laø ruùt ngaén chieàu daøi cuûa ñoäng cô. ÔÛ ñoäng cô chöõ V8 coù raát nhieàu thöù töï coâng taùc. 39
  10. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô Thöù töï coâng taùc: 1 – 8 – 2 – 7 – 4 – 5 – 3 – 6 Hình treân, ñoäng cô V8 xy lanh coù goùc leäch giöõa hai ñöôøng taâm xy lanh laø 90°. Ñoäng cô treân söû duïng thanh truyeàn ñoàng daïng, treân moät choát khuyûu boá trí hai thanh truyeàn. Goùc leäch coâng taùc laø 90°. 0 180 360 540 720° Xyl 1 Noå Thaûi Naïp Neùn 2 Neùn Noå Thaûi Naïp 3 Thaûi Naïp Neùn Noå 4 Naïp Neùn Noå Thaûi 5 Naïp Neùn Noå Thaûi 6 Thaûi Naïp Neùn Noå 7 Neùn Noå Thaûi Naïp 8 Noå Thaûi Naïp Neùn IV. NGUYEÂN LYÙ ÑOÄNG CÔ XAÊNG 2 KYØ 1 XY LANH Ñoäng cô xaêng 2 kyø coù caùc ñaëc ñieåm sau: Duøng caùc cöûa thaûi vaø naïp ñeå thay theá cho caùc xuù pap. Hoãn hôïp khoâng khí nhieân lieäu naïp vaøo xy lanh do söï neùn hoãn hôïp töø caùc-te cuûa ñoäng cô. Ñeå boâi trôn piston, xeùc maêng vaø xy lanh ngöôøi ta duøng bieän phaùp pha nhôùt vaøo xaêng. Caùc-te cuûa ñoäng cô duøng ñeå chöùa hoãn hôïp khí. 1. KYØ THÖÙ 1 Giaû söû piston ôû ngay thôøi ñieåm ñaùnh löûa sôùm, tia löûa ñieän bu gi neït ra ñoát chaùy hoãn hôïp khoâng khí vaø nhieân lieäu. Khi nhieân lieäu chaùy, aùp suaát chaùy ñaåy piston di chuyeån töø treân xuoáng. Khi piston ñi xuoáng ñaàu piston môû cöûa thaûi vaø khí chaùy töø trong xy lanh thoaùt ra ngoaøi oáng giaûm thanh do söï cheânh leäch aùp suaát. Giai ñoaïn naøy ñöôïc goïi laø thaûi töï do. Cuõng trong giai ñoaïn naøy, khi piston ñi xuoáng ñuoâi piston ñoùng cöûa naïp vaø baét ñaàu neùn hoãn hôïp khoâng khí-nhieân lieäu beân döôùi caùc-te. Khi ñaàu piston môû cöûa noái thoâng töø xy lanh ñeán cater thì hoãn hôïp seõ ñöôïc naïp vaøo xy lanh ñoäng cô vaø noù seõ tieáp tuïc queùt khí chaùy töø trong xy lanh thoaùt ra ngoaøi. Giai ñoaïn naøy ñöôïc goïi laø thaûi cöôõng böùc. 40
  11. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô 2. KYØ THÖÙ 2 Naêng löôïng töø baùnh ñaø laøm piston tieáp tuïc chuyeån ñoäng. Khi piston ñi leân, ñaàu piston ñoùng cöûa thaûi, noù baét ñaàu neùn khoâng khí vaø nhieân lieäu trong xy lanh. Trong thôøi kyø naøy, khi ñuoâi piston baét ñaàu môû cöûa naïp, khoâng khí vaø nhieân lieäu töø beân ngoaøi ñöôïc naïp ñaày vaøo caùc-te, do ñoä chaân khoâng beân trong caùc-te ñöôïc hình thaønh khi piston chuyeån ñoäng ñi leân. Khi piston ôû cuoái kyø neùn ngay thôøi ñieåm ñaùnh löûa sôùm, tia löûa ñieän bu gi laïi neït ra ñoát chaùy hoãn hôïp khoâng khí – nhieân lieäu vaø chu kyø thöù hai tieáp dieån. 41
