BÁO CÁO: Tư tưởng đoàn kết trong tác phẩm “Nên học sử ta” của Hồ Chí Minh.

Chia sẻ: Le Linh | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:30

Thêm vào BST

Báo xấu

138
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đại đoàn kết dân tộc là một trong những yếu tố cốt lõi trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Trong bất kì hoàn cảnh nào thì đại đoàn kết dân tộc luôn tạo sự tin tưởng vững chắc cho Đảng và Nhà nước khi vạch ra những hướng đi mới, mang lại nhiều thắng lợi to lớn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Hồ Chí Minh đã đưa ra quan điểm đó trong hệ thống tư tưởng của Người....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: BÁO CÁO: Tư tưởng đoàn kết trong tác phẩm “Nên học sử ta” của Hồ Chí Minh.

MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài. Đại đoàn kết dân tộc là một trong những yếu tố cốt lõi trong s ự nghi ệp xây d ựng và phát triển đất nước. Trong bất kì hoàn cảnh nào thì đại đoàn kết dân tộc luôn t ạo sự tin tưởng vững chắc cho Đảng và Nhà nước khi vạch ra những hướng đi mới, mang lại nhiều thắng lợi to lớn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Hồ Chí Minh đã đưa ra quan điểm đó trong hệ thống tư tưởng của Người. Trong thực tế, Người cũng đã khẳng định tinh thần đoàn kết dân tộc là vô cùng quan trọng được thể hiện qua tác phẩm “Nên h ọc sử ta” (1942): toàn dân đoàn k ết thì nước ta độc lập tự do, trái lại nếu dân ta không đoàn kết thì b ị n ước ngoài xâm l ược. Chính vì vậy việc tìm hiểu và học tập tư tưởng Hồ Chí Minh v ề đ ại đoàn k ết dân t ộc là rất cần thiết. Từ đó phát huy tinh thần, vận dụng t ư tưởng góp ph ần xây d ựng đ ất nước ngày càng giàu đẹp văn minh. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài. Về đại đoàn kết dân tộc, Đảng và Nhà nước cũng như các tầng lớp nhân dân luân chú trọng quan tâm không chỉ ở thời nay mà còn được nghiên cứu, học tập từ trong lịch sử nước nhà. Ta có thể thấy điều đó qua bài viết “Đại đoàn kết dân tộc – cội nguồn sức mạnh của chúng ta” của Võ Văn Kiệt , “Bài học về Đại đoàn kết dân tộc triều Lý – Trần” của nhà văn Đắc Trung hay bài tham luận “Phát huy sức mạnh Đại đoàn kết dân tộc để xây dựng và bảo vệ tổ quốc” của Huỳnh Đảm (Ủy viên Trung ương Đ ảng, Chủ tịch UBTW Mặt trận tổ quốc Việt Nam) trong đại h ội XI của Đảng c ộng sản Việt Nam (2011). 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài. 1
Đề tài nghiên cứu vai trò, nội dung và hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời nghiên cứu vai trò và ý nghĩa c ủa đoàn k ết dân tộc được nêu trong tác phẩm “Nên học sử ta” của Người. 4. Ý nghĩa. Về lý luận: Đại đoàn kết dân tộc có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công của cách mạng cũng như thuận lợi cho việc lãnh đạo của Đ ảng và Nhà n ước ta trong mọi giai đoạn. Về thực tiễn: Đại đoàn kết dân tộc đã trở thành chiến lược cách mạng, trở thành sức mạnh vật chất. Toàn dân tộc đã được tập hợp, tổ chức thành “Mặt trận dân tộc thống nhất” theo chủ trương của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta năm 1960. 5. Kết cấu của đề tài. I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc. II. Tư tưởng đoàn kết trong tác phẩm “Nên học sử ta” của Hồ Chí Minh. 2
NỘI DUNG I. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠI ĐOÀN KẾT DÂN TỘC. 1. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng. 1.1. Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyế t định thành công của cách mạng. 1.1.1. Ý nghĩa chiến lược của đoàn kết dân tộc Hồ Chí Minh chỉ ra rằng trong thời đại mới, để đánh bại các thế lực đế quốc thực dân nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người, nếu chỉ có tinh thần yêu nước thì chưa đủ; cách mạng muốn thành công và thành công đ ến nơi cần phải tập hợp được tất cả mọi lực lượng có th ể tập hợp, xây dựng đ ược kh ối đ ại đoàn kết bền vững. Chính vì vậy, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, cơ bản, nhất quán và lâu dài, xuyên su ốt ti ến trình cách mạng. LÞch sö c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®· thÓ hiÖn râ ®¹i ®oµn kÕt lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cã tÝnh chiÕn lîc hay, lµ t tëng lín cña Hå ChÝ Minh. Sau ®©y lµ mét vµi dÉn chøng : - Sau khi gÆp luËn c¬ng cña Lª nin vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ vÊn ®Ò thuéc ®Þa . Hå ChÝ Minh ®Êu tranh rÊt tÝch cùc trong phong trµo céng s¶n vµ c«ng nh©n quèc tÕ , nh»m thùc hiÖn luËn ®iÓm cña Lª nin vµ khÈu hiÖu næi tiÕng cña Quèc tÕ Céng s¶n vÒ ®oµn kÕt quèc tÕ : “ V« s¶n tÊt c¶ c¸c n íc vµ c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc, ®oµn kÕt l¹i “. - Khi t×m ®îc con ®êng cøu níc, thÊy ®îc ch©n lý c¸ch m¹ng, th¸ng 6 n¨m 1923, Hå ChÝ Minh quyÕt ®Þnh rêi Pari, b¾t ®Çu cuéc hµnh tr×nh vÒ n íc. Trong th göi c¸c 3