  12. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô Nhaän xeùt: Chu kyø coâng taùc cuûa ñoäng cô xaêng hai kyø ñöôïc thöïc hieän trong hai haønh trình, töông öùng moät voøng quay cuûa truïc khuyûu. Do caùc-te chöùa hoãn hôïp khoâng khí nhieân lieäu. Vì vaäy ñeå laøm trôn caùc chi tieát nhö truïc khuyûu, thanh truyeàn, piston, xeùc maêng, loøng xy lanh… phaûi pha nhôùt vaøo nhieân lieäu. Trong giai ñoaïn thaûi cöôõng böùc, moät phaàn hoãn hôïp theo khí thaûi ra ngoaøi. Vì vaäy, ñoäng cô naøy hao nhieân lieäu, ñoàng thôøi chaát löôïng laøm trôn keùm hôn ñoäng cô 4 kyø neân noù thöôøng ñöôïc söû duïng cho caùc loaïi xe moâ toâ gaén maùy. V. ÑOÄNG CÔ PISTON QUAY Naêm 1954 NSU-Wankel cheá taïo thaønh coâng ñoäng cô Wankel coù piston hình tam giaùc chuyeån ñoäng quay, nhieân lieäu söû duïng laø xaêng. Noù ñöôïc cheá taïo nhaèm ñeå khaéc phuïc caùc nhöôïc ñieåm cuûa ñoäng cô kieåu piston nhö trong cô caáu khoâng coù caùc chi tieát chuyeån ñoäng tònh tieán, truïc khuyûu ñoäng cô ñôn giaûn hôn, soá löôïng chi tieát giaûm ñi raát nhieàu. Sau moät khoaûng thôøi gian öùng duïng vaø phaùt trieån, ñoäng cô naøy khoâng ñöôïc phaùt trieån vì noù coù quaù nhieàu khuyeát ñieåm nhö khaû naêng laøm kín giöõa piston vaø xy lanh keùm, khoù laøm trôn… Hình A: Caïnh AC: Quaù trình naïp hoãn hôïp khoâng khí – nhieân lieäu. Caïnh AB: Quaù trình chaùy vaø giaõn nôû. Caïnh BC: Quaù trình thaûi. Hình B: Caïnh AB: Quaù trình neùn. Caïnh BC: Söï giaõn nôû cuûa hoãn hôïp chaùy laøm piston chuyeån ñoäng. Khi piston quay moät voøng, moãi caïnh cuûa piston thöïc hieän caùc quaù trình: naïp khoâng khí vaø nhieân lieäu, neùn hoãn hôïp khí, chaùy giaõn nôû vaø thaûi. Ñieàu naøy coù nghóa, khi piston thöïc hieän ñuùng moät voøng thì ñoäng cô thöïc hieän 3 laàn sinh coâng. 42
  13. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô D. CAÁU TRUÙC CUÛA ÑOÄNG CÔ XAÊNG Ñoäng cô xaêng bao goàm caùc boä phaän chính vaø caùc heä thoáng phuï. Boä phaän chính bao goàm: Thaân maùy, naép maùy, piston, thanh truyeàn, truïc khuyûu, baùnh ñaø… vaø cô caáu phaân phoái khí. Caùc heä thoáng phuï goàm: Heä thoáng laøm trôn, heä thoáng laøm maùt, heä thoáng naïp vaø thaûi, heä thoáng nhieân lieäu vaø heä thoáng ñieän ñoäng cô. Boä phaän chính coù theå chia laøm caùc boä phaän coá ñònh, caùc boä phaän di ñoäng vaø cô caáu phaân phoái khí. Thaân maùy vaø naép maùy. Caùc piston vaø caùc thanh truyeàn. Boä phaän chính Truïc khuyûu vaø baùnh ñaø. Cô caáu phaân phoái khí. Caùc-te chöùa nhôùt. Ñoäng cô xaêng Heä thoáng laøm trôn. Heä thoáng laøm maùt. Heä thoáng phuï Heä thoáng naïp vaø thaûi. Heä thoáng nhieân lieäu. Heä thoáng ñieän ñoäng cô. 43