®ång chÝ cïng ho¹t ®éng ë Ph¸p, Ng êi nãi râ môc ®Ých vÒ níc lµ : “ T«i trë vÒ n íc, ®i vµo quÇn chóng, thøc tØnh hä, tæ chøc hä, ®oµn kÕt hä, huÊn luyÖn hä, ® a hä ra ®Êu tranh giµnh tù do ®éc lËp “(Hå ChÝ Minh: dd,t1, tr192 ). Ngay sau khi ë níc ngoµi vÒ tíi Cao B»ng ngµy 28 th¸ng1 n¨m 1941 ng êi cïng §¶ng ta tiÕn hµnh thùc hiÖn ®oµn kÕt toµn d©n, x©y dùng mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt vµ ngµy 19/5/1941, Héi ViÖt nam ®éc lËp ®ång minh (gäi t¾t lµ mÆt trËn ViÖt minh ) ® - îc thµnh lËp. VÒ thµnh phÇn, MÆt trËn ViÖt Minh bao gåm nh÷ng ng êi yªu níc trong c«ng nh©n, n«ng d©n vµ nh÷ng ng êi yªu níc trong c¸c tÇng líp nh©n d©n lao ®éng kh¸c; mÆt trËn nµy do §¶ng ta trùc tiÕp l·nh ®¹o. - N¨m 1945, C¸ch m¹ng Th¸ng T¸m thµnh c«ng, ngµy 2/9/1945 n íc ViÖt nam míi ra ®êi, víi c¬ng vÞ Chñ tÞch níc chñ tr× phiªn häp ®Çu tiªn cña ChÝnh phñ ngµy 03/09/1945, Hå ChÝ Minh ®· chØ râ ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n, trong ®ã cã ®oµn kÕt L - ¬ng - Gi¸o lµ mét trong 6 vÊn ®Ò cÊp b¸ch mµ ChÝnh phñ c¸ch m¹ng ph¶i tËp trung thùc hiÖn nh»m gi÷ v÷ng thµnh qu¶ c¸ch m¹ng, ph¸t triÓn chÕ ®é d©n chñ nh©n d©n. - §Õn dù §¹i héi thèng nhÊt(VM-LV) thµnh lËp MÆt trËn Liªn ViÖt ngµy 03/03/1951, Hå ChÝ Minh vui mõng nãi : “ Rõng c©y ®¹i ®oµn kÕt d©n téc ®· në hoa kÕt qu¶ vµ gèc rÔ cña nã ®ang ¨n s©u réng kh¾p toµn d©n vµ nã cã mét c¸i t ¬ng lai “trêng xu©n bÊt l·o”” Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ §¶ng ta, ngµy 20/12/1960 MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt Nam ra ®êi. VÒ thµnh phÇn vµ l·nh ®¹o cña MÆt trËn gièng nh MÆt trËn ViÖt minh tríc ®©y. Tõ ®ã cho ®Õn khi qua ®êi, Hå ChÝ Minh h Õt søc quan t©m ®Õn viÖc më réng cñng cè MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt nam. Ng êi thêng xuyªn göi th, göi ®iÖn cho Chñ tÞch MÆt trËn NguyÔn H÷u Thọ nh»m chØ thÞ , ®éng viªn kh«ng ngõng më réng MÆt trËn h¬n n÷a. 4
V× vËy, ngµy 21/04/1968, Liªn minh c¸c lùc lîng d©n téc, d©n chñ vµ hoµ b×nh ViÖt Nam ra ®êi do «ng TrÞnh §×nh Th¶o lµm Chñ tÞch; thµnh phÇn gåm nh÷ng tri thøc, c«ng chøc yªu níc trong bé m¸y Ngôy quyÒn Sµi Gßn kiªn quyÕt chèng ngo¹i x©m, ®¸nh ®æ chÕ ®é Nguþ quyÒn giµnh ®éc lËp, d©n chñ, hoµ b×nh vµ mong muèn thµnh lËp ChÝnh phñ liªn hiÖp d©n téc ë MiÒn nam. Hå ChÝ Minh kh¼ng ®Þnh , liªn minh nµy “ Lu«n s¸t c¸nh víi MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt nam trong c«ng cuéc chèng Mü cøu níc” ( Hå ChÝ Minh: dd, tl2, tr461 ). 1.1.2. Đại đoàn kết dân tộc có ý nghĩa quyết đ ịnh đ ến thành công c ủa cách mạng. Để quy tụ được mọi lực lượng vào khối đại đoàn kết toàn dân cần phải có chính sách và phương pháp phù hợp với từng đối tượng. Trong từng thời kì, từng giai đoạn cách mạng, trước những yêu cầu và nhiệm vụ khác nhau, chính sách và phương pháp tập hợp có thể và cần thiết phải điều chỉnh cho phù h ợp v ới t ừng đ ối t ượng khác nhau, song đại đoàn kết dân tộc phải luôn luôn được nhận thức là vấn đề sống còn, quyết định thành bại của cách mạng. Chính sách Mặt trận của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ra là đ ể th ực hi ện đoàn kết dân tộc. Nhờ tư tưởng nhất quán và chính sách Mặt trận đúng đắn, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xây dựng thành công khối đ ại đoàn k ết dân t ộc, đ ưa cách mạng Việt Nam giành được nhiều thắng lợi to lớn. Hồ Chí Minh viết: “Đoàn kết trong Mặt trận Việt Minh nhân dân ta đã làm Cách mạng Tháng Tám thành công, l ập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đoàn kết trong Mặt trận Liên Việt, nhân dân ta đã kháng chi ến th ắng l ợi, l ập l ại hòa bình ở Đông Dương, hoàn toàn giải phóng miền Bắc. Đoàn kết trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhân dân ta đã giành đ ược th ắng l ợi trong công cuộc khôi phục kinh tế, cải tạo xã hội chủ nghĩa và trong s ự nghi ệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc”. 5
Từ thực tiễn như vậy, Hồ Chí Minh đã khái quát thành nhiều luận điểm có tính chân lý về vai trò của khối đại đoàn kết: Đoàn kết làm ra sức mạnh. “Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết chặt ch ẽ thì chúng ta nh ất đ ịnh khắc phục mọi khó khăn, phát triển mọi thuận lợi và làm tròn nhi ệm vụ nhân dân giao phó”, “Đoàn kết là một lực lượng vô địch của chúng ta để khắc ph ục khó khăn, giành thắng lợi”, “Đoàn kết là sức mạnh, đoàn kết là th ắng lợi”, “Đoàn k ết là s ức m ạnh, là then chốt của thành công”... “Bây giờ còn một điểm rất quan trọng, cũng là điểm mẹ. Đi ểm này mà th ực hi ện tốt thì đẻ ra con cháu đều tốt: Đó là đoàn kết”. “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, Thành công, thành công, đại thành công!” ... 1.2. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, của dân tộc. 1.2.1. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu hàng đầu của Đảng. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh,yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết là sức mạnh , là mạch nguồn của mọi thắng lợi. Do đó, đại đoàn kết dân tộc phải được xác đ ịnh là nhiệm vụ hàng đầu của đảng, phải được quán triệt trong tất cả mọi lĩnh vực, từ đường lối, chủ trương, chính sách, tới hoạt động thực tiễn của Đảng. Trong lời kết thúc buổi ra mắt của Đảng Lao động Việt Nam ngày 3-3-3951, Hồ Chí Minh đã thay mặt Đảng tuyên bố trước toàn thể dân tộc: “Mục đích của Đảng Lao đ ộng Vi ệt Nam có thể gồm trong 8 chữ là: Đoàn kết toàn dân, phụng sự tổ quốc”. Để thực hiện mục tiêu này, Người thường xuyên nhắc nhở cán b ộ , đảng viên phải thấm nhuần quan diểm quần chúng, phải gần gũi quần chúng, l ắng nghe qu ần chúng; vận động, tổ chức và giáo dục quần chúng, coi sức mạnh của cách mạng là ở 6
nơi quần chúng, phải thấm nhuần lời dạy “dễ trăm lần không dân cũng ch ịu, khó v ạn lần dân liệu cũng xong”. Đại đoàn kết dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng. Đại đoàn kết dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, đồng thời cũng là nhiệm vụ hàng đầu của mọi giai đoạn cách mạng . Nhấn mạnh vấn đề này là nhấn mạnh tới vai trò của thực lực cách mạng. Bởi vì cách mạng muốn thành công n ếu ch ỉ có đ ường lối đúng chưa đủ mà trên cơ sở của đường lối đúng, Đảng ph ải cụ th ể hóa thành những mục tiêu, nhiệm vụ và phương pháp cách mạng phù hợp với từng giai đoạn lịch sử để lôi kéo, tập hợp quần chúng, tạo thực lực cho cách m ạng. Th ực l ực đó chính là khối đại đoàn kết dân tộc. Năm 1963, khi nói chuyện với cán bộ tuyên truyền và huấn luy ện mi ền núi v ề cách mạng xã hội chủ nghĩa, Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Trước cách mạng Tháng Tám và trong kháng chiến, nhiệm vụ tuyên huấn là làm cho đồng bào các dân tộc hiểu được mấy việc: Một là đoàn kết. Hai là làm cách mạng hay kháng chiến để đòi độc lập. Chỉ đơn giản thế thôi. Bây giờ mục đích của tuyên truy ền huấn luy ện là: M ột là đoàn k ết. Hai là xây dựng xã hội chủ nghĩa. Ba là đấu tranh thống nhất nước nhà”. 1.2.3. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của dân tộc. Hồ Chí Minh đã chỉ ra rằng, đại đoàn kết dân tộc không ph ải ch ỉ là m ục tiêu, nhiệm vụ của Đảng mà còn là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc. Bởi vì cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, phải do quần chúng, vì quần chúng. Từ trong phong trào đấu tranh để tự giải phóng và xây dựng xã hội mới tốt đẹp, quần chúng nảy sinh nhu cầu đoàn kết và sự hợp tác. Đảng cộng sản phải có sứ mệnh thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn quần chúng,chuyển những nhu cầu, những đòi h ỏi khách quan, tự phát của quần chúng thành những đòi hỏi tự giác, thành hiện th ực có t ổ chức trong khối đại đoàn kết, tạo thành sức mạnh tổng hợp trong cuộc đấu tranh vì độc lập cho dân tộc, tự do cho nhân dân và hạnh phúc cho con người. 7
2. Nội dung của đại đoàn kết dân tộc. 2.1. C¬ së thùc hiÖn ®¹i ®oµn kÕt d©n téc. Hå ChÝ Minh t×m thÊy ë mçi ngêi d©n ViÖt nam nh÷ng ®Æc ®iÓm chung nhÊt, ®ã lµ : lßng yªu níc nång nµn. Hå ChÝ Minh ®¸nh gi¸ : “ D©n ta cã lßng nång nµn yªu n íc, ®ã lµ truyÒn thèng quý b¸u cña ta. Tõ xa ®Õn nay, mỗi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy l¹i s«i næi, nã kÕt thµnh mét lµn sãng v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l ít qua mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n níc vµ lò cíp níc “ (Hå ChÝ Minh: dd, t6, tr171 ). Ngêi tin r»ng ; hÔ lµ con d©n níc ViÖt, lµ con L¹c ch¸u Hång, con Rång ch¸u Tiªn “ Th× ai còng cã Ýt hay nhiÒu lßng ¸i quèc “ ( Hå ChÝ Minh : dd, t4, tr246 ). Hå ChÝ Minh còng thÊy r»ng : Hoµ b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp, d©n chñ “ §ã lµ môc ®Ých cao nhÊt cña mçi ngêi ViÖt nam “ chóng ta ( Hå ChÝ Minh : dd, t11, tr 488 ). Sau ®ã, Ngêi bæ sung thªm môc ®Ých cao nhÊt cña mçi ngêi ViÖt nam cßn lµ “ D©n giµu, níc m¹nh “. Hå ChÝ Minh tin r»ng, víi nh÷ng ®iÓm chung nhÊt nµy tr íc sau ngêi ViÖt nam sÏ t×m ®Õn nhau, ®oµn kÕt thµnh mét khèi, phÊn ®Êu cho quyÒn lîi cña Tæ quèc, cña d©n téc, trong ®ã cã quyÒn lîi cña riªng m×nh. LÞch sö ®· chøng minh n¨m 1941, nh÷ng ngêi d©n lao ®éng yªu níc ViÖt nam ®Õn víi nhau, ®oµn kÕt trong mÆt trËn ViÖt Minh nh»m ®¸nh Ph¸p, ®uæi NhËt, giµnh ®éc lËp hoµn toµn cho d©n téc, quyÒn d©n chñ cho nh©n d©n. Sau th¸ng 4 n¨m 1975, víi lßng yªu níc nång nµn vµ cã chung mét môc ®Ých cao nhÊt lµ mét n íc ViÖt nam ®éc lËp, thèng nhÊt, hoµ b×nh, d©n chñ , d©n giµu , n íc m¹nh, MÆt trËn Tæ quèc ViÖt nam ë miÒn B¾c, MÆt trËn d©n téc gi¶i phãng MiÒn nam ViÖt nam vµ Liªn minh c¸c lùc l - îng d©n téc , d©n chñ vµ hoµ b×nh ViÖt nam, thèng nhÊt thµnh mét MÆt trËn chung cã tªn gäi lµ MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam. 8