  14. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô I. CAÙC BOÄ PHAÄN COÁ ÑÒNH Caùc boä phaän coá ñònh bao goàm: Naép maùy, thaân maùy, caùc-te. 1. THAÂN MAÙY Thaân maùy laø thaønh phaàn chính cuûa ñoäng cô, noù ñöôïc cheá taïo baèng gang hoaëc hôïp kim nhoâm. Thaân maùy coù chöùc naêng nhö moät caùi khung, noù duøng ñeå boá trí caùc chi tieát vaø ñeå giaûi nhieät. Thaân maùy chöùa caùc xy lanh vaø piston chuyeån ñoäng leân xuoáng trong xy lanh. Thaân maùy ñöôïc ñaäy kín bôûi naép maùy, ôû giöõa chuùng coù moät joint laøm kín. Hoäp truïc khuyûu ñöôïc boá trí beân döôùi thaân maùy, noù chöùa ñöïng truïc khuyûu. Caùc-te chöùa nhôùt ñöôïc keát noái ôû beân döôùi thaân maùy. Maïch daàu laøm trôn ñöôïc boá trí beân trong thaân maùy. Moät soá ñoäng cô, thaân maùy coøn chöùa truïc cam, truïc caân baèng vaø moät soá chi tieát khaùc. Thaân maùy coù daïng thaúng haøng hoaëc chöõ V tuyø theo caùch boá trí xy lanh. ÔÛ ñoäng cô chöõ V caùc xy lanh ñöôïc boá trí theo hai nhaùnh hình V nhöng chuùng chæ coù moät truïc khuyûu. Ngöôøi ta cheá taïo ñoäng cô chöõõ V vôùi muïc ñích ruùt ngaén chieàu daøi thaân maùy. Soá xy lanh ôû loaïi naøy coù theå laø 6 hoaëc 8 ñoâi khi coù tôùi 12… OÁNG LOÙT XY LANH Ñoäng cô xaêng, xy lanh thöôøng ñöôïc cheá taïo lieàn vôùi thaân maùy. ÔÛø ñoäng cô Diesel thöôøng duøng oáng loùt xy lanh. OÁng loùt xy lanh ñöôïc cheá taïo baèng theùp cöùng vaø ñöôïc eùp vaøo thaân maùy. Coù hai loaïi oáng loùt xy lanh, ñoù laø oáng loùt öôùt vaø oáng loùt khoâ. OÁng loùt khoâ khoâng tröïc tieáp tieáp xuùc vôùi nöôùc laøm maùt. Noù ñöôïc eùp chaët vaøo xy lanh. OÁng loùt öôùt ñöôïc laép tieáp xuùc vôùi nöôùc laøm maùt. Loaïi naøy phaûi laøm kín toát ñeå ngaên ngöøa nöôùc laøm maùt roø ræ xuoáng hoäp truïc khuyûu. OÁng loùt öôùt raát deã daøng söûa chöõa thay theá. HOÄP ÑÔÕ TRUÏC KHUYÛU Hoäp ñôõ truïc khuyûu duøng ñeå gaù laép truïc khuyûu. Soá löôïng caùc oå truïc chính ñeå gaù laép truïc khuyûu phuï thuoäc vaøo chieàu daøi cuûa truïc khuyûu vaø söï boá trí xy lanh. 44
  15. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô . . 2. CAÙC-TE Caùc-te ñöôïc keát noái beân döôùi hoäp truïc khuyûu qua trung gian cuûa moät ñeäm laøm kín. Noù duøng ñeå chöùa nhôùt laøm trôn vaø che kín caùc chi tieát beân trong hoäp truïc khuyûu. Caùc-te ñöôïc laøm baèng toân, beân döôùi coù boá trí nuùt xả nhôùt, beân trong coù boá trí moät vaùch ngaên. Vaùch ngaên ñeå laøm giaûm söï dao ñoäng cuûa nhôùt khi xe chuyeån ñoäng, ñoàng thôøi baûo ñaûm ñöôïc nhôùt luoân ngaäp löôùi loïc khi xe chuyeån ñoäng ôû maët ñöôøng nghieâng. 