2.2. Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân. Đứng trên lập trường giai cấp công nhân và quan điểm quần chúng, H ồ Chí Minh đã đề cập vấn đề DÂN và NHÂN DÂN một cách rõ ràng toàn di ện, có s ức thuy ết phục, thu phục lòng người. Các khái niệm này có biên độ rất rộng lớn. Hồ Chí Minh thường dùng khái niệm này để chỉ “mọi con dân nước Việt”, “mỗi một người con Rồng cháu Tiên”, không phân biệt dân tộc đa số hay thiểu số, có tín ngưỡng hay không tín ngưỡng, không phân biệt “già, trẻ, gái, trai, giàu, nghèo, quý, tiện”. Như vậy, dân và nhân dân trong tư tưởng Hồ Chí Minh vừa được hiểu với tư cách là m ỗi con ng ười Việt Nam cụ thể, vừa là một tập hợp đông đảo quần chúng nhân dân, v ới nh ững m ối liên hệ cả quá khứ và hiện tại, họ là chủ thể của khối đại đoàn kết dân tộc và đại đoàn kết dân tộc thực chất là đại đoàn kết toàn dân. Nói đại đoàn kết dân tộc cũng có nghĩa là phải tập hợp được tất cả mọi ng ười dân vào một khối trong cuộc đấu tranh chung. Theo ý nghĩa đó, n ội hàm khái ni ệm đ ại đoàn kết trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất phong phú, nó bao gồm nhi ều t ầng n ấc, nhiều cấp độ các quan hệ liên kết qua lại giữa các thành viên, các bộ phận, các lực lượng xã hội của dân tộc từ nhỏ đến lớn, từ thấp đến cao, từ trong ra ngoài, từ trên xuống dưới... Hồ Chí Minh đã nhiều lần nói: “Đoàn kết của ta không nh ững rộng rãi mà con đoàn kết lâu dài... Ta đoàn kết để đấu tranh cho thống nh ất và đ ộc l ập c ủa t ổ qu ốc, ta còn phải đoàn kết để xây dựng nước nhà. Ai có tài, có đức, có sức , có lòng phụng sự tổ quốc và phục vụ nhân dân thì ta đoàn kết với họ”. Từ “Ta” ở đây là ch ủ th ể, v ừa là Đảng Cộng sản Việt Nam nói riêng, vừa là mọi người dân Việt Nam nói chung. Người còn chỉ rõ, trong quá trình xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân ph ải đ ứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, giải quyết hài hòa mối quan h ệ giai cấp – dân tộc để tập hợp lực lượng, không được phép bỏ sót một lực lượng nào, miễn là lực 9
lượng đó có lòng trung thành và săn sàng phục vụ Tổ quốc, không là việt gian, không phản bội lại quyền lợi của dân chúng là được. Với tinh thần đoàn kết rộng rãi như vậy, Hồ Chí Minh đã định hướng cho vi ệc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân trong suốt tiến trình cách mạng Việt Nam, t ừ cách mạng giải phóng dân tộc tới cách mạng dân chủ nhân dân và từ cách mạng dân chủ nhân dân tới cách mạng xã hội chủ nghĩa. 2.3. Thực hiện đại đoàn kết toàn dân phải kế thừa truyền th ống yêu n ước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc; đồng th ời ph ải có lòng khoan dung, đ ộ lượng,tin vào nhân dân tin vào con người. 2.3.1. Đại đoàn kết dân tộc là phải kế thừa truyền th ống yêu n ước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc. Để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, phải kế thừa truyền thống yêu nước – nhân nghĩa – đoàn kết của dân tộc. Truyền thống này được hình thành, củng cố và phát triển trong suốt quá trình dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm của cả dân tộc trở thành giá trị bền vững, thấm sâu vào tư tưởng, tình cảm, tâm h ồn c ủa mỗi con ng ười Việt Nam, được lưu truyền qua các thế hệ từ thời các vua Hùng dựng nước, t ới Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung... Truyền thống đó là cội nguồn sức mạnh vô địch để cả dân tộc chiến đấu và chiến thắng mọi thiên tai địch họa, làm cho đất nước được trường tồn, bản săc dân tộc được giữ vững. 2.3.2. Đại đoàn kết dân tộc là phải có lòng khoan dung, độ lượng. Hồ Chí Minh chỉ rõ, trong mỗi cá nhân cũng như mỗi cộng đồng đều có những ưu điểm, khuyết điểm, mặt tốt, mặt xấu... Cho nên vì lợi ích của cách mạng, c ần ph ải có lồng khoan dung độ lượng, trân trọng cái phần thiện dù nh ỏ nh ất ở m ỗi con ng ười mới có thể tập hợp, quy tụ rộng rãi mọi lực lượng. 10
Người viết: “Sông to, biển rộng thì bao nhiêu nước cũng ch ứa được, vì đ ộ l ượng nó rộng và sâu. Cái chén nhỏ, cái đĩa cạn, thì một chút nước đầy tràn, vì đ ộ l ượng nó hẹp nhỏ. Người mà tự kiêu, tự mãn, cũng như cái chén, cái đĩa cạn”. Người đã lấy hình tượng năm ngón tay có ngón ngắn ngón dài, nh ưng c ả năm ngón đều thuộc về một bàn tay, để nói lên sự cần thiết phải thực hiện đại đoàn kết. Người nói rằng: “Trong mấy triệu người cũng có người thế này thế khác, nhưng thế này hay thế khác đều dong dõi tổ tiên ta. Vậy nên ta ph ải khoan h ồng, đ ại đ ộ. Ta ph ải nhận rằng đã là con Lạc cháu Hồng thì ai cũng có ít hay nhiều lòng ái qu ốc. Đối với những đồng bào lạc lối lầm đường, ta phải dùng tình thân ái mà c ảm hóa h ọ. Có nh ư thế mới thành đoàn kết, có đại đoàn kết thì tương lai chắc chắn sẽ vẻ vang”. Lòng khoan dung độ lượng ở Hồ Chí Minh không ph ải là một sách l ược nh ất thời, một thủ đoạn chính trị mà là sự tiếp nối và phát triển truy ền thống nhân ái, bao dung của dân tộc, từ chính mục tiêu của cuộc cách mạng mà Ng ười su ốt đ ời theo đuổi. Đó là một tư tưởng nhất quán được thể hiện trong đường lối, chính sách của Đảng đối với những người làm việc dưới chế độ cũ và những người nh ất thời l ầm lạc biết hối cải. Người tuyên bố: “Bất kỳ ai mà thật thà tán thành hòa bình, th ống nhất, độc lập, dân chủ thì dù những người đó trước đây chống chúng ta, bây giờ chúng ta cũng thật thà đoàn kết với họ”. Người tha thiết kêu gọi tất cả những ai có lòng yêu nước, không phân biệt tầng lớp, tín ngưỡng, chính kiến và trước đây đã từng đứng về phe nào, hãy cùng nhau đoàn kết vì nước, vì dân. Để thực hiện được đoàn kết cần xóa bỏ h ết m ọi thành ki ến, c ần phải thật thà hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Ng ười cho r ằng trong m ỗi con người Việt Nam “ai cũng có ít hay nhiều tấm lòng yêu n ước” ti ềm ẩn bên trong. T ấm lòng yêu nước đó có khi bị bụi bậm che mờ, chỉ cần làm th ức t ỉnh l ương tri con ng ười thi lòng yêu nước đó lại bộc lộ. 11
Với niềm tin vào sự hướng thiện của con người vì lợi ích tối cao của dân t ộc, H ồ Chí Minh đã trân thành lôi kéo, tập hợp được chung quanh mình nhiều người trước đây vốn là quan đại thần của Nam triều cũ như: thượng thư Bùi B ằng Đoàn, Khâm sai đ ại thần Phan Thế Toại... vào khối đại đoàn kết toàn dân tạo điều kiện để họ đóng góp vào sự nghiệp kháng chiến, kiến quốc của dân tộc. 2.3.3. Đại đoàn kết cần phải tin vào nhân dân, tin vào con người. Với Hồ Chí Minh, yêu dân, tin dân, dựa vào dân, sống, đấu tranh vì hạnh phúc của nhân dân là nguyên tắc tối cao. Nguyªn t¾c tin vµo d©n, dùa vµo d©n trong t tëng ®¹i ®oµn kÕt Hå ChÝ Minh dùa trªn c¬ së: Mét, theo nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c - Lª nin th× c¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng. Hå ChÝ Minh nhiÒu lÇn kh¼ng ®Þnh : §¶ng céng s¶n ViÖt nam lµ Ng êi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng ViÖt nam; song nÕu chØ cã mét m×nh §¶ng th«i, kh«ng cã ng êi ngoµi §¶ng tin theo, ñng hé th× c¸ch mang ViÖt nam kh«ng thÓ th¾ng lîi ®îc. Hai, lµ truyÒn thèng t duy chÝnh trÞ cña d©n téc ViÖt nam . T duy chÝnh trÞ nµy thÓ hiÖn râ trong c¸c c©u ca dao, tôc ng÷ ® îc Hå ChÝ Minh sö dông rÊt nhiÒu lÇn, ch¼ng h¹n “N íc lÊy d©n lµm gèc“ “Chë thuyÒn lµ d©n, lËt thuyÒn còng lµ d©n “. Víi Hå ChÝ Minh, “ Trong bÇu trêi kh«ng g× quý b»ng nh©n d©n, trong thÕ giíi kh«ng g× m¹nh b»ng lùc lîng ®oµn kÕt cña nh©n d©n“ (Hå ChÝ Minh: dd, t8, tr 276 ). Tin vµo d©n, dùa vµo d©n trong t tëng ®¹i ®oµn kÕt Hå ChÝ Minh lµ tin vµo, lµ dùa vµo tinh thÇn yªu níc, ý chÝ giµnh ®éc lËp tù do, x©y dùng mét ®Êt n íc ViÖt nam hßa b×nh, thèng nhÊt, ®éc lËp d©n chñ vµ giµu m¹nh ; lµ tin vµo, lµ dùa vµo lùc l îng to lín cña nh©n d©n; lµ tin vµo, lµ dùa vµo s¸ng kiÕn cña nh©n d©n. 12
Theo Người, dân là chỗ dựa vững chắc của Đảng, là nguồn sức mạnh vô tận và vô địch khối đại đoàn kết, quyết định thắng lợi của cách mạng, là nền, gốc và chủ thể của Mặt trận. Trong bài Nói chuyện tại Hội nghị đại biểu Mặt trận Liên – Việt toàn quốc, tháng 1-1955, Người chỉ rõ: “Đại đoàn kết tức là trước hết phải đoàn kết đại đa s ố nhân dân, mà đại đa số nhân dân ta là công nhân, nông dân và các tầng lớp nhân dân lao động khác. Đó là nền, gốc của đại đoàn kết. Nó cũng như nền của nhà, gốc c ủa cây. Nh ưng đã có nền vững, gốc tốt, còn phải đoàn kết các tầng lớp nhân dân khác”. 3. Hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc. 3.1. Hình thức tổ chức khối đại đoàn kết dân tộc là Mặt trân dân t ộc thống nhất. 3.3.1. Cơ sở hình thành tổ chức. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đại đoàn kết dân tộc không ch ỉ dừng l ại ở quan niệm, ở những lời kêu gọi, những lời hiệu triệu mà phải trở thành một chi ến l ược cách mạng, phải trở thành khẩu hiệu hành động của toàn Đảng, toàn dân t ộc. Nó ph ải biến thành sức mạnh vật chất, trở thành lực lượng vật chất có tổ chức . Tổ chức đó chính là Mặt trận dân tộc thống nhất. Toàn dân tộc chỉ trở thành lực lượng to lớn, có sức mạnh vô đ ịch trong đ ấu tranh bảo vệ và xây dựng tổ quốc khi được tập hợp, tổ ch ức lại thành một kh ối vững ch ắc, được giác ngộ về mục tiêu chiến đấu chung và hoạt động theo một đường lối chính trị đúng đắn. Nếu không được như vậy thì quần chúng nhân dân dù có đông tới hàng triệu, hàng trăm triệu con người thì cũng chỉ là một số đông không có sức m ạnh. Th ất b ại c ủa các phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc ở Việt Nam trước khi Đảng ta ra đ ời đã chứng minh rất rõ điều này. 13