3. JOINT NAÉP MAÙY Joint naép maùy ñöôïc ñaët giöõa khoái xy lanh vaø naép maùy. Noù duøng ñeå laøm kín buoàng ñoát, laøm kín ñöôøng nöôùc laøm maùt vaø daàu nhôùt laøm trôn. Joint naép maùy chòu ñöôïc nhieät ñoä cao vaø aùp suaát lôùn. Caáu truùc cuûa noù goàm moät lôùp theùp moûng ñaët ôû giöõa , hai beà maët cuûa taám theùp ñöôïc phuû moät lôùp carbon vaø moät lôùp boät chì ñeå ngaên caûn ñöôïc söï keát 45
  16. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô dính giöõa joint vôùi beà maët khoái xy lanh vaø thaân maùy. Noù cuõng ñöôïc cheá taïo baèng theùp, aminian boïc ñoàng hoaëc nhoâm... 4. NAÉP MAÙY Naép maùy ñöôïc boá trí treân thaân maùy, phaàn loõm beân döôùi naép maùy chính laø caùc buoàng ñoát cuûa ñoäng cô. Naép maùy chòu aùp löïc vaø nhieät ñoä cao trong suoát quaù trình ñoäng cô hoaït ñoäng. Noù ñöôïc cheá taïo baèng hợp kim gang hoaëc baèng hôïp kim nhoâm. Trong naép maùy coù boá trí caùc đường nöôùc laøm maùt. Caùc bu gi, xuù pap, truïc cam, ñöôøng oáng naïp, ñöôøng oáng thaûi… ñöôïc boá trí vaø gaù laép treân naép maùy. Tuyø theo söï boá trí caùc xuù pap vaø soá löôïng cuûa chuùng, buoàng ñoát treân naép maùy coù caùc daïng cô baûn sau: BUOÀNG ÑOÁT KIEÅU HÌNH BAÙN CAÀU Loaïi naøy coù ñaëc ñieåm laø dieän tích beà maët buoàng ñoát nhoû goïn. Trong buoàng ñoát boá trí moät xuù pap naïp vaø moät xuù pap thaûi. Hai xuù pap naøy boá trí veà hai phía khaùc nhau. Truïc cam boá trí ôû giöõa naép maùy vaø duøng coø moå ñeå ñieàu khieån söï ñoùng môû cuûa xuù pap. Söï boá trí naøy raát thuaän lôïi cho vieäc naïp hoãn hôïp khí vaø thaûi khí chaùy ra ngoaøi. BUOÀNG ÑOÁT KIEÅU HÌNH NEÂM Loaïi naøy coù ñaëc ñieåm dieän tích beà maët tieáp xuùc nhieät nhoû. Buoàng ñoát moãi xy lanh ñöôïc boá trí moät xuù pap thaûi vaø moät xuù pap naïp, ñoàng thôøi hai xuù pap boá trí cuøng moät phía. Ñoái vôùi loaïi naøy truïc cam ñöôïc boá trí ôû thaân maùy hoaëc boá trí treân naép maùy. Söï ñieàu khieån söï ñoùng môû cuûa caùc xuù pap qua trung gian cuûa coø moå. 46
  17. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô BUOÀNG ÑOÁT KIEÅU BATHTUB Kieåu naøy moãi buoàng ñoát boá trí moät xuù pap thaûi vaø moät xuù pap naïp. Hai xuù pap boá trí leäch cuøng moät phía vaø caùc xuù pap ñaët thaúng ñöùng. Kieåu naøy coù khuyeát ñieåm, ñöôøng kính ñaàu xuù pap bò haïn cheá neân vieäc naïp vaø thaûi keùm. BUOÀNG ÑOÁT KIEÅU PENTROOF Ngaøy nay, loaïi buoàng ñoát naøy ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán, moãi xy lanh ñoäng cô ñöôïc boá trí hai xuù pap naïp vaø hai xuù pap thaûi. Bu gi ñöôïc ñaët thaúng ñöùng vaø ôû giöõa buoàng ñoát giuùp cho quaù trình chaùy ñöôïc xaûy ra toát hôn. Hai truïc cam boá trí treân naép maùy, moät truïc ñieàu khieån caùc xuù pap naïp vaø truïc cam coøn laïi ñieàu khieån caùc xuù pap thaûi. II. CAÙC BOÄ PHAÄN DI ÑOÄNG Caùc boä phaän di ñoäng bao goàm: Piston, xeùc maêng, truïc piston, thanh truyeàn, truïc khuyûu vaø baùnh ñaø. 1. TRUÏC KHUYÛU Truïc khuyûu laø chi tieát quan troïng vaø phöùc taïp cuûa ñoäng cô. Noù tieáp nhaän löïc ñaåy cuûa thanh truyeàn vaø truyeàn cho baùnh ñaø. Truïc khuyûu laøm baèng theùp reøn chaát löôïng cao ñeå ñaûm baûo ñöôïc ñoä cöùng vöõng vaø maøi moøn toát. Truïc khuyûu ñöôïc ñaët trong caùc oå truïc chính ôû thaân maùy. Ñeå deã daøng thaùo laép truïc khuyûu, oå truïc chính chia laøm hai nöûa vaø ñöôïc laép gheùp laïi vôùi nhau baèng vít. Ñaàu truïc khuyûu ñöôïc laép baùnh xích hoaëc baùnh ñai raêng ñeå daãn ñoäng cô caáu phaân phoái khí. Ngoaøi ra, noù coøn daãn ñoäng bôm trôï löïc laùi, maùy neùn heä thoáng ñieàu hoaø, bôm nöôùc, maùy phaùt ñieän… Ñuoâi truïc khuyûu coù maët bích ñeå laép baùnh ñaø vaø ñeå ñôõ ñaàu truïc sô caáp hoäp soá. Caùc coå truïc chính vaø choát khuyûu ñöôïc gia coâng raát chính xaùc vaø coù ñoä boùng cao. Daàu nhôøn töø thaân maùy ñöôïc daãn tôùi caùc oå truïc chính ñeå boâi trôn caùc coå truïc vaø caùc baïc loùt. 47
  18. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô Choát khuyûu duøng ñeå gaù laép ñaàu to thanh truyeàn. ÔÛ ñoäng cô chöõ V, treân cuøng moät choát khuyûu ñöôïc gaù laép hai thanh truyeàn. Daàu nhôøn boâi trôn choát khuyûu ñöôïc daãn töø coå truïc chính qua ñöôøng oáng. Ñoái troïng duøng ñeå caân baèng löïc quaùn tính vaø moâ men quaùn tính. Trong quaù trình laøm vieäc truïc khuyûu sinh ra dao ñoäng xoaén. Taàn soá dao ñoäng xoaén laø 5 laàn/s. Khi taêng toác vaø coù taûi, taàn soá dao ñoäng töø 25 ñeán 30 laàn trong moät giaây. Ñeå giaûm dao ñoäng xoaén, ôû ñaàu truïc khuyûu ngöôøi ta laép boä giaûm chaán. Boä giaûm chaán thöôøng laø pu li daãn ñoäng caùc heä thoáng beân ngoaøi. BAÏC LOÙT CHÍNH Baïc loùt chính duøng ñeå ñôõ coå truïc chính cuûa truïc khuyûu. Caùc baïc loùt chính ñöôïc chia laøm hai nöûa hình troøn bao xung quanh coå truïc chính. Nöûa phía treân cuûa baïc loùt coù moät hoaëc nhieàu loã daàu duøng ñeå daãn nhôùt töø thaân maùy ñeán coå truïc. Noù ñöôïc gaù laép vaøo nöûa oå truïc treân thaân maùy. Nöûa phía döôùi ñöôïc laép vaøo naép