Về một phương diện nào đó, có thể khẳng định rằng quá trình tìm đ ường c ứu nước của Hồ Chí Minh cũng là quá trình tìm kiếm mô hình và cách th ức t ổ ch ức qu ần chúng nhân dân, nhằm tạo sức mạnh cho quần chúng trong cuộc đấu tranh để tự giải phóng mình và giải phóng xã hội. Chính vì vậy, ngay sau khi tìm thấy con đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã r ất chú ý đưa quần chúng nhân dân vào những tổ chức yêu nước phù hợp với từng giai cấp, từng ngành nghề, từng giới, từng lứa tuổi, từng tôn giáo phù h ợp với t ừng giai đo ạn của cách mạng. Đó có thể là các hội ái hữu hay tương trợ, công hội hay nông hội, đoàn thanh niên hay hội phụ nữ, đội thiếu niên nhi đồng hay h ội ph ụ lão, h ội Ph ật giáo c ứu quốc, Công giáo yêu nước hay những nghiệp đoàn... Trong đó bao trùm nhất là Mặt trận dân tộc thống nhất. Mặt trận dân tộc thống nhất là nơi quy tụ mọi tổ chức và cá nhân yêu n ước, n ơi tập hợp mọi con dân nước Việt, không chỉ ở trong nước mà bao g ồm c ả nh ững ng ười Việt Nam định cư ở nước ngoài, dù ở bất kỳ phương trời nào nếu tấm lòng vẫn hướng về quê hương đất nước, về Tổ quốc Việt Nam đều được coi là thành viên c ủa Mặt trận. 3.3.2. Sự ra đời của Mặt trận dân tộc thống nhất. Tùy theo từng thời kỳ, căn cứ vào yêu cầu và nhiệm vụ của cách m ạng, c ương lĩnh và điều lệ của Mặt trận dân tộc thống nhất có thể có những nét khác nhau , tên gọi của Mặt trận dân tộc thống nhất theo đó cũng có thể khác nhau: Hội phản đế đồng minh (1930) Mặt trận dân chủ (1936) Mặt trận nhân dân phản đế (1939) Mặt trận Việt Minh (1941) Mặt trận Liên Việt (1946) 14
Mặt trận dân tộc giải phóng miên Nam Việt Nam (1960) Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (1955,1976) Song thực chất chỉ là một, đó là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của nhân dân Việt Nam, nơi quy tụ, tập hợp đông đảo các tầng lớp, giai cấp, dân tộc, tôn giáo, đảng phái, các tổ chức và cá nhân yêu nước ở trong và ngoài nước, phấn đấu vì mục tiêu chung là độc lập dân tộc, thống nhất của Tổ quốc, tự do và hạnh phúc của nhân dân. 3.2. Một số nguyên tắc cơ bản về xây dựng và hoạt động c ủa M ặt tr ận dân tộc thống nhất. Nguyên tắc thứ nhất: Mặt trận dân tộc thống nhất phải được xây dựng trên nền tảng khối liên minh công – nông – trí thức, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Khối liên minh công – nông – trí thức đoàn kết chặt chẽ. Mặt trận dân tộc thống nhất là thực thể của tư tưởng đại đoàn kết dân tộc, nơi quy tụ của con dân nước Việt. Song, đó không phải một tập hợp lỏng lẻo, ngẫu nhiên, tự phát của quần chúng nhân dân, mà là một khối đoàn kết chặt ch ẽ, có tổ ch ức trên nền tảng khối liên minh công – nông – trí thức, do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Đây là nguyên tắc cốt lõi trong chiến lược đại đoàn k ết c ủa H ồ Chí Minh, nó hoàn toàn khác với tư tưởng đoàn kết, tập hợp lực lượng của các nhà yêu nước Việt Nam trong lịch sử. Trên thực tế, và theo Hồ Chí Minh, đại đoàn kết không chỉ là tình cảm của “người chung một nước phải thương nhau cùng” nữa, mà đã được xây dựng trên một c ơ s ở lý luận vững chắc. Hồ Chí Minh viết: “Lực lượng chủ yếu trong khối đoàn kết dân tộc là công nông, cho nên liên minh công nông là nền tảng của Mặt trận dân t ộc th ống nh ất”. Ng ười ch ỉ rõ rằng, sở dĩ phải lấy liên minh công – nông làm nền tảng “vì họ là người trực ti ếp sản xuất tất cả mọi tài phú làm cho xã hội sống. Vì họ đông h ơn hết, mà cũng b ị áp 15
bức bóc lột nặng nề hơn hết. Vì chí khí cách mạng của h ọ ch ắc ch ắn, b ền b ỉ h ơn c ủa mọi tầng lớp khác”. Người căn dặn, trong khi nhấn mạnh vai trò nòng cốt của liên minh công – nông cần chống lại khuynh hướng chỉ coi trọng củng cố khối liên minh công nông mà không thấy vai trò và sự cần thiết phải mở rộng đoàn kết với các tầng l ớp khác, nh ất là v ới các tầng lớp trí thức. Làm cách mạng phải có tri th ức và t ầng l ớp trí th ức r ất quan trọng đối với cách mạng. Người nói “trong sự nghiệp cách mạng, trong sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa, lao động trí óc có một vai trò quan trọng và vẻ vang; và công, nông, trí cần đoàn kết chặt chẽ thành một khối”. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, Mặt trận dân tộc th ống nh ất va liên minh công nông luôn được Người xem xét trong mối quan hệ biện ch ứng giữa dân tộc và giai cấp. Mặt trận dân tộc thống nhất càng rộng rãi, sức mạnh của khối liên minh công – nông – trí thức ngày càng được tăng cường, Mặt trận dân tộc càng v ững ch ắc, càng có sức mạnh mà không một kẻ thù nào có thể phá nổi. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận vừa mang tính nguyên tắc, vừa là một tất yếu. Theo Hồ Chí Minh, đại đoàn kết là công việc của toàn dân tộc, song nó ch ỉ có th ể được củng cố và phát triển vững chắc khi được Đảng lãnh đạo. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Mặt trận vừa là vấn đề mang tính nguyên t ắc, v ừa là một tất yếu đảm bảo cho Mặt trận tồn tại, phát triển và có hiệu lực trong thực tiễn. Bởi vì chỉ có chính Đảng của giai cấp công nhân được vũ trang bởi ch ủ nghĩa Mac- Lenin mới đánh giá đúng được vai trò của quần chúng nhân dân trong l ịch s ử, m ới vạch ra được đường lối chiến lược và sách lược đúng đắn để lôi kéo, tập hợp quần chúng vào khối đại đoàn kết trong Mặt trận, biến tiến trình cách m ạng tr ở thành ngày hội thật sự của quần chúng. 16
Chính vì vậy, Hồ Chí Minh luôn xác định mối quan h ệ gi ữa Đ ảng và M ặt tr ận là mối quan hệ máu thịt. Không có Mặt trận , Đảng không có l ực l ượng, không th ể th ực hiện được những nhiệm vụ cách mạng; không có sự lãnh đạo của đ ảng, M ặt tr ận không thể hình thành, phát triển và không có phương hướng hoạt động đúng đắn. Do vậy, Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là một thành viên của Mặt trận dân tộc thống nhất vừa là lực lượng lãnh đạo Mặt trận. Sự lãnh đạo của Đảng đối với mặt trận vừa là một tất yếu, vừa phải có điều kiện. Tính tất yếu thể hiện ở năng lực nắm bắt thực tiễn, phát hiện ra các quy lu ật khách quan của sự vận động lịch sử để vạch ra đường lối và phương pháp cách mạng phù hợp, lãnh đạo Mặt trận thực hiện thành công các nhi ệm v ụ cách m ạng mà không một lực lượng nào, một tổ chức chính trị nào trong Mặt trận có thể làm được Mục tiêu của Đảng là đấu tranh giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, k ết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội . Ngoài lợi ích của giai cấp và lợi ích của dân tộc, Đảng không có lợi ích nào khác. Mặc dù vậy,quyền lãnh đạo Mặt trận của Đảng không phải do Đảng tự phong cho mình, mà phải được nhân dân thừa nhận. Hồ Chí Minh chỉ rõ, khi chưa giành được chính quy ền, “Đảng không th ể đòi h ỏi Mặt trận thừa nhận quyền lãnh đạo của mình, mà ph ải tỏ ra là một b ộ ph ận trung thành nhất, hoạt động nhất và chân thực nhất. Chỉ trong đấu tranh và công tác hàng ngày, khi quần chúng rộng rãi thừa nhận chính sách đúng đắn và năng l ực lãnh đ ạo của Đảng, thì Đảng mới giành được địa vị lãnh đạo”. Để lãnh đạo Mặt trận, Đảng phải có chính sách Mặt trận đúng đ ắn, phù h ợp v ới từng giai đoạn, từng thời kì cách mạng, phù hợp với quyền lợi và nguyện vọng c ủa đại đa số nhân dân. Người viết: “Chính sách Mặt trận là một chính sách rất quan trọng. Công tác Mặt trận là một công tác rất quan trọng trong toàn bộ công tác cách mạng”. 17
Trong quá trình lãnh đạo Mặt trận, Đảng phải đi đúng đường lối quần chúng, không được quan lieu, mệnh lệnh và gò ép các thành viên trong Mặt trận; phải dùng phương pháp vận động, giáo dục, thuyết phục, nêu gương, lấy lòng chân thành để đối xử, cảm hóa, khơi gợi tinh thần tự giác, tự nguy ện, tuy ệt đ ối không đ ược l ấy quy ền uy của mình để buộc các thành viên khác trong Mặt trận phải tuân theo. Nói chuyện tại lớp bồi dưỡng cán bộ về công tác Mặt trận, Hồ Chí Minh căn dặn: “Phải thành thật lắng nghe ý kiến của người ngoài Đảng. Cán bộ và Đ ảng viên không được tự cao, tự đại, cho mình là tài giỏi hơn mọi người; trái lại ph ải h ọc h ỏi điều hay điều tốt ở mọi người… phải tích cực và phải chủ động… làm việc phải kiên nhẫn, phải thiết tha với Mặt trận. Cán bộ và Đảng viên có quyết tâm làm như thế thì công tác Mặt trận nhất định sẽ tiến bộ nhiều”. Nguyên tắc thứ hai: Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động trên cơ sở bảo đảm lợi ích tối cao của dân tộc, quyền lợi cơ bản của các tầng lớp nhân dân. Thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất là để th ực hiện đại đoàn k ết toàn dân, song khối đại đoàn kết đó chỉ có thể thực hiện bền ch ặt và lâu dài khi có s ự th ống nhất cao độ về mục tiêu và lợi ích. Ngay từ năm 1925, khi nói về chiến lược đại đoàn kết, Hồ Chí Minh đã ch ỉ ra rằng, chỉ có thể thực hiện đoàn kết khi có chung mục đích, số phận. Nếu không suy nghĩ như nhau, nếu không có chung một mục đích, chung một số phận thì dù có kêu gọi đoàn kết thế nào đi nữa, đoàn kết vẫn không thể có được. Mục đích chung của Mặt trận dân tộc thống nhất được Hồ Chí Minh xác đ ịnh c ụ thể, phù hợp với từng giai đoạn cách mạng, nhằm tập hợp tới mức cao nhất lực lượng dân tộc vào khối đại đoàn kết. Như vậy, độc lập tự do là nguyên tắc bất di bất dịch, là ngọn cờ đoàn kết và là mẫu số chung để quy tụ các tâng l ớp, giai c ấp, đ ảng phái, dân tộc, tôn giáo vào trong Mặt trận. Vấn đề còn lại là ở ch ỗ, ph ải làm th ế nào đ ể t ất c ả 18