cuûa bôï truïc. Thoâng thöôøng nöûa baïc loùt treân vaø döôùi khoâng thể laép laãn vôùi nhau ñöôïc. Treân moãi nöûa baïc loùt coù vaáu ñònh vò ñeå choáng xoay. Lôùp hôïp kim chòu ma saùt laø vaät lieäu meàm, noù coù theå laø hôïp kim traéng, Kelmet hoaëc hôïp kim nhoâm. Hôïp kim traéng: Vaät lieäu hôïp kim chòu ma saùt goàm thieác, chì, antimon, keõm vaø moät soá loaïi khaùc. Loaïi naøy chòu ma saùt toát, nhöng ñoä beàn thaáp, do ñoù noù ñöôïc söû duïng ôû ñoäng cô coù taûi nhoû. Hôïp kim Kelmet: Loaïi naøy treân mieáng theùp ñöôïc phuû moät lôùp ñoàng vaø hôïp kim chì. Coù khaû naêng chòu aùp suaát vaø chòu moûi lôùn hôn loaïi duøng hôïp kim traéng. Noù ñöôïc söû duïng trong ñoäng cô coù soá voøng quay cao vaø taûi troïng lôùn. 48
  19. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô Hôïp kim nhoâm: Lôùp hôïp kim chòu ma saùt goàm hôïp kim nhoâm vaø thieác. Loaïi naøy coù khaû naêng chòu moøn raát cao vaø truyeàn nhieät lôùn hôn hôïp kim traéng vaø kelmet. Vì vaäy, noù ñöôïc söû haàu heát trong caùc loaïi ñoäng cô xaêng. BAÏC LOÙT THANH TRUYEÀN Caùc baïc loùt thanh truyeàn gioáng nhö baïc loùt coå truïc chính veà maët keát caáu. Moät nöûa mieáng baïc loùt laép treân thanh truyeàn vaø nöûa coøn laïi laép treân naép ñaàu to thanh truyeàn. HAÏN CHEÁ CHUYEÅN ÑOÄNG DOÏC ÔÛ moät trong caùc coå truïc chính ngöôøi ta coù laép moät baïc chaän ñeå haïn cheá chuyeån ñoäng doïc cuûa truïc khuyûu. Baïc chaän coù theå ñöôïc cheá taïo lieàn vôùi baïc loùt chính hoaëc cheá taïo rôøi goàm 4 maûnh. Noù ñöôïc laép raùp ôû hai ñaàu cuûa coå truïc chính, treân baïc chaän coù gia coâng caùc raõnh thoaùt nhôùt. KHE HÔÛ DAÀU Trong quaù trình laøm vieäc phaûi ñaûm baûo coù moät lôùp nhôùt moûng boâi trôn naèm giöõa caùc baïc loùt vaø coå truïc, ñeå truïc vaø baïc loùt khoâng ma saùt tröïc tieáp vôùi nhau khi truïc khuyûu chuyeån ñoäng. Do ñoù, phaûi toàn taïi moät khe hôû beù giöõa coå truïc vaø baïc loùt ñeå hình thaønh maøng daàu laøm trôn. Khe hôû naøy ñöôïc goïi laø khe hôû daàu. Trò soá khe hôû tuyø thuoäc vaøo kieåu ñoäng cô, thoâng thöôøng noù naèm trong khoaûng 0,02 ñeán 0,06mm. Doøng daàu nhôùt oån ñònh chaûy qua baïc loùt, coù taùc duïng laøm trôn, laøm maùt vaø cuoán ñi caùc maït kim loaïi vaø chaát baån ra khoûi beà maët baïc loùt. Neáu khe hôû baïc quaù lôùn, quaù nhieàu daàu nhôùt chaûy vaøo baïc loùt laøm aùp suaát nhôùt tuoät giaûm, coå truïc seõ va ñaäp maïnh vaøo baïc loùt laøm hö hoûng baïc. Neáu khe hôû quaù nhoû, khoâng ñuû daàu laøm trôn, gaây ra ma saùt lôùn giöõa truïc vaø oå ñôõ, laøm cho baïc loùt bò moøn nhanh vaø thaäm chí hôïp kim chòu ma saùt bò troùc ra khoûi baïc loùt. 2. THANH TRUYEÀN Thanh truyeàn keát noái giöõa truïc piston vaø choát khuyûu. Noù duøng ñeå bieán chuyeån ñoäng leân xuoáng cuûa piston thaønh chuyeån ñoäng quay troøn cuûa truïc khuyûu vaø ngöôïc laïi. Soá löôïng thanh truyeàn söû duïng baèng vôùi soá xy lanh cuûa ñoäng cô. Thanh truyeàn ñöôïc chia laøm 3 phaàn: Ñaàu nhoû thanh truyeàn keát noái vôùi truïc piston, ñaàu to thanh truyeàn ñöôïc chia laøm hai nöûa ñöôïc laép gheùp vôùi choát khuyûu, phaàn noái giöõa ñaàu nhoû vaø ñaàu to thanh truyeàn ñöôïc goïi laø thaân thanh truyeàn. Daàu nhôøn töø coå truïc chính ñi qua ñöôøng oáng daãn trong truïc khuyûu ñeán boâi trôn ñaàu to thanh truyeàn, sau ñoù ñi ra hai meùp ñaàu to ñeå boâi trôn xy lanh-piston döôùi taùc duïng cuûa löïc li taâm. 49
  20. Nguyeân lyù-Caùc boä phaän chính cuûa ñoäng cô Beân hoâng ñaàu to thanh truyeàn coù boá trí moät loã daàu, duøng ñeå laøm maùt ñænh piston khi loã daàu treân choát khuyûu truøng vôùi loã daàu treân ñaàu to thanh truyeàn. 3. BAÙNH ÑAØ Baùnh ñaø cheá taïo baèng gang vaø ñöôïc boá trí ôû ñuoâi truïc khuyûu. Ñoäng cô söû duïng hoäp soá töï ñoäng, noù laø moät vaønh moûng keát hôïp vôùi bieán moâ thuyû löïc. Khi soá xy lanh cuûa ñoäng cô caøng cao, khoái löôïng cuûa baùnh ñaø caøng nhoû. Baùnh ñaø duøng ñeå oån ñònh soá voøng quay truïc khuyûu ôû toác ñoä beù nhaát. Ngoaøi ra, noù coøn duøng ñeå khôûi ñoäng vaø truyeàn coâng suaát ñeán heä thoáng truyeàn löïc. 4. PISTON Trong quaù trình laøm vieäc, piston chuyeån ñoäng leân xuoáng trong xy lanh ñeå taïo ra caùc quaù trình. Ñænh piston tieáp nhaän löïc khí chaùy ñeå laøm quay truïc khuyûu qua trung gian cuûa thanh truyeàn vaø truïc piston. Ñænh piston laø phaàn treân cuøng cuûa piston, ñoàng thôøi noù cuõng laø ñaùy cuûa buoàng ñoát. Ñænh piston coù dạng ñænh baèng, loài hoaëc loõm. Ñaàu piston bao goàm ñænh piston vaø vuøng chöùa xeùc maêng. Treân ñaàu piston coù laép caùc xeùc maêng ñeå laøm kín buoàng chaùy. Trong quaù trình laøm vieäc, moät phaàn nhieät töø piston truyeàn qua xeùc maêng ñeán xy lanh vaø ra nöôùc laøm maùt. Tình traïng chòu nhieät cuûa piston laø khoâng ñeàu, nhieät ñoä cuûa ñaàu piston cao hôn phaàn thaân raát nhieàu neân noù giaõn nôû nhieàu hôn khi laøm vieäc. Do vaäy, ngöôøi ta cheá taïo ñöôøng kính ñaàu piston hôi nhoû hôn phaàn thaân moät chuùt ôû nhieät ñoä bình thöôøng, daïng naøy ñöôïc goïi laø daïng coân cuûa piston. 50
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2