mọi người thuộc bất cứ giai tầng nào, lực lượng nào trong Mặt trận cũng ph ải đặt l ợi ích tối cao đó lên trên hết. Bởi lẽ, lợi ích tối cao c ủa dân tộc được bảo đảm thì lợi ích cơ bản của mỗi bộ phận, mỗi người mới được thực hiện. Trên cơ sở xác định lợi ích tối cao của dân tộc, những quyền lợi cơ bản của các tầng lớp nhân dân cũng được Hồ Chí Minh kết tinh vào tiêu chí của nước Vi ệt Nam Dân chủ Cộng hòa là độc lập, tự do, hạnh phúc. Các tiêu chí này được Đảng và Ch ủ tịch Hồ Chí Minh cụ thể hóa trong từng lĩnh vực chính trị, văn hóa, kinh t ế, xã h ội... phù hợp với mọi tầng lớp, từng đối tượng tỏng mỗi thời kỳ lịch sử. Nguyên tắc thứ ba: Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ, bảo đảm đoàn kết rộng rãi và bền vững. Mặt trận dân tộc thống nhất là tổ chức chính trị xã hội rộng lớn của cả dân tộc, bao gồm nhiều giai cấp, tầng lớp, đảng phái, dân tộc, tôn giáo khác nhau, với nhiều lợi ích khác nhau. Do vậy, hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất phải theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ. Nguyên tắc hiệp thương dân chủ đòi hỏi tất cả mọi vấn đề của Mặt trận ph ải được đưa ra để tất cả các thành viên cùng nhau bàn b ạc công khai, đ ể đi đ ến nh ất trí, loại trừ mọi sự áp đặt hoặc dân chủ hình thức. Đảng là lực lượng lãnh đạo Mặt trận, nhưng cũng là m ột thành viên c ủa M ặt trận. Do vậy tất cả mọi chủ trương, chính sách của mình, Đảng phải có trách nhiệm trình bày trước Mặt trận, cùng với các thành viên khác của Mặt trận bàn b ạc, hi ệp thương dân chủ để tìm kiếm các giải pháp tích cực và thống nhất hành động, hướng phong trào quần chúng thực hiện thắng lợi các mục tiêu đã vạch ra. Để thực hiện nguyên tắc hiệp thương dân chủ phải đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, giải quyết hài hòa mối quan h ệ giữa ích l ợi dân t ộc và ích l ợi giai cấp, lợi ích chung và lợi ích riêng, lợi ích lâu dài và lợi ích trước mắt... Ph ải làm cho tất cả các thành viên trong Mặt trận thấm nhuần lợi ích chung, l ợi ích t ối cao c ủa dân 19
tộc, phải đặt lợi ích chung lên trên h ết, trước h ết. Nh ững l ợi ích riêng chính đáng phù hợp với lợi ích chung của đất nước và dân tộc phải được tôn trọng. Ngược lại, những lợi ích bộ phận không phù hợp sẽ dần dần được giải quy ết cùng với tiến trình chung của cách mạng thông qua lợi ích chung, với s ự nh ận th ức ngày càng đúng đắn hơn của mỗi người, mỗi bộ phận về mối quan hệ giữa lợi ích chung và lợi ích riêng. Trong quá trình hoạt động, Mặt trận cần quan tâm xem xét, gi ải quyết thỏa đáng, thấu tình đạt lý mối quan hệ lợi ích giữa các thành viên b ằng vi ệc thực hiện nghiêm túc nguyên tắc hiệp thương dân chủ. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ lợi ích trong Mặt trận dân tộc thống nh ất sẽ góp phần củng cố sự bền chặt, tạo sự đồng thuận, nh ất trí cao và th ực hi ện đ ược mục tiêu: “Đồng tình, đồng sức, đồng lòng, đồng minh”. Đồng thời, đó cũng là cơ s ở để mở rộng khối đại đoàn kết, lôi kéo thêm các lực lượng khác vào Mặt trận dân t ộc thống nhất. Nguyên tắc thứ tư: Mặt trận dân tộc thống nhất là khối đoàn kết chặt chẽ, lâu dài, đoàn kết thật sự, chân thành, thân ái giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Là một tập hợp nhiều giai tầng, dân tộc, tôn giáo, đ ảng phái, bên c ạnh nh ững điểm tương đồng, giữa các thành viên của Mặt trận vẫn có những điểm khác nhau cần phải bàn bạc, hiệp thương dân chủ để thu hẹp nh ững nhân tố khác bi ệt, c ục b ộ, nhân lên những nhân tố tích cực, nhân tố chung, đi đến thống nhất, đoàn kết. Để giải quyết vấn đề này, một mặt, Hồ Chí Minh nhấn mạnh phương châm “cầu đồng tồn dị” – lấy cái chung để hạn chế cái riêng, cái khác bi ệt, mặt khác, Ng ười nêu rõ: “Đoàn kết phải gắn với đấu tranh, đấu tranh để tăng cường đoàn kết”. Người thường xuyên căn dặn mọi người cần phải khắc phục tình trạng đoàn k ết xuôi chi ều, đồng thời phải có tấm lòng nhân ái, khoan dung độ lượng, khắc ph ục thiên ki ến, h ẹp hòi, thiển cận, phải nêu cao tinh thần tự phê bình và phê bình đ ể bi ểu d ương m ặt t ốt, 20